2004/7477 Hırvatistan Cumhuriyeti Hükümeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bölgesel Silahların Kontrolü Doğrulama ve Uygulama Yardım Merkezi (RACVIAC) Kurulması Hakkında Anlaşma’ya Katılmamız Hakkında Karar

— Çevre ve Orman Bakanlığına, Milli Eğitim Bakanı Hüseyin ÇELİK’in Vekâlet Etmesine Dair Tezkere

MADDE 1. — 14.6.1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 43 üncü maddesinin sonuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

Kariyer basamaklarında yükselmede kıdem, eğitim (hizmet içi eğitim, lisansüstü eğitim), etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) puanları ile sınav sonuçları esas alınır. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. Değerlendirme puanının % 10'unu kıdem, % 20'sini eğitim, % 10'unu etkinlikler, % 10'unu sicil (iş başarımı) ve % 50'sini de sınav puanı oluşturur.

Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükseleceklerin gireceği sınav, sınava katılacaklarda aranacak en az çalışma süresi, hizmet içi eğitim veya lisansüstü eğitim nitelikleri, her bir değerlendirme ölçütüne ilişkin hususlar ve puan değerleri, alanında ya da eğitim bilimleri alanında tezli yüksek lisans veya doktora öğrenimini tamamlamış olanlardan uzman öğretmenlik veya başöğretmenlik için aranacak kıdem, hizmet içi eğitim, etkinlikler (bilimsel, kültürel, sanatsal ve sportif çalışmalar) ve sicil (iş başarımı) şartları ve puan değerleri, branşlar temelindeki uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sayıları, yükselmeye ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşleri alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

MADDE 2. — 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesinin "II- Tazminatlar" kısmının "B- Eğitim, Öğretim Tazminatı" bölümünün birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

b) Uzman öğretmen unvanını kazanmış olanlara % 20'sine,

MADDE 3. — Bu Kanunun 2 nci maddesi 1.1.2005 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Sayfa Başı

Türkiye Cumhuriyeti tarafından 30 Temmuz 2003 tarihinde Ankara’da imzalanan ve 5/5/2004 tarihli ve 5167 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye’de Ulusal Fon’un Kurulması Hakkındaki Mutabakat Zaptının Eki”nin onaylanması; Dışişleri Bakanlığı’nın 21/5/2004 tarihli ve ABEY/205241 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 8/6/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

- Birinci cümledeki “avans ödemesi” terimi “ön-finansman” şeklinde,

- “Komisyonca önceden sarih bir şekilde izin verilmesi haricinde, şayet Ulusal Fon’da, Merkezi Finans ve İhale Birimi’nde ve Uygulayıcı Kuruluşlardaki fonların toplamı, adem-i merkeziyetçi bir biçimde yönetilen programın yürürlükteki toplam bütçesinin, ilgili Finansman Zaptında belirtilen yüzdesini aşıyorsa transfer talebinde bulunulamaz” şeklinde yeni bir cümle, en son cümleden sonra eklenmiştir.

4. Madde 4(6) şu şekilde değiştirilmiştir: “Bir sonraki dönemdeki nakit akış ihtiyaçlarının sözkonusu oranı aşacağı, halihazırda imzalanmış ve yakın gelecekte imzalanacak sözleşmeleri kapsayan taahhütler listesine dayanan bir nakit akış projeksiyonuyla Merkezi Finans ve Sözleşmeler Birimi veya Uygulayıcı Kuruluşlar tarafından kanıtlanırsa, Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, istisnai olarak Finansman Zaptında belirtilenden daha fazla meblağ talep edebilir.”

5. Madde 4(8)’de, birinci cümledeki “avans ödemeleri ve ikmal ödemeleri” ifadesi “fon transferleri” şeklinde değiştirilmiştir.

1 Bu hüküm, Türkiye’de Ulusal Fon’un Kurulması Hakkındaki Mutabakat Zaptı’nın işbu Eki’nin Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanmasına sakınca teşkil etmez.

—— • ——

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

—— • ——

Federal Almanya Cumhuriyeti Hükümeti ile Hırvatistan Cumhuriyeti Hükümeti arasında 8 Mart 2001 tarihinde imzalanan ve 29/4/2004 tarihli ve 5155 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan ekli “HırvatistanCumhuriyeti Hükümeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bölgesel Silahların Kontrolü Doğrulama ve Uygulama Yardım Merkezi (RACVIAC) Kurulması Hakkında Anlaşma”ya katılmamız; Dışişleri Bakanlığı’nın 7/6/2004 tarihli ve USGY-II/6293 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 18/6/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

—— • ——

10 Ekim 2003 tarihinde Antalya’da imzalanan ve 29/4/2004 tarihli ve 5159 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Malta Hükümeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma”nın onaylanması; Dışişleri Bakanlığı’nın 7/6/2004 tarihli ve EİGY/204461 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 18/6/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

(b) "Yatırımcı" teriminin şube, irtibat veya temsilcilik ofislerini içermemesi koşuluyla, Taraflardan her birinin yürürlükteki hukukuna uygun olarak kurulmuş, kayıtlı ofisleri veya genel idare merkezleri o Tarafın ülkesinde bulunan, şirketleri, firmaları ya da iş ortaklıklarını ifade eder.

(a) hisseler, hisse senetleri ya da şirketlere iştirakin diğer şekilleri;

3. "Gelirler" terimi, bir yatırımdan elde edilen ve bunlarla kısıtlı olmamak kaydıyla, kar, faiz ve temettüleri ifade eder.

(a) Taraflardan her biri, kendi ülkesindeki bir yatırımın faaliyete geçmesi ile ilgili olarak önemli düzeyde sermaye ve diğer şekillerde kaynak aktarmayı taahhüt eden veya taahhüt etme aşamasında olan diğer Taraf vatandaşları veya onların istihdam ettikleri kişilerin; kuruluş, geliştirme, idare ve danışmanlık maksadıyla, ülkesine girmelerine ve ikamet etmelerine izin verecektir.

(b) Taraflardan birinin yürürlükteki kanun ve nizamları çerçevesinde yasal olarak kurulan ve diğer Tarafın yatırımcılarının yatırımı olan şirketlere, kendi seçtikleri idari ve teknik personeli, milliyetleri ne olursa olsun istihdam etmelerine izin verilecektir.

3. Yatırımları, savaş, ayaklanma, iç karışıklıklar veya diğer benzer olaylar nedeniyle diğer Tarafın ülkesinde zarara uğrayan Taraflardan birinin yatırımcıları, diğer Tarafça, söz konusu zararların karşılanması bakımından kendi yatırımcılarına ya da herhangi bir üçüncü ülke yatırımcılarına gösterdiği muameleden daha az elverişli olmamak kaydıyla, hangisi daha elverişli ise, o muameleye tabi tutulacaktır.

(d) yatırımlarla ilgili olarak alınmış kredilerin ana para ve faiz ödemeleri,

1. Taraflar, işbu Anlaşmanın yorumu veya uygulaması ile ilgili aralarındaki her türlü uyuşmazlığa iyi niyet ve işbirliği ruhu içinde, çabuk ve adil çözüm arayacaklardır. Bu bakımdan, Taraflar bu tür çözümlere ulaşmak için doğrudan ve anlamlı görüşmeler yapmayı kabul ederler. Eğer Taraflar, aralarında uyuşmazlığın başladığı tarihten itibaren altı ay içinde bu yöntemle uzlaşmaya varamazlarsa, uyuşmazlık Taraflardan birinin talebi üzerine, üç üyeli bir tahkim heyetine sunulabilir.

2. Talebin alınmasından itibaren iki ay içinde, her bir Taraf birer hakem tayin edecektir. Bu iki hakem, üçüncü bir ülke vatandaşı olan üçüncü bir hakemi Başkan olarak seçeceklerdir. Taraflardan biri belirlenen süre içinde bir hakem tayin edemezse, diğer Taraf, Uluslararası Adalet Divanı Başkanından bu tayini yapmasını talep edebilir.

3. Eğer iki hakem, atanmalarından itibaren iki ay içinde Heyet Başkanının seçimi konusunda anlaşma sağlayamazlarsa, Heyet Başkanı, Taraflardan birinin talebi üzerine Uluslararası Adalet Divanı Başkanı tarafından seçilecektir.

5. Tahkim Heyeti Heyet Başkanının seçildiği tarihten itibaren tercihen üç ay içinde, işbu Anlaşmanın diğer maddeleriyle tutarlı olacak şekilde usul kuralları üzerinde anlaşmaya varacaklardır. Böyle bir anlaşmanın sağlanmaması halinde, Tahkim Heyeti, uluslararası tahkim usulü kurallarını dikkate alarak usul kurallarını tayin etmesini Uluslararası Adalet Divanı Başkanından talep edecektir.

l. Her bir Taraf diğerine, işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için ülkesinde gereken anayasal işlemlerin tamamlandığını yazılı olarak bildirecektir. İşbu Anlaşma, iki bildirimden sonuncusunun tarihinde yürürlüğe girecektir. Anlaşma on yıllık bir dönem için yürürlükte kalacak ve bu Maddenin ikinci paragrafına göre sona erdirilemediği sürece yürürlükte kalacaktır. İşbu Anlaşma, yürürlüğe giriş tarihinde mevcut yatırımlar yanında bu tarihten sonra yapılan veya gerçekleşen yatırımlara da uygulanacaktır. Bununla birlikte, Anlaşma yürürlüğe girişinden önce ortaya çıkan uyuşmazlıklara uygulanmayacaktır.

2. Taraflardan her biri yazılı olarak diğer Tarafa bir yıl öncesinden feshi ihbarda bulunarak, Anlaşmayı ilk on yıllık dönemin sonunda veya bundan sonra her an sona erdirilebilir.

—— • ——

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Sayfa Başı

Türkiye tarafından 13 Ocak 1999 tarihinde imzalanan ve 26/4/2001 tarihli ve 4662 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme”nin ilişik bildirimler ve çekince ile onaylanması; Dışişleri Bakanlığı’nın 26/5/2004 tarihli ve KOYT/208598 sayılı yazısı üzerine 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 18/6/2004 tarihinde kararlaştırılmıştır.

(Üçüncü Komitenin (A/45/838/) Sayılı Raporuna İstinaden)

Göçmen işçilerin ve ailelerinin haklarının korunmasına dair uluslararası bir sözleşme taslağı hazırlanması amacıyla tüm üye Devletlerin katılımına açık bir çalışma grubu oluşturulmasına dair 17 Aralık 1979 tarihli ve 34/172 sayılı kararını hatırlayarak;

15 Aralık 1980 tarihli ve 35/198 sayılı, 16 Aralık 1981 tarihli ve 36/160 sayılı, 17 Aralık 1982 tarihli ve 37/170 sayılı, 16 Aralık 1983 tarihli ve 38/86 sayılı, 14 Aralık 1984 tarihli ve 39/102 sayılı, 13 Aralık 1985 tarihli ve 40/130 sayılı, 4 Aralık 1986 tarihli ve 41/151 sayılı, 7 Aralık 1987 tarihli ve 42/140 sayılı, 8 Aralık 1988 tarihli ve 43/146 sayılı, 15 Aralık 1989 tarihli ve 44/155 sayılı kararlarını ve anılan kararlarda "Tüm Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Bir Sözleşme Taslağı Hazırlanması ile İlgili Çalışma Grubu’nun yetkisinin yenilendiği ve görevini sürdürmesinin istendiğini de hatırlayarak;

Çalışma Grubunun, 29 Mayıs - 8 Haziran 1990 tarihleri arasında yapmış olduğu dokuzuncu oturumlar-arası toplantısına dair raporunu, geri kalan hükümleri tamamlamak ve 44/155 sayılı karar uyarınca taslak Anlaşma metninin Birleşmiş Milletler Sekreteryası İnsan Hakları Merkezi tarafından teknik düzeyde gözden geçirilmesinin sonuçlarını değerlendirmek amacıyla, incelemiş olarak,

Genel Kurul       

69 uncu Toplantısı

18 Aralık 1990    

Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilmiş insan hakları ile ilgili temel belgelerde yer alan ilkeleri, özellikle İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini, (217 A (III) Sayılı Karar); Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara Dair Uluslararası Anlaşmayı (2200 A (XXI) Sayılı Karar eki); Medenî ve Siyasal Haklara Dair Uluslararası Anlaşmayı (2200 A (XXI) Sayılı Karar eki, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Ortadan Kaldırılmasına Dair Anlaşmayı (2106 A (XX) Sayılı Karar eki) ve Çocukların Haklarına Dair Anlaşmayı (34/180 Sayılı Karar eki) gözönüne alarak;

Uluslararası Çalışma Teşkilâtının görev çerçevesi içinde oluşturulmuş ilgili belgelerde belirlenen standartlar ve ilkeleri, özellikle, İş Bulma Amaçlı Göç ile İlgili Anlaşmayı (97 Sayılı), Aşağılayıcı Şartlarda Göçler ve Göçmen İşçilere Yapılacak Muamele ve Sağlanacak İmkânlar Konusunda Eşitlik Prensibinin Teşviki ile İlgili Anlaşmayı (143 Sayılı), İş Bulma Amaçlı Göç ile İlgili Tavsiyeyi (86 Sayılı), Göçmen İşçilerle İlgili Tavsiyeyi (151 Sayılı), Zorla veya Kuvvet Kullanarak İşgücü İstihdam Etmenin İlga Edilmesine Dair Anlaşmayı (105 Sayılı) gözönüne alarak;

İşkencenin ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı ve Küçültücü Muamele ve Cezanın Önlenmesine Dair Anlaşmayı (39/46 Sayılı Kararın eki); Suçun Önlenmesi ve Sanıklara Yapılacak Muameleye Dair Dördüncü Birleşmiş Milletler Kongresi Bildirisini (Bakınız: Suçun Önlenmesi ve Sanıklara Yapılacak Muamele Konusunda Dördüncü Birleşmiş Milletler Kongresi, Kyoto, Japonya, 17-26 Ağustos 1979: Sekreterya tarafından hazırlanan rapor (B.M. Yayınları, Satış No. : E.71.IV.8)), Yasa Uygulayıcılarının Davranış Biçimleri (34/169 Sayılı Karar ve eki) ve Köleliğin Önlenmesi ilgi İlgili Anlaşmaları (Bakınız: İnsan Hakları: Uluslararası Belgeler Derlemesi (B.M. Yayınları, Satış No. : E.88.XIV.I) hatırda tutarak,

Göçmen işçiler ve aile fertleri ile ilgili olarak Birleşmiş Milletler Teşkilâtının muhtelif organlarında, özellikle, başta, İnsan Hakları Komisyonu, Sosyal Kalkınma Komisyonu, B.M. Gıda ve Tarım Teşkilâtı, B.M. Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilâtı, Dünya Sağlık Teşkilâtı’nda ve diğer uluslararası teşekküllerde yapılmış ve yapılmakta olan çalışmaların önemini müdrik olarak,

Göç olayının neden olduğu insanî sorunların göçün düzensiz bir ortamda yapılması halinde çok daha ciddî sorunlara yol açtığını akılda tutarak ve bu nedenle gizli göçmen işçi hareketlerinin ve işçi kaçakçılığı olaylarının, aynı zamanda göçmen işçilerin temel insan haklarının korunmasını sağlayarak önlenmesi ve ortadan kaldırılması amacına yönelik uygun tedbirlerin alınmasının teşvik edilmesi gereğine inanarak;

Tüm göçmen işçilerin temel insan haklarının daha geniş bir şekilde tanınması halinde düzensiz bir durumda bulunan göçmen işçilerin istihdam edilmesi yollarına başvurulmasının cazip olmaktan çıkarılabileceği ve bunun da ötesinde durumları mahallî mevzuata uygun olan göçmen işçilere ve aile fertlerine belirli bazı ilave haklar verilmesinin tüm göçmenleri ve işverenleri ilgili Devletler tarafından tesis edilmiş kanunlara ve kurallara uymaya ve saygı göstermeye teşvik edeceğini de gözönüne alarak,

(d) "Sahil Açığındaki Tesiste Çalışan İşçi" kavramı, vatandaşlık bağı ile bağlı olmadığı bir Devletin egemenlik alanı içinde yeralan bir sahil açığındaki tesiste istihdam edilen bir göçmen işçiye atıfta bulunur.

(i) İşvereni tarafından, kısıtlı ve belirlenmiş bir süre ile belirli bir görevi yerine getirmek için, istihdam edileceği bir Devlete gönderilen göçmen bir işçi; veya

Oturma müsaadesinin bitim tarihinde veya şayet bu özel görevi veya işi daha fazla yürütmüyor ise daha erken bir tarihte göçmen işçinin İstihdam Devletinden ayrılması talep edilir.

(h) "Serbest Çalışan İşçi" kavramı, bir çalışma mukavelesi olmadan kazanç getiren bir faaliyetle iştigal eden ve hayatını normal olarak bu şekilde ya tek başına ya da aile fertleri ile birlikte çalışarak kazanan göçmen bir işçiye ve İstihdam Devletinde uygulanan mevzuat veya ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca "serbest çalışan işçi" olarak tanınan diğer herhangi bir göçmen işçiye atıfta bulunur.

Bu Sözleşmenin amaçları doğrultusunda "aile fertleri" kavramı, göçmen işçilerle evli kişilere veya onlarla yürürlükte olan mevzuat uyarınca evlenmeye eşit neticeler doğuran bir ilişki içinde bulunan kişilere, kendilerine bağımlı çocuklarına ve yürürlükteki kanunlar veya ilgili Devletler arasında aktedilmiş ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca aile ferdi sayılan diğer bağımlı kişilere atıfta bulunur.

Taraf Devletler, insan hakları ile ilgili uluslararası sözleşmeler uyarınca, kendi ülkeleri içinde yaşayan veya yasal yetki alanına giren tüm göçmen işçilere ve aile fertlerine, cinsiyet, ırk, renk, dil, din veya inanç, siyasal veya diğer görüşler, millî, etnik veya sosyal köken, vatandaşlık, yaş, ekonomik durum, mülkiyet, medenî durum, doğum veya diğer statüler gibi nedenlerle hiçbir ayırımcılık yapmaksızın bu Sözleşmede öngörülen haklara saygı göstermeyi ve uygulamayı taahhüt ederler.

1. Göçmen işçileri ve aile fertleri Orijin Devletleri dahil her Devleti terketmekte hürdürler. Bu hak kanunda öngörülen sınırlamalar, millî güvenlik, kamu düzeni, kamu sağlığı veya ahlâkını veya diğer şahısların hak ve hürriyetlerini korumak için gerekli sınırlamalar ve bu Sözleşmede tanınan diğer haklarla uyumlu sınırlamalar istisna olmak üzere, hiçbir sınırlamaya tabi tutulamaz.

Göçmen işçilerin ve aile fertlerinin yaşama hakkı kanunla korunacaktır.

2. Hiçbir göçmen işçi veya aile ferdinden güç kullanılarak veya zorla çalışma talebinde bulunulamaz.

1. Göçmen işçiler ve aile fertleri düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptirler. Bu hak, kendilerinin seçeceği bir dine veya inanca sahip olmak veya geçmek hürriyetini ve bireysel veya diğer kişilerle bir topluluk meydana getirmiş olarak din ve inançlarını ibadet, dinî kurallara bağlılık, uygulama ve öğretme şeklinde açıklamak hürriyetini kapsar.

3. Bir insanın dinini veya inancını açıklama hürriyeti ancak kanunda tarif edilen ve kamu güvenliğinin, düzeninin, sağlığının veya ahlâkının veya başkalarının temel hak ve hürriyetlerinin korunması açısından lüzumlu olan sınırlamalara tabi tutulabilirler.

4. Bu Sözleşmeye Taraf Devletler, en az birisi göçmen işçi olan ebeveynlerin ve uygulanabilmesi durumunda, kanunî vasilerin, çocuklarına kendi inançları doğrultusunda din ve ahlâk eğitimi verme özgürlüklerine saygı göstermeyi taahhüt ederler.

1. Göçmen işçiler ve aile fertleri dışarıdan müdahale olmaksızın fikir ve düşünce özgürlüğüne sahip olacaklardır.

4. Göçmen işçiler ve aile fertleri, bireysel veya toplu olarak, keyfî tutuklamaya veya gözaltına almaya maruz bırakılamazlar; kanunla belirlenen usullere uygun durumlar ve nedenler dışında özgürlüklerinden mahrum edilemezler.

5. Tutuklandıkları zaman, göçmen işçiler ve aile fertleri, imkânlar ölçüsünde anladıkları bir lisanla, tutuklanma sebepleri hakkında bilgilendirilecekler ve anladıkları bir lisanla kendilerine yöneltilen suçlamalar hakkında gecikmeksizin kendilerine bilgi verilecektir.

6. Göçmen işçiler ve aile fertleri, ceza gerektiren bir suç iddiasıyla gözaltına alındıklarında veya tutuklandıklarında, yetkili hâkim veya kanunla yargılama yetkisi verilmiş bir görevlinin önüne çıkarılacaklar ve makul bir süre içerisinde yargılanacak ya da serbest bırakılacaklardır. Yargılanmayı bekleme süresi boyunca tutuklu bulundurulmaları genel bir kural olmamalıdır; ancak serbest bırakılmak, yargı sürecinin herhangi bir aşamasında ve gerekirse, kararın ifası için, tekrar yargı önünde ispat-ı vücut edilmesini güvenceye almak koşuluna bağlı kılınabilir.

7. Bir göçmen işçi veya aile fertlerinden birisi tutuklandığı veya yargılanmak üzere cezaevine konulduğu veya başka herhangi bir şekilde gözaltına alındığı takdirde;

a) Vatandaşlık bağı ile bağlı olduğu Orijin Devletin veya o Devletin menfaatlerini temsil eden bir Devletin diplomatik veya konsolosluk makamları, tutuklanan kişi talep ettiği takdirde, tutuklanma veya gözaltına alınma durumu ve sebepleri hakkında gecikmeksizin bilgilendirilmelidirler:

8. Tutuklama veya gözaltına alınma yoluyla hürriyetlerinden mahrum kalan göçmen işçiler veya aile fertleri, tutukluluk durumlarının kanuna uygun olup olmadığının gecikilmeksizin karara bağlanabilmesi ve gözaltına alınma hali yasal değilse serbest bırakılmaları amacıyla yetkili bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptirler. Mahkemeye başvurduklarında, şayet kullanılan lisanı konuşamıyorlar veya anlayamıyorlarsa, kendilerine, gerekirse malî yük getirmeyecek şekilde, ücretsiz tercüman hizmetleri sağlanmalıdır.

1. Hürriyetlerinden mahrum kalan göçmen işçiler ve aile fertlerine temel insan haysiyeti ve kültürel kimlikleri bakımından saygılı ve insanca muamele yapılacaktır.

3. Herhangi bir göçmen işçi veya aile ferdi, bir Transit Devletinde veya bir İstihdam Devletinde göç ile ilgili yasaların ihlali sebebiyle gözaltına alınması halinde, imkânlar ölçüsünde, hüküm giymiş veya yargılanmak üzere gözaltında bulunan kişilerden ayrı bir yerde bulundurulacaktır.

1. Göçmen işçiler ve aile fertleri, yargı organları önünde, ilgili devletin vatandaşlarının sahip oldukları haklara eşit şekilde sahip olacaklardır. Kendilerine yöneltilen cezaî iddiaların veya bir dava ile ilgili hak ve yükümlülüklerinin tespitinde, kanunlar uyarınca oluşturulmuş yetkili, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde adil ve kamuya açık biçimde haklarını savunma imkânına sahip olacaklardır.

c) Gereksiz gecikmeler olmaksızın yargılanmaları;

e) Aleyhlerine tanıklık yapmak isteyen kişilere soru sorabilmeleri ve kendi aleyhlerindeki tanıkları incelemek ve kendi aleyhlerine tanıklık yapan kişilerin haiz oldukları hakların aynına sahip olacak şekilde kendi leyhlerine tanıklık yapabilecek tanıkların katılımını sağlamak;

6. Bir göçmen işçi veya bir aile ferdi, yetkili mahkemenin nihaî kararı ile bir suçtan dolayı cezalandırıldığında daha sonra karar değiştirilirse veya daha sonra ortaya çıkan delillerin, kararın yanlış olduğunu tartışmasız şekilde göstermesi sonucu ilgili affa uğrarsa, daha sonra ortaya çıkan delillerin ilk yargılanma sırasında ortaya çıkarılmamasında ilgilinin tamamen veya kısmen bir sorumluluğu olmadığı takdirde, karar sonucu uğramış olduğu mağduriyet dolayısıyla, ilgilinin kanunlar uyarınca, tazminat elde etmeye hakkı olacaktır.

1. Hiçbir göçmen işçi veya aile ferdi, işlendiği zamanda, ulusal veya uluslararası hukuk bakımından cezaî hüküm gerektiren bir suç teşkil etmeyen herhangi bir fiil veya ihmal dolayısıyla, cezaî hüküm gerektiren bir suç ile suçlanamaz ve onlara suçun işlendiği anda yürürlükte olan yasaların öngördüğü cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Suçun işlenmesinden sonra, yeni bir yasal düzenleme ile, o suç için daha hafif bir ceza getirilmişse, ilgili, öngörülen hafif şartlardan yararlandırılır.

Kanunlara uygun şekilde yetkili kılınmış kamu görevlileri dışında, bir kimsenin kimlik belgelerine, ülkeye giriş, ikamet ve çalışma izinleri ile ilgili belgelere el koyması, imha etmesi veya imha etmeye teşebbüs etmesi gayri kanunidir. Ayrıntılı bir tutanak düzenlenip ilgiliye verilmeden, bu tür belgelere el konulamaz. Bir göçmen işçinin ve aile ferdinin pasaportunun veya aynı değerdeki belgesinin imhasına hiçbir şekilde müsaade edilemez.

2. Göçmen işçiler ve aile fertleri, ancak, kanunlara uygun olarak yetkili makamın vereceği karar gereğince, bir Taraf Devletin ülkesinden sınırdışı edilebilir.

Mevcut sözleşmede tanınan hakları zarar gördüğü takdirde, göçmen işçiler ve aile fertleri geldikleri Devletin veya bu Devletin haklarını koruyan Devletin diplomatik ve konsolosluk yetkililerine korunma ve yardım için başvuru hakkına sahip olacaklardır. Özellikle, sınırdışı edilme durumunda, ilgili kişi bu hak hususunda gecikmeden bigilendirilecek ve sınırdışı eden devletin yetkilileri bu hakkın kullanılmasını kolaylaştıracaklardır.

3. Taraf Devletler, göçmen işçilerin, çalıştıkları ülkede ikametleri ve istihdamları konusunda herhangi bir düzensizlik nedeniyle, bu ilke uyarınca kazandıkları haklardan mahrum kalmamalarını teminen tüm uygun önlemleri alacaklardır. Özellikle, işverenler yasal ve sözleşmeye dayanan yükümlülüklerinden kurtulamayacaklar ve böyle bir düzensizlik nedeniyle sorumlulukları hiçbir şekilde sınırlanamayacaktır.

b) Sadece ilgili örgütün kurallarına tabi olarak yukarıda belirtildiği şekilde herhangi bir sendikaya ve kuruluşa özgürce katılmak.

2. Yürürlükteki yasaların göçmen işçi ve aile fertlerine belli bir sosyal yardımı sağlayamamaları halinde, ilgili Devletler ilgili şahısların bu yardım ile bağlantılı olarak yapmış bulundukları katkının kendilerine geri ödenmesi imkanını, aynı durumdaki vatandaşlarına yapılan uygulama esas alınmak suretiyle değerlendirirler.

Göçmen işçiler ve aile fertleri, hareketlerinden önce veya en geç İstihdam Devletine kabul edildikleri zamanda, Orijin Devlet veya İstihdam Devleti tarafından kabul edilmeleri ve özellikle kalışları ve gelir getirici faaliyetler ile ilgili koşullar hakkında ayrıca istihdam Devletinde yerine getirmeleri gereken hususlar ve bu koşulların değişmesi durumunda başvuracakları makam hakkında bilgi edinme hakkına sahiptirler.

2. Bu maddenin 1. paragrafında bahsi geçen haklar, yasalarda öngörülen, ulusal güvenliğin, kamu düzeninin, kamu sağlığı ve ahlakının veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunmasına matuf ve bu Sözleşmede tanınan diğer haklarla tutarlı olan kısıtlamalar hariç, kısıtlanamaz.

2. Bu hakka, kanunla düzenlenen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu düzeni veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunmasına matuf kısıtlamalar hariç, kısıtlama getirilemez.

1. Taraf Devletler göçmen işçilerin ve aile fertlerinin gerek Orijin Devletteki, gerek İstihdam Devletindeki özel ihtiyaçları, amaç ve yükümlülüklerini de göz önünde bulundurarak bunlarla ilgilenecek kuruluşların oluşturulmasını düşüneceklerdir ve uygun şekilde göçmen işçilerin ve aile fertlerinin bu kuruluşlarda serbestçe seçebilecekleri temsilcilerinin bulunması imkanlarını öngöreceklerdir.

g) Kültürel hayattan yararlanmada ve katılımda.

d) Kültürel hayattan yararlanmada ve katılımda.

Göçmen işçiler ve aile fertleri, ilgili Devletlerin yasaları, ilgili uluslararası anlaşmalar ve gümrük birliklerine katılımlarından doğan yükümlülüklerine tabi olarak, kişisel kullanımları ve ev için alınan mal ve eşyanın ithalat ve ihracatından alınan gümrük harç ve vergilerinden muaftırlar. Bu muafiyet, kabul edildikleri İstihdam Devletinde geçinmeleri için yaptıkları faaliyetler için gerekli olan araç ve gerecin ithal ve ihracından doğan gümrük harç ve vergileri için de aynen geçerlidir. Göçmen işçiler ve aile fertleri;

1. Ulusal yasalar uyarınca ikamet ve çalışma izinlerinin ayrı tutulduğu yerlerde, istihdam Devleti göçmen işçiye en az çalışma izni süresi kadar oturma izni verir.

2. Böyle bir izin verilmeyen aile fertlerine, ayrılmadan önce, İstihdam Devletindeki işlerini tamamlayabilecekleri makul bir süre tanınır.

İstihdam Devletindeki ikamet izninin açıkça geçimi sağlamaya yönelik faaliyetin süresine bağlı olduğu durumlar hariç olmak kaydıyla, geçimi sağlamaya yönelik faaliyetin serbestçe seçilemediği İstihdam Devletindeki göçmen işçilerin durumu düzensiz olarak nitelendirilemez ve çalışma izinlerinin süresi dolmadan, geçimi sağlamaya yönelik faaliyetin bitmiş olması gerekçe gösterilerek ikamet izinleri geri alınamaz. Çalışma izninde belirlenen şartlar ve kısıtlamalar saklı kalmak kaydıyla, bu tür göçmen işçiler, başka iş imkanları aramak, kamu projelerine katılmak ve çalışma izni süresinin geriye kalan süresinde mesleki eğitim görme haklarına sahip olacaklardır.

Gelir getirici bir faaliyette bulunmalarına izin verilen göçmen işçiler, bu iznin gerektirdiği şartları yerine getirmek kaydıyla, sözkonusu faaliyetle ilgili her konuda istihdam Devletinin vatandaşlarıyla eşit muamele göreceklerdir.

1. Ulusal yasalarda belirtilen nedenler dışında ve III. Bölümde belirtilen koruma tedbirleri saklı olmak kaydıyla, Anlaşmanın bu bölümünde atıfta bulunulan göçmen işçiler ve aile fertleri istihdam Devleti tarafından sınır dışı edilemezler.

2. Uygulanabilir iki taraflı ve çok taraflı anlaşmalara bağlı olarak, istihdam Devletleri bu maddenin 1. paragrafı saklı kalmak kaydıyla, sınırları içinde kaydadeğer bir süre çalışmış olan mevsimlik işçilere başka gelir getirici faaliyette bulunmak hakkını tanımayı ve onlara bu Devlete kabul edilmek üzere başvuran diğer işçilere göre öncelik vermeyi tezekkür edeceklerdir.

3. İki taraflı veya çok taraflı anlaşmalara bağlı olarak, ilgili Taraf Devletler proje işçilerinin proje süresince kendi devletlerinin veya mutad olarak ikamet ettikleri Devletin sosyal güvenlik sisteminden yeterince yararlanmalarının sağlanması için gayret sarfedeceklerdir. İlgili Taraf Devletler, hakların kaybının veya çifte ödeme durumlarının önüne geçmek üzere gerekli önlemleri alırlar.

2. Oturma izinlerinin mutlak suretle kabul edildikleri gelir getirici faaliyet süresine bağlı olduğu durumlar hariç, bu Sözleşmenin 52. ve 79. Maddelerine halel gelmemesi kaydıyla, kendi işinde çalışan işçilerin ekonomik faaliyetlerinin sona ermiş olması onların ve aile fertlerinin istihdam devletinde oturma ve gelir getirici faaliyette bulunma izinlerinin geri alınması anlamına gelmez.

c) Göç ve istihdamla ilgili politikalar, yasa ve düzenlemeler, göç ve diğer ilgili konularda diğer ülkelerle aktedilen anlaşmalar hakkında özellikle işverenlere, işçilere ve kuruluşlarına gerekli bilginin verilmesi;

2. Taraf devletlerdeki yasa ve uygulamalar çerçevesinde, bu devletlerdeki kamu organlarının izin, onay ve denetimine bağlı olarak, bunlar adına hareket eden kurum ve muhtemel işverenler de sözkonusu işlemleri yürütebilirler.

1. İlgili Taraf devletler, göçmen işçiler ve aile fertlerinin kendi Devletlerine dönmeye karar vermeleri halinde veya oturma veya çalışma izinlerinin süresinin bitmesi durumunda, ya da istihdam Devletinde düzenli olmayan bir durumda bulunmaları halinde, bunların düzenli bir şekilde dönüşlerini teminen gerekli önlemleri almak konusunda işbirliği yaparlar.

c) Düzensiz durumda bulunan göçmen işçi ve aile fertlerine karşı şiddet, tehdit veya şantaj uygulayan kişi, grup veya varlıklara etkin yaptırım uygulanması için önlemler almak.

1. Taraf devletler, ülkelerinde düzensiz durumda bulunan göçmen işçi ve aile fertleri var ise, bu durumun sürmemesi için gerekli önlemleri alırlar.

2. İlgili Taraf devletler sözkonusu kişilerin durumunun, yürürlükteki ulusal yasalar ve iki taraflı veya çok taraflı yasalar çerçevesinde düzenli hale getirilmesi imkanının olup olmadığını tezekkür ederken, bunların ülkeye giriş şartları, istihdam devletlerindeki kalış süreleri ile özellikle aile durumlarına ilişkin hususlar olmak üzere diğer ilgili hususları göz önüne alırlar.

2. Bir göçmen işçinin veya aile ferdinin ölümü ile ilgili bir tazminat sözkonusu olduğunda, Taraf devletler ilgili kişilere konunun ivedilikle halli için gerekli yardımı sağlarlar. Bu sorunların halledilmesi bu Sözleşmenin ve ilgili iki taraflı veya çok taraflı anlaşmaların ışığında yürürlükteki ulusal yasalar çerçevesinde gerçekleştirilir.

b) Bu Komite, Sözleşme yürürlüğe girdiğinde 10, Sözleşmenin 41. Taraf Devlette yürürlüğe girdiğinde 14 uzmandan oluşacaktır. Bu uzmanlar yüksek ahlaklı, tarafsız ve Sözleşme ile ilgili alanlarda ihtisas sahibi kişilerden seçilecektir;

3. Bu Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten en fazla 6 ay sonra ilk seçim yapılır. Bu seçimden sonraki seçimler ise her iki yılda bir gerçekleşir. Her seçim tarihinden en az dört ay önce Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Taraf Devletlere iki ay içinde aday göstermelerini yazılı olarak bildirir. Genel Sekreter, bu şekilde belirlenen adayların alfabetik sıraya göre hazırlanmış bir listesini bunların kısa özgeçmişlerini ve hangi Taraf Devletçe aday gösterildiklerini de belirterek seçimden en geç bir ay önce Taraf devletlere sunar.

4. Komite üyelerinin seçimi Birleşmiş Milletler merkezinde Genel Sekreterin başkanlığında Taraf Devletlerin katıldığı bir toplantıda yapılır. Taraf Devletlerin üçte ikisinin oturum için gerekli çoğunluğu oluşturacağı bu toplantıda, en çok oy alan ve toplantıda hazır Taraf devletlerin salt çoğunluğunun oyunu alan adaylar Komiteye seçilirler.

6. Komite üyelerinden birinin vefatı, istifa etmesi veya herhangi bir nedenle Komite’deki görevini yerine getiremeyeceğini açıklaması durumunda, bu üyeyi aday gösteren Taraf Devlet vatandaşlarından birini kalan sürede görev yapması için tayin eder. Bu yeni tayin Komitenin onayına bağlıdır.

9. Komite üyeleri, Birleşmiş Milletler’in Ayrıcalıklar ve Bağışıklıklar Sözleşmesinin ilgili bölümlerinde belirtildiği üzere, Birleşmiş Milletlerin görevlendirdiği uzmanların imkan, ayrıcalık ve bağışıklıklarından yararlanırlar. (22A (1) Sayılı Karar)

1. Komite her Taraf devletin sunduğu raporu inceler ve uygun gördüğü yorumları ilgili Taraf Devlete iletir. Taraf Devlet Komitenin bu madde uyarınca yaptığı her yoruma ilişkin gözlemlerini Komiteye sunabilir. Komite bu raporları incelerken Taraf Devletlerden ek bilgi isteyebilir.

2. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Komitenin olağan dönem toplantılarının açılışından uygun bir zaman önce, bu Sözleşme ile ilgili olarak Uluslararası Çalışma Örgütünün görev alanına giren konularda Komitenin Ofisin uzmanlığından yararlanmasını sağlamak üzere, ilgili Taraf Devletlerce sunulan raporların birer örneği ile bu raporların değerlendirilmesi için gerekli bilgileri Uluslararası Çalışma Ofisi Genel Müdürüne iletir. Komite çalışmalarında ofisin sağlayabileceği görüş ve malzemeleri değerlendirir.

3. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, ayrıca, Komiteye danıştıktan sonra, raporun görev alanlarını ilgilendiren ilgili bölümlerinin örneklerini diğer ihtisas kuruluşlarına ve hükümetlerarası kuruluşlara da iletebilir.

4. Komite, değerlendirmek üzere, Birleşmiş Milletlerin ihtisas kuruluşlarını ve organlarını, hükümetlerarası örgütleri ve diğer ilgili kuruluşları bu Sözleşmenin kendi alanlarını ilgilendiren bölümleriyle ilgili olarak yazılı bilgi sunmaya davet edebilir.

1. Bu Sözleşmeye Taraf Devletlerden biri bu madde kapsamı içinde herhangi bir zamanda, Taraf bir Devletin diğer bir Taraf devletin bu Sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediği iddiasında bulunması halinde Komitenin bu konuda bilgi toplama ve görüş bildirmeye yetkili olduğunu beyan edebilir. Bu maddenin kapsamı içinde bilgi derlemek ve incelemek, ancak bu bilgilerin, Komitenin bu konuda yetkili olduğunu beyan etmiş bir Taraf Devlet tarafından verilmiş olması durumunda gerçekleşebilir. Komite böyle bir beyanda bulunmamış bir Taraf devletle ilgili olarak bilgi kabul edemez. Bu maddede belirtilen bilgi alışverişi aşağıdaki usule uygun olarak yapılır :

a) Bu Sözleşmeye Taraf bir Devlet başka bir Taraf Devletin bu Sözleşmeye olan yükümlülüklerini yerine getirmediğine kanaat getirirse, bu durumu sözkonusu Devletin dikkatine yazılı olarak sunabilir. Komiteyi de bu konuda bilgilendirebilir. Konu hakkında haberdar edilen Devlet bildirimden sonra üç ay içinde bilgi veren Devlete mümkün olan ölçüde iddia edilen hususlara ilişkin iç usuller ve yapılan, yapılmak üzere olan veya daha önce yapılmış bulunan düzeltmeler hakkında yazılı açıklamada bulunur.

b) Konu Taraf Devletlerin ikisini de tatmin edici bir şekilde ilk yazılı bildirimin muhatabına ulaşmasından itibaren 6 ay içinde çözümlenemezse, Taraf Devletlerden biri konu hakkında komiteyi ve diğer Devleti de haberdar ederek sorunu Komiteye götürme hakkına sahiptir.

c) Komite, konuyu ancak uluslararası hukukça tanınan ilkelerle uyum içinde tüm mevcut iç hukuk yollarına başvurulduğuna ve tüketildiğine kanaat getirdiğinde ele alır. Komite konu ile ilgili düzeltmelerin makul olmayan bir şekilde uzatıldığını düşünürse bu kural uygulanmaz.

d) Komite, bu fıkranın (c) bendine bağlı olarak, bu Sözleşmede belirtilen yükümlülüklerden doğan sorunlara dostane çözüm yolları bulunması amacıyla Taraf devletlere iyi niyet görevi önerebilir.

i) Bu maddenin (d) bendinde belirtilen çerçevede bir çözüme ulaşılması durumunda, Komite vakıaların ve ulaşılan çözümün kısaca açıklandığı bir rapor hazırlar;

ii) Bu maddenin (d) bendinde belirtilen çerçevede bir çözüme ulaşılamaması durumunda ise, Komite ilgili Taraf Devletler arasındaki konuya ilişkin ilgili hususları raporunda belirtir. İlgili Taraf Devletlerin yazılı sunuşları ile kayda geçirilen sözlü sunuşları da rapora eklenir. Komite ayrıca, yalnızca ilgili Taraf Devletlere aralarındaki soruna ilişkin uygun gördüğü görüşleri bildirebilir.

2. Bu maddenin hükümleri Sözleşmeye taraf 10 devletin 1. fıkra doğrultusunda beyanda bulunmaları durumunda yürürlüğe girer. Bu tür beyanlar Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine yapılır. Genel Sekreter bu beyanların birer örneğini diğer Taraf devletlere iletir. Bir beyan herhangi bir zamanda Genel Sekretere de bildirimde bulunmak suretiyle geri alınabilir. Böyle bir geri alma bu madde kapsamında daha evvel iletilmiş bulunan bilgilerin incelenmesine halel getirmez; beyanını geri alan Taraf devletten yeni bir beyanda bulunmadıkça başka bilgi istenmez.

3. Komite, bu madde uyarınca aşağıda belirtilen şartların mevcut olması halinde, bir bireyin verdiği bilgiyi değerlendirmeye alabilir:

5. Komite bu madde çerçevesinde aldığı bildirimleri ilgili birey ve Devletten toplayabildiği bilgilerin ışığında değerlendirir.

7. Komite görüşlerini ilgili Taraf devlet ve bireye bildirir.

8. Bu maddenin hükümleri bu Sözleşmeye Taraf on Devletin 1. fıkra çerçevesinde beyanda bulunmaları halinde yürürlüğe girer. Bu beyanlar birer örneklerinin diğer Taraf devletlere gönderilmesini sağlayacak olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine yapılır. Bir beyan herhangi bir zamanda Genel Sekretere bildirimde bulunmak suretiyle geri alınabilir. Böyle bir geri alma bu madde çerçevesinde daha önce iletilen bir bilginin incelenmesine halel getirmez. Taraf Devlet yeni bir beyanda bulunmadığı sürece, beyanın geri alındığının Genel Sekreterin bilgisine sunulmasından sonra bu madde çerçevesinde bireyden veya bireyin adına daha fazla bilgi talep edilemez.

Bu Sözleşmenin 76 ncı maddesinin hükümleri, Sözleşmenin kapsadığı alana giren anlaşmazlıkların ve şikayetlerin, Birleşmiş Milletler ve uzman kuruluşlarının kuruluş anlaşmaları veya onlar tarafından kabul edilmiş anlaşmalarda öngörülen anlaşmazlıkların çözüm yolları ile ilgili usullerin uygulanmasına halel getirmeyecek şekilde uygulanacaktır ve sözkonusu hükümler Taraf Devletlerin aralarındaki uluslararası anlaşmalar uyarınca anlaşmazlıkların çözümüne yönelik başka yöntemlere başvurmalarına da engel teşkil etmez.

Bu Sözleşmedeki hiç bir husus Taraf Devletlerin göçmen işçilerin ve aile fertlerinin kabulüne uyguladıkları ölçütleri tespit hakkını etkilemez. Göçmen işçilerin ve aile fertlerinin yasal durumları ve onlara yapılacak muamele ile ilgili diğer hususlarda Taraf Devletler bu Sözleşmenin getirdiği sınırlamalara tabidirler.

Her Taraf Devlet bu Sözleşmedeki hükümlerin uygulanması için gerekli olan yasal ve diğer tedbirleri almayı taahhüt eder.

3. Böyle bir çekilme, çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki yükümlülüklerin yerine getirilmesini engellemez veya bu tarihten önce Komite tarafından ele alınmış bir konunun incelenmesinin sürdürülmesine halel getirmez.

4. Sözleşmenin bir Taraf Devlet için sona ermesinden sonra, Komite o Devlet ile ilgili olarak yeni herhangi bir hususu ele alamaz.

1. Bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren 5 yıl sonra, herhangi bir Taraf Devlet Sözleşmenin gözden geçirilmesi için bir yazıyla Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine başvurabilir. Genel Sekreter bunun üzerine önerilen değişiklikleri Taraf Devletlere ileterek bunların tartışılması ve oylanması amacıyla bir konferans toplanıp toplanmaması konusundaki görüşlerini bildirmelerini ister. Müteakip 4 ay içinde Taraf Devletlerin en az üçte biri konferansın toplanmasını isterse, Genel Sekreter Birleşmiş Milletler gözetiminde bir konferans düzenler. Katılan ve oylayan Taraf Devletlerin çoğunluğunun kabul ettiği bir değişiklik Genel Kurulun onayına sunulur.

1. Bu Sözleşmenin yorumlanması veya uygulanması konusunda iki ya daha daha çok Taraf Devlet arasında anlaşmazlık olursa ve bu anlaşmazlık kendi aralarında görüşme yoluyla giderilemezse, bunlardan birinin talebi üzerine hakeme başvurulur. Hakemlik talebinden sonraki altı ay içinde taraflar arasında hakemliğin düzenlenmesiyle ilgili bir anlaşmaya varılamaması durumunda, taraflardan biri anlaşmazlığı, Divanın statüsüne uygun olmak kaydıyla, Uluslararası Adalet Divanına götürebilir.

Sayfa Başı

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Sayfa Başı

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Recep Tayyip ERDOĞAN

Başbakan           

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Sayfa Başı

Sanayi ve Ticaret Bakanlığından:

1 — Açık bulunan 1 inci derece kadrolu ve + 3600 ek göstergeli Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcılığına İsmail YÜCEL’in atanması; 657 sayılı Kanunun 68/B ve 76 ncı maddeleri ile 2451 sayılı Kanunun 2 nci maddesi gereğince uygun görülmüştür.

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:

1 — Açık bulunan 1 inci derece kadrolu ve + 3000 ek göstergeli Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü İzmir II nci Bölge Müdürlüğüne Ayhan SARIYILDIZ’ın atanması,

Ahmet Necdet SEZER

CUMHURBAŞKANI

Sayfa Başı

Kültür ve Turizm Bakanlığından:

Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliğinde

MADDE 1 — 8/11/1980 tarihli ve 17154 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliğinin adı "Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye Yönetmeliği" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 2 — Aynı Yönetmeliğin 2 nci maddesindeki "Kültür Bakanlığı" ibaresi, "Kültür ve Turizm Bakanlığı" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 3 — Aynı Yönetmeliğin 3 üncü maddesindeki "Kültür Bakanlığı" ibaresi "Kültür ve Turizm Bakanlığı" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 4 — Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"Döner sermaye ayrıca, her türlü baskı, dağıtım ve reklam işleri ile afişler, turistik ve tanıtıcı yayınlar yapmak ve bunlarla ilgili tesisler kurmak, film, fotoğraf, plak, CD, DVD ve benzeri hatıra eşyası hazırlamak, satış yerleri ve sergi açmak, radyo ve televizyon programları, folklor gösterileri, festivaller düzenlemek ve turizm konularında yerli ve yabancı kuruluşlarla ortaklık kurmak, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki her türlü eserin tüm mali haklarını yurt içinde ve yurt dışında satın almak, bu hakları kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurum ve kuruluşu niteliğindeki meslek örgütlerine, mahalli idarelere, Bakanlığın amaç ve görevlerini gerçekleştirmek için bedelsiz kullandırmak veya üçüncü kişilere satmak amacıyla da kullanılır."

MADDE 5 — Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (d) ve (g) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, maddeye (ğ), (h), (ı) ve (i) bentleri eklenmiştir.

MADDE 6 — Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin (a) ve (s) bentleri aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiş, (f) bendinin birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, maddeye (t) ve (u) bentleri eklenmiştir.

16/4/2003 tarihli ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 35 inci maddesi ile Merkez Müdürüne fiilen görev yaptığı sürece her ay bir ayda alacağı aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme ve her türlü tazminat ( makam, temsil ve görev tazminatı hariç ) tutarının % 100 ünü aşmamak üzere ödenmesi öngörülen ek ödemeler;"

"s) 19/6/1979 tarihli ve 2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanununun 3 üncü maddesinde belirtilen faaliyetlerden kaynaklanan yurt içi ve yurt dışı her çeşit sergi, kongre, konferans, eğitim, kurs, sempozyum, açık oturum, toplantı, yarışma, şenlik, festival ve benzeri her çeşit düzenlemeler yapma, yaptırma, bunlara katılma, destek ve yardımcı olma, bu çalışmalar için gerekli her çeşit giderler;"

MADDE 7 — Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesine "Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürü"nden sonra gelmek üzere "İşletme Müdürleri" ibaresi eklenmiştir.

MADDE 8 — Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesinde geçen "yardımcıları" ibaresi "müsteşar yardımcıları" şeklinde değiştirilmiştir.

MADDE 9 — Aynı Yönetmeliğin değişik 12 nci maddesinin 3 üncü fıkrasının başına, "Yönetim Kurulu üye tam sayısı ile toplanır." cümlesi eklenmiştir.

MADDE 10 — Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesinin 3 üncü ve 4 üncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

MADDE 11 — Aynı Yönetmeliğin 22 nci maddesinin son cümlesinin başına, "Tek başına veya" ifadesi eklenmiştir.

MADDE 12 — Aynı Yönetmeliğin değişik 24 üncü maddesinin (f) bendi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye ikinci fıkra olarak aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

MADDE 13 — Aynı Yönetmeliğin 32 nci maddesinin (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

MADDE 14 — Aynı Yönetmeliğin 34 üncü maddesinin (h) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

MADDE 15 — Aynı Yönetmeliğin değişik 45 inci maddesinin 2 nci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki 3 üncü fıkra eklenmiştir.

"Yapım ve büyük onarım giderleri ile taşınmaz mal alımları Döner Sermaye İşletmesinin bağlı olduğu kurumun bütçesinden karşılanır. Ancak döner sermaye gelirlerinin elde edilmesi ve idame ettirilmesi amacıyla kullanılan hizmet binası, satış mağazası, müze, ören yeri, kültür merkezleri, turizm eğitim merkezleri ve uygulama otellerinin veya kültürel mirasımızın korunması amacıyla yapım, bakım, onarım, tadil, yenileme ve koruma ile ilgili her çeşit giderleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve ilgili diğer mevzuat gereğince Döner Sermaye İşletmesi Bütçesinden karşılanır.

MADDE 16 — Aynı Yönetmeliğin değişik 49 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 49 — Döner sermaye teşkilatı için yapılacak mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine göre; satım, ve benzeri diğer işler ise, 04/8/1984 tarihli ve 18479 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Döner Sermayeli Kuruluşlar İhale Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülür."

MADDE 17 — Aynı Yönetmeliğin 81 inci maddesindeki "Kültür Bakanı" ibaresi "Kültür ve Turizm Bakanı" olarak değiştirilmiştir.

MADDE 18 — 23/3/1990 tarihli ve 20470 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan, "Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Yönetmeliği" yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 19 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 20 — Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.

—— • ——

Madde 1 —Bu Yönetmelik, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının satım, gelir paylaşımı, kiraya verme, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlerinde uygulanacak usul ve esasları düzenler.

Madde 2 —Bu Yönetmelik, 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Madde 3 —Bu Yönetmelik uygulamasında;

b) Gelir Paylaşma: Gelirin, şartnamede tanımlanması kaydıyla, İdarenin maliki bulunduğu arazi ve/veya arsada, İdarenin uygun göreceği proje uyarınca, müteahhidin proje maliyetinin tamamını karşılayacağı inşaat veya inşaatların bölümlerinin satışından sağlanacak gelirin, sözleşmede belirlenen esaslara göre İdare ve müteahhit arasında paylaşılmasını,

d) Trampa ve Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesisi: Borçlar Kanunu ile Türk Medeni Kanunu’nun trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile ilgili maddelerinde gösterilen işlemleri,

g) Uygun Bedel: Tahmin edilen bedelden aşağı olmamak üzere, teklif edilen bedellerin en yükseğini, bedel tahmin edilmeyen durumlarda teklif edilen bedellerin en yükseğini,

o) Yüklenici: Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi,

s) Alt Yüklenici: Müteahhitin üstlenmiş olduğu işin belirli bir kısmını malzemeleri ve/veya makina, ekipmanları ile birlikte noter tasdikli sözleşmeye dayalı olarak yapan gerçek veya tüzel kişileri,

Madde 4 —Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, açıklık, rekabet, eşit muamele, kamuoyu denetimi, etkinlik ve verimlilik esastır.

Madde 5 —Bu Yönetmeliğe göre yapılacak ihalelere katılabilmek için, gerekli nitelik ve yeterliği haiz bulunmak ve istenilen teminat ve belgeleri vermek zorunludur.

Madde 6 —Aşağıdaki şahıslar doğrudan veya dolaylı olarak ihalelere katılamazlar:

Madde 7 —İhale konusu işlerin hertürlü özelliklerini belirten şartname ve varsa ekleri İdarece hazırlanır. Şartname ve eklerinin onaylı suretleri bedelsiz veya İdarece takdir edilecek bir bedel karşılığında isteklilere verilir. Şartname ve ekleri İdarede bedelsiz görülebilir.

b) İhalenin nerede, hangi tarih ve saatte yapılacağı; gelir paylaşımı ihalelerinde birinci ve ikinci oturumun tarih ve saati,

c) Taşınmaz malların satışı, kiraya verilmesi, trampa edilmesi ve üzerlerinde mülkiyetin gayri ayni hak tesisinde tapu kayıtlarına göre yeri, sınırı, yüzölçümü, varsa pafta, ada ve parsel numarası ve durumu,

Madde 8 —Gelir paylaşımı ihalelerinde, ihaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir:

Madde 9 —Tahmin edilen bedel İdarenin kuracağı bir kıymet takdir komisyonu veya hizmet alımı suretiyle tesbit edilir veya ettirilir. Bedel tahmininin mümkün olmadığı durumlarda İdare Başkanının onayı ile bedel tahmini yapılmadan teklif alınarak ihale yapılabilir.

Madde 10 —Gelir paylaşımı ihalesine konu işten elde edilebilecek en yüksek gelirdir. Bedel tahmininin mümkün olmadığı durumlarda İdare Başkanının onayı ile bedel tahmini yapılmadan teklif alınarak ihale yapılabilir.

Madde 11 —Birim Yöneticisinin teklifi, bağlı olduğu Başkan Yardımcısının uygun görüşü ve İdare Başkanının onayı ile İhalesi yapılacak her iş için bir onay belgesi hazırlanır. Onay belgesinde, ihale konusu olan işin nev’i, niteliği, miktarı, var ise tahmin edilen bedeli/geliri teminat alınacaksa teminat miktarı veya oranı, ihalede uygulanacak usul, yapılacaksa ilânın şekli ve adedi, alınacaksa geçici teminat miktarı, komisyon kurulacaksa ihale komisyonunun kaç kişiden ve kimlerden kurulacağı belirtilir.

Madde 12 —Kiraya verme ve satış hariç bu Yönetmelik kapsamındaki diğer ihalelerde; İdare Başkanı; ikisi ihale konusu işin uzmanı, biri muhasebe veya mali işlerden bir personel olması şartıyla, İdare personelinden en az beş kişiyi, biri komisyon Başkanı olmak üzere, yedek üyeleri de belirleyerek ihale komisyonu olarak görevlendirir.

İhale İşlem Dosyasının Düzenlenmesi

Madde 13 —İhale suretiyle yapılacak işler için bir işlem dosyası düzenlenir. Bu dosyada onay belgesi, varsa tahmin edilen bedele ilişkin hesap tutanağı, şartname ve ekleri, gerekli projeler, ilana ilişkin belge ve gazete nüshaları, sözleşme tasarısı ile saklanmasında yarar görülen diğer belgeler bulunur.

Madde 14 —İhale konusu olan işlerin hangi esas ve usullerle isteklilere duyurulacağı onay belgesinde belirtilir.

Madde 15 —Onay belgesinde teminat alınacağı belirtilmişse; İsteklilerden ihale konusu olan işin %2’den az olmamak üzere İdarece belirlenen miktarda geçici teminat alınır.

Madde 16 —Geçici veya kesin teminat olarak kabul edilecek değerler aşağıda gösterilmiştir.

c) Devlet Tahvilleri ve Hazine kefaletini haiz tahviller, bankalarca verilen teminat mektupları dışındaki teminatların istekliler tarafından İdare veznesine makbuz karşılığında yatırılması mecburi olup, bunlar komisyonca teslim alınamaz.

Madde 17 —Bankaların bu Yönetmelik kapsamındaki işler için verecekleri geçici ve kesin teminat mektuplarında Kamu İhale Kanunu ve ilgili mevzuatta belirlenen şekil ve şartlar aranır.

Madde 18 —Uygun bedel; tahmin edilen bedelden aşağı olmamak üzere teklif edilen bedellerin en yükseğidir. Bedel tahmin edilemeyen durumlarda teklif edilen bedellerin en yükseğidir. Gelir paylaşımı ihalelerinde uygun bedel, İdare payı olarak teklif edilen gelirlerin en yükseğidir.

Madde 19 —İdare, ihaleyi yapıp yapmamakta serbesttir. İdare, ihale gününden önce ihaleyi iptal etmesi sebebiyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Bu durumda ihale iptal kararı ilan yoluyla duyurulur.

Madde 20 —İhale komisyonunun gerekçeli kararı üzerine, İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, isteklilere bildirim veya ilan yoluyla duyurulur. İdare, bütün tekliflerin reddedilmesi sebebiyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.

Madde 21 —İhale Yetkilisi, ihale komisyonu tarafından alınan gerekçeli kararı, karar tarihini izleyen 10 iş günü içinde onaylar veya gerekçesini belirtmek suretiyle iptal eder. İhale, kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde hükümsüz sayılır.

Madde 22 —İhale Yetklisince onaylanan ihale kararları, onaylandığı tarihi izleyen 5 iş günü içinde üzerinde ihale yapılana veya vekiline, imzası alınmak suretiyle tebliğ edilir. Tebliğ yazısının iadeli taahhütlü mektupla tebligat adresine gönderilmesi halinde mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci günü, kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır.

Madde 23 —İhale komisyonunca alınan kararlar, komisyon başkan ve üyelerinin adları, soyadları ve esas görevleri belirtilerek imzalanır.

Madde 24 —Bu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde yazılı işlerde uygulanacak usul ve esaslar; 4 üncü maddedeki temel ilkeler çerçevesinde, İdarece belirlenir.

Toplu konut talebi ile yapılan kurumsal başvurular üzerine yapılacak satışların şartları pazarlıkla belirlenir.

Madde 25 —Bu Yönetmeliğin 1 inci maddesinde yazılı olan gelir paylaşma ihalelerinde açık ihale usulü uygulanır.

Madde 26 —Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak istenilen bütün belgeler bir zarfa konulur. Zarfın üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanır ve mühürlenir.

Teklif mektupları yazılı ve imzalı olarak sunulur. Teklif mektubunda ihale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması ve teklif mektubunun ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması zorunludur.

Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar sıra numaralı alındılar karşılığında idareye verilir. Bu saatten sonra verilen teklifler kabul edilmez ve açılmaksızın iade edilir. Teklifler iadeli taahhütlü olarak da gönderilebilir. Posta ile gönderilecek tekliflerin ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye ulaşması şarttır. Postadaki gecikme nedeniyle işleme konulmayacak olan tekliflerin alınış zamanı bir tutanakla tespit edilir.

Madde 27 —Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 26 ncı maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

Madde 28 —Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.

Son aşamada, isteklilerin teklif mektubu eki cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı kontrol edilir. Teklif edilen fiyatları gösteren teklif mektubu eki cetvelde aritmetik hata bulunması halinde, bu durum hemen istekliye yazı ile bildirilir. İstekli düzeltilmiş teklifini kabul edip etmediğini tebliğ tarihini izleyen üç gün içinde yazılı olarak bildirmek zorundadır. İsteklinin düzeltilmiş teklifi kabul etmediğini süresinde bildirmesi veya bu süre içinde herhangi bir cevap vermemesi halinde, teklifi değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatı gelir kaydedilir.

Değerlendirmenin sonuçlarının tüm isteklilere tebliği ile ikinci oturum arasında en az üç gün olması zorunludur. Değerlendirme sonucu uygun görülen isteklilerin katılımıyla ilanda belirtilen yer, tarih ve saatte ikinci oturum yapılır. Değerlendirme sonucu yeterli görülen isteklilerden ikinci oturuma katılmayanların geçici teminatları gelir kaydedilir. İkinci oturumda, isteklilerin birinci oturumda sunmuş oldukları teklifleri tekrar okunur ve tekliflerin alınış sırasıyla sözlü olarak revize tekliflerini sunmaları istenir. Sunulan sözlü teklifler oturum esnasında tutanak altına alınır. Sözlü teklifler istekliler önünde tekrar okunur ve nihai tekliflerini yazılı olarak sunmaları istenir. Nihai yazılı tekliflerin de 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında belirlenen esaslara uygun olarak sunulması gerekir. Oturum esnasında, isteklilerin nihai yazılı teklif mektupları alınır. İstekliler huzurunda bu teklifler okunur. Komisyon kararı verilmek üzere oturum kapatılır.

Madde 29 —İhalelerde şartname ve eklerinin hükümleri aynen korunur ve istekliler ihale sonucunun karara bağlanmasına kadar ilk teklifleriyle, ikinci oturumda tutanak altına alınan sözlü teklifleriyle ve nihai yazılı teklifleriyle bağlıdırlar.

Madde 30 —İhale üzerinde bırakılan istekliye 22 nci madde uyarınca yapılan tebliği müteakip on gün içinde sözleşmeyi imzalaması hususu tebliğ edilir. Verilen süre içinde ihale üzerinde kalan isteklinin kesin teminatı yatırarak sözleşme imzalaması zorunludur. Aksi takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin, varsa, geçici teminatı gelir kaydedilir. Verilen kesin teminat, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.

Madde 31 —Kesin teminat alınması öngörülen durumlarda; taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce İstekliden %4’den az olmamak kaydıyla idarenin belirleyeceği miktarda kesin teminat alınır.

Madde 32 —İhaleler bir sözleşmeye bağlanır. Sözleşmeler İdarece hazırlanır ve ihale yetkilisi ile yüklenici tarafından imzalanır. Yüklenicinin ortak girişim olması halinde sözleşmeler ortak girişimin bütün ortakları tarafından imzalanır. İhale dokümanında belirtilen şartlara aykırı sözleşme düzenlenemez. İhale dokümanında aksi belirtilmedikçe, sözleşmelerin notere tescili ve onaylattırılması zorunlu değildir.

Madde 33 —İdareye hak ve yükümlülükleriyle birlikte devredilen varlıklarla ilgili bu Yönetmelik kapsamındaki işler devralınan sözleşmelere göre yapılır.

Madde 34 —14/7/2000 tarihli ve 24109 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı İhale Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 35 —Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 36 —Bu Yönetmelik hükümlerini Toplu Konut İdaresi Başkanı yürütür.

—— • ——

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinden:

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca, 1/7/2003 tarih ve 4909 sayılı Kanunla kurulan TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinde eğitime, öğretime, akademik ve idari personelin seçilme ve atanma usullerine, akademik ve idari organ ve birimlerin oluşturulmasına, işleyişine, personelin görev, yetki, sorumluk ve haklarına, çalışma ve denetimlerine, personelin ve öğrencilerin disiplin ve sicil işlerine, mali konulara ve Üniversiteye ait diğer hususlara ilişkin esasları düzenlemektir.

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği, 7/10/1983 tarih ve 124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine dayanarak hazırlanmıştır.

b) Vakıf / Kurucu Vakıf: Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı (TOBEV)'nı,

Üniversite, Mütevelli Heyet tarafından, kurucu vakfın belirlediği ilkeler doğrultusunda, ilgili kanun ve yönetmeliklerle ve bu Ana Yönetmelikte belirtilen esaslara göre yönetilir.

Madde 4 — TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinin en yüksek karar organı olan Mütevelli Heyet, Üniversitenin tüzel kişiliğini temsil eder.

a) Mütevelli Heyet, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun ek 5 inci maddesiyle Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinin değişik 14 üncü maddesine göre, vakıf yönetim kurulu tarafından Devlet memuru olma niteliklerine sahip ve yükseköğrenim görmüş adaylar arasından (4) dört yıl süreyle seçilen en az yedi üyeden oluşur.

b) Rektör, Mütevelli Heyetin tabii üyesi olup, kendisiyle ilgili konularda toplantıya katılamaz, Mütevelli Heyet Başkanlığına ve başkan vekilliğine seçilemez. Rektör dışındaki üniversite mensupları Mütevelli Heyette görev alamaz.

Madde 5 — Mütevelli Heyetin başlıca görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır;

b) Ana Yönetmeliği hazırlamak, değiştirmek ve Üniversite organlarınca hazırlanan diğer yönetmelikleri onaylamak,

c) Üniversite rektörünü 2547 sayılı Yükseköğretim Kurumları Kanununun ek 5 inci maddesiyle Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 16 ncı maddesindeki usullere göre atamak,

e) Üniversitenin ayrıntılı bütçesini kabul etmek ve her bütçe döneminde bütçe uygulama esaslarını ve harcamalara ilişkin parasal sınırlamaları ve yetkileri belirlemek,

g) Rektör tarafından önerilen, üniversitede kullanılacak kadroların planını onaylamak,

j) Öğrencilerden alınacak eğitim-öğretim ücretlerini belirlemek,

Madde 6 — Mütevelli Heyet, üyeleri arasından, (4) dört yıl için bir Başkan ve iki Başkan Vekili seçer. Görev süreleri biten Başkan ve Başkan Vekilleri bu görevlere yeniden seçilebilirler. Başkan, yokluğunda Başkan Vekillerinden birini yerine vekil olarak görevlendirir. Gerekli görürse, Başkan yetkilerinden bir bölümünü Başkan Vekillerine devredebilir.

Madde 7 — Başkanın başlıca görev ve yetkileri şunlardır;

e) Rektörün önerisi üzerine, Üniversitenin rektör yardımcılıklarına, dekanlıklarına, öğretim üyesi, genel sekreter, öğretim görevlisi, okutman, öğretim yardımcısı ve yabancı uyruklu öğretim elemanı ve idari personel kadrolarına yapılacak atama, ücretlerini belirleme, görevden alma ve sözleşmelerin fesih edilmesi işlemlerini onaylamak,

f) Üniversiteye alınması Yükseköğretim Kuruluna önerilecek Türk ve yabancı uyruklu öğrenci sayılarını, burslu öğrenci kontenjanlarını ve verilecek burs miktarlarını onaylamak,

g) Yükseköğretim Kurulunun onayına sunulacak, yerli ve yabancı üniversite ve diğer kurumlarla yapılacak işbirliğini kapsayan anlaşmalar ile protokolleri onaylamak ve Rektörlükçe hazırlanan üniversiteyi bağlayıcı taahhütnameleri onaylamak,

Madde 8 — Mütevelli heyet salt çoğunlukla toplanır.

b) Gündem oylanmadan önce, üye tam sayısının en az 1/3’ü tarafından gündeme maddeler ilave edilmesi, yazılı olarak teklif edilebilir. Teklif oylanarak kabul edildikten sonra, yeni maddeler gündemin sonuna ilave edilir.

Madde 9 — Üniversite Rektörlüğü, toplantı tutanak ve kararlarını yazmak üzere raportörler görevlendirir, Mütevelli Heyet raportörlüğüne üniversitede çalışma mekanı tahsis eder.

Üye Olmayanların Toplantıya Katılması

Madde 10 — Mütevelli Heyet, gerekli gördüğü hallerde, rektör yardımcılarını, dekanları, enstitü, yüksekokul ve birim müdürlerini ve üniversite genel sekreterini toplantılara davet edebilir. Yetkili uzmanları veya ilgili görevlileri, açıklamalarda bulunmak üzere, bağlı bulundukları makamların uygun görüşünü alarak, toplantılara çağırabilir.

Madde 11 — Rektör, Mütevelli Heyet tarafından belirlenir ve Yükseköğretim Kurulunun olumlu görüşü alınarak, Mütevelli Heyet tarafından üye tam sayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için atanır. Rektör, üniversitenin ve bağlı birimlerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinin en iyi şekilde yapılmasında ve geliştirilmesinde, öğrencilere gerekli sosyal hizmetlerin sağlanmasında, eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın faaliyetlerinin Yüksek Öğretim Kurulu tarafından belirlenmiş ilkeler ve hedefler doğrultusunda planlanıp yürütülmesinde, üniversitede bilimsel ve idari gözetim ve denetim yapılmasında ve gerektiğinde üniversitede güvenlik önlemleri alınmasında, bütün işlemlerin takip ve kontrol edilmesinde ve sonuçlarının alınmasında birinci derecede yetkili ve sorumludur.

d) Rektör, gerektiğinde Mütevelli Heyet adına, Üniversitenin tüzel kişiliğini temsil eder.

Madde 12 — Rektörün diğer görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

o) Başkana bilgi vererek, bankalarda üniversite adına üniversitenin her çeşit gelirinin yatırılacağı vadeli ve vadesiz hesaplar açmak, bu hesaplardan Üniversite adına para çekmek, repo yapmak, hazine bonosu almak. Üniversitenin Satın Alma, İhale ve İşletme Yönetmeliği çerçevesinde Mütevelli Heyetçe verilmiş olan diğer görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak,

t) Yerli ve yabancı üniversite ve diğer kurumlarla yapılacak işbirliğini kapsayan anlaşma ve protokolleri ilgili Senato kararını takiben Mütevelli Heyet Başkanının onayına sunmak,

Madde 13 — Rektör, çalışmalarında kendisine yardım etmek üzere profesörler arasından en fazla iki rektör yardımcısı seçip atamalarını Mütevelli Heyet Başkanının onayına sunar.

Madde 14 — Senato, Rektörün başkanlığında rektör yardımcıları, dekanlar, enstitü ve yüksekokul müdürleri ve her fakülteden fakülte kurullarınca üç yıl için seçilecek birer öğretim üyesinden oluşur. Senato, her öğretim yılı başında ve sonunda olmak üzere yılda en az iki defa toplanır. Rektör, gerekli gördüğü hallerde senatoyu toplantıya çağırır.

Madde 15 — Üniversite Yönetim Kurulu, Rektörün başkanlığında dekanlar ile üniversiteye bağlı farklı öğretim birim ve alanlarını temsil edecek şekilde senato tarafından dört yıl için seçilecek üç profesörden oluşur. Rektör, gerektiğinde Yönetim Kurulunu toplantıya çağırır. Rektör yardımcıları, oy hakkı olmaksızın, Yönetim Kurulu toplantılarına katılabilirler.

h) Üniversite yönetimiyle ilgili olarak Rektörün getireceği diğer konularda karar almak,

Madde 16 — Fakülte ve birimlerinin temsilcisi olan dekan, Rektörün önereceği profesörler arasından Mütevelli Heyet Başkanı tarafından üç yıl için atanır. Süresi biten dekan yeniden atanabilir.

Madde 17 — Çağdaş ve katılımcı bir fakülte atmosferi oluşturulması, fakültenin akademik performansının en üst düzeye ulaştırılması, bilimsel üretimin nicelik ve nitelik olarak artırılması, eğitim-öğretim ve hizmet standartlarının mükemmelleştirilmesi için, akademik ve idari personelin teşvik edilmesi dekanın başta gelen görevleridir.

e) Dekan, fakültenin ve bağlı birimlerinin uygun şekilde kullanılmasında ve geliştirilmesinde, gerektiği zaman güvenlik önlemlerinin alınmasında, öğrencilere sosyal hizmetlerin sağlanmasında, eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın faaliyetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesinde, bütün faaliyetlerin gözetim ve denetiminin yapılmasında, takip ve kontrol edilmesinde ve sonuçlarının alınmasında rektöre karşı birinci derecede sorumlu olmak,

Madde 18 — Fakülte Kurulu, dekanın başkanlığında fakülteye bağlı bölümlerin başkanlarıyla fakültedeki profesörlerin üç yıl için, kendi aralarından seçecekleri üç, doçentlerin kendi aralarından seçecekleri iki, yardımcı doçentlerin kendi aralarından seçecekleri bir öğretim üyesinden oluşur.

Madde 19 — Fakülte Yönetim Kurulu, dekanın başkanlığında, fakülte kurulunun üç yıl için seçeceği üç profesör, iki doçent ve bir yardımcı doçentten oluşur. Fakülte Yönetim Kurulu dekanın çağrısı üzerine toplanır. Gerekli gördüğü hallerde geçici çalışma grupları; eğitim-öğretim koordinatörlükleri kurabilir ve bunların görevlerini düzenler.

d) Dekanın, fakülte yönetimiyle ilgili olarak getireceği konularda karar almak,

Madde 20 — Fakülte akademik genel kurulu, ilgili fakültede, her ne suretle olursa olsun, fiilen eğitim öğretimle görevlendirilmiş öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ve okutmanlardan oluşur. Kurulun başkanı dekandır.

Akademik genel kurul, her eğitim-öğretim yılının sonunda dekanın çağrısı üzerine olağan olarak toplanır. Gerektiğinde dekan, kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Toplantı çoğunluğu, kurulu oluşturan üye tam sayısının yarıdan bir fazlasıdır. Ancak, görev gereği, şehir dışında veya izinli bulunan üyeler, toplantı çoğunluğunun hesabında dikkate alınmaz. Çoğunluğun sağlanamaması nedeniyle ertelenen kurul, en geç on beş gün içinde, yeniden toplantıya çağrılır.

Akademik Genel Kurulun Görevleri: Akademik Genel Kurul, geçen sürede fakültenin eğitim-öğretim ve araştırma konuları başta olmak üzere bilimsel faaliyetlerini gözden geçirir; çalışmaların daha verimli olması için konuları tartışarak önerileri bir tutanakla belirler. Dekan, toplantıda beliren önerileri de göz önünde tutarak çalışmaların daha verimli olması için gerekli tedbirleri alır ve sonuçları ilk Akademik Genel Kurul toplantısına sunar. Alınması gerekli tedbirlerin, başka kurum ve mercilerin yetkisinde olması hallerinde, konuyu gerekli girişim için Rektörlüğe iletir.

Madde 21 — Enstitü müdürü, Rektör tarafından üç yıl için atanır. Süresi biten müdür yeniden atanabilir. Atamalar öncesinde Rektör, ilgili öğretim üyelerinin de görüşlerini alır.

Enstitü müdürü, ihtiyaç halinde, enstitünün aylıklı öğretim elemanları arasından en çok iki kişiyi üç yıllık süre için, müdür yardımcısı olarak seçip rektörün onayına sunar. Müdür, gerekli gördüğü hallerde yardımcılarını aynı usulle değiştirebilir. Müdürün görevi sona erdiğinde yardımcılarının görevleri de sona erer.

Madde 22 — Müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ve enstitüdeki anabilim dalı başkanlarından oluşur.

Madde 23 — Enstitü Yönetim Kurulu, müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ile müdür tarafından gösterilecek altı aday arasından Enstitü Kurulu tarafından üç yıl için seçilecek üç öğretim üyesinden oluşur.

Enstitü Yönetim Kurulunun Görevi: Enstitü yönetim kurulu, 2547 sayılı Kanunla fakülte yönetim kuruluna verilen ve bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesinde gösterilen görevleri enstitü bakımından yerine getirir.

Madde 24 — Yüksekokul müdürü, Rektör tarafından üç yıl için atanır. Süresi biten müdür yeniden atanabilir. Yüksekokul müdürü, ihtiyaç halinde, okulda görevli aylıklı öğretim elemanları arasından en çok iki kişiyi üç yıllık süre için, müdür yardımcısı olarak seçip Rektörün onayına sunar. Müdür, gerekli gördüğü hallerde yardımcılarını aynı usulle değiştirebilir. Müdürün görevi sona erdiğinde, yardımcılarının görevleri de sona erer.

a) Yüksekokul müdürü, 2547 sayılı Kanunla dekanlara verilen ve bu Yönetmeliğin 17 nci maddesinde gösterilen görevleri yüksekokul bakımından yerine getirir.

Madde 25 — Müdürün başkanlığında müdür yardımcıları ile okuldaki bölüm, anabilim veya anasanat dalı başkanlarından oluşur.

Madde 26 — Yüksekokul yönetim kurulu, müdürün başkanlığında müdür yardımcıları ile müdürün göstereceği altı aday arasından Yüksekokul kurulu tarafından üç yıl için seçilecek üç öğretim üyesinden oluşur.

Madde 27 — Yüksekokul akademik genel kurulu, bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde yer alan fakülte akademik genel kurulu gibi, oluşturulur; aynı usulle toplanır, aynı maddede belirtilmiş olan görevleri yüksekokul bakımından yerine getirir.

Madde 28 — Birden fazla anabilim dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanı, o bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde, yardımcı doçentleri arasından o bölümü oluşturan anabilim veya anasanat dalı başkanlarının verecekleri yazılı görüşler dikkate alınarak, bir hafta içinde, fakültelerde dekan, yüksekokullarda müdür tarafından seçilip rektörün onayına sunulur.

Tek anabilim dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanı; bölümün aylıklı profesörleri, bulunmadığı takdirde doçentleri, doçent de bulunmadığı takdirde yardımcı doçentleri arasından, fakültelerde bölüm kurulunun görüşü alınarak dekanca, yüksekokullarda müdür tarafından seçilip Rektörün onayına sunulur. Bir bölümlü fakültelerde dekan, aynı zamanda bölüm başkanıdır.

d) Bölüm başkanı gerekli gördüğünde yardımcılarını aynı usulle değiştirebilir. Bölüm başkanının görevi sona erdiğinde yardımcılarının görevi de sona erer.

Madde 29 — Bölüm Kurulu, tek anabilim veya anasanat dalı bulunan bölümlerde bölüm başkanının başkanlığında, o bölümdeki tüm öğretim üyelerinden, birden fazla anabilim veya anasanat dalı bulunan bölümlerde ise, bölüm başkanı yardımcıları ile anabilim veya anasanat dalı başkanlarından oluşur ve bölüm başkanının tespit edeceği gündem konularını görüşmek üzere, eğitim-öğretim yılı süresince ayda en az bir defa toplanır.

Madde 30 — Bölüm Akademik Kurulu, bölümde fiilen eğitim-öğretim görevi yapmakta olan öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ve okutmanlardan oluşur. Kurulun başkanı, ilgili bölümün başkanıdır.

Bölüm Akademik Kurulunun Görevleri: Bölüm Akademik Kurulu, geçen sürede bölümün eğitim-öğretim ve araştırma konuları başta olmak üzere bilimsel faaliyetlerini gözden geçirir; çalışmaların daha verimli olması için, konuları tartışarak önerileri bir tutanakla belirler. Bölüm başkanı, önerileri de gözönünde tutarak gerekli tedbirleri alır ve sonuçları gelecek akademik bölüm kurulu toplantısına sunar.

Madde 31 — Madde başlığındaki konularda, Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliğinin değişik 16 ncı maddesiyle 17 ve 18 inci maddelerine, ayrıca Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Kurulların Oluşturulması ve Bilimsel Denetim Yönetmeliğinin 4, 5, 6 ve 7 nci maddelerine göre hareket edilir.

Madde 32 — Madde başlığındaki konularda Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliğinin 17 ve 18 inci maddelerine göre hareket edilir.

Madde 33 — Dil Eğitim Merkezi Müdürü, Rektör tarafından üç yıl için atanır. Süresi biten müdür yeniden atanabilir. Yabancı dil hazırlık sınıflarının eğitim-öğretim faaliyetleri TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği çerçevesinde Dil Eğitim Merkezinde yürütülür.

Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Dil Eğitim Öğretimi ve Yabancı Dille Eğitim Öğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik uyarınca, ön lisans ve lisans programlarına ve lisansüstü programlara kayıtlı öğrencilerin, kendi konularında okuduğunu ve duyduğunu anlayabilecek, kavrayabilecek, metinleri Türkçeye çevirebilecek, yazı ve söz ile kendini ifade edebilecek düzeyde dil öğrenmelerini sağlamak için açılacak hazırlık sınıflarında, eğitim öğretimin en verimli biçimde yürütülmesini sağlamak yönünde gerekli tedbirleri almak, müdürün başta gelen görevidir.

Madde 34 — Öğretim üyeleri Rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayı ile atanırlar. Öğretim üyelerinin seçilmesinde ve atanmasında devlet yükseköğretim kurumlarındaki atama koşullarına ilaveten, Üniversite için Mütevelli Heyetin belirlediği koşullar da geçerlidir.

Bütün çalışmalarını üniversitede yapan tam zamanlı profesörler, doçentler ve yardımcı doçentler iki yıl için atanırlar. Sürelerin bitiminden en az üç ay önce taraflarca aksi bildirilmediği takdirde, atanma süreleri her defasında birer yıl uzatılmış sayılır.

Madde 35 — Öğretim üyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitim-öğretim ve uygulamaları için kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve eserleriyle tanınmış kişiler, ilgili yönetim kurullarının görüşleri alınarak, rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayıyla tam zamanlı veya ders saati başına ücretle öğretim görevlisi olarak kadroya atanabilirler. Atamaları bir yıl için yapılır. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. İhtiyaç olduğu ve görevlerine devamda yarar görüldüğü takdirde aynı usulle yeniden atanabilirler.

Madde 36 — Okutmanlar, ilgili kurulların görüşü alınarak, rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayıyla iki yıl için kadroya atanabilirler. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. İhtiyaç olduğu takdirde aynı usulle yeniden atanmaları mümkündür.

Madde 37 — Araştırma görevlileri, uzmanlar, çeviriciler ve eğitim-öğretim planlamacıları olarak tanımlanırlar.

a) Araştırma görevlileri, Rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayıyla en çok iki yıl için atanırlar. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Lisansüstü eğitime kabul şartlarını karşılayan araştırma görevlileri, bağlı bulunduğu bölümün önerisi ve izniyle yüksek lisans (master-doktora) eğitim programlarına yazılabilirler.

b) Özel bilgi ve uzmanlığa ihtiyaç gösteren bir işle, laboratuvarlarda, kitaplıkta ve diğer uygulama alanlarında görevlendirilecek uzmanların, sözlü veya yazılı çeviri işlerinde görevlendirilecek çeviricilerin ve eğitim-öğretim planlaması işlerinde görevlendirilecek eğitim öğretim planlamacılarının atanmaları, ilgili yönetim kurullarının görüşleri alınarak rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayı ile iki yıl için yapılır. Atama süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Aynı usul ile yeniden ikinci, üçüncü defa atanmaları mümkündür.

Madde 38 — Üniversitede sözleşme ile görevlendirilecek yabancı uyruklu öğretim elemanları, ilgili fakülte, enstitü veya yüksekokul yönetim kurulunun önerisi ve Üniversite Yönetim Kurulunun uygun görüşü üzerine Rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayıyla atanırlar. Bu atama veya görevlendirme için İçişleri Bakanlığının da, usulüne göre olumlu görüşünün alınması gerekir. Yabancı uyruklu öğretim elemanlarının ücretleri, Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanı Çalıştırılması Esaslarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararına göre Mütevelli Heyetçe belirlenir.

Madde 39 — Üniversitenin gelecek yıllardaki ihtiyacını karşılamak için, Yükseköğretim Kurulunca belirlenen esaslara göre, yurt içinde ve dışında öğretim elemanı yetiştirilir. Bu amaçla üniversitenin araştırma görevlileri, araştırma ve doktora çalışmaları yapmak üzere başka bir üniversiteye gönderilebilir, başka üniversitelerde araştırma ve doktora çalışmaları yapmakta olanlara burs verilebilir. Yurt içinde veya dışında bu şekilde yetiştirilecek öğretim elemanları, taraflarca yapılacak sözleşmeye ve genel hükümlere göre Üniversitede mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar.

Madde 40 — Üniversite İdari Teşkilatı aşağıdaki birimlerden oluşur.

h) Kütüphane ve Dokümantasyon Müdürlüğü

Madde 41 — Üniversitede görevli idari personel Rektör tarafından seçilir, sözleşmeleri yapılır ve üniversite kadrosuna atanma Rektörün önerisi ve Mütevelli Heyet Başkanının onayıyla tamamlanır. Genel Sekreter ve diğer idari amirler Üniversite Yönetim Kurulunun görüşü alınarak Rektör tarafından göreve atanır ve aynı usulle görevden alınırlar.

Madde 42 — Üniversite idari teşkilatının başı Genel Sekreterdir. Genel Sekreter, idari teşkilatın çalışmasından Rektöre karşı sorumludur.

g) Dosyalama, arşiv ve bilgi sistemlerinin kurulmasında ve işletilmesinde yardımcı olmak,

h) Üniversite Senatosu ile, Üniversite Yönetim Kurulunun kararlarını Üniversiteye bağlı birimlere iletmek,

Madde 43 — Genel Sekreterin görevlerine yardımcı olur. Görevi genel sekreterlik ve Rektörlük tarafından verilecek idari, teknik ve mali hizmetlerin yürütülmesi ve verilecek diğer işleri yapmaktır.

Madde 44 — Fakülte sekreterinin görevleri, fakültelerin idari hizmetlerinin yürütülmesi ve dekan tarafından verilecek diğer görevleri ve işleri yapmaktır.

Madde 45 — Enstitü sekreterinin görevleri, enstitülerin idari hizmetlerinin yürütülmesi ve enstitü müdürü tarafından verilecek diğer görevleri ve işleri yapmaktır.

Madde 46 — Bilgi İşlem Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

e) Yerel ağın bakımını ve işletimini yapmak; ulusal ve uluslararası ağlarla Üniversitenin sürekli ve sorunsuz bağlantısını sağlamak, sunucuları kurmak ve çalıştırmak,

h) Üniversitenin ihtiyaç duyacağı diğer bilgi işlem hizmetlerini yerine getirmek,

Madde 47 — İdari ve Mali İşler Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

d) Üniversitenin ayniyat işleriyle her türlü ödeme ve tahsil işlemlerini yürütmek,

g) Üniversite bina, tesis ve teçhizatı ile ilgili işlemleri yapmak,

k) Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, onarım ve benzeri hizmetleri yapmak,

Madde 48 — Personel Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

a) Üniversitenin insan gücü planlaması ve personel politikasıyla ilgili çalışmalar yapmak, personel sisteminin geliştirilmesiyle ilgili önerilerde bulunmak,

Madde 49 — Öğrenci İşleri Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

a) Fakülte, enstitü ve yüksek okullardaki öğrenci işleri büroları ile eşgüdüm içinde çalışmak,

b) Öğrenci işleri ile ilgili bilgi erişim sisteminin güvenilir ve sağlıklı çalışmasını sağlamak,

Madde 50 — Kütüphane ve Dokümantasyon Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

a) Üniversite kütüphanelerinin her türlü ihtiyaçlarını karşılamak,

e) Kütüphaneler arası işbirliğine yönelik çalışmalar yapmak,

g) Kamunun belli ilkeler çerçevesinde kütüphaneden yararlanma olanağını düzenlemek,

Madde 51 — Sağlık ve Spor Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

f) Rektör tarafından verilecek öğrencilerle ilgili diğer görevleri ve işleri yapmak.

Madde 52 — Hukuk Müşavirliğinin görevleri şunlardır;

Madde 53 — Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğünün görevleri şunlardır;

b) Üniversite ile ilgili bilgileri ilgili kuruluşlara aktarmak,

e) Üniversitenin tanıtımı için gazete, katalog dergi ve benzeri dökümanları hazırlamak,

Madde 54 — Fakülte, enstitü ve yüksekokullarda idari işleri, fakülte, enstitü veya yüksekokul sekreterine bağlı yeteri kadar uzman ve personelden oluşan sekreterlik yürütür.

Madde 55 — Bölüm idari teşkilatı, bir bölüm sekreterinin yönetiminde yeteri kadar personelden oluşur. Bölüm bürosu, bölümün yazı, evrak ve benzeri işlerini yürütür.

Madde 56 — Üniversitede aylık ücretle görev yapan profesör, doçent ve diğer öğretim elemanları bütün çalışmalarını ve zamanlarını üniversite ile ilgili görevlere ayırırlar. Bunlar, özel kanunlarla belirlenen görev ve telif hakları hariç olmak üzere, Üniversiteden başka yerlerde ücretli veya ücretsiz başka herhangi bir iş göremezler, serbest meslek icra edemezler. Ancak, Üniversite Yönetim Kurulunun işbirliğine karar verdiği kuruluşlar ile bunların işletmelerindeki çalışmaları, yazılı izin almak kaydı ile, üniversitede sürdürülmüş sayılır.

b) Üniversitedeki görevleri kısmi zamanlı olup, aylık ücrete bağlı olmayanlar rektör, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü ve bölüm başkanı olamazlar, bunların yardımcılıklarına da atanamazlar.

f) Gerekirse, Üniversite Yönetim Kurulunun görüşü ve Rektörün onayı ile, ilgili öğretim elemanlarına ek ders ücreti ödenebilir.

i) Üniversitenin tüm akademik ve idari birimlerinin yöneticileriyle idari personelin günlük çalışma süreleri, İş Kanununun 63, 66, 67 ve 68 inci maddelerine göre Rektörlükçe düzenlenip Mütevelli Heyetin bilgisine sunulur.

Madde 57 — Öğretim elemanlarının yurt içinde ve dışında görevlendirilmelerinde, Yükseköğretim Kurulu tarafından yürütülen "Yurt İçinde ve Yurt Dışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik" hükümlerine göre hareket edilir.

a) Öğretim elemanlarının üniversiteden yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleriyle ilgili diğer toplantılara katılmalarına; araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına; araştırma ve incelemenin yapıldığı yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, onbeş güne kadar rektör izin verebilir. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite bütçesinden ödenmesi icap eden durumlarda, Rektörün önerisi üzerine alınmış Üniversite Yönetim Kurulunun kararı gereklidir.

b) Öğretim elemanları yukarıdaki (a) bendinde ve bu Yönetmeliğin 39 uncu maddesinde sayılan yurt dışına gönderilme halleri dışında, mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak veya staj yapmak için bir yılı geçmeyecek şekilde, her yıl Rektörün önerisi üzerine Mütevelli Heyet başkanınca belirlenecek kontenjan ve süreler dahilinde yurt dışına gönderilebilecekleri gibi, aynı amaçla dış burslara dayanılarak da gönderilebilirler.

e) Gerek (a) bendine göre geçici görev yolluğu verilmek suretiyle yurt içinde ve yurt dışında bir yere gönderilenlere, gerekse ikinci fıkraya göre gidiş-dönüş yol yevmiyesi ile gideri ödenmek suretiyle yurt dışına gönderilenlere verilecek yolluk, Devlet memuruna verilen yolluk esas olmak üzere, günün ekonomik koşulları dikkate alınarak, her yıl Rektörün önerisi üzerine üniversite Yönetim Kurulunca belirlenir.

Madde 58 — Üniversitede önlisans, lisans ve lisansüstü düzeylerinde eğitim-öğretim yapılır. Yapılan eğitim-öğretim ve buna dayalı olarak verilen diplomalarla ilgili esaslar üniversite tarafından hazırlanan yönetmelikler ile belirlenir.

c) Üniversite, lisansüstü öğretim konusunda gerekli planlamayı yapar ve altyapıyı hazırlar.

Madde 59 — Üniversitede, öğretim dili Türkçe’dir. Üniversite senatosunun gerekçeli kararı, Rektörün önerisi, Yükseköğretim Kurulunun onayı ile, Üniversitenin bazı birim ve yükseköğretim programları ile, lisansüstü programlarda İngilizce dilinde eğitim-öğretim yapılabilir. Öğrencilerin kendi konularında okuduğunu ve duyduğunu anlayabilecek, metinleri Türkçe’ye çevirebilecek, yazı ve söz ile kendini ifade edebilecek düzeyde İngilizce öğrenmeleri esastır. Ayrıca Türkçe eğitim yapılan bölümlerde de İngilizce kitaplar izlenebilir, ödev, rapor ve projeler İngilizce istenebilir. Üniversite, öğrencilerin ikinci bir dil öğrenmelerini teşvik eder, programlar hazırlar.

Madde 60 — Bütün programlara kaydolan öğrenciler, Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği çerçevesinde, öğretim yılı başında açılacak İngilizce yeterlik sınavına katılmak ve bu sınavda başarısız olmaları halinde, Dil Eğitim Merkezinde İngilizce hazırlık sınıfına devam etmek zorundadırlar.

c) Dil eğitimi merkezinde hazırlık sınıfına devam eden öğrenciler, Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğine tabidirler.

Madde 61 — Önlisans ve lisans programlarına, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından merkezi sistemle yerleştirilen öğrenciler kabul edilir.

Madde 62 — Üniversite öğrencilerin ruh sağlığının korunması, barınma, beslenme ve boş zamanlarını değerlendirme gibi ihtiyaçlarının karşılanması için, bütçe imkanları dahilinde, okuma salonları, yataklı sağlık merkezleri, mediko-sosyal merkezleri, öğrenci kantini, kafeterya ve lokantalar açar; öğrencilere toplantı, sinema ve tiyatro salonları, spor salonu ve sahaları, posta merkezi, banka şubesi ve kamp yerleri sağlar. Yurt ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olur ve bunlardan öğrencilerin en iyi şekilde yararlanmaları için gerekli önlemleri alır.

Madde 63 — Öğrencilerin derslerinde en yeni ve güncel kitap ve dokümanları kullanmasını sağlamak üniversitenin görevidir. Gerekli ise, ders kitapları Üniversite Yayın Yönergesine göre, üniversite tarafından basılır veya bastırılır.

Madde 64 — Öğretim elemanlarının bilimsel yönden denetlenmeleri, onların eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın, seminer ve uygulama faaliyetleri üzerinde olur.

c) Her öğretim elemanı, bilimsel araştırmalarının, yayınlarının ve verdiği derslerle yönettiği seminerlerin ve uygulamaların listesini; yurt içinde ve dışında yapılan bilimsel kongrelerdeki tebliğlerin birer örneğini, bağlı bulunduğu birim yöneticisi aracılığıyla Rektörlüğe sunmak zorundadır.

Madde 65 — Öğretim elemanlarıyla idari personelin disiplin ve ceza işleri hususunda 2547 sayılı Kanunun 53 üncü maddesiyle, Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğine göre hareket edilir.

Madde 66 — Üniversite yöneticileriyle öğretim elemanlarının, idari personelinin ve diğer görevlilerin özlük haklarına ilişkin olarak bu Yönetmelikte yer almayan hususlar için, 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri, anılan kanunda bulunmayan hususlar için ise ilgili genel hükümler uygulanır.

Madde 67 — TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinde görev yapan öğretim elemanlarının, idari ve diğer personelin sicilleri Üniversite Akademik ve İdari Personel Değerlendirme Yönergesine göre tutulur. Her türlü atama, yükselme, akademik unvanların kazanılması ve diğer özlük işlemlerinde bu siciller esas alınır.

Madde 68 — İzin işleri, İş Kanunu hükümlerine göre yürütülür. Ancak akademik personele, İş Kanununun yıllık izinle ilgili 53 üncü maddesindeki sınırlamalara bakılmaksızın, öğrenime ara verilen zamanlarda kullanılmak üzere yılda toplam olarak en çok 30 gün ücretli izin verilebilir. Akademik personelin diğer izinleri ve akademik personel dışındaki personelin izinleri, bu Yönetmeliğin 56 ncı maddesine göre yürütülür.

Madde 69 — Mütevelli Heyet ve Rektör, üniversite gelirlerini artırılması için yeni ve verimli mali kaynaklar yaratılmasına çalışırlar. Gelir kaynakları şunlardır:

d) Yayın ve satış gelirleri,

h) Eğitim, Uygulama ve Teknoloji merkezlerinden elde edilecek gelirlerdir.

Madde 70 — Üniversite bünyesinde restoran, kafeterya, kantin olarak hizmet verebilecek yerler ile üniversiteyi geliştirmek amacıyla kurulabilecek sağlık tesislerinin ve diğer tesislerin işletilmesi, Üniversite Yönetim Kurulunun kararı ve Mütevelli Heyet başkanının onayı ile işletmecilere kiraya verilebilir.

Madde 71 — Üniversitenin alım, satım, yapım, onarım ve kiralama işleri Mütevelli Heyet tarafından kabul edilen "Satın Alma ve İhale Yönetmeliği" hükümlerine göre yürütülür.

Madde 72 — Üniversitenin mali denetimi Mütevelli Heyet; Yükseköğretim Kurulu ve ilgili diğer kurumlarca yapılır.

Madde 73 — Üniversiteye ait gayrimenkuller üniversite adına tapuya tescil edilir. Her türlü araç, gereç ve demirbaşlar da noter tasdikli ayniyat kayıt defterine kaydedilip, kayıtlar usulüne uygun şekilde dosyalanır ve elektronik olarak tutulur.

Madde 74 — Üniversitenin tüm gelirleri, üniversite veznesine yatırılan paralar dahil, bankalarda üniversite adına açılacak hesaplara yatırılıp, bu hesaplarda tutulur/saklanır. Bütçe giderleri bu hesaplardan ödenir. Yetki ve yürütme bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin ilgili bendlerine göre uygulanır.

Madde 75 — Bu Yönetmelikte bulunmayan hususlar için 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği, yükseköğretimle ilgili kanun ve yönetmelikler ile, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre hareket edilir.

Madde 76 — Bu Yönetmelikte değişiklik yapılması Mütevelli Heyetin kararı ile olur.

Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin yayımlanmasına kadar geçen süre içinde zorunlu olarak yapılması gereken iş ve işlemler Yükseköğretim mevzuatı ve diğer genel mevzuat esasları çerçevesinde yürütülür.

Madde 77 — Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 78 — Bu Yönetmelik hükümlerini Mütevelli Heyeti adına Başkan yürütür.

Sayfa Başı

Madde 1 — Bu Tebliğ 21/8/1963 tarihli ve 308 sayılı "Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanun" ve 19/9/1997 tarihli ve 23115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan "Bitki Çeşitlerinin Tescil Edilmesine İlişkin Yönetmelik" esaslarına göre tescil edilen ve üretim izni verilen bitki çeşitlerini kapsamaktadır.

Madde 2 — Bu Tebliğ 308 sayılı "Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanun"un 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Madde 3 — 308 sayılı Kanun uyarınca tescil edilen tohumluk çeşitleri, bu Tebliğin ekinde verilen listenin 1 no'lu sütununda gösterilmiştir.

Madde 4 — Tescil Komitesi tarafından üretim izni verilen tohumluk çeşitleri, bu Tebliğin ekinde verilen listenin 2 no'lu sütununda gösterilmiştir.

Madde 5 — Orijinal, anaç ve sertifikalı tohumluklar sadece bu Tebliğin ekinde yer alan listedeki tohumluk çeşitlerinden üretilebilir.

Madde 6 — 18/7/2003 tarihli ve 25172 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2003/22 numaralı "308 Sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanuna Tabi Tohumluk Çeşitleri Hakkında Tebliğ" yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 7 — Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 8 — Bu Tebliğ hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.

Sayfa Başı

O L A Y :İstanbul İli, Eminönü İlçesi, Konsolosluklar Mahallesi, 034/10 kütüğün, 47 sayfa, 1879 sırasında nüfusa kayıtlı Ahmet Meraşi'nin 1936 yılında evlendiği Suriye uyruklu Ayşe'den olma 1948 Halep doğumlu ve Suriye vatandaşı olan oğlu Mustafa Basel Almaraşi (Meraşi) tarafından, babasının kütüğüne kaydedilmesi isteğiyle başvuruda bulunulması üzerine, Nüfus İdaresince adıgeçen hakkında düzenlenen 29.5.1989 tarihli Mernis Doğum Tutanağı ile diğer belgeler eklenerek, nüfusa tescil izni verilmesi hususu İçişleri Bakanlığına sunulmuştur.

İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce 1312 sayılı Kanun'un 1. maddesi ile İçişleri Bakanlığının 5.6.1990 gün ve 153 sayılı kararına dayanılarak düzenlenen yeniden kayıt bildirimi üzerine, Mustafa Basel Almaraşi hakkında, 21.6.1990 gününde babasının nüfus kaydına tescil işlemi yapılmıştır.

A) Mustafa Basel Almaraşi, İstanbul- Eminönü, Konsolosluklar Mah. nüfusuna kayıtlı amcası Mahmut Zahit'in 20.1.1978 tarihinde öldüğünü ve kendisinden başka mirasçısının bulunmadığını ileri sürerek, 25.4.1991 gününde veraset davası açmıştır.

1- OĞUZELİ SULH HUKUK MAHKEMESİ; 10.6.1991 gün E:1991/96, K:1991/160 sayı ile, aile nüfus kayıt tablosunun tetkikinden, muris Mahmut Zahit'in Celile Adli ile evli iken 20.1.1978 tarihinde vefat ettiğinin ve eşinin Türk vatandaşlığını kaybettiğine dair şerh verildiğinin ve çocuklarının bulunmadığının görüldüğü, murisin eşi Celile'nin Suriye uyruklu olması ve Suriye ile Ülkemiz arasında karşılıklılık ilkesinin mevcut bulunmaması nedeniyle miras yoluyla gayrımenkul edinemeyeceği gerekçesiyle, Mahmut Zahit'in 20.1.1978 tarihinde tekmil mirası 1 hisse kabul edilerek bunun da 1957 yılında ölen kardeşi Ahmet'in oğlu Mustafa Basel Almaraşi'ye aidiyetine karar vermiştir.

2-OĞUZELİ SULH HUKUK MAHKEMESİ; 13.3.1997 gün ve E:1996/133, K:1997/48 sayı ile, Mahkemece verilen kararların Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nce bozulması üzerine yargılamaya devam olunarak eksikliklerin giderildiğinden bahisle, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden gelen cevabi yazılara göre muris Mahmut Zahit ve iptali istenilen veraset ilamında murisin mirasçısı olan Mustafa Basel Almaraşi'nin Türk vatandaşı olduklarının anlaşıldığı, verasetin nüfus kaydı ve tanık beyanlarına göre usulüne uygun olduğu, Suriye makamları tarafından verilen veraset belgesinin hukukumuz açısından geçerliliğinin bulunmadığı ve Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesi'nce verilen veraset ilamının iptalini gerektirecek bir etkisinin olmayacağı gerekçesiyle sabit olmayan davanın reddine karar vermiş; bu karar, YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ'nin 11.6.1997 gün 1997/5105-5742 sayılı kararıyla onanmak ve karar düzeltme isteği de aynı DAİRE'nin "... ölümünden sonra oluşturulan murisin Türk vatandaşlığını kazanmadığına ilişkin 19.9.1979 günlü 1552 sayılı İçişleri Bakanlığı kararı ile 20.9.1979 günlü 18386 sayılı aynı Bakanlığın yazısı deliller arasında yargılama sırasında mahkemeye ibraz edilmemiş olup,yerel mahkemede yapılan yargılama sırasında iddia ve ispat edilmeyen yönlerin karar düzeltme safhasında dikkate alınmasının mümkün bulunmamasına..." yolundaki açıklamaya yer veren 6.10.1997 gün ve 1997/9263-10204 sayılı kararıyla reddedilmek suretiyle kesinleşmiştir.

Maliye Hazinesi vekili tarafından, miras bırakan Mahmut Zahit ve mirasçı Mustafa Basel Almaraşi ile diğer mirasçıların Türk vatandaşlığını hiçbir zaman kazanamadıklarının ve Suriye uyruklu olduklarından haklarında yabancı işlemi yapılması gerektiğinin İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 30.6.1997 günlü yazısından öğrenildiği, anılan Bakanlığın 20.9.1979 gün ve 18386 sayılı kararının HUMK. 445. maddesine göre yargılamanın yenilenmesini gerektiren yeni belge niteliğinde olduğu ileri sürülerek, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinin 13.3.1997 gün ve E:1996/133, K:1996/48 sayılı ilamının iptaline karar verilmesi istemiyle, 4.11.1997 gününde başvuruda bulunulmuştur.

3- OĞUZELİ SULH HUKUK MAHKEMESİ; 22.6.2000 gün ve E:1997/253, K:2000/91 sayı ile, davanın Mahkemenin 10.6.1991 gün ve 1991/96-160 sayılı veraset ilamının iptaline ilişkin olduğunun tespit edildiği, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün cevabi yazısından, muris Mahmut Zahit ile mirasçı Mustafa Basel Almaraşi ve Celile Adli'nin vatandaşlık durumlarının incelenmesi sonucunda Türk vatandaşı olmadıkları tespit edildiğinden haklarında yabancı işlemi yapılarak nüfus kayıtlarının silinmesi yolunda Bakanlıkça karar alındığının ve alınan karar uyarınca Mahmut Zahit ile Celile Adli'nin kayıtlarının 26.6.1997 gün ve 35746 sayılı ve Mustafa Basel Almaraşi'nin kaydının ise 13.6.1997 gün ve 34620 sayılı yazı ile silindiklerinin ve Suriye vatandaşı olduklarının anlaşıldığı gerekçesiyle, HUMK.'nun 445. maddesi gereğince yargılamanın iadesi talebinin kabulü ile Mahkemenin 13.3.1997 günlü, E:1996/133, K:1997/48 sayılı ve 10.6.1991 günlü, E:1991/96, K:1991/160 sayılı ilamlarının iptaline karar vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

B) İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce, 12.6.1997 gün ve 34526 sayılı yazı ile, Türk vatandaşlığını kazanamadığı halde vatandaşlığımızı kazanmış gibi 1.11.1927 tarihinde İstanbul, Eminönü, Konsolosluklar Mah. nüfusuna tescili yapılan Suriye uyruklu Ahmet Meraşi'nin; 13.6.1997 gün ve 34626 sayılı yazı ile, Türk vatandaşlığını kazanamadıkları anlaşılan Mustafa Basel Almaraşi (vd.)'nin, nüfus kayıtlarının silinmesi ve haklarında yabancı işlemi yapılması hususunda İstanbul Valiliğine talimat, Maliye Bakanlığına ise bilgi verilmiştir.

1- ANKARA 5. İDARE MAHKEMESİ; 22.12.1999 gün ve E:1998/268, K:1999/1268 sayı ile, 1927 yılında Türkiye lehine yapılan nüfus kaydının Optanlara Mütedair protokolün 1. maddesi uyarınca süresi içinde teyit edilmemesi ve ikametgahın Türkiye’ye taşınmaması karşısında, davacının babasının ve buna bağlı olarak davacının da Türk vatandaşlığını kazanamaması nedeniyle nüfus kayıtlarının silinmesine ilişkin işlemde mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar vermiştir.

Bu karar, davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine DANIŞTAY ONUNCU DAİRESİ’nin 18.9.2000 gün ve E:2000/2045, K:2000/4537 sayılı kararıyla, 1989 yılında vatandaşlık için yaptığı başvuru kabul edilerek nüfus kayıtlarına tescil edilmesinde ve vatandaşlık kararının alınmasında herhangi bir etkisi ve hilesi olduğu tespit edilemeyen davacının vatandaşlığa alındıktan ve nüfusa tescili yapıldıktan sonra geçen uzun bir süreden sonra nüfus kayıtlarının silinmesi ve vatandaşlık kararının iptal edilmesinin idare hukukunun temel ilkelerinden olan idari istikrar prensibine aykırı düştüğü gerekçesiyle bozulmuştur.

2- ANKARA 5. İDARE MAHKEMESİ; 21.2.2001 gün ve E: 2001/126, K:2001/172 sayı ile, anılan Danıştay bozma kararına uymayarak, davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmesine karar vermiştir.

Sözüedilen ısrar kararı, davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU’nun 14.6.2002 gün ve E: 2001/617, K:2002/509 sayılı kararıyla, 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 39. maddesinde, bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı hakkında Türk makamlarınca tereddüde düşüldüğü takdirde bu husus İçişleri Bakanlığından sorulur hükmü ile aynı Kanunun 41. maddesinde, “Danıştay dışında herhangi bir Türk yargı organı önünde bir kimsenin Türk Vatandaşı olup olmadığı iddia edilir veya ilgili organ tarafından tereddüde düşülürse bu husus İçişleri Bakanlığından sorulur. İçişleri Bakanlığı engeç bir ay içinde kararını bildirir. İçişleri Bakanlığınca verilen kararın davaya bakmakta olan mahkemece taraflara tebliğinden başlayarak bir ay içinde ilgililerce Danıştay’a başvurulmadığı takdirde Bakanlık kararı kesinleşir. Danıştay’a başvurulmuş olursa bakılmakta olan dava, karara kadar durdurulur. Sözü edilen fıkra gereğince yapılan müracaatları Danıştay üç ay içinde kesin olarak karara bağlar.” hükmüne yer verildiği; Nüfus Hizmetlerine Ait Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliğinin 153. maddesinde, nüfus kaydının silinmesi; bir kişiye veya aileye ait nüfus kaydının hukuken geçersiz hale getirilmesi şeklinde tanımlandıktan sonra (b) bendinde, Türk Vatandaşı olmadığı halde vatandaş gibi aile kütüklerine geçirilmiş olması halinde nüfus kaydının silineceğinin, 154. maddesinde de, 153. maddenin b bendinde yazılı hallerde Türk Vatandaşlık Kanununun 39 ve 41. maddeleri uyarınca vatandaşlık incelemesi sonucu alınacak kararla Bakanlığın kaydın silinmesine karar vermeye yetkili olduğunun belirtildiği; ayrıca, 4.7.1938 tarihinde Ankara’da aktedilen Optanlara Mütedair Protokolün birinci maddesinde; Lozan Anlaşmasının uygulanması dolayısıyla vatandaşlık açısından seçim hakkını Türkiye lehine kullanmış olanların 15.8.1938 tarihine kadar yetkili makam önünde evvelce kullandıkları seçim hakkını teyit etmezlerse bu seçim hakkının kullanılmasının sağladığı her türlü yararı kaybedecekleri re’sen diğer ülke tabiyetini kazanacakları hükmüne yer verildiği; dava ve temyiz dosyasının incelenmesinden, davacının babasının 8.1.1922 tarihinde Suriye nüfusuna tescil edildiği, 1927 yılında Halep Şehbenderliğince Türk Vatandaşlığını kazanmış gibi İstanbul Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kaydedildiğinin, Lozan Anlaşmasının 33. maddesine göre ikametgahını Türkiye’ye getirmemesine rağmen kaydının silinmediğinin, davacının babasının 1957 yılında öldüğünün, davacının ise 29.5.1989 tarihinde ailesinin nüfusa kaydının yapılmasını istediğinin, bu istek üzerine 1990 yılında nüfus kayıtlarının yapıldığının, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinin 6.5.1991 gün ve 1992/50 sayılı yazısına İçişleri Bakanlığınca (Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce) verilen 29.5.1992 gün ve 045555 sayılı cevabi yazıdada, davacının babasına tebaen Suriye Vatandaşlığını kazandığının, annesine bağlı olarak 15.1.1948 tarihinden (doğumdan) itibaren vatandaşlığı kazandığından bahisle nüfusa kaydının yapıldığının, yine aynı Bakanlığın 21.1.1993 gün ve 018950 sayılı yazılarında da davacının babası Ahmet Almaraşi’nin Eminönü İlçesi Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kayıtlı olduğunun ve bu nedenle Mustafa Almaraşi’de doğumdan itibaren Türk Vatandaşlığını kazandığından hakkında Bakanlar Kurulundan karar alınmayıp, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce alınan kararla nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığının bildirildiğinin, öte yandan, davacının Türk Vatandaşı olan amcası Mahmut Zahit’in ölümü nedeniyle alınan veraset ilamının aynı nedenlerle iptali istemiyle Maliye Hazinesince Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan davanın 13.3.1997 tarih ve E:1996/133, K:1997/48 sayılı kararla reddedildiğinin, bu karar üzerine Maliye Bakanlığınca 4.6.1997 gün ve 19830 sayılı yazı ile davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin nüfus kayıtlarında çelişkiler bulunduğu ve Türk Vatandaşı olup olmadığı konusunda tereddüde düşüldüğünün İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi üzerine dava konusu 13.6.1997 gün ve 89 sayılı işlem ile davacının babası Ahmed Almaraşi’nin ve dolayısıylada davacının Türk Vatandaşlığını kazanamadıkları halde nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığından bahisle ilgili mevzuat uyarınca nüfus kayıtlarının silindiğinin ve Türk vatandaşı olduklarına dair alınmış olan kararın iptal edildiğinin anlaşıldığı; bu durumda, 1989 yılında vatandaşlık için yaptığı başvurunun kabul edilerek nüfus kayıtlarına tescil edilmesinde ve vatandaşlık kararının alınmasında herhangi bir etkisi ve hilesi olduğu tespit edilemeyen davacının, vatandaşlığa alınıp, nüfusa tescili yapıldıktan ve bunun üzerinden uzun bir süre geçtikten sonra nüfus kayıtlarının silinmesi ve vatandaşlık kararının iptal edilmesinin idare hukukunun temel ilkelerinden olan idari istikrar prensibine aykırı düştüğü; dolayısıyla dava konusu işlemin iptal edilmesi gerekirken idare mahkemesince davanın reddi yolunda verilen israr kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.

3- ANKARA 5. İDARE MAHKEMESİ; 9.10.2002 gün ve E:2002/1557, K:2002/1569 sayı ile, DİDDGK bozma kararındaki gerekçelerle dava konusu işlemlerin iptallerine karar vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNDEN İSTEK:

Maliye Hazinesi vekilince, Ahmet Almaraşi oğlu Mustafa Basel Almaraşi’nin annesi Ayşe’nin, bugüne kadar ne idari ne adli bir kararla sehven dahi olsa hiçbir zaman Türk vatandaşı olmadığı, nüfus kayıtları kamu düzeniyle ilgili bulunduğundan idarenin Mustafa Basel Almaraşi hakkında açık hataya düşerek tesis ettiği tescil işlemlerinin süre kaydı aranmaksızın geri almasının idari istikrar ilkesine aykırı düşmediği, Maliye Bakanlığı için kullanılan Hazine teriminin, geniş anlamda Devlet tüzel kişiliğine dahil bütün bakanlıkları ve genel bütçe içindeki diğer daireleri de kapsamakta olup, idari yargıdaki davanın 4353 sayılı Yasa’nın 22. maddesine uygun olarak yalnızca İçişleri Bakanlığınca takip edildiği, yargılamanın iadesi sonunda adli yargı yerince verilen veraset ilamının iptali yolundaki kararın idare mahkemesine ibraz edilmemesinin mahkemeyi yanıltma gayesine matuf olup bu şekilde adli ve idari yargı kararları arasında aykırılık ve çelişki doğmasına neden olunduğu, adli yargı yerince verilen kararın idari yargı yeri tarafından iptal edilmesi nedeniyle Anayasanın 138. maddesine aykırı olarak adli yargı kararının uygulanamazlığı sonucunun ortaya çıktığından bahisle, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinin veraset ilamının iptali davası sonucu verilen ve kesinleşen 22.6.2000 gün ve E:1997/253, K:2000/91 sayılı kararı ile Ankara 5. İdare Mahkemesinin 9.10.2002 gün ve E:2002/1557, K:2002/1569 sayılı kesinleşen kararları arasında doğduğu öne sürülen HÜKÜM UYUŞMAZLIĞININ GİDERİLMESİ, bu arada hüküm tesis edilinceye kadar 1062 sayılı Kanun uyarınca davalı ve murisine ait taşınmazlar üzerine konulmuş bulunan el koyma şerhleri, kesinleşen İdare Mahkemesi kararı nedeniyle kaldırıldığından, mezkur taşınmazlar üzerine 3. şahıslara devrinin önlenmesi yönünden TEDBİR KONULMASI istemiyle, 21.5.2003 günlü dilekçe ile Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvuruda bulunulmuştur.

Olayda, hüküm uyuşmazlığına konu edilen kararlardan; Ankara 5. İdare Mahkemesi kararı, Mustafa Basel Almaraşi’nin vatandaşlık kaydının silinmesine ilişkin İçişleri Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptali, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinin kararı da yine Mustafa Basel Almaraşi ve diğer davacının Türk vatandaşı olmayıp Suriye vatandaşı olduklarına dair İçişleri Bakanlığı yazısına dayanılarak Türk vatandaşı olmadıkları gerekçesiyle veraset ilamının iptali yolunda verildiği; bu durumda, adli ve idari yargı mercileri tarafından esasa ilişkin olarak verilip kesinleşen, aynı konu ve sebebe dayalı, taraflarından biri aynı olan sözkonusu kararlar arasında çelişki olduğu gibi, bu çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi de olanaksız bulunduğundan, olayda 2247 sayılı Yasa’nın 24 üncü maddesinde öngörülen anlamda hüküm uyuşmazlığının varlığının kabulü gerektiği;anılan uyuşmazlığın ne yolda çözümleneceğine gelince; dosyanın incelenmesinden, davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin babasının 8.1.1922 tarihinde Suriye nüfusuna tescil edildiği ve 1927 yılında Halep Şehbenderliğince Türk vatandaşlığını kazanmış gibi İstanbul Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kaydedildiği, Lozan Anlaşmasının 33 üncü maddesine göre, ikametgahını Türkiye’ye getirmemesine karşın kaydının silinmediği, Suriye uyruklu Ayşe ile evlendiği, çocuklarını doğumda Suriye nüfusuna tescil ettirdiği ve 1957 yılında öldüğü, davacının ise 29.5.1989 tarihinde ailesinin nüfusuna kaydının yapılmasını istediği, bu istek üzerine 1990 yılında nüfus kayıtlarının yapıldığı, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 21.1.1993 günlü ve 018950 sayılı yazısında, davacının babası Ahmet Almaraşi’nin Eminönü İlçesi Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kayıtlı olduğu ve bu nedenle Mustafa Basel Almaraşi’nin de doğumdan itibaren Türk vatandaşlığını kazandığından, hakkında Bakanlar Kurulundan karar alınmayıp, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce alınan kararla nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığının belirtildiği, öte yandan, davacının Türk vatandaşı olan amcası Mahmut Zahit’in ölümü nedeniyle alınan veraset ilamının iptali istemiyle Maliye Hazinesince Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan davanın 13.3.1997 günlü ve E:1996/133, K:1997/48 sayılı kararla reddedildiği, bu karar üzerine Maliye Bakanlığınca 4.6.1997 günlü ve 19830 sayılı yazı ile davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin nüfus kayıtlarında çelişkiler bulunduğu ve Türk vatandaşı olup olmadığı konusunda duraksamaya düşüldüğünün İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi üzerine davacının babası Ahmed Almaraşi’nin ve dolayısıyla davacının Türk vatandaşlığını kazanamamasına karşın, nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığından bahisle İçişleri Bakanlığı tarafından ilgili mevzuat uyarınca nüfus kayıtlarının silindiği ve Türk vatandaşı olduklarına dair alınmış olan kararın iptal edildiği, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesince, İçişleri Bakanlığının bu işlemine dayanılarak davacının Türk vatandaşı olmadığı gerekçesiyle yargılamanın iadesi istemi kabul edilerek, veraset ilamının iptaline karar verildiğinin anlaşıldığı; 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 39 uncu maddesinde, bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı hakkında Türk makamlarınca tereddüde düşüldüğü takdirde bu hususun İçişleri Bakanlığından sorulacağı belirtilmiş, 41. maddesinde de, “Danıştay dışında herhangi bir Türk yargı organı önünde bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı iddia edilir veya ilgili organ tarafından tereddüde düşülürse bu husus İçişleri Bakanlığından sorulur. İçişleri Bakanlığı en geç bir ay içinde kararını bildirir. İçişleri Bakanlığınca verilen kararın davaya bakmakta olan mahkemece taraflara tebliğinden başlayarak bir ay içinde ilgililerce Danıştay’a başvurulmadığı takdirde Bakanlık kararı kesinleşir. 2 nci fıkrada belirtilen şekilde Danıştay’a başvurulursa bakılmakta olan dava karara kadar durdurulur. Sözü edilen fıkra gereğince yapılan müracaatları Danıştay üç ay içinde kesin olarak karara bağlar” hükmünün yer aldığı; diğer yandan, Nüfus Hizmetlerine Ait Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliğinin 153 üncü maddesinde, nüfus kaydının silinmesi, bir kişiye veya aileye ait nüfus kaydının hukuken geçersiz hale getirilmesi olarak tanımlanmış, aynı maddenin (b) bendinde ise Türk vatandaşı olmadığı halde vatandaş gibi aile kütüklerine geçirilmiş olma, nüfus kaydının silineceği hallerden biri olarak belirtilmiş, 154 üncü maddesinde de, 153 üncü maddenin (b) bendinde yazılı hallerde 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 39 uncu ve 41 inci maddeleri uyarınca vatandaşlık incelemesi sonucu İçişleri Bakanlığının vatandaşlık kaydının silinmesine karar vermeye yetkili olduğunun belirtildiği; bunlara ek olarak, 4.7.1938 tarihinde Ankara’da aktedilen Optanlara Mütedair Protokolün 1 inci maddesinde, Lozan Anlaşmasının uygulanması sonucu vatandaşlık açısından seçim hakkını Türkiye lehine kullanmış olanların 15.8.1938 tarihine kadar yetkili makam önünde evvelce kullandıkları seçim hakkını teyit etmemeleri ya da seçim hakkını teyit etmelerine karşın ikametgahlarını 15.1.1939 tarihinden evvel seçim haklarını lehine kullandıkları ülkeye nakletmemeleri durumunda, seçim hakkının kullanılmasının sağladığı her türlü yararı kaybedecekleri ve re’sen diğer ülke tabiyetini kazanacaklarının açıklandığı; bu duruma göre, 1927 yılında yapılan nüfus kaydı Türkiye lehine yapılmış vatandaşlık seçim hakkı olarak değerlendirilse bile, yukarıda metni açıklanan Protokolün 1 inci maddesi uyarınca süresi içinde teyit edilmemesi ve ikametgahın Türkiye’ye nakledilmemesi karşısında, davacının babasının ve buna bağlı olarak davacının Türk vatandaşlığını kazanamadıkları sonucuna ulaşıldığından, açık hataya dayalı nüfus kayıtlarının silinmesinde ve Türk vatandaşı olduklarına dair alınmış olan vatandaşlık kararlarının iptal edilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; bu bakımdan, davanın Sulh Hukuk Mahkemesince karara bağlandığı biçimde çözümü uygun olup, bu kararla çelişen idari yargı kararının kaldırılması gerektiği yolunda düşünce vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI :

Olayda, hüküm uyuşmazlığına konu edilen kararlardan; Ankara 5. İdare Mahkemesi kararı, Mustafa Basel Almaraşi’nin vatandaşlık kaydının silinmesine ilişkin İçişleri Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptali, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinin kararı da yine Mustafa Basel Almaraşi ve diğer davacının Türk vatandaşı olmayıp Suriye vatandaşı olduklarına dair İçişleri Bakanlığı’nın aynı yazılarına dayanılarak Türk vatandaşı olmadıkları gerekçesiyle veraset ilamının iptali yolunda verildiği;bu durumda, adli ve idari yargı mercileri tarafından esasa ilişkin olarak verilip kesinleşen, aynı konu ve sebebe dayalı, tarafları aynı olan söz konusu kararlar arasında çelişki olduğu gibi, bu çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi de olanaksız bulunduğundan, olayda 2247 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde belirtilen manada hüküm uyuşmazlığının doğduğu; konu ile ilgili yasal düzenlemelerin incelenmesinde; 403 sayılı Türk vatandaşlığı Kanunu’nun 39. maddesinde, “bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı hakkında Türk makamlarınca tereddüde düşüldüğü takdirde bu hususun İçişleri Bakanlığından sorulacağı” belirtilmiş,41. maddesinde de, “Danıştay dışında herhangi bir Türk yargı organı önünde bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı iddia edilir veya ilgili organ tarafından tereddüde düşülürse bu husus İçişleri Bakanlığından sorulur, İçişleri Bakanlığı en geç bir ay içinde kararını bildirir. İçişleri Bakanlığınca verilen kararın davaya bakmakta olan mahkemece taraflara tebliğinden başlayarak bir ay içinde ilgililerce Danıştay’a başvurulmadığı takdirde Bakanlık kararı kesinleşir,2. fıkrada belirtilen şekilde Danıştay’a başvurulursa, bakılmakta olan dava, karara kadar durdurulur. Sözü edilen fıkra gereğince yapılan müracaatları Danıştay üç ay içinde kesin olarak karara bağlar” denildiği; 1587 sayılı Nüfus kanununa dayanılarak Bakanlar kurulunca çıkarılan Nüfus Hizmetlerine Ait Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliğinin 153 maddesinde” nüfus kaydının silinmesi bir kişiye veya aileye ait nüfus kaydının hukuken geçersiz hale getirilmesidir.” (b) bendinde ise,” Türk vatandaşı olmadığı halde vatandaş gibi aile kütüklerine geçirilmiş olmak” ve aynı yönetmeliğin 154. maddesinde ise” nüfus kaydının silinmesi adli ve idari bir karara dayanılarak yapılır, (b) bendinde yazılı hallerde Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 39 ve 41. maddeleri uyarınca vatandaşlık incelemesi sonucu İçişleri Bakanlığının vatandaşlık kaydının silinmesine karar vermeye yetkili olduğu; 1062 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre çıkarılan 01.10.1966 gün ve 6/7104 sayılı kararnameye ilişkin “Suriye Uyruklu- Özel ve Tüzel Kişilerin Hazinece El Konulan Mallarının İdaresi Hakkındaki Yönetmelik” uyarınca ne gibi işlem yapılacağı düzenlenmiş, 1066 sayılı Bakanlar Kurulu kararına göre de, Suriye ile Türkiye arasında karşılıklılık olmadığı için Suriye uyrukluların miras yolu ile Türkiye’de gayrimenkul edinemeyecekleri ve 1.10.1966 günlü 6/7104 sayılı kararname hükümlerine göre de Suriye uyrukluların Türkiye’de bulunan menkul, tapulu ve tapusuz taşınmazlarına Hazinece el konulacağı; Lozan Anlaşmasının 32. maddesi hükmü uyarınca seçme hakkının nasıl kullanılacağı, 33. maddesinde ise, tercih hakkını kullandığı ülkeye ikametgahını nakletmesi gerektiği, ayrıca 4.7.1938 tarihinde Ankara’da akdedilen Optanlara Mütedair Protokol uyarınca, vatandaşlık seçim hakkını Türkiye lehine kullanmış olanların, 15.8.1938 tarihine kadar evvelce kullandıkları seçim hakkını teyit etmezlerse diğer ülke tabiyetini kazanacakları, hükümlerinin yer aldığı; davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin babasının 8.1.1922 tarihinde Suriye nüfusuna tescil edildiği ve 1927 yılında Halep Şeh- benderliğince Türk vatandaşlığını kazanmış gibi İstanbul Eminönü Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kaydedildiği, Lozan Antlaşmasının 33 üncü maddesine göre, ikametgahını Türkiye’ye getirmemesine karşın kaydının silinmediği, Suriye uyruklu Ayşe ile evlendiği, çocuklarını doğumda Suriye nüfusuna tescil ettirdiği ve 1957 yılında öldüğü, davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin ise, 29.5.1989 tarihinde babasının nüfusuna kaydının yapılmasını isteği üzerine, İstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkemesine açtığı tespit davası sonucunda, 29.12.1989 gün, 1989/558 esas ve 1989/586 sayılı kararı ile davacının Ahmed Almaraşi’nin oğlu olduğuna, 1312 sayılı Yasa’nın 1. maddesi uyarınca Türk vatandaşlığını doğumundan itibaren kazandığının tespitine karar verilmesi üzerine, 1990 yılında nüfusa kaydının yapıldığı, bilahare davacının nüfus kütüğüne Türk vatandaşı olarak görünen amcası Mahmut Zahit’in ölümü nedeniyle Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesine müracaat ederek veraset ilamını aldığı, veraset ilamının iptali istemiyle Maliye Hazinesince Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesine açılan dava üzerine, Maliye Bakanlığınca 4.6.1997 gün ve 19830 sayılı yazı ile davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin nüfus kayıtlarında çelişkiler bulunduğu ve Türk vatandaşı olup olmadığı konusunda duraksamaya düşüldüğünün İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi üzerine, davacının babası Ahmed Almaraşi’nin ve dolayısıyla davacının Türk vatandaşlığını kazanamamasına karşın, nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığından bahisle İçişleri Bakanlığı tarafından 403 sayılı vatandaşlık Kanunu’nun 39,41, Nüfus Hizmetlerine Ait Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliğinin 153. maddesinin (b) fıkrası uyarınca nüfus kayıtlarının silindiği, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesince, İçişleri Bakanlığının bu işlemine dayanılarak davacının Türk vatandaşı olmadığı gerekçesiyle yargılamanın iadesi istemi kabul edilerek veraset ilamının iptaline karar verildiğinin anlaşıldığı; bu duruma göre, Lozan Antlaşmasının 32. maddesi hükmü uyarınca 1927 yılında düzenlenen nüfus kaydı, Türkiye lehine yapılmış vatandaşlık seçim hakkı olarak değerlendirilse bile, aynı antlaşmanın 33. maddesine göre tercih hakkını kullandığı ülkeye ikametgahını nakletmesi gerektiği, 1.7.1938 tarihinde Ankara’da akdedilen Optanlara Mütedair Protokol uyarınca vatandaşlık seçim hakkını Türkiye lehine kullanmış olanların 15.8.1938 tarihine kadar evvelce kullandıkları seçim hakkını teyit etmeleri ve ikametgahlarını Türkiye’ye getirmeleri gerekmesi karşısında, tercih hakkını Türkiye lehine kullanmayan, Türkiye’de ikamet etmeyip Suriye’de yaşadıkları anlaşılan, ayrıca, 1922-1989 yılları arasında Türkiye’deki nüfus kayıtlarında kişilere ait aile bilgilerinin yer almamasına karşın, Suriye’de bulunan kayıtlarda değişikliklerin düzenli olarak işlendiği belirlenen, davacının babasının ve buna bağlı olarak davacının Türk vatandaşlığını kazanamadıkları sonucuna ulaşıldığından, sehven düzenlenen nüfus kayıtlarının silinmesinde ve Türk vatandaşı olduklarına dair alınmış olan vatandaşlık kararlarının iptal edilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; bu bakımdan, davanın Sulh Hukuk Mahkemesince karara bağlandığı biçimde çözümü uygun olup, bu kararla çelişen idari yargı kararının kaldırılması gerektiği yolunda düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M.Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3.5.2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile Danıştay Başsavcısı’nın başvuru konusu kararlar arasında 2247 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde öngörülen şekilde hüküm uyuşmazlığı bulunduğuna ve idari yargı kararının kaldırılarak davanın adli yargı kararı doğrultusunda çözümlenmesi gerektiğine ilişkin düşünce yazıları ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 24. maddesinin 2592 sayılı Kanun’la değişik birinci fıkrasında, “ 1nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından,görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflardan en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığı kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.

b) Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

Olayda, 8.1.1922 tarihinde Suriye nüfusuna tescil edilmiş olan Ahmet Meraşi’nin, 1927 yılında Halep Şehbenderliğince İstanbul- Eminönü Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kaydı yapılmış olup, Lozan Antlaşmasının uygulanmasına ilişkin olarak 4.7.1938 tarihinde Ankara’da aktedilen Optanlara Mütedair Protokol’ün 1. maddesi gereğince 15.8.1938 tarihinden önce Suriye’deki Türkiye Konsolosluğu nezdinde Türk vatandaşlığı için seçim hakkını teyit etmemiş ve aynı Protokolün 2. maddesi gereğince de 15.1.1939 tarihinden önce ikametgâhını Türkiye’ye nakletmemiş olmasına karşın Türkiye’deki nüfus kaydı silinmemiştir. Ahmet Meraşi’nin 1936 yılında evlendiği Suriye uyruklu Ayşe’den olma 1948 Halep doğumlu ve Suriye vatandaşı oğlu Mustafa Basel Almaraşi’nin, babasının Türkiye’deki kütüğüne kaydedilmek için başvuruda bulunması ve İstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.12.1989 gün ve E:1989/558, K:1989/586 sayılı “ İstanbul, Eminönü Konsolosluklar Mahallesi nüfusuna kayıtlı Ahmet Meraşi ile uyruğu Suriye Arap Cumhuriyeti olan Ahmet Almaraşi’nin aynı kişi olduklarının ve davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin Ahmet Almaraşi’nin oğlu olduğunun tespitine” yolundaki kararı üzerine, İçişleri Bakanlığının 5.6.1990 tarih ve 153 sayılı kararıyla doğumdan itibaren Türk vatandaşlığını kazanmış gibi nüfusa tescili yapılmıştır.

Mustafa Basel Almaraşi tarafından açılan veraset davasında, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesi’nce 10.6.1991 gün ve E:1991/96, K:1991/160 sayı ile, İstanbul- Eminönü Konsolosluklar Mahallesi nüfusuna kayıtlı olup 20.1.1978 tarihinde ölen Mahmut Zahit’in mirası 1 hisse kabul edilerek bunun 1957 yılında ölen kardeşi Ahmet’in oğlu Mustafa Basel Almaraşi’ye aidiyetine karar verilmiş; Maliye Hazinesince 14.8.1991 tarihinde açılan sözkonusu veraset ilâmının iptali davası aynı Mahkemece reddedilmiş ve bu karar derecattan geçerek kesinleşmiş ise de, muris Mahmut Zahit ile mirasçısı Mustafa Basel Almaraşi’nin Türk vatandaşlığını hiçbir zaman kazanamadıklarının ve Suriye uyruklu olduklarının saptandığı nedeniyle haklarında yabancı işlemi yapılarak nüfus kayıtlarının silinmesi yolundaki İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün işlemlerine dayanılarak yargılamanın yenilenmesi istemiyle Maliye Hazinesince 4.11.1997 günlü dilekçeyle başvuruda bulunulması üzerine OĞUZELİ SULH HUKUK MAHKEMESİ, 22.6.2000 gün ve E:1997/253, K:2000/91 sayı ile, Mahmut Zahit ile Mustafa Basel Almaraşi ve diğerlerinin nüfus kayıtlarının Bakanlık kararıyla silindiğinin ve Suriye vatandaşı olduklarının anlaşıldığı gerekçesiyle, HUMK.’nun 445. maddesi gereğince yargılamanın iadesi talebinin kabulü ile Mahkemenin (13.3.1997 günlü kararı ile) 10.6.1991 günlü, E: 1991/96, K:1991/160 sayılı veraset ilamının iptaline karar vermiş; bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Mustafa Basel Almaraşi tarafından, babası ve kendisi hakkında İçişleri Bakanlığınca tesis edilen nüfus kayıtlarının silinmesi işlemlerinin iptali istemiyle 31.3.1998 gününde açılan davada; ANKARA 5. İDARE MAHKEMESİ’nce, 9.10.2002 gün ve E: 2002/1557, K:2002/1569 sayı ile, davanın reddi yolundaki 21.12.1999 günlü kararın Danıştay 10. Dairesi’nce bozulması üzerine verilen 21.2.2001 günlü ısrar kararının Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu’nca bozulması nedeniyle, 1989 yılında vatandaşlık için yaptığı başvurunun kabul edilerek nüfus kayıtlarına tescil edilmesinde ve vatandaşlık kararının alınmasında herhangi bir etkisi ve hilesi olduğu tespit edilemeyen davacının, vatandaşlığa alınıp nüfusa tescili yapıldıktan ve bunun üzerinden uzun bir süre geçtikten sonra nüfus kayıtlarının silinmesi ve vatandaşlık kararının iptal edilmesinin idare hukukunun temel ilkelerinden olan idari istikrar prensibine aykırı bulunduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Ancak, idari yargıda, davacının ve murisinin Türk vatandaşlığını kazanamadıkları yolundaki idari işlemlerin iptali isteğiyle açılan ve vatandaşlık ve nüfus hukukuna dayalı bir iptal davası sözkonusu iken adli yargı yerinde miras hukukuna göre düzenlenecek veraset belgesi isteğiyle dava açılmış bulunmaktadır. Bu durumda her iki davanın konularının, sebeplerinin ve hukuki dayanaklarının farklı olduğu açıktır.

SONUÇ :2247 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde öngörülen koşullar birlikte gerçekleşmediğinden BAŞVURUNUN REDDİNE, bu nedenle tedbir isteminin incelenmesine YER OLMADIĞINA, 3.5.2004 gününde Üyelerden Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın KARŞIOYLARI ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

2247 sayılı Kanunun 24 üncü maddesine göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için; adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan iki ayrı kararın olması ve bu kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması gerekmektedir.

Olayda, hüküm uyuşmazlığına konu edilen kararlardan; Ankara 5. İdare Mahkemesi kararı, Mustafa Basel Almaraşi’nin vatandaşlık kaydının silinmesine ilişkin İçişleri Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptali, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinin kararı da yine Mustafa Basel Almaraşi ve diğer davacının Türk vatandaşı olmayıp Suriye vatandaşı olduklarına dair İçişleri Bakanlığı yazısına dayanılarak Türk vatandaşı olmadıkları gerekçesiyle veraset ilamının iptali yolunda verilmiş bulunmaktadır.

Dosyanın incelenmesinden, davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin babasının 8.1.1922 tarihinde Suriye nüfusuna tescil edildiği ve 1927 yılında Halep Şehbenderliğince Türk vatandaşlığını kazanmış gibi İstanbul Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kaydedildiği, Lozan Antlaşmasının 33 üncü maddesine göre, ikametgahını Türkiye’ye getirmesine karşın kaydının silinmediği, Suriye uyruklu Ayşe ile evlendiği, çocuklarını doğumda Suriye nüfusuna tescil ettirdiği ve 1957 yılında öldüğü, davacının ise 29.5.1989 tarihinde ailesinin nüfusuna kaydının yapılmasını istediği, bu istek üzerine 1990 yılında nüfus kayıtlarının yapıldığı, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 21.1.1993 günlü ve 018950 sayılı yazısında, davacının babası Ahmet Almaraşi’nin Eminönü İlçesi Konsolosluklar Mahallesi kütüğüne kayıtlı olduğu ve bu nedenle Mustafa Basel Almaraşi’nin de doğumdan itibaren Türk Vatandaşlığını kazandığından, hakkında Bakanlar kurulundan karar alınmayıp, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce alınan kararla nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığının belirtildiği, öte yandan, davacının Türk vatandaşı olan amcası Mahmut Zahit’in ölümü nedeniyle alınan veraset ilamının iptali istemiyle Maliye Hazinesince Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan davanın 13.3.1997 günlü ve E:1996/133, K:1997/48 sayılı kararla reddedildiği, bu karar üzerine Maliye Bakanlığınca 4.6.1997 günlü ve 19830 sayılı yazı ile davacı Mustafa Basel Almaraşi’nin nüfus kayıtlarında çelişkiler bulunduğu ve Türk vatandaşı olup olmadığı konusunda duraksamaya düşüldüğünün İçişleri Bakanlığı’na bildirilmesi üzerine davacının babası Ahmet Almaraşi’nin ve dolayısıyla davacının Türk vatandaşlığını kazanamamasına karşın, nüfus kütüklerine tescilinin yapıldığından bahisle İçişleri Bakanlığı tarafından ilgili mevzuat uyarınca nüfus kayıtlarının silindiği ve Türk vatandaşı olduklarına dair alınmış olan kararın iptal edildiği, Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesince İçişleri Bakanlığının bu işlemine dayanılarak davacının Türk vatandaşı olmadığı gerekçesiyle yargılamanın iadesi istemi kabul edilerek, veraset ilamının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.

403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 39 uncu maddesinde, bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı hakkında Türk makamlarınca tereddüde düşüldüğü takdirde bu hususun İçişleri Bakanlığından sorulacağı belirtilmiş, 41 inci maddesinde de, “Danıştay dışında herhangi bir Türk yargı organı önünde bir kimsenin Türk vatandaşı olup olmadığı iddia edilir veya ilgili organ tarafından tereddüde düşülürse bu husus İçişleri Bakanlığından sorulur. İçişleri Bakanlığı en geç bir ay içinde kararını bildirir. İçişleri Bakanlığınca verilen kararın davaya bakmakta olan mahkemece taraflara tebliğinden başlayarak bir ay içinde ilgililerce Danıştay’a başvurulmadığı takdirde Bakanlık kararı kesinleşir. 2 nci fıkrada belirtilen şekilde Danıştaya başvurulursa bakılmakta olan dava karara kadar durdurulur. Sözü edilen fıkra gereğince yapılan müracaatları Danıştay üç ay içinde kesin olarak karara bağlar” hükmü yer almıştır.

Diğer yandan, Nüfus hizmetlerine Ait Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliğinin 153 üncü maddesinde, nüfus kaydının silinmesi, bir kişiye veya aileye ait nüfus kaydının hukuken geçersiz hale getirilmesi olarak tanımlanmış, aynı maddenin (b) bendinde ise Türk vatandaşı olmadığı halde vatandaş gibi aile kütüklerine geçirilmiş olma, nüfus kaydının silineceği hallerden biri olarak belirtilmiş, 154 üncü maddesinde de, 153 üncü maddenin (b) bendinde yazılı hallerde 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 39 uncu ve 41 inci maddeleri uyarınca vatandaşlık incelemesi sonucu İçişleri Bakanlığının vatandaşlık kaydının silinmesine karar vermeye yetkili olduğu belirtilmiştir.

Bunlara ek olarak, 4.7.1938 tarihinde Ankara’da aktedilen Optanlara mütedair Protokolün 1 inci maddesinde, Lozan Antlaşmasının uygulanması sonucu vatandaşlık açısından seçim hakkını Türkiye lehine kullanmış olanların 15.8.1938 tarihine kadar yetkili makam önünde evvelce kullandıkları seçim hakkını teyit etmemeleri ya da seçim hakkını teyit etmelerine karşın ikametgahlarını 15.1.1939 tarihinden evvel seçim haklarını lehine kullandıkları ülkeye nakletmemeleri durumunda, seçim hakkının kullanılmasının sağlandığı her türlü yararı kaybedecekleri ve re’sen diğer ülke tabiyetini kazanacakları açıklanmıştır.

Bu duruma göre, 1927 yılında yapılan nüfus kaydı Türkiye lehine yapılmış vatandaşlık seçim hakkı olarak değerlendirilirse bile, yukarıda metni açıklanan Protokolün 1 inci maddesi uyarınca süresi içinde teyit edilmemesi ve ikametgahının Türkiye’ye nakledilmemesi karşısında, davacının babasının ve buna bağlı olarak davacının Türk vatandaşlığını kazanamadıkları sonucuna ulaşıldığından, açık hataya dayalı nüfus kayıtlarının silinmesinde ve Türk vatandaşı olduklarına dair alınmış olan vatandaşlık kararlarının iptal edilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 5 İdare Mahkemesinin 9.10.2002 günlü E: 2002/1557, K:2002/1569 sayılı kararının kaldırılması ve Oğuzeli Sulh Hukuk Mahkemesi kararının benimsenmesi gerektiği görüşüyle aksi yöndeki karara katılmıyoruz.

—— • ——

—— • ——

O L A Y : 1) Gazipaşa Belediye Meclisince, 11.1.1996 tarih ve 1 numara ile, tapunun Gazipaşa İlçesi, Pazarcı Mah., 22 ada, 35 parsel sayısında ve Gazipaşa Belediyesi adına kayıtlı bulunan 58.406 m²’lik taşınmazın 32.206 m²’lik kısmının ihale yoluyla satışına karar verilmiştir.

ANTALYA 2. İDARE MAHKEMESİ;17.12.1996 gün ve E:1996/297, K:1996/799 sayı ile, Meclis kararının imar planında öngörülen amaca yönelik olması, ayrıca ihale usulüne uygun ilân yapılmasına rağmen ihaleye katılmaması nedeniyle davacının hak ve menfaatinin ihlali de sözkonusu olamayacağı gerekçesiyle, davanın ehliyet yönünden reddine karar vermiştir.

ANTALYA 2. İDARE MAHKEMESİ; 15.12.1998 gün ve E:1998/762, K:1998/1171 sayı ile, Gazipaşa Turizm Tic. Ltd. Şti. vekilinin davalı Belediye yanında davaya katılma isteği kabul edildikten ve Danıştay bozma kararına uyulduktan sonra, HUMK. 92,93 ve 95. maddeleri dikkate alınarak, kabul nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar vermiş; bu karar, (Davacı vekilince hüküm fıkrası yönünden temyiz edilmiş ise de, Mahkemece, istenilen harç ve posta giderleri yatırılmadığı nedeniyle “temyiz edilmemiş sayılması” yolunda karar verilmiştir.) temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

2) Gazipaşa Belediye Başkanlığı vekilince, 12.2.1996 günlü Encümen kararıyla satışı yapılan taşınmazın ifraz edilmeden ihaleye çıkarıldığı, alıcının şartnamede öngörülen ödemeleri yapmadığı ve idarece hataen ihale kesinleşmeden taşınmazın alıcı adına tescil ettirildiği öne sürülerek, satışa konu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Belediye adına tesciline, usulsüz olan ihalenin feshine, taşınmaza müdahalenin men’ine ve inşa edilen yapıların kal’ine karar verilmesi istemiyle alıcı Gazipaşa Turizm Tic. Ltd. Şti. aleyhine, 19.3.1998 gününde adli yargı yerinde dava açılmıştır.

GAZİPAŞA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 24.12.1999 gün ve E:1998/55, K:1999/391 sayı ile, davanın kabulüne, Gazipaşa İlçesi, Pazarcı Mah., 22 ada, 35 parsel sayılı taşınmazın davalı adına olan tapusunun iptali ile davacı Belediye adına tapuya kayıt ve tesciline, Gazipaşa Belediye Meclisinin 11.1.1996 tarihli ihale kararı hakkında Antalya 2. İdare Mahkemesi’nin kesinleşmiş kararı bulunmakla ihalenin feshi talebine ilişkin karar verilmesine yer olmadığına, davalı adına olan tapu iptal edilmiş olmakla davalının taşınmaza yönelik müdahalesinin men’ine ve davalının taşınmaz üzerinde inşa ettiği yapıların kal’ine karar vermiştir.

Bu kararın davalı Şirket vekilince temyiz edilmesi üzerine YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİ’nce, 3.7.2000 gün ve E:2000/8187, K:2000/8955 sayı ile, iptal ve tescile, el atmanın önlenmesine ve yıkımında fahiş zarar doğurmayacağı anlaşılan binaların yıkımına karar verilmesinde kural olarak isabetsizlik bulunmadığından davalı Şirketin öteki temyiz itirazlarının reddine, ancak ihale yoluyla yapılan satıştan dolayı davacı Belediyeye ödenen satış bedelinin parasal kapsamının saptanması ve saptanacak bedel üzerinden davalı şirket yararına hapis hakkı tanınması suretiyle, ayrıca şirketin yapılanmadan ötürü ortaya çıkan kişisel hakları varsa bunların da talep ve dava edebilme haklarının saklı tutulmasına karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi yönünden davalı vekilinin temyiz itirazının yerinde olduğu gerekçesiyle anılan karar bozulmuş; davalı vekilinin karar düzeltme isteği aynı DAİRE’nin 20.11.2000 gün ve 2000/14176-1494 sayılı kararıyla reddedilmiştir.

GAZİPAŞA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 25.10.2002 gün ve E:2000/312, K:2002/309 sayı ile, Yargıtay bozma ilâmına uyulmak suretiyle yeniden yapılan yargılama sonunda: davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın 32206/58406 hissesinin davalı adına olan tapusunun iptali ile davacı Belediye adına tapuya kayıt ve tesciline, Belediye Meclisinin 11.1.1996 tarihli ihale kararı hakkında Antalya 2. İdare Mahkemesi’nin kesinleşmiş kararı bulunmakla ihalenin feshi talebine ilişkin karar verilmesine yer olmadığına, tapusu iptal edilmiş olmakla davalının taşınmaza müdahalesinin men’ine, davalının taşınmaz üzerinde yapmış olduğu inşaat ve yapıların kal’ine, ihale yoluyla satış nedeniyle Belediyeye 12.318.143.000.-TL. ödeyen davalı Şirket yararına ödenen tutar kadar hapis hakkı tanınmasına, davalı Şirketin yapılanmadan ötürü ortaya çıkan kişisel haklarının talep ve dava edilme haklarının saklı tutulmasına karar vermiş; bu karar, YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİ’nin 20.5.2003 gün ve 2003/4502-6000 sayılı kararıyla onanmak ve karar düzeltme istemi de aynı DAİRE’ce 25.2.2004 gün ve 2004/992-1746 sayı ile reddedilmek suretiyle kesinleşmiştir.

3) Gazipaşa Belediyesi Encümenince, 12.3.1998 gün ve 134 sayı ile, Pazarcı Mah., 22 ada, 35 parsel sayılı taşınmaz ihale bedelinin tamamı 5.1.1998 tarihine kadar alıcı tarafından ödenmediğinden protokol ve şartnameye uyulmadığı gerekçesiyle ihalenin feshine karar verilmiştir.

ANTALYA 1. İDARE MAHKEMESİ; 2.4.2003 gün ve E:2003/174, K:2003/382 sayı ile, uyuşmazlığın, ihalenin kesinleşmesinden sonraki aşamada protokol ve şartname hükümlerine aykırı davranış nedeniyle ihalen tek taraflı feshedilmesi işleminin özel hukuk alanını ilgilendirmesi ve şartname hükümlerinin taraflarca yerine getirilip getirilmediğinin, anılan şartname ve protokol hükümleri incelenerek özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

4)Davacı Şirket vekilince, Gazipaşa Asliye Hukuk Mahkemesi ile Antalya 1.ve 2. İdare Mahkemesi’nin kararları arasında göreve ilişkin olarak doğduğu öne sürülen uyuşmazlığın giderilmesi ve görevli mahkemenin belirlenmesine karar verilmesi istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, adıgeçen yargı yerlerine ait dava dosyaları getirtilerek incelemeye alınmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M.Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3/5/2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararın kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte; bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasa’nın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Olayda, Belediye Meclisinin 11.1.1996 günlü ihale kararının iptali istemiyle açılan davada, Antalya 2. İdare Mahkemesi’nce “kabul nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına”; tapu iptali ve tescil, ihalenin feshi, müdahalenin men’i ve kal istemiyle açılan davada, Gazipaşa Asliye Hukuk Mahkemesi’nce “davanın kabulüne, davalı adına olan tapu kaydının iptali ile taşınmazın Belediye adına tesciline, ihalenin feshi talebi hakkında kesin hüküm nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, davalının taşınmaza müdahalesinin men’ine ve yapıların kal’ine (...)”; Belediye Encümeninin 12.3.1998 günlü ihalenin feshine ilişkin kararının iptali istemiyle açılan davada ise, Antalya 1. İdare Mahkemesi’nce “davanın görev yönünden reddine” yolundaki kararlar verilmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN , aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 3.5.2004 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.

—— • ——

O L A Y : Enstitü hesabına lisansüstü eğitim yapmak üzere A.B.D.’ye gönderilen araştırma görevlisinden, noterlikçe 7.12.1993 tarihinde düzenlenen taahhütname ile kefalet senedi (601.248.369.-TL. için) alınmışken, 1997 yılında bu defa doktora eğitimi nedeniyle yeni bir taahhütname ve kefalet senedi ( 27.840.000.000.-TL. için) alınmış olup, adıgeçen yurtdışı öğrenimini tamamlayarak 9.6.2000 tarihinde dönmüş ve görevine başlamıştır.

SAKARYA 1. İDARE MAHKEMESİ ; 26.6.2001 gün ve E:2001/935, K:2001/1907 sayı ile, olayda davalı idarece bizzat tesis edilmiş bir işlemin olmadığının görüldüğü, bu durumda idari dava türlerinden hiçbirine dahil olmayan noterlikçe düzenlenmiş taahhütname ve kefalet senedinin iptali istemine ilişkin davanın görüm ve çözümünün adli yargının görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

GEBZE 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 4.10.2002 gün ve E:2001/662, K:2002/592 sayı ile, davanın dayanağının davalı idarenin yeni bir kefalet senedi düzenlenmesi isteğini kapsayan idari işlem olduğu, bu idari işlemin hukuka uygunluğunun ancak idari yargı yerinde denetlenebileceği, ortada tarafların özgür iradesi ile yaptıkları bir sözleşmenin hükümlerine aykırılıktan doğan menfi tespit davası bulunmadığından Mahkemenin görevsizliğine, aynı hususta Sakarya 1. İdare Mahkemesi’nin kesinleşmiş görevsizlik kararı olmakla olumsuz görev uyuşmazlığı gerçekleştiğinden bu hususun çözülmesi ve Sakarya 1. İdare Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması talebiyle dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş; bu karar da temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3/5/2004 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’ nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararı üzerine kendine gelen davada Asliye Hukuk Mahkemesi’nce de görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle, anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş olup, hukuk alanında doğan bu uyuşmazlığın giderilmesi isteminin davanın taraflarınca ileri sürülmesi ve 15/ b. maddesine göre de bu istem üzerine mahkemece dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi gerekmekte iken, son görevsizlik kararını veren adli yargı yerince, ayrıca görevli merciin belirlenmesi için dosyanın re’sen gönderilmesi yolunda bir karar verilmiş olması karşısında, yargı mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurmalarını düzenleyen 19. madde kapsamında uyuşmazlık doğduğunun kabulü gerek dava ekonomisine gerekse Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun olacağından, başvuruda usule aykırılık görülmeyerek uyuşmazlığın esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun değişik 33. maddesinin (a) bendinin değişik üçüncü fıkrasında, lisansüstü eğitim-öğretim için yurtdışına gönderilecek araştırma görevlilerinin öğrenim ücretleri ve yollukları dahil her çeşit sosyal ve diğer giderleri ile ödenekleri hakkında düzenlemeye yer verilmiş; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Yurtdışı Eğitim Masraflarının Tahsili” başlıklı Ek 34. maddesinde “İlgili kanunlarına göre; öğrenim yapmak, yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak, staj yapmak veya benzeri bir nedenle geçici süreli görevlendirilmek suretiyle, üç ay veya daha fazla süre ile yurtdışına gönderilen kamu personeli yurtdışında bulundukları sürenin iki katı kadar mecburi hizmetle yükümlüdürler. Bu şekilde yurtdışına gönderilecek personelden örneği Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış ‘Yüklenme Senedi ile Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi’ alınır.

Anılan personelin mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeden veya tamamlamadan görevinden ayrılması, müstafi sayılması ya da bir ceza ile görevine son verilmesi halinde, kendileri için kurumlarınca fiilen döviz olarak yapılmış olan her türlü masraflar aynı döviz cins ve miktarı üzerinden borçlandırılır. Döviz borcu toplamından mecburi hizmetin tamamlanan kısmı için hesaplanan miktar indirilir. Hesaplanan borç miktarı, ilgilinin durumu ve ödettirilecek meblağ dikkate alınarak azami beş yıla kadar taksitlendirilebilir. Borç miktarı ilgili tarafından Türk Lirası ile ödenir ve yapılan ödeme miktarı tahsil tarihindeki T.C. Merkez Bankasınca tespit ve ilan edilen efektif satış kuru üzerinden dövize çevrilerek yukarıda belirlenen şekilde hesaplanan döviz borcundan mahsup edilir.

Anılan yasal düzenlemede, ilgilinin mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda yurtdışı öğrenim giderlerinin tahsili için herhangi bir idari usul öngörülmemiş olup, yüklenme ve kefalet senedine dayanılarak açılacak bir alacak davası yoluyla hükmen tahsil yönteminin benimsendiği anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, olayda kamu görevlisinin yükümlülüğünü yerine getirmediğine ilişkin idarece kamu gücüne dayalı, re’sen ve tek yanlı olarak tesis edilmiş bir işlem bulunmaması ve ilgilinin de idare ile böyle bir uyuşmazlık bulunduğu yolunda iddiası olmaması karşısında, davacıların borçlu olmadığının tespiti amacıyla açılan davanın, taraflar arasındaki sözleşmeden (yüklenme ve kefalet senedinden) doğan alacak- borç ilişkisi nedeniyle özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Gebze 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN REDDİ ile aynı Mahkeme’nin 4.10.2002 gün ve E:2001/935, K:2002/592 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 3.5.2004 gününde Üyelerden Serap AKSOYLU ve Z. Nurhan YÜCEL’in KARŞIOYLARI ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 78 ve 79. maddelerinde, bilgilerini artırmak için dış memleketlere kimlerin gönderileceği ve bunların hak ve yükümlülüklerinin neler olduğu düzenlenmiş; “Yurtdışı Eğitim Masraflarının Tahsili” başlıklı Ek 34. maddede, bu şekilde yurtdışına gönderilecek personelden örneği Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış Yüklenme Senedi ile Muteber İmzalı Kefalet Senedi alınacağı belirtilmiş; aynı Yasa’nın 80. maddesinde ise, 78 ve 79. maddelerde yazılı olanların ayırma ve seçilme usul ve şartlarının, çalışmalarının nasıl denetleneceğinin, haklarındaki disiplin kovuşturmasının ne suretle yapılacağının ve geri çağrılmalarını gerektirecek hallerin bir yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.

Anılan Yasa uyarınca çıkarılan Yetiştirilmek Amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinde, Devlet memurlarından, kurumlarınca Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış örneklerine uygun yüklenme senedi ile muteber imzalı müteselsil kefalet senedi alınacağı; bu belgeleri tamamlamayanların yurt dışına çıkmalarına izin verilmeyeceği kurala bağlanmıştır.

Buna göre, davacının imzaladığı yüklenme senedi ile kefillerince imzalanan kefalet senedinin, 657 sayılı Yasa’nın 78 ve 79. maddeleri uyarınca yurt dışında eğitim görebilmek için mevzuatta zorunlu şart olarak öngörüldüğü göz önüne alındığında, sözkonusu senetlerin davacı ve kefilleri tarafından idare ile eşit düzeyde, kendi isteği ve iradesi ile imzalandığının kabulüne olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayalı ve tek taraflı irade ile tesis edilmiş idari işlem olarak kabulü gerekmektedir.

—— • ——

O L A Y :Davacıların eşi ve babası olan Polis Memuru Mustafa Mercan,Tunceli Özel Hareket Şube Müdürlüğünde görev yapmakta iken, 23.10.2002 gününde şehir merkezinde seyir halindeki Şortland zırhlı görev aracının bankete devrilerek takla atması sonucunda yaralanmış ve sevk edildiği Fırat Üniversitesi Tıp Merkezi Acil Servisinde aynı gün ölmüştür.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI ; Kamu kurumuna ait motorlu aracın kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla işletilmesi sırasında bir kamu görevlisinin ölümü nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkin uyuşmazlıkta, kamu hizmetini yürütmekle yükümlü kılınan idarenin hizmet kusuru ya da kusursuz sorumluluk esasları çerçevesinde sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının, idare hukuku ilke ve kurallarına göre idari yargı yerlerince saptanacağı, Anayasanın 125. ve 2577 sayılı İYUK.’nun 2/1-b. maddeleri kapsamında bulunan ve idari işlem ve eylemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davasına bakma görevi idari yargıya ait olduğundan Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması gerektiği gerekçesiyle, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmış ve 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesine göre görev konusunun incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesi’nden istemiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümlerinde açıkça göreve ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği gibi, esasen 85. maddedeki işletenin hukuki sorumluluğunun zarar gören üçüncü kişiler bakımından ele alınmış olması karşısında, işleten veya teşebbüs sahibi ile hizmet ilişkisi içinde bulunan araç sürücüsü veya diğer görevlilerin uğradıkları zarardan dolayı hukuki sorumluluğun genel hükümlere tabi olmasının doğal bulunduğu,nitekim anılan Yasa’da 85. madde dışında kalan hallerde genel hükümlerin uygulanacağına işaret edildiği, belirtilen duruma göre kamu kurumuna ait motorlu aracın kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla işletilmesi sırasında bir kamu görevlisinin yaralanması ya da ölmesi nedeniyle uğranılan zararlardan dolayı idarenin hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasları çerçevesinde sorumlu olup olmadığının yargısal denetiminin, Anayasa’nın 125. ve 2577 sayılı İYUK.’nun 2/1-b. maddelerine göre açılan tam yargı davası kapsamında idari yargı yerlerince yapılacağı açık olduğundan, Danıştay Başsavcısının başvurusunun kabulü gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr.Atalay ÖZDEMİR, M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER,Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3/5/2004 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile Danıştay Başsavcısının idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının davada idari yargının görevli bulunduğuna ilişkin düşünce yazıları ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Başvuru dilekçesi ve ekleri ile getirtilen dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Bakanlıkça anılan Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen şekilde görev itirazında bulunulduğu ve 12. maddede öngörülen süre içinde başvurulduğu, bu nedenle Danıştay Başsavcısı tarafından Yasa’da öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun, trafik kazalarına ilişkin yedinci kısmını izleyen hukuki sorumluluk ve sigorta hakkındaki sekizinci kısmının, “ İşleten ve Araç İşleticisinin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin Hukuki Sorumluluğu” başlıklı birinci bölümünde aynı başlıkla yer alan 85. maddesi, değişik birinci fıkrasında “ Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”ve değişik beşinci fıkrasında “ İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.” hükümlerini taşımakta; aynı kısmın “Özel Durumlar” başlıklı üçüncü bölümünde Devlete ve kamu kuruluşlarına ait araçların durumunu düzenleyen değişik 106. maddesinde ise, “Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere,kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu araçların sebep oldukları zararlardan dolayı, bu Kanunun işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin hükümleri uygulanır.”hükmüne yer verilmektedir.

Nitekim, Karayolları Trafik Kanunu’nun hukuki sorumluluğa ilişkin diğer hükümlerinde, 85. madde kapsamı dışında kalan hallerde genel hükümlerin uygulanacağına işaret edilmiş olup, işleten veya teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğunun, zarargören görevliler ile arasındaki hizmet ilişkisinin, özel hukuk ilişkisi olması halinde özel hukuk ilke ve kurallarına; idare hukuku ilişkisi olması halinde ise idare hukuku ilke ve kurallarına tabi olacağında duraksamaya yer yoktur.

Belirtilen duruma göre, kamu kurumuna ait motorlu aracın kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla işletilmesi sırasında bir kamu görevlisinin yaralanması ya da ölmesi nedeniyle uğranılan zararlardan dolayı, idarenin hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasları çerçevesinde sorumlu olup olmadığının yargısal denetiminin, idari eylemden doğan zararların giderilmesi için 2577 sayılı İ.Y.U.K.’nun 2/1-b. maddesine göre açılacak bir tam yargı davası kapsamında idari yargı yerlerince yapılacağı açıktır.

—— • ——

KAYSERİ İDARE MAHKEMESİ; 12.12.2003 gün ve E:2003/1338 sayı ile, davacının 399 sayılı KHK.’ye tabi sözleşmeli personel statüsünde görev yaptığı ve Kuruluş hisselerindeki kamu payının %50’nin üzerinde olduğu anlaşıldığından davanın görüm ve çözümünün idare mahkemesinin görevine girdiği gerekçesiyle, davalı idarenin görev itirazını reddederek görevlilik kararı vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M.Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3/5/2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasada öngörülen yönteme uymayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un “Olumlu görev uyuşmazlığı çıkarma” başlıklı 10. maddesinin birinci fıkrasında, görev uyuşmazlığı çıkarma: adli, idari ve askeri yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili Başsavcı tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesi olarak tanımlanmış; aynı maddenin üçüncü fıkrasında, uyuşmazlık çıkarmaya yetkili makamın, reddedilen görevsizlik itirazı adli yargı yararına ileri sürülmüş ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, idari yargı yararına ileri sürülmüş ise Danıştay Başsavcısı, askeri ceza yargısı yararına ileri sürülmüş ise Askeri Yargıtay Başsavcısı ve askeri idari yargı yararına ileri sürülmüş ise Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı olduğuna işaret edilmiş; anılan Yasa’nın 12. maddesinin birinci fıkrasında, “Görev itirazında bulunan kişi veya makam, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden, itiraz yolu açık bulunan ceza davalarında ise ret kararının kesinleştiği tarihten başlayarak on beş gün içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçeyi itirazı reddeden yargı merciine verir.” ve üçüncü fıkrasında “Yargı mercii, itiraz dilekçesi üzerine verdiği itirazı ret kararını kaldırarak görevsizlik kararı vermediği takdirde kendisine verilen dilekçeyi, alınan cevabı ve varsa belgeleriyle birlikte görevsizlik itirazının reddine ilişkin karar ile dayanağı belgenin asıl veya örneklerini uyuşmazlık çıkarmak isteminde bulunmaya yetkili makama gönderir.” denilmiştir. Takibeden 13. maddede ise “Uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makamca yapılacak işlemler” düzenlenmiş olup, buna göre, uyuşmazlık çıkarma konusundaki dilekçe ile ekleri kendisine ulaşan yetkili makam (ilgili Başsavcı), uyuşmazlık çıkarmaya yer olmadığı sonucuna varırsa, istemin reddine karar verir; uyuşmazlık çıkarılmasını gerekli gördüğü durumda ise, gerekçeli düşünce yazısını, kendisine gönderilen dilekçe ve ekleriyle birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne yollar ve ayrıca Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurduğunu ilgili yargı merciine hemen bildirir.

Olayda, davalı Şirket vekillerince, usulüne uygun şekilde görev itirazında bulunulmuş ise de, İdare Mahkemesince itiraz reddedilerek görevlilik kararı verilmesi ve bunun tebliğ edilmesi üzerine, anılan Yasa’nın 12/1. maddesinde öngörülen şekilde yetkili makama (Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına) sunulmak üzere dilekçe verilmeyip, uyuşmazlığın giderilmesi için doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmuştur.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

(Hukuk Bölümü)

O L A Y : Bir kira dönemi içinde iki haklı ihtara rağmen kira bedelini ödemeyen davalının kiralanandan tahliyesine karar verilmesi istemiyle dava açılmıştır.

KOCAALİ SULH HUKUK MAHKEMESİ; 18.4.2003 gün ve E:2003/32, K:2003/76 sayı ile, tarafların ortak murisi olan babalarından intikal eden dava konusu taşınmazın taksim sonucu hangi tarafta kaldığı hususundaki anlaşmazlık nedeniyle davanın el atmanın önlenmesi şeklinde mütalaa edilmesi ve görevli mahkemenin de dava konusu taşınmazın değerine göre belirlenmesi gerektiği, tarafların beyan ve kabulüne göre taşınmazın değeri 15.000.000.000.-TL. olduğundan Mahkemenin bakmakla görevli bulunduğu miktarın üzerinde kaldığının anlaşıldığı gerekçesiyle, dava dilekçesinin görev yönünden reddi ile talep halinde dosyanın görevli ve yetkili Kocaali Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin dilekçesi üzerine dosyanın gönderildiği KOCAALİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 23.9.2003 gün ve E:2003/104, K:2003/149 sayı ile, evin mülkiyeti konusunda taraflar arasında herhangi bir dava bulunmayıp, iki haklı ihtar sebebine dayalı tahliye davasına bakma görevinin sulh hukuk mahkemelerine ait olduğu gerekçesiyle, dava dilekçesinin görev yönünden reddi ile karar kesinleştiğinde ve talep halinde dosyanın görevli ve yetkili Kocaali Sulh Hukuk Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş; bu karar da temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M.Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3/5/2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

USULE İLİŞKİN İNCELEME :

Belirtilen nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 1. maddesine uygun bulunmayan başvurunun, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmektedir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

(Hukuk Bölümü)

O L A Y : Davacılar vekilince, hemzemin geçitte trenin çarptığı aracın sürücüsü olan müvekkillerinin murisi Ayhan Çağlar’ın ölümü nedeniyle davalı İşletme aleyhine maddi ve manevi tazminat istemiyle; karşı davacı İşletme vekilince ise, cevap dilekçesinde görev itirazında bulunulmuş ve ayrıca karşı davalılar aleyhine tren tehir tazminatı istemiyle, adli yargı yerinde dava açılmıştır.

Anılan kararın taraflarca temyiz edilmesi üzerine YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ; 24.4.2003 gün ve E:2002/14764, K:2003/5288 sayı ile, “... uyuşmazlığın Karayolları Trafik Yasası’ndaki hükümler uyarınca çözümlenmesi gerektiği, anılan Yasa’nın kapsamındaki eylemlerden doğan uyuşmazlıkların çözüm yerinin de adliye mahkemeleri olduğu düşünülerek işin esasına bakılarak varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmek gerekirken yazılı gerekçe ile yargı yolu bakımından görevsizlik kararı verilmesi bozmayı gerektirmiştir.” gerekçesiyle Mahkeme kararını bozmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M.Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 3/5/2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasada öngörülen süresinde ileri sürülmeyen başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ’nin başvurunun reddi gerektiğine ve Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün ise işin esasına gerilerek davada idari yargının görevli olduğuna ilişkin yazılı düşünceler doğrultusundaki açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 10. maddesinin birinci fıkrasında “Görev uyuşmazlığı çıkarma; adli, idari ve askeri yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili Başsavcı tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesidir.” tanımına yer verilmiş; aynı maddenin ikinci fıkrasında “Yetkili Başsavcının Uyuşmazlık Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının,hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda, ceza mahkemelerinde delillerin ikamesine başlamadan önce; idari yargı yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şarttır.” denilmiş ve üçüncü fıkrasında “Görev itirazının yargı merciince yerinde görülerek görevsizlik kararı verilmesi halinde, görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesince incelenebilmesi, temyizen bu kararın bozulmuş ve yargı merciince de bozmaya uyularak görevli olduğuna karar verilmiş bulunmasına bağlıdır.” kuralı yer almıştır.

Anılan düzenlemelere göre, hukuk alanında, görev itirazının yargı merciince yerinde görülerek görevsizlik kararı verilmesi halinde görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesince incelenebilmesi için: temyizen bu kararın bozulmuş ve yargı merciince de bozmaya uyularak görevli olduğu yolunda karar verilmiş olması ve bunun yanısıra görevlilik kararının verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden başlayarak on beş gün içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçenin görevlilik kararı veren yargı merciine verilmiş bulunması gerekmektedir.

Olayda, inceleme konusu dava ve karşı davada: davalı ve karşı davacı TCDD İşletmesi vekilince, birinci savunma ve karşılık dava dilekçesinde görev itirazında bulunulduğu; Asliye Hukuk Mahkemesince görevsizlik kararı verildiği; ancak, bu kararın temyiz incelemesi yapan Yargıtay’ca bozulması üzerine Asliye Hukuk Mahkemesince, 7.10.2003 günlü celsesinde, bozmaya uyulmak suretiyle görevlilik kararı verildiği ve bu kararın tarafların vekillerine tefhim olunduğu; davalı ve karşı davacı TCDD İşletmesi vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle Danıştay Başsavcılığına sunulmak üzere verdiği dilekçenin, 30.1.2004 günü mahkeme kaydına girdiği, başvuru dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, Asliye Hukuk Mahkemesince, görevsizlik kararının Yargıtay’ca bozulması üzerine bozma kararına uyulmak suretiyle görevlilik kararı verilmiş ise de, görev uyuşmazlığı çıkarılması istemini içeren dilekçenin görevlilik kararının tefhim olunduğu 7.10.2003 tarihinden çok sonra 30.1.2004 tarihinde mahkeme kaydına girmiş olması karşısında, anılan Yasa’nın 12. maddesinin birinci fıkrasında öngörülen on beş günlük sürenin geçirilmiş bulunduğu; diğer taraftan, görev uyuşmazlığına ilişkin özel düzenlemede öngörülmeyen biçimde uyuşmazlık çıkarılması için yargı merciinden mehil istenilmiş olmasının bu süreyi durdurmayacağı tartışmasızdır.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 12. maddesinde öngörülen süre geçirildikten sonra yapılan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 3.5.2004 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.

—— • ——

O L A Y : Narlıdere İs. Ok. ve Eğt. Mrk. K.lığı Kreş ve Gündüzbakımevi İdari ve Mali İşler memuru olarak görevli olup, kreşe ait banka hesabından para çekmeye de yetkisi bulunan sivil memur sanık Uğur Tok’un, 3.11.1999 ve 12.11.1999 tarihlerinde bankadan toplam 957.784.425.-TL çekip gerekli ödemeleri yaptıktan sonra 469.961.435.-TL paranın zimmetinde kaldığı, 15.11.1999 tarihinden itibaren işe gelmediği, zimmetindeki parayı teslim etmediği, böylece zimmet suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Türk Ceza Kanunu’nun 202/1, 4, 219/3,4. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 9.3.2000 gün ve E:2000/414, K:2000/374 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

İZMİR 2. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 18.7.2002 gün ve E:2002/326, K:2002/280 sayıyla; bozma ilamındaki hususları tekrar ederek, yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine, karar, Yargıtay 5. Ceza Dairesi’nin onama kararı ile kesinleşerek, dava dosyası, Ege Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

EGE ORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ : 24.9.2003 gün ve 2003/537, K:2003/573 sayıyla; sanığın suç tarihinde “asker kişi” sıfatını taşıdığı, ancak Askeri Ceza Kanunu’nun 3. maddesinin ikinci bendinde, Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşunda çalışan Devlet memurlarının asker kişi sıfatlarının 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu’nun 115. maddesinde belirtilen yükümlülükleri ile sınırlı olduğunun belirtilmesi karşısında, sivil memurların askeri itaat ve inkiyadı bozan suçları, (emre itaatsizlikte ısrar, amire saygısızlık ve amire fiilen taarruz gibi) işleyebilecekleri, bu eylemler dışında kalan suçlar açısından sivil şahıs konumunda kabul edilecekleri, bu nedenle sivil memur olan sanığın Askeri Ceza Kanunu’nun 131. maddesinde düzenlenen zimmet suçunu işleyemeyeceği, ancak Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen zimmet suçunu işleyebileceği, bu durumda da yüklenen suç askeri suç olmadığından ve yargılama aşamasında sanığın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesildiğinden 353 sayılı Yasa’nın 17. maddesi uyarınca yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Ege Ordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler; Süleyman ÖZCAN, Hamdi Yaver AKTAN, Muvaffak TATAR, Recep SÖZEN, Hasan DENGİZ, M. Sadık LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 3.5.2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde askeri yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kürşad Veli EREN'in, davanın çözümünün askeri yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

Aynı Yasa’nın 17. maddesinde, “Askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun, askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmektedir.

211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu’nun 115. maddesi (b) bendinde, “Bütün sivil personel emrinde çalıştıkları askeri âmirlere karşı ast durumunda olup bu kanunun 14 üncü maddesinin asta tahmil ettiği vazifeleri aynen yapmaya mecburdurlar. Hilafına hareket edenler askerlerin tabi olduğu cezai müeyyidelere tabi olurlar” hükmü yer almakta olup, aynı Kanun’un 14. maddesi ikinci bendinde “Ast muayyen olan vazifeleri, aldığı emri vaktinde yapar ve değiştiremez,haddini aşamaz. İcradan doğacak mesuliyetler emri verene aittir.” denilmektedir. Açıklanan madde hükümlerinden anlaşılacağı üzere, sırf askerlerin işleyecekleri suçlar hariç (firar, izin tecavüzü gibi), asker kişilerin işleyecekleri suçları işledikleri zaman, sivil personele de Askeri Ceza Kanunu’nun uygulanması gerekmektedir.

Askeri Ceza Kanunu’nun 131. maddesinde; “Askeri bir hizmet yaparken veya vazifeyi suiistimal ederek bir hizmet veya vazifeden ötürü tevdi veya emanet edilmiş olan para veya kıymeti ne olursa olsun bir eşyayı yahut kendisine tevdi veya emanet edilmiş olmasa bile her türlü askeri erzak, eşya ve hayvanları çalanlar veya zimmetine geçirenler, yahut ihtilâs edenler veya satanlar, yahut rehine verenler ve bunları bilerek satın alanlar veya rehin kabul edenler veya gizliyenler beş seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü düzenlenmiş bulunmaktadır.

Bu durumda, 353 sayılı Yasa’nın 17. maddesi hükmü uyarınca, yüklenen suçun askeri suç olması nedeniyle askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi askeri mahkemenin görevini değiştirmeyeceğinden, davanın askeri yargı yerinde görülmesi ve Ege Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ASKERİ yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Ege Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin 24.9.2003 günlü ve E:2003/537, K:2003/573 sayılı görevsizlik KARARININ kaldırılmasına, 3.5.2004 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.

—— • ——

O L A Y : Lüleburgaz/Kırklareli 65. Mknz. P. Tug. Komutanlığı emrinde görevli sanık P. Er Serdal Çetinoğlu'nun, 29.12.2001 günü, bunalıma girmesi nedeniyle koğuş binasının üç adet pencere camını, koğuş girişindeki dört adet büyük camı ve bir adet ayna camını kasten kırdığı, olay nedeniyle 92.900.000.-TL tutarında hazine zararı oluştuğu, böylece, sanığın askeri eşyayı kasten tahrip etmek suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 130/1, 3. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle 5. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 11.3.2002 gün ve E:2002/502, K:2002/203 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

E:2003/176,K:2003/184 sayıyla; sanığın, suç tarihinde askerliğe elverişsiz olduğu dosyadaki sağlık kurulu raporu ile belirlenmiş bulunduğundan,yüklenen eylemin Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen nas-ı ızrar suçunu oluşturabileceği, terhis edilmesiyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin de kesildiği açıklanarak yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Lüleburgaz Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

LÜLEBURGAZ ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 26.5.2003 gün ve E:2003/446, K:2003/475 sayıyla; sanığın suç tarihinde asker olduğu ve yüklenen eylemin de Askeri Ceza Kanunu'nda düzenlenen suçlardan olması nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, Lüleburgaz Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Mahkememize gönderil-miştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler; Süleyman ÖZCAN, Hamdi Yaver AKTAN, Muvaffak TATAR, Recep SÖZEN, Hasan DENGİZ, M. Sadık LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 3.5.2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kürşad Veli EREN'in, davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, sanığın suç tarihinde fiilen asker kişi olduğu ve yüklenen suçun da Askeri Ceza Kanunu'nda düzenlenen suçlardan bulunduğu gerekçesine yer verilmiş ise de, dosya içinde bulunan GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Komutanlığı'nca 3.6.2002 gün ve 3683 numaralı Sağlık Kurulu Raporu ile sanık hakkında "sağ radiyal sinir lezyonu" teşhisi konulup "askerliğe elverişli değildir" kararı alındığı, yine aynı Komutanlıkça verilen 18.9.2002 gün ve 121 numaralı ek rapor ile askerliğe elverişsizlik halinin suç tarihi olan 29.12.2001 tarihini kapsadığının belirtildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, Sağlık Kurulu Raporunun kapsam ve hukuki sonuçlarına göre, sanığın suç tarihinde "asker kişi" sıfatı kendiliğinden kalkmış sayılacağından, 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi anlamında "asker kişi" olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Lüleburgaz Asliye Ceza Mahkemesi'nin 26.5.2003 günlü ve E:2003/446, K:2003/475 sayılı görevsizlik KARARININ kaldırılmasına, 3.5.2004 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.

—— • ——

O L A Y : Bitlis/Tatvan 6. Zrh. Tug. Ds. Kt. Ord. Bl. Komutanlığı emrinde görevli sanık Ord. Er Selman Polat'ın, 5.5.1998 ve öncesi tarihlerde, bu devletin askeri ve vatandaşı olunamayacağını, bu devlete hizmet edilemeyeceğini, bunun enayilik olduğunu, askere zorla getirildiğini, bu devletin silahını eline almamak için yemin ettiğini, verilen görevleri yapmamak için elinden geleni yaptığını, verilen yemekleri devletin yemeği diye yemediğini, kendisinin askerlik boyunca köle olduğunu çevresindeki askerlere sık sık söyleyerek askerlikten duyduğu memnuniyetsizliği dile getirdiği, böylece, hoşnutsuzluk yaratmak suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan 477 sayılı Disiplin Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama Usulü Ve Disiplin Suç Ve Cezaları Hakkında Kanun'un 57. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle 6. Zırhlı Tugay Komutanlığı'nın 1.6.1998 gün ve E:1998/65, K:1998/58 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

6. Zırhlı Tugay Komutanlığı Disiplin Mahkemesi’nin, yüklenen eylemin halkı askerlikten soğutmak için telkinatta bulunmak, T.C. Devletinin manevi şahsiyetini alenen tahkir ve tezyif etmek suçlarını oluşturacağı ileri sürülerek, görevsizlik kararı vermesi üzerine, dava dosyası, 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiş, bu Mahkemece, yüklenen eylemin Askeri Ceza Kanunu'nun 58. maddesi delaletiyle Türk Ceza Kanunu'nun 155. maddesinde düzenlenen Milli Mukavemeti kırmak suçunu oluşturabileceği ileri sürülerek yetkisizlik kararı verilmiş, dava dosyası, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

GENELKURMAY BAŞKANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 13.8.2003 gün ve E:2003/6,K:2003/192 sayıyla; Askeri Ceza Kanunu'nun 58. maddesinde, 4963 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ile yapılan değişiklik nedeniyle, barış zamanında işlenen bu suçlarla ilgili davalara Askeri Mahkemelerde bakılamayacağı, sanığın yargılama aşamasında terhis edilmesi ve 353 sayılı Yasa'nın 17. maddesinde yer alan "ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması" cümlesinin Anayasa Mahkemesi'nce, iptal edilmiş olması nedeniyle sanığın suç tarihinde asker olmasının bir öneminin kalmadığı, gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Van 2 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler; Süleyman ÖZCAN, Hamdi Yaver AKTAN, Muvaffak TATAR, Recep SÖZEN, Hasan DENGİZ, M. Sadık LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 3.5.2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde askeri yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kürşad Veli EREN'in, davanın çözümünün askeri yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun "Milli mukavemeti kırmak " başlığı altında düzenlenen 58. maddesinde; " Her kim, Türk Ceza Kanununun 153, 161 inci maddelerinde yazılı suçlardan birisini ve 155 inci maddede yazılı halkı askerlikten soğutmak yolunda neşriyatta ve telkinatta bulunmak ve nutuk irat etmek fiillerini işleyecek olursa milli mukavemeti kırmak cürmünden dolayı mezkûr maddelerde gösterilen cezalarla cezalandırılır" hükmü yer almakta, böylece yüklenen suç atıf suretiyle askeri suç haline getirilmiş olmaktadır.

Aynı Yasa’nın 13.10.1996 gün ve 22786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4191 sayılı Yasa’yla değişik 17. maddesinde; “askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmektedir.

Bu duruma göre, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesiyle birlikte sanığa yüklenen suçun askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması halinde, askeri mahkemenin görevinin sona ereceği açıktır. İptal kararı nedeniyle, sanık hakkında kamu davasının açılmış olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.

Somut olayda, suç tarihinde asker kişi olan sanığın eyleminin, her iki yerel Mahkemece de Askeri Ceza Kanunu’nun 58. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu kabul edilerek verilen görevsizlik kararları mevcut olup, sanığın yargılama aşamasında terhis edildiği dosya içindeki bilgilerden anlaşılmaktadır. Ancak yüklenen eylemin askeri suç olduğu kuşkusuzdur.

SONUÇ : Davanın çözümünde ASKERİ yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi'nin 13.8.2003 günlü ve E:2003/6, K:2003/192 sayılı görevsizlik KARARININ kaldırılmasına, 3.5.2004 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

(Ceza Bölümü)

O L A Y : Tatvan Merkez Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde görevli sanıklar J.Er Orhan Korkmaz ile Hasan Arslan'ın, alkollü içki kullanmanın yasak olduğu yönündeki hizmet emri kendilerine evvelce tebliğ edildiği halde, 5.11.2002 günü 02.00 - 04.00 saatleri arasında Tatvan A Tipi Kapalı Cezaevinde dış emniyet ve muhafaza nöbetçisi olarak görevlendirildikleri sırada, önceden temin ettikleri alkollü içkiyi, nöbet sırasında içtikleri, böylece, emre itaatsizlikte ısrar suçunu işledikleri ileri sürülerek, eylemlerine uyan Askeri Ceza Kanunu'nun 87/1. maddesinin birinci cümlesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Van Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 25.2.2003 gün ve E:2003/305, K:2003/101 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

JANDARMA ASAYİŞ KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 20.5.2003 gün ve E:2003/662, K:2003/215 sayıyla; ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korumalarını yapma görevinin sanıklara kanunla özel olarak verilmiş mülki (idari) görevlerden olduğu açıklanıp, Askeri Yargıtay ve Uyuşmazlık Mahkemesi'nin konuya ilişkin emsal kararlarına da dayanarak, yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası Tatvan Asliye Ceza Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

TATVAN ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 20.10.2003 gün ve E:2003/213, K:2003/200 sayıyla; sanıklara yüklenen eylem ile ilgili olarak Askeri Ceza Kanunu dışında hiç bir ceza yasasında düzenlenen suç bulunmadığı gibi yüklenen suçun askeri suç olması nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, kendisine gelmekle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Tülay TUĞCU’nun Başkanlığında, Üyeler; Süleyman ÖZCAN, Hamdi Yaver AKTAN, Muvaffak TATAR, Recep SÖZEN, Hasan DENGİZ, M. Sadık LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 3.5.2004 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kürşad Veli EREN'in, davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.

1. Mülki görevleri;

   Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak,

   Kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak,

2. Adli görevleri;

   İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara

   ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

3. Askeri görevleri;

   Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı'nca

   verilen görevleri yapmak,

4. Diğer görevleri;

icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak, şeklinde sayılmıştır.

Jandarma Teşkilatı Görev Ve Yetkileri Yönetmeliğinin "Mülki Görevlerin Genel Esasları" başlığı altında düzenlenen "Mülki Görevleri Esasları" başlığı altında yer alan 45. maddesinin (h) bendinde, Jandarma "Ceza infaz kurumlarının ve tutukevlerinin dış korumalarını sağlayıcı önlemleri alır. Tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakilleriyle muhafazalarını sağlar" denilmekte, aynı Yönetmeliğin, "Ceza İnfaz Kurumu ve Tutukevlerinin Dış Korunması" başlığı altında yer alan 65. maddesinde,"Ceza İnfaz Kurumu ve Tutukevlerinin dış korunması Jandarmaya aittir. Bu yerlerde görev alacak birliklerin teşkilat, konuş ve kuruluşu Ceza İnfaz Kurumu ve Tutukevlerinin özellikleri dikkate alınarak Jandarmanın kendi kuruluş ve kadrolarında gösterilir.

Ceza İnfaz Kurumu ve tutukevlerinin korunmasına memur edilen Jandarmanın görevi; dışarıdan emniyet ve koruma tedbirleri almak, tutuklu ve hükümlülerin kaçmalarına meydan vermemekten ibarettir. Jandarmaların hükümlü ve tutuklularla görüşmeleri ve ilişki kurmaları, Ceza İnfaz Kurum ve tutukevinin içindeki işlere karışmaları yasaktır. Ceza İnfaz Kurumu ve tutukevinin içinde burada görevli olanlarca bastırılamayacak genel bir hareket ve kargaşa meydana geldiğinde Ceza İnfaz Kurum ve tutukevi müdürü veya vekili veya gardiyanların başvurusu üzerine Jandarma olaya müdahale ederek sükunu sağlar.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Tatvan Asliye Ceza Mahkemesi'nin 20.10.2003 günlü ve E:2003/213, K:2003/200 sayılı görevsizlik KARARININ kaldırılmasına, 3.5.2004 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.

Sayfa Başı