|
TEBLİĞ
Dış
Ticaret Müsteşarlığından :
İthalatta Korunma
Önlemlerine İlişkin Tebliğ
(Tebliğ No: 2006/10)
Kapsam
MADDE
1- (1) Bu Tebliğ, 5/1/2006
tarihli ve 26044 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma
Önlemlerine İlişkin 2006/3 sayılı Tebliğ ile başlatılan ve 10/5/2004
tarihli ve 2004/7305 sayılı Kararnamenin eki İthalatta Korunma Önlemleri
Hakkında Karar ve İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği çerçevesinde
yürütülen korunma önlemi soruşturması sonucunda alınan kararı içermektedir.
Soruşturma
MADDE
2- (1) Dış Ticaret
Müsteşarlığı İthalat Genel Müdürlüğü tarafından yürütülerek tamamlanan
soruşturma sonucunda ulaşılan bilgi ve bulguları içeren sonuç raporu Ek I’de verilmektedir.
Karar
MADDE
3- (1) İthalatta Korunma
Önlemlerini Değerlendirme Kurulu, 2501.00.31.00.00, 2501.00.51.00.00,
2501.00.99.10.00, 2501.00.99.90.11, 2501.00.99.90.12 ve 2501.00.99.90.13
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu tuz ithalatında 3 (üç) yıl süreyle
korunma önlemi uygulanmasına ve önlemin 1. yılında 35 ABD Doları/Ton eşik
birim kıymetten, ithal edilen ürünün diğer yurtdışı giderler hariç CIF
birim kıymetinin (malın 1 tonu için
fiilen ödenen veya ödenecek bedel ile navlun ve sigorta bedelleri toplamı)
çıkarılması suretiyle hesaplanacak müspet farka tekabül eden tutar kadar ek
mali yükümlülük şeklinde uygulanması, söz konusu eşik kıymetin 2. yıl için
33 ABD Doları/Ton ve 3. yıl için 31 ABD Doları/Ton olarak belirlenmesi ve
Dünya Ticaret Örgütü Korunma Önlemleri Anlaşması’nın 9.1 maddesi gereğince
gelişmekte olan ülkelere muafiyet tanınması hususlarında Bakanlar Kurulu’na
öneride bulunulmasına karar vermiştir.
Yürürlük
MADDE 4- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan
yürütür.
EK I
TUZ
İTHALATINDA KORUNMA ÖNLEMİ SORUŞTURMASINA
İLİŞKİN
SONUÇ RAPORU
1.
GENEL
BİLGİ
1.1
Kapsam
Bu rapor, İthalatta
Korunma Önlemleri Hakkında Karar ve İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği
(Yönetmelik) hükümleri çerçevesinde yürütülen korunma önlemi soruşturması
sonucunda elde edilen bilgi ve bulguları içermektedir.
1.2
Soruşturma
sürecinde bilgi toplanması ve değerlendirilmesi
Soruşturma konusu maddenin yerli üreticileri,
ithalatçıları, tüketicileri, kullanıcıları ile bunların bağlı olduğu
kuruluşlar veya bunların yetkili temsilcileri ile ilgili ülke/ülkeler
yetkili temsilcileri ve ilgili ülkelerde yerleşik ihracatçılar/üreticilere
kendilerini ilgili taraf olarak tanıtabilmeleri ve soruşturmaya ilişkin
bilgi, belge ve görüşlerini göndermeleri ve sözlü dinlenme taleplerini
iletmeleri için yeterli süre tanınmıştır.
1.3 İlgili tarafların
bilgilendirilmesi ve dinlenmesi
Yönetmeliğin 4 üncü maddesi çerçevesinde, ilgili tarafların görüşlerini
karşılıklı olarak dile getirebilmesini teminen soruşturma konusu maddenin
yerli üreticileri, ithalatçıları, ilgili ülkelerin yetkili temsilcileri ve
ilgili ülkelerde yerleşik ihracatçılar ile bunların bağlı olduğu
kuruluşların katılımıyla 9/3/2006 tarihinde bir tarafları dinleme
toplantısı düzenlenmiştir
1.4
Yerinde
inceleme
Üretim sürecinin
fiilen görülmesi amacıyla bazı yerli üretim tesislerinde 11 Mayıs 2006
tarihinde yerinde inceleme yapılmıştır.
2.
BENZER
VE DOĞRUDAN RAKİP ÜRÜN DEĞERLENDİRMESİ
2.1
Soruşturma
konusu madde
Soruşturma konusu madde, 2501.00.31.00.00 gümrük tarife istatistik
pozisyonlu (GTİP) “Diğer maddelerin imali için kimyasal değişimlere mahsus
olanlar (Cl'den Na 'yı ayırmak gibi)” ,
2501.00.51.00.00 GTİP’li “Denature
veya sınai amaçlara mahsus olanlar (rafine edilecekler dahil) (insanlar
veya hayvanlar tarafından tüketilen gıdaların hazırlanmasında veya
korunmasında kullanılanlar hariç)”, 2501.00.99.10.00 GTİP’li
“saf sodyum klorür”, 2501.00.99.90.11 GTİP’li
“kaya tuzu”, 2501.00.99.90.12 GTİP’li “tuzla
tuzu” ve 2501.00.99.90.13 GTİP’li “deniz tuzu”
tanımlı tuzlardır.
Soruşturma kapsamında yapılan araştırmalarda elde edilen bulgulara göre
‘tuz (sofra tuzu hariç, denature tuz dahil) ve
saf sodyum klorür (sulu çözelti halinde veya kalıplaşmaya karşı maddeler
veya serbestçe akmayı sağlayan maddeler içersin içermesin)’ tanımı
kapsamında yer alan maddelerin tümünün kimyasal formülü sodyum klorür (NaCl) olup, kimyasal bakımdan temelde farklılık
göstermemektedir. Kübik sistemde kristalleşen tuz,
%40 sodyum(Na) ve %60 klor(Cl)’dan meydana gelir. Yüksek basınç altında
plastik özellik gösteren tuzun sertliği 2-2,5 olup, özgül ağırlığı 2,1-2,55
gr/cm3 arasında değişir. Genellikle renksiz olmakla birlikte,
üretildiği şekliyle rengi gri, sarı, kırmızı, mavi veya yeşil
olabilmektedir.
Soruşturma kapsamında yer alan tuz çeşitleri aşağıdaki şekilde
tanımlanmaktadır:
- Diğer maddelerin imalinde kullanılan tuz ve saf sodyum klorür: Bu
tanım kapsamında temel olarak % 99,9 saflıkta olan ve ağırlıklı olarak ilaç
sanayiinde kullanılan tuz bulunmakta ise de, “pure” tuz olmayan ve %95’in
üstünde sodyum klorür içeren ve klor, hidroklorik asit, kostik gibi
maddelerin üretiminde kullanılan tuzlar da çoğunlukla bu kapsamda
sınıflandırılmaktadır.
- Denatüre veya sınai amaçlara mahsus olan tuz: Tuzla tuzu (göl tuzu)
ve deniz tuzu olarak üretilen ve çoğunlukla yıkama işleminden geçen tuzlar
bu kapsamda tanımlanmaktadır.
- Saf Sodyum Klorür: Yüksek oranda saflaştırılarak yabancı maddelerden
arındırılmış, çoğunlukla ilaç sanayiinde kullanılan tuz.
- Kaya Tuzu: Yeraltında bulunan
tuz yataklarından açık ya da kapalı madencilik usulleri ile çıkarılan tuz.
- Tuzla Tuzu (Göl Tuzu): Tuzlu göllerde yüksek tuzluluk oranına sahip
ve kendiliğinden oluşan tuzlu suyun güneş etkisi ile buharlaşması sonucu
havuz zemininde çökelen ve çeşitli üretim yöntemleri ile toplanarak yığın
haline getirilen tuz.
- Deniz Tuzu: Deniz tuzlalarında deniz suyunun buharlaştırılması sonucu
üretim havuzları zemininde çökelen kristalize tuzun üretim yöntemleri ile
toplanması ve yığın haline getirilmesi ile elde edilen tuz.
2.2
İlgili
tarafların görüşleri
İthalatçı taraflar arasında klor üreticisi firmalardan bazıları
Türkiye’de üretilen tuzun, yüksek teknolojiyle üretim yapılan tesislerinde
kullanabilecekleri kalite düzeyini sağlayamadığını ifade ederken, taraf
olan bazı tekstil firmaları yerli üretim tuzun sertlik derecesinin tekstil
boyama işlemi bakımından istenilenden yüksek olduğunu, amaçladıkları boyama
kalitesine ithal tuz kullanarak ulaşabildiklerini, yerli üreticilerin
kalite artırıcı yatırımlar yapması halinde yerli tuzun da
kullanılabileceğini vurgulamaktadırlar. Buna karşın, tuz üretimi yapan
firmalar, üretim teknolojisi ve ürün kalitesini artırma yönünde yatırımlara
giriştiklerini ve sanayicilerin ihtiyacı olan tuzu sağlayabileceklerini
belirtmişlerdir.
2.3 Benzer ve doğrudan
rakip ürün
Tuz, yemek pişirme ve mutfakta yararlanma amacı ile (sofra tuzu)
kullanılmasının yanı sıra gereğinde insan gıdası olarak kullanılmaya
elverişli olmayacak şekilde işlemlere tabi tutularak, tabii özelliği
değiştirilerek, gıda sanayii dışındaki alanlarda da kullanılmaktadır. Kimya
sanayi başta olmak üzere, demir-çelik, kağıt, deri, tekstil gibi çeşitli
sanayi kolları ile karayolları kar ve buz mücadelesi gibi alanlarda
sıklıkla kullanılan bir maddedir.
Tekstil terbiye sektöründe tuz, ham kumaşın boya, apre ve terbiye
işlemlerinde kullanılmaktadır. Tuz, tekstil boyama işleminde boyanın kumaşa
taşınmasında gereken iyonik kuvveti sağlamaktadır. Bu işlem sırasında boya
ile birlikte kullanılan tuzun özelliği renk ve boya kalitesini de
etkileyerek, elde edilen tekstil ürününün
kalitesinde doğrudan belirleyici olmaktadır. Boyama işleminde
kullanılan tuzda aranan en önemli özellik tuzun sertlik derecesidir. Kaliteli
bir boyama işlemi için kullanılacak tuzun sertliğinin mümkün olduğunca
düşük olması gerekmektedir. Soruşturma kapsamında sektörde faaliyet
gösteren firmalardan elde edilen bilgilere göre tuz kullanımının, iplik
boyama faaliyetinin maliyet unsurları içerisinde ortalama % 2,5 oranında
bir payı bulunmaktadır.
Kimya sektöründe başta klor üretimi olmak üzere, kostik, hidrojen,
sodyum hidroksit, sodyum karbonat gibi maddelerin üretiminde tuz önemli yer
tutmaktadır. Başvuru kapsamında yer alan ve yukarıda tanımlanan tuz
çeşitlerinin tümü klor üretiminde kullanılabilmekle beraber, kaynağı ne
olursa olsun(kaya, göl veya deniz) ham(yıkama işleminden geçmemiş) tuzun
Türkiye’de üretim yapan klor-alkali tesislerinde kullanılabilmesi için
mutlaka yıkama işleminden geçirilmesi gerekmektedir.
Soruşturma kapsamı kaya tuzu, tuzla tuzu, ve deniz tuzu, gıda
sanayiinde rafine sofra tuzu ve rafine gıda sanayii tuzu üretiminde kullanılmaya
uygundur. Türkiye’de gıda sanayiine yönelik rafine tuz üretimi yapan
firmalar çoğunlukla yerli üretim tuz kullanmakta, Türkiye’de üretilen kaya
tuzu, tuzla tuzu ve deniz tuzunu rafinasyon ve diğer işlemlerden
geçirmektedirler.
Bunların dışında karayolları kar mücadelesi de tuzun temel tüketim
alanlarından birisidir. Buzlanmayı önleyici tuzun kalitesinin, diğer
sektörlerde vurgulandığı ölçüde yüksek olması gerekmediğinden (TC
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün belirlediği limit değerlere göre tuz miktarının
en az %95, rutubet miktarının en çok %3, suda çözünmeyen madde miktarının
ise en çok %1 olması yeterlidir.) Türkiye’de üretilen tuz, kar
mücadelesinde kullanılmaya elverişli özellikler taşımaktadır.
Yapılan incelemeler neticesinde soruşturma konusu tuzların genel
olarak, yurt içinde üretilenleri ile ithal edilenlerinin teknik ve kimyasal
özellikleri, çeşitleri, dağıtım kanalları ve kullanım alanları itibariyle
esaslı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Öte yandan, şikayete
konu gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alan tuzlar işlev bakımından
temel olarak aynı amaçla kullanılsalar da şikayetin daha ziyade göreceli
olarak düşük kalitedeki tuzlara yönelik olduğu; benzer veya doğrudan rakip
mal değerlendirmesinde bu ürünlerin fiyat kriteri ile ayrıştırılabileceği
anlaşılmıştır.
3.
İTHALATIN
DEĞERLENDİRİLMESİ
3.1 İthalatın seyri
|
İthalat
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
Miktar (Ton)
|
25.733
|
11.072
|
78.051
|
198.633
|
306.882
|
332.985
|
|
Endeks
|
100
|
43
|
303
|
772
|
1.193
|
1.294
|
2000 yılında 25.733 ton düzeyinde gerçekleşen ithalat, 2001 yılında
düşüş göstererek 11.072 ton seviyesine gerilemiştir. 2002 yılından itibaren
sürekli olarak artış gösteren ithalat, 2002-2005 yılları arasında yıllık
bazda sırasıyla % 605, % 155, % 55 ve % 9 artış kaydederek 2005 yılında
332.985 ton olarak gerçekleşmiştir. İthalat endeksinin, 2001 yılında 43’e
düşmesine karşın sürekli artarak 2005 yılında 1.294’e yükselmesi ithalatta
mutlak artış gerçekleştiğini göstermektedir.
3.2 İthalat birim fiyatı
|
İthal Birim Fiyatı
(ABD Doları/Ton)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
166
|
179
|
35
|
35
|
31
|
27
|
2000 yılında 166 ABD Doları/Ton olarak gerçekleşen ağırlıklı ortalama
CIF ithal birim fiyatı, 2001 yılında 179 ABD Doları/Ton değerine ulaşmış,
sonrasında ise 2002 yılından itibaren sürekli olarak düşüş göstererek 2005
yılında 27 ABD Doları/Ton olarak gerçekleşmiştir.
3.3 İthalatın piyasa payı
|
İthalatın Piyasa Payı
(Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
48
|
264
|
657
|
1.015
|
1.398
|
İthalatın yurtiçi piyasada aldığı pay -2001 yılı hariç- sürekli olarak
artış göstermiş; 2000 yılında 100 olan endeks, 2005 yılında 1.398’e
yükselmiş olup, soruşturma konusu dönem içerisinde ithalatın piyasa payı
yaklaşık 14 kat artış kaydetmiştir.
3.4 İthalatın yerli üretime oranı
|
İthalat/Yerli üretim
(Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
47
|
270
|
706
|
1.146
|
1.664
|
İthalatın yerli üretime oranı soruşturma konusu dönem boyunca -2001
yılı hariç- sürekli olarak artış göstermiş; 2000 yılında 100 olan endeks,
2005 yılında 1.664’e yükselmiştir. Bu veriler ışığında, soruşturma konusu
dönem için mutlak artışın yanında nispi artış yaşandığı da tespit
edilmektedir.
4.
ÖNGÖRÜLMEYEN
GELİŞME
4.1 Döviz kuru
Yeni Türk Lirası’nın (YTL) on dokuz ülke parasına göre hesaplanmış reel efektif kur endeksi (1995=100) aşağıda
sunulmaktadır.
|
Reel Döviz Kuru
(1995=100)
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
116,3
|
125,4
|
140,6
|
143,2
|
171,3
|
Kaynak : TCMB
Fiyat endeksi olarak tüketici fiyatlarının kullanıldığı endeksteki
artışlar YTL’deki değerlenmeyi göstermektedir. Buna
göre, YTL, 2001 yılından itibaren yıllık olarak sırasıyla % 8, % 12, % 2 ve
% 20 oranlarında reel değer kazancı yaşamıştır. Diğer
bir ifadeyle, YTL, 2005 yılında 2001 yılına göre % 47 oranında reel olarak daha değerli bir seviyeye gelmiştir. Bu
itibarla, ulusal para biriminde yaşanan değerlenme, ithalat artışına yol
açan en önemli öngörülmeyen gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır.
4.2 Ham petrol fiyatları
Ham petrol fiyatlarının son yıllarda sürekli olarak artış göstermesi,
bir başka öngörülmeyen gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır. Soruşturma
konusu dönemde yıl sonu dünya fiyatlarına bakıldığında, fiyatların
2000-2005 yıllarında, sırasıyla 20,95;
18,24; 28,95; 28,13;
33,05 ve 51,73 ABD Doları/varil olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bu
rakamlara göre 2000-2005 yılları arasında ham petrol fiyatı % 150’nin
üzerinde artış göstermiştir. Karayolu taşımacılık maliyeti, Türkiye
piyasasında yerli tuzun kullanıcıya maliyetinin önemli bölümünü oluşturan
bir unsur olup, tuz tüketicilerinin ithal tuza yönelme kararında
belirleyici olmaktadır. Bu çerçevede son yıllarda petrol fiyatlarında
görülen artış, nakliye fiyatlarını doğrudan etkileyerek ithal tuz
karşısında, Türkiye’de üretilen tuzun fiyat dezavantajı taşımasına neden
olmuştur. Hem Türkiye tuz ithalatının ve hem de ham petrol fiyatlarının
ciddi oranda artış sürecine girmesinin 2003 yılı sonrasında olduğuna dikkat
edilirse, bu iki gösterge arasında belirgin bir ilişki olduğu ortaya
çıkmaktadır.
5.
CİDDİ
ZARAR VE CİDDİ ZARAR TEHDİDİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Ciddi zarar ve ciddi zarar tehdidi incelemesinde kullanılan yerli
üretime ilişkin bilgiler, korunma önlemi başvurusu kapsamında bilgi sunan
ve yerli üretimin önemli kısmını temsil eden yerli üreticinin bilgilerine
dayanmaktadır.
5.1 Üretim
|
Üretim
(Ton-Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
91
|
112
|
109
|
104
|
78
|
Yerli üretim endeksi (2000=100) 2001 yılındaki düşüşün ardından 2002
yılında 112’ye yükselmiş, sonraki yıllarda ise sürekli olarak azalarak 2005
yılında 78’e inmiştir. 2004-2005 yılları arasında üretim
miktarındaki azalma %25 oranında gerçekleşmiştir.
5.2 Yurtiçi satışlar
|
Yurtiçi Satışlar
(Ton-Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
105
|
120
|
107
|
106
|
97
|
Yurtiçi satış endeksi (2000=100) 2000-2002 yılları arasında artış
göstermesine karşın, 2002 yılından sonra düşüşe geçmiştir. 2005
yılında yurtiçi satışlar 2002 yılına (120) göre %19 oranında azalarak 97’ye
inmiştir.
5.3
Kapasite ve kapasite kullanım oranı (KKO)
|
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
Kapasite
(Ton-Endeks)
|
100
|
100
|
112
|
112
|
112
|
112
|
|
Kapasite Kullanım
Oranı (%-Endeks)
|
100
|
91
|
101
|
98
|
93
|
69
|
2000 ve 2001 yıllarında 100 olan kapasite endeksi, yerli üreticinin
kapasite artırımına gitmesiyle 2002’de 112’ye çıkmış, sonraki yıllarda da
aynı seviyede kalmıştır.
Üretim verilerine paralel olarak kapasite kullanım oranı (2000=100)
2001 yılında azalmış, 2002 yılında ise artmıştır. 2002 yılından sonra
sürekli olarak azalan kapasite kullanım oranı endeksi, 2002-2005 yılları
arasında 101’den 69’ düşmüştür. Özellikle 2005 yılında düşüş, bir
önceki yıla göre % 25 oranında gerçekleşmiştir.
5.4 Stoklar
|
Stoklar
(Ton-Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
87
|
80
|
82
|
80
|
65
|
Yerli üreticinin dönem sonu stok endeksi (2000=100) 2002 yılında 80
seviyesine gerilemiş, 2003 ve 2004 yıllarında sırasıyla 82 ve 80 olarak
gerçekleşmiştir. 2005’te ise stoklar 65 seviyesine inmiştir. İthalat
artışının doğurduğu piyasa koşullarında yerli üreticinin 2005 yılında
üretimini % 25 oranında düşürmek zorunda kalması, satışların belli ölçüde
stoklardan karşılanması zorunluluğunu beraberinde getirmiştir. Bu nedenle,
2005 yılı dönem sonu stoklarında görülen azalma, temel olarak üretim
düşüşünden kaynaklanmaktadır.
5.5 İstihdam
|
İstihdam
(Kişi-Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
93
|
97
|
76
|
74
|
63
|
Soruşturma konusu dönemde istihdam endeksi -2002 yılı hariç- sürekli
olarak azalmış, 2000 yılında 100 olan endeks, 2005 yılında soruşturma
kapsamı dönemin en düşük değerine ulaşarak 63’e düşmüştür.
5.6 Verimlilik
|
Verimlilik (Ton/kişi)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
2.071
|
2.008
|
2.403
|
2.975
|
2.898
|
2.544
|
İstihdam edilen direkt işçi sayısı ve üretim miktarına göre hesaplanan
verimlilik rakamı incelendiğinde, 2001 yılında düşüş gösteren verimliliğin
2002 ve 2003 yıllarında yükseldiği, ancak 2004 ve 2005 yıllarında tekrar
azaldığı görülmektedir. 2004 yılında 2.898 seviyesinde gerçekleşen
verimlilik 2005 yılında 2.544’e düşmüştür. 2005 yılında istihdam edilen
direkt işçi sayısındaki azalmaya karşın, üretimin daha büyük oranlarda
düşmesi, söz konusu verimlilik düşüşüne yol açmıştır.
5.7 Kârlılık
|
Kârlılık (%)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
0,89
|
0,41
|
0,68
|
0,16
|
3,97
|
-10,19
|
Vergi öncesi kârın net ciroya oranı alınarak hesaplanan kârlılık
oranları 2000-2003 yılları arasında %1’in altında kalmıştır. 2004 yılında
%4’e yakın bir kârlılık oranı sağlanmasına karşın, 2005 yılında düşen
üretim ve yurtiçi satış rakamları, 2005 yılında % 10’un üzerinde bir zararı
beraberinde getirmiştir.
5.8 Piyasa payı
|
Yerli Üretimin Piyasa
Payı (%-Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
101
|
98
|
93
|
89
|
84
|
Yerli üretimin piyasa payı endeksi (2000=100) 2001 yılında 101’e
çıkmış, sonraki yıllarda ise sürekli olarak düşüş göstermiştir. Özellikle
2002 yılı sonrasında, artan ithalat karşısında yerli üretimin piyasadan
aldığı pay azalırken endeks 2005 yılında 84’e düşmüştür.
5.9 Fiyat kırılması
|
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
Benzer ve rakip yerli
ürünün tüketiciye maliyeti (YTL/Ton)
|
16
|
27
|
36
|
44
|
48
|
52
|
|
Şikayet konusu ithal
ürünün tüketiciye maliyeti (YTL/Ton)
|
-
|
-
|
54
|
53
|
46
|
38
|
|
Fiyat Kırılması
(Yüzde)
|
-
|
-
|
-
|
-
|
3
|
28
|
Şikayet konusu ithal mal ile Türkiye’de üretilen benzer ve rakip malın
fiyatları, “tüketiciye maliyeti” yönünden karşılaştırıldığında, 2004 ve
2005 yıllarında fiyat kırılmasına rastlanmaktadır. Şikayet konusu ithal
mal, yerli üreticilerin yurt içi satış fiyatlarını 2004 yılında % 3, 2005
yılında % 28 oranında kırmıştır. Yerli ürünün fiyatları sürekli olarak
artarken, ithal ürünün YTL cinsinden fiyatlarının sürekli olarak düşmesi,
söz konusu fiyat kırılmasını beraberinde getirmiştir.
6.
NEDENSELLİK
İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Soruşturma konusu ürünün ithalat verileri ile yerli üretim göstergeleri
birlikte değerlendirildiğinde, üretim göstergelerindeki bozulmanın ithalat
artışından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
6.1 Yurtdışı satışlar
|
Yurtdışı satışlar
(Ton-Endeks)
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
|
100
|
37
|
85
|
124
|
49
|
49
|
Yerli üreticinin yurtdışı satışları 2000-2005 yılları arasında dalgalı
bir seyir izlemekle birlikte, 2000 yılında 100 olan endeks 2003 yılında en
yüksek seviyesine çıkarak 124 olmuş, sonraki yıllarda ise azalarak 2005
yılında 49’a düşmüştür. Yurtdışı satışların toplam satışlar içerisinde %
1’lik bir paya sahip olduğu dikkate alındığında, yurtdışı satışlarda
görülen söz konusu düşüşün, yerli üreticinin üretim ve kârlılık
göstergeleri üzerinde kayda değer bir etkisinin bulunmadığı sonucuna
varılmaktadır.
6.2 Diğer
İthalat ve yerli üretim verileri incelendiğinde soruşturma konusu malın
yurtiçi tüketiminde belirgin bir düşüş olmadığı görülmekte; yerli sektörün
üretim kapasitesinin iç piyasa talebini aşan boyutta olmadığı
anlaşılmaktadır. Şikayet konusu mala ilişkin olarak, alternatif ürünlerin
geliştirilmiş olması söz konusu değildir. Soruşturma konusu dönemde iç
piyasada yerli üreticiler arasındaki rekabette bir artış söz konusu
olmamıştır. Yerli üreticinin mali tablolarının incelenmesinden, yeni
yatırımlardan kaynaklanan yüksek değerde amortisman giderlerinin olmadığı
ve çalışma sermayesi darlığının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca
soruşturma konusu dönemde tüketici tercihlerindeki değişiklikler,
soruşturma konusu malın cins, kalite, nitelik gibi özelliklerinden kaynaklanmayıp
temel olarak maliyet unsurlarına dayanmaktadır.
Yukarıda belirtilen faktörler değerlendirildiğinde, şikayet konusu
malın artan ithalatı dışında ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidine neden
olabilecek diğer faktörlerin etkisinin bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
7.
DEĞERLENDİRME
VE SONUÇ
Şikayet konusu ürünün ithalatı
soruşturma konusu dönem boyunca sürekli olarak artarak 2005 yılında 332.985
tona ulaşmıştır. Bu değer 2004 yılına göre %8,5 artışa işaret ederken
2000-2005 yılları arasında ithalat yaklaşık % 1200 yükselme göstermiştir. Soruşturma
konusu dönem içerisinde bir yandan YTL’nin döviz
karşısında değerlenmesi, diğer yandan da ham petrol fiyatlarında görülen
yükselme, ithal ürünlerin daha çok tercih edilmesine yol açan öngörülmeyen
gelişmeler olarak değerlendirilmektedir.
Aynı süreçte yerli üretime ilişkin göstergeler olumsuzlaşmış; üretim,
kapasite kullanım oranı, yurtiçi satışlar, istihdam ve yerli üretimin
piyasa payında önemli düşüşler gerçekleşmiştir. Yerli üreticiler, üretim
göstergelerinin bozulması neticesinde, 2005’te yılı % 10,19 oranında
zararla kapatmıştır. Şikayet konusu ithal ürün ile Türkiye’de üretilen
benzer ve rakip ürünün fiyatları kıyaslandığında, ithal tuzun Türkiye’de
üretilen tuzun fiyatlarını 2004 yılında %3, 2005 yılında % 28 oranında
kırdığı tespit edilmiştir.
Diğer faktörlerin söz konusu bozulma üzerinde etkisi olmadığından
hareketle, ithalatın seyrinin ve gerçekleşme koşullarının yerli üretim
üzerinde ciddi zarar ve ciddi zarar tehdidine yol açtığı tespit edilmiştir.
|