Yönetmelik

Sağlık Bakanlığından:

Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinde Uygulanacak

Sağlık İşlemlerine İlişkin Yönetmelik

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde l — Bu Yönetmeliğin amacı; uluslararası trafik ve ticaret nedeniyle ülkeye girecek ve ülkeden çıkacak bulaşıcı ve salgın hastalıklara karşı uluslararası giriş ve çıkışa açık deniz kapılarında her türlü sağlık tedbirini almayı, ulusal ve uluslararası mevzuat hükümleri doğrultusunda çalışan Genel Müdürlüğün bağlı hizmet birimleri olan Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinin yapacağı işlemleri ve bu işlemlere ilişkin hususları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, Genel Müdürlüğün sahillerdeki bağlı hizmet birimleri olan Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinin görev ve yetkileri ile bunların yerine getirilmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik; 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 47 nci maddesine, 9/6/1936 tarihli ve 3017 sayılı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Teşkilat ve Memurin Kanununa, 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesine ve 27/12/1972 tarihli ve 7/5578 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Uluslararası Sağlık Tüzüğü hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,

Genel Müdürlük: Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünü,

Bölge Baştabipliği: Hizmetlerin hızlı, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesi ve denetimi için Genel Müdürlük tarafından Türkiye’nin coğrafi durumu ve hizmetin gerekliliği dikkate alınarak belli bir bölgede kurulmuş olan, bu bölgedeki Sağlık Denetleme Merkezlerinin bağlı olduğu birimlerden her birini,

Sahil Sağlık Denetleme Merkezi: Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünün limandaki sağlık birimlerinden her birini,

Karantina: Bir gemi ya da koyacağın, hastalıkların, hastalık rezervuarlarının ya da hastalık taşıyanların, hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla bir sağlık makamının bunlara uyguladığı önlemlerin sürdürüldüğü dönem içinde bulundukları durum ya da koşulu,

Koyacak: Yük taşımaya yarayan ve sürekli nitelikte olup, bu nedenle de bir çok kez kullanmaya elverişli olması için yeteri kadar dayanıklı, yükünü boşaltmadan bir ya da birçok taşıt aracı ile mal taşınmasını kolaylaştırmak için özel bir biçimde yapılmış, kolayca doldurulup boşaltılabilecek biçimde yapılmış bir yük taşıma aracını,

Deratizasyon: Gemilerde fareleri ve diğer kemiricileri öldürmeye ve yok etmeye yönelik işlemleri,

Dezensektizasyon: Gemilerde, hastalıklara neden olan etkenlerin nakledilmesine aracılık eden vektörleri öldürmeye ve yok etmeye yönelik işlemleri,

Dezenfeksiyon: Hastalık meydana getirebilen patojenik mikroorganizmaları yok etmeye veya etkisiz hale getirmeye yönelik işlemleri,

Uluslararası Aşı Belgesi: Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen hastalıklara karşı yapılan bağışıklamanın kayıt edildiği uluslararası geçerliliği olan belgeyi,

Gemi: Tahsis edildiği gayeye uygun olarak kullanılması, denizde hareket etmesi imkanına bağlı bulunan ve pek küçük olmayan her türlü tekneyi,

Türk Boğazları: İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizinden gemilerin geçiş alanı ile bu alanı çevreleyen kıyı şeridini,

Transit Gemi: Yabancı bir ülkeden gelip hiçbir Türk limanına uğramadan; Türk Boğazlarından geçerek yabancı bir ülkeye giden gemiyi,

Bulaşık Liman: Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilen bulaşıcı ve salgın hastalıklardan birinin salgın halinde bulunduğu bölge içindeki limanı,

Bulaşık Gemi: İçinde Uluslararası Sağlık tüzüğünde belirtilen veya Dünya sağlık Örgütü'nce bildirilen bulaşıcı ve salgın hastalıklardan birine yakalanmış yolcu, gemi adamı veya hastalık bulaştıran kemirici bulunan gemiyi,

Bulaşık Kişi: Uluslararası Sağlık Tüzüğüne bağlı hastalıklardan birine yakalanmış olan ya da böyle bir hastalığın kuluçka dönemi içinde bulunmuş olduğu sonradan anlaşılan kişiyi,

Sağlık Sorgusu: Bir geminin sağlık durumunu incelemek, geminin limanlarımızda kara ihtilatında sıhhi bir mahsur olup olmadığını tayin etmek veya geminin bağlı olduğu veya olacağı sıhhi tedbirleri anlamak üzere yapılan araştırma ve soruşturmayı,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Görev ve Sorumluluklar

Bölge Baştabipliklerinin Görev ve Sorumlulukları

Madde 5 — Bölge Baştabipliklerinin görev ve sorumlulukları şunlardır;

a) Sorumluluk bölgesindeki bağlı merkezlerde hizmetin daha iyi yürütülebilmesi için gerekli kontrol, denetim ve eğitim çalışmalarını yapmak,

b) İletişimin daha etkin ve hızlı bir biçimde gerçekleşmesi için Genel Müdürlük ile birimleri arasında yapılacak yazışmaları yapmak, takip etmek, gerektiğinde iletmek,

c) Bölge Baştabipliği personeli ve Bölge Baştabipliğine bağlı bulunan Sahil Sağlık Denetleme Merkezi çalışanlarının yıllık, mazeret ve hastalık izinlerini usulüne uygun ve hizmeti aksatmayacak biçimde kullanmalarını sağlamak ve takibini yapmak,

d) Birimlerde hizmetin verim ve kalitesini yükseltmek üzere gerekli planlamaları yapmak ve tedbirleri almak, Genel Müdürlük ile koordineli olarak uygulanmasını sağlamak,

e) Genel Müdürlük tarafından verilecek benzeri diğer görevleri yapmaktır.

Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabipliklerinin Görev ve Sorumlulukları

Madde 6 — Sahil Sağlık Denetleme Merkezi Tabiplikleri 3/3/1996 tarihli ve 22559 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gemi Sağlık Resmi Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde kendisine verilen görev ve sorumlulukların yanı sıra aşağıdaki görev ve sorumlulukları da yerine getirir:

a) Gemilerin sağlık belgelerini ve sağlık durumunu inceleyerek sağlık sorgusunu yapmak, gemi kaptanından "Deniz Sağlık Bildirimi" almak, durumu "Sağlık Sorgu Defteri"ne yazarak sağlık açısından uygun olanlara serbest pratikasını vermek,

b) Gemilere hareket limanlarında patenta ve vize vermek, gemilerin kalkış ve varış limanlarında sağlık patentalarını ve geminin durumunu incelemek,

c) Hareket limanı bulaşık ise gemiye, gemi personeline ve yolculara gereken sağlık önlemlerini uygulamak ve limanın bulaşık olduğunu gemi sağlık belgesine yazmak,

d) Bulaşık olan transit gemilerin Türk Boğazlarından kara ile bağlantı kurmadan geçişini sağlamak,

e) Bulaşık ve şüpheli gemiler hakkında gereken her türlü sağlık önlemlerini uygulamak; gerekirse gemiyi, gemi çalışanlarını ve yolcuları karantina altına almak,

f) Gemiler limanda kaldığı süre içerisinde geminin bütün sağlık işlemleri ile ilgilenmek, gerektiğinde gemideki yolcu ve gemi görevlilerinin sağlık muayenesini yapmak yada yaptırmak, ilgili mevzuat gereğince; gemi sahibi, kaptanı, tabipleri ile sağlık memurlarının yerine getirmek zorunda oldukları sağlık işlemlerini denetlemek,

g) Gerektiğinde yetkili kişiler veya kuruluşlarca gemilere deratizasyon işleminin yaptırılmasını sağlamak, işlemin yapıldığını denetlemek, fare ve kemiriciler yönünden denetimler yaparak süresi geldiğinde gemiye "Farelerden İstisna Belgesi" vermek, limanları kemirici ve vektörlerden uzak tutmak için gerekli tedbirleri aldırmak,

h) Gemide, gemi çalışanlarının ve yolcuların sağlık emniyeti açısından gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığının kontrolünü yapmak, gemilerde bulunması zorunlu ilaç ve tıbbi malzemeleri denetlemek,

ı) Bulaşıcı ve salgın hastalıklara sebep olabilecek, temizlenmesi mümkün veya faydalı olmayan her çeşit eşyanın gemilerden boşaltılmasını, deniz yolu ile memlekete girmesini engellemek,

j) Görev sahası içerisinde gemilerle temas eden ve liman dahilinde çalışan; kamu görevlilerine, özel sektörde çalışan personele ve ilgili diğer kişilere gerek görülmesi halinde sağlık kontrolü yapmak, koruyucu önlemler almak ve gerekli aşıları uygulamak,

k) Ülkeye gemilerle toplu halde girecek göçmenlere, hacılara, bunları taşıyan ulaşım ve nakil araçları ile çalışanlarına ve yolculara gerekli sağlık önlemlerinin alınıp alınmadığını denetlemek, alınan önlemlerin eksik olması halinde tamamlattırılmasını sağlamak,

l) Bulaşık bir bölgeden gelen ve kuşkulanılan ulaşım ve nakil araçları çalışanları ve yolcularına gözetim uygulamak, hastalık taşıma ve yayma olasılığı olan durumlarda Genel Müdürlükçe ve Bakanlıkça belirlenen sağlık kuruluşunda tecrit ve tedavi edilmelerini, hastalığın yayılmasını engelleyici önlemlerin alınmasını sağlamak,

m) Görev sahasında her türlü ilkyardım, acil yardım ve diğer sağlık hizmetlerini yapmak,

n) Seyahat sağlığı hizmetlerini vermek,

o) Sağlık Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre gemi adamlarının sağlık raporlarıyla ilgili işlemlerini yürütmek,

p) Gemilere verilen içme ve kullanma suları ile gıda maddelerinin sağlığa uygun olup olmadığını denetlemek; görev sahası içerisindeki gıda maddelerini, şebeke suyunu, dışarıdan getirilen içme ve kullanma sularını denetlemek ve gerektiğinde analizlerini yaptırmak,

r) Ulusal ve uluslararası mevzuat uyarınca çevre sağlığı denetimleri yapmak,

s) Yurda giriş ve yurttan çıkış yapacak cenazelerin gerekli kontrollerini yaparak usulüne uygun belge düzenlemek; ölüm sebebi adli nitelikte olup da kayıtlarında otopsi yapıldığına dair belgesi olmayan cenazeler için mahalli Cumhuriyet Savcılığına bildirimde bulunmak,

t) Umumi Hıfzıssıhha Kanununda belirtilen görevleri yerine getirmeyen ve yapılmaması hükme bağlanan fiil ve hareketleri yapan gemi kaptanlarına gerekli cezai müeyyidenin uygulanmasını sağlamak,

u) Genel Müdürlük ve Bölge Baştabipliğince verilen diğer görevleri yapmaktır.

Sağlık İdare Amiri

Madde 7 — Genel Müdürlük, Sahil Sağlık Denetleme Merkezinde görev yapan tabiplerden birisini, tabip yoksa diğer sağlık görevlilerinden birisini Sağlık İdare Amiri olarak görevlendirir. Sağlık İdare Amiri bu Yönetmelikte belirtilen iş ve işlemlerin yerine getirilmesinden ve yaptırılmasından sorumludur.

Yetki ve Sorumluluk

Madde 8 — Ülkemiz sahillerinde; 27/12/1972 tarihli ve 7/5578 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Uluslararası Sağlık Tüzüğü, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, ilgili mevzuat ve bu Yönetmelik hükümlerinin ön gördüğü tedbirleri almaya, aldırmaya ve gerekli denetimleri yapmaya Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri yetkilidir.

Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri işlerini bağımsız olarak yürütür ve yazışmalarını doğrudan Bölge Baştabiplikleri ve Genel Müdürlük ile yaparlar.

Sahil Sağlık Denetleme Merkezi teşkilatı bulunmayan limanlarda bu Yönetmelikte belirtilen iş ve işlemler o limana en yakın Sahil Sağlık Denetleme Merkezi tarafından yapılır. Vize işlemleri ise liman başkanlıklarınca yapılabilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Gemilerin Sağlık Denetimleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Gemilerin Limanlara Gelişlerinde Yapılacak İşlemler

Gemilere İlişkin Sağlık İşlemleri ve Yürütülmesi

Madde 9 — Türk limanlarında sağlık işlemlerinin yürütülmesi Genel Müdürlük memurlarına aittir.

Yabancı limanlardan Türk limanlarına gelen gemiler ile Türk Boğazlarında sağlık işlemine tabi tutulan gemilerin Sahil Sağlık Denetleme Merkezi tabip ve memurları tarafından sağlık durumları denetlenir. Bu memurlar tarafından serbest pratika verilmedikçe gemilere başkasının girmesi ve çıkması yasaktır.

Sağlık Sorgusu Yapılması ve Pratika İşlemi

Madde 10 — Yabancı limanlardan gelen bütün gemiler geldikleri ilk Türk Limanında, sağlık sorgusu ve pratika işlemine tabidirler. Sağlık sorgusu geminin varsa geldiği limandan aldığı patentası alındıktan sonra yapılır. Geminin sağlık durumu hakkında Sahil Sağlık Denetleme Memurları tarafından sorulacak sorulara varsa gemi hekimi yoksa kaptan veya kaptanın bu işe memur ettiği gemi personelinden biri tarafından cevap verilir. Gemilere yapılacak sağlık sorgusu ve pratika işlemleri şunlardır:

a) Yabancı limanlardan ilk Türk limanına veya Türk Boğazlarına gelen bütün gemiler limana gelmelerinden 24 saat önce bildirimde bulunur. Sağlık sorgusunun gemi limana yanaşmadan önce yapılması esastır. Ancak zorunlu hallerde gemilerin gelişleri akabinde, tayin olunan saatte Genel Müdürlük görevlileri tarafından ziyaret edilir. Sağlık patentası ve sağlık durumları incelenir ve sağlık sorgusu yapılır. Serbest pratika verilmedikçe gemilerin kara ile ihtilatı yasaktır.

b) Bütün gemiler; gemide bulaşıcı hastalık bulunması, bu hastalığa yakalanmış hastanın veya bu hastalıktan ölmüş cenaze olması durumlarında, yolları üzerinde varacakları ilk limandaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezine durumlarını önceden bildirmek zorundadırlar. Bu gibi hallerde Sahil Sağlık Denetleme Merkezi görevlileri, geminin sağlık durumunu incelemekle, gerekli sağlık tedbirlerini almakla ve buna göre sağlık sorgusu ve pratika işlemlerini yapmakla yükümlüdürler. Riskli durum düzelmeden yetkili sağlık görevlileri dışında hiç kimse gemiye giremez. Bu görevlilerin nezareti olmadan da kimse gemiden çıkamaz. Gerekli hallerde liman başkanlığınca güvenliğin sağlanması temin edilir.

Türk Boğazlarına Gelen Gemilere Yapılacak İşlemler

Madde 11 — Yabancı limanlardan Türk Boğazlarına gelen bütün gemiler, tonajları ve çeşitleri ayırt edilmeksizin Boğazlarda, 20/7/1936 tarihli Montreux Boğazlar Rejimine İlişkin Olarak İmzalanan Sözleşmenin 3 üncü maddesinde belirtilen sağlık kontrol işlemini yaptırmak ve pratika almak zorundadırlar.

Mücbir veya teknik sebeplerle Boğazlardaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinde birinci fıkrada belirtilen işlemleri yaptıramayan gemiler ilk vardıkları Sahil Sağlık Denetleme Merkezi bulunan limanda bu işlemlerini yaptırırlar.

Sağlık Sorgusu Yapma Şekilleri

Madde 12 — Yabancı limandan gelen bir geminin pratika işlemi, geldiği ilk Türk limanında Sahil Sağlık Denetleme Merkezi memurlarının gemiye çıkarak yapacakları her türlü sağlık kontrolü ve denetlemesi sonucu gerçekleştirilir.

Liman içinde çalışan bütün gemiler ile Türk Limanları arasında seyreden Türk Bayraklı gemilerin sağlık sorgusu işlemi yapılmaz. Gerektiğinde bu gemilere yapılacak sağlık sorgusu Genel Müdürlükçe belirlenecek esaslar çerçevesinde yapılır.

Karantina İşaretlerinin Kullanımı

Madde 13 — Yabancı limanlardan limanlarımıza gelen ve henüz serbest pratika almamış bulunan gemilerin tamamı, gündüzleri ön taraftaki direğin iyice görünecek bir yerine uluslararası işaret kitabının gösterdiği ölçüde karantina işareti (Q) harf bayrağı olan sarı bayrağı çekerler. Geceleri ise her taraftan görülecek şekilde ve aralarında iki metre uzaklık bulunan, açık vaziyette üstte kırmızı altta beyaz ışıktan oluşan işaretleri kullanırlar.

Her iki durumda da gündüzleri sarı bayrağı inmemiş, geceleri de kırmızı beyaz ışıkları söndürülmemiş gemilerle hiç kimse ihtilat edemez. Hiçbir nakil vasıtası bu gemilere yanaşamaz ve bağlayamaz. Serbest pratika almayan bir gemi kendiliğinden ihtilat eylediği takdirde bu hareketten doğacak kanuni sorumluluk serbest pratika almadığı halde ihtilata rıza gösteren gemi kaptanına ait olur.

Gerek mecburi, gerekse de isteğe bağlı olarak Türk Boğazlarını transit geçecek gemiler ön direklerinin iyi görünecek bir yerine uluslararası işaret kitabının gösterdiği ölçüde üstte (T), altta (Q) harf bayrağını çekerler. Geceleri ise kırmızı ışık işaretini kullanırlar. Bu işaretleri taşıyan gemiler serbest pratika almamış olduklarından bu gibi gemilere Genel Müdürlük memurlarından başka hiç kimse ihtilat edemez.

Herhangi bir sebeple limanlara sığınan gemiler, kara ile ihtilat etmek istedikleri takdirde uluslararası işaret kitabının gösterdiği ölçüde gündüzleri (Q) harf bayrağını, geceleri ise kırmızı ışık işaretini kullanırlar.

Mücbir Sebeplerle Limanlara Sığınan Gemilere Yapılacak İşlemler

Madde 14 — Mücbir bir sebepten ötürü Limanlara sığınan gemiler kara ile temas etmek istemedikleri takdirde sağlık sorguları gemiye çıkmadan yazılı veya sözlü yapılabilir. Bu işlemlerde, geminin zaruri ihtiyaçlarını temin etmek için Sahil Sağlık Denetleme Merkezi memurlarının gözetimi altında bazı kimselerin karaya çıkması, geminin sağlık durumunu etkilemez.

Olağanüstü sebeplerle bir limana sığınmaya mecbur olan gemilerin sağlık patentalarına gerektiğinde geminin sağlık durumunda bir değişiklik olmadığı şeklinde şerh konulur.

Sağlık Sorgusu Sırasında Göz Önüne Alınacak Hastalıklar

Madde 15 — Sahil Sağlık Denetleme Merkezi görevlilerinin sağlık sorgusu sırasında göz önünde tutacakları bulaşıcı hastalıklar, Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilen veya Bakanlıkça ve Genel Müdürlükçe duyurulan hastalıklardır. Bir geminin içinde, hareket ettiği veya uğradığı limanlarda bu hastalıklardan herhangi biri görüldüğü takdirde gerekli sağlık tedbirleri uygulanır.

Sağlık Sorgusu Neticesinde Yapılacak İşlem

Madde 16 — Sahil Sağlık Denetleme Merkezince sağlık sorgusu yapılan bir gemiye, patentasının, deniz sağlık bildiriminin ve geminin sağlık durumunun temiz olduğuna kanaat getirildiği takdirde serbest pratika verilir.

Gemiler Limanda İken veya Hareketlerinde Yapılacak İşlemler

Madde 17 — Gemilere limanda iken veya hareket halinde iken uyması gereken koşullar ve uygulanacak işlemler; 16/1/1943 tarihli ve 2/19331 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Gemilerde Yolcuların Sıhhi Emniyeti Hakkında Nizamname, 26/6/2002 tarihli ve 24794 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Seyir Halindeki Gemilerde Daha İyi Tıbbi Hizmet Verilmesi İçin Gerekli Asgari Sağlık ve Güvenlik Koşulları Hakkında Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuat ile belirlenmiştir. Genel Müdürlük ayrıca yapılması gereken işlemlerle ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak ve duyurmakla yetkilidir.

Sağlık Tedbirleri

Madde 18 — Gemilerin mürettebatının, yolcularının, gümrüklü alan içerisinde görev yapan özel ve resmi kurum çalışanlarının Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilen bulaşıcı ve salgın hastalıklarından birisine yakalanıldığından kuşkulanılırsa; her türlü sağlık tedbiri alınır.

Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilen bulaşıcı ve salgın hastalıklar ile ilgili gemiye sağlık tedbiri uygulamak gerekirse, gemide bulunanlardan gerekli görülenler portör araştırması, tedavi, tecrit ve diğer sağlık işlemleri için en kısa sürede, yükleri ile birlikte, sağlık görevlisi gözetiminde, kimse ile temas ettirilmeden Bakanlık ve Genel Müdürlükçe belirlenen sağlık kuruluşlarına gönderilir. Bulaşık gemi, mikrop ve vektörlerden temizleninceye kadar karantina demir yerinde bekletilir.

Gemilere uygulanacak sağlık tedbirleri ve bu tedbirlerin uygulanmasında Sahil Sağlık Denetleme Merkezi görevlileri gerekli gördükleri taktirde geminin limandan çıkışına müsaade etmezler, bu amaçla yetkili makamlarla gerekli koordinasyonu sağlarlar.

Tecrit, Teşhis ve Tedavi Yerleri

Madde 19 — Tecrit, teşhis ve tedavi yerleri, Genel Müdürlükçe önceden belirlenen tedavi kurumlarıdır. Söz konusu tedavi kurumlarında çalışan bütün görevliler, Bakanlık tarafından geçici olarak görevlendirilebilirler. Bu kuruluşların noksan olan araç, gereç ve malzemeleri de Bakanlık tarafından sağlanır.

Bakanlık bu yerleri yetersiz görürse yeni bir yer saptar. Bu yerlerdeki tabipler, kuşkulanılan hakkında gözetim ya da tecrit kararı verebilirler.

Bildirim

Madde 20 — Sağlık Denetleme Merkezleri, tecrit edilen kişileri derhal Genel Müdürlüğe ve ilgili Sağlık Müdürlüğüne bildirir. Ayrıca Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilen uluslararası bildirimi zorunlu bulaşıcı ve salgın hastalıklardan birine yakalanan hastaların; kimlik, adres ve gerekli görülen diğer bilgilerini alır.

İKİNCİ BÖLÜM

Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri Tarafından Verilecek Sağlık Belgeleri

Sağlık Belgeleri

Madde 21 — Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri tarafından düzenlenen sağlık belgeleri; Deratizasyondan İstisna Belgesi, Medikal Sertifika, Uluslararası Aşı Sertifikası, Sağlık Kontrol Kartı, Seferlik Gemi Sağlık Belgesi, Yıllık Gemi Sağlık Cüzdanı, Gemiadamı Sağlık Yoklama Belgesi, Cenaze Nakil Belgesi, Hasta Nakil Belgesi, Personel Değişimi Belgesi ve Genel Müdürlükçe belirlenecek diğer belgelerdir.

Medikal Sertifika

Madde 22 — Gemilerde yapılan denetim sonucunda geminin, personel ve yolcuların sefer sırasındaki sağlık emniyeti açısından ilaç, tıbbi malzeme, hijyen ve eğitim konusunda yeterli olduğunu gösteren, tabip tarafından onaylanmış belgedir.

Bu belgenin usul ve esaslarını, verilme şeklini, işlemlerinin standardını Genel Müdürlük belirler ve uygular.

Deratizasyondan İstisna Belgesi

Madde 23 — Gemide yapılan denetim sonucunda, geminin fareden temiz olduğuna karar verilirse, uluslararası sözleşmelere uygun olarak Deratizasyondan İstisna Belgesi verilir. Deratizasyondan İstisna Belgesinin süresi altı aydır. Bu işlemlerin usul ve esasları ile muaf tutulacak gemiler, Genel Müdürlükçe belirlenir ve duyurulur.

Cenaze Naklinde Gösterilmesi Gereken Belgeler

Madde 24 — Deniz yolu ile nakledilecek cenazeler için belediye veya hükümet tabipliği tarafından verilen belgeler ölünün gemiye yüklenmesinden evvel bulunduğu limandaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri memurlarına veya sahil sağlık işlerini gözeten memura gösterilerek işlem yaptırılması gereklidir.

Yabancı memleketlerden getirilecek ölülerin naklinde ise nakillerinde sağlıkça mahzur bulunmadığına dair ölü nakil belgesi gösterilmesi zorunludur. Böyle bir belge gösterilmedikçe cenazelerin memlekete girmelerine izin verilmez.

Aşı Sertifikaları

Madde 25 — Genel Müdürlükçe yetkilendirilen Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerince gemiadamlarına, yolculara, deniz işleri ile ilgili kimselere başvurularında aşı tatbik edilir, sonucunda uluslararası sözleşmelere uygun aşı sertifikası verilir. Aşı sertifikalarının hekim tarafından düzenlenmesi şarttır. Aşı hakkında yapılacak işlemlerin usul ve esasları Genel Müdürlük tarafından belirlenir.

Aşı olması zorunlu olduğu halde aşı olmaktan kaçınan kimseler hakkında usulüne uygun bir zabıt varakası tanzim edilerek ilgili Cumhuriyet Savcılığına bildirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Patenta İşlemleri

Patenta

Madde 26 — Patenta geminin mevcut mürettebatının, taşıdığı yolcuların ve hareket limanının sağlık durumlarını gösteren, gemide bulaşıcı ve salgın hastalık olmadığını bildiren, geminin uğradığı limanlarda uygulanan sağlık tedbirleriyle ilgili bilgileri kapsayan ve limandan ayrılmasında sağlık yönünden sakınca olmadığını gösteren belgedir.

Patenta Çeşitleri

Madde 27 — Patentalar üç çeşittir:

a) Sağlık Kontrol Kartı: Türk limanlarından yabancı limanlara sefer açan yabancı ve Türk Bayraklı bütün gemilere, Türk limanları arasında seyreden yabancı gemilere, son ayrıldıkları Türk limanındaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezince düzenlenen patentadır. Bu belge, Sahil Sağlık Denetleme Merkezi yetkili memurları tarafından liman ve çevresinin sağlık durumunun kontrol edilip denetlendiğini; geminin mürettebat, yolcu ve yük bakımından limanda kaldığı süre içerisinde sağlık durumlarının iyi ve geminin sağlık yönünden sefere uygun olduğunu; tahsil edilen sağlık resminin makbuz bilgilerini içeren resmi mühürlü, imzalı, kaşeli ve tarihli bir patentadır.

b) Seferlik Gemi Sağlık Belgesi: Türk limanları arasında sefer yapan Türk bayraklı gemilerin, gittikleri limandaki Sahil Sağlık Denetleme Merkezinden yenisini alarak değiştirecekleri patentadır.

Bu belge, merkezin yetkili memurları tarafından liman ve çevresinin sağlık durumunun kontrol edilip denetlendiğini; geminin mürettebat, yolcu ve yük bakımından limanda kaldığı süre içerisinde sağlık durumlarının iyi ve geminin sağlık yönünden sefere uygun olduğunu; sefer durumuna göre sağlık resmi alınması gerekiyor ise makbuz bilgilerini içeren resmi mühürlü, imzalı, kaşeli ve tarihli bir patentadır.

c) Yıllık Gemi Sağlık Cüzdanı: Türk limanları arasında çalışan ve kabotaj hakkına sahip 250 net tona kadar olan gemilere 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanunu gereğince yılda bir defa, ücreti alınarak yıllık gemi sağlık cüzdanı verilir. Kabotaj hakkına sahip olmayan gemiler ile liman içerisinde çalışan gemiler yıllık gemi sağlık cüzdanından muaftır.

Patentaların Geçerli Sayılması İçin Gereken Şartlar

Madde 28 — Patentanın üzerinde yapılan her türlü yazı değişiklikleri, kazıntı, silinti veya yetkili makamlarca onaylanmamış düzeltmeler geçerliliğini ortadan kaldırır. Bir geminin hareketinden önce verilen patenta kırksekiz saat geçerlidir. Düzenlendiği saatten itibaren geçerlilik süresi içinde limandan hareket etmeyen gemilerin patentası hükmünü kaybeder.

Mücbir bir sebep ile veya tehiri ya da tebdili sefer sebebiyle hareket edemeyen gemiler, yetkili makamlara başvurarak hareketlerindeki gecikme sebeplerini patentalarına şerh ettirirler. Üzerinde gecikme şerhi olmayan, yapılan düzeltme, kazıntı ve silintileri yetkili makamlarca tasdik ettirilmeyen gemilere ait patentalar geçersiz sayılır ve haklarında 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanununda belirtilen cezai işlemler uygulanır.

Bulaşık Patentalar

Madde 29 — Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen ve Dünya Sağlık Örgütünce bildirimi yapılan uluslararası bulaşıcı ve salgın hastalıkların birinin bulunduğu bir limandan patenta almadan gelen gemiler bulaşık patentalı sayılır.

Temiz olduğu halde Türk limanlarından birine gelinceye kadar gemide bu hastalıklardan birinin görülmesi sebebi ile geminin sağlık durumunda meydana gelen değişikler yüzünden vasıfları bozulan patentalar da bulaşık sayılır.

Türk Limanlarına Patentasız Gelen Gemilere Yapılacak İşlemler

Madde 30 — Hiçbir patenta veya sağlık belgesine sahip olmadan Türk limanlarına gelen gemiler bulaşık patenta ile gelmiş gemiler gibi işleme tabi tutulur. Bu gemilerde gemiye ait bilgiler incelenerek yapılacak sağlık sorgusu sonunda temiz bir limandan geldiği ve geminin sağlık durumunda bulaşıcı hastalıklardan herhangi birinin bulunmadığı anlaşıldığı takdirde bu geminin kara ile ihtilatına izin verilir, aksi halde gereken sağlık tedbirleri alınır.

Türk Limanları Arasında Sefer Yapan Gemilerin Patentasız Olması

Madde 31 —Türk limanları arasında sefer yapan Türk bayraklı gemilerin hareket limanlarından aldıkları Seferlik Gemi Sağlık Belgesini bulundurmaması veya vizesiz olması durumunda geldiği son liman araştırılır, Patentalarını kaybettikleri veya mücbir sebepten patentasını alamadan geldiklerine kanaat getirildiği takdirde kendilerine yeniden patenta verilir.

Yeni ve İlk Defa Sefere Çıkacak Gemilere Verilecek Patentalar

Madde 32 — Yeniden inşa olunan veya önceden limanın sınırları dahilinde çalışırken sonradan başka limanlara ilk defa sefer yapacak gemilere patenta verilebilmesi için gerekli incelemenin yapılması gerekir. Gerek yeni olan ve gerekse ilk defa limanın sınırları haricine sefer yapacak olan gemi sahip veya kaptanı bağlı bulundukları liman başkan veya memurluklarından geminin yeni olarak inşa edildiğini ve ilk defa sefere çıkacağına dair belgeleri ibraz etmeden, liman sınırları içinde çalışırken başka limanlara sefer yapacak olan gemiler ise; resmi makamlardan alacakları belgeyi Sahil Sağlık Denetleme memurlarına göstermeden patenta alamazlar.

Yedekte Götürülen Gemilerin Patentaları

Madde 33 — Deniz araçları, yedeğinde ticaret kastı ile çekilen kayık, yat, mavna, şat ve benzeri araçlar için de ayrıca bir sağlık patentası alırlar. Ancak bu çekilme işi kayık, mavna, şat ve yatların yeni inşa edilmiş olmasından veya enkaz halinde tamir, satılmak veya buna benzer başka bir sebeple yedekte götürüldüğü veyahut da çeken geminin yüküne dahil bulunduğu gümrük ve sair resmi makamların belgeleri ile tespit edildiği takdirde bu gibi yedeğe giren gemilerden sağlık patentası aranmaz.

Boğazlardan transit geçen gemi yedeğinde çekilen her türlü deniz aracı patentaya tabidir.

Kurtarma Gemilerinin Yedeklerinde Çektikleri Gemiler

Madde 34 — Kurtarma gemilerinin yedeklerinde çekilen kazazede gemiler, patentası mevcut olduğu takdirde göstermeye mecburdurlar. Bu gibi kazazede gemilerin patentasının kaybolduğu anlaşıldığı takdirde bir tutanakla tespit edilerek yeni patenta verilir.

Sağlık Sorgusu, Pratika ve Patenta Belgesinden İstisna Gemiler

Madde 35 — Aşağıdaki gemiler sağlık sorgusu, pratika ve patenta belgesinden istisnadır;

a) Türk harp gemileri ve donanmaya bağlı yardımcı gemiler,

b) Cumhurbaşkanına tahsis olunan gemiler,

c) Ticaretle ilgili olmayıp sınırlı görevleri ile kullanılan devlet idaresine ait gemiler,

d) Yabancı harp gemileri ve donanmalarına bağlı yardımcı gemiler,

e) Devlet başkanları veya Türkiye Cumhuriyeti Devletini ziyarete gelen kimseleri taşıyan özel gemiler ve yatlar,

f) Liman sınırları içinde çalışıp başka bir limana uğramadan geri dönen her çeşit gemiler.

Ancak, Uluslararası Sağlık Tüzüğünde belirtilen veya Dünya Sağlık Örgütünce bildirilen hastalıklardan, Türkiye’nin olası bir bulaşıcı hastalık şüphesi ve olgusunun yakın tehdidi altında bulunması veya bulaşıcı hastalığın ortaya çıkması hallerinde sağlık kontrollerinde ve patenta belgesi verilmesinde herhangi bir istisna gözetilmez.

Patentaların Verilmeyeceği Haller

Madde 36 — Türk limanlarından sefer açan gemilere sağlık şartlarını yerine getirmeden patentaları verilmez. Bu gemilerin kalkışına izin verilmemesi için yetkili makamlarla gerekli koordinasyon sağlanır.

Bulaşık Limanlardan Gelen Gemilere Yapılacak İşlemler

Madde 37 — Bulaşık limanlardan gelen gemilere yapılacak işlemler şunlardır:

a) Bulaşık limanlardan gelen gemilerin limanlarımızda tabi tutuldukları sağlık işlem ve tedbirlerinin patentalarına yazılması zorunludur.

b) Herhangi bir gemi, Sahil Sağlık Denetleme Merkezi tarafından tatbik edilecek sağlık tedbirini kabul etmezse, bu patentasına yazılır ve kara ile temasına müsaade edilmez.

c) Yabancı limanlardan gelen gemilerin sağlık bildirimlerinde ve patentalarında görülecek bulaşıcı hastalık açıklamaları derhal Bölge Baştabipliklerine ve Genel Müdürlüğe bildirilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Türk Boğazlarını Transit Geçmek İsteyen Gemilere Yapılacak İşlemler

Mecburi Transit İşlemine Tabi Gemiler

Madde 38 — Mecburi transit işlemine bağlı tutulacak gemiler şunlardır;

a) Bulaşık veya şüpheli ilan olunan limanlardan geldikleri halde limanlarımızda uygulanan sağlık tedbirlerini kabul etmeyen gemiler,

b) Sağlık şartları uygun olmayan yolcuları bulunup sağlık bakımından Türk limanlarına çıkışı mahzurlu görülen gemiler,

c) Bulaşık bir limandan gelen gemiler.

Mecburi transit işlemine bağlı tutulan gemilerin Türk Boğazlarına gelişlerinde, sağlık işlemlerini yapmakla görevli olan Çanakkale veya Büyükdere Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri gemi üzerinde derhal sağlık gözetimi kurmaya mecburdur. Gemi kaptanları, gemilerine sağlık denetleme merkezlerince gerektiğinde görevlendirilen sağlık personelini, gemi Karadeniz’den geliyorsa Çanakkale Merkezi’ne, Akdeniz’den geliyorsa Büyükdere Merkezi’ne bıraktıktan sonra yollarına devam edebilirler. Tersi bir durumda sorumluluk gemi kaptanı veya acentesine aittir, bu gibi gemiler Türk Boğazlarını sağlık gözetimi altında geçip hiçbir Türk Limanına uğrayamazlar.

Mecburî transit işlemine tabi gemilerin hiçbir surette kara ile temas etmesine izin verilemez.

İsteğe Bağlı Transit İşlemine Tabi Gemiler

Madde 39 — Bulaşık ve şüpheli olmayan veya temiz bir limandan gelip Türk limanları ile temasında sağlık yönünden hiçbir mahzur bulunmadığı halde gemi kaptanlarının isteği ile Türk Boğazlarını transit geçmek isteyen gemiler, isteğe bağlı transit işlemine tabidir. Türk Boğazlarını isteğe bağlı transit olarak geçecek gemiler, Çanakkale veya Büyükdere Merkezlerinde sağlık denetimine tabi tutulurlar.

İsteğe Bağlı Transit İşlemine Tabi Gemilerin Karayla Temas Etmek İstedikleri Zaman Yapılacak İşlem

Madde 40 — İsteğe bağlı transit olarak geçmek üzere Çanakkale veya Büyükdere Merkezlerinde transit sağlık pratikası alan gemilerin kaptanları Türk limanlarından birinde kara ile temas etmek isterlerse, o limanda bulunan Sahil Sağlık Denetleme Merkezine müracaat ederek sağlık sorgularını yaptırmak ve serbest pratika alarak transit resim farkını ödemek zorundadırlar.

İsteğe Bağlı Transit İşlemine Tabi Gemilerden Karaya Çıkacak veya Gemiye Girecek Kimseler

Madde 41 — Türk Boğazlarında isteğe bağlı transit işlemine tabi gemilerde ise, sahil sağlık denetleme merkezinden izin alınması kaydıyla;

a) Demirleme sahası içinde kırksekiz saatlik sürede, meydana gelen bir arızanın incelenmesini ve onarılmasını temin etmek için uzman veya tamirci getirilmesi,

b) Yola devam için yakıt ve kumanya ikmali veya arıza giderilmesi gibi maddi veya teknik zorunlu bir ihtiyacın karşılanması maksadıyla kaptan veya ilgili personelin karaya çıkması ve geminin acentelik işlemleri için acente ile temas sağlanması, ölüm, hastalık, sözleşme feshi veya izin gibi zorunlu sebeplerden dolayı gemiadamı değişiminin gerekli olması,

c) Sahil Sağlık Denetleme Merkezi tabibinin ve nöbetçi memurunun izin ve refakatinde personel değişiminin yapılması,

d) Transit sağlık resmi ödeyerek Türk Boğazlarında seyreden geminin, hava muhalefeti, makine arızası, kaza ve yangın gibi mücbir sebeplerle bir Türk limanına sığınması,

hallerinde kırksekiz saat içinde transit niteliği bozulmaz, bu süreyi geçiren geminin serbest pratika alması ve resim farkını ödemesi zorunludur.

Geminin transitliğinin bozulmaması, bu Yönetmeliğin öngördüğü sağlık kontrol iş ve işlemlerinin yapılmasına engel teşkil etmez.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Ceza Hükümlerinin Tatbiki ve Riayet Edilecek Hususlar

Sağlık Mevzuatına Uyma Zorunlulukları

Madde 42 — Bu Yönetmelik hükümlerine tabi olan bütün gemi yetkilileri sağlık mevzuatlarına uymakla yükümlüdür. Sahil Sağlık Denetleme Merkezinin yetkili memurları, gemilerin sağlık mevzuatına aykırı hareket edip etmediklerini her zaman denetleyebilirler.

Gemilere Yasak Davranışlar

Madde 43 — Gemilerin aşağıda gösterilen davranışlarda bulunmaları yasaktır;

a) Limandan sağlık işlemi yaptırmadan hareket etmek,

b) Sağlık işlemleri için gerekli belgeleri bulundurmamak ve göstermemek, süresi dolan belge ve sertifikaları yenilememek,

c) Yabancı bir limandan gelen bir gemiye, limanda sağlık denetimi yapılıp serbest pratika almadan herhangi bir madde veya insan indirip bindirmek,

d) Gerçeğe uymayan sağlık bildirimi veya sağlık sorgusunda yanlış bilgi vermek,

e) Hastalıkların oluşumu ve yayılmasına neden olan mikroorganizmalar ve vektörlerle ilgili önlemleri almamak,

f) Bulaşık bir geminin, sağlık muayenesi bitip temiz pratika almadan limana girmesi yada gözetim altındaki bulaşık bir geminin, sağlık tedbirlerinin eksiksiz yerine getirilmesine karşı engeller ve güçlükler çıkarması ve temiz pratika almadan hareket etmek,

g) Sağlık işlemi yapılmamış geminin, gündüzleri ön direğine sarı karantina bayrağı asmamak, geceleri de üstte kırmızı, altta beyaz fener bulundurmamak,

h) Gemi personeli ve yolcular için sağlık emniyeti ile ilgili gerekli alanları oluşturmamak, hijyenik tedbirleri almamak, tıbbi malzeme, ilaç ve yeterli eğitimli sağlık personeli bulundurmamak,

ı) Çevre ve deniz kirliliğine sebep olmak veya gerekli tedbirleri almamaktır.

Sağlık Mevzuatına Uymayan Gemi Yetkililerine Yapılacak İşlemler

Madde 44 — Sağlık mevzuatına uymayan gemi yetkilileri hakkında, 2548 sayılı Gemi Sağlık Resmi Kanunu, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre para cezası uygulanır. Aykırı hareketin önlenmesi veya engellenmesi için gerektiğinde liman başkanlığının müdahalesi de istenir.

BEŞİNCİ KISIM

Çeşitli ve Son Hükümler

Aşı Uygulama ve Aşı Belgesi Verme Yetkisi

Madde 45 — Genel Müdürlükçe belirlenen Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerine, seyahat sağlığı merkezi olma, aşı uygulama ve Uluslararası Aşı Belgesi verme yetkisi verilebilir.

Seyahat sağlığı hizmeti ve aşılar, yetki verilen Sahil Sağlık Denetleme Merkezi tabiplerince uygulanır. Tabibin sorumluluğu altında sağlık memuru ve hemşirelere de aşı uygulaması yaptırılabilir.

Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinin Çalışma Esasları

Madde 46 — Sahil Sağlık Denetleme Merkezleri gemilerin geliş durumlarına göre 24 (yirmidört) saat esasına göre çalışırlar. Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerinin önünde Türk Bayrağı ve karantina forsu daima çekili bulunur.

Gizlilik

Madde 47 — Gemi adına Sahil Sağlık Denetleme Merkezlerine verilen her türlü bilgi ve belgenin gizli tutulması esastır. Ancak bu bilgi ve belgelerin ilgili mahkemeler veya yetkili diğer resmî makamlar tarafından istenmesi halinde onaylı birer kopyaları verilebilir.

Yürürlük

Madde 48 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 49 — Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.