|
Anayasa
Mahkemesi Kararı Anayasa
Mahkemesi Başkanlığından: Esas Sayısı : 2004/19 (Siyasî Parti Malî Denetimi) Karar Sayısı : 2005/24 Karar Günü : 1.12.2005 I - MALİ
DENETİMİN KONUSU Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2003 yılı
kesinhesabının incelenmesidir. II
- İLK İNCELEME Anayasa
Mahkemesi İçtüzüğü’nün 16. maddesi uyarınca, Haşim
KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Tülay
TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, Cafer ŞAT, A.Necmi ÖZLER, Ali GÜZEL ve Serdar ÖZGÜLDÜR’ün katılımıyla 5.4.2005 gününde yapılan ilk
inceleme toplantısında; Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2003 yılı
kesinhesabının ilk incelemesi sonucunda; “Dosyada eksiklik bulunmadığından işin
esasının incelenmesine oybirliğiyle” karar verilmiştir. III
- ESASIN İNCELENMESİ Parti’nin Anayasa Mahkemesi’ne verdiği
2003 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını
oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan ilk inceleme sonuçlarını içeren
esas inceleme raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve
Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu’nun
ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp
düşünüldü: Denetimin maddî öğelerini oluşturan
defter ve belgelerde Parti’nin Genel Merkezi ile 81 il örgütünün 2003 yılı gelirlerinin
48.604.868.783.320.- lira, giderlerinin 42.010.918.259.218.- lira ve 2004
yılına nakit devrinin 6.593.950.524.102.- lira, gelir ile gider ve nakit
devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğu görülmüştür. A
- Gelirlerin İncelenmesi 1
- Genel Merkez Gelirleri Parti’nin Genel Merkezi’nin gelirleri
toplamı 29.842.491.115.097.- lira olup, bunun 22.539.820.400.000.- lirası hazine
yardımı, 4.333.054.259.147.- lirası parti malvarlığı geliri, 3.177.500.000.-
lirası bağış, 64.296.655.915.- lirası
önceki yıldan devreden nakit
mevcudu, kalanı ise diğer gelirlerdir. Genel Merkez’in defter kayıtları ve gelir belgeleri
üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun’un 61-69.
maddelerine uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır. 2
- İl Örgütleri Gelirleri Parti’nin il örgütlerinin 2003 yılı
gelirleri toplamı 18.762.377.668.547.- lira olup, bunun 9.092.160.895.282.-
lirası Genel Merkez yardımı, 7.381.571.438.841.- bağış ve aidatlar,
359.591.307.930.- lirası önceki yıldan devreden nakit mevcudu, kalanı ise
diğer gelirlerdir. İl örgütlerinin kesinhesap
çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a
uygun olduğu görülmüştür. B
- Giderlerin İncelenmesi 1
- Genel Merkez Giderleri Parti’nin Genel Merkezi’nin giderleri
toplamı 26.367.506.229.462.- lira olup, bunun
tamamı genel giderdir. Gelir ve gider arasındaki
3.474.984.885.635.- lira fark nakit mevcudu olarak 2004 yılına devretmiştir. Genel Merkez’in defter kayıtları ve
gider belgeleri üzerinde yapılan inceleme sonucunda; a) Giderlerin aşağıda belirtilen husus
dışında 2820 sayılı Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır. b) 3.4.2003 tarih ve 026400 nolu faturayla ödenen 2.360.000.000.- lira tutarındaki
ameliyat ücreti ile 3.4.2003 tarih ve 32 nolu
serbest meslek makbuzuyla ödenen 944.000.000.- lira tutarındaki doktor
ücretinin gider olarak kaydedildiği görülmüştür. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun
70. maddesinin birinci fıkrasında “Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı
olamaz.” ikinci fıkrasında ise “Bir siyasi partinin bütün giderleri, o siyasi
parti tüzelkişiliği adına yapılır.” hükümlerine yer verilmiştir. Koruma görevlisi için ödenen
3.304.000.000.- lira tutarındaki sağlık gideri (doktor ve ameliyat ücreti)
parti tüzelkişiliği adına ve parti amaçları doğrultusunda yapılmış bir ödeme
sayılamayacağından, 2820 sayılı Kanun’un 70. maddesine aykırı olarak yapılan
bu ödemenin, aynı Kanun’un 75. maddesi hükmü uyarınca Hazine’ye gelir kaydedilmesi
gerektiği sonucuna varılmıştır. 2
- İl Örgütleri Giderleri Parti’nin il örgütlerinin 2003 yılı
giderleri toplamı 15.643.412.029.756.- lira olup, bunun tamamı genel giderdir. Gelir ve gider arasındaki
3.118.965.638.467.- lira fark nakit mevcudu olarak 2004 yılına devretmiştir. İl örgütlerinin kesinhesap
çizelgelerinin gider bölümü üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820
sayılı Kanun’a uygun olduğu görülmüştür. C
- Parti Mallarının İncelenmesi Parti’nin kesinhesabı
ve ekleri üzerinde yapılan incelemede, 2003 yılında taşınmaz mal ediniminin
bulunmadığı anlaşılmıştır. Parti, 2003 yılında 2.602.937.963.381.-
lirası Genel Merkez’e 744.293.520.165.- lirası il örgütlerine ait olmak üzere
toplam 3.347.231.483.546.- lira tutarında taşınır mal edinmiştir. Parti’nin kesinhesabı
ve eklerinin incelenmesinde, taşınır mal edinimlerinin 2820 sayılı Siyasi
Partiler Kanunu’na uygun olduğu sonucuna varılmıştır. IV
- SONUÇ Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2003 yılı kesinhesabının
incelenmesi sonucunda; 1 - Parti’nin kesinhesabında
gösterilen 48.604.868.783.320.- lira geliri ile 42.007.614.259.218.- lira giderinin ve 6.593.950.524.102.- lira
nakit devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru ve 2820 sayılı Siyasî
Partiler Kanunu’na uygun olduğuna, 2 - Parti’nin kesinhesabında
gösterilen 3.304.000.000.- lira tutarındaki sağlık gideri (doktor ve ameliyat
ücreti) 2820 sayılı Kanun’un 70. maddesine uygun olarak
gerçekleştirilmediğinden, bu giderin 2820 sayılı Kanun’un 75. maddesine göre
Hazine’ye gelir kaydedilmesine, 1.12.2005 gününde OYBİRLİĞİYLE karar
verildi. Başkan Başkanvekili Üye Tülay TUĞCU Haşim KILIÇ Sacit ADALI Üye Üye Üye Fulya KANTARCIOĞLU Ahmet AKYALÇIN Mehmet ERTEN Üye Üye Üye A.
Necmi ÖZLER Serdar ÖZGÜLDÜR Şevket APALAK Üye Üye Serruh KALELİ Osman Alifeyyaz
PAKSÜT |