Başbakanlık (Gümrük Müsteşarlığı)’tan:
TASFİYE YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak
Amaç
MADDE
1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile
21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri
uyarınca tasfiyesi öngörülen eşyanın tasfiyesine ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE
2 – (1) Bu Yönetmelik 4458 sayılı Gümrük Kanununun 178
inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE
3 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Bekletilmeyecek eşya; çabuk bozulma, telef olma
tehlikesi taşıyan eşya ile saklanması masraflı, külfetli veya tehlikeli
olan eşyayı,
b) Eşya; her türlü madde, ürün ve değerleri,
c) Genel Müdürlük; Tasfiye İşleri Döner Sermaye
İşletmeleri Genel Müdürlüğünü,
ç) Gümrük birimi; Gümrük Müsteşarlığı taşra
teşkilatının tasfiye idaresi dışındaki birimlerini,
d) Gümrüklenmiş değer; eşyanın Gümrük Kanununun 23
ila 31 inci maddelerine göre hesaplanacak gümrük kıymetine, gümrüklerce
alınan vergi, resim ve fonların eklenmesiyle bulunacak değeri,
e) İşletmeci; gümrük ve kaçakçılık mevzuatına göre
eşya konulan geçici depolama yeri, antrepo ve diğer yerlerin işleticilerini,
f) İthalatı yasak veya kısıtlamaya tabi eşya;
yürürlükteki ticaret politikası önlemlerine dair mevzuat hükümleri ile yine
yürürlükte bulunan Dış Ticaret Rejimini teşkil eden diğer tüm mevzuat
hükümleri ile konulmuş kayıt ve şartlar uyarınca serbest dolaşıma girişi
mümkün olmayan veya serbest dolaşıma girişi kayıt ve şarta tabi olan
eşyayı,
g) Kaçak eşya; Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre
el konulan eşyayı,
ğ) Kanun; 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük
Kanununu,
h) Müsteşarlık; Gümrük Müsteşarlığını,
ı) Sahipsiz eşya; Sahip veya taşıyıcıları belli
olmayan ya da sahip veya taşıyıcıları tarafından muhafaza altına alınmayan
eşyayı,
i) Satış bedeli; eşyanın ihalede bulduğu bedeli,
diğer yollarla yapılan tasfiyede ise tasfiye idaresince tespit edilen
bedeli,
j) Tasfiye edilecek eşya; Kanunun 177 nci maddesinde
belirtilen eşyayı,
k) Tasfiye idaresi; Gümrük Müsteşarlığı Tasfiye
İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünün merkez ve taşra
teşkilatını,
l) Uyuşulacak bedel; piyasa koşulları da dikkate
alınarak tasfiye idaresi ile alıcı arasında belirlenen fiyatı,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Tasfiye Edilecek Eşyanın Tespiti ve Teslimi, Eşya
Bedelinin Tespiti, Tasfiye Yolları
Tasfiye
edilecek eşyanın tespiti ve teslimi
MADDE
4 – (1) Tasfiye edilecek eşya için tasfiye hükümlerinin
uygulanmasının gerekli hale geldiği günden başlayarak en geç on gün içinde
her özet beyan için ayrı ayrı konşimento, CMR, CIM ve CIV numaraları
gösterilmek ve antrepo beyannameleri, ambar giriş listeleri, hasar
tutanakları, giriş ve çıkış kayıtları ve diğer belgeler göz önünde
bulundurulmak suretiyle dörder nüsha tasfiye listesi düzenlenir. Kaçak eşya
ambarında bir yılını dolduran eşya için düzenlenecek tasfiye listelerinde
ise, kaçak eşya teslim tutanağı ve diğer belgeler göz önünde bulundurulur.
Gümrük birimince işletilen geçici depolama yeri ve antrepolarda bulunan
eşyanın tasfiye listeleri bu birimce, bunların dışında kalan eşyanın
tasfiye listeleri ise, işletmeciler tarafından düzenlenerek iki nüshası ilgili
gümrük birimine, bir nüshası da tasfiye idaresine gönderilir. Tasfiye
listelerinin işletmeciler tarafından zamanında düzenlenmesi ve gönderilmesi
gümrük birimince sağlanır.
(2) Bir ay içerisinde düzenlenen tasfiye
listelerinin tarihlerini ve düzenleyeni gösteren liste gümrük birimince
takip eden ayın beşinci gününe kadar tasfiye idaresine gönderilir.
(3) Özet beyanı olmayan eşya için tasfiye
listelerinin düzenlenmesinde, gönderme belgesi, ambar alındısı ve diğer
tanımlayıcı belgelerden yararlanılır.
(4) Belgesi bulunmayan eşya, işletmeci ve gümrük
birimi görevlilerinin birlikte düzenleyecekleri bir tutanakla belirlenir ve
tasfiye listeleri de buna göre düzenlenir.
(5) Gümrük birimi, tasfiye listelerinin kendisine
gelmesine kadar geçen süreyi de dikkate alarak tasfiye listeleri içeriği
eşyayı bulunduğu yerde görerek, her bir eşyanın GTİP numarasını,
özelliklerini ve Kanunun 177 nci maddesinin hangi fıkra ve bendine göre
tasfiyelik hale geldiğini belirtmek suretiyle seri ve sıra numaralı tespit
ve tahakkuk belgelerini düzenler. Eşyanın bedeli de belirlenerek tespit ve
tahakkuk belgesinde gösterilir. Eşyanın tasfiyelik hale geldiği tarihi
izleyen otuz gün içinde tasfiye idaresine göndermekle yükümlüdür. Tespit ve
tahakkuk belgelerinin şekli ve içeriği ile düzenlenmesine ilişkin hususlar
Müsteşarlıkça belirlenir.
(6) Bekletilmeyecek eşya olduğu belgelerinden veya
fiili durumundan anlaşılan eşya için derhal tasfiye listesi düzenlenerek
ilgili gümrük birimine gönderilir. Gümrük birimince de henüz bekleme süresini
doldurmamış eşyanın sahibine bildirimde bulunulur. Çabuk bozulma, telef
olma tehlikesi taşıyan eşya için sahibince üç gün içerisinde müracaatta
bulunulmaz ise gümrük birimince derhal tespit ve tahakkuk belgesi
düzenlenir.
(7) Bekletilmeyecek eşya olduğu belgelerinden veya
fiili durumundan anlaşılan kaçak eşya için gümrük birimince hakim veya
mahkemeye iki gün içerisinde bildirimde bulunulur.
(8) Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nun 10 uncu
maddesinin ikinci fıkrasına göre alıkoyma tarihinden itibaren otuz gün
içinde teminatı teslim edilmeyen kaçak eşya naklinde kullanılan araçlar ve
16 ncı maddesine göre tasfiyelik hale gelen eşya hakkında gümrük idaresince derhal tespit ve tahakkuk
belgesi düzenlenerek tasfiye idaresine gönderilir.
(9) Tasfiyelik eşya, belgelerin geliş tarihinden
itibaren otuz gün içinde tasfiye idaresince teslim alınır. Ancak taşınması
güç veya masraflı, ekonomik olmayan ya da hacimce büyük olan eşya ile
bekletilmeyecek eşya öncelikle bulundukları yerde tasfiye edilir. İmhalık
hale gelmiş eşya tasfiye idaresince teslim alınmaz ve gümrük birimince imha
edilir. Ancak süresi içinde diğer yollarla tasfiye edilememesi nedeniyle
imhalık hale gelen eşya tasfiye idaresince imha edilir. Yerinde tasfiye
edilecek eşyanın tasfiye süresi bir yılı geçemez. Bu sürede tasfiye
edilemeyenler fiziken mümkün olması halinde tasfiye idaresince teslim
alınır. Özel tesis ve tertibat gerektirenler yerinde tasfiye edilir.
(10) Tasfiye işlemlerinde, kanunların açık
hükümleriyle getirilenler hariç olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarınca
konulan sınırlama ve kısıtlamalar dikkate alınmaz. Tasfiye idaresi, ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarının görüşünü alarak insan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı
bakımından gerekli önlemleri alır.
(11) Bedeli tahsil edilmedikçe veya bedeli
karşılığında teminat alınmadıkça tasfiye edilen eşya alıcısına teslim
edilmez.
Eşya
bedelinin tespiti
MADDE
5 – (1) Tasfiye edilecek her türlü eşyanın bedeli, gümrük
muayene memurlarınca düzenlenecek tespit ve tahakkuk belgelerinde gösterilir.
Eşya bedelinin tespitinde aşağıda belirtilen esaslar uygulanır:
a) Tasfiye edilebilir hale gelmiş olan eşyanın
bedelinin tespitinde gümrüklenmiş değer esas alınır. Vergi, resim ve
fonların hesabında gümrük beyannamesi verilmiş ise bunların tescil edildiği,
aksi halde tespit ve tahakkuk belgesinin gümrükçe tanzim ve tescil edildiği
tarihteki oranlar esas alınır.
b) Çıkış eşyasının bedelinin tespitinde FOB değer
esas alınır.
c) Kaçak eşyanın bedeli, varsa mahkemece belirlenen
bedel, bedel belirlenmemiş ise kaçak eşyaya ait tespit tutanağındaki bedel,
yoksa rayiç değer esas alınarak belirlenir. Ancak, mahkemece tespit edilen
bedel veya kaçak eşyaya ait tespit tutanağındaki bedel, rayiç değerin
altında ise rayiç değer dikkate alınır.
ç) İmha edilecek eşyanın nitelik ve nicelikleri ile
değeri, istatistik bilgilerine esas olmak üzere tespit ve tahakkuk
belgelerinde gösterilir.
d) Perakende, elektronik ve konsinye satış yoluyla
satılacak eşyanın bedeli, tespit ve tahakkuk belgesindeki bedel dikkate alınmaksızın
serbest piyasa koşulları göz önünde bulundurularak tasfiye idaresince
belirlenir.
e) İhale yoluyla yapılan ilk satışta teklif almayan
veya yüzde ellinin altında teklif alan ve satışı uygun görülmeyen eşyanın
satışa esas bedeli, eşyanın özelliği, durumu, piyasa şartları, satış
kabiliyeti ve rayiç değeri de dikkate alınarak satış komisyonunca sonradan
değiştirilebilir. Değiştirilen fiyat işletme bölge müdürünün onayı ile
geçerli olur. Eşya bu bedel üzerinden yeniden satışa sunulur.
Tasfiye yolları
MADDE
6 – (1) Tasfiyelik hale gelen eşya aşağıda belirtilen
usullerle tasfiye edilir:
a) İhale yoluyla satış,
b) Yeniden ihraç amaçlı satış,
c) Perakende satış,
ç) Kamu kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf
ve derneklere tahsis,
d) Özel yolla,
e) İmha.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Satış
Yoluyla Tasfiye
Satış
esasları
MADDE
7 – (1) Tasfiye edilecek eşyanın satışıyla tasfiye
idaresi görevlidir. Perakende, elektronik, konsinye ve ihale yoluyla
satılacak eşya tasfiye idaresince belirlenir.
İhale yoluyla
satışların duyurulması
MADDE
8 – (1) İhale yoluyla yapılacak satışlar, satış
tarihinden en az beş gün önce Resmî Gazete’de yayımlanmak suretiyle ilan
edilir.
(2) Ayrıca satış ilanları, satış listeleriyle
birlikte ilgili gümrük birimi ve satışı yapan idarenin ilan tahtasına
herkesin görebileceği biçimde, satış tarihinden en az beş gün önce asılır
ve varsa mahalli araçlarla ve elektronik ortamda duyurulur. Çabuk bozulma
ve telef olma tehlikesi taşıyan eşya ile Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen
eşya ve parasal limitleri aşmayan değerdeki eşyanın satış ilanında birinci
fıkra hükmü uygulanmaz ve bu fıkradaki süre bir güne kadar indirilebilir.
(3) Satış ilanlarında aşağıdaki hususlara yer
verilmesi zorunludur:
a) Satışın konusu, yeri ve miktarı,
b) Şartname ve eklerinin nereden ve nasıl alınacağı,
c) Artırmanın tarihi, saati ve usulü,
ç) Satışa katılacaklardan istenilecek belgeler,
d) Satışa esas bedel veya çok sayıda eşya
satışlarında en az ve en çok satışa esas bedel,
e) Güvence miktarı.
Satışlara
katılacaklardan istenecek belgeler
MADDE
9 – (1) İhale yoluyla yapılacak satışlara
katılacaklardan aşağıdaki bilgi ve belgeler istenir:
a) Kimliklerini belirlemeye yarayan belge,
b) Gerçek kişilerin T.C. kimlik numarası ve
ikametgâh beyanı,
c) Tüzel kişilerin vergi kimlik numarası ve işyeri
merkezi beyanı,
ç) Güvencenin yatırıldığına ilişkin belge,
d) Vekil olarak katılanlar için vekâletname aslı
veya noter onaylı örneği,
e) Tüzel kişiler adına katılacaklardan, yetki
belgesinin aslı veya noter onaylı örneği.
(2) Satış yerine giriş usul ve esaslarıyla alınan
belgelerin ne şekilde alınacağı ve iade edileceği, Genel Müdürlük
tarafından belirlenir.
Eşyanın
görülmesi
MADDE
10 – (1) İhale yoluyla yapılacak satışlara katılacak
olanlar, tasfiye idaresi veya ilgili gümrük biriminden alacakları izin
belgesini göstererek eşyayı bulunduğu yerde görebilirler. Tasfiye
idaresince, eşyanın niteliğinde, miktarında ve değerinde önemli bir
değişikliğe neden olmayacak şekilde bedeli karşılığında eşyadan örnek verilebilir.
Güvence
MADDE
11 – (1) İhale yoluyla yapılacak satışlara
katılacaklardan, satış ilanı ve şartnamede belirtilen yer ve süre şartı
dâhilinde yatırılmak kaydıyla, eşyanın satışa esas bedelinin en az yüzde
onu oranında olmak üzere Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen oranda, aşağıda
kabul edilecek değerler güvence olarak alınır:
a) Tedavüldeki Türk Parası,
b) Bankalar ve özel finans kurumları tarafından
verilen teminat mektupları,
c) Devlet tahvilleri veya Hazine kefaletini haiz
tahviller,
ç) Bütçe kanunlarına konulan özel hükümler gereğince
devlet ihalelerinde teminat olarak kabul edilen diğer değerler.
(2) Nakit olarak yatırılan güvence tutarı, ilgilinin
isteği üzerine satış bedeline mahsup edilir. Şartname hükümlerine uygun
olarak satış bedelinin tamamının ödenmesi şartıyla güvence geri verilir.
Satış bedelinin takside bağlandığı hallerde iade veya borcuna mahsup
işleminin yapılması taksit tutarlarıyla faizlerin toplamı kadar teminat
gösterilmesine bağlıdır.
İhale yoluyla
yapılacak satışlarda uyulacak kurallar
MADDE
12 – (1) İhale yoluyla yapılacak satışlar, bir başkan ile
en az iki üyeden oluşan satış komisyonu tarafından yürütülür. İhaleler açık
artırma usulüyle yapılır. Açık artırma usulüyle yapılacak satışlarda bu
Yönetmeliğin ihaleli satışlara ilişkin hükümleri ve mevzuata uygun olarak
idarece belirlenecek diğer kurallar şartnamelerde gösterilir. Şartnameler
sözleşme yerine geçer. Katılımı ve rekabeti artırmak amacıyla miktarı çok
olan ve bölünmesi mümkün bulunan eşya, gruplar halinde satılabilir.
(2) Açık artırma suretiyle satışlar aşağıdaki
şekilde yapılır:
a) Açık artırma satış komisyonu başkanı tarafından
açılır. 9 uncu maddede belirtilen belgelerle ilgili gerekli işlemlerin
tamamlandığı ve satış düzeninin sağlandığı anlaşıldıktan sonra satışa
başlanır. Açık artırmaya katılacaklarla görevliler dışındakiler satış
yerine giremezler. Satış, görevlendirilen tellal tarafından yürütülür.
Satış komisyonu gerekçesini belirtmek suretiyle satışı yapıp yapmamakta
serbesttir. Satış komisyonunun kararı kesindir. Artırma sırasında varsa
satıştan en son çekilenin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi ile
sürdüğü pey satış kâğıdına yazılarak imzası alınır.
b) Artırma sonunda eşya, en yüksek bedeli verene
satılır. Komisyon kararının alıcıya duyurularak alıcının ve satış
komisyonunun satış kâğıdını imzalamasıyla satış tamamlanır.
c) İhale yoluyla yapılacak satışlarda, damga vergisi
satış anında alıcı tarafından ödenir. Ödenmemesi halinde veya alıcının
güvencesi yeterli olmadığı halde teklif vermiş olması durumunda güvencesi
döner sermayeye gelir kaydedilerek varsa son çekilenin verdiği teklif
üzerinden satışa devam edilir. Artırma olmaması halinde son çekilene satış
yapılır. Son çekilenin de yukarıda belirtilen ödemeleri yapmaması halinde,
satış iptal edilir ve güvencesi gelir kaydedilir.
ç) Satışlarda eşyanın satışa esas bedeli kadar
teklif gelmemesi halinde, satışa esas bedelin altında teklif veren olup
olmadığı sorulur. Teklif verilirse, bu tekliften artırmaya devam olunur.
Verilen en yüksek teklifin satışa esas bedelin en az yüzde yetmiş beşini
bulması halinde satış yapılır, bulmaması halinde gümrüklenmiş değer dikkate
alınmadan teklif edilen bedel üzerinden tasfiye idaresinin onayı ile en
yüksek teklifi verene satılabileceği gibi kamu kurum ve kuruluşları ile
özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere de verilebilir. Tekliflerin
değerlendirilmesinde eşyanın özelliği, durumu, piyasa şartları, satış
kabiliyeti ve rayiç değeri dikkate alınır. Tasfiye idaresince, verilen
teklifin onaylanmaması veya teklif verilmemiş olması halinde, ilk satışa
esas bedelin yüzde yetmiş beşi satışa esas bedel olarak kabul edilerek
eşya, aynı koşullarla en fazla iki defa daha satışa sunulur. Satışın
gerçekleşmemesi durumunda eşya diğer yollarla tasfiye edilir.
d) Kaçak eşyanın yeniden ihale yoluyla satışa
sunulması konusunda karar vermeye tasfiye idaresi yetkilidir.
Yasak fiil ve
yaptırımlar
MADDE
13 – (1) İhalelerde hile, desise, vaat, tehdit, nüfuz
kullanma ve çıkar sağlama suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin
işlemlere fesat karıştıranlar veya buna teşebbüs edenler, isteklileri
tereddüde düşürecek veya rağbeti kıracak söz söyleyenler ve istekliler
arasında anlaşmaya çağrıyı ima edecek,
rekabeti ya da ihale kararını etkileyecek işaret ve davranışlarda
bulunanlar veya ihalenin doğruluğunu bozacak biçimde görüşme ve tartışma
yapanlar, sahte belge ve sahte teminat kullananlar veya kullanmaya teşebbüs
edenler, taahhüdünü kötü niyetle yerine getirmeyenler, taahhüdünü yerine
getirirken idareye zarar verecek işler yapanlar, artırma üzerinde kaldığı
halde satış kâğıdını imzalamaktan çekinenler ve güvence tutarı yeterli
olmadığı halde pey sürenler komisyon kararıyla satış yerinden derhal
uzaklaştırılır ve güvencesi döner sermayeye gelir kaydedilir.
(2) Devlet İhale Kanunu gereğince fiil ve
davranışlarının özelliklerine göre Müsteşarlık tarafından haklarında bir
yıla kadar bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan
yasaklama kararı alınır.
(3) Bu Yönetmelik kapsamındaki ihalelerde bir yıl
içinde iki defa satış bedelini ödemeyenler üç ay süresince tasfiye
idaresince yapılan ihalelere alınmazlar. Tekrarı halinde Müsteşarlık
tarafından bir yıla kadar tüm kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı
alınır.
(4) İkinci ve üçüncü fıkrada belirtilen fiil ve
davranışların tespit edildiği tarihi izleyen kırk beş gün içinde alınan
yasaklama kararları, Resmî Gazete’de yayımlanmak üzere on beş gün içinde
gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
(5) Haklarında ihaleye katılmaktan yasaklama kararı
alınmak üzere işlem başlatılanlar, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği
tarihe kadar tasfiye idaresince yapılacak ihalelere iştirak ettirilmezler.
Bunların sermayesinin çoğunluğuna sahip bulunduğu veya yönetim kurulunda
görev aldığı tespit edilen tüzel kişilere de aynı müeyyide uygulanır. Bu konuda gerekli tedbirler tasfiye
idaresince alınır.
(6) İhale işlemlerinde sahte belge veya sahte
teminat kullanan veya kullanmaya teşebbüs eden, taahhüdünü kötü niyetle
yerine getirmeyen, taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar verecek işler
yapan, ihale işlemlerine fesat karıştıran veya teşebbüs edenler ile o
işteki ortak veya vekilleri hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda
bulunulur.
İhalelere
katılamayacak olanlar
MADDE
14 – (1) Aşağıda belirtilenler müteahhit, müşteri veya
vekil sıfatıyla tasfiye idaresince yapılacak ihalelere katılamazlar:
a) Müsteşarlıkça veya diğer yetkili mercilerce kamu
ihalelerine katılmaktan yasaklananlar,
b) Tasfiye idaresinde görevli olanlarla bunların
eşleri ve ikinci dereceye kadar (ikinci derece dahil) kan ve sıhri
hısımları,
c) Yukarıda sayılan şahısların sermayesinin
çoğunluğuna sahip bulunduğu tüzel kişiler veya yönetim kurulunda görev
aldığı tüzel kişiler.
Satış
bedelinin taksitlendirilmesi
MADDE
15 – (1) Eşyanın satışta bulduğu değerin, Müsteşarlıkça
belirlenecek tutarı aşması halinde, alıcıların yazılı talebi üzerine
güvence gösterilmek ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanuna göre tecil faizi alınmak suretiyle bu bedel en çok on iki taksitte
ödenebilir. Taksitlendirmenin esas ve usulleri Müsteşarlıkça belirlenir.
Vergi, resim, harç ve diğer giderler peşin olarak alınır.
Satış
sonrası işlemler
MADDE
16 – (1) İhale yoluyla yapılacak satışlardan sonra
yapılacak işlemler ve uyulacak kurallar aşağıda belirtilmiştir:
a) Alıcı, şartnamede belirtilen haller dışında
satışın iptalini isteyemez. Tasfiye idaresi, satış öncesinde veya
sonrasında satışı iptal etmeye yetkilidir.
b) Satışın tamamlanmasını izleyen yedi gün içinde,
satış bedelinin ödenmesi zorunludur. Bu süre içinde satış bedelinin
ödenmemesi halinde satış bozularak güvence döner sermayeye gelir
kaydedilir. Satış bedelinin yedi günlük sürede yatırılmaması halinde varsa
satıştan son çekilene yazılı tebligat yapılarak ihalede verdiği teklif
üzerinden eşyayı satın alabileceği bildirilir. Bu bildirimin yapılması ile
ilgili olarak, parasal tutarlar ve eşya konusunda sınırlama getirmeye Genel
Müdürlük yetkilidir. Bildirimin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün
içinde kabul etmesi halinde, satış kâğıdı ve şartname imzalattırılmak
suretiyle eşya, satıştan son çekilene satılır. Son çekilenin kabul etmemesi
durumunda ise eşya yeniden satışa çıkarılır.
c) Satışın tamamlanmasını izleyen on gün içinde
alıcı tarafından eşyanın bulunduğu yerden teslim alınması zorunludur.
Yeniden ihraç amacıyla satılacak eşya hakkında 17 nci maddede belirtilen
süre uygulanır. Bu sürelerde alınmayan eşya için satıştan son çekilene
yazılı tebligat yapılarak üzerine ihale kalan alıcının ihalede verdiği
teklif üzerinden eşyayı satın alabileceği bildirilir. Bildirimin kendisine
tebliğinden itibaren yedi gün içinde kabul etmesi halinde eşya, son
çekilene satılır. Son çekilenin eşyayı almayı kabul etmemesi durumunda ise
eşya pazarlık usulü ile satılır. Bu usulde, teklif alınması belli bir şekle
bağlı olmayıp satış komisyonu tarafından bir veya daha fazla istekliden
yazılı teklif alınarak işletme bölge müdürünün onayı ile en yüksek bedel
üzerinden satılır. Pazarlığın ne suretle yapıldığı, ne gibi tekliflerde
bulunulduğu ve üzerine ihale yapılanın neden dolayı tercih edildiği
pazarlık kararında gösterilir. Bu satışların bedelinden tasfiye idaresince
yapılan giderler düşüldükten sonra artan tutar ilk alıcısı adına emanete
alınır. Ancak, emanete alınacak tutar, ilk alıcının ödediği satış bedeli
tutarını geçemez. Geçen miktar ile emanete alındığı tarihten itibaren bir
yıl içinde alıcısı tarafından alınmayan tutar döner sermayeye gelir
kaydedilir. Eşyanın satılamaması halinde 23 üncü maddeye göre işlem
yapılır.
ç) Bekletilmeyecek eşya için (b) ve (c) bendindeki
satış bedelinin yatırılma süresi iki gün, teslim alma süresi üç gün,
satıştan son çekilenin kabul beyanına ilişkin süre iki gündür. Bu bentlere
göre yapılacak tebligatlarda, evrakın postaya verildiği tarihi takip eden yedinci
gün, bekletilmeyecek eşyada ise üçüncü gün tebliğ tarihi sayılır.
d) Bildirimler, ilgililerce beyan edilen elektronik
posta adreslerine de gönderilir.
e) Sayı, ağırlık, uzunluk ve hacim esası üzerinden
yapılan satışlarda eşyanın tesliminde eksiklik veya fazlalık görülürse,
fazlalıkların bedeli alınır, eksikliklerin bedeli geri verilir.
f) Yüzde altmış ve daha fazla hasarlı durumda olan
araçlar hurda olarak kabul edilir. Hurda olarak satılan araçlara trafik
şahadetnamesi verilmez.
Yeniden
ihraç amaçlı satış
MADDE
17 – (1) İthalatı yasak veya kısıtlamaya tabi eşya,
aşağıdaki esaslara göre yeniden ihraç amacıyla satılır. Eşyanın yeniden
ihraç amaçlı olarak satışa sunulacağı şartname eki listenin özel hükümler
bölümünde ayrıca belirtilir.
a) Eşyanın mülkiyetine sahip olduğunu ispatlayan
yurt içindeki alıcısı veya yurt dışındaki sahibi, ihale ilanının
yayımlandığı, perakende satış kararının alındığı veya diğer tasfiye
yollarına göre yapılan tasfiyede onay tarihine kadar gümrük birimine
başvurarak söz konusu eşyanın yeniden ihraç amacıyla kendisine teslimini
isteyebilir.
b) Bu istek en geç izleyen iş günü içinde tasfiye
idaresine bildirilir. Tasfiye idaresince eşyanın tasfiyesi ile ilgili
olarak (a) bendinde belirtilen işlemlerin yapılmadığının bildirilmesi
üzerine gümrük birimince, eşyanın tespit ve tahakkuk belgesinde belirtilen
CIF bedelinin yüzde birinin tasfiye hizmetlerinin karşılığı olarak on gün
içinde tasfiye idaresine ödenmesi eşya sahibine imzası alınmak suretiyle
bildirilir veya iadeli taahhütlü mektupla tebligat adresine gönderilir.
Yazının postaya verildiği tarihi izleyen yedinci gün tebliğ tarihi sayılır.
Tahsil edilen tutar döner sermayeye gelir kaydedilir. Ödemenin yapıldığı
tarihten itibaren otuz gün içinde, eşyanın bulunduğu işletmecinin hizmet
karşılığı alacakları ile yapılmış giderleri de ödenerek eşya gümrük
biriminin denetiminde yurtdışına çıkarılır.
c) Bu hak
kullanılmadığı takdirde, tasfiye idaresince ihale şartnamesinin özel
hükümler bölümünde belirtilecek koşullarla ve CIF bedeli satışa esas bedel
kabul edilerek, eşya yeniden ihraç amacıyla ihale yoluyla satılır. Satış
bedelinin yatırıldığı tarihten itibaren, otuz gün içerisinde gümrük
biriminin denetiminde yurtdışına çıkarılır.
ç) Yukarıda belirtilen koşullara göre en fazla iki
defa satışa sunulduğu halde satılamayan eşyadan, kısıtlamaya tabi olanlar
eşyanın özelliğine göre diğer yollarla, ithali yasak olanlar ise 23 veya 24
ve 25 inci maddelere göre tasfiye edilir.
Elektronik ve
konsinye satışlar
MADDE
18 – (1) Elektronik ve konsinye satışlara ilişkin usul ve
esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.
Perakende
satışlar
MADDE
19 – (1) Perakende satılacak eşyanın satış yeri, satış
usul ve esasları Genel Müdürlükçe belirlenir.
(2) Kaçak eşya, 12 nci maddenin üçüncü fıkrasının (ç)
bendinde belirtilen teklif bedeli üzerinden tasfiye idaresince satın
alınarak perakende olarak satılabilir.
Teslim fişi
MADDE
20 – (1) Satılan eşyanın tesliminde, miktarını,
niteliklerini ve bedelini belirten bir teslim fişi veya ilgili mevzuat
uyarınca bu fiş yerine geçen bir belge düzenlenir. Teslim fişleri veya
bunun yerine geçen belgeler ilgili idarelerce saklanır.
(2) Perakende satışa sunulan eşyanın üzerine veya
ambalajına alıcının kolaylıkla okuyabileceği şekilde “özürlüdür” ibaresini
içeren bir etiket konulması zorunludur. Bu durum tüketiciye verilen fatura,
fiş veya satış belgesi üzerinde de gösterilir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Tahsis
Yoluyla Tasfiye ve Bekletilmeyecek Eşyanın Tasfiyesi
Tahsise
ilişkin esas ve usuller
MADDE
21 – (1) Tasfiyelik hale gelen eşya, gümrüklenmiş değeri
üzerinden kamu kurum ve kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve
derneklere tahsis edilebilir.
(2) Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kanunla
kurulmuş vakıf ve derneklerin tahsis istemleri Gümrük Müsteşarlığınca
değerlendirilir. Uygun görülen tahsis istemlerinin ilgili kuruluşa
bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde eşya teslim alınır. Süresi
içerisinde teslim alınmayan eşya, tahsisi kaldırılarak tasfiye edilebilir.
Teslim edilen eşya geri alınmaz.
(3) Teslimi yapanlar, eşyanın cins, miktar ve
bedelini gösteren teslime ilişkin belgenin bir örneğini tasfiye idaresine,
bir örneğini de ilgili kuruluşa gönderir.
Bekletilmeyecek
eşyanın tasfiyesi
MADDE
22 – (1) Kaçak eşya da dahil olmak üzere bekletilmeyecek
eşya, “ÜÇÜNCÜ BÖLÜM”de yer alan usullerle veya kamu kurum ve kuruluşları
ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere uyuşulacak bedel üzerinden
satılarak tasfiye edilir. Bu suretle tasfiye edilemeyen eşya, gerçek ve
özel hukuk tüzel kişilerine uyuşulacak bedel üzerinden satılır. Bu yolla da
tasfiye edilemeyen eşya hakkında 24 ve 25 inci maddeler uygulanır.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Satılamayan
veya Tahsis Edilemeyen Eşyanın Tasfiyesi
Özel yolla
tasfiye
MADDE
23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre tasfiyeye tabi
tutulan her türlü eşya;
a) Mer’i mevzuatla getirilen düzenlemelere uymak
maksadıyla belli kişi ve kuruluşlara satılması gereken eşya, ilgili kişi ve
kuruluşlara ihaleli satış yoluyla tasfiye edilebileceği gibi satışa
çıkarılmadan uyuşulacak bedel üzerinden,
b) Satışa çıkarılıp da alıcısı çıkmayan veya
satılamayan eşya, çalışma alanı bakımından bu eşyayı kullanabilecek kamu
kurum ve kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere
uyuşulacak bedelle veya bedelsiz,
c) Hurda ve ilk madde haline geldiği tespit
olunanlar, çalışma alanı bakımından bu eşyayı kullanabilecek kamu kurum ve
kuruluşları ile özel kanunla kurulmuş vakıf ve derneklere, kullanabilecek
bir teşekkül bulunmadığı takdirde gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine
hurda ve ilk madde kıymeti üzerinden satılarak, satılamaması halinde
uyuşulacak bedel üzerinden, bunun da mümkün olmaması halinde bedelsiz,
ç) Gümrük Müsteşarlığınca belirlenen usul ve
esaslara göre; yetkili mercii tarafından tabii afet, bulaşıcı hastalık ve
sair sebeplerle olağanüstü durumun oluştuğunun karar altına alınması
halinde, ilgili idare, kurum veya yetkili birimlere bedelsiz,
verilebilir.
(2) Yukarıdaki hükümlere göre tasfiye edilemeyen
eşya hakkında 24 ve 25 inci maddeler uygulanır.
ALTINCI
BÖLÜM
İmha
Yoluyla Tasfiye
Eşyanın
imhası
MADDE
24 – (1) İmhası gereken eşya;
a) Tasfiye idaresi ambarlarında ise tasfiye
idaresince,
b) Gümrük birimleri ambarlarında ise gümrük
birimlerince,
c) Yukarıdaki yerler dışında ise, eşyanın bulunduğu
yerde işletme müdürlüğü seviyesinde tasfiye idaresi varsa, tasfiye
idaresince; tasfiye idaresi yoksa gümrük birimince,
imha edilir.
(2) Eşya, nitelik ve özelliklerine göre, Çevre
Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe giren yönetmelik hükümleri
çerçevesinde tamamen değersiz veya kullanılamaz hale getirilerek imha
edilir.
İmha edilecek
eşyanın belirlenmesi
MADDE
25 – (1) Ekonomik değerini yitiren veya sağlığa zararlı
olduğu anlaşılan eşya ile diğer tasfiye yolları ile tasfiye edilemeyen
eşya, imha edilerek tasfiye olunur. Eşyanın durumu imha komisyonunca
incelenerek karara bağlanır. İmha işlemi bu komisyon tarafından yürütülür.
(2) İmha giderleri eşya sahibinden alınır.
(3) Sahibine ulaşılamayan eşya ile sahipsiz eşyanın
imha giderleri ise eşyayı muhafaza eden işletmeci tarafından karşılanır.
(4) Tasfiye İşletme Bölge Müdürlüklerine ait tasfiye
ambarlarındaki eşyanın imha giderleri tasfiye idaresince karşılanır.
(5) Kaçak eşyanın imha giderleri, eşyayı muhafaza
eden işletmeci tarafından karşılanır.
(6) İmha tutanakları ve bunlara ilişkin belgeler,
imhayı gerçekleştiren idarelerce saklanır.
(7) Komisyonların teşkili ve imha işlemlerine
ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Mali
hükümler
MADDE
26 – (1) Kanunun 177 nci maddesinin birinci fıkrasının
(b), (e), (f), (g) ve (k) bentlerinde belirtilen eşyanın satış bedelinden;
a) Eşyanın teslim tarihine kadar oluşan ardiye ve
diğer hizmetler karşılığı olarak satış bedelinin yüzde on beşi,
b) Satış için yapılmış masraflar karşılığı olarak
satış bedelinin yüzde ellisi,
c) İthalat vergileri,
ç) Para cezaları,
d) 16/5/1984 tarihli ve 3007 sayılı Kanunun 7 nci
maddesinde öngörülen işletme geliri,
ayrılarak alacaklar oranına göre dağıtım yapılır.
(2) Ancak satış tarihini takip eden bir yıl içinde
eşya sahibinin satış bedelinin ödenmesine ilişkin başvurusunun bulunması
halinde, satış bedelinden bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve
(ç) bentlerine göre yapılacak hesaplamadan sonra kalan bedelin bulunması
halinde bu bedel döner sermayeden karşılanır.
(3) Perakende satışı yapılan eşyada fiyat tespit
komisyonu karar tarihinden, diğer yollarla tasfiyede ise döner sermayeye
gelir kaydı yapıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde eşya sahibinin satış
bedelinin ödenmesine ilişkin başvurusunun bulunup bulunmadığı aranır.
Başvurunun bu süre içerisinde olması halinde ikinci fıkra uyarınca işlem
yapılır.
(4) Kanunun 177 nci maddesinin birinci fıkrasının
(a), (c), (d), (h), (ı), (j), (l) ve (m) bentlerinde belirtilen eşyanın
satış bedelinin birinci fıkra hükümlerine göre dağıtımından sonra artan
para olursa, doğrudan Hazineye irat kaydedilir.
(5) Kaçak
eşya hakkında aşağıda belirtilen işlemler yapılır:
a) Kaçak eşya
naklinde kullanılması nedeniyle alıkonulan taşıtların ihale yoluyla satış
bedelinden muhafaza ve satış masrafları düşüldükten sonra kalan tutar ile
kaçak eşyanın ihale yoluyla satış bedeli hazine emanetine alınır.
b) Diğer yollarla yapılan tasfiye dolayısıyla tahsil
edilen bedel döner sermayeye gelir kaydedilir.
c) Yargılamanın eşya veya taşıma araçlarının sahip
veya taşıyıcısının lehine sonuçlanması halinde, (a) bendinde belirtilen
eşyanın satış bedeli veya (b) bendinde belirtilen eşyanın 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen şekilde tespit edilen kıymeti
yasal faiziyle birlikte hak sahibine ödenir. Faizin hesabında, satış
tarihinden veya diğer yollarla tasfiyede onay tarihinden bedelin iade
tarihine kadar geçen süre esas alınır.
ç) Hakkında iade kararı verilen eşyanın sahibine
ödenecek eşya bedeli ve faizi; hazine emanetine alınanlar için hazineden,
döner sermayeye gelir kaydedilenler için döner sermayeden karşılanır.
d) İhale yoluyla satılan eşyanın yargı kararının
kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde talep edilmeyen emanetteki
eşya bedeli döner sermayeye gelir kaydedilir. Diğer yollarla tasfiye edilen
eşya için de yargı kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde
talepte bulunulmaz ise ödeme yapılmaz.
e) Eşyanın müsaderesine veya mülkiyetin kamuya
geçirilmesine ilişkin kararın kesinleşmesi üzerine hazine emanetindeki
satış bedeli döner sermayeye gelir kaydedilir.
f) Gümrük birimince mahkeme kararının tasfiye
idaresine bildirimi sırasında, eşya sahibi tarafından ödenmesi gereken
gümrük vergi ve cezaları da belirtilir.
g) Kaçak eşyanın ardiye ve diğer hizmet ücretleri,
5607 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin dört ve beşinci fıkrası uyarınca
gümrük birimince ödenir.
(6) Tasfiye idaresine ait ambarlara nakledildikten
sonra tasfiye edilen eşyanın satış bedelinin, bu maddenin birinci
fıkrasının (a) bendinde belirtilen kısmı, ilgili işletmeci kuruluşların
depo ve antrepolarında geçen süre dikkate alınmak suretiyle paylaştırılır
ve satış tarihinden itibaren otuz gün içinde ödenir.
(7) Ardiye ve diğer hizmetler karşılığı ücretler için
satış bedelinden ayrılacak tutar satış bedelinin yüzde on beşini geçemez.
Perakende satılan, özel yolla tasfiye edilen veya imha edilen eşyayı
muhafaza eden kişi ve kuruluşlara ardiye ve diğer hizmetler için bir ödeme
yapılmaz.
(8) Bedelsiz verilen veya imha edilen eşya
sahiplerine herhangi bir ödemede bulunulmaz.
Eşyanın bir
gümrük rejimine tabi tutulması
MADDE
27 – (1) Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasına
ilişkin esaslar aşağıda belirlenmiştir:
a) İthalatı yasak veya kısıtlamaya tabi olan eşya
hariç, ihale ilanının yayımlandığı, perakende satış kararının alındığı
tarihe veya diğer yollarla yapılan tasfiyede ise onay tarihine kadar, eşya
üzerinde tasarruf hakkına sahip olan kişi, gümrük birimine başvurarak söz
konusu eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasını veya gümrük bölgesi
dışına yeniden ihracını isteyebilir. Ancak bu talebin kabulü, söz konusu
eşyaya ait tüm ithalat vergilerinin ödenmesine veya tabi tutulan gümrük
rejimine göre teminata bağlanmasına, ambarlama ve elleçleme giderleri ve
diğer giderler ile ödenecek döviz cinsinden CIF değerinin yüzde birinin
döner sermayeye ödenmesine bağlıdır. Bu eşya için kısmi talep yapılamaz.
b) Talep, bir gün içinde tasfiye idaresine iletilir.
Tasfiye idaresince eşyanın durumu üç gün içinde gümrük birimine bildirilir.
Başvuru tarihinden itibaren on beş gün içinde değerlendirilerek sonucu
talep sahibine bildirilir.
c) Talebin uygun görülmesi halinde, gümrük işlemleri
tebligat tarihinden itibaren otuz gün içinde tamamlanır. Talep sahibinin bu
süre veya verilen ek süre içinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi
halinde eşya tasfiye edilir.
ç) Aynı eşya için bu maddeye istinaden yeniden hak
talebinde bulunulamaz.
d) Sahibi yurt dışında bulunan ve ithali yasak veya
kısıtlamaya tabi olmayan eşya hakkında da ithal vergilerinin ödenmesi veya
teminata bağlanması hükmü hariç yukarıdaki hükümler uygulanır.
e) Kanunun 177 nci maddesinin birinci fıkrasının
(c), (d), (ı) ve (m) bentleri ile ikinci fıkrasında belirtilen eşya için
yukarıdaki hükümler uygulanmaz.
Ek süre
MADDE
28 – (1) Kanunda öngörülen süreler dışında bu
Yönetmelikte yer alan sürelerle ilgili olarak, sürelerin bitiminden önce
ilgili mercie başvurulması şartıyla tasfiye veya gümrük birimince en çok on
güne kadar ek süre verilebilir. Ödemeye ilişkin verilen ek sürelerde faiz
alınır. Faizin hesabında 6183 sayılı Kanunun tecil faizine ilişkin
hükümleri uygulanır.
Tasfiye
kararı onaylanmış işlemler
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce
tasfiye kararı onaylanmış işlemlere onay tarihinde yürürlükte olan mevzuat
hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE
29 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri 7/10/2009 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
30 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük Müsteşarlığının
bağlı bulunduğu Bakan yürütür.
|