|
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:
Karar No: 347
-KARAR-
Cumhurbaşkanlığınca
Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 12/05/2010 tarihli, B.01.0.KKB.01-18/D-1-296 sayılı yazı ile; Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulu’nca 07/05/2010 tarihinde kabul edilen 5982 sayılı
“Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun”un, Anayasa’nın 175. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca,
halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayımlanması için Başbakanlığa gönderildiği
belirtilerek, Anayasanın 175. maddesi ve 3376 sayılı Kanun uyarınca
gereğinin yapılması istenilmiş olup, 5982 sayılı Kanun 13/05/2010 tarihli
Resmi Gazetenin 27580 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Yüksek Seçim Kurulunun;
13/05/2010 tarihli, 2010/317 sayılı
kararı ile; Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun,
Anayasanın 67. maddesinin son fıkrasında ifade edilen seçim kanunları
kapsamında olduğundan, Anayasanın 67.maddesinin son fıkrası hükmü gereği
seçim kanunlarındaki değişiklikler yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir
yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağından; Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında 5982 sayılı
Kanunun, Anayasanın 175 ve 3376 Sayılı Kanunun 2. maddesi hükümleri gereği
halkoylamasında uygulanacak sürenin 120 gün olmasına ve halkoylamasının 12/09/2010 Pazar günü yapılmasına,
20/05/2010 tarihli, 2010/332 sayılı
kararı ile; Anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulmasında
uygulanacak seçim yasaklarını belirlemek üzere bir komisyon
oluşturulmasına,
karar verilmiştir.
Komisyon seçim yasaklarına ilişkin
çalışmasını tamamlamış olmakla, komisyonca hazırlanan rapor incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP
DÜŞÜNÜLDÜ:
Anayasanın 79 uncu maddesiyle;
seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetilmesi
ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma seçim süresince
ve seçimden sonra seçim konuları ile ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve
itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ... görevinin Yüksek Seçim Kuruluna ait olduğu belirtilerek,
Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer seçim kurullarının görev ve yetkilerinin
kanunla düzenleneceği,
Aynı maddenin son fıkrasında; Anayasa
değişikliklerine ilişkin kanunların halkoyuna sunulması işlemlerinin genel
yönetim ve denetimi de milletvekili seçimlerinde uygulanan hükümlere göre
olacağı,
belirtilmiştir.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri
ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 1. maddesinde; “Özel kanunlarına göre
yapılacak milletvekili, il genel meclisi üyeliği, belediye başkanlığı,
belediye meclisi üyeliği, muhtarlık, ihtiyar meclisi üyeliği, ihtiyar
heyeti üyeliği seçimlerinde ve Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halk oyuna sunulmasında bu Kanun hükümleri uygulanır.”,
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri
ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun Ek 5 nci
Maddesinde; “Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halk
oyuna sunulmasında kullanılacak olan oy pusulalarının şekli; oy
verme, oyların sayım ve dökümü, geçersiz oyların tespiti, sonuçların
tutanağa geçirilmesi, ilçe, il ve Yüksek Seçim Kurulunca yapılacak
birleştirme işlemleri; halk oyuna sunulan kanunla ilgili Türkiye Büyük
Millet Meclisindeki çoğunluk ve azınlık görüşleri ile Cumhurbaşkanının
görüşünün ve halk oyu sonuçlarının Türkiye Radyo ve Televizyonları
aracılığı ile seçmenlere açıklanması ilkeleri ve bu Kanunda yer alan benzer
hükümler dikkate alınarak Yüksek Seçim Kurulunca tespit ve ilan edilir.”,
3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin
Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanunun 1. maddesinde; Anayasa gereğince
yapılacak olan halkoylamalarında bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı, bu
Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve
Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin
tatbik edileceği,
aynı Kanunun 3.
maddesinde ise; Yüksek Seçim Kurulunun, Anayasa değişikliklerinin halkoyuna
sunulması için bütün tedbirleri alıp hazırlıkları yapacağı, halkoylamasının
sağlıklı ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla
gerekli ilke kararlarını almaya yetkili olacağı,
yine, 3376 sayılı Kanunun
5. maddesinin (a) bendinde de; 298 sayılı Kanunun propaganda serbestliğine
ilişkin hükümlerinin, halkoylaması gününden önceki yedinci günden
başlayarak uygulanacağı,
öngörülmüştür.
12 Eylül 2010 tarihinde yapılacak olan
halkoylamasının başlangıcı, Kurulumuzun 25/05/2010
tarihli ve 340 sayılı kararı ekinde yer alan takvimde belirlenmiş bulunmaktadır.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri
ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 20 nci
maddesi hükmü uyarınca, ilçe çevresinde seçimin düzenle yürütülmesini
sağlamak için gereken bütün tedbirleri alma yetki ve görevi ilçe seçim
kurullarına verilmiştir.
Yüksek
Seçim Kurulunun yerleşmiş uygulamalarına göre, seçim işlemlerinin ve seçim
sürecinin işlemeye başladığı tarih, aynı zamanda seçimin başlangıç tarihi
olarak kabul edilmekte, bu kapsamda seçim
sürecinin başlaması ile oy verme gününe kadar bütün ilgililerce uyulması
gereken seçim yasaklarının belirlenmesi gerekmektedir.
10/04/2010 gün ve 27548 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5980 sayılı
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun İle
Milletvekili Seçimi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 298
Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun
seçim propagandası başlıklı ikinci kesimindeki bazı maddelerinde değişiklik
yapılmış ise de; Anayasanın 67 nci maddesinin son
fıkrasındaki hüküm uyarınca bu değişiklikler bir yıl içinde yapılacak
seçimlerde uygulanamayacağından, bu halkoylamasında değişiklikten önceki
yasal düzenlemelerin esas alınması gerekmektedir.
3376
sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanunun 5.
maddesinin (a) fıkrasında; propaganda serbestliği ve süresinin, oy verme
gününden önceki yedinci gün olduğu belirtilmiş, ayrıca bu serbestlik ve
süreye getirilen sınırlamalar da yine 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri
ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 49 ila 66. maddeleri arasında
düzenlenmiştir. Anılan düzenlemede oy verme gününden önceki yedi gün içinde
açık ve kapalı yerler ile hoparlörle propagandalara ilişkin ilçe seçim kurullarının
görevleri gösterilmiştir. Aynı Kanunun 60 ıncı
maddesiyle, duvar ilanı, afiş, flama, bayrak gibi propaganda araçlarının
nerelere asılacağı ve sabit reklam panoları (Bilboardlar)’ndan siyasi
partilerin yararlanma sırasını belirleme görevi de ilçe seçim kurullarına
verilmiştir.
298
sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde; Seçim süresince yapılamayacak işler,
3376 sayılı Yasanın 5/a maddesinde belirtilen süre içerisinde 298 sayılı
Yasanın 64 üncü maddesinde; Törenlere ait yasaklar, 65 inci maddesinde; Başbakan
ve bakanlara ilişkin yasaklar ve 66 ncı
maddesinde ise; Memurların gezilere katılma yasağı getirilmiştir.
Yukarıda
sözü edilen düzenlemeler uyarınca halkoylaması sürecinde uygulanacak
esasların komisyon raporu doğrultusunda kamuoyuna duyurulmasına karar
verilmelidir.
S O N U Ç:
Yukarıda
yapılan açıklamalar ve yasal hükümler çerçevesinde;
I- HALKOYLAMASININ BAŞLANGIÇ TARİHİNDEN İTİBAREN
(31 MAYIS 2010);
1- Halkoylaması
döneminde, genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve
tesislerde her türlü propaganda çalışması yapılmasının ve parti bürosu kurulmasının
yasak olduğuna (298/50-1),
2- Seçim
takviminin başlangıcından itibaren seçim propagandasının sona erdiği ana
kadar hoparlörle propagandanın halkın huzur ve rahatını bozmamak ve 298
sayılı Kanunun 50 nci maddesinin son fıkrası hükümlerine
uymak şartıyla serbest bulunduğuna (298/56-1),
3- 05
Eylül 2010 Pazar gününe kadar siyasi propaganda amaçlı açık ve kapalı yer
toplantılarının 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkında Kanun
hükümlerine tabi kılındığına,
4- 05
Eylül 2010 Pazar gününde başlayan serbest propaganda süresi içinde ilçe
seçim kurullarınca gösterilecek açık ve kapalı yerler dışında toplu olarak
propaganda yapılmasının yasak olduğuna,
5- Siyasi partilerin
tanıtıcı nitelikte broşür ve el ilanları dışında herhangi bir hediye ve
eşantiyon dağıtmaları, dağıttırmaları veya bunların üçüncü şahıslar ya da
kurum ve kuruluşlar aracılığı ile dağıtılmasının yasak olduğuna (298/61-son),
6- El
ilanı mahiyetindeki matbuaları dağıtacak kimselerin seçme yeterliğini haiz
olmaları gerektiğine, Devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri,
belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet
teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer
kamu tüzel kişiliklerinde memur ve hizmetli olarak çalışanların ilan
dağıtamayacaklarına (298/62),
7- 298 sayılı Kanunun 62
nci maddesinde sayılanlarla, kamuya yararlı
dernekler ve bunlarda görev almış bulunan memur ve hizmetlilerin
halkoylamasında tarafsızlıklarını korumak zorunda olduklarına, bu kapsamda
olanların siyasi partilere her ne nam ve ad ile olursa olsun bağış ve
yardımlarda bulunmalarının, siyasi bir partinin emrinde veya herhangi bir
siyasi faaliyette çalıştırılmalarının, her türlü araç ve gereç ile
imkanlarını kullanmalarının veya kullandırılmalarının yasak olduğuna (298/63-1-2/b),
8- Propaganda için
kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbualar üzerinde, Türk Bayrağı,
dini ibareler, bulundurulamayacağına, Radyo ve televizyonda yapılacak propaganda
yayınlarıyla, diğer seçim propagandalarında Türkçe’den
başka dil ve yazı kullanılamayacağına (298/58),
9- Bankalar Kanunu’na
tabi teşekküllerin, seçmenin oyuna tesir etmek maksadıyla her türlü yayınlarda
bulunmalarının yasak olduğuna, daha önce basılmış ve yayınlanmış ve
yukarıdaki fıkrada mahiyeti belirlenen her türlü kitap, broşür, afiş ve
bunlara benzer yayınların da aynı hükme tabi olduğuna (298/63/3-4),
10- 298 sayılı Kanunun
60 ncı maddesinin ikinci fıkrasında sayılanlar
hariç 23 Ağustos 2010 Pazar akşamına kadar duvar ilanı, flama ve bayrak
asılamayacağına (298/60-son),
11- 23 Ağustos 2010
Pazar akşamına kadar, sabit reklam yerlerinden (Bilboard, pano vs.) ilçe seçim kurullarının gözetim ve
denetiminde seçime katılma hakkına sahip siyasi partilerin başvuruda
bulunmaları halinde kura ile sıraları belirlenerek eşit sayı ve ücret
karşılığında yararlanmalarının mümkün olduğuna,
12-
Halkoylaması döneminde (halkoylamasının başlangıç tarihinden oy verme gününe
kadarki süreçte) şehir içi toplu ulaşımı sağlayan araçlara, propaganda
içeren afiş, flama ve posterlerin asılamayacağına,
13- Belediyelerin
gözetim ve denetiminde kullanılmakta olan raylı araçlara ve bu araçların
bulunduğu yer altı ve üstü merkezlerine veya raylı araçların içerisinde
bulunan her türlü reklam araçlarının halkoylaması
dönemi içinde propaganda yasakları kapsamında olduğuna,
14- Cep telefonları ile belli bir
merkezden yönlendirilmek suretiyle halkoylaması sürecinde propaganda yapılamayacağına,
yapıldığı takdirde ilgililerin hukuki ve cezai açıdan sorumlu olacaklarına,
15- Propaganda
amacıyla; posta veya kargo şirketleri aracılığıyla açıktan, ambalajsız
olarak verilecek el ilanı, broşür gibi basılmış kağıtların belli bir adresi
içermesi şartı ile, oy verme gününden önceki gün olan 11 Eylül 2010 Cumartesi
günü saat: 18.00’e
kadar dağıtımında kanunen bir sakınca olmadığına,
16- 298 sayılı Kanunun
60. maddesinde belirtilen duvar ilanı ve afişle propaganda uygulama ve yasaklarının
halkoylaması sürecinin
başlangıç tarihi olan 31 Mayıs 2010 tarihinden 23 Ağustos 2010 tarihine
kadar geçen süre içinde izlenmesi, gözetim ve denetiminin mülki idare amirlerinin
görev ve yetkisi dahilinde olduğuna,
23 Ağustos 2010 tarihi ile 11 Eylül
2010 tarihleri arasında ise yukarıda belirtilen uygulama ve yasakların denetiminin
ilçe seçim kurullarının yetkisi ve görevinde bulunduğuna,
II- HALKOYLAMASI PROPAGANDASININ BAŞLANGICI OLAN 05
EYLÜL 2010 TARİHİNDEN İTİBAREN OY VERME GÜNÜNÜ TAKİP EDEN GÜNE KADAR OLAN
SÜRE İÇİNDE;
1- 298
sayılı Kanun’un 64 ncü maddesi gereği aynı
Kanunun 62 nci maddesinde sayılı bütün daire,
teşekkül ve müesseselerle Bankalar Kanunu’na tabi teşekküllere ait
kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla, (açılış ve temel atma dahil) törenler tertiplemek, nutuklar söylemek, demeçler
vermek ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulmasının yasak
olduğuna ( 298 sayılı Yasanın Ek 6 ncı maddesi
hükmü saklıdır.),
2-
Başbakan ve bakanlarla, milletvekillerinin yurt içinde yapacakları
halkoylaması ile ilgili propaganda gezilerini makam otomobilleri ve resmi
hizmete tahsis edilen vasıtalarla yapamayacaklarına, bu maksatla yapacakları
gezilerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile törenlerin
yapılamayacağına ve resmi ziyafet verilemeyeceğine, Başbakan ve bakanların
halkoylaması ile ilgili çalışmalarında ve konuşmalarında bu Kanun hükümleriyle
bağlı olduklarına, Başbakan, bakanlar ve milletvekillerinin halkoylaması
ile ilgili yapacakları propaganda gezilerine hiçbir memurun katılamayacağına(298/65-66),
III- Karar
örneğinin;
1- Tüm il ve
ilçe seçim kurulu başkanlıklarına,
2- Yüksek
Seçim Kurulunca tespit ve ilan edilen siyasi parti genel başkanlıklarına,
3-
Cumhuriyet Başsavcılıklarına iletilmek üzere Adalet Bakanlığına,
4- Mülki
İdari Makamlara iletilmek üzere İçişleri Bakanlığına gönderilmesine,
5- Resmi
Gazetede yayımlanmasına,
29/05/2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
|
Başkan
|
Başkanvekili
|
Üye
|
Üye
|
|
Ali EM
|
Kırdar
ÖZSOYLU
|
Mehmet
KILIÇ
|
Bahadır
DOĞUSOY
|
|
|
|
|
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Hüseyin
EKEN
|
M.
Zeki ÇELEBİOĞLU
|
Muharrem
COŞKUN
|
Turan
KARAKAYA
|
|
|
|
|
|
|
Üye
|
Üye
|
Üye
|
|
Mehmet
KÜRTÜL
|
Nilgün
İPEK
|
Halim
AŞANER
|
|