|
Anayasa Mahkemesi
Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2003/26 (Siyasî Parti Malî Denetimi)
Karar Sayısı : 2010/22
Karar Günü : 13.5.2010
I- MALİ DENETİMİN KONUSU
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 16. maddesi
uyarınca, Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ, Samia
AKBULUT, Yalçın ACARGÜN, Sacit ADALI, Fulya
KANTARCIOĞLU, Aysel PEKİNER, Ertuğrul ERSOY, Tülay TUĞCU, Ahmet AKYALÇIN ve
Mehmet ERTEN’in katılımıyla 22.10.2003 gününde
yapılan ilk inceleme toplantısında;
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;
“Dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının
incelenmesine oybirliğiyle” karar verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Parti’nin Anayasa Mahkemesi’ne verdiği 2002 yılı kesinhesap çizelgeleri ile dayanağını oluşturan defter
ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarını içeren esas inceleme
raporu, Anayasa ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama
Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu’nun ilgili
kuralları, bunların gerekçeleri ve diğer yasama belgeleri okunup
incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan defter ve
belgelerde Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Genel Merkezi ile il örgütlerinin
2002 yılı gelirlerinin 28.354.430.349.070 lira, giderlerinin
32.315.033.682.361 lira, borçlarının 6.620.352.141.431 lira, alacaklarının
2.235.860.844.295 lira, 2003 yılına devreden nakit mevcudunun
423.887.963.845 lira olduğu, gelir ve borç rakamları toplamı ile gider,
alacak ve nakit devir rakamlarının toplamının birbirine denk olduğu
görülmüştür.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezi gelirleri 22.013.900.399.765
lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 272.573.019.353 lirası 2001 yılından devreden
alacaklar, 4.108.394.341.036 lirası 2003 yılına devreden borçlar,
86.631.623.888 lirası 2001 yılından devreden nakit mevcudu,
2.590.796.500.000 lirası aidat gelirleri, 11.646.265.500 lirası bağış ve
yardım gelirleri, 2.533.173.298.295 lirası satış gelirleri,
1.076.138.097.819 lirası mal varlığı gelirleri, 11.333.586.150.000 lirası
hazine yardımı ve 961.103.874 lirası sair gelirlerden oluşmaktadır.
Genel Merkezin defter kayıtları ve gelir belgeleri
üzerinde yapılan incelemede, gelirlerinin 2820 sayılı Yasa’ya uygun olarak
sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Gelirleri
Parti’nin il örgütleri gelirleri 12.960.882.090.736
lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 1.180.232.000 lirası 2001 yılından devreden
alacaklar, 2.511.957.800.395 lirası 2003 yılına devreden borçlar,
21.300.633.067 lirası 2001 yılından devreden nakit mevcudu,
1.096.075.506.411 lirası aidat gelirleri, 4.236.737.596.493 lirası bağış ve
yardım gelirleri, 191.352.316.553 lirası satış ve faaliyet gelirleri,
14.282.201.443 lirası mal varlığı gelirleri, 3.971.817.004.890 lirası genel
merkez yardımı ve 916.178.799.484 lirası sair gelirlerden oluşmaktadır.
İl örgütlerinin kesinhesap
çizelgelerinin gelir bölümünde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı
Kanun’a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
B- Giderlerin İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezi giderleri 21.949.603.743.850
lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 920.103.190.693 lirası 2001 yılından devreden
borçlar, 2.212.655.992.466 lirası 2003 yılına devreden alacaklar,
346.979.083.309 lirası personel giderleri, 2.633.973.829.907 lirası genel yönetim
giderleri, 9.614.408.541.631 lirası seçim, tanıtım, propaganda giderleri,
952.769.260.019 lirası kira giderleri, 221.745.953.823 lirası haberleşme
giderleri, 109.005.109.945 lirası temsil ağırlama giderleri,
622.486.653.416 lirası taşıma ve seyahat giderleri, 565.255.265.083 lirası
basın yayın giderleri, 338.685.905.948 lirası vergi, sigorta ve mahkeme
giderleri ve 3.411.534.957.610 lirası il örgütlerine yapılan yardımlardan
oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezi’nin 2003 yılına devreden nakit
mevcudu 64.296.655.915 liradır.
Genel Merkezin 2002 yılı defter kayıtları ve gider
belgeleri üzerinde yapılan incelemede, aşağıda belirtilen konular dışında,
giderlerin 2820 sayılı Yasa’ya uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna
varılmıştır.
AÇIKLAMA
Muhasebe biliminin genel kabul görmüş temel
kavramlarından biri “Belgelendirme” kavramıdır. Vergi Usul Kanununun 229.
maddesinde “Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin
borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır” şeklinde tarif yapılmış ve
“Fatura Kullanma Mecburiyeti” başlıklı 232. maddesindeki hükmüne göre de,
faturanın hangi hallerde ve kimler tarafından alınması ve verilmesinin
gerektiği ifade edilmiştir. Bu bağlamda mal ve hizmet alımlarında bu
işlemlerin fatura ile belgelendirilmesi zorunlu tutulmuş ve gerekli
muhasebe kayıtlarının tutulmasında da faturanın tevsik edici belge olarak
kullanılması gerektiği ifade edilmiştir.
Aynı Kanunun “Makbuz Mecburiyeti” başlıklı 236.
maddesinde, “Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her
türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir
nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak
mecburiyetindedir.” denilmiş ve makbuzun muhteviyatı da 237. maddede
belirtilmiştir.
Yine aynı Kanunun “Gider Pusulası” başlıklı 234.
maddesinde ki, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde
tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek
erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa;
Yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları
emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri
gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir.
Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan
kimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de
tanzim edilir. Gider pusulası, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi
yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla
soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva
eder ve iki nüsha olarak tanzim ve bir nüshası işi yapana veya malı satana
tevdi olunur. Gider pusulaları, seri ve sıra numarası dahilinde teselsül
ettirilir.”
hükmünden fatura vermek mecburiyetinde olmayanlar
için gider pusulası düzenleneceği anlaşılmaktadır.
2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası’nın 70.
maddesinin üçüncü fıkrasına göre beş milyon liraya (2002 yılı için
18.175.340 lira) kadar olan harcamaların makbuz veya fatura gibi bir belge
ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığından, bu miktarı geçen harcamaların
geçerli bir kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir.
Alınan bir mal veya hizmetin tutarının gider
kaydedilebilmesi için esas olan belge faturadır. Yasa’nın 70. maddesinde
belirtilen “makbuz” un tek başına bir ödemeye esas olabilmesi için mal ya
da hizmetin fatura kesilmesinin mümkün olmadığı kişi ya da kurumlardan
alınması gerekmektedir.
2820 sayılı Yasa’nın 70. maddesinin bir ve ikinci
fıkralarında; “Siyasi partilerin giderleri amaçlarına aykırı olamaz.
Bir siyasî partinin bütün giderleri, o siyasi parti
tüzelkişiliği adına yapılır” ve aynı Yasa’nın 75. maddesinde, “Anayasa
Mahkemesi denetimi sonunda, o siyasi partinin gelir ve giderlerinin doğruluğuna
ve kanuna uygunluğuna veya kanuna uygun olmayan gelirler ile giderler
dolayısıyla da bunların Hazineye gelir kaydedilmesine karar verir” ve 76.
maddesinde de, “Belgelendirilmesi gerektiği halde belgelendirilmeyen parti
giderleri miktarınca parti malvarlığı, Anayasa Mahkemesi kararıyla Hazineye
irad kaydedilir” hükümleri yer almıştır.
Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Merkezi’nin 2002
yılı defter kayıtları ve gider belgelerinin incelenmesi sonucunda tespit
edilen bazı konular 1.2.2010 tarih ve 16-171 sayılı yazıyla Parti Genel
Başkanlığı’na sorulmuş, söz konusu yazıya parti tarafından 24.2.2010 tarih
ve 209 sayılı yazıyla cevap verilmiştir.
1- Parti
adına düzenlenmemiş ve kişiler adına düzenlenmiş seyahat harcamalarına
ilişkin belgelerle yapılan ödemelerin gider yazılmasının nedeni partiye
sorulmuş; parti yetkilileri 2002 yılı için 18,20 TL. ye kadar harcamaların
makbuz veya fatura gibi belgelerle tevsik edilmesinin zorunlu olmadığını,
buna rağmen bütün harcamaların belgelendirilmesine çalışıldığını, otobüs
biletlerine sadece yolcunun adının yazılabildiğini ve partinin adının
yazılabileceği bir bölümün bulunmadığını, söz konusu tutarların parti
faaliyetleri için harcanmış olması nedeniyle gider yazıldığını
belirtmişlerdir.
Parti yetkilileri, 2002 yılı için 18,20 TL. nin altında kalan harcamaların belgelendirme
zorunluluğu bulunmadığını, buna rağmen bütün harcamaların
belgelendirildiğini belirtmişlerse de, limitin altında olsa bile
belgelendirilen her harcamanın belgesinin mutlaka 2820 sayılı Yasa’ya uygun
olarak düzenlenmiş olması yani parti adına ve parti amaçlarına uygun
yapılmış olması gerekmektedir.
Partinin gider yazdığı seyahat belgelerinin çoğunda
ya parti adına fatura kesilmiş ya da kişi adıyla beraber parti adına da
belgede yer verilmiştir. Aşağıda belirtilen seyahat belgeleri ise bunların
dışında kalanlar olup, gider belgeleri arasında bu kişilerin parti adına ve
parti faaliyeti için seyahat ettiklerini gösteren herhangi bir belge
bulunmadığı gibi cevap yazısı ekinde de herhangi bir belge ibraz edilmemiştir.
Parti adına düzenlenmeyen ve kişiler adına
düzenlenen belgelerle yapılan ve aşağıda ayrıntısı gösterilen toplam 1.140.400.000
lira parti tüzel kişiliği adına ve parti amaçlarına uygun yapılmış bir
harcama olarak kabul edilmemiştir.
|
Yevmiye tarih ve No
|
Yolcunun Adı Soyadı
|
Türü
|
Biletin tarih ve nosu
|
Tutarı
|
|
3.1.2002/11
|
|
Otobüs
bileti
|
2.1.2002 - 220841
|
10.000.000
|
|
22.1.2002/148
|
|
" "
|
3.1.2002 - 937070
|
14.000.000
|
|
7.2.2002/277
|
Yasin Aras
|
" "
|
27.1.2002 - 116301
|
12.000.000
|
|
" "
|
" "
|
" "
|
25.1.2002 - 966557
|
11.800.000
|
|
23.2.2002/423
|
|
" "
|
18.2.2002 - 83826
|
11.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
18.2.2002 - 83827
|
11.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
18.2.2002 - 83828
|
11.800.000
|
|
28.2.2002/460
|
|
" "
|
27.1.2002 - 116300
|
12.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
6.1.2002 - 175221
|
12.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
25.1.2002 - 966558
|
11.800.000
|
|
7.3.2002/520
|
|
" "
|
4.3.2002 - 314033
|
11.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
4.3.2002 - 932832
|
11.800.000
|
|
11.3.2002/568
|
|
" "
|
11.3.2002 - 886490
|
12.000.000
|
|
13.3.2002/594
|
|
" "
|
1.3.2002 - 319801
|
11.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
10.3.2002 - 76971
|
11.800.000
|
|
16.3.2002/626
|
İbrahim
Bayram
|
" "
|
16.3.2002 - 144246
|
13.800.000
|
|
26.3.2002/701
|
|
" "
|
18.3.2002 - 437580
|
9.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
21.3.2002 - 736477
|
26.000.000
|
|
2.4.2002/808
|
|
" "
|
26.3.2002 - 424049
|
11.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
29.3.2002 - 89315
|
25.000.000
|
|
15.4.2002/912
|
|
" "
|
7.4.2002 - 146836
|
11.800.000
|
|
15.4.2002/922
|
Hasan
Doğan
|
" "
|
22.3.2002 - 80257
|
11.800.000
|
|
1.5.2002/1099
|
|
" "
|
17.4.2002 - 11062
|
10.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
15.4.2002 - 129249
|
11.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
21.4.2002 - 105165
|
11.800.000
|
|
" "
|
Yasin Aras
|
" "
|
25.4.2002 - 48089
|
24.800.000
|
|
9.5.2002/1172
|
|
" "
|
8.5.2002 - 652110
|
13.800.000
|
|
4.6.2002/1402
|
|
" "
|
11.5.2002 - 202925
|
14.000.000
|
|
5.6.2002/1411
|
|
" "
|
30.5.2002 - 394655
|
25.000.000
|
|
20.6.2002/1525
|
|
" "
|
18.6.2002 - 6880
|
12.000.000
|
|
6.7.2002/1639
|
|
" "
|
2.7.2002 - 30458
|
15.000.000
|
|
8.7.2002/1642
|
Özgür Ülgin
|
" "
|
27.5.2002 - 988139
|
29.500.000
|
|
" "
|
|
" "
|
24.5.2002 - 359836
|
28.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
25.5.2002 - 366569
|
21.000.000
|
|
26.7.2002/1732
|
Oğuz Ertan
|
" "
|
17.7.2002 - 940894
|
27.800.000
|
|
" "
|
" "
|
" "
|
19.7.2002 - 444556
|
27.800.000
|
|
4.9.2002/2341
|
|
" "
|
4.9.2002 - 710743
|
16.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
4.9.2002 - 710744
|
16.800.000
|
|
24.9.2002/2514
|
|
" "
|
17.8.2002 - 752928
|
16.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
17.8.2002 - 947314
|
17.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
23.8.2002 - 222270
|
15.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
30.8.2002 - 924340
|
16.800.000
|
|
1.10.2002/2579
|
|
" "
|
17.9.2002 - 283446
|
16.800.000
|
|
2.10.2002/2596
|
|
" "
|
1.10.2002 - 470695
|
15.800.000
|
|
7.10.2002/2645
|
|
" "
|
7.10.2002 - 993137
|
10.000.000
|
|
11.10.2002/2709
|
|
" "
|
10.10.2002 - 26125
|
13.000.000
|
|
16.10.2002/2763
|
|
" "
|
16.10.2002 - 641332
|
14.800.000
|
|
24.10.2002/2854
|
|
" "
|
24.10.2002 - 9416
|
30.000.000
|
|
24.10.2002/2852
|
|
" "
|
23.10.2002 - 980512
|
14.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
24.10.2002 - 458252
|
16.800.000
|
|
26.10.2002/2883
|
|
" "
|
26.10.2002 - 470199
|
18.000.000
|
|
29.10.2002/2906
|
|
" "
|
26.10.2002 - 392144
|
13.500.000
|
|
" "
|
|
" "
|
24.10.2002 - 88964
|
14.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
25.10.2002 - 573029
|
6.000.000
|
|
5.11.2002/3017
|
|
" "
|
31.10.2002 - 145541
|
45.400.000
|
|
5.11.2002/3014
|
|
" "
|
5.11.2002 - 25270
|
14.800.000
|
|
17.11.2002/3094
|
|
" "
|
5.10.2002 - 33769
|
20.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
8.10.2002 - 12456
|
12.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
8.10.2002 - 47722
|
6.000.000
|
|
17.11.2002/3093
|
H. Kurtoğlu
|
" "
|
1.10.2002 - 91548
|
33.400.000
|
|
" "
|
|
" "
|
6.10.2002 - 124500
|
30.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
8.10.2002 - 71164
|
13.000.000
|
|
" "
|
H. Kurtoğlu
|
" "
|
8.10.2002 - 101738
|
8.700.000
|
|
" "
|
|
" "
|
14.10.2002 - 8108
|
7.500.000
|
|
17.11.2002/3092
|
|
" "
|
1.10.2002 - 674474
|
30.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
2.10.2002 - 411153
|
20.000.000
|
|
" "
|
|
" "
|
3.10.2002 - 1054
|
20.000.000
|
|
17.11.2002/3091
|
|
" "
|
12.10.2002 - 5268
|
6.000.000
|
|
21.11.2002/3122
|
|
" "
|
24.10.2002 - 658682
|
14.800.000
|
|
" "
|
|
" "
|
20.11.2002 - 118417
|
14.800.000
|
|
|
|
|
Toplam
|
1.140.400.000
|
2-
Partinin toplam 169.092.500 lira tutarındaki harcamalarının fatura aslı yerine
fotokopisine dayanılarak gider yazılmasının nedeni partiye sorulmuş, parti
yetkilileri söz konusu faturaların asıllarının bulunma imkanı olmadığından
suret ve fotokopisine dayanılarak gider yazıldığını belirtmişlerdir.
Bir parti adına düzenlenmiş belgenin o parti
haricinde başka bir kişi veya kuruluşça kullanılması mümkün değildir. Bu
nedenle yasal bir zorunluluk olmadıkça (motorlu araç alımlarında trafik
tescilinde faturanın aslının istenmesi gibi) parti adına düzenlenmiş
faturaların asıllarının gider belgesi olarak ibraz edilmesi gerekmektedir.
2820 sayılı Yasa’nın 70. maddesinde beş milyon
(2002 yılı için 18.175.340 lira) liraya kadar olan harcamaların makbuz veya
fatura gibi bir belge ile tevsik edilmesi zorunlu olmadığı belirtildiğinden
bu miktarı aşan harcamaların makbuz veya fatura gibi geçerli bir
kanıtlayıcı belgeye dayanması gerekmektedir. Bu nedenle, gerekçesiz fatura
fotokopisi ve suretine dayanılarak gider kaydedilen ve aşağıda ayrıntısı
gösterilen 169.092.500 liranın Yasa’nın öngördüğü anlamda belgeye
dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.
|
Yevmiye Tarih ve No
|
Fatura tarih - nosu ve
Kimden alındığı
|
Belgenin niteliği
|
Tutar
|
|
8.8.2002/1840
|
7.8.2002/299652-
Migros Türk A.Ş.
|
Fotokopi
|
26.092.500
|
|
9.10.2002/2678
|
9.10.2002/649219-
Erdal Koylu
|
Suret
|
143.000.000
|
|
|
|
Toplam
|
169.092.500
|
3- Gider
yazıldığı halde herhangi bir belgeye dayanmadığı tespit edilen toplam
9.546.686.360 lira tutarındaki harcamalara ilişkin belgelerin ibraz
edilmemesi nedeni partiye sorulmuş; parti yetkilileri belgelerin asıllarına
veya suretlerine ulaşılmaya çalışıldığını ancak bulunamadığını, ilgili
firmalardan suret istendiğini 2002 yılına ait olması ve saklama süresi
geçmiş olduğundan belgelere ulaşılamadığını belirtmişlerdir.
Herhangi bir kanıtlayıcı belgesi bulunmayan 9.546.686.360
lira tutarındaki giderin Yasa’nın öngördüğü anlamda belgeye
dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.
|
Yevmiye
Tarih ve No
|
Harcamanın Mahiyeti
(Deftere İşlendiği Haliyle)
|
Tutar
|
|
27.2.2002/438
|
Garsoniye hizmetleri (Ersan Çeliksoy)
|
75.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (H.İbrahim Uğuroğlu)
|
120.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (Ali Çobuloğlu)
|
35.000.000
|
|
1.3.2002/475
|
“ “ (Mahmut Erol)
|
30.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (H.İbrahim Uğuroğlu)
|
120.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (Ersan
Çeliksoy)
|
75.000.000
|
|
25.3.2002/680
|
“ “ (Ayşe Korkmaz)
|
45.000.000
|
|
28.3.2002/739
|
Sıhhi
tesisat (Mahmut Erol)
|
40.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (Mehmet Macit)
|
15.000.000
|
|
“ “
|
Garsoniye hizmetleri (Osman Akın)
|
80.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (Akif Karaçavuş)
|
40.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (Ayşe Korkmaz)
|
45.000.000
|
|
3.6.2002/1392
|
Akaryakıt
gideri (Mıstık Usta)
|
63.000.000
|
|
5.10.2002/2628
|
Seçim tanıtım
ve reklam giderleri
(Balkan Eloktronik)
|
5.213.886.360
|
|
28.10.2002/2892
|
Uçak bilet
gideri (Hüseyin Beşli)
|
128.000.000
|
|
31.10.2002/2923
|
Diğer
çeşitli giderler (Gültekin İyisoy)
|
550.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (İsmail Bıyık)
|
500.000.000
|
|
4.11.2002/2983
|
Diğer
çeşitli giderler (Kürşat Aydoğdu)
|
900.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (Kenan Erol)
|
950.000.000
|
|
“ “
|
“ “ (İsmail Bıyık)
|
400.000.000
|
|
9.12.2002/3237
|
Posta
masrafı (Süleyman Keklikoğlu)
|
121.800.000
|
|
|
Toplam
|
9.546.686.360
|
4- Parti tüzelkişiliği
adına yapılmayan 93.620.480 liralık harcamanın gider yazılması
nedeni partiye sorulmuş, parti yetkilileri Baykoçlar
Petrol Tic. Ltd. Şirketi adına düzenlenen 80.000.000 lira tutarındaki
faturanın parti adına düzenlenmediğinin fark edilememesi nedeni ile sehven
gider yazıldığını, Ahmet Akkuş adına düzenlenen 13.620.480 lira tutarındaki
faturanın ise belgelendirme sınırının altında kalması ve parti faaliyetleri
ile ilgili olması nedeni ile gider kaydedildiğini bildirmişlerdir.
2820 sayılı Yasa’nın 70. maddesinde, siyasi
partilerin giderlerinin amaçlarına aykırı olamayacağı ve bir siyasî
partinin bütün giderlerinin o siyasi parti tüzelkişiliği adına yapılacağı
hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, parti giderlerine ilişkin belgelerin
belgelendirme sınırının altında kalsa bile parti tüzelkişiliği adına
düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Kişiler adına düzenlenen ve Parti tüzelkişiliği
adına olmayan 93.620.480 liralık harcamanın Yasa’nın öngördüğü
anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.
|
Yevmiye tarih ve no
|
Kimden alındığı
|
Fatura tarih ve no
|
Faturanın kimin adına olduğu ve
içeriği
|
Tutar
|
|
3.6.2002/1395
|
Sarıcıoğlu Petrol Ürün. Ltd. Şti.
|
1.6.2002/13037
|
Baykoçlar Pet.Tic.Ltd. Şti.
|
80.000.000
|
|
21.12.2002/2347
|
Mais
A.Ş.
|
13.12.2002/737898
|
Ahmet
Akkuş
|
13.620.480
|
|
|
|
|
Toplam
|
93.620.480
|
5-
4.4.2002 tarih ve 826 numaralı yevmiye fişi ile gider yazılan Genç Özel
Oto. San. ve Tic. Ltd. Şirketine ait 2.4.2002 tarih ve 84403 numaralı ve
2.4.2002 tarih ve 84405 numaralı faturaların incelenmesinde, 84403 numaralı
fatura toplamı 576.500.000 liranın 84405 numaralı faturaya naklen
devredildiği ve 84405 numaralı fatura toplamı 1.018.340.000 lira gider
yazılmasına rağmen, 84403 numaralı fatura ile naklen devredilen 576.500.000
liranın da ayrı olarak gider yazıldığı görülmüştür.
Toplam tutara dahil edilerek gider yazılan
576.500.000 liranın ayrı bir fatura gibi ikinci kez gider yazılması nedeni
partiye sorulmuş, parti yetkilileri faturanın iki sayfadan oluştuğunun fark
edilmeyerek sehven her sayfasının ayrı bir fatura gibi algılanması nedeni
ile gider yazıldığını, durumun ilgili firmaya bildirildiği ve fazla ödenen
meblağın partiye iade edilmesi için gerekli işlemlerin başlatıldığını
belirtmişlerdir.
İki sayfadan oluşan faturanın toplam tutarına dahil
edilerek gider yazıldığı halde, ayrı bir fatura gibi alınarak ikinci kez
gider yazılan faturanın birinci sayfasındaki 576.500.000 liranın
Yasa’nın öngördüğü anlamda belgeye dayandırılmış olduğu kabul edilmemiştir.
Yukarıdaki açıklamalara göre, Parti adına ve
amaçlarına uygun olarak yapılmayan toplam 11.526.299.340 lira gider
karşılığı parti malvarlığının 2820 sayılı Yasa’nın 75. ve 76. maddeleri
uyarınca Hazineye irad kaydedilmesi gerektiği
sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Giderleri
Parti il örgütlerinin giderleri 12.601.290.782.806
lira olarak gösterilmiştir.
Bunun 248.033.092.689 lirası 2001 yılından devreden
borçlar, 23.204.851.829 lirası 2003 yılına devreden alacaklar,
237.453.303.968 lirası personel giderleri, 5.588.487.421.720 lirası genel
yönetim giderleri, 1.995.553.144.712 lirası seçim giderleri,
810.609.743.208 lirası kira giderleri, 769.859.301.533 lirası haberleşme
giderleri, 829.495.897.845 lirası temsil ağırlama giderleri,
518.354.722.049 lirası taşıma ve seyahat giderleri, 358.052.016.554 lirası
basın yayın giderleri, 60.303.473.807 lirası vergi, sigorta ve mahkeme
giderleri ve 1.161.883.812.892 lirası teşkilatlara yapılan yardımlardan
oluşmaktadır.
İl örgütlerinin 2003 yılına devreden nakit mevcudu
359.591.307.930 liradır.
İl örgütleri kesinhesap
çizelgelerinin gider bölümleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820
sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
C- Parti Malları
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılı defter ve
belgeleri üzerinde yapılan incelemede,
Parti’nin 2002 yılında 2820 sayılı Yasa’nın 74.
maddesi uyarınca değeri yüz milyon lirayı aşan 1.351.989.169.086 lira
değerinde taşıt ve demirbaş eşya niteliğinde taşınır mal ediniminin olduğu,
taşınmaz mal ediniminin olmadığı anlaşılmıştır.
Parti tarafından 2002 yılında edinilen, değerleri
toplamı 1.351.989.169.086 lira olan taşınır malların 633.194.845.880 lirası
Genel Merkez, 718.794.323.206 lirası ise il örgütleri tarafından
edinilmiştir. Bu mallar, taşıt araçları ve muhtelif büro malzemeleri
(Toplantı masa ve sandalyeleri, bilgisayar, tv,
dolap, halı, kilim vb.) olup, 88.656.690.000 lirası bağış,
1.263.332.479.086 lirası ise satınalma suretiyle
edinilmiştir.
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılı kesinhesabının ve eklerinin incelenmesinde, Parti’nin
2002 yılında edindiği değeri yüz milyon lirayı aşan taşınır malların 2820
sayılı Yasa’ya uygun olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
IV- SONUÇ
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılı kesinhesabının incelenmesi sonucunda;
1- Kesinhesapta
gösterilen giderlerden Parti amacına uygun ve Parti tüzelkişiliği adına
yapılmış harcama olarak kabulü mümkün görülmeyen 11.526.299.340 lira
(11.526,29 YTL.) karşılığı Parti malvarlığının 2820 sayılı Siyasî Partiler
Yasası’nın 75. ve 76. maddeleri gereğince Hazine’ye gelir kaydedilmesine,
2- Parti’nin 2002 yılı kesinhesabında
gösterilen 28.354.430.349.070 lira (28.354.430,34 YTL.) geliri,
6.620.352.141.431 lira (6.620.352,14 YTL.) borçları, 32.315.033.682.361
lira (32.315.033,68 YTL.) gideri, 2.235.860.844.295 lira (2.235.860,84
YTL.) alacakları ile 423.887.963.845 lira (423.887,96 YTL.) nakit devrinin
Hazine’ye irat kaydedilenler dışında kalan bölümünün eldeki bilgi ve
belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası’na uygun
olduğuna,
13.5.2010 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
|
Başkan
Haşim KILIÇ
|
Başkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
Üye
Fulya KANTARCIOĞLU
|
|
Üye
Ahmet AKYALÇIN
|
Üye
Mehmet ERTEN
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
|
Üye
Şevket APALAK
|
Üye
Serruh
KALELİ
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Nuri NECİPOĞLU
|
|