|
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından:
ÇİLEK FİDESİ ÜRETİMİ, SERTİFİKASYONU
VE
PAZARLAMASI
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, çilek fidesinin, ismine doğru,
sağlıklı ve kaliteli üretilmesini sağlamak amacıyla, üretim, sertifikasyon
ve pazarlama ile ilgili usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 31/10/2006
tarihli ve 5553 sayılı Tohumculuk Kanununun 6 ncı
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)
Araştırma kuruluşu: Bitki çeşitlerinin ıslahı veya bulunması ve
geliştirilmesi ile ilgili faaliyet gösteren, nitelikleri ve çalışma usul ve
esasları Bakanlıkça belirlenen, kamu kurum ve kuruluşları veya özel
kuruluşları,
b)
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
c)
Başvuru kuruluşu: Üretimin yapıldığı ildeki Bakanlık il müdürlüğü veya
Bakanlık tarafından beyanname kabulü ve parsel kontrolleri için yetkilendirilen
kuruluşları,
ç)
Bitki sağlığı kontrol kuruluşu: Ek 3’te belirtilen zirai mücadele araştırma
enstitüleri veya Bakanlık tarafından sertifikasyona tabi zararlı
organizmaların kontrolü için yetkilendirilen kuruluşları,
d)
Bitki Yetiştirme Ruhsatı: 15/5/1957 tarihli ve
6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanununa göre Bakanlık il
müdürlüğü tarafından düzenlenen belgeyi,
e)
Çilek Fidesi Kapasite Raporu: Ön temel, temel ve sertifikalı bloklardan
alınabilecek fide miktarını belirten raporu,
f)
Fide: Çilekte bir üretim mevsiminde ana bitkilerden oluşan, doğrudan
eşeysiz vejetatif yollar veya doku kültürü
yöntemleri ile üretilen köklü bitkileri,
g)
Fidenin niteliği: Fidenin taze fide, frigo fide,
doğal şartlarda veya doku kültürü ile üretilen fide olması özelliğini,
ğ)
Frigo fide: Çilek fidesi üretiminde kullanılmak
üzere soğuk hava deposunda muhafaza edilen bir yaşındaki fideleri,
h)
Genel Müdürlük: Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünü,
ı)
İndeksleme: Bir virüsün varlığının tespit edilebilmesi için test edilecek
bitki ve denek bitkiyle yapılan işlemi,
i)
İsmine doğruluk: Çilek fidesi üreten, satan, depolayan veya sevk eden kişi
ve kuruluşlarca etiketinde belirtilen çeşit adının garanti edilmesi halini,
j)
İtiraz Kontrol Raporu: İtirazlar üzerine, Genel Müdürlüğün görevlendirdiği
konu uzmanları tarafından, itiraza konu durum ile ilgili hazırlanan raporu,
k)
Meristem bitki: Ana bitkiden meristem kültürü yoluyla elde edilen
bitkileri,
l)
Ön temel blok: Araştırma kuruluşları veya Bakanlıkça yetkilendirilen
kuruluşlar tarafından veya yurtdışından ithal edilen, ıslahçı materyalinden
üretilen virüsten ari meristem fide ile özel korumalı tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık alanlarda kurulan,
virüsten arî ön temel sınıfta fide elde edilen parseli,
m)
Ön temel fide: İndeksleme sonucu virüsten ari
olduğu belirlenen ön temel blok bitkilerinden ilk yılın sonunda elde edilen
fideyi,
n)
Parti: Türü, çeşidi, anacı, yaşı, boyu ve ambalajları aynı olan ve bir
seferde muayeneye ve kontrole sunulan fidelerin yeknesaklığı ve kökeniyle
tanımlanabilir birimi,
o)
Pazarlama: Fideleri kullanılmaya hazır olarak stokta bulundurma, satış için
teşhir veya teklif etme, diğer kişiye satış veya teslimat işlemlerini,
ö)
Sertifikalı blok: Temel bloklardan elde edilen veya yurtdışından ithal
edilen, temel sertifikaya sahip olduğu belgelendirilen fideler ile,
Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından özel korumalı tel
seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık
alanlarda kurulan sertifikalı sınıfta fide elde etmek için yapılan parseli,
p)
Sertifikalı fide: Temel bitkiden ilk yılın sonunda elde edilen fideyi,
r)
Sertifikasyon kuruluşu: Bakanlık tarafından bu Yönetmelikte belirtilen
sertifikasyon işlemlerini yapmakla yetkilendirilen kuruluşları,
s)
Standart fide: Bakanlıkça yetkilendirilen üreticiler tarafından menşei
sertifikası olmayan fidelerle özel korumalı tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık alanlarda kurulan
parsellerden ilk yılın sonunda elde edilen, ismine doğruluğu üretici
tarafından garanti edilen fideleri,
ş)
Temel blok: Araştırma kuruluşları veya Bakanlık tarafından yetkilendirilen
kuruluşlar tarafından ön temel bloklardan elde edilen veya yurtdışından
ithal edilen, ön temel kademede olduğu belgelendirilen fidelerle, özel korumalı
tel seralarda veya izolasyon mesafesine uygun açık
alanlarda kurulan virüsten ari temel sınıfta fide elde etmek için yapılan
parseli,
t)
Temel fide: Ön temel bitkiden ilk yılın sonunda elde edilen fideyi,
u)
Tohumluk kontrolörü: Çilek fidelerinin üretimi ve sertifikasyonuna ilişkin
kontrolleri yapan, numune alan ve piyasa denetimlerini yaparak bu konularda
belge düzenleyen kamu görevlileri veya özel kişileri,
ü)
TTSM: Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğünü,
v)
Üretici: Çilek fidesi konularında üretim, koruma ve/veya işlemden geçirme
ve pazarlama faaliyetlerini profesyonel olarak yapan gerçek ya da tüzel
kişileri,
y)
Üretim materyali: Çilek fidelerinin üretilmesinde kullanılan çelik, stolon, sürgün ucu meristemi gibi vejetatif
materyali,
z)
Zararlı organizma: Bitkilerde ve bitkisel ürünlerde zarar yapan bütün
biyolojik dönemlerdeki hayvanları, bitkiler âlemine bağlı canlı
organizmalar ile fungus, bakteri, virüs, nematod, fitoplazma ve diğer
patojenleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Üretim, Sertifikasyon ve Pazarlama Esasları
Genel şartlar
MADDE 4 – (1) Çilek fidesinin üretilmesi, sertifikasyonu ve
pazarlaması ile ilgili genel hükümler aşağıda yer almaktadır.
a)
Çilek fidesi sertifikasyon şeması Ek 1’de yer almaktadır. Standart fide
üretiminde bu şemayı takip etmek zorunlu değildir.
b)
Çilek fidelerinin sertifikasyon sisteminde veya standart olarak
üretilebilmesi için, çilek fidesinin ait olduğu çeşitlerin ülkemizde kayıt
altında olması şarttır.
c)
Çilek fidesi, Bakanlık tarafından yetki verilen gerçek veya tüzel kişiler
tarafından üretilir ve pazarlanır. Üreticinin kullanacağı üretim yöntemine
uygun olarak Fide Üretici Belgesine veya Doku Kültürü ile Tohumluk Üretici
Belgesine sahip olması şarttır. Söz konusu belgeler için Bakanlığın 15/5/2009 tarihli ve 27229 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Tohumculuk Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliğinde
belirtilen şartlar karşılanmalıdır. Her iki üretim şeklini kullanacak
üreticilerin, her iki üretici belgesine sahip olması gerekir. Tohumculuk
Sektöründe Yetkilendirme ve Denetleme Yönetmeliğinin 29 uncu maddesine
göre, kamu kurum ve kuruluşları söz konusu belgelere sahip olmadan çilek
fidesi üretimi yapabilirler.
ç)
Ön temel fide ve temel fide üretimleri araştırma kuruluşları veya
Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından yapılır.
d)
Yurtdışından virüsten ari meristem fide, ön temel
veya temel sınıfta olduğu belgelendirilen fideler ithal edilebilir.
e)
Bu Yönetmelik hükümlerine göre üretilip belgelendirilen fideler, 10/6/2005 tarihli ve 25841 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik
esaslarına göre belgelenmesi durumunda organik fide olarak pazarlanır.
f)
Doku kültüründe sertifikalı fide üretimi için ana kaynak olarak ön temel,
temel veya sertifikalı bloktaki bitkiler kullanılarak elde edilen fide,
yapılan görsel kontroller sonucunda uygun bulunması halinde sertifikalı
fide olarak belgelendirilir. Başlangıç materyalinin sağlandığı bitkilerin
sertifikasının bulunmaması durumunda, uygun doku kültürü yöntemleriyle
üretilen fide, standart fide olarak adlandırılır. Doku kültürü
uygulamasında izlenecek yol ve yöntem Bakanlıkça belirlenir.
g)
Fide üretim parsellerinde ve fidelerde yapılan tüm kimyasal uygulamalar
üretici tarafından kayıt altına alınır ve istenildiğinde üretici tarafından
tohumluk kontrolörüne ibraz edilir.
ğ)
Sertifikasyon sisteminde yer alan fide üretimlerinde sertifikasyona tabi
zararlı organizma kontrolleri yapılırken, standart fide üretimleri iç karantina
etmenleri açısından kontrol edilir.
h)
Bakanlık il müdürlüğü/zirai mücadele araştırma enstitüsü tarafından dış
karantina etmeni tespit edilmesi halinde bu durum Genel Müdürlüğe
bildirilir.
ı)
Yapılan kontroller sonucunda beyannamede belirtilen standartların altında
yer alan fideler için, uygun bulunulan sınıfta sertifika ve etiket
düzenlenir.
i)
Toprak Dezenfeksiyon Kontrol Raporu, beyanname verilmeden önceki bir yıl
içinde toprak ilaçlaması/solarizasyon işleminin
yapılmasının ardından, Bakanlık il müdürlüğü/zirai mücadele araştırma
enstitüsü tarafından düzenlenir.
j)
Yabancı dildeki tüm belgelerin, yeminli tercüme bürosundan onaylı
tercümelerinin sunulması gerekir.
k)
Bu Yönetmelikte adı geçen belge ve formlar, Genel Müdürlük ve Tohumluk
Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü (TTSM) internet sayfasında yer
alır.
Dikim alanları
MADDE 5 – (1) Üreticiler, fide üretilen alanlarda aşağıda
belirtilen hususları yerine getirir.
a)
Tekniğine uygun toprak ilaçlaması veya solarizasyon
yöntemiyle toprak dezenfeksiyonu yapılmamışsa, sertifikalı/standart blok
kurulacak alanda en az üç yıl, ön temel ve temel blok kurulacak alanda ise
en az dört yıl öncesinden çilek, patates ve keten tarımı yapılmamış
olmalıdır.
b)
Üretici tarafından fide dikim alanında, bitkilerin 6968 sayılı Kanun
kapsamında belirtilen iç karantinaya tabi zararlı organizmaların ve
sertifikasyona tabi üretimlerde sertifikasyona tabi zararlı organizmaların
önlenmesi amacıyla gerekli önlemler alınır.
c)
Fide üretim parseline dikilen bitkilerde dikim aralığı, tekniğine uygun
sıra üzeri ve sıra arası mesafelerde olmalıdır.
ç)
Fide söküm şartları çeşit karışımına engel olacak şekilde olmalıdır.
d)
Fidelerin başka bir yere nakli veya dikimi öncesinde üretici tarafından
koruyucu ilaçlamanın yapılması gereklidir.
e)
Üretici dikim ve sökümden en az bir ay öncesinde dikim ve söküm başlangıç
tarihlerini başvuru kuruluşuna bildirir ve sökülen fidelerin nerede
temizlenip muhafaza edileceği hakkında bilgi vermelidir.
Dikime uygunluk
MADDE 6 – (1) Üretim parsellerine aşağıda belirtilen
sınıflarda fideler dikilmelidir.
a)
Ön temel blok: Çeşidin özelliklerini gösteren bitkilerden alınan virüsten ari meristem bitki olması gerekir.
b)
Temel blok: Bir fidenin temel bloğa dikilebilmesi için ön temel bloktan ilk
yılda elde edilen fide olması ve ön temel fide sertifikası ile etiketi
almış olması gereklidir.
c)
Sertifikalı blok: Bir fidenin sertifikalı bloğa dikilebilmesi için temel
bloktan ilk yılda elde edilen fide olması ve temel fide sertifikası ile etiketi
almış olması gereklidir.
İzolasyon
MADDE 7 – (1) Çilek fidesi üretiminde uyulması gereken izolasyon mesafeleri aşağıda belirtilmiştir.
a)
Tüm fide üretim alanlarında çeşitler arasında en az 3 m mesafe
bırakılmalıdır.
b)
Sertifikasyona tabi fide üretim alanları ile çilek meyvesi üretim tarlası
arasında en az 1500 m mesafe; standart blok ile çilek meyvesi üretim
tarlası arasında en az 500 m mesafe olmalıdır.
c)
Ön temel ve temel bloklarda fide üretimi özel korumalı tel seralarda
yapılmalı veya sertifikalı bloktan en az 50 m, standart bloktan ise en az
400 m mesafede olmalıdır. Ön temel ve temel blok arasında ise en az 3 m
mesafe olmalıdır.
ç)
Sertifikalı ve standart fide üretimi yapılan alanlar arasında en az 10 m
mesafe bırakılmalıdır.
(2)
Bitki sağlığı ile ilgili kontroller ve uygulamalar, 6968 sayılı Kanun
hükümleri ve Bakanlıkça belirlenen standartlara göre yapılır.
Beyanname verilmesi
MADDE 8 – (1) Çilek fidesinin sertifikalandırılabilmesi veya
standart olarak üretilebilmesi için, beyanname verilmesi gerekir.
(2)
Beyannamelerin düzenlenmesi ve kabul edilmesi aşağıdaki şekilde yapılır.
a)
Çilek fidesi üretimlerinde beyannamelerden uygun olanı doldurulur.
b)
Beyannamede belirtilen çeşit isimleri, kayıt edilip yayımlandığı şekilde
yazılır.
c)
Beyannameler her blok için ayrı olarak ve Bitki Yetiştirme Ruhsatına esas
her parsel için ayrı doldurulur.
ç)
Beyannameler ön temel ve temel fide üretimleri için beş nüsha, sertifikalı
ve standart fide üretimleri için üç nüsha düzenlenir.
d)
Beyannameler üretimin yapılacağı ildeki başvuru kuruluşuna verilir.
e)
Tüm fide üretimlerinde beyannameler 1 Ocak – 31 Mayıs tarihleri arasında
verilir.
f)
Nematod tahlili için numune alındıktan sonra fide
üretim alanına, beyannamede belirtilen fide dışında herhangi bir bitki
ekilemez veya dikilemez.
g)
Bakanlık ana hizmet birimlerinin görev alanına giren faaliyetleri yürüten
Bakanlık birimleri hariç olmak üzere, sadece Fide Üretici Belgesi’ne sahip
üreticilerin verdikleri beyannameler başvuru kuruluşu tarafından onaylanarak,
üretici belgesi tarih ve sayısı beyannameye yazılır. Uygun bulunmayan
beyanname başvuru kuruluşu tarafından üreticiye gerekçesi belirtilerek iade
edilir.
ğ)
Başvuru sırasında beyannamelere aşağıdaki belgeler eklenir.
1)
Sertifikasyona tabi fide üretiminde, kullanılan fideye ait sertifika ve
etiket miktarını gösteren belge/faturanın başvuru kuruluşu onaylı sureti,
2)
Bitki Yetiştirme Ruhsatı,
3)
Toprak Dezenfeksiyon Kontrol Raporu veya Bakanlık il müdürlüğü tarafından
verilen, parselde ön bitki ve süre şartının yerine getirildiğine dair
rapor,
4)
Sadece ön temel ve temel fide üretim beyannameleri için araştırıcı kuruluş
belgesi veya Bakanlık tarafından yetkilendirildiğine dair belgenin başvuru
kuruluşu onaylı sureti.
h)
Başvuru kuruluşu tarafından kabul edilerek onaylanan beyannamelerin birinci
nüshası beyannameyi kabul eden başvuru kuruluşunda saklanır. İkinci nüsha
üreticiye verilir. Üçüncü nüsha parsel kontrollerinde kullanılması için
Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörüne verilir. Ön temel ve temel fide
beyannamelerinde dördüncü nüsha TTSM’ne, beşinci
nüsha bitki sağlığı kontrol kuruluşuna gönderilir.
ı)
Veritabanı kayıt sistemi uygulamaya girinceye kadar, beyannamelere ait tüm
bilgiler elektronik ortamda beyanname son veriliş tarihinden itibaren onbeş gün içinde başvuru kuruluşu tarafından TTSM’ne gönderilir.
i)
Sertifikasyon sürecinin herhangi bir aşamasında bilgilerin doğru
olmadığının belirlenmesi halinde, başvuru kuruluşu tarafından beyannameler
onaylanmış olsalar dahi iptal edilir, bu beyannameler sonucunda düzenlenen
kontrol raporuna sertifikalandırma yapılmaz, verilen sertifika ve etiketler
iptal edilir.
Parsel kontrolleri
MADDE 9 – (1) Parsel kontrolü, Bakanlıkça yetkilendirilen
tohumluk kontrolörleri ve yetkili kuruluş uzmanları tarafından yapılır.
(2)
Ön temel ve temel blok parsel kontrolleri, üretimin yapıldığı ilin Bakanlık
il müdürlüğü koordinatörlüğünde, bitki sağlığı kontrol kuruluşu ve
sertifikasyon kuruluşundan konu uzmanlarının katılımı ile yapılır.
(3)
Sertifikalı ve standart fide üretiminde parsel kontrolü, üretimin yapıldığı
ilin Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörleri tarafından yapılır. Ancak
ihtiyaç duyulması halinde kontrollere ilgili bitki sağlığı kontrol kuruluşu
veya sertifikasyon kuruluşundan konu uzmanları da davet edilebilir.
(4)
Tüm çilek fidesi üretim bloklarında vejetasyon döneminde en az iki ve söküm
döneminde en az bir parsel kontrolü yapılır.
(5)
Sertifikasyona tabi üretimlere ait parseller, Ek 2’de yer alan zararlı
organizmalar açısından kontrol edilirken; standart üretimlerde 6968 sayılı
Kanun kapsamında yer alan etmenler açısından kontrol edilir.
(6)
Parsel kontrolleri aşağıdaki esaslar dâhilinde yapılır.
a)
Her beyannamenin temsil ettiği parsel veya blok bir üretim ünitesidir.
b)
Ön temel ve temel bloklarda kontroller, bitki sağlığı kontrol kuruluşundan
görevlendirilen uzman tarafından makroskobik
kontroller ve laboratuar analizleri yoluyla yapılır. Yapılan
testler/inceleme sonucunda, bitki sağlığı kontrol kuruluşu raporunu başvuru
kuruluşuna ve TTSM’ne gönderir.
c)
Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörü tarafından sertifikalı bloktaki
tüm bitkiler sertifikasyona tabi zararlı organizmalar açısından, standart
bloktaki üretimler ise iç karantina etmenleri açısından makroskobik
olarak kontrol edilir. Şüpheli örnekler bitki sağlığı kontrol kuruluşuna
analiz/inceleme için gönderilir.
ç)
Yapılan kontrollerde, parseldeki bitkilerin pazarlanmasını engelleyen
hususların teknik olarak üretici tarafından giderilmesinin mümkün olduğu
tespit edilirse, üreticiye Çilek Fidesi Muayenesi İhbarnamesi verilir.
Belirtilen süre sonunda yapılan ikinci kontrolde hastalık ve zararlılarla
mücadelenin başarılı olmadığı tespit edilirse ve etmenin iç karantina
etmeni olması halinde, parseldeki bitkiler 6968 sayılı Kanun hükümlerine
göre işleme tabi tutulur. Sonuç, düzenlenen parsel kontrol raporuna
"Sertifikalı Olamaz" olarak işaretlenir. İç karantina etmeni
dışındaki bir zararlı organizma bulaşıklığının tespiti halinde ise,
üretimler standart fide olarak pazarlanabilir.
d)
İsmine doğruluk kontrolü amacıyla parsellerdeki bitkiler çeşit ayırımının
en iyi görüldüğü vejetasyon döneminde en az bir defa kontrol edilir ve
Yetiştirme Dönemi Parsel Kontrol Raporu düzenlenir. Parsellerde bulunan
bitkiler botanik bakımdan ait olduğu çeşidin özelliğini taşımalıdır.
Kontrolde görevli uzmanlar, parselde bulunan bitkilerin menşei ile ilgili
diğer kayıtları üreticiden istemeye ve incelemeye yetkilidir.
e)
Tüm çilek fidesi üretimleri için Söküm Dönemi Parsel Kontrol Raporu’na,
kontrolde görevli uzman/uzmanlar tarafından standartlara uyduğu belirlenen
fide üretim miktarı yazılır ve raporda "Sertifikalı Olabilir"
şeklinde belirtilir.
f)
Söküm dönemi parsel kontrolünde, bitki sağlığı kontrol kuruluşu
uzmanı/Bakanlık il müdürlüğü tohumluk kontrolörü tarafından ön
temel/temel/sertifikalı/standart fidelerde nematod
kontrolü için örnek alınır; örneklerde bitki sağlığı kontrol kuruluşu
tarafından gerekli inceleme yapılarak sonuç TTSM’ne
ve başvuru kuruluşuna gönderilir.
Parsel kontrol raporunun düzenlenmesi
MADDE 10 – (1) Parsel kontrol raporu hem vejetasyon hem de
söküm döneminde aşağıdaki esaslar dahilinde
tohumluk kontrolörü tarafından düzenlenir ve kontrole katılan uzmanlar
tarafından imzalanır.
a)
Raporlar üç nüsha halinde düzenlenir.
b)
Raporlarda silinti veya kazıntı yapılmaz. Değişiklik zorunlu ise
yanlışlığın üzeri çizilerek doğrusu yazıldıktan sonra tohumluk
kontrolörü/uzman tarafından paraflanır.
c)
Başvuru kuruluşu tarafından, düzenlenen raporların iki nüshası üreticiye
verilir, üçüncü nüshası Bakanlık il müdürlüğünde muhafaza edilir.
ç)
Bakanlık il müdürlüğü kontrolörü tarafından söküm dönemi parsel kontrolü
sırasında Çilek Fidesi Kapasite Raporu düzenlenir.
Parsellerin iptal edilmesi
MADDE 11 – (1) Aşağıda belirtilen hususlardan birinin
gerçekleşmesi durumunda üretim parseli reddedilir ve bu bitkiler ön temel
fide, temel fide, sertifikalı fide veya standart fide üretimi için
kullanılmaz.
a)
Sertifikalı/standart fide üretim parsellerinde yapılan fenolojik
muayene sonucunda tip dışı bitkilerin oranının % 2’den fazla olması
durumunda, öncelikle bu bitkiler kolaylıkla görülebiliyorsa, görevlilerin
nezaretinde tümünün yetiştirme alanından sökülebilmesi için Çilek Fidesi
Muayenesi İhbarnamesi düzenlenir. Verilen süre sonunda tip dışı bitki oranı
tekrar kontrol edilir. Yapılan ikinci kontrolde tip dışı oran % 2’nin
üzerinde olması halinde,
b)
Fide üretiminde kullanılan materyalin, 6968 sayılı Kanun kapsamındaki iç
karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık olmasının belirlendiği
durumlarda,
c)
Ön temel ve temel blokta çeşit karışımının olması halinde,
ç)
Fide üretim parsellerinde meyve amaçlı üretim yapılması durumunda,
parseller iptal edilir ve söküm dönemi kontrol raporunda
nedenleri yazılır.
(2)
Karantina etmenlerinden dolayı iptal edilen parseldeki fideler 6968 sayılı
Kanun kapsamında işleme tabi tutulur. Bunun dışındaki nedenlerden dolayı
reddedilen parseldeki fideler sertifikalandırılmaz, ancak standartlara
uyması halinde standart fide olarak adlandırılır.
(3)
Bakanlıkça belirlenen izolasyon mesafesine
uyulmamasının belirlenmesi halinde, söz konusu parseller, içlerindeki en
alt aşama olarak kabul edilirler ve kontrol raporuna nedeni ile birlikte
yapılan değişiklik, kontrolü yapan uzmanlar/tohumluk kontrolörü tarafından
yazılır.
Etiketleme ve sertifikalandırma
MADDE 12 – (1) Üretici, fideler için düzenlenen Söküm Dönemi
Kontrol Raporu’nun aslı ile Sertifika/Belge ve Etiket Talep Formunu TTSM’ne gönderir. Talep Formunda belirtilen fide
miktarı, Söküm Dönemi Kontrol Raporunda belirtilen miktarın üzerinde
olamaz.
(2)
Ön temel ve temel fide üretimlerinde, bitki sağlığı kontrol kuruluşu
tarafından yapılan test sonuçları/rapor TTSM’ne
gönderilmeden sertifika ve etiket düzenlenmez.
(3)
Etiketler TTSM veya Bakanlık tarafından yetki verilen kuruluştan temin
edilir.
(4)
Etiketleme ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
(5)
Ön temel, temel, sertifikalı ve standart çilek fidelerinin en fazla 1000
adedi için bir etiket kullanılır. Etikette çilek fidesi miktarı belirtilir
ve depolama ve nakiller öncesinde etiketlerin üretici tarafından takılması
zorunludur.
(6)
Etiketlerde bulunması gereken asgari bilgiler, Ek 4’de belirtilmiştir.
(7)
Alıcılar satın aldıkları fidelere ait etiketleri, gerektiğinde yetkililere
göstermek amacıyla bir yıl muhafaza etmekle yükümlüdür.
Ambalajlama
MADDE 13 – (1) Aynı blok ve çeşide ait fideler, aşağıda
belirtilen standartlar esas alınarak ambalajlanır ve satışa arz edilir.
a)
Kökleri yeterince gelişmiş olmalıdır.
b)
Fidelerde büyüme konisi zarar görmemiş olmalıdır.
c)
Fidelerde kuruma veya aşırı donma olmamalıdır.
ç)
Fideler botanik bakımdan çeşidin morfolojik özelliğini taşımalıdır.
d)
Fidelerin gövde çapı 5 mm’den aşağı olmamalıdır.
e)
Fidelerde ölü bitki kısımları, stolon ve çiçek
kısmı olmamalıdır.
Denetim
MADDE 14 – (1) Çilek fidesi üretimlerinin sertifikasyon
sistemi içerisinde üretilmelerine ilişkin parsel kontrolleri, aşağıdaki
esaslar dahilinde Bakanlıkça denetlenir.
Denetlenecek üretim alanları Genel Müdürlük tarafından belirlenir.
a)
Başvuru kuruluşu tarafından gerçekleştirilen sertifikalı çilek fidesi
kontrolleri, TTSM ve/veya bitki sağlığı kontrol kuruluşu tarafından
denetlemesi yapılır.
b)
Denetlemede parsel kontrolü yapılır ve Parsel Kontrol Denetleme Raporu
düzenlenir.
c)
Denetim elemanları tarafından, Parsel Kontrol Denetleme Raporu ile başvuru
kuruluşunca düzenlenen Parsel Kontrol Raporu karşılaştırılarak farklılık
olup olmadığı belirlenir. Şayet farklılık söz konusu ise, başvuru kuruluşuna
ve üreticiye düzenlenen denetleme raporunun birer sureti verilir ve
sertifikasyon işlemlerinde denetleme raporu esas alınır.
ç)
TTSM ve bitki sağlığı kontrol kuruluşu, ülke genelinde yapılan denetimleri
tamamladığında, denetimlere ilişkin değerlendirme raporunu Genel Müdürlüğe
gönderir.
İtiraz
MADDE 15 – (1) Üreticiler düzenlenen belgelere itirazlarını,
belgenin düzenleme tarihinden itibaren onbeş gün
içinde Genel Müdürlüğe yapar.
(2)
Genel Müdürlük söz konusu itirazı değerlendirerek, uzmanların itirazı
yerinde incelemesi amacıyla Bakanlık il müdürlüğü ve ilgili
kuruluş/kuruluşları görevlendirir. Genel Müdürlük, itirazın bitki sağlığı
standartları ile ilgili olması halinde, üretimin yapıldığı ildeki Bakanlık
il müdürlüğünden bir, analizi yapan kuruluştan bir ve söz konusu kuruluş
dışında, Adana/Ankara/İzmir zirai mücadele araştırma enstitüsünden bir
ziraat mühendisinden oluşan İtiraz İnceleme Kurulu’nu görevlendirir. Kurul
çalışmasını, analizi yapan kuruluşta yapar. İtirazın diğer nedenlerden
olması halinde ise, üretimin yapıldığı Bakanlık il müdürlüğünden bir ve
sertifikasyon kuruluşundan bir ziraat mühendisinden oluşan İtiraz İnceleme
Kurulu görevlendirilir.
(3)
Yapılan görevlendirme itiraz sahibine bildirilir. İtiraz sahibi,
görevlendirilen kuruluşların döner sermaye hesabına kontrol ücretini
yatırır.
(4)
Tüm işlemlerin tamamlanması ile birlikte Kurul tarafından, İtiraz Kontrol
Raporu düzenlenir ve sonuç en geç bir hafta içinde Genel Müdürlüğe
gönderilir. Genel Müdürlük itiraz sonucu alınan kararı üreticiye,
sertifikasyon kuruluşuna ve başvuru kuruluşuna gönderir.
(5)
Söz konusu alınan karar sertifikasyona esas nihai karar olup, itiraz
edilemez.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Cezai ve idari yaptırımlar
MADDE 16 – (1) Çilek fidesi üretim ve pazarlanmasında, 5553
sayılı Tohumculuk Kanununa aykırı hareket edenler hakkında, aynı Kanunun 12
nci maddesi hükümleri uygulanır.
Ücretler
MADDE 17– (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sertifikasyon ve
kontrol hizmetleri ücrete tabidir. Ücretler, 28/12/2006
tarihli ve 26390 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama
Yönetmeliği hükümlerine göre, hizmeti veren kuruluşun döner sermaye
işletmesi hesabına peşin olarak yatırılır. Bu ücretler, Bakanlık tarafından
her yıl ocak ayında yeniden değerleme oranında belirlenir.
İstisnalar
MADDE 18 – (1) Bilimsel amaçlı çalışmalarda, araştırma ve
geliştirme çalışmalarında ve genetik çeşitliliğin korunmasına yönelik
çalışmalarda kullanılan fideler ile üreticinin kendi ihtiyacını karşılamak
amacıyla ürettiği fideler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
Düzenleme yetkisi
MADDE 19 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasını
sağlamak üzere her türlü düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.
Mevcut belge ve üretimlerin durumu
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımlanarak yürürlüğe
girmesinden önce üreticilerin sahip olduğu belge, başvurular ve kontroller
geçerli olup, bundan sonra yapılacak başvurular, kontroller ve
belgelendirme bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 21 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Ek-1
ÇİLEK FİDESİ SERTİFİKASYON ŞEMASI
MERİSTEM BİTKİ
├İndeksleme
VİRÜSTEN ARİ
MERİSTEM FİDE
↓
ÖN TEMEL BLOK
│
Ön temel fide
(beyaz üzeri mor kuşaklı etiket)
↓
TEMEL BLOK
│
Temel fide (beyaz
etiket)
↓
SERTİFİKALI BLOK
│
Sertifikalı
fide (mavi etiket)
↓
TİCARİ ÇİLEK
MEYVE BAHÇESİ
Ek-2
Çilek Fidesinde Sertifikasyona Tabi Zararlı
Organizma Listesi
|
Etmen
|
Sertifikasyona
tabi zararlı organizma
|
Kontrol
şekli ve sıklığı
|
|
Virüs
|
Domates siyah
halka hastalığı (Tomato black ring nepovirus)
|
Vejetasyon döneminde en az 1 defa göz ile genel bir inceleme,
gerekli durumda laboratuar analizi yapılır.
|
|
Ahududu halka
leke hastalığı (Raspberry ringspot virus)
|
Vejetasyon döneminde en az 1 defa göz ile genel bir inceleme,
gerekli durumda laboratuar analizi yapılır.
|
|
Arabis mozaik
hastalığı (Arabis mosaic nepovirus)
|
Vejetasyon döneminde en az 1 defa göz ile genel bir inceleme,
gerekli durumda laboratuar analizi yapılır.
|
|
Çilek latent halka leke hastalığı (Strawberry
latent ringspot nepovirus)
|
Vejetasyon döneminde en az 1 defa göz ile genel bir inceleme,
gerekli durumda laboratuar analizi yapılır.
|
|
Fungus
|
Phytophthora Kök ve Kökboğazı
Çürüklüğü (Phytophthora spp.)
|
Yılda 2 defa (İlkbahar-Sonbahar) makroskobik
inceleme; şüphelenilen örneklerden izolasyon ve
mikroskobik inceleme yapılır.
|
|
Vertisilyum Solgunluğu
(Verticillium dahlia, V. albo-atrum)
|
Yılda 2 defa (İlkbahar-Sonbahar) makroskobik
inceleme; şüphelenilen örneklerden izolasyon ve
mikroskobik inceleme yapılır.
|
|
Antraknoz (Colletetricum acutatum)
|
Yılda 2 defa (İlkbahar-Sonbahar) makroskobik
inceleme; şüphelenilen örneklerden izolasyon ve
mikroskobik inceleme yapılır.
|
|
Nematod
|
Çeltik beyaz
uç nematodu (Aphelenchoides besseyi)
|
Dikim öncesi
ilkbahar ya da sonbaharda 1 kez üretim yapılacak alandan toprak analizi
yapılır. Vejetasyon döneminde parseller kontrol edilir ve bitki paraziti nematodların neden olduğu belirtileri gösteren
bitkiler kökü ve toprağıyla birlikte en kısa süre içinde analiz edilmek
üzere ilgili kontrol kuruluşuna gönderilir. Üretim sonrası elde edilen
fidelerden örnekleme yapılarak analiz edilmek üzere ilgili laboratuara
gönderilir.
|
|
Çilek nematodu (A. fragariae)
|
Dikim öncesi ilkbahar ya da sonbaharda 1 kez üretim yapılacak alandan
toprak analizi yapılır. Vejetasyon döneminde parseller kontrol edilir ve
bitki paraziti nematodların neden olduğu
belirtileri gösteren bitkiler kökü ve toprağıyla birlikte en kısa süre
içinde analiz edilmek üzere ilgili kontrol kuruluşuna gönderilir. Üretim
sonrası elde edilen fidelerden örnekleme yapılarak analiz edilmek üzere
ilgili laboratuara gönderilir.
|
|
Nematod
|
Kök-ur nematodları (Meloidogyne spp)
|
Dikim öncesi ilkbahar ya da sonbaharda 1 kez üretim yapılacak
alandan toprak analizi ve söküm
olmaması durumundan azami 4 yılda bir analiz tekrarı; Söküm esnasında makroskobik
olarak köklerde ur varlığı yönünden kontrol edilir.
|
|
Şoğan-sak nematodu (Ditylenchus dipsaci)
|
Dikim öncesi ilkbahar ya da sonbaharda 1 kez üretim yapılacak alandan
toprak analizi yapılır. Vejetasyon döneminde parseller kontrol edilir ve
bitki paraziti nematodların neden olduğu
belirtileri gösteren bitkiler kökü ve toprağıyla birlikte en kısa süre
içinde analiz edilmek üzere ilgili kontrol kuruluşuna gönderilir. Üretim
sonrası elde edilen fidelerden örnekleme yapılarak analiz edilmek üzere
ilgili laboratuara gönderilir.
|
|
İğne nematodları (Longidorus attenuatus, L.elongatus)
|
Dikim öncesi ilkbahar ya da sonbaharda 1 defa üretim yapılacak
alandan toprak analizi ve söküm olmaması durumundan azami 4 yılda bir
analiz tekrarı yapılır.
|
|
Kamalı nematodlar (Xiphinema diversicaudatum)
|
Dikim öncesi ilkbahar ya da sonbaharda 1 defa üretim yapılacak
alandan toprak analizi ve söküm olmaması durumundan azami 4 yılda bir
analiz tekrarı yapılır.
|
|
Böcek ve akar
|
İkinoktalı kırmızı örümcek
(Tetranychus urticae,
Tetranychus cinnebarinus)
|
Vejetasyon döneminde en az 1 defa göz ile genel bir inceleme yapılır.
Zararlının görülmesi halinde mücadele metodları
uygulanır.
|
|
Bakteri
|
Köşeli
Yaprak Lekesi (Xanthomonas fragaria)
|
Vejetasyon döneminde en az 1 defa görsel kontrol, şüpheli durumda
laboratuar analizi yapılmalıdır.
|
Ek 3
Ön Temel ve Temel Blok Parsel
Kontrollerinde ve Tüm Laboratuar Analizlerinde
Yetkili Bitki Sağlığı Kontrol Kuruluşu
|
Coğrafik
Bölge
|
Yetkili
Kuruluş
|
|
Akdeniz Bölgesi
|
Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-ADANA
|
|
Ege Bölgesi
|
Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-İZMİR
|
|
Marmara Bölgesi
|
Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-İZMİR
|
|
İç Anadolu Bölgesi
|
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-ANKARA
|
|
Doğu Anadolu Bölgesi
|
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-ADANA
|
|
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
|
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-ADANA
|
|
Karadeniz Bölgesi
|
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü-ANKARA
|
Ek-4
ETİKETLEME KURALLARI
1) Çilek fidesi
etiketlerinde bulunması gereken asgari bilgiler aşağıda belirtilmiştir.
a) Bakanlığın adı ve logosu,
b) Etiketi düzenleyen kuruluşun adı ve logosu,
c) Üretim yılı,
ç) Tür adı,
d) Çeşit adı,
e) Fidenin sınıfı/niteliği,
f) Parti no
g) Üretici firmanın adı ve adresi,
ğ) “VİRÜSTEN ARİ” dir
ibaresi,
h) Fide miktarı.
2) Etiketler,
fidenin sınıfına göre aşağıdaki renklere uygun olarak düzenlenir.
|
Fidenin sınıfı
|
Etiket rengi
|
|
Ön temel
|
Beyaz üzeri
mor kuşaklı
|
|
Temel
|
Beyaz
|
|
Sertifikalı
|
Mavi
|
|
Standart
|
Sarı
|
3) Çilek fide etiketleri en az 75 x 130 mm ebatlarında
olmalıdır.
|