|
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinden:
Esas No :
2009/16481
Karar No : 2010/19524
YARGITAY İLAMI
İncelenen Kararın:
Mahkemesi : Kozan 1.
Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi
Tarihi :
14/11/2007
Numarası : Esas no: 2007/279 Karar no: 2007/316
Davacı :
Aybike Öztürk
Davalı :
Tolgahan Öztürk
Dava Türü : Evlenmenin İptali
Temyiz Eden : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
Taraflar arasındaki davanın
yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına
bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp
düşünüldü.
Taraflar arasında görülen
boşanma davasının duruşması sırasında davacının evliliklerinin iptaline
karar verilmesini talep ettiği; davalının söz konusu bu talebi kabul
ettiği, mahkemece evliliğin iptaline karar verildiği; hükmün temyiz
edilmeksizin kesinleştiği görülmektedir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun
145'inci maddesinde mutlak butlan, 149,150 ve 151'inci maddelerinde nisbi butlan halleri düzenlenmiştir.
Dosya kapsamına göre, davacı Aybike ile davalı Tolgahan’ın
taraflar arasında yapılan anlaşma gereğince, Aybike'yi
kaçıran ve bu nedenle cezaevinde olan Tolgahan’ın
ceza almasını engellemek amacıyla evlendikleri; tarafların hiç bir araya
gelmediği anlaşılmaktadır.
Tarafların evlenmelerine rağmen
bir araya gelmemesi Türk Medeni Kanununda düzenlenen evlenmenin iptali
şartları arasında düzenlenmediği halde, davanın kabulü ile evliliğin
iptaline karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup; kararın bozulmasını
gerektirmiştir.
SONUÇ: Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı
kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebepte kabulü ile hükmün sonuca
etkili olmamak üzere BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi. 25/11/2010
—— • ——
Yargıtay 2. Hukuk Dairesinden:
Esas No :
2009/16487
Karar No : 2010/20342
YARGITAY İLAMI
İncelenen Kararın:
Mahkemesi : Şebinkarahisar
Sulh Hukuk Mahkemesi
Tarihi :
21/1/2009
Numarası : Esas no: 2008/3 Tereke Karar no: 2009/1 Tereke
Davacı :
Şebinkarahisar Cumhuriyet Savcılığı
Müteveffa : Çarı Gulmuradov
Dava Türü : Tereke
Temyiz Eden : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
Taraflar arasındaki davanın
yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hükmün kanun yararına
bozulması Adalet Bakanlığının yazısı üzerine Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığı tarafından istenilmekle evrak okunup gereği görüşülüp
düşünüldü.
Mahkemece Türkmenistan uyruklu
müteveffa Amansultan ve Cumageldi
oğlu 13/5/1978 doğumlu Çarı Gulmuradov'un
terekesinden el çekilmesine ve terekenin hazineye devir ve teslimine karar
verildiği anlaşılmıştır.
T.C. Anayasasının 90. maddesinin
son fıkrasında "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında
Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek
cümle: 7/5/2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe
konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler
içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır." hükmünün,
"Mahkemelerin
bağımsızlığı" kenar başlıklı 138. maddesinin 1. fıkrasında ise "Hakimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna
ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler."
hükmünün yer aldığı,
27/9/1975
gün ve 15369 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve Türkiye'nin de taraf
olduğu Birleşmiş Milletler "Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana
Sözleşmesi"ne Türkmenistan'ın da taraf olduğu, söz konusu sözleşmenin
"Konsolosluk görevleri" başlıklı 5. maddesinin (g) bendinde ise,
kabul edilen Devletin kanun ve düzenlemeleri uyarınca, gönderen Devletin
uyruğu bulunan gerçek ve tüzel kişilerin bu Devlette mirasla ilgili
çıkarlarını korumanın konsolosluğun görevleri içinde olduğunun hüküm altına
alındığı,
Türkiye ile Türkmenistan
arasında 1994 yılında imzalanmış olup, 12/11/1997
tarih ve 23168 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
"Türkiye Cumhuriyeti ile Türkmenistan Arasında Konsolosluk
Antlaşması" nın 46/5. maddesi ile mirasın
değeri önemsiz ise, konsolosluk memurunun miras mallarının kendisine
teslimini isteyebileceği ve bu takdirde terekeyi ilgili şahıslara gönderme
hakkına sahip olduğunun hükme bağlandığı,
Bu kapsamda anılan uluslararası
sözleşme ve antlaşma içeriği dikkate alınarak hüküm kurulması gerekirken,
terekenin "hazineye devir ve teslimine" şeklinde karar verilmesi
doğru
görülmemiştir.
SONUÇ: Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığının, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427/6. maddesine dayalı
kanun yararına bozma isteğinin açıklanan sebeple kabulü ile hükmün sonuca
etkili olmamak üzere BOZULMASINA, oybirliğiyle karar verildi. 6/12/2010
—— • ——
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinden:
Esas No :
2010/44776
Karar No : 2010/37261
YARGITAY İLAMI
Mahkemesi : Eskişehir İş Mahkemesi
Tarihi :
17/12/2009
Numarası : 2009/325-2009/1855
Davacı :
Mehmet SAĞLAR Adına Avukat Pınar Çelik ARPACI
Davalı :
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Adına Avukat Osman ÇAL
Davacı Mehmet Sağlar ile davalı
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. arasındaki alacak davasına ilişkin Eskişehir
İş Mahkemesince verilen ve temyiz edilmeksizin kesinleşen 17/12/2009 tarih
ve 2009/325 Esas, 2009/1855 Karar sayılı kararının 6245 sayılı Harcırah
Kanununa aykırı olduğu iddiası ile kanun yararına bozulması Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcılığının 23/9/2010 gün ve 2010/201759 sayılı tebliğnamesi ile istenilmiş olmakla, dosyadaki tüm
belgeler okunup dava dosyası için Tetkik Hakime M.
Göçer tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi,
gereği konuşulup düşünüldü.
YARGITAY
KARARI
Davacı; davalı işyerinde işçi
olarak çalıştığını, iş yerinde uygulanan TİS in 56/a maddesinde hizmet yılı
ödülünün düzenlendiğini, bu maddede şeker sanayinde 10-15-20-25
ve 30 yıl hizmeti bulunan daimi personel ile 10-15-20-25-30 kampanyada
çalışmış olan geçici personele 10 yıl için 10, 15 yıl için 30, 20 yıl için
45, 25 yıl için 50, 30 yıl için 60 günlük brüt yevmiye tutarında ödül
verilir hükmünün bulunduğunu, davacının maddede belirtilen hizmet yılını
doldurması nedeniyle hizmet ödülü aldığını, ancak davacıya kesintiler
yapılarak ödülünün ödendiğini, TİS’e göre hizmet
yılı ödülünün hiç bir kesinti yapılmaksızın brüt yevmiye tutarı üzerinden
ödenmesi gerektiğini belirterek, eksik ödenen hizmet yılı ödülü alacağının
davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı; dava konusu alacağın
zamanaşımına uğradığını 193 sayılı Gelir Vergisi K.nun
61. maddesine göre hizmet yılı ödülünden kesinti yapılmayacağına dair bir
düzenleme olmadığını, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa göre ücret ikramiye
v.s gelirlerin damga vergisine tabi olduğunu, 5510 sayılı Yasanın 80.
maddesinde prime esas kazançların belirtildiğini, 506 sayılı SSK nu, 4447
sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu gereği personele ödenmekte olan
ücretlerden Gelir Vergisi kesintisi Sigorta primi kesintisi, İşsizlik
sigortası kesintisinin yapılmasının zorunluluğu olduğunu 1978, 1980 yılları
arasında imzalanan 8. Dönem TİS.den bu yana
uygulamanın bu şekilde devam ettiğini, taraflar arasında hiç bir ihtilaf
çıkmadığını savunmuştur.
Mahkemece;
TİS'nde
hizmet yılı ödülü başlığını taşıyan 56/a maddesinde şeker sanayinde 10-15-20-25 ve 30 yıl hizmeti bulunan daimi personel ile
10-15-20-25-30 kampanyada çalışmış olan geçici personele 10 yıl için 10, 15
yıl için 30, 20 yıl için 45, 25 yıl için 50, 30 yıl için 60 günlük brüt
yevmiye tutarında ödül verilir hükmünün bulunduğu, TİS gereği hizmet yılı
ödülünün brüt tutar üzerinden ödenmesi gerektiği, TİS'nde
ödenecek ödül veya diğer sosyal yardımların hangisinin net hangisinin brüt
ücret üzerinden ödeneceğinin açık, kesin ve somut olarak taraflarca kararlaştırıldığı,
örneğin TİS'nin 53. maddesinde düzenlenen doğum
yardımının ve 64. maddesinde düzenlenen defin yardımının net olarak
ödeneceğinin belirtildiği, 67. maddedeki görev ve sorumluluk ödeneği ile
63. maddedeki ölüm yardımının çıplak yevmiye üzerinden ödeneceğinin
belirtildiği hizmet yılı ödülünden kesinti yapılacağına dair vergi
yasasında bir düzenleme olmadığı, vergide kanunilik ilkesi geçerli
olduğundan yorum yolu ile yasanın genişletilemeyeceği, TİS’ndeki
bu maddenin amacının belirli bir süre hizmet eden kişilerin ödüllendirmeye
çalışılması olduğu aynı maddede hizmet yılı ödülü olarak Cumhuriyet altını
verileceğinin de kararlaştırıldığı, bu ödülün ayni olarak işçilere
ödendiği, brüt kelimesinin sözlükteki karşılığının kesinti yapılmamış para
olduğu uygulamada brüt deyiminin henüz yasal kesintiler yapılmamış ücret
anlamına geldiği Şeker İş ile Türkiye Şeker Sanayi İşverenleri Sendikası
arasında yapılan 23. TİS’nin 35. maddesinde
"ücret ve ücret dışındaki her türlü ödemelerden kanuni kesintiler yapılır"
düzenlemesinin yer aldığı bu düzenlemenin davaya konu önceki dönem TİS
Terinde bulunmadığı buna göre davacıya hizmet yılı ödülünün brüt yevmiye
üzerinden ödenmesi gerektiği halde kesinti yapılarak net ödeme yapıldığı
gerekçesi ile isteğin kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık toplu iş
sözleşmesinde brüt ücret üzerinden ödeneceği belirlenen hizmet ödülünden
Gelir Vergisi, Damga Vergisi, Sigorta Şahıs Payı olarak Sigorta Primi ve
İşsizlik Sigortası primi kesintisi yapılıp yapılmayacağı noktasında toplanmaktadır.
Davaya konu toplu iş
sözleşmelerinin "Hizmet Yılı Ödülü" başlığını taşıyan 56/a
maddesinde; "Şeker Sanayinde (Türk Şekere bağlı ve Türk Şekerce tedvir
edilen dönemde) 10-15-20-25 ve 30 yıl hizmeti
bulunan kadrolu daimi işçiler ile diğer işçilere ve 10-15-20-25 ve 30
kampanyada çalışmış olan kampanya mevsimlik işçilere 10 yıl için 10, 15 yıl
için 30, 20 yıl için 45, 25 yıl için 50, 30 yıl için brüt 60 günlük yevmiye
tutarında ödül verilir." düzenlemesi bulunmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Yasasının
61. maddesinde; Ücret, işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak
çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para
ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa
tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur
hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş
olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın
belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
Bu Kanunun uygulanmasında,
aşağıda yazılı ödemelerde ücret sayılır.
1. 23 üncü Maddenin 11 numaralı
bendine göre istisna dışında kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim
aylıkları;
2. Evvelce yapılmış veya
gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler;
3. Türkiye Büyük Millet
Meclisi, İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlarına
veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların
üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzeyen diğer kimselere bu sıfatları
dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
4. Yönetim ve denetim kurulları
başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen
veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
5. Bilirkişilere, resmi
arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her
türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve
menfaatler;
6. Sporculara transfer ücreti
veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler, şeklinde düzenleme
mevcuttur.
Aynı yasanın 94. maddesinde ise
"Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair
kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek
ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler,
gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek
erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre
tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dahil) nakden veya hesaben
yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar." hükmü
bulunmaktadır.
506 sayılı Yasanın 77.
maddesinde ise; Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri
primlerin hesabında:
a) Sigortalıların o ay için hak
ettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu
nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince
verilen karar gereğince (a) ve (b) fıkralarında yazılı kazançlar
niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, Brüt
toplamı esas alınır.
Şu kadar ki, ölüm, doğum ve
evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni
yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar
itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin
hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara
alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm
ödemeler prime tabi tutulur düzenlemesi bulunmaktadır.
488 sayılı Damga Vergisi
Kanununun ekinde yer alan 1 sayılı tablonun 4. bölümüne ait 1. sıranın b
bendinde "Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı,
ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla
olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar için verilen makbuzlar ile bu
paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari
hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu taktirde nakli ve tediyeyi temin eden kağıtların...
oranında damga vergisine tabi olacağı.."
düzenlenmiştir.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası
Kanununun 48. maddesinde ise "İşsizlik sigortası zorunludur. Bu Kanun
kapsamına giren ve halen çalışmakta olanlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte, yeni girenlerde işe başladıkları tarihten itibaren sigortalı
olurlar. Şeklinde hüküm bulunmaktadır.
Anılan yasal düzenlemeler ve
somut uyuşmazlık birlikte değerlendirildiğinde TİS. ile
hizmet yılı ödülü adı altında davacıya yapılan ödemeler Gelir Vergisi Yasası,
Damga Vergisi Yasası, Sosyal Sigortalar Yasası ve İşsizlik Sigortası Yasası
anlamında geniş anlamda vergiye ve prime esas kazanç olarak kabul
edilmelidir. İşverence yapılan kesintiler yasal olup aksi halde işverenin
hukuki sorumluluğu söz konusu olacaktır. Buna göre dava konusu isteğin
reddine karar vermek gerekirken yazılı gerekçelerle kabulüne karar
verilmesi hatalıdır.
Bu nedenle Yargıtay C.
Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine atfen düzenlediği tebliğname yerinde görülmekle Eskişehir İş Mahkemesinin
17/12/2009 tarih ve 2009/325-Esas, 2009/1855-Karar
sayılı kararının sonuca etkili olmamak üzere HUMK'nun
427/6 maddesi uyarınca kanun yararına BOZULMASINA, Kararın onaylı bir örneğinin
Adalet Bakanlığınca Resmî Gazete’de yayınlanmak üzere dosyanın Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine 10/12/2010 gününde oybirliği ile
karar verildi.
|