|
Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
PATATES VE
DOMATESTE BAKTERİYEL SOLGUNLUK VE PATATESTE
KAHVERENGİ
ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI İLE MÜCADELE
HAKKINDA
YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; patates ve domateste bakteriyel solgunluk ve
patateste kahverengi çürüklük hastalığını oluşturan “ralstonia
solanacearum”un yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını
engellemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE
2 –
(1) Bu Yönetmelik, “ralstonia solanacearum”un sürveyi, tespit edilmesi,
mücadelesi, yayılmasının engellenmesi ve eradike edilmesi hususlarını
kapsar.
Dayanak
MADDE
3 –
(1) Bu Yönetmelik;
a) 11/6/2010 tarihli ve 5996
sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15 inci
maddesine dayanılarak,
b) Avrupa Birliğinin 20/7/1998
tarihli Patates ve Domateste Bakteriyel Solgunluk ve Patateste Kahverengi
Çürüklük Hastalığının Kontrolüne ilişkin 98/57/EC sayılı Direktifine
paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE
4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığını,
b) Enstitü: Bakanlığa bağlı
zirai mücadele araştırma faaliyetlerini yürüten enstitü, istasyon ve
kuruluşları,
c) Müdürlük: Bakanlık il ve
ilçe müdürlüklerini,
ç) Patates ve domateste
bakteriyel solgunluk hastalığı: Ralstonia solanacearum etmeninin neden
olduğu patates ve domates bitkisinde yapraklarda gece kaybolmayan solgunluk
ve bronzlaşma ile kök boğazında çizgi şeklinde kahverengileşme görülen
hastalığı,
d) Patateste kahverengi
çürüklük hastalığı: Ralstonia solanacearum etmeninin neden olduğu patates
yumru gözlerinde ve patatesin gövdeye olan bağlantı kısmında akıntı ile
yumrular kesildiği zaman kahverengileşme ve hafifçe sıkıldığında krem rengi
akıntı görülen hastalığı,
e) Sürvey: Zirai mücadele ve
karantina çalışmalarında yararlanılmak üzere; böcek, akar, nematod, yabancı
ot ve parazit bitkiler, fungus, bakteri, virüs, mikoplazma gibi faydalı ve
zararlı organizmaların bir yerde var olup olmadığını, var ise yayılış
alanını ve yoğunluğunu tespit etmeyi,
f) Zararlı organizma: Patates
ve domateste bakteriyel solgunluk ve patateste kahverengi çürüklük
hastalığını oluşturan ralstonia solanacearum etmenini,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Sürveyler
ve Sürvey Sonuçlarının Bildirimi
Sürveyler
MADDE
5 –
(1) Patates ve domates bitkilerinin yetiştirildiği alanlardaki bitkiler
üzerinde zararlı organizma açısından, her yıl sistematik olarak resmi
sürveyler yapılır.
(2) Patates ve domates
bitkilerinin üretimini tehdit eden diğer olası bulaşma kaynaklarını
belirlemek için ise Bakanlık tarafından risk değerlendirmesi yapılır. Bu
değerlendirme sonucunda, zararlı organizmanın yayılmasında risk oluşturduğu
düşünülen diğer olası bulaşma kaynaklarında da resmi sürveyler yapılır. Bu
sürveylerin kapsamı ve süresi yapılmış olan risk değerlendirmesine göre
belirlenir. Olası bulaşma kaynakları aşağıda belirlenmiştir.
a) Patates ve domates
bitkilerinin yetiştirildiği ekiliş alanlarında bulunan, solanaceae
familyasından yabancı otlar da dahil olmak üzere, zararlı organizmanın
konukçusu olan diğer bitkiler,
b) Patates ve domates
bitkilerinin sulanmasında ve ilaçlanmasında kullanılan yüzey suyu,
c) Patates ve domates
bitkilerinin işlendiği paketleme binaları ve endüstriyel işleme
tesislerinden boşaltılan ve bu bitkilerin sulanması veya ilaçlanmasında
kullanılan sıvı atıkları.
(3) Ayrıca yetiştirme ortamı,
toprak ve endüstriyel işleme ve paketleme binalarındaki katı atıklar
üzerinde de bu zararlı organizmaya yönelik olarak sürveyler yapılabilir.
(4) Sürveyler aşağıda
belirlenen esaslar çerçevesinde yapılır.
a) Patates ve domates bitkileri
için, Ek-1’in II numaralı bölümünün 1 inci maddesinde yer alan esaslara
göre yapılır.
b) Patates ve domates dışındaki
diğer konukçu bitkiler ve sıvı atıkları da içeren su için, uygun yerlerden
örnekler alınır ve uygun metotlar kullanılarak analizleri yapılır.
c) Diğer materyaller için de
uygun metotlara göre sürveyler yapılır.
(5) Bu Yönetmeliğin eklerinde
yer alan bilimsel ve istatistiki bilgiler ve zararlı organizmanın
biyolojisi göz önünde bulundurularak, sürveylerde alınacak olan örnek
miktarı, örnekleme yeri, örnek alma zamanı ve örnek alma şekli enstitüler
tarafından belirlenir. Sürveyler müdürlük elemanları tarafından yapılır.
Sürvey sonuçlarının bildirimi
MADDE
6 –
(1) Sürvey sonuçları Ek-1’in II numaralı bölümünün 2 nci maddesinde yer
alan bilgileri içerecek şekilde her yıl 20 mayıs tarihinde Bakanlığa
bildirilir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Tespit,
Şüpheli Durumda Yapılması Gereken İşlemler ve
Bakanlığa
Bildirim
Tespit
MADDE
7 –
(1) Şüpheli bir durum ortaya çıktığında bu durumun oluştuğu yerlerdeki
patates ve domates bitkilerinin, Ek-2’de yer alan test metotları
kullanılarak laboratuar analizleri yapılır. Uygulanan metot tamamlanıncaya
veya doğrulama testleri sonuçlanıncaya kadar Ek-3’ün 1 inci maddesinde yer
alan koşullara uygun hareket edilir. Şüpheli durum doğrulandığında Ek-3’ün
2 nci maddesindeki koşullar uygulanır.
Şüpheli durumda yapılması gereken işlemler
MADDE
8 –
(1) 7 nci maddenin birinci fıkrasında bahsedilen şüpheli durum
araştırılırken;
a) Zararlı organizma tarafından
meydana getirilen belirtilerin görülmesi ve Ek-2 Bölüm I, 1 inci madde ve
Bölüm II’de yer alan hızlı tarama testlerinden birinden pozitif sonuç
alınması durumunda,
b) Ek-2 Bölüm I, 2 nci madde ve
Bölüm III’te yer alan tespit ve tanıya yönelik test metotlarının birinden
pozitif sonuç alınması durumunda,
bu yerlerdeki şüpheli durum
devam eder.
(2) Şüpheli durumun oluştuğu
yerlerde Bakanlık tarafından;
a) Kendi kontrolü altında
gerçekleşmediği sürece ve zararlı organizmanın yayılma riskinin olmadığı
belirlenmedikçe, örneklerin alındığı bütün ürün, sevkiyat ve partilerdeki
tüm bitki ve yumruların nakli yasaklanır.
b) Şüpheli bulgunun kaynağı
araştırılır.
c) Tahmini risk düzeyine göre,
zararlı organizmanın yayılmasının önlenmesi için, söz konusu bitkisel
ürünlerin üretimi ve (a) bendi uyarınca örneklerin alındığı üretim yerinde
yetiştirilen ve yine aynı bent kapsamı dışındaki tohumluk patates
partilerinin hareketi ile ilgili olanlar başta olmak üzere, uygun ilave
koruyucu önlemler alınır.
Bakanlığa bildirim
MADDE
9 –
(1) Zararlı organizmanın tespit edilmesi ya da şüpheli bir durum olduğu
takdirde Bakanlığa bildirilir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Bulaşmanın
Kaynağı ve Sınırları
Bulaşmanın
kaynağı ve sınırları
MADDE
10 –
(1) Bu Yönetmeliğe uygun olarak alınan bir örnekte, zararlı organizmanın
varlığı Ek-2’de yer alan ilgili test metotları kullanılarak
doğrulandığında, patates ve domates bitkileri için aşağıda yer alan
çalışmalar Bakanlık tarafından başlatılır.
a) Ek-4’te yer alan esaslara
göre ve 7 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca en azından klonal olarak
akraba tüm tohumluk patates stoklarında gerçekleştirilen testler ile
bulaşmanın ana kaynağını ve derecesini belirlemek için bir çalışma
başlatılır.
b) Örneğin alındığı patates ve domates
bitkileri, parti ve/veya sevkiyat, ayrıca makine, taşıt, depo, gemi veya
bunların teçhizatı ile bitkisel materyalle temas eden paketleme materyali
dahil diğer eşya ile örneğin hasat edildiği ve alındığı veya yetiştirme
döneminde alındığı tarlalar ve örtü altı üretim yerleri bulaşık olarak
kabul edilir.
c) Patates ve domateste hasat
öncesi veya sonrası temas, üretim, sulama veya ilaçlama ya da klonal bir
akrabalık yoluyla gerçekleşen olası bir bulaşmanın derecesi Ek-5’in 1 inci
maddesinde yer alan esaslara uygun olarak tespit edilir.
ç) Ek-5’in 2 nci maddesinin (i)
bendinde yer alan esaslara uygun olarak, birinci fıkranın (b) bendinde yer
alan bulaşmanın ve (c) bendinde yer alan olası bulaşmanın ve zararlı
organizmanın olası yayılışının bulunduğu bölgenin sınırları çizilir.
(2) Bu Yönetmeliğe uygun olarak
alınan bir örnekte zararlı organizmanın varlığı Ek-2’ de yer alan ilgili
test metotları kullanılarak doğrulandığında, patates ve domates üretiminin
yapıldığı ve risk altında bulunan yerlerde yetişen diğer konukçu bitkiler
için, aşağıda yer alan çalışmalar Bakanlık tarafından başlatılır.
a) Birinci fıkranın (a) bendine
uygun olarak bir çalışma başlatılır.
b) Örneğin alındığı yerdeki
zararlı organizmanın konukçusu olan diğer bitkiler bulaşık olarak kabul
edilir.
c) Olası bulaşmayı tespit etmek
için bir çalışma başlatılır ve birinci fıkranın (c) ve (ç) bentlerine göre
zararlı organizmanın olası yayılışının bulunduğu bölgenin sınırları
çizilir.
(3) Sulama, ilaçlama veya
taşkınlar yoluyla risk altında bulunduğu belirlenen patates ve domates
üretim alanlarında yetişen yabani solanaceaeler ve endüstriyel işleme ve
paketleme binalarından boşaltılan sıvı atıklar da dahil olmak üzere yüzey
suyu için, aşağıda yer alan çalışmalar Bakanlık tarafından başlatılır.
a) Yüzey suyundaki ve bulunması
durumunda yabani solanaceaeler’deki bulaşmanın derecesini tespit etmek için
uygun zamanlarda örnekler alınarak sürvey yapılır.
b) Yüzey suyu örneklerinde
zararlı organizmanın tespit edilmesi durumunda yüzey suyu bulaşık olarak
kabul edilir.
c) Bulaşık olarak kabul edilen
yüzey suyunun olası bulaşma bölge sınırları Ek-5’in 1 inci maddesine ve 2
nci maddesinin (ii) bendine göre belirlenir ve zararlı organizmanın olası
yayılışının bulunduğu bölgenin sınırları çizilir.
(4) Birinci ve üçüncü
fıkraların (b) bentlerinde belirlenen bulaşma ve birinci fıkranın (ç) ve
üçüncü fıkranın (c) bentlerinde sınırları belirlenen bölgeye ait
ayrıntılar, Ek-5’in 3 üncü maddesinde yer alan esaslara göre Bakanlığa
acilen bildirilir. Ek-5’in 4 üncü maddesinde yer alan ilave bildirimler de
Bakanlığa aynı zamanda yapılır.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Eradikasyon,
Kullanıma Sunma, Teknik Temizleme ve
Bulaşık
Üretim Alanlarında Yapılacak İşlemler
Eradikasyon
MADDE
11 – (1)
10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre bulaşık olarak bulunan
bitkisel materyalin dikimi yapılmaz ve bunlar müdürlük elemanlarınca
zararlı organizma için yayılma riski yaratmamak kaydıyla, Ek-6’nın 1 inci
maddesinde yer alan yöntemlerden birine tabi tutulur.
Kullanıma sunma
MADDE
12 –
(1) 10 uncu maddenin birinci ve üçüncü fıkralarının (c) bentlerinde
belirtilen muhtemelen bulaşık durumda bulunan patates ve domates
bitkilerinin ve birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca muhtemel bulaşık
olarak belirlenen yerlerde üretilen risk altında bulunduğu tespit edilen
bitkilerin dikimi yapılmaz. Bunlar zararlı organizma için yayılma riski
yaratmamak kaydıyla, Ek-6’nın 2 nci maddesinde yer alan şekilde kullanıma
sunulabilir veya satılabilir.
Teknik temizleme
MADDE
13 –
(1) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile üçüncü
fıkrasının (c) bentlerinde belirtilen, zararlı organizma ile bulaşık veya
muhtemelen bulaşık olduğu belirlenen makine, taşıt, depo, gemi veya
bunların teçhizatı ile paketleme materyali dahil diğer materyal, ya imha
edilir ya da Ek-6’nın 3 üncü maddesine göre uygun bir metot kullanılarak
dezenfekte edilir. Dezenfeksiyon sonrasında bu tür materyal bulaşık olarak
addedilmez.
Bulaşık ve muhtemelen bulaşık üretim alanlarında yapılacak işlemler
MADDE
14 –
(1) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (ç) ve üçüncü fıkrasının (c)
bentlerinde tarif edilen sınırlar belirlendikten sonra, bu alanlarda 11, 12
ve 13 üncü maddelere ilave olarak Ek-6’nın 4.1 ve 4.2 nci maddelerinde
belirtilen önlemler alınır. Zararlı organizmayla mücadele etmek amacıyla
11, 12 ve 13 üncü maddeler ile bu maddede belirtilen hususlarla ilgili
yapılan işlemler Bakanlığa bildirilir.
ALTINCI
BÖLÜM
Patates
Tohumluğu, Çoğaltım Materyali Testleri, Bulundurma ve Nakil Yasağı
Patates
tohumluğu
MADDE
15 –
(1) Tohumluk patatesler Ek-2’de yer alan test prosedürü uygulanarak zararlı
organizmadan ari bulunmuş olmalı, sertifikasyon sonucu elde edilmiş direkt
patates hatlarından üretilmiş olmalıdır.
Çoğaltım materyali testleri
MADDE
16 –
(1) 15 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen testler aşağıdaki
esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
a) Tohumluk patates üretim
yerlerinde zararlı organizmanın var olduğuna ilişkin bulguların olması
durumunda; ilk klonal seleksiyon dahil başlangıç çoğaltım materyali ile
temel tohumluk patates klonları sistematik şekilde test edilir. Klonal bir
akrabalığın olmadığı durumlarda tüm temel patates klonları veya ilk klonal
seleksiyon dahil tüm başlangıç çoğaltım materyalleri test edilir.
b) Tohumluk patates üretim
yerlerinde zararlı organizmanın var olduğuna ilişkin bulguların olmaması
halinde testler, her bir başlangıç klonal seleksiyon bitkisi üzerinde veya
temel patates tohumluğu veya önceki çoğaltım materyallerinin gösterge
niteliğindeki numuneleri üzerinde yapılır.
Bulundurma ve nakil yasağı
MADDE
17 –
(1) Ralstonia solanacearum kültürlerinin bir yerden bir yere nakli,
bulundurulması ve dağıtımı yasaktır.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Bakanlığın yetkisi
MADDE
18 –
(1) Zararlı organizmanın yayılmasını engellemek ve mücadele etmek için
gerektiğinde Bakanlık tarafından ilave önlemler alınabilir. Bakanlık çeşit
seleksiyonu çalışmalarında ve deneme veya bilimsel amaçlı materyal için bu
Yönetmeliğin uygulamasına istisna getirebilir.
İdari yaptırımlar
MADDE
19 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı
Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 38 inci
maddesinin ilgili hükümlerine göre idari yaptırımlar uygulanır.
Yürürlük
MADDE
20 –
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
21 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|