|
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12942
Karar No :
2011/3325
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/109, K:2009/1104 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16003, K:2010/1518 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 22.8.2008 gün ve 145667
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/109, K:2009/1104 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16003, K: 2010/1518
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/109, K:2009/1104 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16003, K: 2010/1518 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve 145667
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/109,
K:2009/1104 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16003, K:2010/1518 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/109, K:2009/1104 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16003,
K:2010/1518 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve
145667 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12940
Karar No :
2011/3321
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Ayşe Yasemin Yalazı
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/97, K:2009/1093 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16635, K:2010/1508 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 22. 8.2008 gün ve 145669
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/97, K:2009/1093 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16635, K:
2010/1508 sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu
incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank değiştirildiği;
değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008 günlü işlemi ile
tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma bildirildiği
anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/97, K:2009/1093 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16635, K: 2010/1508 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve 145669
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/97,
K:2009/1093 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16635, K:2010/1508 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/97, K:2009/1093 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16635
K:2010/1508 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve
145669 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12937
Karar No :
2011/3323
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu No:6 Maslak
34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/93, K:2009/1089 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16645 K:2010/1499 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 22.8.2008 gün ve 145668
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/93, K:2009/1089 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16645, K: 2010/1499
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin hisselerini
başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse bile, şirketin
tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından; işveren değişikliği
olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/93, K:2009/1089 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16645, K: 2010/1499 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve 145668
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/93,
K:2009/1089 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16645, K:2010/1499 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma" başlıklı
51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları ile idare
ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi olarak verilip
temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği
bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenlerin, ilgili
bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı
tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği, temyiz isteği yerinde
görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına bozulacağı, bozma kararının,
daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya Danıştay kararının hukuki
sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/93, K:2009/1089 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16645,
K:2010/1499 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve
145668 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12956
Karar No :
2011/3326
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Ayşe Yasemin Yalazı
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/111, K:2009/1106 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16639, K:2010/1532 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 11.9.2008 gün ve 156902 sayılı
işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/111, K:2009/1106 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16639, K: 2010/1532 sayılı
kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank değiştirildiği;
değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008 günlü işlemi ile
tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma bildirildiği
anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/111, K:2009/1106 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16639, K: 2010/1532 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 11.09.2008 tarih ve 156902
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/111,
K:2009/1106 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16639, K:2010/1532 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/111, K:2009/1106 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16639,
K:2010/1532 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 11.09.2008 tarih ve
156902 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12957
Karar No :
2011/3318
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/100, K:2009/1096 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16653 K:2010/1501 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19.8.2008 gün ve 143113
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/100, K:2009/1096 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16653, K: 2010/1501
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/100, K:2009/1096 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16653, K: 2010/1501 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve 143113
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/100,
K:2009/1096 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16653, K:2010/1501 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/100, K:2009/1096 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16653
K:2010/1501 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve
143113 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12944
Karar No :
2011/3306
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/102, K:2009/1098 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16651 K:2010/1527 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 27.8.2008 gün ve 148612
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/102, K:2009/1098 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16651, K: 2010/1527
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/102, K:2009/1098 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16651, K: 2010/1527 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 27.08.2008 tarih ve 148612
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/102,
K:2009/1098 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16651, K:2010/1527 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/102, K:2009/1098 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16651,
K:2010/1527 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 27.08.2008 tarih ve
148612 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12954
Karar No :
2011/3310
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Ayşe Yasemin Yalazı
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/92, K:2009/1088 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16646, K:2010/1524 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 18.8.2008 gün ve 141953
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/92, K:2009/1088 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16646, K: 2010/1524
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/92, K:2009/1088 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16646, K: 2010/1524 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve 141953
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/92,
K:2009/1088 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16646, K:2010/1524 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/92, K:2009/1088 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16646,
K:2010/1524 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve
141953 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12959
Karar No :
2011/3314
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK
Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe
- Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 30.07.2009
tarih ve E:2009/107, K:2009/1365 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16637, K:2010/1519 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 2.9.2008 gün ve 152005
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
30.07.2009 gün ve E:2009/107, K:2009/1365 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16637, K: 2010/1519
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 30.07.2009
gün ve E:2009/107, K:2009/1365 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16637, K: 2010/1519 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 02.09.2008 tarih ve 152005
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 30.07.2009 tarih ve E:2009/107,
K:2009/1365 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16637, K:2010/1519 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
30.07.2009 tarih ve E:2009/107, K:2009/1365 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16637,
K:2010/1519 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 02.09.2008 tarih ve
152005 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12947
Karar No :
2011/3312
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/104, K:2009/1100 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16649 K:2010/1525 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 22.8.2008 gün ve 145666
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/104, K:2009/1100 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16649, K: 2010/1525
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/104, K:2009/1100 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16649, K: 2010/1525 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve 145666
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/104,
K:2009/1100 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16649, K:2010/1525 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/104, K:2009/1100 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16649,
K:2010/1525 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve
145666 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12949
Karar No :
2011/3320
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/108, K:2009/1103 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/15954 K:2010/1537 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 18.8.2008 gün ve 141957
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/108, K:2009/1103 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/15954, K: 2010/1537
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/108, K:2009/1103 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/15954, K: 2010/1537 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve 141957
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/108,
K:2009/1103 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/15954, K:2010/1537 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/108, K:2009/1103 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/15954
K:2010/1537 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve
141957 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12939
Karar No :
2011/3315
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/94, K:2009/1090 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16643 K:2010/1533 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 22.8.2008 gün ve 145664
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/94, K:2009/1090 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16643, K: 2010/1533
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/94, K:2009/1090 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16643, K: 2010/1533 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve 145664
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/94,
K:2009/1090 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16643, K:2010/1533 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/94, K:2009/1090 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16643,
K:2010/1533 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve
145664 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme
veya Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla
teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da
güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi
bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması
sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da
kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü
veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren
araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının
hukuka aykırı ve yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür
birleşme ve devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula
bildirilerek izin alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle
ilân edeceği belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu
tarafından 1997/1 sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken
Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda;
Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12943
Karar No :
2011/3316
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/95, K:2009/1091 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16644, K:2010/1534 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19.8.2008 gün ve 143116
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/95, K:2009/1091 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16644, K: 2010/1534
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/95, K:2009/1091 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16644, K: 2010/1534 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve 143116
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/95,
K:2009/1091 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16644, K:2010/1534 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/95, K:2009/1091 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16644,
K:2010/1534 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve
143116 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme
veya Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla
teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da
güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi
bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması
sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da
kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü
veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren
araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının
hukuka aykırı ve yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür
birleşme ve devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula
bildirilerek izin alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle
ilân edeceği belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu
tarafından 1997/1 sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken
Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda;
Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12938
Karar No :
2011/3305
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Ayşe Yasemin Yalazı
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/99, K:2009/1095 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16654, K:2010/1503 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 2.9.2008 gün ve 152006
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/99, K:2009/1095 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16654, K: 2010/1503
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/99, K:2009/1095 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16654, K: 2010/1503 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 02.09.2008 tarih ve 152006
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/99,
K:2009/1095 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16654, K:2010/1503 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/99, K:2009/1095 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16654,
K:2010/1503 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 02.09.2008 tarih ve
152006 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme
veya Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla
teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da
güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi
bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması
sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da
kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü
veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren
araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının
hukuka aykırı ve yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür
birleşme ve devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula
bildirilerek izin alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle
ilân edeceği belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu
tarafından 1997/1 sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken
Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda;
Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12950
Karar No
: 2011/3311
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski
Büyükdere Cad. Ayazağa
Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/98, K:2009/1094 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16636 K:2010/1509 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 18.8.2008 gün ve 141954
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/98, K:2009/1094 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16636, K: 2010/1509
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/98, K:2009/1094 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16636, K: 2010/1509 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve 141954
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/98,
K:2009/1094 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16636, K:2010/1509 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/98, K:2009/1094 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16636,
K:2010/1509 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve
141954 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme
veya Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla
teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da
güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi
bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması
sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da
kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü
veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren
araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının
hukuka aykırı ve yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür
birleşme ve devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula
bildirilerek izin alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle
ilân edeceği belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu
tarafından 1997/1 sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken
Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda;
Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12941
Karar No :
2011/3313
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/101, K:2009/1097 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16652, K:2010/1500 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19.8.2008 gün ve 143115
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/101, K:2009/1097 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16652, K: 2010/1500
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/101, K:2009/1097 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16652, K: 2010/1500 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve 143115
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/101,
K:2009/1097 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16652, K:2010/1500 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/101, K:2009/1097 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16652,
K:2010/1500 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve
143115 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme
veya Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla
teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da
güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi
bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması
sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da
kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü
veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren
araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının
hukuka aykırı ve yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür
birleşme ve devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula
bildirilerek izin alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle
ilân edeceği belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu
tarafından 1997/1 sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken
Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda;
Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12946
Karar No :
2011/3319
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/105, K:2009/1101 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16642 K:2010/1498 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19.8.2008 gün ve 143117
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/105 K:2009/1101 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16642, K: 2010/1498
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/105, K:2009/1101 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16642, K: 2010/1498 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve 143117
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/105,
K:2009/1101 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16642, K:2010/1498 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/105, K:2009/1101 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16642
K:2010/1498 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve
143117 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu
Oyak Bank A.Ş. hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet
Kurumu'na başvurulduğu, Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye
dayalı olarak çıkarılan 1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan
başvurunun incelendiği, 06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, bildirim konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne
ING Bank'ın sahip olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek,
devralma işlemine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12948
Karar No :
2011/3308
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/96, K:2009/1092 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16634, K:2010/1507 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 11.9.2008 gün ve 156901
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/96, K:2009/1092 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16634, K: 2010/1507
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/96, K:2009/1092 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16634, K: 2010/1507 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 11.09.2008 tarih ve 156901
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/96,
K:2009/1092 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16634, K:2010/1507 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/96, K:2009/1092 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16634,
K:2010/1507 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 11.09.2008 tarih ve
156901 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu
Oyak Bank A.Ş. hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet
Kurumu'na başvurulduğu, Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye
dayalı olarak çıkarılan 1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan
başvurunun incelendiği, 06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, bildirim konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne
ING Bank'ın sahip olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek,
devralma işlemine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12953
Karar No :
2011/3307
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009 tarih
ve E:2009/106, K:2009/1102 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/15365,
K:2010/1536 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına
bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19.8.2008 gün ve 143118
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/106, K:2009/1102 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/15365, K: 2010/1536
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin hisselerini
başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse bile, şirketin
tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından; işveren değişikliği
olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/106, K:2009/1102 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/15365, K: 2010/1536 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve 143118
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/106,
K:2009/1102 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/15365, K:2010/1536 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/106, K:2009/1102 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/15365,
K:2010/1536 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve
143118 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu
Oyak Bank A.Ş. hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet
Kurumu'na başvurulduğu, Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye
dayalı olarak çıkarılan 1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan
başvurunun incelendiği, 06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, bildirim konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne
ING Bank'ın sahip olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek,
devralma işlemine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12951
Karar No :
2011/3317
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 /
İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/112, K:2009/1107 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16640, K:2010/1497 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 22.8.2008 gün ve 145665
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/112, K:2009/1107 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16640, K: 2010/1497
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/112, K:2009/1107 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16640, K: 2010/1497 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve 145665
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/112,
K:2009/1107 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16640, K:2010/1497 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/112, K:2009/1107 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16640,
K:2010/1497 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 22.08.2008 tarih ve
145665 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu
Oyak Bank A.Ş. hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet
Kurumu'na başvurulduğu, Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye
dayalı olarak çıkarılan 1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan
başvurunun incelendiği, 06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, bildirim konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne
ING Bank'ın sahip olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek,
devralma işlemine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12958
Karar No
: 2011/3309
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 /
İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/91, K:2009/1087 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16647, K:2010/1535 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 18.8.2008 gün ve 141952
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/91, K:2009/1087 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16647, K: 2010/1535
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma doğrudan
vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu; sigortalı
çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması veya
intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği, bu
işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/91, K:2009/1087 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16647, K: 2010/1535 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve 141952
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/91,
K:2009/1087 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16647, K:2010/1535 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/91, K:2009/1087 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16647,
K:2010/1535 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve
141952 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini
süresinde vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi
üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu
Oyak Bank A.Ş. hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet
Kurumu'na başvurulduğu, Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye
dayalı olarak çıkarılan 1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan
başvurunun incelendiği, 06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, bildirim konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne
ING Bank'ın sahip olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek,
devralma işlemine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12945
Karar No : 2011/3322
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 / İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/103, K:2009/1099 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16650 K:2010/1504 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 18.8.2008 gün ve 141956
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/103, K:2009/1099 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16650, K:
2010/1504 sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu
incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank değiştirildiği;
değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008 günlü işlemi ile
tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma bildirildiği
anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/103, K:2009/1099 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16650, K: 2010/1504 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve 141956
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/103,
K:2009/1095 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16650, K:2010/1504 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/103, K:2009/1099 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16650,
K:2010/1504 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 18.08.2008 tarih ve 141956 sayılı
işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu
Oyak Bank A.Ş. hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet
Kurumu'na başvurulduğu, Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye
dayalı olarak çıkarılan 1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan
başvurunun incelendiği, 06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet
Kurulu kararında, bildirim konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne
ING Bank'ın sahip olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek,
devralma işlemine izin verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/156
Karar No :
2011/3298
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
Özgür Torun
Vekili :
Av. Akif Demirci
İstanbul Cad. Ada Sok. Saim Sağ İş Merkezi
Kat:1 No:6/103 - Meram / KONYA
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Birgül Ünlü
Konya Sigorta İl Müdürlüğü - KONYA
İstemin Özeti :
Konya Bölge İdare Mahkemesi'nin 18.12.2008 tarih ve E:2008/405,
K:2008/717 sayılı kararının, Danıştay Başsavcılığınca 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması
istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
Konya Bölge İdare Mahkemesi kararının 2577 sayılı Yasa'nın 51. maddesi
uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere
bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Yılmaz Çimen
Düşüncesi :
İşyeri kayıtlarının verilmemesi nedeniyle, (mülga) 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Yasası'nın 140. maddesinin (d) fıkrası uyarınca davacıya 6750
TL. idari para cezası verilmesi yolundaki işlemin
iptali istemiyle açılan dava sonunda, Konya 2. İdare Mahkemesi
hakimlerinden biri tarafından verilen ve dava konusu işlemin iptaline ilişkin
bulunan 25.3.2008 günlü, E:2007/909, K:2008/392 sayılı kararın, davalı
idarenin itirazı üzerine, 506 sayılı Yasa'nın 140. maddesi uyarınca idari
para cezası kararına karşı idari itiraz yoluna başvurulmadan açılan davada
idari merci tecavüzü nedeniyle dilekçenin merciine tevdi gerekirken
uyuşmazlığın esasının incelenmesinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle
bozulmasına ilişkin Konya Bölge İdare Mahkemesi'nin 18.12.2008 günlü,
E:2008/405, K:2008/717 sayılı kararının, hukuka aykırı olduğu savıyla kanun
yarına bozulması konusunda Danıştay Başsavcılığını bilgilendiren Konya 2.
İdare Mahkemesi Başkanı'nın dilekçesi üzerine
konu incelendi;
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kanun yararına bozma"
başlıklı 51. maddesinde, bölge idare mahkemesi kararları ile idare ve vergi
mahkemelerince ve Danıştay'ca ilk derece mahkemesi olarak verilip, temyiz
incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından
yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenlerin, ilgili bakanlıkların
göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun
yararına temiz olunabileceği, temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde
kararın kanun yararına bozulacağı, bu bozma kararının daha önce kesinleşmiş
olan mahkeme veya Danıştay kararının hukuki sonuçlarını ortadan
kaldırmayacağı hükme bağlanmıştır.
Dava
konusu işlemin oluşturulduğu tarih itibariyle 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Yasası'nın 140. maddesinin, 8.2.2006 günlü, 5454 sayılı Yasa'nın 5.
maddesiyle değişik dördüncü fıkrasında "İdarî para cezaları ilgiliye
tebliğ edilmekle tahakkuk eder ve tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde
Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur.
Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden
itibaren onbeş gün içinde yetkili sulh ceza
mahkemesine başvurabilirler (Bu cümle, Anayasa Mahkemesi'nin 6.4.2007
günlü, 26485 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4.10.2006 günlü, E:2006/75,
K:2006/99 sayılı kararıyla iptal edilmiştir). Bu süre içinde başvurunun
yapılmamış olması halinde idarî para cezası kararı kesinleşir. Sulh ceza
mahkemesinin verdiği son karara karşı, yargı çevresinde yer alan ağır ceza
mahkemesine itiraz edilebilir. Bu itiraz, kararın tebliğ tarihinden
itibaren en geç yedi gün içinde yapılır. 2.000 Yeni Türk Lirası dahil idarî para cezalarına karşı sulh ceza mahkemesine
başvuru üzerine verilen kararlar kesindir. Mahkemeye başvurulması cezanın
takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödenmeyen idarî para cezaları,
bu Kanunun 80. maddesi hükmüne göre tahsil edilir. İdarî para cezalarının,
Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte
üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, idarî para cezasına karşı kanun yoluna
başvurma hakkını etkilemez.” hükmü yer almaktadır.
Sözü
edilen düzenlemeye göre, 506 sayılı Yasa'nın 140. maddesi uyarınca, idari
para cezasının, idari para cezası verilmesi yolundaki işlemin ilgilisine
tebliğ edilmesi durumunda "tahakkuk edeceğinin", yani tahsil
edilebilir aşamaya geldiğinin, diğer bir ifadeyle bu aşamada kesin ve
yürütülmesi zorunlu idari işlem niteliğini kazandığının kabul edildiği;
diğer yandan ilgiliye, idari para cezasının tebliğinden itibaren onbeş gün içerisinde Kurumun ilgili birimine itiraz
etme seçeneğinin tanınarak, bu yola başvurulması durumunda takibin durması
esasının benimsendiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla idari para
cezasının takip ve tahsil edilebilir hale gelmesi, ilgilisinin idari makama
itirazının sonuçlanması veya itiraz edilmesi için öngörülen sürenin geçmiş
olması koşuluna bağlanmamıştır. Bu haliyle, 506 sayılı Yasa'nın 140.
maddesinde gösterilen idari itiraz yoluna başvurulmasının zorunlu olmadığı;
yani, idari itiraz yoluna başvurulmadan idari para cezası verilmesi
yolundaki işlemin iptali istemiyle dava açılabileceği ortadır. Nitekim bu
nedenlerle Yasa hükmünde "...itiraz edilir." değil,
"...itiraz edilebilir." denilerek, itiraz yolunun ihtiyari olduğu
açıkça vurgulanmıştır.
Belirtilen
durum karşısında, Konya Bölge İdare Mahkemesi'nin, 506 sayılı Yasa'nın 140.
maddesi uyarınca idari para cezası kararına karşı idari itiraz yoluna
başvurulmadan açılan davada idari merci tecavüzü nedeniyle dilekçenin
merciine tevdi gerektiği yolundaki 18.12.2008 günlü, E:2008/405, K:2008/717
sayılı kararında hukuka ve usule uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, Konya
Bölge İdare Mahkemesi'nin, niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı
bir sonuç ifade eden 18.12.2008 günlü, E:2008/405, K:2008/717 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacıya
6.750, 00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin 11.04.2007 tarih ve
051197 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Konya 2. İdare Mahkemesi'nce
tek hakimle verilen 25.03.2008 tarih ve
E:2007/909, K:2008/392 sayılı kararla; davacıdan defter ve belge ibrazının
istenilmesine ilişkin yazının Tebligat Kanunu'nun 21. maddesine uygun
olarak ilgilisine tebliğ edilmediğinin anlaşıldığı, bu durumda davalı
idarece yapılan tebligata rağmen kayıt ve belgelerin yasal süresi
içerisinde ibraz edilmediğinden bahisle 506 sayılı Kanunun 140. maddesi uyarınca
davacıya verilen idari para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle
dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bu karara,
davalı idare tarafından itiraz edilmesi üzerine Konya Bölge İdare
Mahkemesi'nin 18.12.2008 tarih ve E:2008/405, K:2008/717 sayılı kararıyla;
506 sayılı Kanunun 140. maddesi uyarınca idari para cezası kararına karşı
idari itiraz yoluna başvurulmadan açılan davada idari merci tecavüzü
nedeniyle dilekçenin merciine tevdii gerekirken uyuşmazlığın esasının
incelenmesinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle Konya 2. İdare
Mahkemesi'nin anlan kararının bozulmasına karar
verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı, Konya
Bölge İdare Mahkemesinin söz konusu kararının 2577 sayılı İdari Yargılama
Usulü Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasını
istemektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk parağrafında, Bölge
idare mahkemesi kararları ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştayca ilk derece mahkemesi olarak verilip temyiz
incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlardan niteliği bakımından
yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade edenlerin, ilgili bakanlıkların
göstereceği lüzum üzerine veya kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun
yararına temyiz olunabileceği, temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde
kararın, kanun yararına bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş
olan mahkeme veya Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı
hükmü yer almaktadır.
Dava konusu işlemin tesis
edildiği tarihte yürürlükte olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 140. maddesinin 5655 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değişik 4.
fıkrasında; "İdari para cezaları ilgiliye teliğ edilmekle
tahakkuk eder ve tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ödenir
veya aynı süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz
takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ
tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine
başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari
para cezası kesinleşir. Mahkemeye başvurulması cezanın takip ve tahsilini
durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Kuruma ödenmeyen
idari para cezaları, bu Kanunun 80'inci maddesi hükmü gereğince hesaplanacak gecikme
cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir. İdari para cezalarının,
Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren
on beş gün içinde ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin
ödeme, idari para cezalarına karşı Kuruma itiraz etme veya yargı yoluna
başvurma hakkını etkilemez. Ancak, Kurumca itirazın reddedilmesi veya
mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş
olan dörtte birlik ceza tutarı, 80'inci madde hükmü de dikkate alınarak
tahsil edilir." hükmü yer almıştır.
Yukarıda belirtilen Kanun
maddesinde, kurumca düzenlenen idari para cezalarına ilişkin işlemin
"ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk eder" ve onbeş
gün içinde "Kuruma ödenir" ibaresi ile kesin ve icrailiği ortaya konmuştur. Ayrıca, bu işleme karşı
Kurumun ilgili ünitesine yapılabileceği belirtilen itiraz başvurusunun zorunlu
bir başvuru yolu olmayıp, ilgililerin isteğine bağlı, seçimlik bir hak
olduğu maddede yer alan "kuruma ödenir veya...", "itiraz
edilebilir" ifadelerinden
anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacı
tarafından, kuruma itiraz edilmeksizin doğrudan dava açma iradesi ortaya
konulduğundan, Konya 2. İdare Mahkemesi hakimlerinden
biri tarafından davanın esasının incelenmesi suretiyle uyuşmazlığın karara
bağlanmasında usul hükümlerine aykırılık bulunmayıp, Konya Bölge İdare Mahkemesi'nce,
idari merci tecavüzü nedeniyle dilekçenin Kurumun ilgili ünitesince
incelenmek üzere SSK Başkanlığı Konya Sigorta İl Müdürlüğüne gönderilmesi
gerektiği gerekçesiyle anılan Mahkeme kararının usul yönünden bozulması
yolunda verilen 18.12.2008 günlü, E:2008/405, K:2008/717 sayılı kararında
hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile Konya Bölge İdare Mahkemesi'nin 18.12.2008 tarih ve
E:2008/405, K:2008/717 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak
üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA,
kararın birer örneğinin ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12449
Karar No :
2011/5843
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı : Medi
Zinde Sağlık Hizmetleri A.Ş.
Vekili : Av. Hasan Akbay
Bahariye Cad.
No:72/10 Kadıköy / İSTANBUL
Davalı :
Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı / ANKARA
(Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı)
İstemin Özeti : Davacı
şirkete ait İstanbul Medipol Hastanesi'nin
02.01.2004-05.01.2004 tarihleri arasında TGRT logosuyla yayın yapan
televizyon kanalında "Mediclup Medipol Sağlık Kulübü" adlı programda yer alan
reklam ve tanıtımlarının 4077
sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı olduğundan
bahisle aynı Kanun'un 25/8. maddesi uyarınca ve tekerrrür
nedeniyle iki katı uygulanarak 89.950,00 TL idarî para cezası verilmesine
ve anılan reklamların durdurulmasına ilişkin 17.11.2004 tarih ve 110 sayılı
Reklam Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin
iptaline karar veren Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 05.04.2006 tarih ve
E:2005/91, K:2006/895 sayılı kararının; davalı idarenin başvurusu üzerine
Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet
Ali Aydın
Düşüncesi :
İdare Mahkemesi kararının, idari para cezasının iptaline ilişkin kısmının
2577 sayılı Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki
sonuçlarına etkili olmamak üzere bozulması, reklam durdurmanın iptaline
ilişkin kısmının ise incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcı : Tansel Çölaşan
Düşüncesi :
Medi Zinde Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketine
4077 sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 16.maddesine aykırı şekilde
reklam yaptığı ileri sürülerek ve bu fiilin yıl içinde tekrarlanması
nedeniyle reklam veren sıfatıyla adına iki kat 89.950.00-TL tutarında para
cezası ve reklamın durdurulması cezası uygulanmasına ilişkin 30.11.2004
tarih ve 242 sayılı Bakanlık Oluru ile onaylanan Reklam Kurulunun
17.11.2004 tarih ve 110 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada,
Ankara 7. İdare Mahkemesince söz konusu işlemin iptaline
ilişkin olarak verilen 5.4.2006 tarihli ve E:2005/91, K:2006/895 sayılı
kararın, davalı Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hukuka aykırı olduğu
belirtilerek kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi:
4077 sayılı Kanunun 4822
sayılı Yasa ile değişik 16.maddesinde, "Ticari reklâm ve ilânların
kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere , genel
ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları
esastır." ilkesine yer verildikten sonra, tüketiciyi aldatıcı,
yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici,
tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini
ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları,
çocukları ve özürlüleri istismar edici reklâm ve ilânlar ve örtülü reklam
yapılamayacağı belirtilmiş, aynı Kanunun anılan Yasa ile değişik
17.maddesinin 1.fıkrasında, "Ticari reklam ve ilanlarda uyulması
gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve
ilanları incelemek ve inceleme sonucuna göre 16.madde hükümlerine aykırı
reklam ve ilanları üç aya kadar tedbiren durdurma
ve/veya durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme
hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur" kuralına yer
verilmiş, 25.maddesinin 8.fıkrasında, 16.maddeye aykırı hareket edenler
hakkında üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya
durdurma ve/veya düzeltme ve/veya
para cezası uygulanacağı ve bu aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan yazılı,
sözlü, görsel ve sair araçlar ile gerçekleşmiş ise, para cezasının on katı
olarak uygulanacağı, aynı maddenin son fıkrasında ise, yukarıdaki fıkralarda belirtilen para
cezalarının, fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde iki misli olarak uygulanacağı,
31.maddesinde ise Bakanlığın, bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak
mevzuat çerçevesinde gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri yapmaya yetkili olduğu hükme
bağlanmıştır.
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı
İcrasına Dair Kanunun 24.maddesinde, icrayı sanat eden tabiplerin, hasta
kabul ettikleri mahal ile muayene saatlerini ve ihtisaslarını bildiren
ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire
yapmalarının yasak olduğu kurala bağlanmıştır.
Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin olay tarihindeki 60.maddesinde "Özel
hastaneler tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına aykırı şekilde,
insanları yanıltan yanlış yönlendiren, ruhsatında yazılı kabul ve tedavi
ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları tedavi ettiği intibaını
uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda
bulunamazlar ve bu mahiyette reklam ve tanıtımlar yapamazlar. Özel
hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamaz ve
böylece faaliyet gösteremezler. Rekabetin korunması ve
haksız rekabet ile ilgili diğer mevzuat hükümleri saklıdır." hükmü yer
almış, anılan maddenin 28.5.2004 tarih ve 25475 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan Yönetmelikle değişik 60.maddesinde " Özel hastaneler; tıbbi
deontoloji ve mesleki etik kurallarına aykırı şekilde, insanları yanıltan,
yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatında yazılı kabul ve
tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi ettiği
intibaını uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan
davranışlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tanıtım yapamazlar. Özel
hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamazlar.
Özel hastaneler tarafından;
sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımlar yapılabilir.
Bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı,
doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya
yönelik açıklamalara yer verilemez...."
denilmiştir.
Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesinin 8.maddesinde, tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve
tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemeyeceği, tabip ve diş
tabiplerinin her ne suretle olursa olsun,yazılarında
kendi reklamını yapamayacağı belirtilmiş, 9.maddesinde, tabip ve diş
tabibinin, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilanlarda ancak ad
ve soyadı ile adresini, Tababet İhtisas Nizamnamesine göre kabul edilmiş
olan ihtisas şubesini, akademik ünvanını ve
muayene gün ve saatlerini yazabilecekleri kuralına yer verilmiştir.
Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin 60.maddesi hükmünün, 1219 sayılı Kanunun 24. ve
Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8. ve 9.maddeleri ile 4077 sayılı Kanunun
16.maddesinde yer alan kurallarla birlikte değerlendirilmesinden, özel
hastanelerin, tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına uygun olarak
hastaların bilgi ve tecrübe noksanlığından yararlanarak onları istismar
etmeksizin ve diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratmayacak şekilde
yaptıkları tıbbi faaliyetleri tanıtabilecekleri sonucuna varılmaktadır.
Ankara 7.İdare Mahkemesince
verilen karar ile, söz konusu reklamın hastanenin
sunmakta olduğu hizmete yönelik tanıtıcı ve halkı bilgilendirici türde
olduğu, mevzuatta öngörülen ilke ve kurallara aykırı nitelikte
bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Dava dosyasının
incelenmesinden; davacı şirkete ait Mediclup Medipol Sağlık Kulübü adı altında İstanbul Medipol Hastanesine ait olduğu sonucuna ulaşılan ve
2-5.1.2004 tarihlerinde TGRT logosu ile yayın yapan televizyon kanalında yayımlanan
“Hep genç kalın benim gibi.” başlıklı reklamın, Reklam Kurulunun 17.11.2004
tarih ve 110 sayılı toplantısında incelendiği ve söz konusu reklamda yer
alan ibarelerin 1219 sayılı Kanunun 24.maddesi, Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesinin 8 ve 9.maddeleri ile Özel Hastaneler Yönetmeliğinin
60.maddesi ile Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama
Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5.maddesinin (a), (b), (e) bentleri ile
7.maddesinin (a) bendine aykırı olduğu yönünde değerlendirmeler yapılarak,
4077 sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 17.ve 25/8.maddeleri
uyarınca ülke düzeyinde idari para cezası ve durdurma cezası önerisinde
bulunulmasına oyçokluğu ile karar verildiği ve yapılan bu değerlendirmelerin
Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünce uygun görülerek
30.11.2004 tarih ve 2004/242 sayılı işlemle davacı şirket hakkında
89.950.00-TL
tutarında iki kat idari para cezası ile söz konusu
reklamların durdurulması cezası uygulandığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığa konu olan,
"Hep genç kalın benim gibi" başlıklı reklamın, veriliş biçimine
göre, "prostat" rahatsızlığının "Greenlight"
yöntemi ile tedavisi açıklandıktan sonra; bu yöntemin kamuoyunda tanınmış
kişilerin görüntülerinden hareketle genç kalmanın yolu olarak
tanıtılmasının; Özel Hastaneler Yönetmeliğinin 60.maddesinde yer alan
"Özel hastaneler;... diğer
hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda bulunamazlar ve bu
mahiyette reklam ve tanıtımlar yapamazlar. ..." hükmüne ve bunun
sonucu olarak 4077 sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 16.maddesi
hükmüne aykırı olduğu sonucuna ulaşıldığından, söz konusu reklamın mevzuat
hükümlerine aykırı olmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline yönelik idare
mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava
konusu işlemin iptaline ilişkin olarak Ankara 7.İdare Mahkemesince verilen
5.4.2006 günlü ve E:2005/91, K:2006/895 sayılı kararın, hukuka aykırılığı
nedeniyle, 2577 sayılı Kanunun 51.maddesi uyarınca kanun yararına bozulması
için temyizi gerekli görülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince gereği görüşüldü:
08.06.2011
tarih ve 27958 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan 635 ve 640 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kurularak
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'nün adı geçen
Bakanlığa bağlandığı anlaşıldığından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın
davalı idare olarak kabul edilmesinden sonra işin esasına geçildi:
Dava; 4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı davranıldığından
bahisle davacı şirkete 89.950,00 TL idarî para cezası verilmesine ve anılan
reklamların durdurulmasına ilişkin 17.11.2004 tarih ve 110 sayılı Reklam
Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Ankara 7. İdare
Mahkemesi'nce; davacı şirketin TGRT logosuyla yayın yapan televizyon
kanalında 02.01.2004 - 05.01.2004 tarihleri arasında yayınlanan "Hep
Genç Kalın Benim Gibi" başlıklı tanıtımlarının reklam mahiyetinde
olduğu, ancak söz konusu reklamın yanıltıcı, yanlış yönlendirici ve haksız
rekabete yol açıcı nitelik taşımadığından dava konusu işlemde hukuka
uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
anılan kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen
kanun yararına bozulması istenilmektedir.
4077
sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16. maddesinde; ticari reklam
ve ilanların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka,
kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmalarının esas
olduğu; tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi
noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu
sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar
edici reklam ve ilanlar ve örtülü reklam yapılamayacağı hükme bağlanmış;
Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmeliğin 5. maddesinin (a) bendinde; reklamların, yasalara, genel
ahlaka uygun, doğru ve dürüst olması; (b) bendinde; her reklamın, ekonomik
ve sosyal sorumluluk bilinci içinde iş hayatında ve kamuoyunda kabul gören
dürüst rekabet ilkelerine uygun olması gerektiği düzenlemesi yer almıştır.
Anılan Kanun'un uyuşmazlık
tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesinde; Kanunda öngörülen para
cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itirazın idarece verilen
cezanın yerine getirilmesini durdurmayacağı ve zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde
inceleme yapılarak en
kısa sürede sonuçlandırılacağı, itiraz üzerine
idare mahkemesince verilen
kararların kesin olduğu kuralına yer verilmektedir.
1219
sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı
İcrasına Dair Kanun'un 24. maddesinde;
"İcrayı sanat eden tabipler hasta kabul ettikleri mahal ile
muayene saatlerini ve ihtısaslarını bildiren
ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire
yapmaları memnudur." hükmü, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi'nin 8.
maddesinde, "Tabiplik ve diş tabipliği
mesleklerine ve tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez. Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin
şerefini üstün tutmaya mecbur olup, her ne suretle olursa olsun,
yazılarında kendi reklamını yapamaz." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin "Bilgilendirme ve Tanıtım" başlıklı 60.
maddesinde ise; özel
hastanelerin; tıbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarına aykırı şekilde,
insanları yanıltan, yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik,
ruhsatında yazılı kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka
hastaları kabul ve tedavi ettiği intibaını uyandıran, diğer hastaneler
aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda bulunamayacakları ve bu
mahiyette tanıtım yapamayacakları, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka
bir isim kullanamayacakları, sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki
bilgilendirme ve tanıtımlar yapabilecekleri, bilgilendirme ve tanıtım
faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı, doğruluğu bilimsel olarak
kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya yönelik açıklamalara yer
veremeyecekleri; hizmet alanları ve sunacağı hizmetler ile açılış bilgileri
ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacıyla tanıtım
yapabilecekleri, özel hastaneler tarafından oluşturulan internet
sitelerinde; yer alan her türlü sağlık bilgisi, alanı ile ilgili bilgi ve
tecrübeye sahip sağlık meslek mensupları tarafından verilmesinin zorunlu
olduğu ve bu siteler aracılığıyla hiçbir şekilde tedavi edici sağlık
hizmetine yönelik bilgiler verilemeyeceği, internet sayfalarında verilen
bilginin, son güncelleme tarihinin açıkça belirtilmesi gerektiği ve
belirtilen esaslara uymayan özel hastane sahipleri ve mesul müdürleri
hakkında ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanacağı kuralı öngörülmüştür.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirkete ait
İstanbul Medipol Hastanesi'nin
02.01.2004 - 05.01.2004 tarihleri arasında TGRT televizyon kanalında
yayınlanan "Hep genç kalın, benim gibi" başlıklı reklamlarında,
"Her işin başı sağlık. Prostat tedavisinde narkozsuz ve kanamasız GreenLight buharlaştırma teknolojisiyle cinsel
fonksiyon kayıpları olmamakta, hasta aynı gün taburcu edilebilmektedir. GreenLight
şimdi Türkiye'de." şeklinde ifadelerin yer aldığı ve reklamda yer alan
danışma hattı ile www.mediclub.com.tr adresli
internet sitesinin anılan hastaneye yönlendirilmiş olduğu ileri sürülerek
söz konusu reklamın, 1219 sayılı Kanun'un 24. maddesi, Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesi'nin 8. ve 9. maddeleri ve Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin 60. maddesi ve Ticari Reklam ve
İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine
aykırı olduğundan bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği
anlaşılmaktadır.
Yukarıda hükümlerine yer
verilen Özel Hastaneler Yönetmeliği'nde, özel hastanelerin tanıtım ve reklamlarının
ne şekilde yapılacağı, yasak olan haller belirtilmek suretiyle
düzenlendiğinden, yayınlanan söz konusu reklamların, öngörülen yasaklar
kapsamında olup
olmadığının somut bir şekilde belirlenerek tespiti gerekmektedir.
Uyuşmazlığa
konu reklamların yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde
değerlendirilmesinden; reklamda, anılan hastaneye ticari görünüm kazandıran
ifadelere yer verildiği, reklamın tercih edilirliği artırmaya ve talep
yaratmaya yönelik olduğu ve Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin 60. maddesi
kapsamında izin verilen sınırların dışında kaldığı, bu şekilde sağlık
hizmetlerinin tanıtımına yönelik mevzuat ve 4077 sayılı Kanun'un 16.
maddesine aykırı olduğu sonucuna varıldığından, söz konusu reklam nedeniyle
tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, söz konusu
reklamın hastanenin sunmakta olduğu hizmete yönelik tanıtıcı ve halkı bilgilendirici
türde olduğu ve mevzuatta öngörülen ilke ve kurallara aykırı nitelik
taşımadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi
kararında hukukî isabet bulunmadığından, Mahkeme kararının idarî para
cezasının iptaline ilişkin kısmının kanun yararına bozulması gerekmektedir.
Temyiz
edilen kararın, reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmına gelince; 4077
sayılı Kanun'un, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesi
uyarınca, idarî para cezalarının iptali istemiyle açılan davalarda verilen
kararlar kesin olup, idarî para cezası ile beraber Kanun'da öngörülen diğer
idarî yaptırımların iptali istemiyle açılan davalarda verilen kararların,
para cezası dışındaki kısımlarına karşı temyiz yoluna gidilebilmesi
mümkündür. Bu açıdan; 12.07.2006 tarihinde davalı idareye tebliğ edilen
Mahkeme kararının, 30 günlük temyiz süresi geçmeden, 11.08.2006 tarihinde
Mahkeme kayıtlarına giren dilekçe ile kanun yararına bozulması isteminde
bulunulduğu, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
kesin olmayıp temyiz edilebileceği ve temyiz süresi geçmemiş kararlara
karşı kanun yararına bozma yoluna gidilemeyeceği hususları dikkate
alındığında, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
bu aşamada incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,
Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz isteminin kısmen
kabulü ile Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 05.04.2006 tarih ve E:2005/91,
K:2006/895 sayılı kararının idarî para cezasının iptaline ilişkin kısmının,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca hükmün
hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, temyize konu kararın reklam
durdurmanın iptaline ilişkin kısmı açısından kanun yararına bozma isteminin
incelenmeksizin reddine, kararın
birer örneğinin ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasına,
21.12.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12444
Karar No :
2011/4434
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı : AKS
Televizyon Reklamcılık ve Filmcilik
Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Vekili : Av. Berrin
Tunç Köroğlu
Cinnah
Caddesi Hava Sokak Hava Apt. No:2/4
Çankaya / ANKARA
Davalı : Gümrük ve
Ticaret Bakanlığı / ANKARA
(Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı)
İstemin Özeti : Davacı şirkete ait "Show TV" logosu
ile yayın yapan televizyon kanalında yayınlanan "Popstar"
isimli programda örtülü reklam yapılarak 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun'un 16. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete 44.975,00 TL idarî para cezası verilmesine ve anılan reklamların
durdurulmasına ilişkin 08.06.2004 tarih ve 105 sayılı Reklam Kurulu kararının
iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptaline karar veren
Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 15.02.2006 tarih ve E:2004/2575, K:2006/275
sayılı kararının; davalı idarenin başvurusu üzerine Danıştay Başsavcılığı
tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi
uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Erhan Eryat
Düşüncesi : İdare Mahkemesi
kararının, idari para cezasının iptaline ilişkin kısmının 2577 sayılı
Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına
etkili olmamak üzere bozulması, reklam durdurmanın iptaline ilişkin
kısmının ise incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı : Tansel
Çölaşan
Düşüncesi : AKS Televizyon
Reklamcılık ve Filmcilik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine (Show TV) 4077
sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 16. maddesine aykırı şekilde
reklam yaptığı ileri sürülerek 44.975.000.000.- TL tutarında para cezası ve
reklamın durdurulması cezası uygulanmasına ilişkin 18.06.2004 tarih ve 141
sayılı Bakanlık Oluru ile onaylanan Reklam Kurulu'nun 8.6.2004 tarih ve 105
sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 7. İdare
Mahkemesi'nce söz konusu işlemin iptaline ilişkin olarak verilen 15.02.2006
günlü ve E:2004/2575, K:2006/275 sayılı kararının, davalı Sanayi ve Ticaret
Bakanlığınca hukuka aykırı olduğu belirtilerek kanun yararına bozulması
istemi üzerine konu incelendi.
4077 sayılı Kanun'un 1.
maddesinde, bu Kanunun amacının, kamu yararına uygun olarak tüketicinin
sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı,
eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını
sağlayıcı önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini
özendirmek ve bu bu konudaki politikaların oluşturulmasında gönüllü
örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemek olduğu
belirtilmiş, “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun, 1. maddede
belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında tüketicinin taraflardan
birini oluşturduğu her türlü tüketici işlemini kapsadığı vurgulanmış,
“Tanımlar” başlıklı 4822 sayılı Kanunla değişik 3. maddesinin (e) bendinde,
tüketicinin; bir mal veya hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla
edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da tüzel kişiyi, (n)
bendinde tanımlanan mecra kuruluşunun ise; ticari reklam veya ilânı hedef
kitleye ulaştıran iletişim kanallarının ya da her türlü aracın sahibi,
işleticisi veya kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi, ifade edeceğinin
vurgulandığı, aynı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik “Ticari
Reklamlar ve İlanlar” başlıklı 16. maddesinde, “Ticari reklam ve ilânların
kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu
düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır. Tüketiciyi
aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar
edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet
hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları,
yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilânlar ve
örtülü reklam yapılamaz. Aynı ihtiyaçları karşılayan ya da aynı amaca
yönelik rakip mal ve hizmetlerin karşılaştırmalı reklamları yapılabilir. Reklam veren, ticari reklam veya
ilânda yer alan somut iddiaları ispatla yükümlüdür. Reklam verenler,
reklamcılar ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine uymakla
yükümlüdürler.” hükmünün yer aldığı, Kanunun “Ceza Hükümleri” başlıklı 25. maddesinin 8. fıkrasında ise,” 16.
maddeye aykırı hareket edenler hakkında üç aya kadar tedbiren durdurma
ve/veya durdurma ve/veya düzeltme ve/veya ... para cezası uygulanır. Reklam
Kurulu, ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı
verebilir. 16. maddeye aykırılık, ülke düzeyinde yayın yapan yazılı, sözlü,
görsel ve sair araçlar ile gerçekleşmiş ise, para cezası on katı olarak
uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
14.06.2003
tarihli, 25138 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ticari
Reklam ve İlânlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmeliğin” “Temel İlkeler” başlıklı 5. maddesinde, “Ticari reklam ve
ilânlarda esas alınacak temel ilkeler sayılmış, maddenin (d) bendinde bu
esaslardan biri de, “Biçimi ve yayımlandığı mecra ne olursa olsun, bir
reklamın "reklam" olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Bir reklam
haber ve yorum öğeleri içeren bir mecrada yayımlandığında,
"reklam" olduğu kolaylıkla algılanacak biçimde belirtilir. Örtülü
reklam yapılamaz.” biçiminde belirtilmiştir.
3984 sayılı Radyo ve Televizyonların
Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, bu Kanun'un amacı,
radyo ve televizyon yayınlarının düzenlenmesine ve Radyo ve Televizyon Üst
Kurulunun kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin esas ve
usulleri belirlemektir, denilmiş, 2. maddesinde Kanun'un kapsamı, her türlü
teknik, usul ve araçlarla ve her ne isim altında olursa olsun
elektromanyetik dalga ve diğer yollarla yurt içine ve dışına yapılan radyo
ve televizyon yayınları ile ilgili hususlar olarak belirtilmiş, 4. maddesinde,
radyo, televizyon ve veri yayınlarında uyulması gereken yayın ilkeleri
açıklanmış, maddenin (j) bendinde yayın ilkelerinden birinin de,
“Yayıncılığın haksız bir amaç ve çıkara alet edilmemesi ve haksız
rekabete yol açılmaması, ilân ve reklam niteliğindeki yayınların bu
niteliklerinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde açıklanması, bir basın
organının özel çabalarla yarattığı ürünün kendi ürünüymüş gibi sunulmaması,
ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin kaynağının
belirtilmesine özen gösterilmesi.”, (m) bendinde ise, “Halkı aldatacak,
yanıltacak veya haksız rekabete yol açacak reklam yayınlarına yer
verilmemesi” olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun “Görev ve Yetkiler” başlıklı
8. maddesinin (h) bendinde, “Radyo-televizyon yayınlarını izleme sistemleri
kurarak, yayınların 4. maddeye ve bu alanda Türkiye'nin taraf olduğu
milletlerarası andlaşmalara uygunluğu açılarından denetlenmesini yapmak”,
(ı) bendinde ise, “Yayın kuruluşlarının, bu Kanun hükümlerine aykırı yayın
yapması ve tahsis şartlarına uymaması halinde, gerekli müeyyideleri
uygulamaya karar vermek” hususları Üst Kurulun görev ve yetkileri arasında
sayılmış, Kanunun “Reklamların Yerleştirilmesi” başlıklı 21. maddesinin 5.
fıkrasında, her türlü yayında gizli reklam yapılmasının yasak olduğu
hükmüne yer verilmiş, “Program Desteklenmesi” başlıklı 23. maddesinde ise,
“Bir program veya dizi tamamen veya kısmen mali destek görmüşse, bu husus
programın başında ve/veya sonunda uygun ibarelerle belirtilir. Destekleyen
taraflar, programın içeriğine ve yayınlanış biçimine, yayıncının
sorumluluğunu ve bağımsızlığını etkileyecek hiçbir müdahalede bulunamazlar.
Desteklenen programlarda, destek verene veya üçüncü bir kişiye ait mal ve
hizmetlere atıfta bulunulması ve bunların alınması, satılması ve
kiralanması teşvik edilmeyecektir. Programlar yirmiikinci maddede
yasaklanmış olan mal ve hizmetlerin üretimi veya satışıyla iştigal eden
özel veya tüzelkişilerce desteklenemez.
Haber ve güncel
programlarda mali desteğe izin verilemez.” hükmü yer almıştır.
17.04.2003
tarihli, 25082 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Radyo ve Televizyon
Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin “Reklam ve
Tele-Alışveriş Yayınlarının Biçim ve Sunuşu” başlıklı 11. maddesinde,
“Reklam ve tele-alışveriş yayınları, program hizmetinin diğer unsurlarından
açıkça ve kolaylıkla ayırt edilebilecek ve görsel ve/veya işitsel olarak
program hizmetinden ayrılığı reklam yayını olduğu fark edilecek biçimde
yayınlanır. Reklam yayınlarının başında ve sonunda reklam müziği ile
birlikte televizyonlarda “REKLAMLAR” yazısı izleyicinin okuyabileceği
şekilde ve yeterli bir süre dahilinde ekrana
getirilir; radyoda ise reklam ifadesine de yer veren reklam müziği (jingle) dinleyicinin anlayabileceği biçimde kullanılır.
Alt yazı, logo ve çerçeveler kullanılarak yapılan
reklamlar, programdan kolaylıkla ayırt edilebilecek bir şekilde ve ekranda
reklamın yer aldığı bölümde “REKLAM” ibaresiyle birlikte yayınlanır.”
denilmiş, Yönetmeliğin “Gizli reklam” başlıklı 14. maddesinde ise, “Programlarda,
açıkça reklam olduğu belirtilmedikçe ürün veya hizmetler, reklam amacını
taşıyan şekilde sunulmamalıdır. Belli markaların veya ürünlerin veya
hizmetlerin puanlanmak suretiyle yarışmalara konu yapılıp program hizmeti
olarak yayınlanması, bu programların reklam niteliğini ortadan kaldırmaz.
Ancak, yarışmanın konusunun ticari mal ve hizmetlere yönelmediği hallerde,
yarışma sonucunda yarışmacılara verilen ticari mal ve hizmet niteliğindeki
armağanların sadece marka, model ve değerlerinin görsel ve işitsel olarak
belirtilmesi için ayrılan süre, reklam süresi olarak kabul edilir. Sportif,
sanatsal ve kültürel nitelikli toplumsal etkinliklerin, bunların yayıncı
tarafından düzenlenmemiş olması kaydıyla ve sanal reklamlar hariç,
yapıldıkları mekanlarda yer alan reklam panoları
ve afişleri reklam sayılmaz. Sigara, tütün ürünleri ya da alkollü içki
markalarını veya bunları çağrıştıracak her türlü görüntü ve sese, her
ne surette olursa olsun, hiçbir program içerisinde yer verilemez.”,
“Program Desteklemesi” başlıklı değişik (15/2/2005 tarihli, 25728
sayılı Resmi Gazete) 20. maddesinin 1. fıkrasında da,
“Yayın Kuruluşları, program, konulu film veya diziler için gerçek veya
tüzel kişilerden tamamen veya kısmen mali destek alabilir. Yayınlanan
herhangi bir programa tamamen veya kısmen mali destek sağlandığı taktirde, destek verenlerin kimliği programın başında
ve/veya sonunda görsel ve/veya işitsel unsurlarla, televizyonda yazıyla,
radyoda ise sözle toplam en fazla 10 saniye, reklam kuşakları ile program
tanıtımı kesintilerinin sonunda toplam en fazla 5 saniye süre ile
belirtilebilir. Desteklenen programların tanıtımlarında destekleyen gerçek
ve tüzel kişilere atıfta bulunulamaz ve destekleyen firma ismi program
adının bir parçası olarak kullanılamaz.” hükümleri yer almıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirkete ait Show TV logosu ile yayın yapan televizyon kanalında 2004
yılı Mart-Haziran ayları arasında yayımlanan, Likidgaz
ve Milangaz marka tüpleri piyasaya süren şirket
tarafından program desteklemesine tabi hükümlere göre desteklediği
anlaşılan “Popstar” isimli programda, “Milangaz ve Likidgaz’ın
sunduğu popstar heyecanı devam ediyor” şeklinde
programın başında, sonunda, reklam kuşaklarına girerken ve çıkarken sponsor firmaya atıfta bulunulduğu, oylama sırasında
yarışmacıların sonucu bekledikleri “sıcak oda” diye adlandırılan odanın
duvarlarında “Milangaz-Likidgaz”
yazılarının rahatlıkla okunabilecek şekilde yerleştirildiği, ayrıca odanın
bir köşesinde büyük boy tüp maketinin bulunduğu, seyircilerin ellerinde
destekledikleri yarışmacıların fotoğrafları bulunan kartların üzerinde
büyük harflerle yazılmış “Milangaz-Likidgaz” yazısının bulunduğu, adaylar şarkılarını
söylerken ve sonrasında jüri üyelerinin yorumları alınırken, ekranın
altında verilen adayların SMS numaraların yanında dönen tüpün üstünde Likidgaz ve Milangaz
markalarının gizli/örtülü reklamının yapıldığından bahisle 4077 sayılı
Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 16. maddesi ile “Ticari Reklam ve
İlânlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin” “Temel
İlkeler” başlıklı 5. maddesinin (d) bendi hükmüne aykırılıktan hareketle
4077 sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 16. maddesi ve 25.
maddesinin 8. fıkrası uyarınca davacı şirket adına 44.975.000.000.-TL idari
para ve durdurma cezası verildiği, bu işlemin iptali istemiyle açılan
davada, Ankara 7. İdare Mahkemesi tarafından; bir televizyon kanalı olan
davacı yayın kuruluşunun, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve
Yayınları Hakkında Kanun kapsamında olması nedeniyle Radyo ve Televizyon
Üst Kurulu tarafından yayınları denetleyerek gizli reklam yapıldığını ve
Kanun'da belirtilen ilkelere aykırılığının saptanması halinde gerekli
yaptırıma tabi tutulması gerekmekte olup, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca ticari reklam ve
ilanlara ilişkin kurallar bakımından reklam ve ilan sahipleri hakkında,
ancak, 4077 sayılı Kanunun amaçlarına uygun olarak işlem tesis etmesi
mümkün olup televizyon yayınlarının yayın ilkelerine ve mevzuatı ihlalleri
nedeniyle denetlenmesi olanağının bulunmaması karşısında, 3984 sayılı Kanun
kapsamında radyo ve televizyonların yayınları ve faaliyetleri ile ilgili
denetim yetkisi bulunmayan davalı idarenin tesis ettiği yaptırım uygulama
niteliğindeki dava konusu işlemde isabet bulunmadığı gerekçesiyle işlemin
iptal edildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu işlem; Reklam
Kurulunca verilmiş olan 8.6.2004 tarihli, 105 sayılı karar olup Show TV
kanalında yayımlanan “Popstar” adlı yarışma
programında “Milangaz-Likidgaz”
logolarının değişik yöntemlerle program içinde de
gösterilmesi suretiyle kullanımının gizli/örtülü reklam anlamına geldiği ve
mecra kuruluşu sıfatıyla davacı şirketin tüketiciyi istismar eden bu
fiilinin 4077 sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik 16. maddesi hükmü
ile Ticari Reklam ve İlânlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmeliğin 5. maddesinin (d) fıkrası hükmüne aykırı olması nedeniyle
davacı şirket adına, mecra kuruluşu sıfatıyla ve 4077 sayılı Kanunun 4822
sayılı Kanunla değişik 16. maddesi ve 25. maddesinin 8. fıkrası uyarınca
uygulanan durdurma ve idari para cezasında mevzuata aykırılık bulunmadığı
sonucuna varılmıştır.
Kaldı ki; cezaya konu
fiilin, 3984 sayılı Kanunun 21. maddesinin 5. fıkrası ve 23. maddesi ile
“Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin”
11., 14. maddeleri ve 20. maddesinin 1. fıkrasına
aykırılık oluşturması halinde, bu alanda yetkili Radyo ve Televizyon Üst
Kurulu tarafından anılan madde hükümleri uyarınca ayrıca cezai işlem
uygulanabileceği mümkün olduğundan, Mahkeme tarafından, fiilin, salt 3984
sayılı Kanun kapsamında olduğu biçiminde yaptığı değerlendirme suretiyle
işlemin, anılan Kanunun 1. maddesi, 4. maddesinin (j), (m) ve 8. maddesinin
(h) ve (ı) fıkralarından bahisle iptal edilmesinde isabet bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle dava
konusu işlemin iptaline ilişkin Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 15.02.2006
günlü ve E:2004/2575, K:2006/275 sayılı kararının, hukuka aykırılığı nedeniyle,
2577 sayılı Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulmasının uygun
olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
08.06.2011
tarih ve 27958 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan 635 ve 640 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kurularak
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'nün adı geçen
Bakanlığa bağlandığı anlaşıldığından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın
davalı idare olarak kabul edilmesinden sonra işin esasına geçildi:
Dava;
davacı şirkete ait "Show TV" logosu ile yayın yapan televizyon
kanalında yayınlanan "Popstar" isimli
programda örtülü reklam yapılarak 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun'un 16. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete 44.975,00 TL idarî para cezası verilmesine ve anılan reklamların
durdurulmasına ilişkin 08.06.2004 tarih ve 105 sayılı Reklam Kurulu kararının
iptali istemiyle açılmıştır.
Ankara 7. İdare
Mahkemesi'nce; davacı yayın kuruluşunun 3984 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun kapsamında olması
nedeniyle, yayınların denetlenerek örtülü reklamın saptanması halinde yaptırım
uygulama yetkisinin Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'na ait olduğu, davalı
idarenin 4077 sayılı Kanun uyarınca reklam ve ilan sahipleri hakkında
tüketicinin korunması amaçları doğrultusunda işlem tesis etmesinin mümkün
olduğu ve televizyon yayınlarını yayın ilkeleri kapsamında denetleme
yetkisi olmayan davalı idare tarafından tesis edilen işlemde hukuka uyarlık
bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
anılan kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen
kanun yararına bozulması istenilmektedir.
4077
sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; Kanun'un
amacının, kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile
ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin
edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve
tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki
politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin
hususları düzenlemek olduğu, 2.
maddesinde; Kanun'un 1. maddede
belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında tüketicinin taraflardan
birini oluşturduğu her türlü tüketici işlemini kapsayacağına yer
verilmiştir.
Kanun'un
"Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin (l) bendinde; "Reklam
veren: Ürettiği ya da pazarladığı malın/hizmetin tanıtımını yaptırmak,
satışını artırmak veya imajını yaratıp güçlendirmek amacıyla hazırlattığı,
içinde firmasının ya da mal/hizmet markasının yer aldığı reklamları yayınlatan,
dağıtan ya da başka yollarla sergileyen gerçek ya da tüzel kişiyi",
(m) bendinde; "Reklamcı: Ticari reklam ve ilânları reklam verenin
duyduğu ihtiyaç doğrultusunda hazırlayan ve reklam veren adına
yayınlanmasına aracılık eden ticari iletişim uzmanı gerçek ya da tüzel
kişiyi", (n) bendinde; "Mecra kuruluşu: Ticari reklam veya ilânı
hedef kitleye ulaştıran iletişim kanallarının ya da her türlü aracın
sahibi, işleticisi veya kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi"
ifade ettiği belirtilmiştir.
Kanun'un 16. maddesinde; ticari reklam ve
ilânların kanunlara, Reklam Kurulu'nca belirlenen ilkelere, genel ahlaka,
kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmalarının esas
olduğu, tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını
istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü,
şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu,
hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve
ilânlar ve örtülü reklam yapılamayacağı, aynı ihtiyaçları karşılayan ya da
aynı amaca yönelik rakip mal ve hizmetlerin karşılaştırmalı reklamları
yapılabileceği, reklam verenin, ticari reklam veya ilânda yer alan somut
iddiaları ispatla yükümlü olduğu, reklam verenler, reklamcılar ve mecra
kuruluşlarının bu madde hükümlerine uymakla yükümlü oldukları hükme
bağlanmıştır.
Kanun'un
17. maddesinde ise; ticari reklam ve ilânlarda uyulması gereken ilkeleri
belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilânları incelemek ve
inceleme sonucuna göre, 16. madde hükümlerine aykırı reklam ve ilânları üç
aya kadar tedbiren durdurma ve/veya
durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para
cezası verme hususlarında Reklam Kurulu'nun görevli olduğu düzenlenmiştir.
Diğer
taraftan, anılan Kanun'un uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 26.
maddesinde; Kanun'da düzenlenen her türlü para cezasının idarî nitelikte
olduğu, bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün
içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği ve itiraz üzerine
idare mahkemesince verilen kararların kesin olduğu hükmü yer almaktadır.
Ticari
Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmelik'in 4. maddesinin (g) bendinde de; "Mecra" kavramının,
reklam ve tanıtım mesajını ileten ve o mesajı alma durumunda olan kişi,
grup ya da topluluğun buluştuğu yeri, ortamı (televizyon, her türlü yazılı
basın, internet, radyo, sinema gibi iletişim kanalları ile açık hava,
basılı işler gibi reklam taşıyan malzemeler) ifade ettiği
belirtilmiştir.
İşlem
tarihinde yürürlükte bulunan 3984 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 1. maddeside; Kanun'un amacının, radyo ve
televizyon yayınlarının düzenlenmesine ve Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun
kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin esas ve usulleri
belirlemek olduğu, 5. maddesinde; Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu'nun, radyo ve televizyon faaliyetlerini
düzenlemek amacıyla kurulduğu belirtilmiş; 03.03.2011 tarihli Resmî
Gazetede yayımlanarak yüyürlüğe giren 6112 sayılı
Radyo ve Televizyon Kuruluş ve Yayın Hizmetleri
Hakkında Kanun'un (3984 sayılı Kanun'u yürürlükten kaldırmıştır) 1.
maddesinde; Kanun'un amacının; radyo, televizyon ve isteğe bağlı
yayın hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi, ifade ve haber alma
özgürlüğünün sağlanması, medya hizmet sağlayıcılarının idarî, malî ve
teknik yapıları ve yükümlülükleri ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun
kuruluşu, teşkilâtı, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin usul ve
esasları belirlemek olduğu, 34. maddesinde de; radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın
hizmetleri sektörünü düzenlemek ve denetlemek amacıyla, idarî ve malî
özerkliğe sahip, tarafsız bir kamu tüzel kişiliği niteliğinde Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu'nun kurulmuş olduğu hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirkete ait "Show TV" logosu ile yayın yapan televizyon
kanalında 2004 yılı Mart-Haziran ayları arasında yayınlanan, Milangaz ve Likidgaz marka
tüpleri piyasaya süren şirket tarafından program desteklemesine tabi
hükümlere göre desteklendiği anlaşılan “Popstar”
isimli programda, “Milangaz ve Likidgaz"ın sunduğu Popstar
heyecanı devam ediyor” şeklinde programın başında, sonunda, reklam
kuşaklarına girerken ve çıkarken sponsor firmaya atıfta bulunulduğu, oylama
sırasında yarışmacıların sonucu bekledikleri “sıcak oda” diye adlandırılan
odanın duvarlarında “Milangaz-Likidgaz”
yazılarının rahatlıkla okunabilecek şekilde yerleştirildiği, ayrıca odanın
bir köşesinde büyük boy tüp maketinin bulunduğu, seyircilerin ellerinde
destekledikleri yarışmacıların fotoğrafları bulunan kartların üzerinde
büyük harflerle yazılmış “Milangaz-Likidgaz” yazısının bulunduğu, adaylar şarkılarını
söylerken ve sonrasında jüri üyelerinin yorumları alınırken, ekranın
altında verilen adayların SMS numaraların yanında dönen tüpün üstünde Likidgaz ve Milangaz
yazılarının verildiği, bu şekilde anılan markaların örtülü reklamının
yapıldığından bahisle 4077 sayılı Kanun'un 17. maddesi ve 25. maddesi
uyarınca tesis edilen
44.975,00 -TL idari para cezası verilmesine ve anılan
reklamın durdurulmasına ilişkin dava konusu işlemin iptali istemiyle
bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan
mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 4077 sayılı Kanun'un,
tüketicinin uğrayabileceği her türlü olumsuzluğa karşı önlem alınması, bu
amaçla tüketicinin sağlık, güvenlik ve ekonomik çıkarlarının korunması,
aydınlatılması, eğitilmesi ve uğradığı zararların tazmin edilmesi gibi çok
geniş bir etki alanının bulunduğu, bu kapsamda tüm mal ve hizmet
piyasalarında tüketicinin korunmasının amaçlandığı, bu amacın etkin bir
biçimde sağlanabilmesi için de
Reklam Kurulu'nun kurulmuş olduğu görülmektedir. Radyo ve Televizyon Üst
Kurulu'nun ise radyo ve televizyon hizmet sektörünün düzenlenmesi ve
denetlenmesiyle görevlendirildiği, bu sektöre yönelik belirlenen ilkelere
aykırılık halınde yaptırım uygulayabildiği, anılan kuruma düzenleme,
denetleme ve yaptırım uygulama görev ve yetkisinin 6112 sayılı Kanun
uyarınca kendisine verilen görev ve yetkilerle sınırlı olduğu
anlaşılmaktadır.
Tüketicinin korunması gereken en önemli alanlardan biri de reklam ve
ilân sektörüdür. 4077 sayılı Kanun'da
reklamın, reklam verenin, reklamcının ve mecra kuruluşunun tanımları
yapılmış olup; mecra kuruluşunun, ticari reklam veya ilânı hedef kitleye
ulaştıran iletişim kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi
veya kiracısı olarak tanımlandığı, yukarıda anılan yönetmelikte ise
"mecra" kavramı açıklanırken reklam veye tanıtımın iletildiği,
televizyon, her türlü yazılı basın, internet, radyo, sinema gibi iletişim
kanalları ile açık hava, basılı işler gibi reklam taşıyan malzemelerin bu
kapsamda sayıldığı görülmektedir.
4077 sayılı
Kanun'un amaç ve kapsamından hareketle, Reklam Kurulu'na tüm mecralardaki
ticari reklam ve ilânlara ilişkin inceleme yaparak gerekli müeyyideleri
uygulama yetkisi verilmiştir. O halde, Reklam Kurulu radyo ve televizyon
sektöründe yayınlanan ticari ilân ve reklamları da inceleyebilecek ve
gerekli gördüğü hallerde yaptırım uygulanmasına karar verebilecektir. Radyo
ve televizyonda yayınlanan bir programın Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
tarafından denetlenmesi ve yaptırım uygulanması kendi mevzuatı çerçevesinde
değerlendirileceğinden, aynı programın 4077 sayılı Kanun kapsamında Reklam
Kurulu tarafından incelenerek
yaptırım uygulanmasına hukukî bir engel bulunmamaktadır.
Bu
durumda, işin esası incelenerek bir karar verilmesi gerekirken, davalı
idarenin, 3984 sayılı Kanun kapsamında olan radyo ve televizyon yayınları
ve faaliyetleriyle ilgili denetim yetkisi bulunmadığı gerekçesiyle dava
konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet
bulunmadığından, Mahkeme kararının idarî para cezasının iptaline ilişkin
kısmının kanun yararına bozulması gerekmektedir.
Temyiz
edilen kararın reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmına gelince; 4077
sayılı Kanun'un, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesi
uyarınca, idarî para cezalarının iptali istemiyle açılan davalarda verilen
kararlar kesin olup, idarî para cezası ile beraber Kanun'da öngörülen diğer
idarî yaptırımların iptali istemiyle açılan davalarda verilen kararların,
para cezası dışındaki kısımlarına karşı temyiz yoluna gidilebilmesi
mümkündür.
Bu açıdan;
17.05.2006 tarihinde davalı idareye tebliğ edilen Mahkeme kararının, 30
günlük temyiz süresi geçmeden, 01.06.2006 tarihinde Mahkeme kayıtlarına
giren dilekçe ile kanun yararına bozulması isteminde bulunulduğu, Mahkeme
kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının kesin olmayıp temyiz
edilebileceği ve temyiz süresi geçmemiş kararlara karşı kanun yararına
bozma yoluna gidilemeyeceği hususları dikkate alındığında, Mahkeme
kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının bu aşamada
incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,
Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz isteminin kısmen
kabulü ile Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 15.02.2006 tarih ve E:2004/2575,
K:2006/275 sayılı kararının idarî para cezasının iptaline ilişkin kısmının,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca hükmün
hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, temyize konu kararın reklam
durdurmanın iptaline ilişkin kısmı açısından kanun yararına bozma isteminin
incelenmeksizin reddine, kararın
birer örneğinin ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
28.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No :
2011/11279
Karar No :
2011/5725
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı : Saray
Sağlık Hizmetleri Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Vekili : Av. Yaşar Yavuzyılmaz
Halitağa Caddesi Yeni Yol Sokak No:3/4
Kadıköy / İSTANBUL
Davalı : Gümrük ve Ticaret Bakanlığı / ANKARA
(Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı)
İstemin Özeti : 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı
davranıldığından bahisle davacı şirkete 89.950,00 TL idarî para cezası
verilmesine ve anılan reklamların durdurulmasına ilişkin 14.12.2004 tarih
ve 111 sayılı Reklam Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, dava
konusu işlemin iptaline karar veren Ankara 4. İdare Mahkemesi'nin
07.02.2006 tarih ve E:2005/200, K:2006/95 sayılı kararının; davalı idarenin
başvurusu üzerine Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması
istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Erhan
Eryat
Düşüncesi : İdare Mahkemesi
kararının, idari para cezasının iptaline ilişkin kısmının 2577 sayılı
Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına
etkili olmamak üzere bozulması, reklam durdurmanın iptaline ilişkin
kısmının ise incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı : Tansel Çölaşan
Düşüncesi : Saray Sağlık Hizmetleri Ticaret
ve Sanayi Anonim Şirketine 4077 sayılı Kanun'un 4822 sayılı Kanunla değişik
16. maddesine aykırı şekilde reklam yaptığı ileri sürülerek ve bu fiilin
yıl içinde tekrarlanması nedeniyle reklam veren sıfatıyla adına iki kat
89.950.000.000.-TL tutarında para cezası ve reklamın durdurulması cezası
uygulanmasına ilişkin 27.12.2004 tarih ve 247 sayılı Bakanlık Oluru ile
onaylanan Reklam Kurulunun 14.12.2004 tarih ve 111 sayılı kararının iptali
istemiyle açılan davada, Ankara 4. İdare Mahkemesince söz konusu işlemin
iptaline ilişkin olarak verilen 7.2.2006 tarihli ve E:2005/200, K:2006/95
sayılı kararın, davalı Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hukuka aykırı olduğu
belirtilerek kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi:
4077 sayılı Kanunun 4822
sayılı Kanun ile değişik 16. maddesinde, "Ticari reklâm ve ilânların
kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere , genel
ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları
esastır." ilkesine yer verildikten sonra, tüketiciyi aldatıcı,
yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici,
tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini
ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları,
çocukları ve özürlüleri istismar edici reklâm ve ilânlar ve örtülü reklam
yapılamayacağı belirtilmiş, aynı Kanunun anılan Yasa ile değişik 17.
maddesinin 1. fıkrasında, "Ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken
ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilanları
incelemek ve inceleme sonucuna göre 16. madde hükümlerine aykırı reklam ve
ilanları üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya
durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme hususlarında
görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur" kuralına yer verilmiş, 25.
maddesinin 8. fıkrasında, 16. maddeye aykırı hareket edenler hakkında üç
aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma
ve/veya düzeltme ve/veya para cezası
uygulanacağı ve bu aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan yazılı, sözlü,
görsel ve sair araçlar ile gerçekleşmiş ise, para cezasının on katı olarak
uygulanacağı, aynı maddenin son fıkrasında ise, yukarıdaki fıkralarda belirtilen para
cezalarının, fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde iki misli olarak
uygulanacağı, 31. maddesinde ise Bakanlığın, bu Kanunun uygulanmasıyla
ilgili olarak mevzuat çerçevesinde gerekli tedbirleri almaya ve
düzenlemeleri yapmaya yetkili olduğu
hükme bağlanmıştır.
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı
İcrasına Dair Kanunun 24. maddesinde, icrayı sanat eden tabiplerin, hasta
kabul ettikleri mahal ile muayene saatlerini ve ihtisaslarını bildiren
ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire
yapmalarının yasak olduğu kurala bağlanmıştır.
Özel
Hastaneler Yönetmeliği'nin olay tarihindeki 60. maddesinde "Özel
hastaneler tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına aykırı şekilde,
insanları yanıltan yanlış yönlendiren, ruhsatında yazılı kabul ve tedavi
ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları tedavi ettiği intibaını
uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda
bulunamazlar ve bu mahiyette reklam ve tanıtımlar yapamazlar. Özel
hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamaz ve
böylece faaliyet gösteremezler. Rekabetin korunması ve
haksız rekabet ile ilgili diğer mevzuat hükümleri saklıdır." hükmü yer
almış, anılan maddenin 28.5.2004 tarih ve 25475 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan Yönetmelikle değişik 60. maddesinde " Özel hastaneler;
tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına aykırı şekilde, insanları
yanıltan, yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatında yazılı
kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi
ettiği intibaını uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet
yaratan davranışlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tanıtım yapamazlar. Özel
hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamazlar.
Özel hastaneler tarafından;
sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımlar yapılabilir.
Bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı,
doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya
yönelik açıklamalara yer verilemez...."
denilmiştir.
Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesinin 8. maddesinde, tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve
tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemeyeceği, tabip ve diş
tabiplerinin her ne suretle olursa olsun,yazılarında
kendi reklamını yapamayacağı belirtilmiş, 9. maddesinde, tabip ve diş
tabibinin, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilanlarda ancak ad
ve soyadı ile adresini, Tababet İhtisas Nizamnamesine göre kabul edilmiş
olan ihtisas şubesini, akademik ünvanını ve
muayene gün ve saatlerini yazabilecekleri kuralına yer verilmiştir.
Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin 60. maddesi hükmünün, 1219 sayılı Kanunun 24. ve
Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8. ve 9. maddeleri ile 4077 sayılı Kanunun
16. maddesinde yer alan kurallarla birlikte değerlendirilmesinden, özel
hastanelerin, tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına uygun olarak
hastaların bilgi ve tecrübe noksanlığından yararlanarak onları istismar
etmeksizin ve diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratmayacak şekilde
yaptıkları tıbbi faaliyetleri tanıtabilecekleri sonucuna varılmaktadır.
Ankara 4.İdare Mahkemesince
verilen karar ile, söz konusu reklamın hastanenin
sunmakta olduğu hizmete yönelik tanıtıcı ve halkı bilgilendirici türde
olduğu, mevzuatta öngörülen ilke ve kurallara aykırı nitelikte
bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Dava
dosyasının incelenmesinden; davacı şirkete ait Medical
Park Hospital’e ait olan ve 4.1.2004 tarihli
Sabah gazetesi ve 6.1.2004 tarihli Vatan gazetesinde, “500 Çifte Umut
Doğuyor; 24 Ocak’ta”; “Bilgi 0 212 491 13 13”,
“Medical Park Sağlık Kulübü, www.medicalpark.com.tr”,
8.1.2004 tarihli Vatan ve Akşam gazetelerinde “500 Çifte Umut
Doğuyor; 24 Ocak’ta”; “Tüp Bebek Aileleri Büyüyor”, “Bilgi 0 212 491 13 13”,
“Medical Park Sağlık Kulübü, www.medicalpark.com.tr”, ayrıca, “www.medicalpark.com.tr” adresli internet sitesi
reklamlarında, “ …toplulumuzun en büyük özlemine çare olmayı amaçlayan
sizlere özel bir kampanyadır… Çekiliş sonucunda 500 çift ise %45 indirimli
olarak Medical Park Hospital
Tüp Bebek Merkezi’nde Tüp Bebek uygulamaya hak kazanacaktır…”, başlıklı
reklamların ve söz konusu reklamlarda yer alan danışma hattı telefon
numarasının ve internet site adresinin Medical
Park Hastanesine yönlendirilmiş olduğunun tespiti üzerine belirtilen
reklamların, Reklam Kurulunun 14.12.2004 tarih ve 111 sayılı toplantısında
incelendiği ve söz konusu reklamlarda yer alan ibarelerin 1219 sayılı
Kanunun 24. maddesi, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8 ve 9. maddeleri ile
Özel Hastaneler Yönetmeliğinin 60. maddesi ile Ticari Reklam ve İlanlara
İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5. maddesinin (a),
(b), (e) bentleri ile 7.maddesinin (a) bendine aykırı olduğu yönünde
değerlendirmeler yapılarak, 4077 sayılı Kanunun 4822 sayılı Kanunla değişik
17.ve 25/8. maddeleri uyarınca ülke düzeyinde idari para cezası ve durdurma
cezası önerisinde bulunulmasına oybirliği ile karar verildiği ve yapılan bu
değerlendirmelerin Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünce
uygun görülerek 27.12.2004 tarih ve 2004/247 sayılı işlemle davacı şirket
hakkında 89.950.000.000.-TL tutarında iki kat idari para
cezası ile söz konusu reklamların durdurulması cezası uygulandığı
anlaşılmıştır.
Uyuşmazlığa konu olan,
"500 Çifte Umut Doğuyor; 24 Ocak’ta”; “Tüp Bebek Aileleri Büyüyor
" başlıklı reklamlar ile bu reklamlarda yer alan danışma hattı telefon
numarasının ve internet site adresinin Medical
Park Hastanesine yönlendirildiği, bu yönlendirmede “ … toplumumuzun
en büyük özlemine çare olmayı amaçlayan sizlere özel bir kampanyadır…
Çekiliş sonucunda 500 çift ise %45 indirimli olarak Medical
Park Hospital Tüp Bebek Merkezi’nde Tüp Bebek
uygulamaya hak kazanacaktır…”, biçiminde yer alan ibareler nedeniyle Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin 60. maddesinde yer alan "Özel hastaneler;
... diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet
yaratan davranışlarda bulunamazlar ve bu mahiyette reklam ve tanıtımlar
yapamazlar. ..." hükmüne ve bunun sonucu olarak 4077 sayılı Kanunun
4822 sayılı Kanunla değişik 16. maddesi hükmüne aykırı olduğu sonucuna
ulaşıldığından, söz konusu reklamın, tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı ve
istismar edici nitelikte bulunmadığından mevzuat hükümlerine aykırı
olmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline yönelik idare mahkemesi kararında
hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava
konusu işlemin iptaline ilişkin olarak Ankara 4. İdare Mahkemesince verilen
7.2.2006 günlü ve E:2005/200, K:2006/95 sayılı kararın, hukuka aykırılığı
nedeniyle, 2577 sayılı Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun yararına
bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince gereği görüşüldü:
08.06.2011
tarih ve 27958 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan 635 ve 640 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kurularak
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'nün adı geçen
Bakanlığa bağlandığı anlaşıldığından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın
davalı idare olarak kabul edilmesinden sonra işin esasına geçildi:
Dava; 4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı davranıldığından
bahisle davacı şirkete 89.950,00 TL idarî para cezası verilmesine ve anılan
reklamların durdurulmasına ilişkin 14.12.2004 tarih ve 111 sayılı Reklam
Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Ankara 4. İdare
Mahkemesi'nce; söz konusu reklamın, çocuk sahibi olmayan dar gelirli
vatandaşlara tüp bebek tedavisi konusunda daha indirimli hizmet
sunulacağını bildiren mahiyette olduğu, bu haliyle tüketiciyi yanıltıcı,
aldatıcı ve istismar edici nitelik taşımadığından dava konusu işlemde
hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
anılan kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen
kanun yararına bozulması istenilmektedir.
4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16. maddesinde; ticari reklam ve
ilanların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka,
kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmalarının esas
olduğu; tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi
noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu
sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar
edici reklam ve ilanlar ve örtülü reklam yapılamayacağı hükme bağlanmış;
Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmeliğin 5. maddesinin (a) bendinde; reklamların, yasalara, genel
ahlaka uygun, doğru ve dürüst olması; (b) bendinde; her reklamın, ekonomik
ve sosyal sorumluluk bilinci içinde iş hayatında ve kamuoyunda kabul gören
dürüst rekabet ilkelerine uygun olması gerektiği düzenlemesi yer almıştır.
Anılan Kanun'un uyuşmazlık
tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesinde; Kanun'da öngörülen para
cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itirazın idarece verilen
cezanın yerine getirilmesini durdurmayacağı ve zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde
inceleme yapılarak en
kısa sürede sonuçlandırılacağı, itiraz üzerine
idare mahkemesince verilen
kararların kesin olduğu kuralına yer verilmektedir.
1219 sayılı
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına
Dair Kanun'un 24. maddesinde;
"İcrayı sanat eden tabipler hasta kabul ettikleri mahal ile
muayene saatlerini ve ihtısaslarını bildiren
ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire
yapmaları memnudur." hükmü, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi'nin 8.
maddesinde, "Tabiplik ve diş tabipliği
mesleklerine ve tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez. Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet
mesleğinin şerefini üstün tutmaya mecbur olup, her ne suretle olursa olsun,
yazılarında kendi reklamını yapamaz." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin "Bilgilendirme ve Tanıtım" başlıklı 60.
maddesinde ise; özel
hastanelerin; tıbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarına aykırı şekilde,
insanları yanıltan, yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik,
ruhsatında yazılı kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka
hastaları kabul ve tedavi ettiği intibaını uyandıran, diğer hastaneler
aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda bulunamayacakları ve bu
mahiyette tanıtım yapamayacakları, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka
bir isim kullanamayacakları, sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki
bilgilendirme ve tanıtımlar yapabilecekleri, bilgilendirme ve tanıtım
faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı, doğruluğu bilimsel olarak
kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya yönelik açıklamalara yer
veremeyecekleri; hizmet alanları ve sunacağı hizmetler ile açılış bilgileri
ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacıyla tanıtım
yapabilecekleri, özel hastaneler tarafından oluşturulan internet
sitelerinde; yer alan her türlü sağlık bilgisi, alanı ile ilgili bilgi ve
tecrübeye sahip sağlık meslek mensupları tarafından verilmesinin zorunlu
olduğu ve bu siteler aracılığıyla hiçbir şekilde tedavi edici sağlık
hizmetine yönelik bilgiler verilemeyeceği, internet sayfalarında verilen
bilginin, son güncelleme tarihinin açıkça belirtilmesi gerektiği ve
belirtilen esaslara uymayan özel hastane sahipleri ve mesul müdürleri
hakkında ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanacağı kuralı öngörülmüştür.
Dosyanın
incelenmesinden; davacı şirkete ait "Medical
Park Hospital" isimli hastanenin 04.01.2004
tarihli Sabah Gazetesi ve 06.01.2004 tarihli Vatan Gazetesi'nde “500 Çifte
Umut Doğuyor; 24 Ocak’ta”, “Bilgi 0 212 491 13 13”,
“Medical Park Sağlık Kulübü, www.medicalpark.com.tr” ifadelerine yer verildiği, 08.01.2004 tarihli Vatan ve Akşam
Gazetelerinde “500 Çifte Umut Doğuyor; 24 Ocak’ta”; “Tüp Bebek Aileleri
Büyüyor”, “Bilgi 0 212 491 13 13”, “Medical
Park Sağlık Kulübü, www.medicalpark.com.tr”
ifadelerinin yer aldığı, ayrıca “www.medicalpark.com.tr” adresli internet sitesi reklamlarında, “…toplulumuzun en büyük özlemine çare olmayı amaçlayan
sizlere özel bir kampanyadır… Çekiliş sonucunda 500 çift ise %45 indirimli
olarak Medical Park Hospital
Tüp Bebek Merkezi’nde Tüp Bebek uygulamaya hak kazanacaktır…” başlıklı
reklamların ve söz konusu reklamlarda yer alan danışma hattı telefon
numarasının ve internet sitesi adresinin Medical
Park Hastanesi'ne yönlendirilmiş olduğunun tespiti üzerine belirtilen
reklamların, 1219 sayılı Kanun'un 24. maddesi, Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesi'nin 8. ve 9. maddeleri, Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin 60.
maddesi ile Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama
Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğundan bahisle dava
konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda hükümlerine yer
verilen Özel Hastaneler Yönetmeliği'nde, özel hastanelerin tanıtım ve reklamlarının
ne şekilde yapılacağı, yasak olan haller belirtilmek suretiyle
düzenlendiğinden, yayınlanan söz konusu reklamların, öngörülen yasaklar
kapsamında olup
olmadığının somut bir şekilde belirlenerek tespiti gerekmektedir.
Uyuşmazlığa
konu reklamların yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde
değerlendirilmesinden; reklamda, anılan hastaneye ticari görünüm kazandıran
ifadelere yer verildiği, reklamın tercih edilirliği artırmaya ve talep
yaratmaya yönelik olduğu ve Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin 60. maddesi
kapsamında izin verilen sınırların dışında kaldığı, bu şekilde sağlık
hizmetlerinin tanıtımına yönelik mevzuat ve 4077 sayılı Kanun'un 16.
maddesine aykırı olduğu sonucuna varıldığından, söz konusu reklam nedeniyle
tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda;
söz konusu reklamın, çocuk sahibi olmayan dar gelirli vatandaşlara tüp
bebek tedavisi konusunda daha indirimli hizmet sunulacağını bildiren
mahiyette olduğu, bu haliyle tüketiciyi yanıltıcı, aldatıcı ve istismar
edici nitelik taşımadığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı
gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukukî
isabet bulunmadığından, Mahkeme kararının idarî para cezasının iptaline
ilişkin kısmının kanun yararına bozulması gerekmektedir.
Temyiz
edilen kararın, reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmına gelince; 4077
sayılı Kanun'un, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesi
uyarınca, idarî para cezalarının iptali istemiyle açılan davalarda verilen
kararlar kesin olup, idarî para cezası ile beraber Kanun'da öngörülen diğer
idarî yaptırımların iptali istemiyle açılan davalarda verilen kararların,
para cezası dışındaki kısımlarına karşı temyiz yoluna gidilebilmesi
mümkündür. Bu açıdan; 19.04.2006 tarihinde davalı idareye tebliğ edilen
Mahkeme kararının, 30 günlük temyiz süresi geçmeden, 18.05.2006 tarihinde
Mahkeme kayıtlarına giren dilekçe ile kanun yararına bozulması isteminde
bulunulduğu, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
kesin olmayıp temyiz edilebileceği ve temyiz süresi geçmemiş kararlara karşı
kanun yararına bozma yoluna gidilemeyeceği hususları dikkate alındığında,
Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının bu aşamada
incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,
Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz isteminin kısmen
kabulü ile Ankara 4. İdare Mahkemesi'nin 07.02.2006 tarih ve E:2005/200,
K:2006/95 sayılı kararının idarî para cezasının iptaline ilişkin kısmının,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca hükmün
hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, temyize konu kararın reklam
durdurmanın iptaline ilişkin kısmı açısından kanun yararına bozma isteminin
incelenmeksizin reddine, kararın
birer örneğinin ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
19.12.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12437
Karar No
: 2011/4435
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı : Medi
Zinde Sağlık Hizmetleri A.Ş.
Vekili : Av. Hasan Akbay
Bahariye Cad. No:72/10 Kadıköy / İSTANBUL
Davalı :
Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı / ANKARA
(Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı)
İstemin Özeti : 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı
davranıldığından bahisle davacı şirkete 44.975,00 TL idarî para cezası
verilmesine ve anılan reklamların durdurulmasına ilişkin 10.08.2004 tarih
ve 107 sayılı Reklam Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, dava
konusu işlemin iptaline karar veren Ankara 9. İdare Mahkemesi'nin
27.04.2006 tarih ve E:2004/2801, K:2006/950 sayılı kararının; davalı
idarenin başvurusu üzerine Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına
bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Erhan
Eryat
Düşüncesi : İdare Mahkemesi
kararının, idari para cezasının iptaline ilişkin kısmının 2577 sayılı
Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına
etkili olmamak üzere bozulması, reklam durdurmanın iptaline ilişkin
kısmının ise incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcı Vekili : Mine
Asmaz
Düşüncesi : Medi
Zinde Sağlık Hizmetleri A.Ş.'ne 4077 sayılı Kanun'un 16. maddesine aykırı
şekilde reklam yaptığı ileri sürülerek 44.975.000.000.-TL para cezası
verilmesi işleminin iptali istemiyle açılan davada, Ankara 9. İdare
Mahkemesi'nce söz konusu işlemin
iptaline ilişkin olarak verilen 27.4..2006 günlü
ve E:2004/2801, K:2006/950 sayılı kararın, davalı Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı'nca hukuka aykırı olduğu belirtilerek kanun yararına bozulması
istemi üzerine konu incelendi.
4077 sayılı Kanun'un 4822
sayılı Kanun ile değişik 16. maddesinde, "Ticari reklâm ve ilânların
kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlâka, kamu
düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır."
ilkesine yer verildikten sonra, tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun
tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal
güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi
özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve
özürlüleri istismar edici reklâm ve ilânlar ve örtülü reklam yapılamayacağı
belirtilmiş, aynı Kanunun anılan Yasa ile değişik 17. maddesinin birinci
fıkrasında, "Ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri
belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilanları incelemek ve
inceleme sonucuna göre 16. madde hükümlerine aykırı reklam ve ilanları üç
aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma
ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme hususlarında
görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur" kuralına yer verilmiş, değişik
25. maddesinde 16. maddeye aykırı hareket edenler hakkında üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya düzeltme ve/veya
para cezası uygulanacağı ve bu aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan yazılı,
sözlü, görsel ve sair araçlar ile gerçekleşmiş ise, para cezasının on katı
olarak uygulanacağı, 31. maddesinde
ise Bakanlığın, bu Kanun'un uygulanmasıyla ilgili olarak mevzuat
çerçevesinde gerekli tedbirleri
almaya ve düzenlemeleri yapmaya
yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı
İcrasına Dair Kanun'un 24. maddesinde,icrayı sanat
eden tabiplerin, hasta kabul ettikleri mahal ile muayene saatlerini ve
ihtisaslarını bildiren ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan,
reklam ve saire yapmalarının yasak olduğu kurala bağlanmıştır.
Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin olay tarihindeki 60. maddesinde "Özel
hastaneler tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına aykırı şekilde,
insanları yanıltan yanlış yönlendiren, ruhsatında yazılı kabul ve tedavi
ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları tedavi ettiği intibaını
uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda
bulunamazlar ve bu mahiyette reklam ve tanıtımlar yapamazlar. Özel
hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamaz ve
böylece faaliyet gösteremezler. Rekabetin korunması ve
haksız rekabet ile ilgili diğer mevzuat hükümleri saklıdır." hükmü yer
almış, anılan maddenin 28.5.2004 tarih ve 25475 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan Yönetmelikle değişik 60. maddesinde "Özel hastaneler; tıbbi
deontoloji ve mesleki etik kurallarına aykırı şekilde, insanları yanıltan,
yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatında yazılı kabul ve
tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi ettiği
intibaını uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan
davranışlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tanıtım yapamazlar. Özel
hastaneler, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamazlar.
Özel hastaneler tarafından;
sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımlar yapılabilir.
Bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı,
doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya
yönelik açıklamalara yer verilemez...."
denilmiştir.
Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesinin 8. maddesinde, tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve
tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemeyeceği, tabip ve diş
tabiplerinin her ne suretle olursa olsun,yazılarında
kendi reklamını yapamayacağı belirtilmiş, 9. maddesinde, tabip ve diş
tabibinin,gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilanlarda ancak ad
ve soyadı ile adresini, Tababet İhtisas Nizamnamesine göre kabul edilmiş
olan ihtisas şubesini, akademik ünvanını ve
muayene gün ve saatlerini yazabilecekleri kuralına yer verilmiştir.
Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin 60. maddesi hükmünün, 1219 sayılı Kanunun 24. ve
Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8. ve 9. maddeleri ile 4077 sayılı Kanun'un
16. maddesinde yer alan kurallarla birlikte değerlendirilmesinden, özel
hastanelerin, tıbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarına uygun olarak
hastaların bilgi ve tecrübe noksanlığından yararlanarak onları istismar
etmeksizin ve diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratmayacak şekilde
yaptıkları tıbbi faaliyetleri tanıtabilecekleri sonucuna varılmaktadır.
Ankara 9. İdare
Mahkemesi'nce verilen karar ile, söz konusu
reklamın hastanenin sunmakta olduğu hizmete yönelik tanıtıcı ve halkı
bilgilendirici türde olduğu, mevzuatta öngörülen ilke ve kurallara aykırı
nitelikte bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal
edilmiştir.
Dava dosyasının
incelenmesinden; davacı şirkete ait İstanbul Medipol
Hastanesine ait ve 10.02.2004 tarihinde Yeni Şafak Gazetesinde yayımlanan
"Hep genç kalın! Benim gibi" başlıklı
reklamının Reklam Kurulu'nun 11.04.2004 tarih ve 104 sayılı toplantısında
incelendiği ve söz konusu reklamda yer alan ibarelerin 1219 sayılı Kanun'un
24. maddesi, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8 ve 9. maddeleri ile Özel
Hastaneler Yönetmeliğinin 60. maddesi ile Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin
İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmeliğin 5. maddesinin (a), (b),
(e) bentleri ile 7. maddesinin (a) bendine aykırı olduğu yönünde
değerlendirmeler yapılarak, 4077 sayılı Kanunun 25/8. maddesi uyarınca
idari para cezası önerisinde bulunulmasına karar verildiği ve yapılan bu
değerlendirmelerin Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünce
uygun görülerek 31.08.2004 tarih ve 17877 sayılı işlemle davacı şirketin
44.975.000.000.-TL idari para cezası ile cezalandırıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığa konu olan,
"Hep genç kalın! Benim gibi" başlıklı reklamın, veriliş biçimine
göre, "prostat" hastalığının "Greenlight"
yöntemiyle basit bir biçimde sorunsuz şekilde tedavi edildiği intibaını
yarattığı görülmekte olup anılan reklamda verilen bilgi ve mesajın,bilimsel bilgilere uygun olup olmadığının,
abartılı şekilde düzenlenip düzenlenmediğinin, insanları yanıltıcı ve
yanlış yönlendirici niteliği bulunup bulunmadığının konunun uzmanı kurum ve
kuruluşlardan araştırılıp bu duruma göre bir değerlendirme yapılarak karar
verilmesi gereklidir.
Bu itibarla, İdare
Mahkemesi'nce yukarıda belirtilen şekilde bir araştırma yapılmaksızın
işlemin iptal edilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle dava
konusu işlemin iptaline ilişkin olarak Ankara 9. İdare Mahkemesi'nce verilen 27.4.2006 günlü ve
E:2004/2801, K:2006/950 sayılı kararın, hukuka aykırılığı nedeniyle, 2577
sayılı Kanunun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması için temyizi
gerekli görülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince gereği görüşüldü:
08.06.2011
tarih ve 27958 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan 635 ve 640 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kurularak
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'nün adı geçen
Bakanlığa bağlandığı anlaşıldığından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın
davalı idare olarak kabul edilmesinden sonra işin esasına geçildi:
Dava; 4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı davranıldığından
bahisle davacı şirkete 44.975,00 TL idarî para cezası verilmesine ve anılan
reklamların durdurulmasına ilişkin 10.08.2004 tarih ve 107 sayılı Reklam
Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Ankara 9. İdare
Mahkemesi'nce; söz konusu reklamın hastanenin sunmakta olduğu hizmete
yönelik tanıtıcı ve halkı bilgilendirici türde olduğu ve mevzuatta
öngörülen ilke ve kurallara aykırı nitelik taşımadığından dava konusu
işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin
iptaline karar
verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
anılan kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen
kanun yararına bozulması istenilmektedir.
4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 16. maddesinde; ticari reklam ve
ilanların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka,
kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmalarının esas
olduğu; tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi
noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu
sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar
edici reklam ve ilanlar ve örtülü reklam yapılamayacağı hükme bağlanmış;
Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmeliğin 5. maddesinin (a) bendinde; reklamların, yasalara, genel
ahlaka uygun, doğru ve dürüst olması; (b) bendinde; her reklamın, ekonomik
ve sosyal sorumluluk bilinci içinde iş hayatında ve kamuoyunda kabul gören
dürüst rekabet ilkelerine uygun olması gerektiği düzenlemesi yer almıştır.
Anılan Kanun'un uyuşmazlık
tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesinde; Kanunda öngörülen para
cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itirazın idarece verilen
cezanın yerine getirilmesini durdurmayacağı ve zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde
inceleme yapılarak en
kısa sürede sonuçlandırılacağı, itiraz üzerine
idare mahkemesince verilen
kararların kesin olduğu kuralına yer verilmektedir.
1219 sayılı
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına
Dair Kanun'un 24. maddesinde;
"İcrayı sanat eden tabipler hasta kabul ettikleri mahal ile
muayene saatlerini ve ihtısaslarını bildiren
ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire
yapmaları memnudur." hükmü, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi'nin 8.
maddesinde, "Tabiplik ve diş tabipliği
mesleklerine ve tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez. Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet
mesleğinin şerefini üstün tutmaya mecbur olup, her ne suretle olursa olsun,
yazılarında kendi reklamını yapamaz." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin "Bilgilendirme ve Tanıtım" başlıklı 60.
maddesinde ise; özel
hastanelerin; tıbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarına aykırı şekilde,
insanları yanıltan, yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik,
ruhsatında yazılı kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka
hastaları kabul ve tedavi ettiği intibaını uyandıran, diğer hastaneler
aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda bulunamayacakları ve bu
mahiyette tanıtım yapamayacakları, ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka
bir isim kullanamayacakları, sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki
bilgilendirme ve tanıtımlar yapabilecekleri, bilgilendirme ve tanıtım
faaliyetleri kapsamında, yanıltıcı, abartılı, doğruluğu bilimsel olarak
kanıtlanmamış bilgilere ve talep yaratmaya yönelik açıklamalara yer
veremeyecekleri; hizmet alanları ve sunacağı hizmetler ile açılış bilgileri
ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacıyla tanıtım
yapabilecekleri, özel hastaneler tarafından oluşturulan internet
sitelerinde; yer alan her türlü sağlık bilgisi, alanı ile ilgili bilgi ve
tecrübeye sahip sağlık meslek mensupları tarafından verilmesinin zorunlu
olduğu ve bu siteler aracılığıyla hiçbir şekilde tedavi edici sağlık
hizmetine yönelik bilgiler verilemeyeceği, internet sayfalarında verilen
bilginin, son güncelleme tarihinin açıkça belirtilmesi gerektiği ve
belirtilen esaslara uymayan özel hastane sahipleri ve mesul müdürleri
hakkında ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanacağı kuralı öngörülmüştür.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirkete ait
İstanbul Medipol Hastanesi'nin
08.01.2004 ve 10.02.2004 tarihli Yeni Şafak Gazetesi'nde yayınlanan
"Hep genç kalın, benim gibi" başlıklı reklamlarında, "Her
işin başı sağlık. Prostat tedavisinde narkozsuz ve kanamasız GreenLight buharlaştırma teknolojisiyle cinsel
fonksiyon kayıpları olmamakta, hasta aynı gün taburcu edilebilmektedir. GreenLight
şimdi Türkiye'de." şeklinde ifadelerin yer aldığı ve reklamda yer alan
danışma hattı ile www.mediclub.com.tr adresli
internet sitesinin anılan hastaneye yönlendirilmiş olduğu ileri sürülerek
söz konusu reklamın, 1219 sayılı Kanun'un 24. maddesi, Tıbbi Deontoloji
Nizamnamesi'nin 8. ve 9. maddeleri ve Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin 60. maddesi ile Ticari Reklam ve
İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine
aykırı olduğundan bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği
anlaşılmaktadır.
Yukarıda hükümlerine yer
verilen Özel Hastaneler Yönetmeliği'nde, özel hastanelerin tanıtım ve reklamlarının
ne şekilde yapılacağı, yasak olan haller belirtilmek suretiyle
düzenlendiğinden, yayınlanan söz konusu reklamların, öngörülen yasaklar
kapsamında olup
olmadığının somut bir şekilde belirlenerek tespiti gerekmektedir.
Uyuşmazlığa
konu reklamların yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri çerçevesinde
değerlendirilmesinden; reklamda, anılan hastaneye ticari görünüm kazandıran
ifadelere yer verildiği, reklamın tercih edilirliği artırmaya ve talep
yaratmaya yönelik olduğu ve Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin 60. maddesi
kapsamında izin verilen sınırların dışında kaldığı, bu şekilde sağlık
hizmetlerinin tanıtımına yönelik mevzuat ve 4077 sayılı Kanun'un 16.
maddesine aykırı olduğu sonucuna varıldığından, söz konusu reklam nedeniyle
tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu durumda, söz konusu
reklamın hastanenin sunmakta olduğu hizmete yönelik tanıtıcı ve halkı bilgilendirici
türde olduğu ve mevzuatta öngörülen ilke ve kurallara aykırı nitelikte
taşımadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi
kararında hukukî isabet bulunmadığından, Mahkeme kararının idarî para
cezasının iptaline ilişkin kısmının kanun yararına bozulması gerekmektedir.
Temyiz
edilen kararın, reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmına gelince; 4077
sayılı Kanun'un, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesi
uyarınca, idarî para cezalarının iptali istemiyle açılan davalarda verilen
kararlar kesin olup, idarî para cezası ile beraber Kanun'da öngörülen diğer
idarî yaptırımların iptali istemiyle açılan davalarda verilen kararların,
para cezası dışındaki kısımlarına karşı temyiz yoluna gidilebilmesi
mümkündür. Bu açıdan; 27.07.2006 tarihinde davalı idareye tebliğ edilen
Mahkeme kararının, 30 günlük temyiz süresi geçmeden, 16.08.2006 tarihinde
Mahkeme kayıtlarına giren dilekçe ile kanun yararına bozulması isteminde
bulunulduğu, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
kesin olmayıp temyiz edilebileceği ve temyiz süresi geçmemiş kararlara
karşı kanun yararına bozma yoluna gidilemeyeceği hususları dikkate
alındığında, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
bu aşamada incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,
Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz isteminin kısmen
kabulü ile Ankara 9. İdare Mahkemesi'nin 27.04.2006 tarih ve E:2004/2801,
K:2006/950 sayılı kararının idarî para cezasının iptaline ilişkin kısmının,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca hükmün
hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, temyize konu kararın reklam
durdurmanın iptaline ilişkin kısmı açısından kanun yararına bozma isteminin
incelenmeksizin reddine, kararın
birer örneğinin ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
28.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No :
2011/270
Karar No :
2011/3442
Kanun Yararına Temyiz Eden :
Danıştay Başsavcılığı
Davalı :
Ankara Valiliği
Davacı :
Tepe İnşaat Sanayi A.Ş.
Vekili :
Av. Erol Yıldırım
Özveren Sok. No:5/7 Demirtepe/ANKARA
İstemin Özeti :
Davacı şirket tarafından düzenlenen kampanyalı konut satışına ilişkin
sözleşmelerde 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 7.
maddesine aykırı olarak, satış bedelinin Türk Lirası olarak belirlenmemesi
ve kampanya bitiş tarihinin yazılmaması nedeniyle aynı Kanun'un 25.
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca 67 sözleşme için toplam 9.573,63-TL
idarî para cezası verilmesine ilişkin 12.03.2007 tarih ve 30 sayılı işlemin
iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemi yetki yönünden iptal
eden Ankara 15. İdare Mahkemesi'nin 18.12.2007 tarih ve E:2007/1328,
K:2007/1778 sayılı kararının; davalı idarenin başvurusu üzerine Danıştay
Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51.
maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Fatih Işık
Düşüncesi :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51. maddesinde öngörülen
şartlar bulunmadığından kanun yararına bozma isteminin reddi gerektiği
düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı : Tansel
Çölaşan
Düşüncesi : Tepe İnşaat Sanayi A.Ş.
tarafından, kendisine 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun
25. maddesinin 2. fıkrası gereğince toplam 9.573.63. YTL idari para cezası verilmesine
ilişkin Ankara Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünün 12.3.2007 günlü,
30 sayılı kararı ve buna istinaden tesis edilen 19.3.2007 günlü, 11822
sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, Ankara 15. İdare
Mahkemesince verilen ve dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin bulunan
18.12.2007 günlü, E:2007/1328, K:2007/1778 sayılı kararının, davalı Ankara
Valiliğince hukuka aykırı olduğu belirtilerek kanun yararına bozulması
istemi üzerine konu incelendi:
4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanunun 7. maddesinin birinci fıkrasında, kampanyalı
satışın; gazete, radyo, televizyon ilanı ve benzeri yollarla tüketiciye
duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi kabul edilmesi ve malın veya
hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapılan satım olduğu,
ikinci fıkrasında, kampanyalı satışların Bakanlığın izni ile yapılacağı,
Bakanlığın hangi tür satışların izne tabi olacağını, ön ödeme, taksit
miktarı, teslim süresi, üretici firma garantisi, yatıralacak
teminat ile kampanyalı satışlarda uyulması gereken usul ve esasları tespit
edeceği, beşinci fıkrasında, kampanyayı düzenleyenin, kampanyalı satışlarda
düzenlenecek yazılı sözleşmede, 6/A maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen
bilgilere ek olarak "kampanya bitiş tarihi" ve "mal veya hizmetin
teslim veya yerine getirilme tarih ve şekli"ne ilişkin bilgileri de
içeren sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek zorunda
olduğu,"Ceza Hükümleri" başlıklı 25. maddesinin ikinci
fıkrasında, 7 nci maddenin beşinci fıkrasında
belirtilen yükümlülüklerden herbirine aykırı
hareket edenlere ....
Türk Lirası idari para cezası verileceği, "Cezalarda Yetki, İtiraz ve
Zamanaşımı" başlıklı 26. maddesinde ise 25 inci maddenin birinci, dördüncü , yedinci, sekizinci, dokuzuncu ve onuncu
fıkralarındaki idari yaptırımlara Bakanlık tarafından, diğer fıkralarındaki
idari para cezalarına mahalli mülki amir tarafından karar verileceği
öngörülmüştür.
4077
sayılı Yasanın 31 inci maddesi ile bu Yasanın 4822 sayılı Yasa ile değişik
6/A ve 7 inci maddelerine dayanılarak hazırlanan Kampanyalı Satışlara
İlişkin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinde
sözleşme zorunluluğu, 7. maddesinde kampanyalı satışlara ilişkin ilan ve
reklamlar, 10. maddesinde Bakanlık iznine tabi mallar, 11. maddesinde ise kampanyalı
satış izin belgesi düzenlenmiştir.
5326 sayılı Kabahatler
Kanununun 8. maddesinde, organ veya temsilcilik görevi yapan yada organ
veya temsilci olmamakla birlikte, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde
görev üstlenen kişinin bu görevi kapsamında işlemiş bulunduğu kabahatten
dolayı tüzel kişi hakkında da idari yaptırım uygulanabileceği, 22. maddesinde
ise kabahat dolayısıyla idari yaptırım kararı vermeye ilgili kanunda açıkca gösterilen idari kurul, makam veya kamu
görevlilerinin yetkili olduğu , idari kurulu makam
veya kamu görevlilerinin ancak ilgili kamu kurum ve kuruluşunun görev
alanına giren yerlerde işlenen kabahatler dolayısıyla idari yaptırım kararı
vermeye yetkili oldukları belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden;
Merkezi Ankara'da bulunan davacı şirketin, İstanbul ili, Maltepe ilçesinde
inşaatını yürüttüğü "Narcity Konutları
Projesi" ile ilgili olarak; Zeynep Salman isimli kişinin, şirket
adına, müşteriler ile görüşmeye, satışa çıkan bağımsız bölümleri tesbit edilen satış bedelleri ile dilediği kişi yada
kurumlara satmaya, satış vaadinde bulunmaya, tanıtım yapmaya, sözleşmeleri
tanzim ve imzaya, satış bedellerini ilgili projenin havuz hesaplarına
yatırılmasını temin etmeye, şirketin doğmuş yada doğacak haklarını korumaya
Ankara 43.Noterliğinin 19.10.2005 günlü, 48159 sayılı Vekaletnamesiyle vekil
tayin edildiği, anılan vekaletname kapsamında imzalanan
"Gayrimenkul İnşaat ve Satış Sözleşmelerinin 1.maddesinde satıcının
"Tepe İnşaat A.Ş., Beytepe
Köyü Yolu, No:5, Bilkent/ANKARA" şeklinde belirtildiği,
10.8.maddesinde, tarafların sözleşmede yazılı adreslerinin kanuni tebligat
adresleri olduğunu ...... bu adreslere yapılacak yazılı bildirimlerin
kanunen geçerli tebligatın bütün hukuki sonuçlarını haiz olacağını kabul
ettiklerinin, 11.maddesinde uyuşmazlıkların çözümünde Ankara Mahkeme ve
İcra Dairelerinin yetkili olduğunun hüküm altına alındığının, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğünün
14.2.2006 günlü oluru ile aralarında davacı şirketinde bulunduğu firmalar
hakkında 4077 sayılı Yasa ve ilgili mevzuat çerçevesinde denetim için kontrolör
görevlendirilmesine karar verildiği,yapılan
inceleme sonucu düzenlenen 27.10.2006 günlü, 6 sayılı inceleme raporunda,
davacı şirketin Ankara İlinde faaliyet gösterdiğinin,şirketin İstanbul İli,
Maltepe İlçesinde Narcity Projesi olarak
isimlendirilen 1100 konutluk bir proje yürütmekte olduğunun, söz konusu
projeye ilişkin satışların "kampanyalı satış" usulüyle
yapıldığının,Bakanlıktan 8.9.2006 tarihli Kampanyalı Satış İzin Belgesinin
alındığının, konut satışına ilişkin bazı sözleşmelerde satış bedelinin
yabancı para karşılığı Yeni Türk Lirası olarak kararlaştırıldığının,yine
sözleşmelerde kampanya bitiş tarihinin yer almadığının, sonuçta şirketin
uyarılmasının uygun olacağının belirtildiği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının
8.2.2007 günlü yazısıyla, inceleme raporunda saptanan hususlar belirtilmek
suretiyle bunların giderilerek hazırlanacak yeni sözleşme örneğinin yedi
gün içinde gönderilmesinin istenildiği, davacı şirketin 12.2.2007 günlü
yazısıyla
altı
aydan az olmamak üzere süre uzatımı talebinde bulunduğu, daha sonra
22.2.2007 tarihinde tanzim edilen Tespit Tutanağı ile bazı kampanyalı satış
sözleşmelerinde kampanya bitiş tarihinin yazılı olmadığının,bazılarında
ise satış bedelinin yabancı para cinsinden yazıldığının tespit
edildiği,anılan tespitlere istinaden Ankara Valisi tarafından imzalanan,
Ankara Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünün 12.3.2007 günlü, 30
sayılı ceza kararıyla, davacı şirkette yapılan denetim sonucunda, 4077
sayılı Yasanın 7/5 maddesine aykırılık tespit edildiğinden bahisle toplam
9.573.63 YTL para cezası uygulanmasına karar verildiği, bu kararın
19.3.2007 günlü, 11882 sayılı yazı ile davacı şirkete bildirildiği, anılan
işlemlerin iptali istemiyle açılan davada, Ankara 15.İdare Mahkemesince
satış sözleşmelerine göre alıcıların İstanbul'da mukim olduğu, satış
işlemlerinin merkeze bağlı Marmara Yatırım Projeleri Koordinatörlüğünde
yürütüldüğü, bu koordinatörlüğün İstanbul'da bulunan Narcity
Konutları şantiyesi içinde hizmet verdiği, bu hususların, satış
sözleşmelerinin konutların yapıldığı İstanbul İlinde imzalandığı sonucunu
doğurduğu, bu durumda cezaya esas eylemlerin anılan İl'de gerçekleştiği,
yer itibariyle İstanbul Valisi tarafından uygulanması gerekirken Ankara
Valisi'nin onayı ile tesis olunan cezalandırma işleminde yetki yönünden
hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline
karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat
ve olayın birlikte değerlendirilmesinden; şirket merkezi Ankarada bulunan ve verilen vekaletname
ile şirket adına imzalanan Gayrimenkul İnşaat ve Satış Sözleşmelerinde
satıcı sıfatıyla taraf olan davacı şirket adına, kampanyalı satış
sözleşmelerinde 4077 sayılı Yasanın 7. maddesinin beşinci fıkrasına
aykırılıklar tespit edildiğinden bahisle aynı yasanın 26. maddesi uyarınca şirket
merkezinin bulunduğu yer mülki amiri olan Ankara Valisi tarafından
imzalanan ceza kararına istinaden verilen idari para cezasında yetki
yönünden hukuka aykırılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle dava
konusu işlemlerin iptaline ilişkin Ankara 15. İdare Mahkemesinin 18.12.2007
günlü, E:2007/1328, K:2007/1778 sayılı kararının 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesi uyarınca kanun yararına
bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesince gereği görüşüldü:
Dava,
davacı şirket tarafından düzenlenen kampanyalı konut satışına ilişkin
sözleşmelerde 4077 sayılı Kanun'un 7. maddesine aykırı olarak, satış
bedelinin Türk Lirası olarak belirlenmemesi ve kampanya bitiş tarihinin
yazılmaması nedeniyle aynı Kanun'un 25. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca
67 sözleşme için toplam 9.573,63-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin
12.03.2007 tarih ve 30 sayılı Ankara Valiliği işleminin iptali istemiyle
açılmıştır.
Ankara 15.
İdare Mahkemesi'nce; dava konusu para cezasına ilişkin işlemin, davacı
şirketin genel merkezinin Ankara'da olması ve konut satış sözleşmeleri ile
şirket kayıtlarının şirket merkezinde bulundurulması, sözleşmelerin
İstanbul'da imzalandığına dair bir kanıt bulunmaması nedeniyle şirket
merkezinin bulunduğu yer mülki amiri Ankara Valiliği'nce tesis edilmiş ise de,
dava dosyasına sunulan inceleme raporu ve eklerinin incelenmesinden, satış
sözleşmelerine göre alıcıların İstanbul'da mukim olduğu, satış işlemlerinin
Merkeze bağlı Marmara Yatırım Projeleri Koordinatörlüğünde yürütüldüğü, bu
Koordinatörlüğün İstanbul'da bulunan Narcity
Konutları şantiyesi içinde hizmet verdiği, bu hususların, satış
sözleşmelerinin konutların yapıldığı İstanbul ilinde imzalandığı sonucunu
doğurduğu, cezaya esas eylemlerin İstanbul'da gerçekleştiği
anlaşıldığından, davaya konusu işlemin fiilin gerçekleştiği yer itibariyle
İstanbul Valisi tarafından tesis edilmesi gerekirken Ankara Valisi'nin
onayı ile tesis olunan işlemde yetki yönünden hukuka uygunluk görülmediği
gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca
anılan kararın, hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen
kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama
Usulü Kanunu'nun 51. maddesinde, idare mahkemelerince "kesin olarak
verilen" kararların da kanun yararına temyiz olunacağına ilişkin açık
bir düzenleme bulunmamakla birlikte, kanun yararına bozmanın amaç ve işlevi
dikkate alındığında idare mahkemesince verilen kesin kararların da kanun
yararına temyiz olunabileceğine karar verilerek, esasa geçildi:
4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun'un 7. maddesinin beşinci fıkrasında; kampanyayı
düzenleyenin, kampanyalı satışlarda düzenlenecek yazılı sözleşmede, 6/A
maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen bilgilere ek olarak "kampanya
bitiş tarihi" ve "mal veya hizmetin teslim veya yerine getirilme
tarih ve şekli"ne ilişkin bilgileri de içeren sözleşmenin bir
nüshasını tüketiciye vermek zorunda olduğu, 25. maddesinin ikinci
fıkrasında; 4. maddenin altıncı fıkrasında, 5.
maddede, 6. maddenin altıncı fıkrasında, 6/A maddesinde, 6/B, 6/C maddeleri
uyarınca Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslarda, 7. maddenin beşinci
fıkrasında, 9. maddede, 9/A maddesinde, 10. maddede, 10/A maddesinde, 10/B
maddesinde, 11/A maddesinin ikinci ve
dördüncü fıkralarında, 12., 13., 14. ve 15. maddelerde
belirtilen yükümlülüklerden her birine aykırı hareket edenlere ikiyüz Türk Lirası idarî para cezası verileceği, 26. maddesinin birinci fıkrasında ise; 25. maddenin birinci, dördüncü, yedinci, sekizinci,
dokuzuncu ve onuncu fıkralarındaki idarî yaptırımlara Bakanlık tarafından,
diğer fıkralarındaki idarî para cezalarına mahallî mülkî amir tarafından
karar verileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
merkezi Ankara'da bulunan davacı şirketin, İstanbul ili, Maltepe ilçesinde
inşaatını yürüttüğü "Narcity Konutları
Projesi" ile ilgili olarak; Zeynep Salman isimli kişinin, şirket adına
müşteriler ile görüşmeye, satışa çıkan bağımsız bölümleri tesbit edilen satış bedelleri ile dilediği kişi ya da
kurumlara satmaya, satış vaadinde bulunmaya, tanıtım yapmaya, sözleşmeleri
tanzim ve imzaya, satış bedellerini ilgili projenin havuz hesaplarına
yatırılmasını temin etmeye, şirketin doğmuş yada doğacak haklarını korumaya
Ankara 43. Noterliği'nin 19.10.2005 günlü, 48159 sayılı vekâletnamesiyle
vekil tayin edildiği, anılan vekâletname kapsamında imzalanan
"Gayrimenkul İnşaat ve Satış Sözleşmelerinin 1. maddesinde, satıcının
"Tepe İnşaat A.Ş., Beytepe
Köyü Yolu, No:5, Bilkent/ANKARA" şeklinde belirtildiği, 10.
maddesinde, tarafların sözleşmede yazılı adreslerinin kanuni tebligat
adresleri olduğu, bu adreslere yapılacak yazılı bildirimlerin kanunen
geçerli tebligatın bütün hukuki sonuçlarını haiz olacağını kabul
ettiklerini, 11. maddesinde, uyuşmazlıkların çözümünde Ankara Mahkeme ve
İcra Dairelerinin yetkili olduğunun hüküm altına alındığı, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü'nün
14.02.2006 tarihli oluru ile aralarında davacı şirketin de bulunduğu
firmalar hakkında 4077 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde denetim
için kontrolör görevlendirilmesine karar verildiği, yapılan inceleme sonucu
düzenlenen 27.10.2006 tarih ve 6 sayılı inceleme raporunda, davacı şirketin
Ankara İlinde faaliyet gösterdiği, şirketin İstanbul İli, Maltepe İlçesinde
Narcity Projesi olarak isimlendirilen 1100
konutluk bir proje yürütmekte olduğu, söz konusu projeye ilişkin satışların
"kampanyalı satış" usulüyle yapıldığı, Bakanlıktan 08.09.2006
tarihli Kampanyalı Satış İzin Belgesi'nin alındığı, konut satışına ilişkin
bazı sözleşmelerde satış bedelinin yabancı para karşılığı Türk Lirası
olarak kararlaştırıldığı, sözleşmelerde kampanya bitiş tarihinin yer
almadığı, şirketin uyarılmasının uygun olacağının belirtildiği, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı'nın 08.02.2007 tarihli yazısıyla, inceleme raporunda
saptanan hususlar belirtilmek suretiyle bunların giderilerek hazırlanacak
yeni sözleşme örneğinin yedi gün içinde gönderilmesinin istenildiği, davacı
şirketin 12.02.2007 tarihli
yazısıyla altı aydan az olmamak üzere süre uzatımı talebinde bulunduğu,
daha sonra 22.02.2007 tarihinde düzenlenen Tespit Tutanağı ile bazı
kampanyalı satış sözleşmelerinde kampanya bitiş tarihinin yazılı
olmadığının, bazılarında ise satış bedelinin yabancı para cinsinden
yazıldığının tespit edildiği, anılan tespitlere istinaden Ankara Valisi
tarafından imzalanan, Ankara Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü'nün
12.03.2007 tarih ve 30 sayılı ceza kararıyla, davacı şirkete yönelik yapılan denetim sonucunda, 4077 sayılı
Kanun'un 7. maddesinin beşinci fıkrasına aykırılık tespit edildiğinden
bahisle toplam 9.573,63-TL para cezası uygulanmasına karar verildiği
anlaşılmaktadır.
Davacı şirketin merkezi
Ankara'da bulunmakla beraber, "Narcity
Konutları Projesi" adı altında düzenlenen kampanyalı konut satışında,
satış işlemlerinin Merkeze bağlı Marmara Yatırım Projeleri Koordinatörlüğünde
yürütüldüğü, bu Koordinatörlüğün İstanbul'da bulunan Narcity
Konutları şantiyesi içinde hizmet verdiği ve satış sözleşmesi örneklerinden
sözleşmelerin konutların yapıldığı İstanbul ilinde imzalandığı, dolayısıyla
Kanun'a aykırılığın İstanbul'da gerçekleştiği anlaşıldığından, dava konusu
işlemi yetki yönünden iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukuka aykırılık
bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Ankara
15. İdare Mahkemesi'nin 18.12.2007 tarih ve E:2007/1328, K:2007/1778 sayılı
kararının Danıştay Başsavcılığı'nca kanun
yararına yapılan
temyiz isteminin reddine, kararın bir örneğinin Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine, 02.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar
verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/1472
Karar No :
2011/4167
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
Doğan Burda Rizzoli Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
Vekili : Av. Sevda Ar
Süleyman Seba
Cad. No:48 BJK Plaza A/88
Beşiktaş / İSTANBUL
Davalı :
Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı / ANKARA
(Sanayi ve Ticaret Bakanlığı)
İstemin Özeti : Davacı
şirkete ait "Formsante Dergisi" ile
birlikte ek olarak verilen "Acıbadem Güncel Sağlık Dergisi"nin
2003 yılı Mart-Haziran sayısında, Acıbadem Hastanesi'ne ilişkin olarak,
"Acıbadem Sağlık Grubu yurt dışından hasta transferini yaptı" ve
"Anne karnında genetik tanı" başlıklı yazılarda ve derginin
tamamına yakın bölümünde yer alan buna benzer yazılarda, anılan hastaneye
ve doktorlara yönlendirme yapıldığı, bazı tıbbi uygulamaların ilk defa bu
hastane ve bu hastanedeki doktorlar tarafından gerçekleştirildiği şeklinde
ifadelere yer verilerek 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un
16. maddesine aykırı davranıldığından bahisle 35.000 TL idari para cezası
verilmesine ve anılan reklamların durdurulmasına ilişkin 18.06.2004 tarih
ve 127 sayılı Reklam Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, dava
konusu işlemin iptaline karar veren Ankara 8. İdare Mahkemesi'nin
14.06.2005 tarih ve E:2004/2550, K:2005/826 sayılı kararının; davalı
idarenin başvurusu üzerine Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına
bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi
: Erhan Eryat
Düşüncesi : İdare Mahkemesi kararının,
idari para cezasının iptaline ilişkin kısmının 2577 sayılı Kanun'un 51.
maddesi uyarınca kanun yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak
üzere bozulması, reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının ise
incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı : Zafer Kantarcıoğlu
Düşüncesi : Doğan Burda Rizzoli Dergi
Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.'ne 4077 sayılı Kanunun 16. maddesine aykırı
şekilde reklam yaptığı ileri sürülerek 35.000.000.000 TL para cezası verilmesi
işleminin iptali istemiyle açılan davada, Ankara 8. İdare Mahkemesince söz
konusu işlemin iptaline ilişkin olarak verilen 14.6.2005 günlü ve
E:2004/2550, K:2005/826 sayılı kararın, davalı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca
hukuka aykırı olduğu belirtilerek kanun yararına bozulması istemi üzerine
konu incelendi.
4077 sayılı Kanunun 4822
sayılı Kanunla değişik 16. maddesinde, "Ticari reklâm ve ilânların
kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere , genel
ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları
esastır." ilkesine yer verildikten sonra, tüketiciyi aldatıcı,
yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici,
tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini
ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları
ve özürlüleri istismar edici reklâm ve ilânlar ve örtülü reklam
yapılamayacağı, reklam verenler, reklamcılar ve mecra kuruluşlarının bu
madde hükümlerine uymakla yükümlü oldukları belirtilmiş, aynı Kanunun
değişik 17. maddesinin birinci fıkrasında, "Ticari reklam ve ilanlarda
uyulması gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam
ve ilanları incelemek ve inceleme sonucuna göre 16. madde hükümlerine
aykırı reklam ve ilanları üç aya kadar tedbiren
durdurma ve/veya durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para
cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur"
kuralına yer verilmiş, 25. maddesinde 16. maddeye aykırı hareket edenler
hakkında üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya
durdurma ve/veya düzeltme ve/veya
para cezası uygulanacağı ve bu aykırılık ülke düzeyinde yayın yapan yazılı,
sözlü, görsel ve sair araçlar ile gerçekleşmiş ise, para cezasının on katı
olarak uygulanacağı, 31. maddesinde
ise Bakanlığın, bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak mevzuat çerçevesinde
gerekli tedbirleri almaya ve
düzenlemeleri yapmaya yetkili olduğu
hükme bağlanmış, 4822 sayılı Kanun ile değişik 3. maddesinde, "mecra
kuruluşu; Ticari reklam veya ilanı hedef kitleye ulaştıran iletişim
kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi veya kiracısı olan
gerçek veya tüzel kişiyi" ifade edeceği kurala bağlanmıştır.
Ankara 8. İdare Mahkemesince
verilen karar ile, davacı şirkete ait Formsante dergisi ile birlikte ek olarak verilen
Mart-Haziran 2003 dönemine ilişkin "Acıbadem Güncel Sağlık"
dergisinde yer alan yazılardan "Acıbadem Güncel Sağlık" yayınının
sorumlu olduğu gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
Dava dosyasının
incelenmesinden; davacı Şirkete ait Formsante
dergisinin Mart sayısı ekinde ücretsiz olarak verilen Acıbadem Güncel
Sağlık Dergisinde yer alan "Acıbadem Sağlık Grubu yurtdışından hasta
transferi yaptı" ve "Anne karnında genetik tanı" başlıklı
yazılar ve derginin tümüne yakın bölümlerinde yer alan yazılarla ilgili
yapılan inceleme sonucunda Reklam Kurulunun 8.6.2004 tarih ve 105 sayılı
toplantısında alınan kararla, anılan yazılarla, hastanede görev yapan
doktorların isimlerine ve görüşlerine yer verilmek suretiyle söz konusu
Hastaneye ve doktorlarına yönlendirme yapıldığı, bu durumun; 1219 sayılı Kanun'un
24., Tıbbi Deontoloji Nizamnamesinin 8. ve 9.,
Özel Hastaneler Yönetmeliğinin 60., Ticari Reklam ve İlanlara ilişkin
İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Tebliğin 4/a., 4/b., 4/e., 6/g.
maddeleri hükümlerine ve 4077 sayılı Kanun'un değişik 16. maddesine aykırı
olduğuna ve reklamı yayımlayan davacıya idari para cezası verilmesine karar
verildiği, sözü edilen karar doğrultusunda 18.06.2004 tarih ve 127 sayılı
Bakanlık oluru ile davacıya 35.000.000.000 TL idari para cezası uygulandığı
anlaşılmıştır.
Davacı ile
Acıbadem Sağlık Hizmetleri A.Ş. arasında; davacı şirketin, Acıbadem
Hastanesi'nin sahibi olduğu Güncel Sağlık Dergisinin Kasım 2002, Mart 2003
ve Temmuz 2003 sayılarını hazırlayacağı, 3 sayının herbiri
için 50.000 adet olacak şekilde çoğaltacağı ve bu miktarın 60.000 adedinin Formsante Dergisi ile birlikte dağıtacağı konusunda
sözleşme imzalandığı, anılan sözleşme hükümlerine göre hazırlanan Acıbadem
Güncel Sağlık Dergisinin Mart-Haziran 2003 sayısının davacı şirkete ait Formsante dergisi ile birlikte tüketiciye ücretsiz
olarak verildiği görülmektedir.
Bu durumda, Acıbadem Güncel
Sağlık Dergisinin Mart-Haziran sayısının Formsante
Dergisi ile birlikte tüketiciye ulaştırılması nedeniyle davacı şirketin Acıbadem
Güncel Sağlık Dergisinde yer alan reklam ve ilanlar yönünden kanununda
tanımlanan mecra kuruluşu olduğu dolayısıyla anılan yazılardan dolayı 4077
sayılı Kanunun 16. maddesi bakımından sorumluluğun bulunduğu sonucuna
varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle dava
konusu işlemin iptaline ilişkin olarak Ankara 8. İdare Mahkemesi'nce verilen
14.06.2005 günlü ve E:2004/2550, K:2005/826 sayılı kararın,hukuka
aykırılığı nedeniyle, 2577 sayılı Kanunun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren
Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce, karar düzeltme
dilekçesinde ileri sürülen hususlar, Danıştay Onuncu Dairesi'nce verilen
22.07.2010 tarih ve E:2006/1647, K:2010/6266 sayılı kararın kaldırılmasını
gerektirecek nitelikte görüldüğünden, kararın düzeltilmesi isteminin kabulü
ile Danıştay Onuncu Dairesi'nin anılan kararı kaldırılarak kanun yararına
temyiz istemi yeniden incelendi, gereği görüşüldü:
08.06.2011
tarih ve 27958 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan 635 ve 640 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kurularak
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'nün adı geçen
Bakanlığa bağlandığı anlaşıldığından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın
davalı idare olarak kabul edilmesinden sonra işin esasına geçildi:
Dava;
davacı şirkete ait "Formsante Dergisi"
ile birlikte ek olarak verilen "Acıbadem Güncel Sağlık
Dergisi"nin 2003 yılı Mart-Haziran sayısında, Acıbadem Hastanesi'ne
ilişkin olarak, "Acıbadem Sağlık Grubu yurt dışından hasta transferini
yaptı" ve "Anne karnında genetik tanı" başlıklı yazılarda ve
derginin tamamına yakın bölümünde yer alan buna benzer yazılarda, anılan
hastaneye ve doktorlara yönlendirme yapıldığı, bazı tıbbi uygulamaların ilk
defa bu hastane ve bu hastanedeki doktorlar tarafından gerçekleştirildiği
şeklinde ifadelere yer verilerek 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun'un 16. maddesine aykırı davranıldığından bahisle 35.000 TL idari para
cezası verilmesine ve anılan reklamların durdurulmasına ilişkin 18.06.2004
tarih ve 127 sayılı Reklam Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Ankara 8. İdare
Mahkemesi'nce, Acıbadem Sağlık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi'ne ait
Güncel Sağlık Dergisinde hastanenin reklamının değil, tanıtımının
yapıldığı, kaldı ki bu konudaki sorumluluğun, derginin hazırlanmasından
sorumlu olan adı geçen şirkete ait olduğu, olayda davacı şirketin
sorumluluğunun bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar
verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
anılan kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek temyizen
kanun yararına bozulması istenilmektedir.
4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 3. maddesinin (n) bendinde,
"Mecra kuruluşu: Ticari reklam veya ilânı hedef kitleye ulaştıran
iletişim kanallarının ya da her türlü aracın sahibi, işleticisi veya
kiralayıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi İfade edeceği"
belirtilerek, anılan Kanun'un 16. maddesinde, "Ticari reklam ve
ilânların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka,
kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır. Tüketiciyi
aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar
edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet
hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları,
yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilânlar ve
örtülü reklam yapılamaz. Aynı ihtiyaçları karşılayan ya da aynı amaca
yönelik rakip mal ve hizmetlerin karşılaştırmalı reklamları yapılabilir.
Reklam veren, ticari reklam veya ilânda yer alan somut iddiaları ispatla
yükümlüdür. Reklam verenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları bu madde
hükümlerine uymakla yükümlüdürler." hükümlerine yer verilmiş; 25.
maddesinin sekizinci fıkrasında ise, 16. maddeye aykırı hareket edenler
hakkında reklam ve ilanın durdurulması ve/veya düzeltme ve/veya para cezası
uygulanacağı
öngörülmüştür.
Anılan Kanun'un uyuşmazlık
tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesinde; Kanunda öngörülen para
cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itirazın idarece verilen
cezanın yerine getirilmesini durdurmayacağı ve zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde
inceleme yapılarak en
kısa sürede sonuçlandırılacağı, itiraz üzerine
idare mahkemesince verilen
kararların kesin olduğu kuralına yer verilmektedir.
1219 sayılı
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına
Dair Kanun'un 24. maddesinde;
"İcrayı sanat eden tabipler hasta kabul ettikleri mahal ile
muayene saatlerini ve ihtısaslarını bildiren
ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle ilan, reklam ve saire
yapmaları memnudur." hükmü, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi'nin 8.
maddesinde, "Tabiplik ve diş tabipliği
mesleklerine ve tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez. Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet
mesleğinin şerefini üstün tutmaya mecbur olup, her ne suretle olursa olsun,
yazılarında kendi reklamını yapamaz." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, Özel Hastaneler Yönetmeliği'nin "Bilgilendirme ve Tanıtım" başlıklı 60. maddesinde
ise; özel hastanelerin; tıbbî
deontoloji ve meslekî etik kurallarına aykırı şekilde, insanları yanıltan,
yanlış yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatında yazılı kabul ve
tedavi ettiği uzmanlık dallarından başka hastaları kabul ve tedavi ettiği
intibaını uyandıran, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan
davranışlarda bulunamayacakları ve bu mahiyette tanıtım yapamayacakları,
ruhsatında kayıtlı ismi dışında başka bir isim kullanamayacakları, sağlığı
koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımlar
yapabilecekleri, bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri kapsamında,
yanıltıcı, abartılı, doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmamış bilgilere ve
talep yaratmaya yönelik açıklamalara yer veremeyecekleri; hizmet alanları
ve sunacağı hizmetler ile açılış bilgileri ve benzeri konularda toplumu
bilgilendirmek amacıyla tanıtım yapabilecekleri, özel hastaneler tarafından
oluşturulan internet sitelerinde; yer alan her türlü sağlık bilgisi, alanı
ile ilgili bilgi ve tecrübeye sahip sağlık meslek mensupları tarafından
verilmesinin zorunlu olduğu ve bu siteler aracılığıyla hiçbir şekilde
tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler verilemeyeceği, internet
sayfalarında verilen bilginin, son güncelleme tarihinin açıkça belirtilmesi
gerektiği ve belirtilen esaslara uymayan özel hastane sahipleri ve mesul
müdürleri hakkında ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanacağı kuralı
öngörülmüştür.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükümlerine göre, reklam ve ilânların mevzuata, Reklam Kurulunca belirlenen
ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine uygun, dürüst ve doğru olması
gerektiği, tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı reklam yapılamayacağı
belirtilerek, bu yükümlüğün gereğinin yerine getirilmesinden; reklam
verenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları ayrı ayrı
sorumlu tutulmuşlardır. Başka bir ifade ile, 16. madde öngörülen yasağın
anılan kişilerce ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde, reklam
verenler, reklamcılar ve mecra kuruluşları hakkında Kanun'un 25. maddesinin sekizinci
fıkrasına göre ayrı ayrı işlem yapılacağı kurala
bağlanmıştır.
Dosyanın
incelenmesinden; bir mecra kuruluşu olan davacı şirkete ait Formsante Dergisi ile birlikte ek olarak verilen ve
Kanun'a göre reklam veren statüsünde bulunan Acıbadem Sağlık Hizmetleri
Tic. A. Ş.'ne ait Acıbadem Güncel Sağlık Dergisinin 2003 yılı Mart-Haziran
sayısında, Acıbadem Hastanesi'ne ilişkin olarak, "Acıbadem Sağlık
Grubu yurt dışından hasta transferini yaptı" ve "Anne karnında
genetik tanı" başlıklı yazılarda ve derginin tamamına yakın bölümünde
yer alan buna benzer yazılarda, hastanede görev yapan doktorların
isimlerine ve görüşlerine yer verilmek suretiyle hastaneye ve doktorlara
yönlendirme yapıldığı, bazı tıbbi uygulamaların ilk defa bu hastane ve bu
hastanedeki doktorlar tarafından gerçekleştirildiği şeklinde ifadelere yer
verildiğinden, söz konusu reklamın, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun'un 16. maddesine aykırı olduğundan bahisle reklamı
yayınlayan mecra kuruluşu olarak davacı şirkete, reklam veren sıfatıyla Acıbadem
Sağlık Hizmetleri Tic. A. Ş.'ne ayrı ayrı idari
para cezası verilmesine ve anılan reklamların durdurulmasına ilişkin
işlemin tesis edilmesi üzerine, davacı şirket tarafından sözü edilen
işlemin kendisine ait kısmının iptali istemiyle görülmekte olan davanın
açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Özel Hastaneler
Yönetmeliği'nin 60. maddesindeki ''...talep yaratmaya yönelik... diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan
davranışlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tanıtım yapamazlar...'' yönündeki
yasağın ihlal edilmek suretiyle bir özel hastanenin reklamını yayınladığı
anlaşılan davacı şirket hakkında 4077 sayılı Kanun'un 25. maddesi uyarınca
tesis edilen dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukuki
isabet bulunmadığından, Mahkeme kararının idarî para cezasının iptaline
ilişkin kısmının kanun yararına bozulması gerekmektedir.
Temyiz
edilen kararın reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmına gelince; 4077
sayılı Kanun'un, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesi
uyarınca, idarî para cezalarının iptali istemiyle açılan davalarda verilen
kararlar kesin olup, idarî para cezası ile beraber Kanun'da öngörülen diğer
idarî yaptırımların iptali istemiyle açılan davalarda verilen kararların,
para cezası dışındaki kısımlarına karşı temyiz yoluna gidilebilmesi
mümkündür. Bu açıdan; 20.09.2005 tarihinde davalı idareye tebliğ edilen
Mahkeme kararının, 30 günlük temyiz süresi geçmeden, 20.10.2005 tarihinde
Mahkeme kayıtlarına giren dilekçe ile kanun yararına bozulması isteminde
bulunulduğu, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
kesin olmayıp temyiz edilebileceği ve temyiz süresi geçmemiş kararlara
karşı kanun yararına bozma yoluna gidilemeyeceği hususları dikkate
alındığında, Mahkeme kararının reklam durdurmanın iptaline ilişkin kısmının
bu aşamada incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle,
Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz isteminin kısmen
kabulü ile Ankara 8. İdare Mahkemesi'nin 14.06.2005 tarih ve E:2004/2550,
K:2005/826 sayılı kararının idarî para cezasının iptaline ilişkin kısmının,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca hükmün
hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, temyize konu kararın reklam
durdurmanın iptaline ilişkin kısmı açısından kanun yararına bozma isteminin
incelenmeksizin reddine, kararın
birer örneğinin ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
21.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No :
2011/161
Karar No: 2011/3443
Kanun Yararına Temyiz Eden: Danıştay
Başsavcılığı
Davacı : Medi
Zinde Sağlık Hizmetleri A.Ş.
Vekili : Av. Hasan Akbay
Bahariye Cad. No:72/10 Kadıköy /
İSTANBUL
Davalı : Gümrük
ve Ticaret Bakanlığı / ANKARA
(Sanayi ve Ticaret Bakanlığı)
İstemin Özeti : 4077
sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine aykırı davranıldığından
bahisle davacı şirkete 50.012,20-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin
14.02.2006 tarih ve 125 sayılı Reklam Kurulu kararının iptali istemiyle
açılan davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar veren Ankara 12. İdare
Mahkemesi'nin 27.06.2007 tarih ve E:2007/221, K:2007/940 sayılı kararının;
davacı şirketin başvurusu üzerine Danıştay Başsavcılığı tarafından 2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun yararına
bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Fatih Işık
Düşüncesi :
İdare Mahkemesi kararının 2577 sayılı Kanun'un 51. maddesi uyarınca kanun
yararına ve hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere bozulması
gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı : Tansel Çölaşan
Düşüncesi : Davacı Medi
Zinde Sağlık Hizmetleri A.Ş. vekili Av.Hasan Akbay tarafından, 16.03.2005 tarihli Vatan Gazetesinde
yayımlanan "Prostat Kanseri Tedavisinde Brakiterapi"
başlıklı reklamın 4077 sayılı Kanunun 16. maddesine aykırılık teşkil ettiği
gerekçesiyle aynı Kanunun 25/8 maddesi uyarınca 50.012,20 TL idari para
cezası verilmesine ilişkin 14.03.2006 günlü, 55 onay sayılı işlemin iptali
istemiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığına karşı açılan davada, Ankara 12.
İdare Mahkemesince verilen ve davacıya 16.06.2006 tarihinde tebliğ edilen
idari para cezasına ilişkin dava konusu işlemin iptali istemiyle özel Kanun
olan 4077 sayılı Kanunun 26.maddesi uyarınca tebliğ tarihini izleyen günden
itibaren 7 günlük dava açma süresi içinde en geç 23.06.2006 tarihinde dava
açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 29.06.2006 tarihinde
İstanbul Sulh Ceza Mahkemesi kayıtlarına giren dilekçeyle açılan davanın
süre aşımı nedeniyle incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın
süre yönünden reddine ilişkin bulunan 27.06.2007 günlü, E:2007/221,
K:2007/940 sayılı kararın, davacı tarafından hukuka aykırı olduğu
belirtilerek kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasının Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması başlıklı 40.maddesinin ikinci
fıkrasında, "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun
yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır"
hükmüne yer verilmiştir.
Anayasa hükmü ile bireylerin
yargı ya da idari makamlar önünde sonuna kadar haklarını arayabilmelerine
kolaylık ve imkan sağlanması amaçlanmış, idareye,
işlemlerinde, ilgililerin kaç gün içinde hangi mercilere
başvurabileceklerini bildirme yükümlülüğü getirilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama
Usulü Kanunu'nun 7. maddesinde, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı
süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare
mahkemelerinde altmış gün olduğu, 9.maddesinde ise çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine
girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların
görev noktasından reddi halinde,bu husustaki
kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli
mahkemede dava açılabileceği, görevsiz yargı merciine başvurma tarihinin,Danıştaya idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak
kabul edileceği öngörülmüştür.
8.3.1995 günlü, 22221 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanunun işlem tarihinde yürürlükte olan 26.maddesinin ikinci fıkrasında,Kanunda düzenlenen her türlü para cezasının,
idari nitelikte olduğu, bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç
yedi gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği
belirtilmiştir.
31.03.2005
günlü, 25772 mükerrer sayılı Resmi gazetede yayımlanan Kabahatler Kanununun
3. maddesinde, Kanunun genel hükümlerinin diğer kanunlardaki kabahatler
hakkında da uygulanacağı öngörülmüş iken, söz konusu düzenlemenin Anayasa
Mahkemesinin 01.03.2006 günlü, E:2005/108, K:2006/35 sayılı kararıyla iptal
edilmesi üzerine, 3. madde, 06.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasanın 31.
maddesi ile "Bu Kanunun;
a) idari yaptırım
kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine
hüküm bulunmaması halinde,
b) Diğer genel hükümleri,
idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren
bütün fiiller hakkında, uygulanır." şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
Yine 5326 sayılı Yasanın 27.
maddesinde, idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin
idari yaptırım kararlarına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden
itibaren en geç onbeş gün içinde sulh ceza
mahkemesine başvurulabileceği esası getirilmiştir.
Dosyanın
incelenmesinden; davacı şirkete idari para cezası verilmesine ilişkin
bulunan ve 16.06.2006 tarihinde tebliğ edilen 03.05.2006 günlü ceza tebligatında;
5326 sayılı Kabahatler Kanununun 27 nci maddesinin
birinci fıkrası hükmü uyarınca, söz konusu idari yaptırım kararına karşı
tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde yetkili sulh ceza
mahkemesine itiraz edilebileceğinin belirtildiği, İstanbul Sulh Ceza
Mahkemesi kayıtlarına 29.06.2006 tarihinde geçen dilekçe ile itiraz
edildiği, adı geçen mahkemenin 10.7.2006 günlü kararıyla dosyanın Ankara
Sulh Ceza mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, Ankara Sulh Ceza
Mahkemesinin 05.03.2007 günlü kararıyla, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı
üzerine Kabahatler Kanununun 5560 sayılı Yasa ile değişik 3. maddesi ve
4077 sayılı kanunun 26. maddesine dayanarak itirazı görev yönünden
reddettiği, davacı iddiasına göre bu kararın tarafına 21.03.2007 tarihinde tebliğ
edildiğinden bahisle idare mahkemesi kayıtlarına 04.04.2007 tarihinde geçen
dilekçeyle bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır
31.03.2005 günlü Resmi
Gazetede yayımlanan Kabahatler Kanununun yürürlüğe girmesiyle, değişik
kanunlara göre verilen idari para cezalarına karşı yapılacak itirazları
incelemekle görevli yargı yerini belirleme konusunda bir tereddüt yaşandığı
tabiidir.
Anayasanın 40. maddesinin
ikinci fıkrasında da belirtildiği üzere idareler, tesis edilen işleme karşı
ilgililere, hangi kanun yollarına ve mercilere başvuracaklarını ve
sürelerini bildirmek zorunda olup, olayda ise idarece bu yükümlülüğün
gereği gibi yerine getirilmediği ve davacının yanlış yönlendirildiği
açıktır.
İdare Mahkemesince,
davacının yanlış yönlendirildiği hususu ve 2577 sayılı İdari Yargılama
Usulü Kanununun 9. maddesi hükmü dikkate alınmak suretiyle dava açma
süresinin hesaplanarak işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken,
davanın süre yönünden reddedilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Ankara
12. İdare Mahkemesinin davanın süre yönünden reddine ilişkin bulunan
27.06.2007 günlü, E:2007/221, K:2007/940 sayılı kararının 2577 sayılı İdari
Yargılama Usulü Kanununun 51 inci maddesi uyarınca kanun yararına
bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
08.06.2011
tarih ve 27958 sayılı mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan 635 ve 640 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameler uyarınca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tüzel
kişiliğinin kaldırıldığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kurularak
Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'nün adı geçen
Bakanlığa bağlandığı anlaşıldığından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın
davalı idare olarak kabul edilmesinden sonra işin esasına geçildi:
Dava; 4077 sayılı Kanun
hükümlerine aykırı davranıldığı belirtilerek davacı şirkete 50.012,20-TL
idarî para cezası verilmesine ilişkin 14.02.2006 tarih ve 125 sayılı Reklam
Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Ankara 12. İdare
Mahkemesi'nce; dava konusu işlemin 16.06.2006 tarihinde davacı şirkete
tebliğ edildiğinin görüldüğü, 4077 sayılı Kanun'un 26. maddesi uyarınca bu
işleme karşı 7 gün içerisinde engeç 23.06.2006
tarihine kadar dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra
29.06.2006 tarihinde açılan davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanunu'nun 15/1-b maddesi uyarınca esasının incelenmesi olanağı bulunmadığı
gerekçesiyle, süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
anılan kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kanun yararına bozulması
istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama
Usulü Kanunu'nun 51. maddesinde, idare mahkemelerince "kesin olarak
verilen" kararların da kanun yararına temyiz olunacağına ilişkin açık
bir düzenleme bulunmamakla birlikte, kanun yararına bozmanın amaç ve işlevi
dikkate alındığında idare mahkemesince verilen kesin kararların da kanun
yararına temyiz olunabileceğine karar verilerek, esasa geçildi:
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinde, dava açma süresinin,
özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare
mahkemelerinde altmış gün olduğu, 9. maddesinde ise çözümlenmesi
Danıştay'ın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adlî
ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi
halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren
otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabileceği, görevsiz yargı
merciine başvurma tarihinin, Danıştay'a idare ve vergi mahkemelerine
başvurma tarihi olarak kabul edileceği kuralına yer verilmiştir.
4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun'un olay tarihinde yürürlükte bulunan 26. maddesinin
ikinci fıkrasında; bu Kanun'da öngörülen para cezalarına karşı tebliğ
tarihinden itibaren en geç yedi gün içerisinde yetkili idare mahkemesine
itiraz edilebileceği, itirazın idarece verilen cezanın yerine getirilmesini
durdurmayacağı ve zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak
en kısa sürede
sonuçlandırılacağı, itiraz üzerine idare mahkemesince verilen kararların kesin
olduğu hükme bağlanmıştır.
31.03.2005
tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Kabahatler Kanunu'nun 3. maddesinde,
Kanun'un genel hükümlerinin diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da
uygulanacağı öngörülmüş iken, söz konusu düzenlemenin Anayasa Mahkemesi'nin
01.03.2006 tarih ve E:2005/108, K:2006/35 sayılı kararıyla iptal edilmesi
üzerine, 3. madde, 5560 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile değiştirilerek; bu
Kanun'un, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin
hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, diğer
genel hükümlerinin ise, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya
geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı
şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
Dosyanın
incelenmesinden; Reklam Kurulu'nun 14.02.2006 tarih ve 125 sayılı kararıyla
4077 sayılı Kanun'un 16. maddesine aykırı reklam yapıldığından bahisle
davacı şirkete 50.012,20-TL idarî para cezası verildiği, bu kararın
tebliğine ilişkin 31.05.2006 tarih ve 16178 sayılı işlemde idarî para
cezasına karşı 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 27. maddesinin birinci
fıkrası uyarınca tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yetkili sulh ceza
mahkemesine dava açılabileceğinin belirtildiği, kararın 16.06.2006
tarihinde tebliğ edilmesi üzerine 29.06.2006 tarihinde kayıtlara giren
dilekçeyle İstanbul Sulh Ceza Mahkemeleri'nde dava açıldığı, yetkisizlik
kararıyla dosyanın Ankara Sulh Ceza Mahkemeleri'ne gönderildiği, Ankara 3.
Sulh Ceza Mahkemesi'nin 05.03.2007 tarih ve 2006/45 Müt.
sayılı kararıyla İdare Mahkemelerinin görevli olduğu gerekçesiyle
başvurunun reddine karar verildiği, bu kararın 21.03.2007 tarihinde tebliğ
edilmesi ve temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine 20.04.2007 tarihinde
kayıtlara giren dilekçe ile idare mahkemesinde dava açıldığı, Ankara 12.
İdare Mahkemesi'nce, dava dilekçesinin idare mahkemesi kayıtlarına giriş
tarihi esas alınmak suretiyle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar
verildiği anlaşılmaktadır.
İdare mahkemelerinin görevli
olduğu konuda adli yargı makamlarında açılan davada görevsizlik kararı verilmesi
üzerine, 2577 sayılı Kanun'un 9. maddesinin 1. bendi uyarınca 30 gün
içerisinde idare mahkemelerinde dava açılabilecek olup, görevsiz yargı
yerine başvuru tarihinin idare mahkemesine başvuru tarihi olarak kabul
edilmesi gerektiğinden, uyuşmazlık konusu Reklam Kurulu kararının davacı
şirkete 16.06.2006 tarihinde tebliğ edilmesi üzerine 29.06.2006 tarihinde
görevsiz yargı yerine yapılan başvurunun davanın açılma tarihi olduğu
tartışmasızdır.
Bu
durumda; dava konusu işlemin tebliği üzerine Kabahatler Kanunu uyarınca
süresi içinde Sulh Ceza Mahkemeleri'nde dava açıldığı, Kabahatler
Kanunu'nun 3. maddesindeki değişiklik üzerine Ankara 3. Sulh Ceza
Mahkemesi'nce görevsizlik kararı verildiği, görevsizlik kararı veren yargı
yerine süresinde başvurulduğu ve görevsizlik kararı üzerine süresinde idari
yargıda dava açıldığı görülmüş olup, davanın esası hakkında bir karar
verilmesi gerekirken, süre aşımı yönünden reddi yolunda verilen İdare
Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmadığından kanun yararına bozulması
gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle,
Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz isteminin
kabulü ile Ankara 12. İdare Mahkemesi'nin 27.06.2007 tarih ve E:2007/221,
K:2007/940 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davalı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Danıştay
Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
02.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
—— • ——
Danıştay
Onbeşinci Daire Başkanlığından
:
Esas No : 2011/12952
Karar No :
2011/3324
Kanun Yararına Temyiz Eden : Danıştay
Başsavcılığı
Davacı :
ING Bank A. Ş.
Vekili :
Av. Aydın Musaballı
Eski Büyükdere
Cad. Ayazağa Köy Yolu
No:6 Maslak 34398 /
İSTANBUL
Davalı :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
Vekili :
Av. Nebahat Kavafoğlu
SGK Kadıköy Sigorta Müdürlüğü
Göztepe - Kadıköy / İSTANBUL
İstemin Özeti : İstanbul 3. İdare Mahkemesi'nin 24.06.2009
tarih ve E:2009/110, K:2009/1105 sayılı tek hâkimle verilen kararı ile bu
kararı onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve
E:2009/16638 K:2010/1520 sayılı kararı Danıştay Başsavcılığı tarafından
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca kanun
yararına bozulması istenilmektedir.
Danıştay Tetkik Hakimi : Mehmet Ali Aydın
Düşüncesi :
İstanbul 3. İdare Mahkemesi ile bu kararı onayan İstanbul Bölge İdare
Mahkemesi kararı yerinde olduğundan, kanun yararına bozma isteminin
reddedilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Başsavcısı :
Turgut Candan
Düşüncesi :
Davacı şirkete 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası verilmesine
ilişkin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 19.8.2008 gün ve 143114
sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İstanbul Üçüncü
İdare Mahkemesince tek hakimli olarak verilen
24.6.2009 gün ve E:2009/110, K:2009/1105 sayılı karar ile bu kararı onayan
İstanbul Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16638, K: 2010/1520
sayılı kararının kanun yararına bozulması istemi üzerine konu incelendi.
506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu'nun 8'inci maddesinde; işverenin, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri
bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte Kuruma
doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlü olduğu;
sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devrolunması
veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin bildirge vermesi gerektiği,
bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak ve yükümlerinin devam edeceği; 140'ıncı maddesinde
de; Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde
belirtilen bildirgeyi Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idari
para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Oyakbank Anonim Şirketi Yönetim Kurulunun 24.12.2007 günlü kararı
ile Ordu Yardımlaşma Kurumunun hisselerinin tamamının ING Bank N.V. 'e
devredildiği, sonrasında davacı Şirketin ticaret unvanının ING Bank
değiştirildiği; değişikliğin İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun 7.7.2008
günlü işlemi ile tescil edilerek 23.6.2008 günlü dilekçe ile davalı kuruma
bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu idari para
cezası, işverenin değişmesi veya işyerinin devredilmesi nedeniyle anılan Kanun
hükmünde belirtilen bildirge verme yükümlülüğü yerine getirilmediği
gerekçesiyle kesilmiştir.
İşverenin değişmesi,
işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin
hisselerini başka birine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse
bile, şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından;
işveren değişikliği olarak nitelendirilemez..
Öte yandan; Türk Ticaret
Kanununa göre, unvan değişikliği de, tüzel kişilikte değişiklik yaratan hallerden
değildir. Nitekim; 28.8.2008 gün ve 26981 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde, işyerlerinde işletme adı
değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret
Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin
kurala bağlanmış olması da, aynı hukuki gerçeğe dayanmaktadır.
Bu bakımdan; olayda,
bildirge verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin
devredilmesi söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para
cezasının hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, aksi
yolda verilen ve hukuka aykırı bir sonuç ifade eden İstanbul Üçüncü İdare
Mahkemesince tek hakimli olarak verilen 24.6.2009
gün ve E:2009/110, K:2009/1105 sayılı karar ile bu kararı onayan İstanbul
Bölge İdare Mahkemesinin 3.2.2010 gün ve E:2009/16638, K: 2010/1520 sayılı
kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 51' inci maddesi uyarınca,
kanun yararına bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce gereği görüşüldü:
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve 143114
sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İstanbul
3. İdare Mahkemesi’nce tek hâkimle verilen 24.06.2009 tarih ve E:2009/110,
K:2009/1105 sayılı kararla; mülga 506 sayılı Kanunun 8. maddesi gereği
devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin işyeri devir bildirgesi verme
yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı şirket hakkında tesis edilen dava
konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine
karar verilmiştir.
Bu karara karşı davacı
tarafından itiraz edilmesi üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi'nce
03.02.2010 gün ve E:2009/16638, K:2010/1520 sayılı kararla anılan mahkeme
kararı onanmıştır.
Danıştay Başsavcılığı'nca,
İstanbul 3. İdare Mahkemesi kararı ile bu kararı onayan İstanbul Bölge
İdare Mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü
Kanununun 51. maddesi uyarınca kanun yararına bozulması istenilmektedir.
2577
sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Kanun Yararına Bozma"
başlıklı 51. maddesinin ilk paragrafında, bölge idare mahkemesi kararları
ile idare ve vergi mahkemelerince ve Danıştay’ca ilk derece mahkemesi
olarak verilip temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan
kararlardan niteliği bakımından yürürlükteki hukuka aykırı bir sonucu ifade
edenlerin, ilgili bakanlıkların göstereceği lüzum üzerine veya
kendiliğinden Başsavcı tarafından kanun yararına temyiz olunabileceği,
temyiz isteği yerinde görüldüğü takdirde kararın, kanun yararına
bozulacağı, bozma kararının, daha önce kesinleşmiş olan mahkeme veya
Danıştay kararının hukuki sonuçlarını kaldırmayacağı hükmü yer almaktadır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanunun 8'inci maddesinde belirtilen bildirgeyi
Kanunda belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere idari para cezası verileceği
hüküm altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Oyak Bank Anonim Şirketi’nin sermayesinin %100'üne
tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumunun sahip olduğu hisselerin, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile
ING Bank N.V. tarafından doğrudan, ING Group N.V.
ve Stichting ING Aandelen
tarafından dolaylı devralınmasına izin verildiği, anılan karar uyarınca
Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından 1.074.098.133,00 YTL nominal değerli 1.074.098.133
adet hissenin ING Bank N.V. 'e; 1’er YTL nominal değerli 8 adet hissenin de
kararda adı geçen diğer şahıslara devredildiği, Oyak
Bank Anonim Şirketi Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 günlü, 1 sayılı kararı ile söz konusu
hisse satışının Banka ortaklar defterine kaydedildiği; sonrasında davacı
Şirketin Oyak Bank A.Ş. olan ticaret unvanının
ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu değişikliğin İstanbul Ticaret
Sicil Memurluğunun 07.07.2008 günlü işlemi ile tescil edildiği, davalı
idarece davacı şirketin 07.07.2008 tarihinden itibaren sigortalı işçi
çalıştırmaya başlamış olmasına rağmen işyeri devir bildirgesinin, 506
sayılı Kanunun 8. maddesine göre en geç sigortalı çalıştırılmaya başlanılan
tarihte Kuruma verilmediğinden bahisle dava konusu idari para cezasının
düzenlendiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Kanun
hükmü uyarınca sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devir olunması halinde yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür.
Bir işyerinin devri demek,
onun bütün hukuki neticeleri ile, yani aktifi ve
pasifi, işçisi ve tesisatı ile birlikte faaliyet halinde bir başkasına
geçmesi
demektir. Uyuşmazlığa konu olayda ise, Oyak Bank
A.Ş.’nin Oyak grubuna
ait hisseleri ING Bank N.V. tarafından satın alınmış ve böylece Oyak Bank A.Ş.’nin pay
sahipleri değişmiş, ancak şirketin tüzelkişiliğinde herhangi bir değişiklik
olmamıştır. Bu durumda, anonim şirketin hisse devri sonucunda mevcut tüzel
kişiliğinin sona ermesi ve onun yerine başka bir tüzel kişinin işverenlik
sıfatına sahip olması gibi bir durum söz konusu olmadığından, olayda
hukuken bir işyeri devrinden söz etmek olanaklı değildir.
Öte yandan; işverenin unvan
ve isim değişikliği de 506 sayılı Kanun uyarınca işyeri devir bildirgesi
verilmesi yükümlülüğü doğuran hallerden değildir. Zira hisse devrinde
olduğu gibi, unvan değişikliğinde de, değişiklik öncesi ve sonrasında
ortada aynı ve tek bir tüzel kişi, dolayısıyla tek bir işveren bulunmakta
olup sadece bu işverenin unvanı değişmiştir. Nitekim
28.8.2008 gün ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35'inci maddesinin 3'üncü bendinde,
işyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyeceğinin; değişikliğin, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirileceğinin kurala bağlanmış olması da sözü edilen
hukuki durumu teyit etmektedir.
Davacı şirketin ticari
merkezi ile sicil numarasında her hangi bir değişikliğe gidilmeksizin ve
tüzelkişiliği sona erdirilmeksizin salt Oyak Bank
Anonim Şirketi olan eski unvanının ING Bank Anonim Şirketi olarak
değiştirildiği İstanbul Ticaret Sicil Memurluğunun dosyada bulunan
07.07.2008 günlü ilan metninden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, olayda bildirge
verilmesini zorunlu kılan bir işveren değişikliği veya işyerinin devredilmesi
söz konusu olmadığından, davacı şirkete verilen idari para cezasının hukuki
dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan
nedenlerle, Danıştay Başsavcılığı tarafından yapılan kanun yararına temyiz
isteminin kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesi Hâkimliği’nce verilen
24.06.2009 tarih ve E:2009/110, K:2009/1105 sayılı kararı ile bu kararı
onayan İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nin 03.02.2010 tarih ve E:2009/16638,
K:2010/1520 sayılı kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun
51. maddesi uyarınca hükmün hukuki sonuçlarına etkili olmamak üzere KANUN YARARINA BOZULMASINA, kararın
birer örneğinin davacı, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile
Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmesine ve kararın Resmi Gazete'de
yayımlanmasına, 02.11.2011 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
AZLIK OYU (X)
Dava; 506 sayılı Sosyal
Sigortalar Kanunu'nun 140. maddesine aykırı davranıldığından bahisle,
davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin 19.08.2008 tarih ve
143114 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava
konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 8. maddesinde; işverenin, örneği Kurumca
hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte Kuruma doğrudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle
yükümlü olduğu; sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir
işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde de, yeni işverenin
bildirge vermesi gerektiği, bu işlerde çalışan sigortalıların sigorta hak
ve yükümlerinin devam edeceği; 140. maddesinde de; Kurumca dayanağı
belirtilmek suretiyle; bu Kanun'un 8. maddesinde belirtilen bildirgeyi Kanun'da
belirtilen tarihte Kuruma vermeyenlere, idarî para cezası verileceği hüküm
altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden;
davacı şirketin devraldığı bankanın şubesine ilişkin işyeri bildirgesini süresinde
vermediğinden bahisle, davacı şirkete idarî para cezası verilmesi üzerine
bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan hükümlerden;
işyerinin devri halinde, Kanun'un 8. maddesindeki bildirim yapma yükümlülüğünün
devralan tarafından yerine getirileceği, devralanın bildirim yükümlülüğünü
yerine getirmemesi halinde kendisine Kanun'un 140. maddesindeki idarî
yaptırımın uygulanacağı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde işyerinin
devralma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi
gerekmektedir.
4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un "Birleşme veya
Devralma" başlıklı 7. maddesinde, bir ya da birden fazla teşebbüsün
hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik
olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak
şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir
teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını
ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras
yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralmasının hukuka aykırı ve
yasak olduğu hükme bağlanmış, ayrıca maddede hangi tür birleşme ve
devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin
alınması gerektiğini Kurul'un, çıkaracağı tebliğlerle ilân edeceği
belirtilmiş; anılan hükme dayalı olarak da Rekabet Kurulu tarafından 1997/1
sayılı "Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ" çıkarılmıştır.
Nitekim
olayda; Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun tamamına sahip olduğu Oyak Bank A.Ş.
hisselerinin tamamının ING Bank N.V. tarafından devralınması işlemine izin
verilmesi talebiyle ING Bank N.V. tarafından Rekabet Kurumu'na başvurulduğu,
Kurul tarafından Kanun'un 7. maddesi ile bu maddeye dayalı olarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ hükümlerine göre yapılan başvurunun incelendiği,
06.09.2007 tarih ve 07-69/856-324 sayılı Rekabet Kurulu kararında, bildirim
konusu işlem sonucunda, Oyak Bank’ın kontrolüne ING Bank'ın sahip
olacağından, buna göre, bildirimin 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
anlamında bir devralma işlemi olduğu belirtilerek, devralma işlemine izin
verildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; Oyak Bank hisselerinin tamamının ING Bank tarafından devralınmasının
hukukî geçerlilik kazanması
Rekabet Kurulu kararıyla mümkün olmuştur.
Öte yandan, anılan Rekabet
Kurulu kararından sonra, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 18. maddesine
dayalı olarak alınan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun
12.12.2007 tarih ve 2416 sayılı kararı ile de, Oyakbank
A.Ş. sermayesinin %100'üne tekabül eden Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun sahip
olduğu hisselerin ING Bank tarafından doğrudan, ING Grup N.V. ve Stichting
ING Aandelen tarafından dolaylı devralınmasına
izin verilmesinin uygun görüldüğü, buna dayanarak Oyakbank
A.Ş. Yönetim Kurulu'nun 24.12.2007 tarih ve 1 nolu
kararı ile Ordu Yardımlaşma Kurumu tarafından, 1.074.098.133 TL nominal değerli 1.074.098.133 adet hissenin ING Bank
N.V.'e birer TL nominal değerli birer adet hissenin de kararda belirtilen
diğer şahıslara devredildiği ve pay devrinin uygun görülerek Banka ortaklar
pay defterine kaydedilmesine karar verildiği, sonrasında da Oyakbank A.Ş.nin ticaret ünvanının ING Bank A.Ş. olarak değiştirildiği ve bu
hususun 07.07.2008 tarihinde tescil ve ilân edildiği görülmektedir.
Dava konusu işlemin mevzuat
hükümleriyle birlikte değerlendirilmesinden; Oyakbank
hisselerinin tamamının davacı şirket tarafından devralınması, Rekabet
Kurulu'nca bildirim konusu işlemin bir devralma işlemi olarak
nitelendirilmesi ve devir işlemine izin vermesi, bu devrin ayrıca
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından da uygun görülmesi,
sonrasında bankanın ticari ünvanının
değiştirilmesi ve ünvan değişikliğinin tescil ve
ilân edilmesi, pay devri ile bankanın yönetim ve hakimiyetinin
devralan şirkete geçmesi, banka devir alındıktan sonra da işyerinde
hizmetlerin aynı sigortalılar tarafından yürütülmesi karşısında ve Oyakbank A.Ş.nin işveren
sıfatının sona erdiği hususu da gözönüne
alındığında, tüm bu işlemlerin bir devralma niteliğinde olduğunun ve Oyakbank A.Ş.'nin davacı
şirketçe devralındığının kabulü gerektiğinden, davacı şirket hakkında tesis
edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle; mülga
506 sayılı Kanun'un 8. maddesi gereği devraldığı bankaya ait şubeye ilişkin
işyeri devir bildirgesi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacı
şirkete idarî para cezası verilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
oyu ile çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
|