26 Şubat 2013 SALI

Resmî Gazete

Sayı : 28571 (Mükerrer)

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/40

KARAR NO : 2013/1

KARAR TR : 14.01.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: Askeri ve adli mahkemelere tabi kişilerin, müştereken suç işlemeleri halinde, eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı olmayan bir suç ise tüm sanıkların Adli yargı yerinde yargılanmalarının gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanıklar : 1- B.K., 2- S.K.., 3- T.S., 4- A.S.

O L A Y : Çanakkale Boğaz Komutanlığı emrinde Lojistik Şube Müdürü olarak görevli sanık Dz. İk. Bnb. T.S.’in, 2003-2006 yılları arası, kendi sağlık karnesi ve aynı Komutanlık emrinde görevli bir kısım subay ve astsubayların sağlık karnelerine saç derisi rahatsızlığında kullanılan “pilokarbin nitrat” isimli yüksek fiyatlı ve sivil eczane tarafından hazırlanan ilacı yazdırdığı, hastane revir sevk evraklarını birinci amire onaylatması gerektiği halde bizzat kendisinin tanzim ettiği, Çanakkale 18 Mart Eczanesinin reçete kabul işlemlerinin öncelikle ve tahakkuk işlemlerinin ivedilikle sonuçlandırılması konusunda mahiyeti altındaki personele ısrarcı ve takipçi bir politika sergilediği, kendisi ve adına reçete yazdırdığı personelden kesilmesi gereken ilaç katkı paylarını zamanında kestirmediği ve ileriki aylara ertelenmesi konusunda direktif verdiği iddialarıyla hakkında suç dosyası düzenlendiği ve açılan soruşturma sonunda;

Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 20.7.2007 gün ve E:2007/212, K:2007/330 sayılı kararı ile, sanıklardan T.S.’in, Çanakkale 18 Mart Eczanesinin reçete kabul işlemlerinin öncelikle ve tahakkuk işlemlerinin ivedilikle sonuçlandırılması konusunda mahiyeti altındaki personele keyfi emir vermesi nedeniyle memuriyet nüfuzunu sair suretle kötüye kullanmak suçunu, kendisi ve adına reçete yazdırdığı personelden kesilmesi gereken ilaç katkı paylarını zamanında kestirmemesi ve ileriki aylara ertelenmesi konusunda keyfi işlem yapması/yaptırması nedeniyle memuriyet nüfuzunu sair suretle kötüye kullanmak suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Askeri Ceza Kanununun 115/1. maddesi uyarınca ayrı ayrı cezalandırılması istemiyle kamu davası açıldığı; sağlık fişlerine ilaç yazdırdığı şahıslardan sicil amiri konumunda olduğu ile sicil amiri konumunda olmadığı ve görevi ile bağlantısı bulunmayan personelden sağlık fişlerini talep etmesi ve sağlık fişlerine pilokarbin nitrat etken maddeli majistral ilacı yazdırması eylemi ile adlarına ilaç yazdırdığı kişilerin hastane revir sevk evraklarını birinci amire onaylatması gerektiği halde bizzat kendisinin tanzim ettiği iddiaları ile ilgili olarak memuriyet nüfuzunu sair suretle kötüye kullanmak ve memuriyet görevini kötüye kullanmak suçunun unsurlarının oluşmaması nedeniyle müsnet suçlardan kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilip, bu eylemler disiplin tecavüzü olarak değerlendirildiğinden disiplin amiri tarafından ceza verilmesi için Çanakkale Boğaz Komutanlığına müzekkere yazılmasına, bu eylemi nedeniyle sebebiyet verdiği 13.915,11 YTL. hazine zararının suç tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili için dosyadan tefrik edilecek evrakların Çanakkale Muhakemat Müdürlüğüne gönderilmesine;

Çanakkale 18 Mart Eczanesi sahibi Ecz. Y.E. hakkında, 2003-2006 yılları arasında pilokarbin nitrat isimli ilacı satan ilaç firmalarından toplam 42 gram pilokarbin etken maddesi satın aldığı ancak bu tarihler arasında toplam 2167 gram (2.167 Kg.) pilokarbin etken maddesi çıkış yaptığı yani içinde pilokarbin etken maddesi olmayan majistral ilaçları içinde pilokarbin etken maddesi varmış gibi kendisine reçete ibraz eden Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarına sattığı ve bu ilaçların %80 lik Devlet katkı payını almak için Çanakkale Boğaz Komutanlığına yazılı bildirimde bulunduğu, dolayısıyla aradaki 2.125 gr farkın bedeli 49.609,64 YTL Devletten haksız olarak tahsil ettiği, böylece, gerçeğe aykırı belge düzenlemek suçunu işlediği, ancak sivil kişi olduğundan dosyanın tefrik edilmesine karar verildiği; tefrik edilen evrakların Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderildiği, Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Y.E. ve bu sanığa ait eczanede çalışan T.A. haklarında, “resmi belgede sahtecilik, kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık” suçlarından açılan kamu davasında; yüklenen eylemler nedeniyle Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nce bu sanıkların cezalandırılmalarına, T.S. hakkında gereğinin yapılması için Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmasına karar verildiği, kararın sivil kişi sanıklar tarafından temyiz edildiği, dosyanın Yargıtay’da olduğu ve henüz sonuçlanmadığı, sanık T.S. hakkında Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, resmi belgede sahtecilik ve kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık suçlarından asker kişilerin yargılamasının 1632 sayılı Yasa uyarınca Askeri Savcılıklarca yapılması gerektiği düşüncesi ile verilen görevsizlik kararı üzerine, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, “zincirleme resmi belgede sahtecilik suçuna iştirak ve zincirleme kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık suçuna iştirak etmek” suçlarından açılan kamu davası sonunda, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının, Askeri Yargıtay 3. Dairesi’nce, sanığa yüklenen suçların askeri suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sivil kişi sanıklarla müştereken işlenmiş olmaları nedeniyle 353 sayılı Yasa’nın 12. maddesi uyarınca onanmasına karar verildiği ve dosyanın halen Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nde derdest olduğu, sanık T.S.’in isteği üzerine sahte reçete düzenleyip devlet zararına sebebiyet veren doktorlar hakkında da, Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılan suç duyurusu nedeniyle, Çanakkale Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, doktor olan sanıkların eylemlerinin 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 134. maddesinde düzenlenen suçu oluşturacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı verildiği açıklanarak, kendisine gönderilen dosyada, reçeteler ve protokol kayıtları üzerinde yeniden yapılan inceleme sonucunda;

Çanakkale Asker Hastanesi’nde görevli askeri doktorlardan sanık Tbp. Bnb. A.S.’in 6.1.2006 tarihinde İk. Kd. Bçvş. Yusuf Sağlam’ın, sanık J. Tbp. Atğm. S.K.’nin 20.9.2006 günü, İk. Yzb. Kahraman Bozkurt’un, Çanakkale Boğaz Komutanlığı Karargah Destek Kıtalar Komutanlığı Revirinde görevli askeri doktorlardan sanık Dz. Tbp. Atğm. B.K.’nın 23.5.2005 günü Ütğm. Emre Bayraktar’ın sağlık fişlerine “pilokarbin nitrat” isimli saç ilacı yazdıkları, sağlık fişlerine ilaç yazılan kişilerin ilaç yazan doktorlar tarafından muayene edilmediği, ilaçların gıyaplarında T.S.’in isteği doğrultusunda sağlık fişlerine yazıldığı, esasen sağlık fişlerine “pilokarbin nitrat” isimli saç ilacı yazılan kişilerin herhangi bir saç rahatsızlıklarının olmadığı, ilaçların yazıldığı tarihler dikkate alındığında, T.S.’in kendisine ait ilaçları yazdırırken genellikle yanında ilaç yazdıracağı kişiye ait sağlık cüzdanını da getirdiği ve kendisinin kullandığı ilaçları sağlık fişi sahibinin gıyabında onun sağlık fişine yazdırdığı, böylece sanık İk. Bnb. T.S.’in kendi sağlık fişi dışında başkalarının sağlık fişine yüksek fiyatlı “pilokarbin nitrat” isimli saç ilacını yazdırması ve ilaç katkı payını Devlete ödetmesi nedeniyle hazineyi zarara uğrattığı böylece, sanıklar A.S., S.K. ve B.K.’nın memuriyet görevini kötüye kullanmak, sanık T.S.’in memuriyet görevini kötüye kullanmak suçuna iştirak etmek suçunu işledikleri ileri sürülerek, sanık T.S.’in eylemine uyan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 114. maddesi delaleti ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 257/1, 43. ve diğer sanıkların eylemlerine uyan aynı Kanun’un 257/1. maddesi uyarınca (aynı eylemi işledikleri ileri sürülen oniki sanık ile birlikte) cezalandırılmaları istemiyle Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 15.4.2008 gün ve E:2008/135, K:2008/235 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

KUZEY DENİZ SAHA KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 26.10.2011 gün ve E:2011/32, K:2011/187 sayıyla, sanıklar B.K., S.K., A.S. ve doktor olan diğer dokuz sanığa yüklenen eylemin, sanık T.S. tarafından getirilen sağlık karnelerine, kişileri görmeden ve muayene etmeden gerçeğe aykırı reçete yazmak olduğu, bu eylemin “resmi belgede sahtecilik’’ suçunu oluşturacağı, sanık T.S.’in ise bu suça iştirak ettiği, eylemin Askeri Ceza Kanunu’nun 134. maddesinde düzenlenen suçla bir ilgisinin bulunmadığı açıklanarak, sanıklara yüklenen eylemin resmi evrakta sahtekarlık suçunu oluşturduğu, bu suçun da askeri suç olmadığı, askeri bir suça bağlı bulunmadığı, asker kişiye karşı veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak da işlenmediğinden, Anayasa’nın 145. maddesinde yapılan değişiklik nedeniyle yargılamanın adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle, her ne kadar sanık T.S. hakkında “resmi belgede sahtecilik ve kamu kurum ve kuruluşlarının zararına dolandırıcılık suçlarına iştirak etmek” suçlarından açılmış ve Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nde halen devam eden bir yargılama bulunmakta ise de, askeri yargı yeri görevsiz olduğundan bu hususun görevli mahkeme tarafından değerlendirilmesi gerektiği, bu nedenle davanın reddine karar verilmediği açıklanarak görevsizlik kararı vermiş, karar diğer dokuz sanık tarafından temyiz edilmiş, sanıklar T.S., A.S., S.K. ve B.K. tarafından temyiz edilmediğinden bu sanıklar açısından kesinleşmiş, kesinleşen karar ve dava dosyası, Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

ÇANAKKALE AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 21.3.2012 gün ve E:2012/82, K:2012/84 sayıyla, sanıklara yüklenen eylemin 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 134. maddesinde düzenlenen suç kapsamında kaldığı, bu suçtan sanıkları yargılama görevinin de askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

Mahkememize gönderilen dava dosyasında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce 14.05.2012 gün ve E:2012/19, K:2012/19 sayılı karar ile adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleşmeden dava dosyası Mahkememize gönderildiğinden, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilip dosyanın Mahkemesine gönderilmesinden sonra, dosyadaki eksiklik giderilip, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleştirilerek dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler; Ahmet DURU, Ahmet KARADAVUT, M. Selçuk GÜNEY, Turgut SÖNMEZ, Haluk ZEYBEL, A. Zeki LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 14.01.2013 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME: Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluşu Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın adli yargı, Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Filiz TÜRKOĞLU’nun davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosyanın incelenmesinde; Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Mahkemesi ile Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi arasında doğan olumsuz görev uyuşmazlığında sanıklara yüklenen fiillerin, anılan askeri mahkemece, Askeri Ceza Kanununun 134 üncü maddesinde yer alan suçu oluşturmayıp, resmi belgede sahtecilik suçunu oluşturduğu şeklinde tavsif edildiği; adı geçen Ağır Ceza Mahkemesince ise sanıkların fiillerinin Askeri Ceza Kanununun 134 üncü maddesine uyduğu şeklinde değerlendirildiği; sanıklardan T.S. hakkında ayrıca benzer suçlamalarla “resmi belgede sahtecilik ve kamu kurum ve kuruluşlarının zararına yol açmak ve dolandırıcılık suçuna iştirak” ten Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki yargılamasının derdest olduğu anlaşılmaktadır.

12.9.2010 tarihinde yapılan halkoylaması sonucu kabul edilip, buna ilişkin Yüksek Seçim Kurulu Kararı’nın 23.9.2010 gün ve 27708 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5982 sayılı Yasa’nın 15. maddesi ile değişik T.C. Anayasa’sının 145. maddesinin birinci fıkrasında, “Askeri yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler; asker kişiler tarafından işlenen askerî suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidir. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her halde adliye mahkemelerinde görülür” denilmiştir.

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmekte iken, maddenin “….askeri mahallerde….” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 26.6.2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.3.2012 gün ve E:2011/30, K:2012/36 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Aynı Yasa’nın 13.10.1996 gün ve 22786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4191 sayılı Yasa’yla değişik 17. maddesinde; “askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmekte iken, maddenin "... ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması ..." tümcesi Anayasa Mahkemesi'nin 11.3.2000 gün ve 23990 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1.7.1998 gün ve E:1996/74, K:1998/45 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

Buna göre, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak yüklenen suçun askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması halinde, askeri mahkemenin görevinin sona ereceği açıktır. İptal kararı nedeniyle, sanık hakkında kamu davasının açılmış olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.

353 sayılı Yasa’nın “Müşterek Suçlar” başlığı altında düzenlenen 12. maddesinde "Askeri mahkemelere ve adliye mahkemelerine tabi kişiler tarafından bir suçun müştereken işlenmesi halinde eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı bir suç ise sanıkların yargılanmaları askeri mahkemelere; eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı olmayan bir suç ise adliye mahkemelerine aittir" denilerek, Askeri Ceza Kanununda yazılı olmayan bir suçun müştereken işlenmesi halinde sanıkların yargılamalarının adli mahkemelerde yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında, sanıklara yüklenen eylemin 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun “Hakikate muhalif rapor layiha sair evrak tanzim ve ita edenler” başlığı altında düzenlenen 134. maddesinde yazılı suç kapsamında kaldığı gerekçesine yer verilmiş ise de, dosyanın incelenmesinde, iddianamede anlatılan ve yargı yerlerince verilen görevsizlik kararlarında da kabul edilen, sanıklara yüklenen eylemin, doktor olan sanıkların, sanık T.S. tarafından sağlık karneleri getirilen kişileri görmeden ve muayene etmeden gerçeğe aykırı reçete yazmak olduğu, bu durumda askeri yargı yerince verilen görevsizlik kararında, doktor sanıklara yüklenen eylemin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 204/2. maddesinde düzenlenen “resmi belgede sahtecilik” suçunu, sanık T.S.’e yüklenen eylemin “bu suça iştirak etmek” suçunu oluşturduğu açıklanarak, eylemlerin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen suçlar kapsamında kaldığının değerlendirildiği gözetildiğinde, verilen görevsizlik kararı hukuka uygun bulunmuştur.

Böylece, sanıklara yüklenen eylemin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen suçlar kapsamında kaldığı, Askeri Ceza Kanunu’nda bu eyleme ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığı, bu nedenle “askeri suç” olmadığı açıktır.

Sanıklar B.K. ile S.K.’nin yargılama aşamasında terhis edildikleri de dosyada bulunan bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Sanık T.S. hakkında aynı eylem nedeniyle açılmış ve halen Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam eden başka bir kamu davası bulunmakta ise de, bu hususun görevli yargı yerince tartışılıp sonuca bağlanması gerektiği kuşkusuzdur.

Bu durumda, asker kişi sanıklar T.S. ile A.S.’e ve yargılama aşamasında terhis edilmiş olan sanıklar S.K. ile B.K.’ ya yüklenen eylemin, müştereken işlendiği ileri sürüldüğünden, sanıkları yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu sonucuna varılmıştır.

Kaldı ki, sanıklara yüklenen eylemin bir başka dosyada yargılamaları devam eden sivil kişi sanıklar Y.E. ve T.A. ile müştereken işlendiği de ileri sürüldüğünden, davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Çanakkale Ağır Ceza Mahkemesi’nin 21.03.2012 gün ve E:2012/82, K:2012/84 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/41

KARAR NO : 2013/2

KARAR TR : 14.01.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: Asker kişi sanık hakkında, askeri suç olmayan, asker kişiye karşı veya askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlendiği de ileri sürülmeyen “uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama" suçu nedeniyle açılan kamu davasının, ADLİ YARGI yerinde görülmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanık : M.İ.

O L A Y : Şanlıurfa 20. Zrh. Tug. Lojistik Destek Komutanlığı emrinde görevli sanık İkm. Er M.İ.’ın çarşı iznine çıktığı 30.9.2011 günü Balıklıgöl civarında 45 TL karşılığında esrar maddesi satın alarak birliğin Harran Üniversitesi karşısındaki tel örgülerden içeriye attığı, gece olunca birlik içersindeki misafirhanenin alt tarafında bulunan eski bir arabanın içinde sakladığı, bir kısmını içtiği ve bir kısmını aynı Komutanlık emrinde görevli arkadaşları ile beraber içerken zabıta timinde görevli personel tarafından yakalandıkları, sanığın üzerinde ve sakladığı yerde 14 paket halinde daralı ağırlığı 27,32 gram olan esrar maddesinin ele geçirildiği, bilirkişi raporunda bu maddelerin THC ihtiva eden ve esrar elde etmeye elverişli hint keneviri bitkisine ait olduğunun belirtildiği, sanığın beyanından sık sık uyuşturucu madde satın alarak birlik içersine soktuğu, grup halinde veya tek olarak içtiği, zaman zaman uyuşturucu madde pazarladığı, samimi arkadaşlarına sattığının anlaşıldığı açıklanarak, sanığın uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188/3, 53/1, 54/1-4. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle Şanlıurfa Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 13.12.2011 gün ve E:2011/9304, K:2011/643 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

ŞANLIURFA 2. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 13.6.2012 gün ve E:2011/329, K:2012/218 sayı ile, asker kişi sanığı, askeri mahalde işlediği ileri sürülen suç nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 14.8.2012 gün ve E:2012/913, K:2012/391 sayı ile, sanığa yüklenen uyuşturucu madde ticareti yapmak veya sağlamak suçunun askeri suç olmaması, askeri mahal kavramının Anayasa’da yapılan değişiklik sonucu ortadan kalkmış olması ve Anayasa Mahkemesi’nin 353 sayılı Yasa’nın 9. maddesinde yer alan “askeri mahal” ibaresinin iptaline karar verdiği nedeniyle sanığı yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeden kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

I-İLK İNCELEME: Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluşu Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Sanığa yüklenen “uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapma veya sağlama” suçunun Türk Ceza Kanunu’nda düzenlendiği, Askeri Ceza Kanunu’nda bu suça ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığı, bu nedenle yüklenen eylemin “askeri suç” olmadığı kuşkusuzdur.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında, asker kişi sanığı askeri mahalde işlediği ileri sürülen suç nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de, Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’nun 9. maddesinde yer alan “askeri mahal” kavramının Anayasa’da yapılan yeni düzenleme ile kaldırıldığı ve Anayasa Mahkemesi’nin bahsedilen kararı ile Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline de karar verildiği anlaşıldığından, artık asker kişilerin askeri mahalde işledikleri askeri suç olmayan bu tür suçlara ait davaların askeri yargı yerinde görülemeyeceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, askeri suç olmayan, asker kişiye karşı veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işlendiği de ileri sürülmeyen eylem nedeniyle sanık hakkında açılan davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Şanlıurfa 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Şanlıurfa 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 13.06.2012 gün ve E:2011/329, K:2012/218 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/42

KARAR NO : 2013/3

KARAR TR : 14.01.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: 1-Asker kişi sanıklar hakkında “kasten yaralama ve hakaret” suçlarına uygun eylemleri nedeniyle açılan kamu davasının, suçun askeri suç olmaması, askeri suça bağlı bulunmaması ve askeri mahkemede yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmiş olması nedeniyle;

2-Sivil kişi sanık hakkında açılan kamu davasının, Anayasa, 353 ve 5271 sayılı Yasa’da yapılan değişiklikler nede-niyle ADLİ YARGI yerinde görülmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Mağdur : E.Ö.

Katılan : C.B.

Sanıklar : 1- S.A., 2- Ö.K., 3- E.G.

O L A Y : Antalya/Karpuzkaldıran Öz. Eğt. Mrk. Komutanlığı emrinde askerlik hizmetini yaparlarken işledikleri ileri sürülen bir suç nedeniyle gözetim altına alınarak 9.7.2008 günü Antalya 3. P. Eğt. Tug. K.lığı Disiplin Ceza ve Tutukevine kapatılan mağdur P. Er E.Ö. ile davaya katılan P. Onb. C.B.’na burada cezalı olarak bulunan sanıklar P. Er S.A., Mu. Er E.G. ve terhis tarihi 23.8.2007 olan Ord. Er Ö.K.’nun “top, ibne” gibi hakaret içeren sözler söyledikleri, tuvaleti yıkattıkları, mağdurların suratına tokat attıkları, birbirlerine “ibne” şeklinde hitap etmelerini istedikleri ve mağdurların bu isteği yaptıkları, ertesi gün cezaevini yıkattıkları, birbirlerini tokatlamaları için baskı yaptıkları, mağdurlardan E.Ö.’in sanıklardan şikayetçi olmadığı, böylece, sanıklar S.A. ve E.G.’in, C.B.’na karşı “üst’e fiilen taarruz” ve “üst’e hakaret” suçunu, sanık Ö.K.’nun ise olay tarihinde terhisli olması sebebiyle “kasten yaralama” ve “hakaret” suçlarını işledikleri ileri sürülerek, eylemlerine uyan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 91/1 inci maddesinin az vahim hal ve 85/1. maddesinin ilk cümlesi, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 86/2 ve 125/1. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Dağ Komando Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 10.3.2009 gün ve E:2009/66, K:2009/231 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

DAĞ KOMANDO OKULU VE EĞİTİM MERKEZİ KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 9.12.2010 gün ve E:2010/212, K:2010/779 sayıyla, olay öncesinde sanıklar ile mağdurların birbirlerini tanımadıkları, olay sırasında üzerlerinde tek tip kıyafet bulunduğu ve kıyafette rütbelerinin takılı olmadığı, bu nedenle sanıkların davaya katılan C.B.’nun onbaşı rütbesinde olduğunu bilmedikleri yönündeki savunmalarının aksini gösteren bir delil bulunamadığından yüklenen eylemlerin “kasten yaralama” ve “hakaret” suçlarını oluşturacağı, bu suçların askeri suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanıkların terhis edilmiş olmaları nedeniyle sanıkları yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Antalya 12. Sulh Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

ANTALYA 12. SULH CEZA MAHKEMESİ:1.3.2012 gün ve E:2011/470, K:2012/531 sayıyla, asker kişi sanıkları, askerlik görevleri sırasında, askeri alanda asker kişilere karşı işledikleri suçlar nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle asliye ceza mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

Mahkememize gönderilen dava dosyasında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce 1.10.2012 gün ve E:2012/30, K:2012/30 sayılı karar ile adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleşmeden dava dosyası Mahkememize gönderildiğinden, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilip dosyanın Mahkemesine gönderilmesinden sonra, dosyadaki eksiklik giderilip, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleştirilerek dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Dosyanın incelenmesinde, dosya içersinde mevcut 3. Piyade Eğitim Tugay Komutanlığı’nın 22.01.2010 gün ve DİS.SB : 1530-33-10 sayılı yazısından, 2004 yılından itibaren ceza evinde tek tip mahkum kıyafetinin kullanıldığı, olay tarihinde de mağdur P. Onb. C.B.’nun tek tip kıyafetle içeri alındığı, disiplin ceza evine giren askerlerin üzerinde bulunan tek tip kıyafette herhangi bir rütbe ve benzeri işaretin mevcut olmadığı, ceza evindeki personelin kıyafetlerden birbirlerinin rütbelerini anlayamadıkları ancak gardiyana ya da birbirlerine sorarak rütbelerini öğrendiklerinin bildirildiği anlaşılmıştır.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında, sanıklara yüklenen eylemin, asker kişilere karşı, askeri mahalde, askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlendiği ileri sürüldüğünden, sanıkları yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de, dosya içeriğinden anlaşıldığı ve görevsizlik kararı veren yargı mercilerince de kabul edildiği üzere, sanıkların mağdur C.B.’nun rütbesini bilmedikleri sonucuna varıldığından, eylemlerinin “kasten yaralama” ve “hakaret” suçlarını oluşturacağı, bu suçların da Türk Ceza Kanunu’nda düzenlendiği bu nedenle “askeri suç” olmadığı kuşkusuzdur. Öte yandan, sanıklar S.A. ile E.G.’in yargılama aşamasında terhis edildikleri dosyada bulunan bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.

353 sayılı Yasa'nın 17. maddesinde, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesiyle daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevinin değişmeyeceği, ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması durumunda, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesiyle, askeri mahkemenin görevinin sona ereceği düzenlenmiş bulunduğundan ve somut olayda sanıklara yüklenen eylemin askeri suç olmadığı anlaşıldığından, 353 sayılı Yasa’nın 17. maddesi uyarınca sanıklar S.A. ve E.G. hakkında açılan kamu davasının adli yargı yerinde görülmesinin gerektiği açıktır.

Sanık Ö.K. hakkında açılan kamu davasında ise, sanığın sivil kişi olması nedeniyle 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’nun asker olmayan (sivil) kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen maddeleri ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 3. maddesi yönünden değerlendirme yapılması gerekmektedir.

5530 sayılı Yasa’nın 4. maddesi ile değiştirilen 353 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde, “Askeri Ceza Kanunu’nun 55, 56, 57, 58, 59, 61, 63, 64, 75, 79, 80, 81, 93, 94, 95, 114 ve 131. maddelerinde yazılı suçlar, askeri mahkemelerin yargı yetkisine tabi olmayan sivil kişiler tarafından barış zamanında işlenirse; bu kişilerin yargılanması, adli yargı mahkemeleri tarafından, Askeri Ceza Kanunu hükümleri uygulanmak suretiyle yapılır”;

5918 sayılı Yasa’yla değişik 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 3. maddesine eklenen ikinci fıkrasında, “Barış zamanında, asker olmayan kişilerin Askeri Ceza Kanununda veya diğer kanunlarda yer alan askeri mahkemelerin yargı yetkisine tabi bir suçu tek başına veya asker kişilerle iştirak halinde işlemesi durumunda asker olmayan kişilerin soruşturmaları Cumhuriyet savcıları, kovuşturmaları adli yargı mahkemeleri tarafından yapılır”;

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 145. maddesinin ikinci fıkrasında da, “Savaş hali haricinde, asker olmayan kişiler askeri mahkemelerde yargılanamaz”

denilmiştir.

Bu düzenlemeler gözetildiğinde, sivil kişilerin barış zamanında, Askeri Ceza Kanununda veya diğer kanunlarda yer alan askeri mahkemelerin yargı yetkisine tabi suçları tek başına veya asker kişilerle iştirak halinde işlemeleri durumunda adli yargı yerinde yargılanacakları kuşkusuzdur.

Olayda, sanık Ö.K.’na yüklenen eylemin, Askeri Ceza Kanununda yazılı suçlardan olmadığı gibi 353 sayılı Yasa’da belirtilen eylemler kapsamında da bulunmadığı anlaşılmıştır. Sivil kişi sanık hakkında Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen suçlar kapsamında bulunan eylemi nedeniyle açılan davanın adli yargı yerinde görülmesinin gerektiği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, sanıklar hakkında “kasten yaralama” ve “hakaret” suçlarına uygun eylemleri nedeniyle açılan kamu davasının adli yargı yerinde görülmesi ve Antalya 12. Sulh Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Antalya 12. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 01.03.2012 gün ve E:2011/470, K:2012/531 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/82

KARAR NO: 2013/1

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Taraflarca 2003 yılında Taşocakları Nizamnamesi hükümleri uyarınca yapılan sözleşmenin, 5177 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren feshi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği

K A R A R

Davacılar : 1)Mak-Yol İnş.San.Tur. ve Tic.A.Ş.

2)M. Kaş Marina İşletmeciliği A.Ş.

Vekili : Av.Ali Çebi, Av. Servet Açıkalın

Davalı : Kaş Kaymakamlığı (Mal Müdürlüğü) Kaş / A.alya

O L A Y : 1-Ulaştırma Bakanlığı Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğünce Yap-İşlet-Devret modeli ile ihalesi yapılan "Kaş Yat Limanı Il. Kısım İnşaatı” işi, Davacılardan Mak-Yol İnş.San.Tur.Tic.A.Ş. tarafından kazanılmış, İdare ile 19 Ocak 2007 tarihinde "Uygulama Sözleşmesi" imzalanmış; bu sözleşme ve ilgili mevzuat hükümleri gereği, işin gerçekleştirilmesi için yeni bir şirket olan (diğer davacı)Makmarin Kaş Marina İşletmeciliği A.Ş kurulmuş; Sözleşmenin 3.maddesi uyarınca, Mak-Yol A.Ş'nin üstlenmiş olduğu tüm hak ve yükümlülükler bu şirkete devrolmuştur.

2-Uygulama Sözleşmesi'nin 25. maddesi gereğince, işin yapılacağı Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlar(kara alanı ve deniz yüzeyi) için davalı idare olan Kaş Kaymakamlığı ile Mak-Yol İnş.San.Tur.A.Ş. arasında, 24 Aralık 2007 tarihinde Kullanma İzni Sözleşmesi imzalanmış; 14.2.2008 tarihinde İş Yeri Teslim Tutanağı düzenlenmiştir.

3-Kullanma İzni Sözleşmesi'nin 6.maddesinde, işletme süresi olarak tespit edilen 23 yıl 6 aylık dönemin ilk yılı için 372.400 (üçyüzyetmişikibindörtyüz) TL’nin, yatırım süresi olan bir yıl 6 aylık dönemin sona erdiği tarihte, müteakip yıl bedellerinin ise bu bedelin yatırıldığı tarihe tekabül eden tarihlerde Hazineye ödeneceği; Sözleşmenin 2.maddesinde, yatırım süresinin, yer teslim tutanağının taraflarca imzalandığı; işletme süresinin, yatırım süresi sonunda kabul tutanağının taraflarca imzalanarak, idarece onaylandığı ve yetkili idareden işletme belgesi alındığı tarihten başlayacağı hükme bağlanmıştır.

4-İşe ait yatırım süresi devam ederken 14.03.2009 tarihinde "Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik"te değişiklikler yapılmış; Yönetmeliğin geçici 5. maddesinde "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen ancak sözleşmesinde taahhüt edilen yatırımı tamamlanmamış olan irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde hak sahibinin talep etmesi halinde, iki yıl süreyle sözleşmelerine göre tespit edilecek bedel yüzde elli indirimli tahsil edilir" hükmüne yer verilmiştir.

5-Davacı Şirket, kendilerince yapılmakta olan işin bu madde kapsamına girdiğinden bahisle, 17.08.2009 tarihli dilekçe ile davalı İdareden bedel indirimi talebinde bulunmuş; davalı Kaş Kaymakamlığı, 07.10.2009 tarih ve B.07.4.Def.4.07.60.00./07100200171-1544 sayılı cevabi yazı ile, 324 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin Bedellerin Tahsili başlıklı 5. maddesini gerekçe göstererek, davacının talebini reddetmiştir.

Davacılar dava dilekçelerinde; Şirketlerine Kaş Yat Limanı alanı üzerinde verilen kullanma izninin yasal dayanağının, 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 74 üncü maddesine ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesine dayanılarak çıkarılmış bulunan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik olduğunu; Davalı idare ile bu yönetmelikte belirlenen şekil ve esaslarda belirlenen, kullanım bedellerini içeren sözleşmenin 24 Aralık 2007 tarihinde imzalandığını, müteakiben anılan yönetmelikte, 14 Mart 2009 tarih, 27169 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan değişiklikler yapıldığını, bunlardan birinin de geçici 5. madde olduğunu, madde ile, değişikliklerin yapıldığı tarihten önce verilmiş ancak yatırım süresi bu tarih itibarı ile tamamlanmamış olan kullanma izinlerinde hak sahibinin talebi halinde, iki yıl sözleşmelerine göre tespit edilecek bedelin %50 indirimli tahsil edileceği hükmüne yer verildiğini; Kaş Yat Limanı işinde, Uygulama Sözleşmesi madde 5.’e göre yatırım süresinin, yer teslim tutanağının taraflarca imzalandığı tarih olan 14.02.2008 tarihinde başladığını, buna göre süre uzatımları hariç yatırım süresi olarak belirlenen 1 sene 6 aylık sürenin bitim tarihinin 14.08.2009 olduğunu, yani yönetmelik değişikliği tarihinde henüz yatırım süresinin bitmediğini; kullanma izni veriliş tarihinin, değişiklik tarihinden önce olduğu dikkate alındığında, bedel indirimi taleplerinin yönetmelik hükmüne uygun olduğunu; davalı idarenin, ret kararının gerekçesini, 324 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin, Bedellerin Tahsili başlıklı bölümün 5. maddesinde yer alan; " 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-işlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun, 12/3/1982 tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile 5346 sayılı Kanun gibi özel düzenlemeler gereği verilen kullanma izni veya tesis edilen irtifak hakkı bedellerinde Yönetmelik hükümlerine göre herhangi bir indirim uygulanmayacaktır." hükmüne dayandırdığını, bu gerekçenin hukuki yanının bulunmadığını, 324 sayılı Tebliğ ve dayanak Yönetmelik değişikliği hükümlerine ve özellikle bu yasal normların amacına aykırı bir yorumun sonucu olduğunu; şirketlerinin talebinin geçici maddeye yönelik bulunduğunu, bu itibarla tebliğ maddesi gerekçe gösterilerek taleplerinin reddinin usul ve yasaya aykırı olduğunu; normlar hiyerarşisine göre yasaların Anayasaya, yönetmeliklerin dayanak yasasına, tebliğ ve genelgelerin de dayanak yönetmeliğe aykırı olamayacağını; bu bağlamda dava konusu olayda olduğu üzere, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ile kullanma izni sahipleri lehine getirilmiş bedel indirimine ilişkin hükümlere, yönetmelikte istisna hükmü yer almamasına rağmen, alt norm olarak tebliğ ile Maliye Bakanlığının (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) istisna hükmüne yer vermesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ifade ederek; Kaş Kaymakamlığı (Mal Müdürlüğü)’nün 07.10.2009 tarih ve B.07.4.Def.4.07.60.00./07100200171-1544 sayılı Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin geçici 5. maddesi uyarınca talep edilmiş bulunan kullanma izni bedellerinde indirim taleplerinin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANTALYA 1. İDARE MAHKEMESİ: 12.01.2010 gün ve E:2009/992, K:2010/2 sayı ile,2576 sayılı Kanunun 3410 sayılı Kanunla değişik 5.maddesinin 1.fıkrasında, "İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştay'da çözümlenecek olanlar dışındaki, a) İptal davalarını, b)Tam Yargı Davalarını, c )Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları, d) Diğer kanunlarla verilen işleri, çözümler hükmü getirilmiş, 4001 sayılı yasayla değişik 2.maddesi 1.fıkrasında, İdari dava türlerinin, a) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı haklan muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları c) Genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” olarak belirtilmiş bulunduğu; 2577 sayılı Yasanın 14.maddesinde ilk incelemeye ilişkin hususların ayrı ayrı sayıldığı, Yasanın 3622 sayılı Yasayla değişik 15. maddesinin 1/a bendinde ise, “14. maddesinin 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davanın reddine karar verilir” hükmünün yer aldığı; idarelerin, tıpkı özel hukuk kişileri gibi özel hukuk sözleşmeleri yapabildikleri gibi, kamusal yetkilerinin verdiği üstünlük ve ayrıcalıklara dayanarak, konusu, hüküm ve koşulları bakımından özel hukuk sözleşmelerinden farklı olan sözleşmeler de yapabildiği, idare hukuku esaslarına tabi bulunan bu sözleşmelerin " idari sözleşme " olarak adlandırıldığı; İdarelerin, genel ehliyetlerini kullanarak, sözleşme serbestisi ve tarafların eşitliği gözetilerek gerçekleştirdikleri sözleşmelerin tamamen özel hukuk hükümlerine tabi olması ve dolayısıyla bunların yargısal denetiminin adli yargı yerlerince yapılmasına karşılık; 2577 sayılı yasanın idari dava türlerinin sayıldığı 2. Maddesinin ( 1-c) fıkrasında ifade edildiği üzere " genel hizmetlerden birinin yürütülmesi" amacıyla ve kamusal nitelikte üstün hak ve yetkilere dayanarak yaptığı idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde ise idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu; dava dosyasının incelenmesinden; Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğünce Yap-İşlet-Devret usulüyle ihalesi yapılan "Kaş Yat Limanı II. Kısım İnşaatı" işini alan davacı şirketlerin Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin geçici 5.maddesi gereğince kullanma izni bedellerinde indirim talebinin reddi üzerine işbu davanın açıldığının anlaşıldığı; bakılan davada, idari sözleşmenin imzalanmasına kadar olan (yani ihale süreci ile ilgili olan) iş ve işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu, dolayısıyla bu aşamadaki işlemlere karşı açılacak davaların idari yargı yerlerince görüleceği, ancak idari sözleşmelerin imzalanmasından sonraki işlemlere karşı açılacak davalarda adli yargı mahkemelerinin görevli olduğu, olayın sözleşme imzalanmasından sonra yürürlüğe giren mevzuat değişikliğinden kaynaklandığı, ihtilafın mevzuat değişikliğinden kaynaklanmasının ihtilafı idari işlem niteliğine bürümeyeceği, dolayısıyla sözleşmenin tarafların serbest iradeleriyle belirlendiği ve ancak onların serbest iradeleriyle değiştirilebileceğinin görülmekte olduğu; bu itibarla, sözleşme imzalanmasından sonra, sözleşmenin uygulanmasından doğan uyuşmazlığın adli yargı yerinde görüleceği gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasası’nın 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; davacıların temyiz istemi, Danıştay 13.Dairesinin 17.12.2010 gün ve E:2010/1302, K:2010/8583 sayılı kararıyla reddedilerek karar onanmış, karar düzeltme isteminde bulunulmamış ve mahkeme kararı kesinleşmiştir.

Davacılar bu defa; öncelikle Dava konusu uyuşmazlığın İdari yargı alanında olması sebebi ile 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 19. maddesi uyarınca Uyumazlık Mahkemesine görev tespiti istemiyle dosyanın gönderilmesine karar verilmesi, bu talebin uygun görülmemesi halinde 14.03.2009 tarihli ''Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"in geçici 5. maddesi ile kullanım bedellerinde indirim yapılması yönünde davalı iradesi oluştuğu kabul edilerek, neticede taraflar arasında vaki Kullanma İzni Sözleşmesi uyarınca ödenecek olan ilk yıl kullanım bedeli olan 372.400 TL’nin % 50 indirimli olarak ödenmesine, yine müteakip yıl için sözleşme uyarınca ÜFE artırılarak bulunacak kullanım izni bedelinin de % 50 indirimle ödenmesine karar verilerek davalı ile vaki çekişmenin giderilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

KAŞ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.12.2011 gün ve E:2011/32, K: 2011/258 sayı ile, davacı vekilinin mahkemelerine sunmuş olduğu 28/01/2011 havale tarihli dilekçe ve 01/11/2011 tarihli dilekçenin ve davalı tarafın 02/03/2011 hakim havale tarihli dilekçelerinin incelenmesi sonunda; Kaş Yat Limanı Projesi Uygulama Sözleşmesinin tarafı olan davacının bedel indirimi yapılması isteminin reddine ilişkin işlemin iptali için açılan davanın ve eklerinin incelenmesinde; 2577 Sayılı Kanunun 2/1-a maddesinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının idari dava türleri arasında sayılmış olduğu; idare tarafından bir kamu hizmetinin yürütülmesi dolayısıyla kamu gücü kullanılarak tek taraflı iradeyle tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemlere karşı açılacak davalarda idari yargı yerinin görevli bulunduğu; idarelerin, özel hukuk niteliğindeki sözleşmelerin de tarafı olabildiği, bu tür sözleşmelerin kurallarının uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıklara da adli yargıda özel hukuk hükümleri çerçevesinde bakılmakta olduğu; ancak bu durum, bir tarafının idare olduğu, özel hukuk sözleşmesinin akdedilmesinden sonra, taraflar arasında çıkan tüm ihtilafların çözüm yerinin adli yargı olduğu sunucunu doğurmadığı, uyuşmazlığın hangi yargı düzeninde çözümleneceğinin, yine uyuşmazlığın niteliği incelenerek karar verilmesi gereken hukuki bir sorun olarak ortaya çıktığı; uyuşmazlıkta, davacının 3996 Sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap İşlet Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanuna dayanılarak hazırlanan ve anılan Kanunun (Değişik:20/12/1999 - 4493/2 md.) 5. Maddesi uyarınca" özel hukuk hükümlerine tabi" olan, Kaş Yat Limanı Projesi Uygulama Sözleşmesini ve bu sözleşme gereği kullanma izin sözleşmesini imzaladıktan sonra, amacı; Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması, kiraya verilmesi, ön izin verilmesi ve üzerelerinde irtifak hakkı kurulması, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, ön izin ve kullanma izni verilmesi ile ecrimisil ve tahliye işlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olan, Hazine Taşınmazların İdaresi Hakkında Yönetmeliğine eklenen ( Ek madde: 14/03/2009 - 27169 S.R.G. yön/7. mad.) geçici 5. maddesinde yer alan "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen ancak sözleşmesinde taahhüt edilen yatırımı tamamlanmamış olan irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde lehtarının talep etmesi halinde, iki yıl süreyle sözleşmelerine göre tespit edilecek bedel yüzde elli indirimli tahsil edilir" düzenlemesinden yararlandırılarak bedel indirimi yapılmasını istediği, isteminin 324 Sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin, bedellerin tahsili bölümünde yer alan, 3996 Sayılı Yasa uyarınca tesis edilen irtifak hakkı bedellerinde Yönetmelik maddesi hükümlerine göre indirim yapılamayacağı kuralına dayanılarak reddedildiğinin görüldüğü; idarenin kamu gücüne dayanarak ve tek yanlı olarak tesis ettiği dava konusu işlemin, davacının özel hukuk hükümlerine tabi sözleşmeyi yapmasından sonra tesis edilmekle birlikte, akdedilmiş sözleşmenin kullanım izni bedeline ilişkin hükmünün uygulanmasına veya sözleşmeden doğan bir hak veya alacağın takibine ilişkin olmadığı, uyuşmazlığın çözümü için dava konusu işlemin, kamu hukukunu ilgilendiren düzenlemeler olan, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliği ve Milli Emlak Genel Tebliğine uygun olup olmadığı yolunda hukuki denetiminin yapılması gerektiğinin açık olduğu; bu durumda, 3996 Sayılı Yasa uyarınca özel hukuk niteliğinde olan sözleşme ve uygulamasından ayrılabilen, kamu gücüne dayanılarak, tek yanlı olarak tesis edilen ve icrai nitelik taşıyan dava konusu işlemin, sadece sözleşmenin imzalanmasından sonra tesis edilmesinin, bu işleme sözleşmenin uygulanması niteliğini kazandırmasına olanak bulunmadığı, uyuşmazlığın idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle; Mahkemelerinin Görevsizliğine; karar kesinleştiğinde dosyanın görevli mahkemenin belirlenebilmesi için 2247 Sayılı Yasanın 19. maddesi gereğince Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacılar vekili, 4.1.2012 tarihli dilekçe ile, ortaya çıkan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

1- 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde yer alan, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir” hükmüne göre, idare mahkemesinin kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine adli yargı yerince de görevsizlik kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde, olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş olacak; hukuk alanında doğmuş bulunan bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilecektir.

2- 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesindeki “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.” hükmüne göre ise, adli yargı yeri, davaya bakma görevinin daha önce görevsizlik kararı veren idari yargı yerine ait olduğunu belirten gerekçeli bir karar ile doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurma olanağına sahiptir. Şu kadar ki, başvuru kararının, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilmesine değin işin incelenmesinin ertelenmesi hususunu da ihtiva etmesi gerekir.

Yasakoyucu, 14. maddeye göre hukuk alanında olumsuz görev uyuşmazlığı doğması halinde her iki yargı merciince işten el çekilmiş olduğundan başvurma iradesini davanın taraflarına bırakmış iken, bu yönteme nazaran daha kısa zamanda çözüme ulaşılmasını amaçladığı 19. madde ile, daha önce görevsizlik kararı veren yargı merciinden sonra davayı inceleyen yargı merciine, işten el çekmeden doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurma olanağını tanımıştır.

Olayda, adli yargı yerince, öncelikle görevsizlik kararı verilmekle birlikte, bununla yetinilmemiş ve görevli merciin belirtilmesi için re’sen Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına da karar verilmiştir.

Bu haliyle, her ne kadar 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamakta ise de, davacı vekilinin görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi istemine ilişkin dilekçesi de gözetilerek, Kaş Asliye Hukuk Mahkemesi’nce re’sen yapılan başvurunun 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesi kapsamında olduğunun kabulü ile Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerekse Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun olacağından ve sonuçta usule ilişkin başka bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Ulaştırma Bakanlığı, Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü tarafından yap-işlet-devret usulüyle ihalesi yapılan "Kaş Yat Limanı (Il. Kısım inşaatı) Projesi" işini üstlenen ve anılan İdareyle Uygulama Sözleşmesi; davalı İdareyle Kullanma İzni sözleşmesi imzalayan( Mak-Yol İnşaat Sanayi Tur. ve Tic. A.Ş.) davacı Şirketin/Şirketlerin, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin geçici 5.maddesi gereğince kullanma izni bedellerinde indirim talebinin reddine dair Kaş Kaymakamlığı(Mal Müdürlüğü)’nün 07.10.2009 tarih ve ....-1544 sayılı işleminin iptali / ya da taraflar arasında 24 Aralık 2007 tarihinde imzalanmış bulunan "Kullanım İzni" sözleşmesinde kullanım bedelleri hususunda vaki çekişmenin giderilmesi istemiyle açılmıştır.

3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun' un 1. maddesinde, Kanunun amacının, kamu kurum ve kuruluşlarınca (kamu iktisadi teşebbüsleri dahil) ifa edilen, ileri teknoloji veya yüksek maddi kaynak gerektiren bazı yatırım ve hizmetlerin, yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırılmasını sağlamak olduğu; 5.maddesinde ise, Yüksek Planlama Kurulunca belirlenen idare ile sermaye şirketi veya yabancı şirket arasında yapılacak sözleşmenin, özel hukuk hükümlerine tabi olduğu belirtilmiştir.

Diğer taraftan, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, trampası, arsa veya kat karşılığı inşaat yaptırılması, kiraya verilmesi, ön izin verilmesi ve üzerlerinde irtifak hakkı kurulması, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi, ön izin ve kullanma izni verilmesi ile ecrimisil ve tahliye işlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla; 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74 üncü maddesine ve 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesine dayanılarak Sayıştayın görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca hazırlanan; 19/06/2007 tarih, 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 1/7/2007 tarihinde yürürlüğe giren “Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik”'in “Bedel İndirimi” başlıklı Geçici 5. maddesinde, “ (Ek madde: 14/03/2009 - 27169 S.R.G Yön/7.mad.)

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen ancak sözleşmesinde taahhüt edilen yatırımı tamamlanmamış olan irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde hak lehtarının talep etmesi halinde, iki yıl süreyle sözleşmelerine göre tespit edilecek bedel yüzde elli indirimli tahsil edilir.” hükmüne yer verilmiştir.”

Yukarıda Olay kısmında ayrıntılı olarak açıklandığı üzere; Ulaştırma Bakanlığı, Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü tarafından yap-işlet-devret usulüyle ihalesi yapılan "Kaş Yat Limanı (Il. Kısım inşaatı) Projesi" işini üstlenen davacı Mak-Yol İnşaat Sanayi Tur. ve Tic. A.Ş. ile imzalanan Uygulama Sözleşmesi hükümlerine göre, yatırımın gerçekleştirilmesi için tahsis edilen taşınmaz için davalı idare ile 24.12.2007 tarihinde imzalanan Kullanma İzni Sözleşmesinin 6.maddesinde belirlenen kullanım bedelinin, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğe, 14.03.2009 tarih ve 27169 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan değişiklikle eklenen geçici 5. madde uyarınca, ilk iki yıl süreyle % 50 indirimli olarak tahsil edilmesi istemiyle, davacı şirketin davalı idareye yapmış olduğu başvurunun, 26.04.2009 tarih ve 27211 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 324 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin "Bedellerin Tahsili" başlıklı bölümünün 5. maddesi gereğince, 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-işlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun gibi özel düzenlemeler gereği verilen kullanma izni veya tesis edilen irtifak hakkı bedellerinde anılan Yönetmelik hükümlerine göre her hangi bir indirim uygulanmayacağı gerekçesiyle reddine ilişkin 07.10.2009 tarih ve 1544 sayılı işlemin iptali istemiyle idari yargı yerinde davacı şirketler tarafından; aynı somut olay ve gerekçeler kullanılmak suretiyle Davacı şirket vekillerince; taraflar arasında vaki Kullanma İzni Sözleşmesi uyarınca ödenecek olan ilk yıl kullanım bedeli olan 372.400 TL’nin % 50 indirimli olarak ödenmesine, yine müteakip yıl için sözleşme uyarınca ÜFE artırılarak bulunacak kullanım izni bedelinin de % 50 indirimle ödenmesine karar verilerek davalı ile vaki çekişmenin giderilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açıldığı anlaşılmıştır.

Dosya içerisinde bulunan Kullanma İzni Sözleşmesi ile bu sözleşmenin eki olduğu belirtilen Uygulama Sözleşmesi incelendiğinde; sözleşmelerin, davacı şirket/şirketler ile idareler arasında, karşılıklı hak ve menfaatlere dayalı ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun'un 5.maddesinde işaret edildiği biçimde, özel hukuk hükümlerine tabi olarak düzenlendiği ve imzaladığı görülmektedir.

Davacı şirket/şirketler tarafından, Yönetmelik değişikliğine istinaden, sözleşmede yer alan kullanım bedelinin iki yıl süresince %50 indirimli uygulanması yolundaki istemin, davalı İdarece, Milli Emlak Genel Tebliğinden bahisle reddedilmesi ve buna ilişkin işlemin iptalinin istenilmesi ilk bakışta, 2577 sayılı Yasa'da tanımını bulan idari işlemden kaynaklanan iptal davası olarak algılanabilmekte ise de; sözleşmenin/sözleşmelerin, tarafların serbest iradeleri ile oluştuğu gözetildiğinde; sözleşmelerde miktarı belirlenen kullanım bedelinin indirimli ödenmesi gerektiği ileri sürülerek açılan davanın görüm ve çözümünde, özel hukuk hükümleri kapsamında adli yargının görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan başvurunun reddi ile aynı mahkemece ayrıca verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kaş Asliye Hukuk Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN REDDİ ile aynı Mahkemece ayrıca verilen, 13.12.2011 gün ve E:2011/32, K:2011/258 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA 14.1.2013 gününde Üye Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, Ulaştırma Bakanlığı, Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü tarafından yap-işlet-devret usulüyle ihalesi yapılan "Kaş Yat Limanı (II. Kısım İnşaatı) Projesi" işini üstlenen ve anılan İdareyle Uygulama Sözleşmesi; davalı İdareyle Kullanma İzni sözleşmesi imzalayan (Mak-Yol İnşaat Sanayi Tur. ve Tic. A.Ş.) davacı Şirketin/Şirketlerin, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin geçici 5. maddesi gereğince kullanma izni bedellerinde indirim talebinin reddine dair Kaş Kaymakamlığının (Mal Müdürlüğü) 7.10.2009 tarih ve ....-1544 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

Görevli yargı yerinin belirlenmesi için, uyuşmazlığın, sözleşme hükümlerinin uygulanması ve yorumlanmasından kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenmesi gerekmektedir.

Olayda, sözleşme hükümlerinin uygulanması ve yorumlanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlığın çözümü, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin geçici 5. maddesi uyarınca kullanma izni bedellerinde indirim yapılıp yapılamayacağının tespitine bağlı olduğundan ve davacı Şirketin/Şirketlerin, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin geçici 5. maddesi gereğince kullanma izni bedellerinde indirim talebinin reddine dair Kaş Kaymakamlığının (Mal Müdürlüğü) 7.10.2009 tarih ve ....-1544 sayılı işlemi, kamu gücüne dayalı, re’sen ve tek yanlı olarak tesis edilen idari işlem niteliğini taşıdığından, bu işlemin iptali istemiyle açılan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesi kapsamında görüm ve çözümünde idari yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenle, davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.

Üye

Nurdane TOPUZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/120

KARAR NO: 2013/2

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 506 sayılı Yasanın 140. maddesi uyarınca verilen idari para cezasının süresi içinde ödenmediği nedeniyle düzenlenen ödeme emrinin ve haciz işleminin iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M. Yapı End. Tic. San. Ltd. Şti.

Vekilleri : Av. M.Ş.Ö. - Av. M.C.K.

Davalı : SSK/Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekilleri : Av. C.K. - Av. D.K.

O L A Y : Davacı şirket vekili, SSK Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara Sigorta Müdürlüğü nezdinde 44003011003948.06 sayılı dosyada işlem gören inşaatla ilgili olarak, müvekkili şirkete, arsa sahipleri ile arasındaki ihtilaftan dolayı verilen men'i müdahale ilamına istinaden Ankara 20. İcra Müdürlüğü'nün 1995/1927 sayılı icra dosyasındaki teslim zaptına istinaden inşaattan el çektirildiğini, arsa sahiplerince teslim alınan inşaata kendilerince devam edildiği halde, müvekkili şirket sanki işe devam ediyormuş gibi; sonraki yıllara ilişkin beyanname ve bordroların da müvekkili şirketin iradesi dışında imza ve kaşeler sahte olarak taklit edilmek suretiyle; yapılan sahtecilik işleminden dolayı vaki şikayeti inceleyen sigorta müfettişi tarafından; işyeri kayıt ve belgelerinin istenmesi ve yasal sürede ibraz edilmemesi iddiası üzerine taraflarına idari para cezası tahakkuk ettirildiğini; 100394806 - 4329 sayılı 14.01.2004 tarihli yazıya istinaden tahakkuk ettirilen idari para cezasına 26.01.2004 tarih ve 59729 vrd. sayılı itirazlarının reddine ilişkin bila tarih 17 karar sayılı idari işlemin iptali amacıyla Ankara 4.İdare Mahkemesi'nin 2004/727.E sayılı dosyasına kayden dava açılmış olmasına karşın; davalı kurumca müvekkili hakkında 2004/771 takip numaralı dosya ile ödeme emri düzenlendiğini ifade ederek; idare mahkemesinde iptali için dava açılan idari para cezası dayanak gösterilerek açılan 2004/771 takip sayılı 4.209.908.640.TL'nin tahsil işlemlerinin durdurulması yolunda ihtiyati tedbir kararı verilmesi; işyerlerine ait defter ve belgelerin gösterilmemesi iddiasına yönelik olarak 100394806-4329 sayılı 14.01.2004 tarihli yazıya istinaden tahakkuk ettirilen idari para cezasına karşı 26.01.2004 tarih ve 59729 vrd. sayılı itirazlarının reddine ilişkin bila tarih 17 karar sayılı idari işlem dayanak gösterilerek açılan 2004/771 sayılı takip nedeniyle iddia konusu alacaktan dolayı yaratılan muarazanın meni, borçlu olmadıklarının tespiti; davaya konu miktar üzerinden İ.İ.K. 72 mad. gereğince % 40 nispetinde kötü niyet tazminatının takdiri ile davalıdan alınarak taraflarına verilmesi istemiyle 13.4.2004 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 15.İŞ MAHKEMESİ: 07.06.2004 gün ve E:2004/632, K: 2004/1122 sayı ile, dava dilekçesinden açıkça anlaşıldığı üzere davanın idari para cezası tahakkuku hususunda işlemin iptali olduğu ve bu hususta tedbir kararı istendiği anlaşılmış ise de, talebin konusunun idari para cezasının iptali olduğu, verilen para cezasının idari bir işlemden kaynaklandığı hususunda tartışma bulunmadığı, verilen idari para cezasının 506 sayılı yasanın 140 maddesi gereğince tahakkuk ettirildiği, ancak Anayasa Mahkemesinin 08.10.2002 tarih 2001/225 E 2002/88 K sayılı ilamı ile 506 sayılı yasanın 140 maddesi gereğince tahakkuk ettirilen idari para cezasının idarenin kamu gücünü kullanarak ve kamu hukuku alanına giren işlem ve eylemlerin idari yargının denetimine tabi olduğunu belirterek bahsi geçen kararla 506 sayılı yasanın 140. maddesinin "Kurumca itirazı red edilenler kararın kendilerine tebliğinden itibaren 7 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesine başvurabilirler" cümlesinin Anayasa'ya aykırı olduğunu, bundan dolayı iptal ettiği kararın gerekçesinde de bu tür idari para cezalarının denetiminin idari yargı yerine ait olduğunu belirttiği, dolayısı ile davacının açmış bulunduğu davanın yargılamasının Mahkemelerinin görevi alanı içerisinde olmadığı idari yargının görev alam içerisinde olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, bu karar temyiz edilmiştir.

YARGITAY 10.HUKUK DAİRESİ: 07.12.2004 gün ve E:2004/7379, K:2004/11507 sayı ile, davanın, tahakkuk ettirilen idari para cezasının tahsili amacıyla 2004/771 sayılı takip dosyası üzerinden yürütülen icra işlemlerinin ihtiyati tedbir yoluyla durdurulması, takip nedeniyle yaratılan muarazanın önlenmesi, borçlu bulunulmadığının tespiti istemine yönelik olup, Mahkemenin, talebin idari para cezasının iptaline ilişkin olduğunu ve denetiminin de İdari Yargıya ait bulunduğunu gerekçe göstererek dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar vermiş olduğu; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 80/4.fıkrasında; Kurumun süresi içinde ödenmeyen pirim ve diğer alacaklarının tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı, aynı maddenin 6.fıkrasında kurum alacaklarının tahsilinde 6183 sayılı yasanın uygulanmasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde İş Mahkemelerinin görevli ve yetkili olacağının öngörüldüğü; öte yandan, İdari para cezaları 4958 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 19. maddesinde kurum gelirleri arasında sayılmış ve 4958 Sayılı Yasa ile değişik 506 Sayılı Yasanın 140. maddesinde ise idari para cezasının tebliğ ile tahakkuk edeceği tebliğden itibaren 15 gün içinde ödeneceği veya kurum ünitesine itiraz edileceği, itirazı reddedilenlerin tebliğe müteakip altmışgün içinde İdare Mahkemesine başvurabileceği, tebliğ tarihinden onbeş gün içinde ödenmeyen idari para cezalarının aynı kanunun 80. maddesi hükmü gereğince hesaplanacak gecikme zammıyla birlikte tahsil edileceğinin belirtildiği; dosyadaki bilgi ve belgelere göre, defter belgelerin ibraz edilmemesi ayrıca bildirge ve bordroların verilmemesi nedeniyle 14.01.2004 tarihli yazıyla 4.209.908.640 TL idari para cezası tahakkuk ettirildiği, 26.01.2004 tarihli itirazın komisyonca reddedilerek red kararının 26.02.2004 tarihinde davacı şirkete tebliğ edildiği, 01.03.2004 tarihli dilekçe ile Ankara 4. İdare Mahkemesinin 2004/727 esasında açılan dava ile idari para cezasına ilişkin kurum işleminin yürütülmesinin durdurulmasının ve iptalinin talep edildiği, bahse konu mahkeme dosyasının celb edilmediği ve akibetinin belli olmadığı, bu arada kurumun 25.03.2004 düzenleme tarihli ödeme emri ile bahse konu idari para cezasının tahsili amacıyla 2004/771 takip sayılı dosya ile 6183 sayılı Yasa hükümleri çerçevesinde davacı şirket aleyhine icra takibine giriştiği, 07.04.2004 tarihinde tebliğ edilen ödeme emrine karşı 13.04.2004 tarihinde açılan temyize konu davanın yasal süresi içinde açıldığının anlaşıldığı; 506 Sayılı Yasanın 140. maddesinde idari para cezasını gerektiren haller, cezayı uygulayacak makam, cezaya itiraz ve itirazı inceleyecek merci ile itiraz üzerine verilen kararlara karşı hangi mahkemede dava açılacağı hususunun özel bir şekilde düzenlenmiş olduğu; kuşkusuz idari para cezasına karşı süresi içinde kuruma itiraz edilmemesi veya itirazın reddine karar verilip de yine süresi içinde ilgili mahkemeye başvurulmaması halinde idari para cezası kesinleşeceğinden, artık iş mahkemesinde menfi tespit ve itiraz davası açılamayacağının tartışmasız olduğu, ancak, somut olayda Kurum, 6183 sayılı Yasa gereğince takip yaptığına göre idari para cezasının kesinleşip 4958 Sayılı Yasanın 19. maddesi kapsamında Kurum alacağına dönüştüğünün tespiti halinde bu takibe karşı işveren 6183 Sayılı Yasanın 58. maddesi gereğince yetkili iş mahkemesinde dava açabileceğinden, artık mahkemenin görevsizlik kararı vermesinin düşünülemeyeceği; Mahkemece yapılacak işin; Ankara 4.İdare Mahkemesinin 2004/727 Esas sayılı dosyasının sonucuna ve yukarıda belirtilen ilke ve esaslara göre değerlendirme yaparak varılacak sonuca göre bir karar tesis etmekten ibaret bulunduğu; gerekçesiyle temyiz itirazlarının kabulüne ve hükmün bozulmasına karar vermiştir.

ANKARA 15. İŞ MAHKEMESİ: 22.12.2010 gün ve E: 2005/814, K: 2010/976 sayı ile, her ne kadar davacı mahkemelerine sunduğu dava dilekçesi ile idari para cezasının iptali istemiyle dava açmış ise de, idari para cezasının iptali hususunda açılan dava açısından mahkemelerinin görevli olmadığı, bu dava açısından İdari Yargı yerinin görevli olduğunun dosyada bulunan 05.07.2010 tarih, 2010/85 esas, 2010/165 karar sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi kararının da bunu teyit ettiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle Mahkemelerinin görevsizliğine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez; idari para cezasına karşı 26.1.2004 tarih ve 59729 vrd. sayılı itirazın davalı kurumca reddine ilişkin bila tarih 17 karar sayılı idari işlem dayanak gösterilerek açılan 2004/771 sayılı takip nedeniyle iddia konusu alacaktan dolayı yaratılan muarazanın menine, borçlu olmadığının tespitine, 2004/771 takip sayılı 4.209,90 TL'nin tahsil işlemlerinin durdurulması yolunda ihtiyati tedbir kararı verilmesine, davanın devamı sırasında 2004/771 sayılı takip dosyasına ödenen 4.209,90 TL'nin fer'ileriyle birlikte ödenme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline, davaya konu miktar üzerinden İİK 72.maddesi gereğince %40 nispetinde kötü niyet tazminatının takdiri ile davalıdan alınarak taraflarına verilmesine karar verilmesi istemiyle 7.1.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 5. İDARE MAHKEMESİ: 19.01.2011 gün ve E:2011/45, K: 2011/38 sayı ile, dava dilekçesi ve eki belgelerin incelenmesinden, davacı tarafından "Muarazanın menii, menfi tespit ve istirdat" davası olarak bakılan davayı açtığı belirtilmekte ise de, söz konusu davanın idari yargıda açılacak dava türleri arasında yer almadığı; öte yandan, Ankara 15. İş Mahkemesinin E: 2005/814 sayısına kayden açılan davada; Ankara 4.İdare Mahkemesinde idari para cezasının iptali istemiyle dava açıldığı, ancak kurumca 2004/771 takip nolu dosya ile adına ödeme emri gönderilmesi üzerine de 2004/771 takip nolu ve 4.209,91 TL'nin tahsil işlemlerinin durdurulması için ihtiyati tedbir kararı verilmesi, 2004/771 sayılı takip nedeniyle yaratılan muarazanın men'i ile borçlu bulunmadıklarının tespiti ve %40 kötü niyet tazminatına karar verilmesi istemiyle açtığı davanın ise Mahkemenin 22.12.2010 tarih ve K: 2010/976 sayılı kararıyla görev ret kararı ile sonuçlanması üzerine bu davayı açtığı belirtilmekte ise de; yukarıda açıklandığı üzere, belirtilen türde idari yargıda dava açılamayacağı, ancak dilekçe içeriğinde idari para cezasına karşı Ankara 4. İdare Mahkemesinde dava açıldığı, takiben 2004/771 takip nolu ve 4.209,00 TL tutarlı olarak gönderilen ödeme emrinin de haksız ve hukuka aykırı olduğunun belirtildiğinin anlaşıldığı; bu durumda, idari yargıda "muarazanın Men'i, Menfi tespit ve İstirdat" davası adı altında bir dava türü olmadığı gibi %40 nispetinde kötü niyet tazminatının takdiri yönünde bir talepte de bulunamayacağı, ancak dilekçede belirtilen 2004/771 takip nolu ödeme emrinin iptalinin istenilebileceği, bu durumda da açıkça ödeme emrinin gün ve tarihi ile tebliğ tarihi de gösterilerek iptalinin istenilmesinin gerektiği; ayrıca, söz konusu ödeme emri ile istenilen miktarın ödendiği de belirtildiğinden sadece bu miktarın tarafına faiziyle birlikte iadesini isteyebilecekken, bu usule de uygun olmadan düzenlenen dilekçenin kabulüne olanak bulunmadığı gerekçesiyle; 2577 sayılı Yasa'nın 3. maddesi hükmüne uygun bulunmayan dava dilekçesinin, aynı Yasa'nın 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi gereğince reddine karar vermiştir.

Davacı vekili dilekçesini yenileyerek, 1.4.2004 tarih, 2004/771 takip nolu ödeme emrinin iptali, ödeme emrine istinaden davanın devamı sırasında ödenen 4.416.91 TL'nin, ödendiği tarihten itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmesi istemiyle yeniden idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 5. İDARE MAHKEMESİ: 01.03.2012 gün ve E:2011/569 sayı ile, davanın, davacı şirket adına tahakkuk ettirilen para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılmış olduğu; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği tarihte yürürlükte olan 80. maddesinin 29.7.2003 tarihli ve 4958 sayılı Kanunla değişik beşinci fıkrasında, Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 51. maddesi hariç, diğer maddelerinin uygulanacağı düzenlemesine yer verildiği; yedinci fıkrasında ise; Kurum alacaklarının tahsilinde 21.7.1953 tarih ve 6183 sayılı Kanunun uygulanmasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde, alacaklı Sigorta Müdürlüğünün bulunduğu yer İş Mahkemesinin yetkili olduğunun hükme bağlandığı; olayda, 506 sayılı Yasa'nın 140. maddesinin (d) bendi uyarınca şirket adına tahakkuk ettirilen para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılan işbu davada aynı Yasa'nın yukarıda anılan 80. maddesi uyarınca İş Mahkemelerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, dosya incelemesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, idari yargı dosyası ile birlikte adli yargı dosyası da gönderilmek suretiyle 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında “davacı şirket adına tahakkuk ettirilen para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemi” yönünden doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140. maddesi uyarınca verilen idari para cezasından kaynaklanan 1.4.2004 gün ve 29809 sayılı, 2004/771 takip nolu ödeme emrinin iptali isteminden ibarettir.

506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140. maddesinin 9.5.2007 gün ve 5655 sayılı Kanun’un 2. maddesi ile değişik 4. fıkrasında, “İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk eder ve tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî para cezası kesinleşir. Mahkemeye başvurulması cezanın takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödenmeyen idarî para cezaları, bu Kanunun 80 inci maddesi hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir. İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz ve yargı yoluna başvurulmaksızın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, idarî para cezalarına karşı Kuruma itiraz etme veya yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak, Kurumca itirazın reddedilmesi veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörtte birlik ceza tutarı, 80 inci madde hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir” denilmiş; 80. maddesinin yedinci fıkrasında ise, "Kurum alacaklarının tahsilinde 21.7.1953 tarih ve 6183 sayılı Kanunun uygulanmasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde, alacaklı Sigorta Müdürlüğünün bulunduğu yer İş Mahkemesi yetkilidir" hükmüne yer verilmiştir.

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü, bu düzenlemelere göre, idarî para cezalarının ilgiliye tebliğ edilmekle tahakkuk edeceği ve tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ödeneceği veya aynı süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebileceği, itirazın takibi durduracağı, Kurumca itirazı reddedilenlerin, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilecekleri nedeniyle tahakkuk aşamasında idare mahkemelerinin görevli oldukları, kurum alacaklarının tahsilinde ise, 6183 sayılı Yasa hükümleri uygulanmak suretiyle düzenlenecek ödeme emrine karşı açılacak davalara bakma görevinin, 80. maddenin yedinci fıkrasında açıkça belirtildiği gibi Sigorta Müdürlüğünün bulunduğu yer iş mahkemesine ait olduğu sonucuna varmıştır.

Ancak, 506 sayılı Kanun’un yukarıda sözü edilen maddeleri 31.5.2006 gün ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 106. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.

5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinde, “…İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılır veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilirler. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşir.

İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörttebirlik ceza tutarı, 89 uncu maddenin ikinci fıkrası hükmü de dikkate alınarak tahsil edilir.

Mahkemeye başvurulması idari para cezasının takip ve tahsilini durdurmaz. Tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ödenmeyen idari para cezaları, 89 uncu madde hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir…” denilmiş; 88. maddesinde ise, “…Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır.

Kurum, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen alacakları hariç olmak üzere her türlü alacağın teminatını teşkil etmek üzere Yeni Türk Lirası ve/veya yabancı para birimi üzerinden ticari işletme, taşınır ve/veya taşınmaz rehni dahil olmak üzere her türlü teminat almaya yetkilidir.

Kurumun 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen prim ve diğer alacakları amme alacağı niteliğinde olup, imtiyazlı alacaktır. Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi halinde 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda yazılı tazminat ve cezalar Kurum hakkında uygulanmaz.

Kurumun prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz…” hükmü yer almıştır.

Öte yandan, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’nun 37. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Süresi içinde ödenmeyen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, idarî para cezaları, gecikme zamları, katılım payları Kurum alacağına dönüşür ve bu alacakların tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç diğer maddeleri uygulanır” denilmiştir.

Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan, görev konusunda taraflar için bir müktesep hak doğmayacağı; bu nedenle, yeni bir yasayla kabul edilen görev kurallarının, geçmişe de etkili olacağı, bilinen bir genel hukuk ilkesidir.

Davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir yasa ile görevsiz hale gelmiş ise, (davanın açıldığı anda görevli olan ve fakat yeni yasaya göre görevsiz hale gelen) mahkemenin görevsizlik kararı vermesi gerekeceği; ancak, yeni yasadaki görev kuralının, değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra açılacak davalarda uygulanacağına dair intikal hükümlerinin varlığı halinde, mahkemece görevsizlik kararı verilemeyeceği açıktır.

Diğer taraftan, dava görevsiz mahkemede açılmış, bu sırada yapılan bir kanun değişikliği ile görevsiz mahkeme o dava için görevli hale gelmiş ise, mahkeme, artık görevsizlik kararı veremeyip (yeni kanuna göre görevli hale geldiği için) davaya bakmaya devam etmesi gerekir.

Olayda, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 140. maddesi uyarınca verilen idari para cezasından kaynaklanan ödeme emrinin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, söz konusu ödeme emrine karşı açılan davada, 5510 sayılı Yasa’nın 88. maddesi gözetildiğinde İş Mahkemesinin görevli olduğu kuşkusuzdur.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile İş Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 5.İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 15. İş Mahkemesi’nce verilen 22.12.2010 gün ve E:2005/814, K:2010/976 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/124

KARAR NO: 2013/3

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Kredi kartı ile oyun oynatıldığının tespit edilmesi nedeniyle, Bayilik Sözleşmesinin 2/a ve Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin 24/s maddelerine istinaden davacı adına kayıtlı bayilik ruhsatının iptal edilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.B.

Vekili : Av. M.K.G.

Davalı : Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

(Spor Toto Teşkilat Başkanlığı)

Vekili : Av. M.A.

O L A Y : Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne bağlı Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü (Başkanlığı) ile davacı arasında 29.5.2006 tarihinde Bayilik Sözleşmesi imzalanmış ve davacı davalı idarenin 115110 nolu Spor Toto Sayısal Bayisi olmuştur.

Davalı idare tarafından 28.5.2010 Olur/tarih ve 3482 sayı ile; Teşkilat Başkanlığınca talep edilen 02.01.2010-19.04.2010 tarihleri arasında iptal etmiş olduğu toplam 588 (beşyüzseksensekiz) adet iddia biletini ibraz edememiş olması nedeniyle, Teşkilat Başkanlığı ile davacı arasında imzalanan Bayilik Sözleşmesi'nin 2/a, 8/b; 28/02/2009 tarih ve 27155 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimaIli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği'nin 13/2 ve 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (p) bendi hükümlerine istinaden davacı adına kayıtlı 115110 numaralı bayiliğin iptal edilmesine ilişkin işlem tesis edilmiş; bu işlem 28.05.2010 tarih ve 3554 sayılı yazı ile davacıya bildirilmiştir.

Davacı vekili, müvekkiline idari sözleşme ile verilen Spor Toto bayiliğinin iptaline ilişkin 28.05.2010 tarih ve 3554 sayılı işlemin iptali istemiyle 30.7.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 4. İDARE MAHKEMESİ: 17.08.2010 gün ve E:2010/1417, K: 2010/1329 sayı ile, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İdari dava türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında; idari dava türleri iptal davaları, tam yargı davaları ve genel hizmetlerden birisinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak sayılmış olup, madde metninin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, idarenin taraf olduğu sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde incelenebilmesi için bu sözleşmelerin "idari sözleşme" niteliğinde olup olmadığının irdelenmesinin gerektiği; bir sözleşmenin idari sözleşme sayılabilmesi için taraflardan birinin idare olması, konusunun doğrudan veya dolaylı olarak bir kamu hizmetine ilişkin bulunması ve sözleşmenin özel hukuk sözleşmelerinde rastlanmasına olanak bulunmayan olağanüstü hüküm ve şartları içermesinin gerektiği; Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit ihtimali ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği'nin 13.maddesinin 2. fıkrasında, bayilerin iptal ettikleri biletleri on iki ay süresince saklamak ve talep halinde en geç on beş gün içerisinde Teşkilata teslim etmek zorunda oldukları düzenlenmiş, "Sabit Bayilik Ruhsatının İptali" başlıklı 24.maddesinde "Aşağıda belirtilen hallerde bayilik ruhsatı, Teşkilat tarafından tek taraflı olarak ve herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın iptal edilir:", (p) bendinde, "Haklı bir gerekçe olmadan bilet iptal edilmesi, iptal edilen biletlerin bir yıl süresince saklanmaması veya iptal edilen biletlerin talep tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde Teşkilata teslim edilmemesi," düzenlemelerine yer verilmiş olduğu; davacı ile davalı idare arasında imzalanan Spor Toto Bayilik Sözleşmesi'nin 8.maddesinin (b) fıkrasında, bayinin haklı ve hukuken geçerli herhangi bir bir sebep olmaksızın kupon iptal etmesi halinde bayilik ruhsatının Teşkilat tarafından tek taraflı olarak herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın süresiz olarak iptal edileceği ve durumun bayiye yazılı olarak bildirileceğinin kurala bağlandığı; dosyanın incelenmesinden; Zonguldak ili, Kilimli ilçesinde, spor toto bayisi olan davacının, 02.01.2010- 19.04.2010 tarihleri arasında iptal etmiş olduğu toplam 588 adet iddia biletini ibraz edememesi nedeniyle, davacının 115110 numaralı bayiliğinin Yönetmeliğin 24. maddesinin birinci fıkrasının (p) bendi uyarınca iptal edilmesi üzerine görülmekte olan davanın açıldığının anlaşıldığı; buna göre; idareyle davacı arasında yapılmış olan bayilik sözleşmesiyle özel hukuk ilişkisinin kurulması, bu ilişkiden doğan hakların kullanılmasına ve takibine ilişkin davaların özel hukuk hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği dikkate alındığında, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargının görevinde bulunduğu; nitekim Danıştay 10.Dairesi'nin 7/11/2008 2006/5799, K:2008/7535 sayılı kararının da bu yönde bulunduğu gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 02.06.2011 gün ve E:2010/483, K:2011/239 sayı ile, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre davacı ile davalı arasında 29.05.2006 tarihli sözleşme ile davacıya 115110 numaralı Spor Toto Sayısal bayiliğinin verildiği, davacıdan sözleşmenin 8 nci maddesine göre 01.02.2010 ile 19.04.2010 tarihleri arasındaki iptal edilen biletleri 20.04.2010 tarihli 698 sayılı 22.04.2010 tarihinde tebliğ edilen yazı ile 15 gün içerisinde gönderilmesinin istenilmesine rağmen gönderilmemesi nedeniyle, idarenin iptal işleminin iptalinin talep edilmekte olduğu; taraflar arasındaki sözleşmenin 8 maddesine göre, davalı tarafından yapılan iptal işlemi hakkındaki uyuşmazlığın Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün 2010/180 esas ve 2011/21 sayılı 07.02.2011 tarihli kararına göre İdari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 22.06.2010 günlü 2010/78 esas ve 2010/7899 sayılı kararının da aynı yönde bulunduğu gerekçesiyle; davacının davasının yargı yolu yönünden reddine, evvelce Ankara 4. İdare Mahkemesinin 2010/1417 esas ve 2010/1329 sayılı kararı ile de görev yönünden ret kararı verildiği anlaşıldığından, Mahkemeleri kararının kesinleşmesi halinde görevli mahkemenin tespiti için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmesine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili, 27.1.2012 tarihli dilekçe ile adli yargı yerinden, görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Bu haliyle, her ne kadar 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamakta ise de, davacı vekilinin görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi istemine ilişkin dilekçesi de gözetilerek, Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yapılan başvurunun 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesi kapsamında olduğunun kabulü ile Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerekse Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun olacağından ve sonuçta usule ilişkin başka bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı idare tarafından talep edildiği halde, iptal edilen iddia biletlerinin ibraz edilmemesi nedeniyle, Bayilik Sözleşmesinin 2/a ve 8/b; Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin 13/2 ve 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (p) bendi hükümlerine istinaden, davacı adına kayıtlı 115110 numaralı Spor Toto Sayısal Bayiliğinin iptal edilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle;

3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesine göre, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Başbakanlığa bağlı ve tüzelkişiliğe sahip bir kamu kurumu iken; aynı Kanunun 4. maddesine göre Genel Müdürlüğe bağlı bir birim olan Spor Toto Teşkilat Başkanlığının tüzelkişiliğinin bulunmadığı; Kanunun 2. maddesinin (i) bendi uyarınca, Türkiye'de düzenlenecek futbol ve diğer spor müsabakaları üzerine sabit ihtimalli ve müşterek bahisler ile şans oyunlarının düzenlenmesi ve yürütülmesi yetki ve görevinin Genel Müdürlüğe ait olduğu; Genel Müdürlüğün bu yetkisini, 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesi uyarınca Spor Toto Teşkilat Başkanlığı kanalı ile kullandığı; Başkanlığın ise kendisine ait olan bu faaliyetini, sözleşme imzaladığı ve bayilik ruhsatı verdiği bayileri aracılığı ile yürüttüğü görülmekte iken;

08.06.2011tarih, 27958-Mük. Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 638 No.lu “Gençlik ve Spor Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Gençlik ve Spor Bakanlığının kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenmiş; Kararnamenin 31. maddesinin 1.fıkrasında; 21/5/1986 tarihli ve 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda ve diğer mevzuatta gençlik hizmetleriyle ilgili olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne yapılmış olan atıfların Bakanlığa, spor hizmetleriyle ilgili olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne yapılmış olan atıfların Spor Genel Müdürlüğüne yapılmış sayılacağı; 2.fıkrasının c bendinde (3289 sayılı Kanunun) 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinin yürürlükten kaldırıldığı; ç bendi ile; 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin "e) Uluslararası Organizasyonlar Dairesi Başkanlığı" şeklinde değiştirildiği ve aynı maddede yer alan "Bağlı Birimler: Spor Toto Teşkilat Başkanlığı" ibaresinin yürürlükten kaldırıldığı; Kararnamenin 31. maddesinin 6.fıkrasının a bendinde; 29/4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunun; 1 inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinin "Yurtiçinde ve yurtdışında spor müsabakaları üzerine sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarını oynatmak üzere, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı, tüzel kişiliği haiz Spor Toto Teşkilat Başkanlığı kurulmuştur." şeklinde değiştirildiği; Kararnamenin “Düzenleyici İşlemler” başlıklı Geçici 1. maddesinde; bu Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasına ilişkin düzenlemelerin, bir yıl içinde yürürlüğe konulacağı, bu düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı; Geçici 9.maddesinde; Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün, Spor Toto Teşkilat Başkanlığının iş ve işlemleri nedeniyle taraf olduğu her türlü davalar ve icra takipleri ile sair hukukî ihtilaflardaki aktif ve pasif husumet ehliyetinin, bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğü tarihinde, başka herhangi bir işleme gerek kalmaksızın Spor Toto Teşkilat Başkanlığına devredilmiş sayılacağı hükümlerine yer verilmiştir.

638 No.lu Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan değişiklikler de dikkate alındığında; 7528 sayılı “Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun” 2. maddesinde; Teşkilat Başkanlığının yetkisini bizzat kullanabileceği gibi kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredebileceği veya mal ve hizmet satın alma yoluna gidebileceği belirtilmiş; Yurt içinde ve yurt dışında yapılan her türlü spor müsabakası üzerine yurt içinde ve yurt dışında spora dayalı bahis ve şans oyunları düzenlemek, denetim ve gözetimi altında düzenletmek, bunlara ilişkin her türlü izni vermek ve sözleşmeyi yapmak; spora dayalı bahis ve şans oyunlarına yönelik mevzuata aykırı iş ve eylemlerin önlenmesi için gerekli denetimleri yapmak, faaliyetlerde bulunmak ve tedbirleri almak; spora dayalı bahis ve şans oyunlarının kamu yararına ve sosyal amaçlara uygun olarak düzenlenmesi ve gelişmesini sağlayacak politikalar belirlemek ve uygulamak; izinsiz olarak spora dayalı bahis ve şans oyunları düzenleyen, başbayilik veya bayilik faaliyetinde bulunan veya kurallara aykırı hareket eden gerçek ve tüzel kişilere uygulanacak yaptırımlara ilişkin esasları belirlemek ve bunlar hakkında gerekli yasal işlemleri yapmak; spora dayalı bahis ve şans oyunları düzenleme faaliyetinin gelişmesini sağlayacak tedbirleri almak ve bu konuda yapılması gerekli düzenlemeleri Gençlik ve Spor Bakanlığına önermek Teşkilat Başkanlığının görev ve yetkileri arasında sayılmış; aynı Maddede, Teşkilat Başkanlığının spora dayalı bahis ve şans oyunlarının düzenlenmesi ve düzenletilmesinde tek yetkili olduğu; Gençlik ve Spor Bakanlığının izin veya onayıyla spora dayalı bahis ve şans oyunlarının düzenlenmesi, denetim ve gözetimi altında düzenletilmesi, oynatılması, gerekli altyapı ve organizasyonun sağlanması ve yürütülmesi için gerçek ve tüzel kişilerle sözleşme yapabileceği ifade edilmiş; spora dayalı bahis ve şans oyunlarının düzenlenmesine ilişkin kararları almanın, bayiliklerin nerede kurulacağını ve sayısını tespit etmenin, bayilere verilecek komisyon ve teşvik primi oranlarını tespit etmenin Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri arasında olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

3289 ve 7258 sayılı Kanun hükümlerine dayanılarak hazırlanan ve 28.02.2009 tarih ve 27155 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği”nin, spor müsabakalarına dayalı olarak düzenlenecek sabit ihtimalli ve müşterek bahislerin oynatılmasını, oyun çeşitlerini, bu oyunlara ait kupon kabul ve değerlendirme işlemlerini, dağıtılacak ikramiye ile sabit, gezici ve sanal ortam bayilerine ilişkin esaslar ile uygulama şekil ve şartlarını kapsadığı belirtilmiş; 13/2 maddesinde, bayilerin iptal ettikleri biletleri on iki ay süresince saklamak ve talep halinde en geç on beş gün içerisinde Teşkilata teslim etmek zorunda oldukları hükmüne yer verilmiş; “Bayilik ruhsatı” başlıklı 14. maddesinde; “Sabit bayilik faaliyetinin yapılabilmesi için Teşkilattan ruhsat alınması zorunlu olup, bayilik faaliyetinde bulunması uygun görülenlere bayilik ruhsatı verilir. Ruhsat verildiği tarihten itibaren Teşkilatça iptal edildiği tarihe kadar başka bir işleme gerek olmaksızın geçerlidir. Ancak, Teşkilat tarafından gerekli görülen hallerde ruhsat yenilenebilir veya vize edilebilir.”;

“Sabit bayilik sözleşmesi” başlıklı 15. maddesinde; “(1) Sabit bayilik ruhsatı verilen gerçek veya tüzel kişiler ile Teşkilat arasında süresi 10 yılı geçmemek üzere süreli sabit bayilik sözleşmesi yapılır.

(2) Sabit bayilik sözleşmesi ruhsatın geçerli olduğu sürece yürürlükte kalır, ruhsatın iptali halinde başkaca bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden feshedilmiş sayılır.

(3) Teşkilatça gerekli görülen durumlarda sabit bayilik sözleşmesi yenilenebilir.

(4) Sabit bayilik ruhsatı vermeye ve bu bayiler ile sözleşme yapmaya Teşkilat Başkanı yetkilidir. Teşkilat Başkanı bu yetkisini alt birimlere devredebilir.

(5) Sabit bayilikler tüzel kişilere birden fazla olarak ve 16 ncı maddede belirtilen kriterler dahilinde verilebilir. Bu durumda verilen bayiliklerin her türlü hukuki ve cezai sorumluluğu bu tüzel kişiye aittir.”; denilmiş;

Yönetmeliğin 16.maddesinde “Sabit bayilik ruhsatı verilmesi şartları”, 17.maddesinde “Bayilerin işyerlerinde aranılacak asgari nitelikler”, 18.maddesinde “Sabit bayiliklerin verilmesinde izlenecek yöntem”, 19.maddesinde “Sabit bayilik teminatı”, 20.maddesinde “Sabit bayi komisyonu ve ikramiye ödeme primi oranı” 21.maddesinde “Sabit bayinin adres değişikliği”, 22.maddesinde “Sabit bayiliğin devredilmesi”, 23.maddesinde “Sabit bayilik faaliyetinin sürekliliği ve yürütülmesi”ne ilişkin düzenlemelere yer verilmiş;

“Sabit bayilik ruhsatının iptali” başlığını taşıyan 24.maddede ise “(1) Aşağıda belirtilen hallerde bayilik ruhsatı, Teşkilat tarafından tek taraflı olarak ve herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın iptal edilir:

a) Gerçek kişi bayiinin ölmesi halinde mirasçılarından altmış gün içinde bayilik ruhsatı talebinde bulunulmaması,

b) Bayilik ruhsatını haiz olan şirketin iflas etmesi,

c) İzinli süreler ve mücbir sebepler dışında, her ne sebeple olursa olsun bayinin bir takvim yılı içerisinde, izinsiz toplam on beş gün oyun oynatmaması,

ç) Teşkilatın izni olmaksızın, işyerinde Teşkilata ait olmayan oyunlar oynatması,

d) Teşkilat tarafından her bayi için belirlenen haftalık hasılat limitinin üzerinde oyun oynatılması,

e) Oyun bedellerinin kayıt dışı olarak bayinin kendi nam ve hesabına tahsil edilmesi,

f) Yetkisi dahilindeki ikramiye ödeme taleplerini geri çevirmesi,

g) Bayi olabilme şartlarından herhangi birini kaybetmesi veya ruhsat verildikten sonra bu şartlardan herhangi birine sahip olmadığının anlaşılması,

ğ) Teşkilatın itibarını zedeleyecek veya Teşkilata olan güvenin sarsılmasına neden olacak davranış, yayın veya faaliyetlerde bulunulması, Teşkilat tarafından verilen talimat ve kurallara riayet edilmemesi,

h) Teşkilatın veya Başbayinin yetkili personellerine fiili saldırı, hakaret ve tehditte bulunulması,

ı) Teşkilat veya Başbayinin mallarına kasıtlı zarar verilmesi,

i) 18 yaşından küçüklere oyun oynatılması veya ikramiye ödenmesi,

j) Yılbaşından itibaren dörder aylık periyotlardaki asgari haftalık satış hasılatı ortalamasının Yönetim Kurulunca belirlenen limitin altında olması,

k) Teşkilattan yazılı izin almadan adresini değiştirmesi veya bayiliği devretmesi,

l) Teşkilata ait olan oyun hasılatlarının işlemiş yasal faiziyle birlikte veya gecikme cezalarının tamamının yatırma tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde ödenmemesi,

m) Teşkilata ait olan oyun hasılatının bir takvim yılı içerisinde beş kez geç ödenmesi,

n) Güncellenen teminat miktarının süresinde tamamlanmaması,

o) Süreli teminat mektuplarının süresi dolmadan en geç on gün önce yenilenmemesi,

ö) Yasa dışı bahis oynatılması, oynatılmasına aracılık edilmesi, bunlara yer veya imkan sağlanması veya bunların reklam ve tanıtımın yapılması,

p) Haklı bir gerekçe olmadan bilet iptal edilmesi, iptal edilen biletlerin bir yıl süresince saklanmaması veya iptal edilen biletlerin talep tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde Teşkilata teslim edilmemesi,

r) Oyunları, Teşkilat tarafından belirlenen değerinden fazla bedelle oynatması,

s) Borç mukabili veya kredi kartıyla ya da kredili hesaptan oyun bedelini tahsil etmek suretiyle oyun oynatılması,

(2) Teşkilat tarafından bayilik ruhsatı iptal edilenlere yeniden bayilik ruhsatı verilmez.” hükmü yer almıştır.

Öte yandan, Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü ile davacı arasında 29.05.2006 tarihinde, 115110 Numaralı Spor Toto SayısalBayilik Sözleşmesi imzalanmıştır.

Söz konusu Sözleşmenin 2. maddesinin (a) bendinde, 7258 sayılı Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahisler Tertibi Hakkında Kanun, Futbol Müsabakalarında Müşterek Bahisler Tüzüğü, Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği ve bunlara ait tebliğler ve talimatların, bu sözleşmenin vazgeçilmez parçası olduğu, bunların bayilere ait hükümlerine, bayinin aynen uymakla yükümlü bulunduğu; Bayinin Teşkilatın ve Başbayinin re’sen vereceği talimatlara, mevcut veya değişebilecek Yönetmelik vb. düzenlemelere uymayı peşinen kabul edeceği; (b) bendinde, ödemeler ile ilgili maddeler ve bayinin başbayiye karşı olan yükümlülükleri de dahil olmak üzere, bayi tarafından işbu sözleşmenin maddelerine uyulmaması halinde bayilik ruhsatının Teşkilat tarafından ayrıca herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin iptal edileceği; (d) bendinde, bayilik ruhsatının herhangi bir sebeple iptali halinde sözleşmenin kendiliğinden, tazminatsız olarak feshedilmiş sayılacağı; 8. maddesinin (b) bendinde, bayinin haklı ve hukuken geçerli herhangi bir sebep olmaksızın kupon iptal etmesi ya da Teşkilat tarafından talep edilen iptal kuponların belirlenen süre içinde gönderilememesi halinde, bayilik ruhsatının Teşkilat tarafından tek taraflı olarak herhangi bir bildirim süresine uyulmaksızın süresiz olarak iptal edileceği hükme bağlanmıştır.

Uyuşmazlık konusu sözleşmenin hukuki niteliği incelendiğinde;

İdare, özel hukuk kişileri gibi özel hukuk sözleşmeleri yapabildiği gibi; kamusal yetkisinin verdiği üstünlük ve ayrıcalıklara dayanarak konusu, hüküm ve koşulları bakımından özel hukuk sözleşmelerinden farklı olan sözleşmeler de yapabilir. İdare hukuku esaslarına tabi bulunan bu sözleşmeler “idari sözleşme” olarak adlandırılırlar. İdarenin, genel ehliyetini kullanarak, sözleşme serbestisi ve tarafların eşitliği gözetilerek gerçekleştirdiği sözleşmelerin tamamen özel hukuk hükümlerine tabi olması ve dolayısıyla bunların yargısal denetiminin adli yargı yerince yapılmasına karşılık, 2577 sayılı Yasa’nın idari dava türlerinin sayıldığı 2/1-c maddesinde belirtildiği üzere, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi amacıyla ve kamusal nitelikte üstün hak ve yetkilere dayanarak yaptığı idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde ise, idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Anılan düzenlemeler uyarınca, müşterek bahisler ile şans oyunları düzenleme hak ve yetkisi, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı, tüzel kişiliği haiz Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’na ait olduğuna ve bu hak, bir sözleşme ile bayilik ruhsatı alma koşullarını taşıyanlara devredilebildiğine göre, buna ilişkin bayilik sözleşmesinin, bir genel hizmetin yürütülmesi için yapılan idari sözleşme olduğu açıktır.

Olayda, davalı İdare tarafından 28.5.2010 Olur/tarih ve 3482 sayı ile; Teşkilat Başkanlığınca talep edilen 02.01.2010-19.04.2010 tarihleri arasında iptal etmiş olduğu toplam 588 (beşyüzseksensekiz) adet iddia biletini ibraz edememiş olması nedeniyle, Bayilik Sözleşmesinin 2/a ve 8/b; Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin 13/2 ve 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (p) bendi hükümlerine istinaden davacı adına kayıtlı 115110 numaralı bayiliğin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, idarece, kamu gücüne dayanılarak tek yanlı düzenlenen bayilik sözleşmesinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde, idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, dava konusu işlemin, hem bayilik sözleşmesine, hem de Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği hükümleri uyarınca tesis edildiği; İdarenin sözleşmeyi anılan Yönetmelik hükümleri uyarınca tek taraflı olarak iptal etme yetkisi göz önüne alındığında, sadece sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlıktan söz etme olanağı da bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesi kapsamında görülen başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesi kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 4.İdare Mahkemesi’nin 17.08.2010 gün ve E:2010/1417, K: 2010/1329 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde Üye Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, davalı idare tarafından talep edildiği halde, iptal edilen iddia biletlerinin ibraz edilmemesi nedeniyle, Bayilik Sözleşmesinin 2/a ve 8/b; Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin 13/2 ve 24 üncü maddesinin birinci fıkrasının (p) bendi hükümlerine istinaden, davacı adına kayıtlı 115110 numaralı Spor Toto Sayısal Bayiliğinin iptal edilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare hukukunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar idari yargının görevi alanını oluşturmaktadır. İdare hukuku kuralları içinde, kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tesis edilen idari işlemler ile aynı amaçla gerçekleştirilen idari eylemler ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümü idari yargının görev alanına girmektedir.

Bir sözleşmenin idari sözleşme sayılabilmesi için sürekli bir kamu hizmetinin görülmesi amacını taşıması, taraflardan birinin idare olması ve kamu hukukuna özgü, kamu hukukundan doğan şart ve hükümlerin sözleşmede yer alması zorunludur.

İdarenin davacı ile yapmış olduğu bayilik sözleşmesinin, idari sözleşme niteliği taşımadığı, idarenin özel hukuk alanında gerçekleştirdiği bir hukuksal işlem olduğu ve bu ilişkiden doğan hakların kullanılmasına ve takibine ilişkin davaların da özel hukuk hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği dikkate alındığında, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözümü adli yargının görevinde bulunmaktadır.

Bu nedenle, davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.

Üye

Nurdane TOPUZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/130

KARAR NO: 2013/4

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 1-Hukuk uyuşmazlıklarında, adli yargı yerince görevsizlik kararı verildikten sonra, dava dosyası gönderilmekle idari yargı yerinde dava açılmış sayılmayacağı;

2- 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.K.E.’a velayeten ve kendi adına asaleten N.E.

Vekili : Av. E.B.

Davalılar: 1- Karayolları Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. Ö.Ö.

2- B. Sigorta A.Ş.

Vekili : Av. T.T.

3- C.U. Sig. A.Ş. / A. Sigorta A.Ş.

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin murisi G.E.'ın, 06 GIM 30 plaka sayılı araç ile İstanbul istikametine seyir halinde iken, Sultanbeyli Samandra Hyundai Otomotiv karşısına geldiği sırada havanın yağışlı olması sebebi ile girdiği su birikintisi nedeni ile geçirmiş olduğu trafik kazasında hayatını kaybettiğini; olay sonrası tutulan trafik kaza tutanağında, yoldaki su birikintisi nedeni ile karayollarının da kusurlu olduğuna yer verildiğini; diğer davalı B. Sigorta'nın kazaya karışan aracın Kasko poliçesini yapan şirket olduğunu, bu şirketin de kazada hayatını kaybedenin varislerine karşı, poliçe teminatlarına göre sorumluluğunun bulunduğunu; 3 nolu davalının da ferdi kaza teminatını veren sigorta şirketi olduğunu ifade ederek; tarafların kusur durumlarının belirlenerek neticede davalının kusurlu olduğunun tespiti ile davanın kabulüne, zarar toplamı bilirkişi incelemesi ile ortaya çıkacağından fazlaya dair hakları ve manevi tazminat istemi hakkını saklı tutarak, müvekkil N.E.için 500.000.000 TL maddi tazminat (destek), müvekkil K.E.için 1.000.000.000 TL maddi tazminat (destek); defin, hastane, yol vs. giderler için 200.000.000 TL maddi tazminat olmak üzere toplam 1.700.000.000 TL tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle 14.4.2003 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesi; 05.02.2008 gün ve E:2003/337, K:2008/24 sayı ile, uyuşmazlığın esasını inceleyerek; Mahkemelerince taraf delilleri toplandığı, ceza dosyasında bulunan kusur raporuna itiraz edildiğinden oluşturulan bilirkişi heyetine kusur yönünden inceleme yaptırıldığı, bilirkişilerin 20.06.2006 tarihli raporlarında, kararın oluş şeklini de incelemek suretiyle, sürücü G.E.’ın 3/8, sürücü M.İ.'in 2/8 ve yolun bakım ve onarımından sorumlu olan Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 3/8 oranında kusurlu olduğunu rapor olarak bildirdiklerini; bu kusur oranı esas alınmak suretiyle davacı N.E.’ın sonradan evlendiği de anlaşıldığından tazminat hesabı yaptırıldığı, bilirkişinin 08.10.2007 tarihli ek raporunda davacı eş N.’nin 2.610,81 YTL, oğlu Kaan’ın 12.977,89 YTL destekten yoksun kalma zararı olduğunu bildirdiğini; alınan kusur ve tazminat raporu hüküm kurmaya elverişli görüldüğünden, davalı Karayolları Genel Müdürlüğü ile davalı A. Sigorta A.Ş. den poliçede belirli limiti ile sınırlı olmak kaydıyla müştereken ve müteselsilen tahsili gerektiğini, B., Sigortanın incelenen poliçesinde Ferdi kaza sigortasının bulunmadığı anlaşıldığından hakkında açılan davanın reddedildiğini, tedavi giderleri atiye bırakıldığından hüküm kurulmadığını belirterek; açılan davanın ıslah edilmiş şekliyle kabulüne, davacı N.E.için toplam 2.601,81 YTL, davacı K.E.için 12.977,89 destekten yoksun kalma tazminatının davalılardan A. Sigorta A.Ş. yönünden dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ve poIiçesindeki limitiyle sınırlı olmak suretiyle, davalı Karayolları Genel Müdürlüğü"nden kaza tarihi olan 20.12.2002 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı yana verilmesine; davalı B. Sigorta A.Ş. hakkında açılan davanın reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmiştir.

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi; 20.12.2010 gün ve E:2010/186, K:2010/13274 sayı ile, davacı dava dilekçesinde, davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü'nün, karayoluna su birikmesine yol açması nedeniyle kusurlu olduğunu ileri sürülerek davalı gösterdiğinden, istemin hizmet kusuruna dayandığı sonucuna varıldığı; hizmet kusurundan doğan zararlardan dolayı İdari Yargılama Usulü Yasası'nın 2/1-b maddesi gereğince idareye karşı idari yargı yerinde tam yargı davası açılmasının gerektiği, görev konusu kamu düzenine ilişkin olup ileri sürülmese bile yargılamanın her aşamasında mahkemelerce kendiliğinden gözetileceği; yerel mahkemece açıklanan yönler gözetilerek, yargı yolu bakımından mahkemenin görevsizliği nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan yazılı gerekçe ile Karayolları Genel Müdürlüğü yönünden de işin esasının incelenmiş olmasının usul ve yasaya uygun düşmediği gerekçesiyle; temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü yönünden Bozulmasına karar vermiştir.

KARTAL 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.07.2011 gün ve E:2011/250, K:2011/375 sayı ile, davanın bütün safahatını özetledikten sonra; Mahkemelerince bozma ilamına uyularak davalılar B. Sigorta ve A. Sigorta açısından kararın kesinleşmiş olması nedeniyle bu konuda karar verilmesine yer olmadığı; davanın Karayolları Genel Müdürlüğü açısından tefriki ile dava dilekçesinin Mahkemelerinin görevsizliği doğrultusunda karar verilmesi gerekeceği sonuç ve kanaatine varılmış olduğu gerekçesiyle; Davalılar B. Sigorta ve A. Sigorta açısından kararın kesinleşmiş olması nedeniyle bu konuda karar verilmesine yer olmadığına, Davanın Karayolları Genel Müdürlüğü açısından tefriki ile idari yargılama usulü yasasının 2/1-b maddesi gereğince Mahkemelerinin görevsizliği nedeniyle dava dilekçesinin reddine, karar kesinleştiğinde ve talep halinde dosyanın İstanbul İdare Mahkemesine Gönderilmesine karar vermiştir. Bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne verdiği 27.10.2011 kayıt tarihli dilekçe ile, dosyanın İstanbul İdare Mahkemesine gönderilmesini talep etmiş; Mahkeme'ce 24.11.2011 tarih, 2011/250 Esas sayılı yazı ekinde dava dosyası İstanbul İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmiştir.

İSTANBUL 5. İDARE MAHKEMESİ: 08.12.2011 gün ve E: 2011/2248 sayı ile, Davacı Server Kaan Ercan'a velayeten ve kendi adına asaleten N.E.vekili Av. Elvan Karataş tarafından davacıların yakınının karışmış olduğu trafik kazası sonucu ölüm olayından ötürü oluşmuş olan maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle Karayolları Genel Müdürlüğü G. Sigorta A.Ş., A. Sigorta A.Ş.'ne karşı açılan davada işin gereğinin görüşüldüğü; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un Yargı Mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları başlıklı 19'uncu maddesinde; Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı merciinin davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurabileceği ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteleyeceği, yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyalarını Uyuşmazlık Mahkemesine göndereceğinin hüküm altına alındığı; 04.02.2011 günlü, 27836 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun, "Ölüm veya vücut bütünlüğünün yitirilmesinden doğan zararların tazmini davalarında görev" başlıklı 3.maddesinde; "Her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemeleri bakar. İdarenin sorumluluğu dışında kalan sebeplerden doğan aynı tür zararların tazminine ilişkin davalarda dahi bu hüküm uygulanır. 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri saklıdır." hükmüne yer verilmişken, "Yürürlük" başlıklı 451.maddesinde ise;"Bu Kanun 1/10/2011 tarihinde yürürlüğe girer." hükmüne yer verilmiş olduğu; 6100 sayılı Yasa hükmü uyarınca, bedensel zarar nedeni ile oluşmuş olan maddi ve manevi zararın tazmini istemine karşı 01.10.2011 tarihinden itibaren açılacak olan davaların görüm ve çözümünde Adli Yargı mercileri görevli olduklarından, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanun'un Yargı Mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları başlıklı 19'uncu maddesi uyarınca iş bu davada görevli yargı kolunun belirlenmesi için dava dosyasının Kartal Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2011/250 Esas No'lu dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesinin gerekmekte olduğu gerekçesiyle; iş bu uyuşmazlığın çözümü için görevli yargı kolunun belirlenmesi için dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiş; Mahkeme Başkanlığınca dosya sehven Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiş ise de, anılan Makam tarafından Mahkememize intikal ettirilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 14.1.2013 günlü toplantısında:: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın başvurunun reddi gerektiği, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir” ve 19. maddesinde, “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.

(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Öte yandan; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 20.maddesinin 1.fıkrasında; “ (1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.” hükmüne yer verilmiş; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İdari davaların açılması' başlıklı 3. maddesinde; idari davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılması öngörülmüş; aynı Kanunun 9. maddesinde; çözümlenmesi Danıştay’ın idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemelerde dava açılabileceği hükme bağlanmış; Yasanın “İlk inceleme üzerine verilecek karar” başlıklı 15.maddesinin 1.fıkrasının (a) bendinde; “ 1. (Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/6 md.) Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14 üncü maddenin; a) 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine, (…) karar verilir” denilmiştir.

Dosyanın, 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca incelenmesinden:

Hukuk uyuşmazlıklarında, görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesi, ancak aynı yargı düzeni içinde yer alan mahkemeler arasında olanaklı olup; bu hususa ilişkin 6100 sayılı H.M.K’nın 20. (1086 sayılı H.U.M.K.’nun 27.) maddesiyle 2577 sayılı İ.Y.U.K.’ nun 15. maddesinin 1. fıkrası (a) bendinin ikinci cümlesinde yer alan “görev” kuralları, aynı yargı düzeni içindeki mahkemelerin işbölümü esasına ilişkin düzenlemelerdir. Oysa yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda, görevli olduğundan bahisle farklı bir yargı düzeninde yer alan mahkemeye dava dosyasının gönderilebilmesine olanak tanıyan bir düzenleme bulunmamaktadır.

Göreve ilişkin kararın, işbölümü esasına göre veya yargı yolu bakımından verilmiş olması farklı sonuçlar doğurmaktadır. Şöyle ki; işbölümü esasına göre verilen görevsizlik kararı sonucu dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesi durumunda, dava başvuru tarihi itibariyle görevli mahkemede açılmış sayılmaktadır. Yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda ise, görevli olduğu işaret edilen yargı yerine, bu yargı yerinin uyguladığı usul kurallarına uygun olarak yeniden dava açılması zorunlu bulunmaktadır.

Olayda, davacı vekili tarafından, ortada idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadan, Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne verilen dilekçe ile, dosyanın İstanbul İdare Mahkemesine gönderilmesi talep edilmiş; Mahkeme'ce, yazı ekinde dava dosyası İstanbul İdare Mahkemesi Başkanlığına gönderilmiş ve bu yargı yerince, kendisine gelen adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinden inceleme yapılarak görevsizlik kararı verilmiş olup, yukarıda yapılan açıklamalara göre, İ.Y.U.K.’nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerine açılmış bir dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

2247 sayılı Yasa’nın 19. madde hükmüne göre, bir yargı yerinin re’sen Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvuruda bulunabilmesi için; tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada daha önce diğer yargı yerlerinden birisi tarafından görevsizlik kararı verilmiş ve bu kararın kesinleşmiş bulunması ve bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen yargı yerinin de davada görevsizlik kararı veren yargı yerinin görevli olduğu kanısına varması gerekmektedir. Ancak, başvuru koşullarının incelenebilmesi için öncelikle, yargı yerinde usulüne göre açılmış bir dava bulunması gerektiği tartışmasızdır.

Bu durumda, ortada idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadığından, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 14.1.2013 gününde Üye Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, davacıların murisinin sürücüsü olduğu araçla trafik kazası yapması nedeniyle hayatını kaybetmesi sonucu uğranıldığı öne sürülen maddi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir" ve 27. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder" denilmiştir.

Öte yandan; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik: 10/6/1994-4001/2 md.), “İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır" ve 9. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik: 5/4/1990 - 3622/2 md.), “Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir" hükmü yer almıştır.

Olayda, adli yargı yerince yargı yolu bakımından görevsizlik kararı verilen dava dosyası davacı vekilinin istemi üzerine idari yargı yerine gönderilmiş ve bu yargı yerince, adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinde inceleme yapılarak davada adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle 2247 sayılı Yasa'nın 19. maddesi uyarınca görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiş olup, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerinde açılmış bir dava bulunduğundan sözetmek mümkün değildir.

Durum böyle olmakla birlikte, İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre yapılan usule aykırılığın 2247 sayılı Kanunun 27. maddesi kapsamında incelenemeyeceği, bu hususun Uyuşmazlık Mahkemesi’nin görev ve yetkisi dışında kaldığı, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının varlığı kabul edilerek çözüme kavuşturulmasının dava ekonomisine ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun düşeceği, bu nedenle görev uyuşmazlığının esası incelenerek görevli yargı yerinin belirlenmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.

Üye

Nurdane Topuz

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/143

KARAR NO: 2013/5

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 36. maddesi uyarınca verilen idari para cezasına karşı yapılan itirazın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : R.S.Y.

Davalı : İlçe Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü

O L A Y : Küçükçekmece İlçe Trafik Tescil ve Denetleme Büro Amirliği ekiplerince yapılan kontrol sırasında, davacıya ait 34 RZN 96 plaka sayılı aracın sürücü belgesiz kullandırıldığı tespit edildiğinden, davacıya 25.3.2010 tarih 571047 sayılı trafik idari para cezası karar tutanağı ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 36. maddesi uyarınca, 270 TL. idari para cezası verilmiş, ayrıca “araç trafikten men tutanağı” düzenlenerek araç muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

KÜÇÜKÇEKMECE 3. SULH CEZA MAHKEMESİ; 29.9.2010 gün ve D.İş No:2010/693 sayı ile, davacı hakkında araç trafikten men tutanağı da düzenlendiğinden Kabahatler Kanunu’nun, 27/8. maddesi uyarınca davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 5. İDARE MAHKEMESİ; 6.1.2011 gün ve E: 2011/413, K: 2011/316 sayı ile, idari para cezasına karşı açılan davanın çözümünün Kabahatler Kanunu ve Uyuşmazlık Mahkemesi kararları ile de belirtildiği üzere adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden sehven gönderildiği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği, Başkanlık yazısı ile de adli yargı dosyasının getirtildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2918 sayılı Yasa’nın 36/3. maddesi uyarınca trafik ceza tutanağı ile verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

13.10.1983 tarih ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 36. maddesinin üçüncü fıkrasında, “(Yeniden Düzenleme: 21/5/1997 - 4262/4 md.) Sürücü belgesi sahibi olmadan trafiğe çıkanlara ilk tespitte bir aydan iki aya kadar, tekrarı halinde iki aydan üç aya kadar hafif hapis cezası verilir. Ayrıca bu kişiler her defasında 7 200 000 lira hafif para cezasıyla da cezalandırılırlar. Bu kişilerin kazaya neden olması halinde bu cezaların uygulanması diğer cezaların uygulanmasına engel teşkil etmez. Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir” hükmü yer almıştır.

Uyuşmazlık Mahkemesi, 2918 sayılı Yasa’nın 116. maddesi kapsamında araç tescil plakasına göre düzenlenenler dışında trafik zabıtasınca uygulanan idari para cezalarına karşı açılan davaları; bu uygulamanın idari ceza kapsamında bulunması; Yasada idari cezalarla ilgili davalarda (116. maddedeki itiraz yolu hariç) görevli yargı yerini açıkça belli eden bir hükme yer verilmemesi; bu Yasada gösterilen adli cezalara hükmetmekle görevli mahkemeye işaret eden 112. maddeye de herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında ve göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüştür.

1.6.2005 tarihinde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nce, sözü edilen Kanun’un diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımlar ile bunlara karşı yapılacak itirazlara ilişkin görev hükümleri üzerindeki etkisinin incelenmesi sonucunda: diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımın, dayanağı olan yasanın amacı dikkate alınarak; Kabahatler Kanunu’nun 1., 2., 16. ve 19. maddelerinde belirtilen koşulları taşıması, 27. maddenin (1) numaralı bendinde belirtilen idari yaptırımlardan olması halinde, idari para cezaları ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin olanlarına karşı 1.6.2005 tarihinden sonra yapılacak itirazlarda sulh ceza mahkemelerinin genel görevli kılındığına ve bu nedenle doğan görev uyuşmazlıklarında adli yargı yerinin görevli bulunduğuna karar verilmiştir.

Daha sonra, 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde “(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır” denilmiştir.

19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterildiği durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Küçükçekmece 3. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 29.09.2010 gün ve D. İş No:2010/693 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/150

KARAR NO: 2013/6

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 12. maddesinde öngörülen 15 günlük süre içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere dilekçe verilmemesine karşın yapılan başvurunun, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.S.

Vekili : Av. H.S.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Ş.N.G.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : 1-Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal Mah. 27643 Ada 3 parsel sayılı ve 4.935 metrekare yüzölçümündeki arsanın 29/4935 payının müvekkiline ait olduğunu; bu taşınmazın, 81141 no'lu imar planında sağlık alanı olarak ayrıldığını; taşınmaza fiilen el atılmadığını; ancak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararına göre söz konusu taşınmazlara fiilen el atılmamış olsa dahi bedelinin ödeneceği hususunda karar verildiğini, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin de söz konusu karara atıf yaparak benzer davalarda bedelin ödenmesi yönünde içtihatlar oluşturduğunu; uzun yıllar imar programına alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma cihetine gitmeyen davalı idarelerin, müvekkilinin taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkını belirsiz bir süre için kullanılamaz hale getirdiğini, taşınmazdan mülkiyet hakkının özüne uygun şekilde yararlanma olanağı kalmadığını; bir kişinin taşınmazına eylemli olarak el atıp tamamen kullanılmasına engel olunması ile imar uygulaması sonucu müvekkilinin mülkiyetinde olan taşınmaza hukuken kullanmaya engel sınırlamalar getirilmesi arasında sonucu itibari ile bir fark bulunmadığını; bu durumun kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğunu ifade ederek; fazlaya dair tüm yasal hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden 2.000.00 TL'si bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte, davalı idarelerden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacı müvekkile ödenmesine karar verilmesi istemiyle, 20.5.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

2-Dava dosyasının, Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinde, E:2011/204 sayısına kaydı yapılmıştır.

2a) Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili, süresi içerisinde verdiği 25.5.2011 tarihli cevap dilekçesinde, uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

2b) Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi; 31.1.2012 günlü oturumunda ve E:2011/204 sayı ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin yargı yolu itirazının reddine, olumlu görev uyuşmazlığı nedeniyle dosyanın Danıştay Başsavcılığına gönderilmesi işleminin kalemce yerine getirilmesine karar vermiştir.

2c) Bu karar üzerine davalı Sağlık Bakanlığı vekili, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde dilekçe vermemiş; ancak Davacı vekili 7.2.2012 tarihli dilekçe ile davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin, olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması talebinin reddi gerektiğini beyan etmiştir.

2d) Mahkeme'ce 21.3.2012 tarih, E:2011/204 sayılı üst yazıyla birlikte, belgelerin onaylı örnekleri Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

2e) Danıştay Başsavcısı, 30.3.2012 tarih ve E:2012/86 sayı ile, Karşı Taraf (Davacı) olarak: M.S.'ı, Uyuşmazlık çıkarılması istenilen kararı: Ankara Onuncu Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.1.2012 gün ve E:2011/204 sayılı kararı, Görevlilik kararının tebliğ tarihini 31.1.2012, Uyuşmazlık çıkarma istem tarihini 7.2.2012 olarak kabul ederek olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmış ve dosyayı Uyuşmazlık Mahkemesine göndermiştir.

3f) Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığınca, 14.5.2012 tarih E:2012/150 sayılı yazı ile Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/204 sayılı dava dosyası istenilmiş, Mahkeme'ce dosya aslı gönderilmiştir.

Öte yandan;

3- Av. H.S. tarafından, Davacılar, Y.S.'ın mirasçıları; G.T., N.Ö., M.S., S.S., G.T., P.Ö. ve D.Y. adına; “Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal Mah. 27643 Ada 3 parsel sayılı ve 4.935 metrekare yüzölçümündeki arsanın 29/4935 payının müvekkillerinin murisi Y.S.'a ait olduğunu; bu taşınmazın, 81141 no'lu imar planında sağlık alanı olarak ayrıldığını belirterek, kamulaştırmasız el atma nedeniyle şimdilik 3.000TL bedelin tahsili istemiyle” Çankaya Belediye Başkanlığı ile Sağlık Bakanlığı aleyhine 16.2.2012 tarihinde bir dava daha açılmıştır.

3a) Dava, Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2012/94 sayılı esasına kaydedilmiştir.

3b) Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi, 1.3.2012 gün ve E:2012/94, K:2012/73 sayı ile, Mahkemelerinin iş bu 2012/94 esas sayılı dosyasının, bağlA.ı bulunması sebebiyle Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/204 esas sayılı dosyası ile birleştirilmesine, yargılamanın Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/204 esas sayılı dava dosyası üzerinden yürütülmesine karar vermiştir.

3c) Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili, Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliğine verdiği 14.3.2012 tarihli dilekçesinde, Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin, E:2012/94 sayılı dosyası ile açılan ve Mahkemelerinin E:2011/204 sayılı dosyasına birleştirilen davaya karşı cevaplarını sunmuş ve uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

3d) Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi; 15.3.2012 günlü oturumunda ve E:2011/204 sayı ile, davalı vekilinin göreve ilişkin itirazının reddine karar vermiştir.

3f) Sağlık Bakanlığı vekili, 26.3.2012 tarihli dilekçe ile, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle dosyanın Danıştay Başsavcılığına gönderilmesini istemiş, ancak Dosya ilgili Başsavcılığa gönderilmemiştir.

3g) Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi, dava dosyasını, 11.6.2012 tarih, 2011/204 Esas sayılı yazı ekinde mahkememize göndermiştir.

4-Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiş; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı;imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun'un 2/1-b maddesi kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğini belirtilerek; Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/204 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 14.1.2013 günlü toplantısında:: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 12. maddesinin birinci fıkrasında, görev itirazında bulunan kişi veya makamın, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden, itiraz yolu açık bulunan ceza davalarında ise ret kararının kesinleştiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçeyi itirazı reddeden yargı merciine vereceği hükme bağlanmış; anılan Yasa’nın “Uyuşmazlık Çıkarma İsteminde Bulunmaya Yetkili Makamca Yapılacak İşlemler” başlıklı 13. maddesinde; “(Değişik cümle: 23/07/2008-5791 S.K./5.mad) Uyuşmazlık çıkarma konusundaki dilekçe ile ekleri kendisine ulaşan yetkili makam, gerekirse dilekçedeki veya eklerindeki eksiklikleri tamamlattıktan sonra, uyuşmazlık çıkarmaya yer olmadığı sonucuna varırsa veya yapılan başvuruda 12 nci maddenin birinci fıkrasında öngörülen sürenin geçirilmiş olduğunu tespit ederse, istemin reddine karar verir. Bu karar, ilgili kişilere veya makama ve ilgili yargı merciine, hemen tebliğ olunur. Bu karara karşı hiç bir yargı merciine başvurulamaz.

Uyuşmazlık çıkarılmasını gerekli gördüğü durumlarda yetkili makam, dilekçe ve eklerinin kendisine ulaştığı tarihten, şayet eksiklikleri tamamlatmak yoluna gitmiş ve bu erekle gönderdiği yazıları on gün geçmeden postaya vermiş ise eksikliklerin tamamlandığı tarihten başlayarak en geç on gün içinde düzenleyeceği gerekçeli düşünce yazısını, kendisine gönderilen dilekçe ve ekleri ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine yollar ve ayrıca Uyuşmazlık Mahkemesine başvurduğunu ilgili yargı merciine hemen bildirir.(Ek cümle: 23/07/2008-5791 S.K./5.mad) Bu takdirde ilgili yargı mercii, 18 inci maddede öngörüldüğü şekilde davanın görülmesini geri bırakır.

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, düşünce yazısıyla eklerini, görevsizlik itirazını reddeden yargı merciine göre ilgili bulunan Başsavcı veya Başkanunsözcüsüne tebliğ edebilir. Tebliği alan makam karşılık vermek isterse, yedi gün içinde yazılı karşılığını vermekle görevlidir.”; Yasa’nın 27. maddesinde ise “Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder.” denilmiştir.

Anılan 12. maddeye göre, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere düzenlenen dilekçenin, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde itirazı reddeden yargı merciine verilmesi gerekmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, davalılardan Sağlık Bakanlığının yaptığı görev itirazının Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 31.1.2012 günlü oturumunda ve E:2011/204 sayı ile reddedildiği; bu oturumda ayrıca, davalı Sağlık Bakanlığınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması amacıyla verilmiş bir dilekçe bulunmamasına karşın anılan Mahkeme'ce, “olumlu görev uyuşmazlığı nedeniyle dosyanın Danıştay Başsavcılığına gönderilmesi işleminin kalemce yerine getirilmesine” kararı da verildiği; Mahkeme'nin, Davacı vekili tarafından mahkemeye sunulan ve olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması talebinin reddinin gerektiğine ilişkin 7.2.2012 tarihli dilekçenin gönderilmesi üzerine de, Danıştay Başsavcısı tarafından, Ankara Onuncu Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.1.2012 gün ve E:2011/204 sayılı kararına ilişkin olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmıştır.

Bu duruma göre Davalı İdarelerden Sağlık Bakanlığı vekili tarafından, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği 31.1.2012 tarihinden başlayan onbeş gün içinde uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere düzenlenen dilekçeyi, itirazı reddeden yargı merciine vermediği görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin başvuru dilekçesi olmadığı halde, görev uyuşmazlığı çıkartılması talebinin reddinin gerektiğine ilişkin Davacı vekilinin dilekçesi dikkate alınarak Danıştay Başsavcısınca yapılan başvurunun, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca reddi gerektiği düşünülmektedir.

Diğer taraftan, Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin, Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliğine verdiği 14.3.2012 tarihli dilekçesinde, Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin, E:2012/94 sayılı dosyası ile açılan ve Mahkemelerinin E:2011/204 sayılı dosyasına birleştirilen davaya karşı cevaplarını sunduğu, uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunduğu, itirazının reddi üzerine süresi içerisinde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere düzenlenen dilekçeyi, itirazı reddeden yargı merciine verdiği görülmekte ise de; hem bu dilekçenin Danıştay Başsavcılığına intikal ettirilmemesi, hem de Danıştay Başsavcılığı tarafından, davaların birleştirilmesinden önceki aşamaya ilişkin olarak verilen görevlilik kararı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkardığı açık olduğundan, prosedüre uygun davalı idare başvurusunun, mevcut uyuşmazlığın yerine ikame edilmesi olanağı bulunmamaktadır.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 12. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/151

KARAR NO: 2013/7

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 5434 sayılı Yasa uyarınca talep edilen vazife malullüğü aylığı bağlanmasına karar verilmesi istemiyle açılan davanın, ASKERİ İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.C.

Vekili : Av. M.Ö.

Davalılar : 1- Milli Savunma Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. F.A.

2- A.H.

Vekili : Av. B.İ.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin (Piyade Çavuş 1987-4) Tunceli/Hozat 51.Motorlu Piyade Tugay K.lığı bünyesinde vatani görevini yerine getirirken, 07.01.2009 tarihinde nöbetçi çavuş görevini yaptığı sırada gözetimi altındaki Nöbetçi P. Er A.H. tarafından ateşli silahla vurulmak suretiyle yaralandığını; (bu olaya ilişkin yargılamanın Elazığ 8.Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin 11.11.2010 tarih ve 2010/1128 Esas, 2010/921 Karar sayılı dava dosyası üzerinden sonuçlandığını, sanık A.H.'un, Silahlı Üste Fiilen Taaruz suçunu işlediği sübuta erdiğinden 3 yıl 1 ay hapis cezasına mahkum edildiğini, dava dosyasının halen Askeri Yargıtay'da olup kesinleşmesinin beklendiğini;) müvekkilinin tedavisinin uzun süre devam ettiğini, en son Gülhane Askeri Tıp Akademisi K.lığı.'nın 09.02.2011 onay tarihli 23.09.2010 tarih ve 3988 numaralı Raporu ile müvekkilinin Askerliğe Elverişli olmadığının tespit edildiğini; yine Müvekkilinin başvurusu üzerine, Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi Özürlü Sağlık Kurulunun 07.10.2010 tarihli raporu ile ateşli silah yaralaması sonucu % 44 Tüm Vücut Fonksiyon Kaybı ile hayatı boyunca sürekli özürlü hale gelmiş olduğunun tespit edilmiş olduğunu; müvekkilinin bu duruma gelmesinde kendisini yaralayan A.H. kadar; A.H.'u askere alan, geçmişte psikolojik sorunları olmasına rağmen eline dolu bir silah vererek nöbet tutmaya gönderen ve buna rağmen askeri kurullara, disipline ve üst ve amirlerinin verdiği emirlere uyması için gerekli eğitimi veremeyen Milli Savunma Bakanlığının da aynı ölçüde kusurlu olduğunu; müvekkilinin kaza neticesi uğradığı maddi ve manevi kayıplarının tazmini için 14.04.2011 tarihinde 54069 Evrak numarası ile Milli Savunma Bakanlığı'na başvurulduğunu; cevap süresi içerisinde olumlu ya da olumsuz bir yanıt alınamadığından işbu davayı ikame etmek zorunluluğu doğduğunu ifade ederek; müvekkili için, 30.000.00 TL. Manevi Tazminatın olay tarihi olan 07.01.2009 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline; Fazlaya dair her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla iş gücü-efor, kazanç kaybı için şimdilik 1.000,00 tazminatın olay tarihi olan 07.01.2009 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline; fazlaya dair her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkilin tedavisi için kendisinin ödemiş olduğu 2.599,08 TL tedavi masrafının şimdilik 500,00 TL’sinin dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle 5.8.2011 tarihli dilekçe ile Adli Yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekilince birinci savunma dilekçesinde askerlik hizmeti ile ilgili iş bu davanın, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde görülmesi gerektiği ileri sürülerek, görev itirazında bulunulmuştur.

ANKARA 7. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 25.01.2012 gün ve E:2011/375 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin, askeri idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yönündeki 1.2.2012 günlü dilekçesi üzerine dava dosyasındaki belgelerin bir kısmının onaylı örneği Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ BAŞSAVCILIĞI: 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20 nci maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevlerinin hükme bağlandığı, anılan hükme göre Askeri Yüksek İdare Mahkemesince “Askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini yapar” denildiği, asker kişinin tanımının yapıldığı aynı hükmün 2 nci fıkrasında ise, “Bu kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır” hükmünü taşıdığı 1602 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ilk fıkrasına göre, “20 nci maddede belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı; yetki, sebep, şekil, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından bahisle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak iptal davaları, aynı idari işlem ve eylemlerin haklarını ihlal etmesi halinde açılacak tam yargı davaları, doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek İdari Mahkemesinde çözümlenir ve karar bağlanır” denildiği, Anayasanın, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi başlıklı 157 nci maddesinde yer alan göreve ilişkin hükümlerini yukarıda açıklandığı gibi benzer bir biçimde tekrarlayan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20 nci ve 21 inci maddelerine göre, uyuşmazlık konusunun Askeri İdari Yargı yerinde görülebilmesi için iki şartın bir arada gerçekleşmesi gerektiği davacının 1602 sayılı AYİM Kanununun 20 nci maddesinin 2 nci fıkrası gereğince asker kişi sayıldığı, bu nedenle dava konusunun asker kişiyi ilgilendirdiği, diğer şartın ise, davaya konu idari işlemin veya eylemin “askeri hizmete ilişkin” olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesinin birçok kararında belirtildiği üzere idari işlemin veya eylemin, görevli yargı yerinin tespiti yönünden “askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin veya eylemin konusuna bakılması gerektiği, eğer idari işlem veya eylem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise bu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğunun kabul edilmesi gerektiği, daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin, idarece bir asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevleri, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural, gerek ve gelenekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemler olduğu; dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının askerlik hizmetini yerine getirdiği sırada, 07.01.2009 tarihinde nöbetçi çavuşluk görevini yerine getirirken, gözetimi altındaki P.Er A.H. tarafından ateşli silahla vurulmak suretiyle yaralandığı konusunda tereddüt bulunmadığı; dava konusu ihtilaf çerçevesinde, 'davacının, askeri hizmete ilişkin bir işlem ya da eylemden dolayı zarar görüp görmediği; askeri bir hizmet ya da görev ifa ederken zarar görmüş ise, görevi ile meydana gelen zarar arasında illiyet bağı bulunup bulunmadığı ve bu illiyet bağını kesecek bir davranışının bulunup bulunmadığı' konularında değerlendirme yapılmasının gerektiği; bu kapsamda olmak üzere, asker kişinin askeri yeterlik ve yeteneklerinin, icra ettiği askeri görevler kapsamındaki tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin; askeri hizmetten kaynaklanan durumların, askeri görevlerin icra ediliş biçimlerinin, askeri kural ve gereklerin göz önünde tutularak bir değerlendirme yapılacak olması nedeniyle, somut olayda "idari eylemin askeri hizmete ilişkin bulunması" koşulunun da gerçekleştiğinin anlaşıldığı; ayrıca, davacı vekili tarafından '12.01.2011 tarih ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 3'üncü maddesi uyarınca davada görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğu' yönünde itirazda bulunulduğu anlaşılmakta ise de; 12.01.2011 tarih ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 3'üncü maddesinin:'(1) Her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemeleri bakar. İdarenin sorumluluğu dışında kalan sebeplerden doğan aynı tür zararların tazminine ilişkin davalarda dahi bu hüküm uygulanır. 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri saklıdır.' hükmünü içerdiği; ancak, aynı Kanun'un Geçici 1'inci maddesinin 'Bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümleri, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmaz.' hükmünü taşıdığı; uyuşmazlığa konu davanın, 05.08.2011 tarihli dilekçe ile Ankara Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmış olduğu gözetildiğinde; davanın açıldığı tarihin, 6100 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden önceye tekabül ettiğinin anlaşıldığı, bu nedenle, davacı vekilinin, bu yönden ileri sürdüğü itirazında haklı olmadığı; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici Madde 1 'inci maddesi uyarınca davada AYİM'in görevli olduğunun tespit edildiği; açıklanan nedenlerle, dava konusu olayda Anayasanın 157 nci ve 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20'nci maddesinde öngörülen idari eylemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" koşulları birlikte gerçekleştiğinden, davanın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasanın 10, 12 ve 13'üncü maddeleri gereği Ankara 7'inci Asliye Hukuk Mahkemesinin davada görevli olduğuna dair 25.01.2012 tarihli ve 2011/375 Esas sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA ve ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREVLİ OLDUĞUNA karar verilmesi talebiyle olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmıştır.

Başkanlıkça 2247 sayılı Yasanın 13. maddesinin 3. fıkrası uyarınca Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 157. maddesinde, ve paralel düzenleme içeren 20.7.1972 tarih ve 1602 sayılı Yasa'nın 25.12.1981 tarih ve 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddede, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağının belirtildiği; AYİM'nin görev alanını belirleyen bu hükümlerden, bir davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görev alanına girmesi için dava konusu idari işlem ya da eylemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" koşullarının birlikte gerçekleşmesinin gerektiği; uyuşmazlığa konu olayda ise, davacının 1602 sayılı yasanın 20. Maddesinde sayılan asker kişi olma şartını taşıdığının anlaşıldığı, davacının askerlik görevi sırasında nöbet hizmetinde bulunduğu sırada, astı olan ve aynı yerde nöbet tutan davalılardan A.H. tarafından nöbet silahı ile kasten vurulduğu ve üste silahlı taarruz olayının ise, askeri hizmetle bağlA.ılı ve ilgili olduğunda kuşku bulunmamasına göre, 1602 sayılı Yasanın 21. Maddesi 1. Fıkrasına göre "20 nci maddede belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı; yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından bahisle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak iptal davaları, aynı idari işlem ve eylemlerin haklarını ihlal etmesi halinde açılacak tam yargı davaları, doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde çözümlenir ve karara bağlanır." hükmü uyarınca askeri hizmetin eksik ve kusurlu yerine getirilmesine dayanarak açılan tam yargı davasının idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, AYİM Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/375 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Milli Savunma Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, Milli Savunma Bakanlığı yönünden doğan esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Danıştay Savcısı Mehmet AKKAYA ile A.Y.İ.M. Savcısı Hakan Ali TURGUT’un davada Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, askerliğini yaparken, verilen bir görev sırasında, nöbetçi çavuşluk görevini yerine getirirken gözetimi altındaki P.Er. A.H. tarafından ateşli silahla vurulmak suretiyle yaralanan davacının, uğradığı öne sürülen maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. maddesinde, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemelerinin bakacağı hükmüne, geçici 1. maddesinde ise, bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümlerinin, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmayacağı hükmüne yer verilmiş, bu Kanunun 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının birinci cümlesinin iptali amacıyla açılan davada, Anayasa Mahkemesi, 16.2.2012 tarih ve E:2011/35, K:2012/23 sayılı kararıyla: dava konusu kuralla, sadece kişinin vücut bütünlüğüne verilen maddi zararlar ile buna bağlı manevi zararların ve ölüm nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararların tazmini konusunun kapsama alındığı ve bu tazminat davalarına bakma görevinin asliye hukuk mahkemelerine verildiği; buna göre, aynı idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerden kaynaklanan zararların kapsama alınmadığı; sorumluluk sebebi aynı olsa da bu zararların tazmini davalarının idari yargıda görülmeye devam edeceği; bu durumda, idarenin aynı yapı içinde aldığı kararın bir bölümünün idari yargıda bir bölümünün adli yargıda görülmesinin yargılamanın bütünlüğünü bozacağı ayrıca iki ayrı yargı kolunda görülen davalarda, idarenin sorumluluğu, bu sorumluluğun kapsamı, idarenin tazmin yükümlülüğü konularında farklı sonuçlara ulaşabileceği; esasen idare hukukunda var olan hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk kavramlarının, kişilerin gördüğü zararların tazmininde kullanılan ve kişilerin idare karşısında korunma kapsamını genişleten kavramlar olduğu; idare hukukunda, idarenin hiçbir kusuru olmasa da sosyal risk, terör eylemleri, fedakarlığın denkleştirilmesi gibi kusursuz sorumluluğa ilişkin kavramlara dayanılarak kişilerin uğradığı zararların tazmin edilmesinin mümkün olduğu, özel hukuk alanındaki kusursuz sorumluluk hallerinin ise, belirli konular için düzenlendiği ve sınırlı olduğu; idarenin idare hukuku esaslarına dayanarak tesis ettiği tartışmasız bulunan eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerden kaynaklanan zararlara ilişkin davaların idari yargı yerlerinde görülmesi gerektiği; bu nedenle, yukarıda belirtildiği gibi, aynı idari eylem, işlem veya sorumluluk sebebinden kaynaklanan zararların tazminine ilişkin davaların farklı yargı yerlerinde görülmesinde kamu yararı ve haklı neden olduğunun söylenemeyeceği gerekçesiyle iptaline karar vermiştir.

Anayasa’nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu; ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağı belirtilmiş; 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu’nun 25.12.1981 tarih ve 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddesinin birinci fıkrasında, “Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz” denilmiştir.

Buna göre, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlem veya eylemin “asker kişiyi ilgilendirmesi” ve “askeri hizmete ilişkin bulunması” koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

1602 sayılı Yasa’nın değişik 20. maddesinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlar asker kişi sayılmaktadır.

Davacının 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddesinde sayılan asker kişilerden olduğu ve bu nedenle dava konusu eylemin asker kişiyi ilgilendirdiği tartışmasızdır.

Dava konusu eylemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına gelince:

İdari eylemin “askeri hizmete ilişkin bulunması”, eylemin kanun ve nizamların Türk Silahlı Kuvvetlerine tanıdığı yetki ve görevlerin yerine getirilmesi amacına yönelik olması anlamını taşımaktadır. Askeri nitelikteki idari eylemi de, askeri kural ve gerekler çerçevesinde yürütülen askeri hizmet sırasındaki bir hareket, tutum veya meydana gelen ya da getirilen bir olay olarak tanımlamak olanaklıdır.

Bir idari eylemin asker kişiyi ilgilendirmesi koşuluna üç değişik anlam vermek mümkündür: Bunlar, “davacının asker kişi olması”, “idari eylemin asker kişilerce tesis edilmiş olması” ve “idari eylemin bir asker kişiye yönelmiş bulunması”dır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının askerlik hizmetini yerine getirdiği sırada, 07.01.2009 tarihinde nöbetçi çavuşluk görevini yerine getirirken, gözetimi altındaki P.Er A.H. tarafından ateşli silahla vurulmak suretiyle yaralandığının anlaşıldığı; bu olaydan dolayı davacının tazminat talebi değerlendirilirken, askerlik hizmetinin amacı ve askeri görev yerlerinin özellikleri göz önüne alınarak bir değerlendirilme yapılması gerektiği açıktır.

Bu durumda, dava konusu eylemin, asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, icra ettiği askeri görevler kapsamındaki tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve yükümlülükleri, askeri hizmetten kaynaklanan durumları, askeri görevlerin icra ediliş biçimleri, askeri kural ve gerekleri göz önünde tutularak değerlendirilmesinde “askeri hizmete ilişkinlik” unsurunun gerçekleştiğinin kabulü gerekir.

Belirtilen durumlara göre ve olayda Anayasa’nın 157. ve 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddelerinde öngörülen, idari eylemin asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması koşulları birlikte gerçekleştiğinden, davanın görüm ve çözümü Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Davalı Milli Savunma Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Asliye Hukuk Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN görevli olduğuna, bu nedenle Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Milli Savunma Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 7.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 25.01.2012 gün ve E:2011/375 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/161

KARAR NO: 2013/8

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 1602 sayılı Yasa’ya göre asker kişi sayılan davacının sivil kişi olan eşinin ölümü nedeniyle açılan tam yargı davasının, olayda eylemin asker kişiye yönelik bulunması koşulunun gerçekleşmemiş olması karşısında, GENEL İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar: 1-M.B.(K.), 2-İ.K.

Davalı : Milli Savunma Bakanlığı

O L AY : Genelkurmay Başkanlığı Sağlık Komutanlığı'nda Binbaşı olarak görev yapan İ.K. ve eşi sivil şahıs M.B.K.'nın ikamet ettikleri Milli Savunma Bakanlığı'nın Çankaya lojmanındaki evlerinde yapılan hırsızlık nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zarara karşılık 700 Amerikan Dolarının fiili ödeme günündeki YTL karşılığı 4.600,00 YTL maddi ve M.B.K. için 1.500,00 YTL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı İdareden tahsili istemiyle, her iki davacı tarafından genel idari yargı yerinde dava açılmıştır.

ANKARA 14.İDARE MAHKEMESİ: 04.06.2008 gün ve E:2008/611, K:2008/887 sayı ile, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 157'nci maddesinin birinci fıkrasında "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, askeri almayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve asker; hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve Son derece mahkemesidir. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz." hükmüne yer verildiği; 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun 20'nci maddesinin birinci fıkrasında aynı yönde düzenleme yapıldığı, anılan maddenin ikinci fıkrasında ise bu Kanun'un uygulanmasında asker kişiden maksadın Türk Silahlı Kuvvetleri'nde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlar olduğunun belirtildiği; anılan mevzuata göre; bir davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görevinde olduğunun kabul edilebilmesi için iki koşulun bir arada bulunmasının gerektiği; bu konulardan birincisi olan, uyuşmazlığın asker kişiyi ilgilendirmesi şartının, 1602 sayılı Kanun'un 20'nci maddesinin ikinci fıkrasında Kanun'un uygulanmasında asker kişilerden kabul edilecek kişiler tahdidi olarak sayılmak suretiyle açıklanmış iken: uyuşmazlığın askeri hizmete ilişkin olması koşuluyla ilgili olarak herhangi bir açıklamaya yer verilmemiş olduğu, dolayısıyla; bir uyuşmazlığın askeri hizmete ilişkin olup olmadığının yargı yerlerince tespit edilmesinin gerektiği; Uyuşmazlık Mahkemesi'nin müstekar içtihatlarında "askeri hizmete ilişkin uyuşmazlık" kavramının şu şekilde açıklanmakta olduğu "İdari eylemin 'askeri hizmete ilişkin bulunması’ eylemin kanun ve nizamların Türk Silahlı Kuvvetlerine tanıdığı yetki ve görevlerin yerine getirilmesi amacına yönelik olması anlamını taşımaktadır. Askeri nitelikteki idari eylemi de, askeri kural ve gerekler çerçevesinde yürütülen askeri hizmet sırasındaki bir hareket, tutum veya meydana gelen ya da getirilen bir olay olarak tanımlamak olanaklıdır. İdari eylemin, 'asker kişiyi ilgilendirmesi' için eylemin bir asker kişiye yönelmesi, zarar verici etkilerini bir asker kişinin beden veya malvarlığı sahasında meydana getirmiş olması gerekir."; dava dosyasının incelenmesinden; halen Genelkurmay Başkanlığı Sağlık Komutanlığı'nda Binbaşı olarak görev yapan ve Milli Savunma Bakanlığı'nın Çankaya lojmanlarında ikamet eden davacı ile eşine ait iki adet altın bilezik, bir adet altın künye, bir adet altın yüzük ile 700 Amerikan dolarının, 21/02/2008 günü kapı kilidinin kırılması suretiyle kimliği meçhul şahıslar tarafından Iojmana girilerek çalındığı, olay akabinde 07/03/2008 gün ve 32432 sayılı dilekçe ile uğranılan zararın karşılanması istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı; bu durumda; 1602 sayılı Kanun'un 20'nci maddesinin ikinci fıkrası hükmünün açıklığı karşısında "asker kişi'' olduğu kuşku bulunmayan davacının, sahip olduğu bu sıfat nedeniyle kendisine tahsis edilen askeri Iojmanda muhafaza ettiği eşyanın çalınması sonucu uğranılan zararı doğuran idari eylemin; kanun ve nizamların Türk SilahIı Kuvvetlerine tanıdığı yetki ve görevlerin yerine getirilmesi amacına yönelik bulunduğu, keza askeri kural ve gerekler çerçevesinde yürütülen askeri hizmet sırasındaki bir hareket, tutum veya meydana gelen ya da getirilen bir olay olduğu gözetildiğinde; iş bu davanın görüm ve çözümünün Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görev alanına girdiği sonucuna varıldığı; nitekim benzer bir uyuşmazlıkta; Uyuşmazlık Mahkemesi'nin (Hukuk Bölümü) 10/03/2003 gün ve E:2003/17, K:2003/16 sayılı kararında (Resmi Gazete, 10/04/2003-25075), "askeri lojmanın kalorifer tesisatı arızasından kaynaklanan su basması nedeniyle asker kişinin uğradığı zararın, idarenin hizmet kusuru esasına göre tazmini istemiyle açılan davanın ", Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde Çözümlenmesi gerektiğine hükmedilmiş olduğu gerekçesiyle; 2577 sayılı Kanun'un 15/1-a maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş; temyiz istemi Danıştay Onuncu Dairesi'nin 11.7.2011 gün ve E: 2008/8201, K: 2011/2940 sayılı kararıyla reddedilerek karar onanmış ve kesinleşmiştir.

Asker olan eşinden ayrılan davacı sivil şahıs Melike Bakan, bu kez aynı istemle askeri idari yargı yerinde tek başına dava açmıştır.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ İKİNCİ DAİRESİ; 15.02.2012 gün ve Gensek No:2012/160, E:2012/122, K:2012/189 sayı ile, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununa göre, davanın görevli yargı yerinde açılıp açılmadığının ilk inceleme sırasında davanın esasına girilmeden incelenecek hususlar arasında sayıldığı, zira görevin kamu düzeni ile ilgili olduğu, davanın her safhasında dikkate alınmasının gerektiği, Anayasanın, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevleri, üyelerinin seçimi ve özlük hakları, kuruluşu, işleyişi ile yargılama usullerine ilişkin 157'nci maddesinde "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimi yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz" hükmünün bulunduğu; Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevlerini belirleyen, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 2508 sayılı Kanunla değişik 20'nci maddesinde, "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda, ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır." hükmü, aynı kanunun idari davalar ve yargı yetkisinin sınırı başlığı taşıyan 21'inci maddesinde de, 20'nci madde de belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlemi ve eylemden dolayı açılacak iptal ve tam yargı davalarının doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek idare Mahkemesinde çözümlenip karar bağlanacağı hükmünün yer aldığı; Anayasanın ve 1602 sayılı Kanunun bu hükümleri karşısında bir davaya Askeri Yüksek idare Mahkemesinde bakılabilmesi için; 1. İdari işlemin bir asker kişi göz önünde tutularak tesis edilmesi veya idari eylemin bir asker kişiye yönelmiş olması, yahut uyuşmazlığın askerlik yükümlülüğünden doğmuş olması, 2. Dava konusu idari işlem ve eylemin askeri hizmete ilişkin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmiş olmasının gerektiği; bu yasal mevzuat çerçevesinde davacının durumu incelendiğinde, davacının sivil kişi olduğu, asker kişi sıfatının bulunmadığı, bu nedenle 1602 sayılı AYiM Kanununun 20'nci maddesine göre idari işlemin "asker kişiyi ilgilendirme" şartının gerçekleşmediği anlaşıldığından, davanın görev ve çözüm yerinin mahkemeleri olmayıp Genel İdari Yargı Yeri olduğu gerekçesiyle, Davanın Görev Yönünden Reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı Melike Bakan bir dilekçe ile, görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ni gönderilmesini istemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

I-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, anılan Yasa’nın 14. maddesine göre olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için davanın “tarafları, konusu ve sebebinin aynı” olması koşulunun öngörülmüş bulunması karşısında, askeri ve genel idari yargı yerleri arasında, davacılardan Melike Bakan yönünden olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, askeri idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, ekinde genel idari yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde genel idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Savcısı Hakan Ali TURGUT davada genel idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacılardan sivil şahıs Melike Bakan'ın, subay olan eski eşiyle kamet ettikleri Milli Savunma Bakanlığı'nın Çankaya lojmanındaki evlerinde yapılan hırsızlık nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zarara karşılık 700 Amerikan Dolarının fiili ödeme günündeki TL karşılığı 4.600,00 YTL maddi ve 1.500,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı İdareden tahsili isteminden ibarettir.

Anayasa’nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu; ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağı belirtilmiş; 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu’nun 25.12.1981 tarih ve 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddesinin birinci fıkrasında “Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz” denilmiştir.

Olayda, 1602 sayılı Yasa’da öngörülen “idari işlem veya eylemin asker kişiyi ilgilendirmesi” koşulu bakımından, idari işlemin asker kişi hakkında tesis edilmesi ya da idari eylemin asker kişiye yönelik bulunması ve zarar doğurucu etkilerini onun beden bütünlüğü ya da mal varlığı üzerinde göstermesi gerekli ve zorunlu bulunmaktadır.

Buna göre, açılan davalar yönünden hakkında olumsuz görev uyuşmazlığı koşulları gerçekleşen sivil şahıs davacı Melike Bakan'ın, 1602 sayılı Yasa’nın uygulanması bakımından asker kişi sıfatının bulunmaması karşısında, olayda eylemin “asker kişiyi ilgilendirmesi” koşulu gerçekleşmediğinden, uyuşmazlığa konu edilen davanın görüm ve çözümü görevi, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne değil, genel idari yargı yerine ait bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 14.İdare Mahkemesi kararının, davacılardan Melike Bakan'a ilişkin kısmının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde GENEL İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 14.İdare Mahkemesi’nin 04.06.2008 gün ve E:2008/611, K:2008/887 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ, davacılardan Melike Bakan’a İLİŞKİN KISMININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/183

KARAR NO: 2013/9

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacıya ait bulunan ve ruhsatsız olduğu belirtilen bina, eklentileri ve müştemilatın imar planında yolda kalması nedeniyle yıktırılmasından dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.E.

Vekili : Av.N.T.E.

Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.A.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, Ankara İli, Altındağ İlçesi Alemdağ Mahallesi, 1015. Sokak No: 17 adresinde kain 21830 ada 1 parsel sayılı taşınmazın ilk imar çalışması neticesinde kadastro tapulu olarak müvekkili adına tapuya kaydedilmiş olduğunu; (Solfasol Mah. Karapınar Mevki 3455 ada 17 parsel iken 21830 ada 1 parsel olduğunu) müvekkilinin 366 m² olan arsası üzerine ev ve kömürlük inşa ettiğini; Altındağ Belediyesi İmar Müdürlüğü'nün 1992 tarihindeki imar çalışmaları neticesinde yeşil alanda kaldığından, kamulaştırma kararı alınmaksızın taşınmaza el konulduğunu, müvekkilinin arsasının 209 m²’ye düşürüldüğünü ve 21830 ada 1 parselden, toplam onüç ortaklı 21830 ada 2 parsele şuyulandırıldığını;

-Davalı Belediyenin, 14.06.2011tarih ve 01146 sayılı yapı tatil zaptı ile, davaya konu yerin dini tesis alanında kaldığı için kaçak ve ruhsatsız olarak yapıldığını, imar mevzuatına aykırı bu durumun 1 ay içinde düzeltilmesi gerektiğini, aksi takdirde yıkımın Belediyece gerçekleştirileceği hususunu; akabinde, 29.06.2011 tarih ve 605 sayılı, yıkıma ilişkin Encümen Kararını 04.07.2011 tarihinde müvekkiline tebliğ ettiğini;

-Davaya konu yerin yapı maliyet bedelinin tespiti için Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemesi'nde açmış oldukları davada, yapı maliyet bedelinin 50.392,29 TL olduğunun tespit edildiğini;

-Yıkıma ilişkin tebligat üzerine, Altındağ Belediye Başkanlığı İmar Ve Şehircilik Müdürlüğü'ne 01.07.2011 tarih ve 8857 Evrak sayılı dilekçe ile, davaya konu yerin kaçak ve ruhsatsız olmadığını, bu nedenle tespitini yaptırdıkları yapı maliyet bedelinin tutarının ödenmesi kaydıyla yıkımın yapılabileceğini aksi durumun hukuka aykırı olacağını ve bu durumda yasal yollara gideceklerini bildirdiklerini, ancak bu güne kadar bir cevap verilmediğini ve yapı maliyet bedelinin taraflarına ödenmediğini; yapı maliyet bedeli ödenmeden yıkımın gerçekleştirilmesinin hukuka aykırı olduğunu ifade ederek; Ankara ili, Altındağ ilçesi, Alemdağ Mahallesi, 1015. Sokak No:17 adresinde kain 21830 ada 1 parsel sayılı taşınmaz için encümen kararının alındığı 29.06.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 50.392,29TL yapı maliyet bedelinin davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili, süresinde verdiği birinci cevap dilekçesinde, dava konusu gecekondunun kaçak ve ruhsatsız olduğu gerekçesiyle müvekkili Belediye Encümeninin 29.06.2011 tarih ve 605 sayılı kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca yıkım kararı alındığını, davacı tarafından dava açılmayarak kararın kesinleştiğini, kaçak ve ruhsatsız olduğu nedeniyle yapının herhangi bir bedel ödenmeksizin yıkılmasının mevzuata uygun olduğunu, dava konusu yapı ile ilgili olarak Belediye Encümeni tarafından alınmış bir karar, dolayısıyla idari bir işlem olduğundan işbu davanın idare mahkemeleri nezdinde görülmesi gerektiğini; Encümen kararı alınmış olmasaydı bile davanın idare mahkemelerinde görülmesi gerektiğini çünkü, kamu kullanımına ayrılan alanda kaldığı için yıkılan gecekondunun bedelinin tahsili talebiyle idareleri aleyhine açılan davalarda Uyuşmazlık Mahkemesinin değişik tarihlerde, bu tür davaların idari yargı yerince çözümleneceği yönünde kararlar verdiğini; ayrıca Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 04.04.2007 tarih ve 2007/4-141 E. 20071188 K. Sayılı kararı ile bu tür davalara bakmaya idari yargının görevli olduğu gerekçesini benimsediğini belirterek görev itirazında bulunmuş, işin esasına ilişkin olarak da; yerleşik Yargıtay içtihatları uyarınca kamulaştırmasız el atma kapsamında tazminata hükmedilebilmesi için dava konusu taşınmaza fiili ve kalıcı nitelikte el atılmasının gerektiğini, halbuki dava konusu gecekonduya fiili el atma bulunmadığını, dava konusu edilen gecekondunun halen yıkılmadığını, iskan halinde bulunduğunu, davacı tarafından da gecekonduya el atıldığına dair hiçbir iddiada bulunulmadığını; sözkonusu binanın ruhsatsız, kaçak olduğunu, zira davacının, imar planında Dini Tesis Alanı olarak ayrılan yerde tek katlı gecekondu yaptığını, binanın halen iskan halinde olduğunun tespit edildiğini, 14.06.2011 tarih ve E 01146 sayılı yapı tatil zaptı düzenlenerek tutanak altına alındığını, Davacı yasal süre içinde yapıyı mevzuata uygun hale getirmediğinden 29.06.2011 tarih ve 605 sayılı Encümen kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca kaçak binanın yıkılmasına karar verildiğini, kararın davacıya 04.07.2011 tarihinde tebliğ edildiğini, davacı tarafından dava açılmayarak kesinleştiğini; davacının 21830 ada 1 parsel üzerinde kalan gecekondusu kaçak ve ruhsatsız olduğunu, davacıya ait 209 m² hissesinin ise Orhan Kemal caddesine cepheli aynı ada 2 parselden verildiğini, dolayısıyla davacının hissesi yan parselden yer verilmek suretiyle karşılandığından kamulaştırmaya konu olmadığını; 775 sayılı Gecekondu Yasanının yeniden gecekondu yapımının önlenmesi başlıklı 18. maddesinin amir hükmü gereğince kaçak ve ruhsatsız yapıların hiçbir işleme gerek kalmaksızın belediyeler tarafından yıkıldığını; benzer şekilde 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi ile de ruhsat ve eklerine aykırı kaçak ve ruhsatsız yapılan yapıların yıkılarak tasfiye edileceğinin açıkça düzenlendiğini; hem 3194 sayılı Kanun hem de 775 sayılı Kanun hükümleri gereği Belediyelerin kaçak yapıları herhangi bir bedel ödemeksizin kaldırma yetkisi ve sorumluluğunun bulunduğunu; dava konusu gecekondunun yasal olmadığını, bina için 3194 sayılı yasa uyarınca ruhsat alındığına dair bir belge bulunmadığı gibi, 2981 sayılı İmar Affı kanunundan faydalanmaya ilişkin bir başvuru da bulunmadığını; gecekondunun yasal ve korunması gerekli yapı kapsamında kabul edilmesi imkanı bulunmadığından, binanın yıkılması halinde bina bedeli ödenmesine dair taleplerin de mevzuata aykırı olduğunu savunmuştur.

ANKARA 7. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 24.01.2012 gün ve E:2011/366 sayı ile, davanın davacıya ait bulunan bina ve müştemilatının olduğu arsa hissesinin imar planı ile başka parsele kaydırılmasından dolayı bina ve müştemilatının olduğu parselin dini alan haline getirilmesi ile bina ve müştemilatının bedeline ilişkin tazminata dair bulunduğunun anlaşıldığı, davanın nevi itibariyle adli yargıda görüldüğü gerekçesiyle yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolundaki süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125'inci maddesinin birinci fıkrasında; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu; son fıkrasında da, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun hükme bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde; "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları"nın idari dava türleri arasında sayıldığı; idari işlemlerin, idari makam ve mercilerin idari faaliyet alanında idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tasarruflar olduğu; imar uygulaması sonucu 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32'nci maddesi uyarınca tesis edilen yıkım işlemi yukarıda tanımı yapılan idari işlemlerden olduğundan; bu işlemlerden doğan zararların tazmini istemiyle açılan; bir başka deyişle, tapulu alan üzerinde ruhsatsız olarak yapılan yapılar için yapı maliyet bedeli ödenip ödenmeyeceğinden kaynaklanan davaların, 2577 sayılı Yasa'nın 2'nci maddesinde yer alan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesinin icap ettiği gerekçesiyle 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun'un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; uyuşmazlık konusu davanın, 3194 sayılı imar mevzuatının 32. Maddesi uyarınca ruhsatsız ve kaçak yapının yıkım kararının alınması sonucu, kaçak yapının bedelinin ödenip ödenmeyeceğinden ibaret olduğu; uyuşmazlığın, 2577 sayılı Kanun'un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/179 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesinin gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Ankara ili, Altındağ ilçesi, Solfasol Mahallesi, 453 pafta, 3455 ada, 17 sayılı kadastral parselin, imar uygulaması sonucu Alemdağ Mahallesi, 21830 ada, 1 sayılı parsele dönüştürülmesi ve bu taşınmaz yerine 21830 ada, 2 sayılı parselin davacı adına tapuya tescil edilmesi nedeniyle; 1 sayılı parsel üzerinde bulunan davacıya ait ruhsatsız binanın yıkımı kararı verildiği halde yapı maliyet bedelinin ödenmediği ileri sürülerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 50.392,29 TL'nın, davalı Belediye Encümen kararının verildiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Dava dosyanın incelenmesinden; Altındağ ilçesi, Alemdağ Mahallesi, 1015 Sokak, No:17 adresinde; 2880/296880 hisse ile 3455 ada, 17 kadastro parsel sayılı olarak davacı adına tapuda tescilli olan taşınmaz üzerine ev ve kömürlük inşaa edildiği; taşınmazın imar uygulaması sonucu 21830 ada, 1 sayılı parsele dönüştüğü, bu alanın imar planında yeşil alan olarak belirlenmesinden dolayı davacıya 209/1383 m2 alanlı, 21830 ada, 2 sayılı parselin verildiği ve 08.12.1994 tarihinde adına tescil edildiği; 24.04.2008 tarihinde ise davalı Belediye Encümen kararı ile 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği yapılarak, bu yerin dini tesis alanı olarak ayrıldığı; 14.06.2011 tarihinde düzenlenen yapı tatil tutanağı ile 21830 ada, 1 sayılı parsel üzerinde bulunan davacıya ait yapının ruhsatsız olduğunun tespit edildiği, 29.06.2011 tarihinde yapı için yıkım kararı verilmesi nedeniyle yapının maliyet bedeli saptanmaksızın yıkım kararı verildiğinden bahisle davacı tarafından Ankara Dokuzuncu Sulh Hukuk Mahkemesinde bina maliyet bedeline yönelik olarak yaptırılan tespitte belirlenen toplam 50.392,29 TL nın, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, yıkım kararının verildiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle bu davanın açıldığı, dosyada, sözkonusu yapıların yıkıldığına ilişkin bilgi ve iddia bulunmadığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, her ne kadar davacı tarafından Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde açılan tespit dosyasında ev ve kömürlük için bedel tespiti yaptırılmış ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla bu bedel dava konusu edilmiş ise de, ortada idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmadığı, davanın anılan Yasanın 14. maddesinde işaret edilen bedel arttırma davası niteliğinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Olayda, imar uygulaması sonucu 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yıkım işlemi tesis edildiği, davacıya ait tapulu hissenin başka imar parselinden karşılandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, tapulu alan üzerinde ruhsatsız olarak yapılan yapılar için yapı maliyet bedeli ödenip ödenmeyeceğine, dolayısıyla imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcılığınca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 24.01.2012 gün ve E:2011/366 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/186

KARAR NO: 2013/10

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Başçavuş olan davacıdan, konut edindirme yardımı altında yapılan kesintinin ödenmesi istemiyle açılan davanın, GENEL İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ö.E.

Davalı : Milli Savunma Bakanlığı

O L A Y : Erzincan 3. Ordu, 1. Sınıf As. Ceza ve Tutukevi Müdürlüğü'nde Cezaevi Müdürü olarak görev yapan davacı, dilekçesinde, 1984 yılında Kara Harp Okulundan mezun olduğunu; 12.05.1986 - 06.08.1989 tarihleri arasında 15' inci Kor.115' inci Top. A. 2' inci Top. 2' inci Bt. Bt. Sb. Yrdc. Gebze / Kocaeli’de; 07.08.1989 -15.07.1992 tarihleri arasında 29. P. Tüm. Top. A. 1' inci Top. Tb. l' inci Bt. Sb. Eleşkirt / Ağrı'da görev yaptığını; Temmuz 1990 yılına kadar hiç lojmanda oturmadığını; bu çerçevede mülga 3320 sayılı " Memurlar ve İşçiler ile Bunların Emeklilerine Konut Edindirme Yardımı Yapılması Hakkında Kanun "ve halen yürürlükte olan 5664 sayılı " Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanun" gereği hak sahibi olduğunu ancak isminin 28.07.2008 tarihli Resmi Gazete'de açıklanan hak sahipleri arasında yer almadığını; gerekli düzeltme ve çalışmanın yapılarak hak sahibi olduğu ödemenin yapılması istemiyle süresi içerisinde davalı idareye başvurduğunu fakat isteminin reddedildiğini ifade ederek; davalı idarece 5664 sayılı Kanunun 3' ncü maddesi uyarınca ve Ek-1 sayılı cetvele uygun şekilde düzenlenecek 01/01/1987 ile Temmuz 1990 tarihleri arasında aylıklarından kesilmiş olan Konut Edindirme Yardımı ödemelerinin yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle genel idari yargı yerinde dava açmıştır.

SİVAS İDARE MAHKEMESİ: 05.05.2011 gün ve E:2011/734, K:2011/670 sayı ile, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun "Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin Görevleri" başlıklı 20.maddesinde, "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu Kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır." hükmüne yer verildiği; dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden; Erzincan 3. Ordu, 1.Sınıf As. Ceza ve Tutukevi Müdürlüğü'nde müdür olarak görev yapan davacı tarafından, maaşından kesinti yapılan KEY ödemelerini yasal faiziyle birlikte tazminini istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmakta ise de, konut edindirme yardımı tahakkukunun askeri birimlerce sağlanacağından işlemin askeri hizmete ilişkin bir işlem, davacının da asker kişi olduğu göz önüne alındığında görevli yargı yerinin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle; davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle askeri idari yargı yerinde dava açmıştır.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ ÜÇÜNCÜ DAİRESİ: 19.01.2012 gün ve Gensek No: 2011/6003, E: 2012/161, K: 2012/93 sayı ile, Anayasanın, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevleri, üyelerinin seçimi ve özlük hakları, kuruluşu, işleyişi ile yargılama usullerine ilişkin 157'nci maddesinde "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimi yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz" hükmünün bulunduğu; Askeri Yüksek idare Mahkemesinin görevlerini belirleyen, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun.2568 ve 6191 sayılı Kanunlarla değişik 20'nci maddesinde, "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yapar. / Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu Kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır." hükmü, aynı kanunun idari davalar ve yargı yetkisinin sınırı başlığı taşıyan 21 'inci maddesinde de, 20'nci madde de belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemden dolayı açılacak iptal ve tam yargı davalarının doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde çözümlenip karar bağlanacağı hükmünün yer aldığı; Anayasanın ve 1602 sayılı Kanunun bu hükümleri karşısında bir davaya Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde bakılabilmesi için; 1.İdari işlemin bir asker kişi göz önünde tutularak tesis edilmesi veya idari eylemin bir asker kişiye yönelmiş olması yahut uyuşmazlığın askerlik yükümlülüğünden doğmuş olması, 2. Dava konusu idari işlem ve eylemin askeri hizmete ilişkin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmiş olmasının gerektiği; Türk Silahlı Kuvvetlerinde subay olarak görev yapmakta olan davacının asker şahıs olduğu hususunda herhangi bir tereddüt bulunmadığı, burada açıklığa kavuşturulması gereken husus un, dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına ilişkin bulunduğu; Kuruluş Kanunu gerekçesinde de belirtildiği üzere, asker kişinin statü bakımından farklı konumu, askeri hizmetin kendine özgü kurallarla yürütülmesi ve bu nedenle asker kişiyi ilgilendiren, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin hukuka uygunluk denetiminin, söz konusu statü farklılığını ve askerlik mesleğinin değişik yapı ve koşullarını bilen, bu koşulların içinde yaşayan uzman bir kuruluş tarafından yapılmasının amaçlandığı, Anayasada ve Mahkemenin kuruluş kanununda asker kişileri ilgilendiren ve askeri makamlarca tesis edilen tüm işlemler değil de yalnızca askeri hizmete ilişkin olanlardan söz edilmesinin anlamlı olduğu; öğretide ve Uyuşmazlık Mahkemesi ile AYIM içtihatlarında genel kabul gören görüşe göre; idari işlemin görevli yargı yerinin tespiti yönünden "askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılmasının gerektiği; eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise, bu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğu; daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin; idarece bir asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevleri, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural gerek ve gelenekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemler olduğu; konut edindirme yardımlarının hak sahiplerine ödenmesi usul ve esaslarını düzenleyen ve 30.05.2007 tarih ve 26537 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5664 sayılı Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanunun 2'nci maddesinin (c) fıkrasında; "Hak Sahibi: Mülga 3320 sayılı Memurlar ve İşçiler ile Bunların Emeklilerine Konut Edindirme Yardımı Yapılması Hakkında Kanun uyarınca; 1/1/1987 iıa 31112/1995 tarihleri arasında adlarına konut edindirme yardımı yatırılan ve yardım tutarları gerekli bildirimler yapılarak Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi hesaplarına intikal etmiş olan kişiler veya bunların kanuni mirasçıları ile 1/1/1987 ila 31112/1995 tarihleri arasında adlarına düzenlenen bildirim formu, konut edindirme yardımı hesaplarını tahakkuk ettirmek ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine devretmekle yükümlü kurum ve kuruluşlara verilmiş ve yardım tutarı tahsil edilmiş, ancak Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi hesaplarına intikal ettirilmemiş olan kişiler (SSK tarafından yardım tutarları kısmen Bankaya aktarılmış olan işçi emeklileri dahil) veya bunların kanuni mirasçıları” olarak belirlenmiş olduğu; hak sahiplerinin belirlenmesine ilişkin düzenlemelere Kanunun 3'üncü maddesinde yer verildiği; bu hükme göre Mülga 3320 sayılı Kanunun 4'üncü maddesi uyarınca konut edindirme yardımı hesaplarını tahakkuk ettirmek ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine devretmekle yükümlü olup, ilgili mevzuatı uyarınca bu kanuna ekli (1) sayılı cetveli daha önce gönderen kurumlar dışındaki tüm kurum ve kuruluşların; Konut edindirme yardımı Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine aktarılmış olan hak sahiplerinin isimleri ve yardım tutarlarının yer aldığı listeleri, konut edindirme yardım tutarı tahsil edilmiş, ancak Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine aktarılmamış olan hak sahiplerinin isimleri ve yardım tutarlarının yer aldığı listeleri, her hak sahibi için bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvele uygun şekilde ve elektronik ortamda kayıtlı olarak Bankaya teslim edeceği, belirlenen süre içinde hak sahiplerine ilişkin listelerin bildirilmemesi, mükerrer veya yanlış bildirilmesi halinde hak sahiplerine karşı sorumluluğun ilgili kurum ve kuruluşlara ait olduğu hükmü, aynı Kanunun 5'inci maddesinde; hak sahiplerine ilişkin olarak bildirilen listelerin resmi gazetede ilan edileceği, bu listelerde isimleri yer almadığı halde konut edindirme yardımına müstahak olduğunu ileri sürenlerin, ilanın yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde Mülga 3320 sayılı Kanuna göre konut edindirme yardımı hesaplarını tahakkuk ettirmek ve ilgili bankaya devretmekle yükümlü olan kurum ve kuruluşlara başvurmaları halinde, adlarına daha önce konut edindirme yardımı yapıldığı hususunun her zaman düzenlenmesi mümkün olmayan nitelikteki belgelerle kanıtlanması veya bu durumun ilgili kurum kayıtları ile anlaşılması kaydıyla, konut edindirme yardımı tutarlarının ilgili kurum veya kuruluşlarca hesaplanarak ilgililerin başvurusunu izleyen 2 aylık (bu süre 5828 Sayılı 2009 yılı Merkezi Bütçe Kanunun 29'uncu maddesiyle 8 ay olarak değiştirilmiştir) süre içinde Kanuna ekli EK-(1) sayılı cetvele uygun olarak bankaya bildirileceği, başvuru süresi geçirildikten sonra yapılan taleplerin kurum ve kuruluşlarca dikkate alınmayacağı hükmü bulunduğu; ancak, 5939 sayılı yasanın genel gerekçesinde de belirtildiği üzere, hak sahiplerine ilişkin bilgilerin Tasfiye Halinde Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine 8 aylık süre içerisinde bildirilememesi ve bu durumun yarattığı hak kayıplarının önlenmesi maksadıyla 08.12.2009 tarih ve 5939 sayılı kanunla (17.12.2009 tarih ve 27435 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.) 5664 sayılı Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanunda değişiklik yapılmış olduğu; mülga 3320 sayılı Kanun uyarınca belirli dönem adlarına konut edindirme yardımı yatırılmış olup da, hak sahibi olarak tanımlananlara yapılacak ödemelere dair usul ve esaslar 5664 sayılı Yasa ile düzenlenmiş ise de, 5939 sayılı Yasa ile hatalı bildirimlerin düzeltilmesi ve ilanı, hatasız bildirimlerin ödemeyle yükümlü olan Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. (EGYO)’ne bildirimi ve hak sahipleri için hesaplanacak nema oranları yeniden kurala bağlanmış, Türkiye Emlak Bankası A.Ş. ne iletilen listelerde isimleri yer almadığı halde, konut edindirme yardımına müstahak olduğunu ileri sürenlerin itirazları üzerine konut edindirme yardımı tutarları yeniden hesaplanarak bankaya bildirmemiş olan Kurum ve Kuruluşlara yeniden bildirim yapabilmesi için ek süre verilmiş olduğu; 5939 sayılı yasa ile kurum ve kuruluşlara; hatalı bildirimlerin düzeltilmesi için 31.12.2010 tarihine kadar, bu düzeltmeler sırasında yeni hak sahibi bildirimi için 30.06.2010 tarihine kadar, düzeltmeler sonucu hazırlanacak son listelerin gönderilmesi için 31.03.2011 tarihine kadar süre tanındığı, bu süreç içerisinde belirlenen hak sahiplerinin üçer aylık dönemler halinde ve sürecin sonunda Resmi Gazetede ilan edileceğinin anlaşıldığı; yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler karşısında davanın çözümünde; ne davacının 1602 sayılı Kanunun 20'nci maddesi uyarınca asker kişi sayılmasının, ne de görev ve hizmet yerinin TSK kadrolarında yer almasının en ufak bir etki ve öneminin bulunmadığı; davacıya konut edindirme yardımı ödenip ödenmeyeceği hususunda işlem tesis edilirken ve bu işlemin yargısal denetimi sırasında askeri kural ve gerekler yönünden bir değerlendirme yapılmayacağı, dolayısıyla Anayasanın 157 ve 1602 sayılı Yasanın 20'nci maddelerinde öngörülen koşullardan "askeri hizmete ilişkin bulunma" koşulunun gerçekleşmediği, davanın görüm ve çözümünün genel idari yargı yerinin görevine girdiği sonuç ve kanaatine varılmış olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

I-İLK İNCELEME Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; genel ve askeri idari yargı yerleri arasında anılan Yasanın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, askeri idari yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece genel idari yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde genel idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Savcısı Hakan Ali TURGUT’un, davada genel idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Erzincan 3. Ordu, 1. Sınıf As. Ceza ve Tutukevi Müdürlüğü'nde, Cezaevi Müdürü olarak görev yapan davacının, 1987-1990 yılları arasında maaşından Konut Edindirme Yardımı adı altında yapılan kesintinin tarafına ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Davacının 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddesinde sayılan asker kişilerden olduğu ve bu nedenle dava konusu işlemin asker kişiyi ilgilendirdiği tartışmasızdır.

Dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına gelince:

İdari işlemin, görevli yargı yerinin tespiti yönünden “askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılması gerekmektedir. Eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise, bu işlemin askeri hizmete ilişkin olduğu kabul edilmelidir. Daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemler; idarenin bir asker kişinin askeri yeterlik ve yeteneklerinin, tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevlerinin; askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural ve gerekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemlerdir. İşlem, askeri olmayan bir makam tarafından tesis edilmiş olsa bile durum değişmemekte menfaati ihlal edilen asker kişinin açtığı davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde görülmesi gerekmektedir.

30.5.2007 tarih ve 26537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5664 sayılı “Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanun”un “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. maddesinde, “(1) Bu Kanunun amacı, mülga 3320 sayılı Memurlar ve İşçiler ile Bunların Emeklilerine Konut Edindirme Yardımı Yapılması Hakkında Kanun uyarınca hak sahibi olanlara nakit veya hisse senedi olarak ödeme yapılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.”; “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinin c bendinde; “Bu Kanunun uygulanmasında; (…) c) Hak sahibi: Mülga 3320 sayılı Memurlar ve İşçiler ile Bunların Emeklilerine Konut Edindirme Yardımı Yapılması Hakkında Kanun uyarınca; 1/1/1987 ilâ 31/12/1995 tarihleri arasında adlarına konut edindirme yardımı yatırılan ve yardım tutarları gerekli bildirimler yapılarak Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi hesaplarına intikal etmiş olan kişiler veya bunların kanunî mirasçıları ile 1/1/1987 ilâ 31/12/1995 tarihleri arasında adlarına düzenlenen bildirim formu, konut edindirme yardımı hesaplarını tahakkuk ettirmek ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine devretmekle yükümlü kurum ve kuruluşlara verilmiş ve yardım tutarı tahsil edilmiş, ancak Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi hesaplarına intikal ettirilmemiş olan kişiler (SSK tarafından yardım tutarları kısmen Bankaya aktarılmış olan işçi emeklileri dahil) veya bunların kanunî mirasçılarını,(…) ifade eder.”; “Hak sahiplerinin alacaklarının nemalandırılması ve ödeme” başlıklı 4.maddesinde;

“(1) Hak sahiplerinin konut edindirme yardımı ana para tutarlarının nemalandırılmasında; 1/1/1987 ilâ 29/12/1999 tarihleri arasındaki dönem için Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketinin 6 aylık vadeli mevduat faizi bileşik usûlde uygulanır. 29/12/1999 tarihinden sonraki dönem için 3 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen süre sonundaki EGYO'nun net aktif değerinin % 60,96'sının bu Kanunla mülga 588 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi tarafından aynî sermaye olarak EGYO'ya devredilen taşınmaz karşılığı 395.751.717,17 YTL'ye oranı esas alınarak nema hesaplanır.

(2) EGYO, 3 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen süre sonundaki net aktif değerini Sermaye Piyasası Kurulunun gayrimenkul yatırım ortaklıklarına ilişkin düzenlemelerindeki usûl ve esaslara göre belirler ve sonuçları Bankaya bildirir.

(3) 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan hak sahiplerine ilişkin bilgiler Bankaca EGYO'ya bildirilir. Bu kişilere talep etmeleri halinde ödemeler, nemasıyla birlikte nakit veya payları oranında EGYO hisse senedi verilmek suretiyle yapılır. Her bir hak sahibinin EGYO'nun sermayesinin % 60,96'sı içindeki payı; hak sahibinin konut edindirme yardımının 29/12/1999 itibarıyla nemalandırılmış toplam değerinin, tüm hak sahiplerinin konut edindirme yardımlarının 29/12/1999 tarihi itibarıyla nemalandırılmış toplam değeri içindeki payı esas alınarak belirlenir. Hak sahiplerine yapılacak ödemelerde kullanılmak üzere gerektiğinde Hazine Müsteşarlığı tarafından EGYO'ya, ikrazen Devlet iç borçlanma senedi ihraç edilebilir. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/139 md.) Bu fıkrada tanımlanan hak sahiplerine EGYO tarafından ödenen kâr paylarının EGYO’nun yükümlülüğünü aşan kısmı, Hazine Müsteşarlığınca incelenmesini müteakip düzenlenecek rapora istinaden Hazine tarafından EGYO’ya ödenir.

(4) 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde tanımlanan hak sahiplerine ilişkin bilgiler Bankaca EGYO'ya bildirilir ve hak sahiplerince talep edilmesi halinde, karşılığının Hazine tarafından EGYO'ya aktarılmasını müteakip EGYO tarafından nemasıyla birlikte nakit olarak ödeme yapılır.

(5) Konut edindirme yardımı hesaplarını tahakkuk ettirmek ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine devretmekle yükümlü kurum ve kuruluşlar nezdinde bulunan ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine aktarılmamış olan hak sahiplerine ilişkin konut edindirme yardımı tutarlarının tamamı, fer'ilerinin tahsili beklenilmeksizin, Hazine Müsteşarlığının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki 410 numaralı hesabına aktarılır. Bu kişilere ait konut edindirme yardımı tutarları gecikme zamları ile birlikte, ilgili kurumlarca tahsil edilmesini müteakip tahsilatın yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar Hazine Müsteşarlığının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki 410 numaralı hesabına aktarılır. (Ek cümle: 8/12/2009-5939/1 md.) Bu fıkra uyarınca ana para ve fer'ilerinin ayrımı yapılmaksızın 410 numaralı hesaba aktarılan tutarlar bütçeye gelir kaydedilir.

(6) Bu Kanunun uygulanmasında, SSK tarafından işverenlerden gecikme zammı ve faizi ile birlikte tahsil edilen konut edindirme yardımı tutarlarının ilişkin olduğu ayı takip eden ayın sonunda tahsil edilmiş olduğu kabul edilerek işlem yapılır.

(7) Hak sahiplerine yapılacak nakit ödemeler EGYO tarafından belirlenecek ödeme planı ve süresine göre yapılır.

(8) Nakit olarak yapılacak ödemeler için EGYO ile Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Anonim Şirketi arasında protokol düzenlenir.

(9) 3 üncü maddede belirtilen sürenin bitiminden itibaren hak sahiplerinin alacakları nemalandırılmaz.”; “İlan ve hak sahipliğinin sona ermesi” başlıklı 5. maddesinde;

“(1) Hak sahiplerine ilişkin olarak 4 üncü madde uyarınca Bankaca EGYO'ya bildirilen listeler hak sahipliğinin tespitine esas olmak üzere Resmî Gazetede ilan edilir.

(2) Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine iletilen listelerde isimleri yer almadığı halde, konut edindirme yardımına müstahak olduğunu ileri sürenlerin, ilanın yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içerisinde mülga 3320 sayılı Kanuna göre konut edindirme yardımı hesaplarını tahakkuk ettirmek ve ilgili bankaya devretmekle yükümlü olan kurum ve kuruluşlara başvurmaları halinde, adlarına daha önce konut edindirme yardımı yapıldığı hususunun her zaman düzenlenmesi mümkün olmayan nitelikteki belgelerle kanıtlanması veya bu durumun ilgili kurumların kayıtları ile anlaşılması kaydıyla, konut edindirme yardımı tutarları ilgili kurum veya kuruluşlarca hesaplanarak ilgililerin başvurusunu izleyen 8 aylık süre içinde 3 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen formatta ve şekilde Bankaya bildirilir. (Mülga ikinci cümle: 8/12/2009-5939/2 md.) Bu fıkrada belirtilen başvuru süresi geçirildikten sonra yapılan talepler ilgili kurum ve kuruluşlarca dikkate alınmaz.

(3) (Mülga : 8/12/2009-5939/2 md.)

(4) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) İkinci fıkrada belirlenen sürenin sonuna kadar ilgili kurum ve kuruluşlarca Bankaya gönderilen listelerde belirlenen hatalı bildirimler, Banka tarafından azami 3 ay içinde ilgili kurumlara düzeltme işlemleri için iade edilir. Hatalı bildirimlerin düzeltilmesi ile ilgili süre 31/12/2010 tarihinde sona erer. Ancak kurum ve kuruluşlar süre sonunu beklemeden düzeltmesi tamamlanan listeleri üçer aylık dönemler halinde Bankaya gönderir. Bu düzeltme sırasında, 30/6/2010 tarihinden sonra yeni hak sahibi bildirimi yapılamaz. Banka, ikinci fıkrada belirlenen sürenin sonuna kadar yapılacak bildirimlerden hatasız olanlara göre hazırlanacak listeleri 31/3/2010 tarihine kadar, kurum ve kuruluşlarca düzeltme işlemleri yapılarak gönderilen listeleri ise üçer aylık dönemler halinde EGYO’ya gönderir. Düzeltmeler neticesinde hazırlanacak son liste 31/3/2011 tarihine kadar EGYO’ya gönderilir. Bankaca EGYO’ya bildirilen listeler hak sahipliğinin tespitine esas olmak üzere EGYO tarafından Resmî Gazete’de ilan edilir.

(5) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Dördüncü fıkraya göre Resmî Gazete’de ilan edilen ilk listede yer alan hak sahipleri için 4 üncü maddeye göre yapılan nema hesaplaması neticesinde oluşan yardım tutarına ilk ilanın yapılacağı tarihe kadarki dönem için % 10 artış uygulanır. İlk ilan tarihinden sonraki listelerde isimleri yer alan hak sahiplerine ise her ilan dönemi için başlangıçtaki % 10 artışa ilave olarak basit usulde % 1,25 artış uygulanır.

(6) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Deprem, sel, yangın gibi sebeplerle konut edindirme yardımı hak sahiplerinin bildirimlerini bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvele uygun şekilde yapamayan kurum ve kuruluşların, bu bilgilerin yukarıda belirtilen sebeplerle zayi olduğuna ilişkin mahkeme kararını ekleyerek hak sahiplerinin kurum ve kuruluşlarında çalıştıkları tarihleri 30/6/2010 tarihine kadar bu Kanuna ekli (2) sayılı cetveldeki formatta ve elektronik ortamda Bankaya bildirmeleri halinde, hak sahiplerinin bu kurum ve kuruluşlarda çalıştıkları tarihlere isabet eden kanuni yardım dilimleri dikkate alınmak suretiyle beşinci fıkra çerçevesinde nema hesaplaması yapılır.

(7) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Birinci fıkra uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilen listelerde yer aldığı halde hatalı bildirimler nedeniyle yardım tutarını alamayanların bilgileri de dördüncü fıkrada belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda işleme alınarak Resmî Gazete’de iptal ve düzeltme listesi olarak ilan edilir. Bu listelerdeki hak sahiplerinin alacakları da beşinci fıkra çerçevesinde nemalandırılır.

(8) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Birinci fıkra uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilen listelerde yer aldığı halde, yardım tutarını eksik alan hak sahiplerinin alacakları ile Resmî Gazete’de ilan edilen listelerde yer almayıp hak sahibi oldukları ilgili kurum ve kuruluşlarca bildirilen kişilerin alacakları ile ilgili olarak; düzeltme, nemalandırma ve ilan işlemleri dördüncü ve beşinci fıkrada belirtilen esaslar uyarınca yapılır.

(9) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Belediyeler, bu Kanunda belirlenen kriterlere ve nema hesaplama yöntemine göre nemalandıracakları tutarı kendi kaynaklarından çalışanlarına ödeyebilir.

(10) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Bu madde uyarınca yapılan ilan tarihlerinden itibaren beş yıl içinde talep edilmeyen alacaklar Hazineye irad kaydedilir.

(11) (Ek: 8/12/2009-5939/2 md.) Bu maddede yapılan düzenlemeler uyarınca ilan edilen listelerde yer alan;

a) 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde ve bu maddenin ikinci ve altıncı fıkralarında tanımlanan gruptaki hak sahiplerine 4 üncü maddenin üçüncü fıkrası ve 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 18 inci maddesi uyarınca,

b) 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde tanımlanan gruptaki hak sahiplerine 4 üncü maddenin dördüncü fıkrası uyarınca,

ödenmek üzere Hazine Müsteşarlığı tarafından EGYO’ya kaynak aktarılır.” denilmiştir.

Uyuşmazlığa ilişkin mevzuat hükümleri ile somut olay birlikte irdelendiğinde; davacının Temmuz 1990 yılına kadar hiç lojmanda oturmadığını; bu çerçevede mülga 3320 ve 5664 sayılı Kanun gereği hak sahibi olduğunu, ancak isminin Resmi Gazete'de açıklanan hak sahipleri arasında yer almadığını; gerekli düzeltme ve çalışmanın yapılarak hak sahibi olduğu ödemenin yapılması istemiyle süresi içerisinde davalı idareye başvurduğunu fakat isteminin reddedildiğini belirterek, 01/01/1987 ile Temmuz 1990 tarihleri arasında aylıklarından kesilmiş olan Konut Edindirme Yardımı ödemelerinin yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle dava açtığı; davacının yaptığı başvuru üzerine davalı idarece işlem tesis edilirken ve devamında açılan davanın yargısal denetimi sırasında askeri kural ve gerekler yönünden bir değerlendirme yapılması gerekmediğinden, dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Belirtilen durum karşısında, olayda Anayasa’nın 157. ve 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddelerinde öngörülen, idari işlemin asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması koşulları birlikte gerçekleşmediğinden, davanın görüm ve çözümü genel idari yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde GENEL İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sivas İdare Mahkemesi’nin 05.05.2011 gün ve E:2011/734, K:2011/670 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/239

KARAR NO: 2013/11

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.G.

Vekilleri : Av. M.B.A., Av. M.G. Av. A.T.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkillinin 60/10690 oranında hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, 4. Bölge Çukurca Köyü, 26121 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın çok uzun yıllardır, "Çankaya Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesis Alanı" olarak ayrılmış bulunduğunu; ancak, davalı idarece bu güne kadar kamulaştırma yapılmadığından müvekkilinin taşınmazdan özgürce tasarruf etmek imkanından mahrum kaldığını, idarenin bu davranışının haksız fiil olduğunu, kamulaştırmasız el atma eylemini oluşturduğunu; son görüş ve içtihatlara göre; uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle açılan davada (kamulaştırmasız el atma davası) idarenin sorumlu olacağının kabul edildiğini belirterek; davalı idarece kamulaştırmasız el atılan Ankara ili Çankaya ilçesi 4. Bölge Çukurca köyü, 26121 Ada 5 Parselde kayıtlı gayrimenkulde bulunan 60/10690 hissesi için fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydı ile bugüne kadar davalı idarece kamulaştırma yapmadan taşınmazın müvekkilce mülkiyet hakkının özüne uygun olarak özgürce kullanımına engel olunması nedeni ile taşınmazın mahkemece belirlenecek bedelinin (şimdilik dava açılırken gösterilen asgari bedel 100,00 TL olmak üzere) dava tarihinden itibaren en yüksek faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, imar planı, parselasyon planı gibi idari işlemlerden kaynaklanan davalarda, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 4.4.2012 gün ve E:2011/531 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma davası olduğu, Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin yerleşik kararlarına göre Adli Yargının görevli bulunduğu gerekçesiyle davalının yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’nci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sosyo kültürel tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sosyo kültürel tesis alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sosyo kültürel tesis alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI: Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/l-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; davaya konu, idari eylemin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanmakta olduğu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun'un 2/l-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 11. Asliye Hukuk: Mahkemesinin 2011/531 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında "Çankaya Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesis Alanı" olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinde; “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik dördüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik üçüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Aynı Kanun'un 18. maddesinde, “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez.

(Değişik üçüncü fıkra: 3/12/2003-5006/1 md.) Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.

Düzenleme ortaklık paylarının toplamı, yukarıdaki fıkrada sözü geçen umumi hizmetler için, yeniden ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olduğu takdirde, eksik kalan miktar belediye veya valilikçe kamulaştırma yolu ile tamamlanır.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez…” hükmü yer almıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden; İmarın 26121 ada eski 1-2-3-4 sayılı (yeni 5 parsel) parsellerinin de içinde bulunduğu Çukurca Mahallesi 2. etap 1/1000 ölçekli ıslah imar planının Çankaya Belediyesi Meclisinin 21.04.1988 tarih ve 1388 sayılı kararı ile kabul edildiği; onanlı plana uygun olarak hazırlanan 81031 nolu parselasyon planının da Çankaya Belediye Encümeni'nin 29.11.1988 tarih ve 3177 sayılı kararı ile kabul edilerek kesinleştiği ve tapuya tescillerinin sağlandığı; 81031 nolu parselasyon planı kapsamındaki imarın 26121 ada eski 1 (yeni 5 parsel) sayılı parselinin, planı gereği olmak üzere kamu ortaklık payından (K.O.P.) meydana geldiği, “Çankaya Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesisler Alanı " olarak ayrıldığı, bu bölgede daha sonra yapılan Revizyon imar planı ile 1 -2-3-4 sayılı parsellerin aynı ada 5 sayılı parsel no.su aldığı ve 10690 m2 olarak teşekkül ettiği; plan kapsamında yapılan yol genişlemesi ile 26121 ada eski 1 ve 2 parsellerin etkilendiği ve 1-2 parsellerden 274 ve 273 m2 olmak üzere yola giden miktar olarak uhdesinde bulunduğu ayrıca, 26121 ada-5 parsele emsal (E): 1,35 ve Hmax: Serbest olacak şekilde yapılaşma koşullarının getirildiği; Çukurca Mahallesi 1. etap 1/1000 ölçekli ıslah imar planının Çankaya Belediyesi Meclisinin 09.03.1988 tarih ve 104 sayılı kararı ile kabul edildiği, dava konusu 26121 ada 5 sayılı kamu parselinde hisseleri oranında şuyulanmış bulunan maliklerin konut haklarının plan kapsamındaki diğer konut parsellerinde verildiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın uygulama imar planıyla “Çankaya Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesisler Alanı" kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.4.2012 gün ve E:2011/531 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/240

KARAR NO: 2013/12

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Sağlık hizmetinin yürütülmesi sırasında meydana gelen maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : G.V.

Vekili : Av. M.B.

Davalılar : 1- Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. R.C.

2- İ.A. (Yalnızca Adli Yargıda)

Vekili : Av. N.G.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin sağ böbreğindeki şikayet nedeniyle Diyarbakır Devlet Hastanesine başvurduğunu, yapılan tetkik ve tahIillerde sağ böbrek kanalına inen 8 mm çapında bir taşın tespit edildiğini, bu taşın kendiliğinden düşeceği ve bu nedenle cerrahi müdahalenin gereksizliği bilinen bir olgu olmasına rağmen Dr. İ.A.'nun, devlet hastanelerinde halen devam eden performans sistemi ve döner sermayeden daha fazla yararlanmak kaygısıyla müvekkilini kapalı ameliyat olması konusunda adeta zorlandığını, müvekkilinin ısrarla ameliyat olmak istemediğini ifade etmesine rağmen 27/03/2009 tarihinde ameliyata alındığını, ameliyatın 40-45 dakika süreceğinin ifade edildiğini ve ameliyat işlemine girişildiğini, cerrahi müdahale sırasında hekimin tıbben kabul edilmesi mümkün olmayan hataları sonucunda müvekkilinin ölüm tehlikesine maruz kaldığını, tablosunun dramatik bir biçimde bozulması üzerine acil olarak açık ameliyata alındığını, 4-5 saat süren ameliyat sırasında müvekkilinin tümüyle sağlam olan böbreğinin alındığını, tedavi belgeleri arasında bulunan onam belgesindeki imzanın dahi müvekkiline ait olmadığını, hatalar zinciri nedeniyle müvekkilinin sağlam böbreğini kaybettiğini, ömür boyu sürecek bir iş gücü kaybı ve maluliyet durumuna sokulduğunu, konu ile ilgili olarak Diyarbakır C.Başsavcılığına yapılan şikayet sonucunda soruşturma açıldığını, soruşturmanın devam ettiğini ifade ederek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 80.0000,00 TL manevi, 1.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 27/03/2009 tarihinden itibaren isleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle 24.3.2010 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

DİYARBAKIR 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.10.2011 gün ve E:2010/235, K:2011/1049 sayı ile, davanın özetine, davalıların savunmalarına ve tanık beyanlarına yer verdikten sonra; davacı vekilinin isteminin, hatalı ameliyat nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararın giderilmesine yönelik bulunduğu; davalı Sağlık Bakanlığının bir kamu tüzel kişiliği olduğu, işlem ve eylemleri kamusal nitelik taşıdığından; idarenin hizmet kusurlarından doğan zararlardan dolayı ilgili idareye karşı idari yargı yerinde tam yargı davası açılmasının gerektiği; bu nedenle Sağlık Bakanlığı yönünden davanın yargı yolu bakımından reddine karar vermenin gerektiği; davalı doktor yönünden ise Anayasanın 129/5 maddesine göre memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davalarının, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ancak idare aleyhine açılabileceği, bu nedenle davalı doktor aleyhine açılan davanın da husumetten reddine karar vermenin gerekmiş olduğu gerekçesiyle; davacının Sağlık Bakanlığı aleyhine açmış olduğu davanın yargı yolu bakımından reddine; davacının İ.A. aleyhine açmış olduğu davanın husumet yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, aynı konudan dolayı yalnızca Sağlık Bakanlığı'na karşı 40.000,00 TL Manevi ve 80.000,00 TL iş gücü kaybından kaynaklanan maddi olmak üzere toplam 120.000,00 TL tazminat istemiyle 1.2.2012 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

DİYARBAKIR 3. İDARE MAHKEMESİ: 08.02.2012 gün ve E:2012/108, K:2012/176 sayı ile, 04.02.2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak, yürürlük başlıklı 451 Maddesi uyarınca 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 3 Maddesinde; " Her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemeleri bakar. İdarenin sorumluluğu dışında kalan sebeplerden doğan aynı tür zararların tazminine ilişkin davalarda dahi bu hüküm uygulanır. 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri saklıdır" hükmü, Kanun'un Geçici 1. maddesinde ise; "Bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümleri, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmaz" hükmünün yer aldığı; 6100 sayılı Yasa'nın yukarıda yer verilen hükümlerinin incelenmesinden; her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davaların yasanın yürürlük tarihi 01.10.2011 tarihinden sonra açılması halinde görevli yargı yerinin asliye hukuk mahkemeleri olduğunun anlaşıldığı; Yasa'nın yürürlük tarihinden önce açılan davaların akıbeti yönünden ise Yasa'nın Geçici 1. maddesi ile açıklık getirilmiş ve Yasa'nın yargı yolu ve göreve ilişkin hükümlerinin, Yasa'nın yürürlüğe girmesinden önce açılmış olan davalarda uygulanmayacağının hüküm altına alınmış olduğu; Yasanın Geçici 1. maddesinden anlaşılması gerekenin, Yasa'nın yürürlük tarihinden önce, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin idari yargı mercileri önünde açılan davaların, idari yargı mahkemelerince görülerek sonuçlandırılması gerektiği, Yasa'nın 3. maddesine dayanılarak asliye hukuk mahkemelerinin görevli olduğundan bahisle bu mahkemelerce görev ret kararlarının verilemeyeceği; dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden. 27.03.2009 tarihinde gerçekleştirilen tıbbı müdahale sonucunda davacının böbreğinin alındığı, bu duruma davalı idarece yürütülen özensiz tedavi hizmetinin yol açtığı ileri sürülerek, Dr. İ.A. ile birlikte davalı idare aleyhine 24.03.2010 tarihinde Diyarbakır 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2010/235 sayılı dosyasında tazminat davası açıldığı, mahkemesince 18.10.2011 tarih ve 2011/1049 sayılı karar ile Sağlık Bakanlığı aleyhine açılan davanın görülmesinde idari yargı mercilerinin görevli olduğundan bahisle davalı idare yönünden görev ret kararı verildiği, anılan görev ret kararı üzerine davacı tarafından toplam 120.000,00 TL'nin faizi ile birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle mahkemeleri nezdinde bakılmakta olan davanın açıldığının anlaşıldığı; bu durumda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden önce idari yargı mercileri önünde açılmış, bir tazminat davası bulunmadığından Kanun'un 3. ve Geçici 1. maddesi uyarınca bakılmakta olan davanın idare mahkemelerince çözüme bağlanmasına olanak bulunmadığından, davanın görüm ve çözümünün adli yargı mercilerinin görevine girdiğinin açık olduğu gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a, maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde davalı Sağlık Bakanlığı yönünden olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının teşhis ve tedavisinde kullanılan yöntemlerin yanlış olduğu nedeniyle uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle açılmıştır.

Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. maddesinde, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemelerinin bakacağı hükmüne, geçici 1. maddesinde ise, bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümlerinin, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmayacağı hükmüne yer verilmiş, bu Kanunun 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının birinci cümlesinin iptali amacıyla açılan davada, Anayasa Mahkemesi, 16.2.2012 tarih ve E:2011/35, K:2012/23 sayılı kararıyla: dava konusu kuralla, sadece kişinin vücut bütünlüğüne verilen maddi zararlar ile buna bağlı manevi zararların ve ölüm nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararların tazmini konusunun kapsama alındığı ve bu tazminat davalarına bakma görevinin asliye hukuk mahkemelerine verildiği; buna göre, aynı idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerden kaynaklanan zararların kapsama alınmadığı; sorumluluk sebebi aynı olsa da bu zararların tazmini davalarının idari yargıda görülmeye devam edeceği; bu durumda, idarenin aynı yapı içinde aldığı kararın bir bölümünün idari yargıda bir bölümünün adli yargıda görülmesinin yargılamanın bütünlüğünü bozacağı; ayrıca iki ayrı yargı kolunda görülen davalarda, idarenin sorumluluğu, bu sorumluluğun kapsamı, idarenin tazmin yükümlülüğü konularında farklı sonuçlara ulaşabileceği; esasen idare hukukunda var olan hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk kavramlarının, kişilerin gördüğü zararların tazmininde kullanılan ve kişilerin idare karşısında korunma kapsamını genişleten kavramlar olduğu; idare hukukunda, idarenin hiçbir kusuru olmasa da sosyal risk, terör eylemleri, fedakarlığın denkleştirilmesi gibi kusursuz sorumluluğa ilişkin kavramlara dayanılarak kişilerin uğradığı zararların tazmin edilmesinin mümkün olduğu; özel hukuk alanındaki kusursuz sorumluluk hallerinin ise belirli konular için düzenlendiği ve sınırlı olduğu; idarenin idare hukuku esaslarına dayanarak tesis ettiği tartışmasız bulunan eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerden kaynaklanan zararlara ilişkin davaların idari yargı yerlerinde görülmesi gerektiği; bu nedenle, yukarıda belirtildiği gibi, aynı idari eylem, işlem veya sorumluluk sebebinden kaynaklanan zararların tazminine ilişkin davaların farklı yargı yerlerinde görülmesinde kamu yararı ve haklı neden olduğunun söylenemeyeceği gerekçesiyle iptaline karar vermiştir.

Davacı vekilince, müvekkilinin zararının, 27.03.2009 tarihinde Diyarbakır Devlet Hastanesi'nde gerçekleştirilen tıbbi müdahale sırasında, tıbbi kötü uygulama, hatalı ve özensiz tedavi, hekimin mesleği icra ederken yapmış olduğu hatalardan ya da mesleğini gerektirdiği şekilde yerine getirememesinden dolayı böbreğinin alınmasından kaynakIandığı; dolayısıyla, idarenin doğan zarardan hizmet kusuru ilkesi uyarınca sorumluluğunun bulunduğu ileri sürülmüştür.

Bu duruma göre, hastanenin kamu hizmetini yürüttüğü sırada kişilere verdiği zararın tazmini istemiyle açılan bu davada, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya başka nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının saptanması gerekmektedir. Bu hususların saptanması ise idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden, 2577 sayılı Yasa’nın 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan tam yargı davasının görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevlidir.

Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden İdare Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Diyarbakır 3.İdare Mahkemesi’nin 08.02.2012 gün ve E:2012/108, K:2012/176 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/250

KARAR NO: 2013/13

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : R.K.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. K.S.

O L A Y : Türk Telekomünikasyon A.Ş. Genel Müdürlüğü, Otomasyon Sistemleri Merkezi Müdürlüğünde, kapsamdışı personel statüsünde Bilgisayar İşletmeni olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 8.5.2006 tarihinde Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı, ayrıldıktan sonra 1.1.2006 tarihinden geçerli olan 40+40 TL. Denge Tazminatı ile %2.32 oranındaki enflasyon farkının ödenmesi istemiyle yaptığı 4.2.2009 tarihli ilk başvurusuna, Kurumun verdiği 24.2.2009 tarih ve 1314 sayılı cevap yazısında, 14.2.2006 tarihinde Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesi nedeniyle 1.7.2006 tarihinde geçerli %2.32 oranındaki artış ile 40+40 TL’lik farkın, tazminatına esas maaş ilmuhaberine yansıtılmadığını bildirdiğini; Kuruma 20.4.2009 tarihinde 32945 sayı ile tekrar bu mağduriyetinin giderilmesi ve nakil olduğu kuruma yeni maaş ilmuhaberinin gönderilmesini ve bu süre içindeki alacaklarının yasal faizi ile tarafına ödenmesini isteyen dilekçesine, 25.5.2009 tarih ve 3461 sayılı yazı ile olumsuz cevap verildiğini ileri sürerek; Davalının, 25.5.2009 tarih ve 3461 sayılı menfi işleminin iptali, hakkı olan alacaklarının yasal faizi ile hesaplanarak tarafına ödenmesi ve hak kaybının tanzimini istemiyle 17.7.2009 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 15. İdare Mahkemesi; 1.10.2009 gün, E:2009/953, K:2009/1142 sayı ile; T. Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden %55'inin, Bakanlar Kurulunun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)'nin %55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına ilişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar” uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ye satılmış olduğunun görülmesi karşısında; 14.11.2005 tarihinden sonra tesis edilen işlemlerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün idari yargı mercilerinin görev alanına girmediği gerekçesiyle, davanın görev yönünden reddine karar vermiş; Davacı temyiz isteminde bulunmuştur.

Anılan karar, temyiz incelemesi sonucu Danıştay Beşinci Dairesinin 22.6.2010 günlü, E:2010/1343, K:2010/4716 sayılı kararıyla; T. Telekomünikasyon A.Ş.'nin %55'inin Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 günlü, 2005/9146 sayılı kararı uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ye satıldığı, T. Telekom A.Ş.'nin bu tarih itibariyle kamu kuruluşu niteliğinin sona erdiğinin açık olduğu, ancak kanun koyucunun, 5398 sayılı Yasa ile 406 sayılı Yasanın Ek 29. maddesinde değişiklik yaparak getirdiği düzenlemelerle T. Telekom A.Ş.'nin özelleştirilmesi sonucunda, nakle tabi personele ilişkin uygulamaların 4046 sayılı Kanun'un 22. maddesi ile uyumlu olması amacıyla ve iletişim alanında ulusal ve uluslararası düzeyde oluşabilecek telafisi imkansız aksaklıkların önlenmesi için, işlevsel görevlerde bulunan ve ikamesi kısa sürede imkansız personelin isteklerine bağlı olarak makul bir süre kamu görevlerinden aylıksız izinli sayılarak çalışmalarına olanak sağladığı, kanun koyucunun amacı göz önünde bulundurulduğunda aylıksız izinde geçen süre içinde yürütülen görevin bir kamu görevi olduğunun kabulü gerektiği, uyuşmazlıkta davacının T. Telekom'da kapsam dışı personel olarak çalışmakta iken 406 sayılı Yasa hükümleri uyarınca hisse devrinin yapıldığı 14.11.2005 tarihinden sonraki 180 gün içinde, T. Telekomünikasyon A.Ş. tarafından Devlet Personel Başkanlığı'na nakil için bildirildiği ve yeni kurumuna atanarak göreve başladığı, bu süre içinde bulunduğu statü ve yaptığı görev itibariyle kamu görevi yürüttüğü göz önünde bulundurulduğunda 406 sayılı Yasa'nın 5398 sayılı Yasa ile değişik Ek-29. maddesi uygulamasından doğan uyuşmazlığın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuş; ancak Ankara 15. idare Mahkemesi, bozma kararına uymayarak, 13.10.2010 gün ve E:2010/1687, K:2010/1180 sayı ile, ilk kararında ısrar etmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu:7.4.2011 gün ve E:2011/55, K:2011/205 sayı ile, yasal düzenlemelerde; T. Telekom A.Ş.'nin özelleştirilmesi sonucunda, işlevsel görevlerde bulunan ve ikamesi kısa sürede imkansız personelin isteklerine bağlı olarak makul bir süre kamu görevlerinden aylıksız izinli sayılarak özel hukuk tüzel kişisinde çalışmalarına olanak sağlandığının, söz konusu personelin, aylıksız izinli olarak geçen sürede kamu personeli statülerinin devam ettiğinin anlaşıldığı; diğer yandan, İmtiyaz Sözleşmesi ile bir kamu hizmetini yürütmek hakkını elde eden davalı şirkete, devir sonrasında yetişmiş personel yetersizliği nedeniyle doğabilecek aksaklıkların önüne geçilebilmesi için, 406 sayılı Yasa hükümleri ile tanınan ayrıcalıkların sonucu olarak da, bünyesinde belli süre ile çalışmaya devam eden söz konusu personelin kamu kurumlarına naklen atanmasının sağlanması amacıyla kimi görevler yüklendiği; bu görevler kapsamında 406 sayılı Yasa hükümleri uyarınca davalı şirket tarafından, hak sahibi personelinin devlet personel başkanlığına bildirmesi, bildirim ile beraber personelin nakledileceği kamu kurumunda yararlanacağı parasal haklara esas olmak üzere memur maaş nakil ilmühaberi düzenlenmesi, personelin ilişiğinin kesilmesi gibi işlemlerin bulunduğu; sayılan işlemlerin, idare hukuku alanında hukuki sonuçlar doğurduğu ve ilgili personelin nakledilecekleri kurumdaki statülerini, özlük ve parasal haklarını belirlemekte esas alındığı; belirtilen nitelikleriyle, söz konusu işlemlerin kamu personeli hakkında ve idare hukuku alanında tesis edilmiş birer idari işlem niteliğinde olduklarının anlaşıldığı; söz konusu işlemlerin, içerikleri itibarıyla idari işlem niteliğinde olmakla beraber, bir özel hukuk tüzel kişisi olan davalı şirketçe tesis edilmiş olmaları nedeniyle idari yargı denetimine tabi olup olmayacağının da ayrıca değerlendirilmesinin gerektiği; davalı şirketin, Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine ilişkin imtiyaz Sözleşmesi” ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatıldığı, bu görev ve yetkiler dahilinde bazı kamusal ayrıcalıkları ve yükümlülüklerinin bulunduğu; belirtilen statüsü ve özel yasa hükümleri gereğince bazı kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere sahip olması nedeniyle davalı şirketin, herhangi bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statü içinde bulunduğunun anlaşıldığı; benzer durumdaki özel hukuk tüzel kişileri ile ilgili olarak Danıştay tarafından verilen kararlarda, kamusal ayrıcalıklarla donatılan veya kamu kesimi ile, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı bir ilişkisi bulunan tüzel kişilerin bazı işlemlerinin, nitelikleri esas alınmak suretiyle idari işlem olarak kabul edildiği ve idari yargıda dava konusu edilmesinin olanaklı olduğunun belirtildiğinin görülmekte olduğu; örneğin, Danıştay Onuncu Dairesinin 21.5.1996 E:1995/4326, K:1996/2769 sayılı kararıyla, Ankara Büyükşehir Belediyesi ile Atatürk Orman Çiftliği tarafından kurulan adi ortaklık niteliğindeki Şehirlerarası Terminal İşletmesinin, kamu kaynaklarından yapılan harcamalarla kamu hizmeti görmek üzere kurulması ve personelinin kamu personeli olması dikkate alınarak tesis ettiği işlemlerin, idari işlem sayıldığı; Danıştay Onbirinci Dairesinin, 25.1.2011 günlü, E:2010/5904, K:2011/570 sayılı kararıyla da, TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesinden sonra, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personele kıdem tazminatı ödememesi yolunda tesis ettiği işlemlerin, nakledilen personelin kamu personeli olması ve anılan şirkete nakil sürece ile ilgili olarak bazı görevler yüklenmesi nedeniyle, idari işlem kabul edilerek idari yargı denetimine tabi olduğu sonucuna varılmış olduğu; Uyuşmazlık Mahkemesinin, 13.2.1995 günlü, E: 1995/2, K: 1995/1 sayılı kararında da, Dernekler Kanununa tabi bir özel hukuk tüzel kişisi niteliğinde olan Türkiye Jokey Kulübü bünyesinde yer alan, Komiserler Kurulunun işlemlerinin, müşterek bahis tertip etme yetkisine sahip olması ve kurul üyeleri arasında idarenin temsilcilerinin de yer alması gözetilerek idari işlem sayıldığı; bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varılmakta olup, aksi yöndeki kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle; davacının temyiz isteminin kabulüne, Ankara 15. İdare Mahkemesinin 13.10.2010 günlü, E:2010/1687, K:2010/1180 sayılı ısrar kararının Danıştay Beşinci Dairesinin kararı doğrultusunda Bozulmasına, dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine karar vermiştir.

Dava dilekçesinin tebliğ edilmesi üzerine, davalı vekili birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 15. İDARE MAHKEMESİ: 22.3.2012 gün ve E:2011/2035 sayı ile, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı doğrultusunda, davanın görümü ve çözümlenmesi görevinin idari yargıya ait olduğu gerekçesiyle, davalının görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyasının aslı ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, 5473 sayılı yasaya göre 01/01/2006 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmuhaberinin düzenlendiği 15.4.2010 tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklanmakta olduğu; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; ; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1/a fıkrasında, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının, idari dava türleri arasında sayıldığı; 406 sayılı Yasa'nın 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Yasa ile değişik Ek-29'uncu maddesinde, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekom'da Ek-22'nci maddenin (a) bendinin bu Kanun'la yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 günlü, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekom'da çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakil için Devlet Personel Başkanlığı'na bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır. Bu fıkrada belirtilen süre içinde nakle tabi personelden Türk Telekom tarafından hizmetine ihtiyaç duyulmayanlar tespit edildikleri tarihten, kendi isteği ile nakil talep edenler ise talep tarihinden itibaren en geç doksan (yüzseksen günlük aylıksız izin süresi aşılmamak kaydıyla ve 15 Ocak 2006 tarihindeki üçüncü fıkraya göre hesaplanan ücretleriyle) gün içinde Türk Telekom tarafından Devlet Personel Başkanlığına bildirilir ve bunların aylıksız izinleri bu tarih itibariyle sona erer. Hizmetine ihtiyaç duyulmayan personelin tespiti ve kendi isteği ile nakil talebinde bulunma süresi, hisse devir tarihinden itibaren yüzelli günü aşamaz." hükmü yer almakta; aynı maddenin üçüncü fıkrasında, birinci fıkra kapsamına giren personelden, sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel statüsünde çalışanlar hakkında, 4046 sayılı Kanun'un 22'nci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkrası hükümlerinin uygulanmasında, Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihteki unvanlar esas alınarak Yönetim Kurulunca 15.4.2004 tarihi itibariyle bu unvana göre belirlenmiş olan ücret ve diğer mali haklarına, bu tarihten Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihteki kadro ve pozisyonlarına ilişkin olarak bildirim tarihine kadar geçen süre içinde kamu görevlilerine yapılacak artış, oran ve/veya miktarları uygulanmak suretiyle bulunacak tutarın dikkate alınacağının belirtilmiş bulunduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı hazineye ait bulunan hisselerden %55'inin Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 günlü, 2005/9146 sayılı kararı uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ye satıldığı, Türk Telekom A.Ş.'nin bu tarih itibariyle kamu kuruluşu niteliğinin sona erdiğinin açık olduğu; ancak Kanun koyucunun, 5398 sayılı Yasa ile 406 sayılı Yasa'da değişiklik yaparak yukarıda getirdiği düzenlemelerle Türk Telekom A.Ş.'nin özelleştirilmesi sonucunda, nakle tabi personele ilişkin uygulamaların 4046 sayılı Kanun'un 22'nci maddesi ile uyumlu olması amacıyla ve iletişim alanında ulusal ve uluslararası düzeyde oluşabilecek telafisi imkansız aksaklıkların önlenmesi için, işlevsel görevlerde bulunan ve ikamesi kısa sürede imkansız personelin isteklerine bağlı olarak makul bir süre kamu görevlerinden aylıksız izinli sayılarak çalışmalarına olanak sağlamış olduğu; 406 sayılı Yasa'nın Ek-29'uncu maddesinde yer alan düzenleme ile Türk Telekomünikasyon A.Ş. hisselerinin devri tarihinden itibaren kamu görevinden 180 gün süreyle aylıksız izinli sayılan personelden iznin bitiminden sonra Türk Telekom'da özel hukuk hükümleri uyarınca akdedilen sözleşmeye göre çalışmaya devam edenlerden hisse devir tarihinden itibaren en geç beş yıl içinde sözleşmesi feshedilenlerin, 4046 sayılı Yasa'nın 22'nci maddesi uyarınca atanmalarının sağlanması için Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilmesi ve bu bildirim yapılırken personelin atamaya esas ücretlerinin yasada belirtilen şekliyle hesaplanması ve bu hesaplamaya göre maaş nakil ilmuhaberi düzenlenmesi görevinin, Türk Telekomünikasyon A.Ş.'ne verildiği, söz konusu görevin kanunla anılan kuruma verilen ve ifası sırasında kamu gücüne has yetkilerin kullanılmasını da içeren bir kamu hizmeti oluşturduğu, bu yetkileri kullanarak tek yanlı irade açıklamasıyla davacının maaş nakil ilmuhaberini düzenleyen anılan kuruluşun, 14.11.2005 gününden itibaren kamu kuruluşu niteliğini kaybederek Özel Hukuk hükümlerine tabi hale gelmiş olmasının da, anılan görevin kamu hizmeti niteliğini değiştirmediği; dolayısıyla; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen ve kamu hizmetinin yürütülmesine ilişkin olan maaş nakil ilmuhaberinin hukuka uygunluğunun denetimi bakımından, adı geçen kuruluşun organik anlamda değil, fakat, maddi ve fonksiyonel anlamda kamu idaresi olduğunun kabulünün zorunlu bulunduğu; öte yandan; 1.1.2006 tarihinden enflasyon oranında yapılan artıştan sonra, enflasyonun beklenenden yüksek çıkması nedeniyle 2006 yılının ilk altı ayına ilişkin olarak kamu personeline enflasyon oranında yapılan artış ile gerçekleşen enflasyon oranı arasındaki %2,32'lik farkın, esasen, 1.1.2006 tarihinden itibaren yapılan maaş artışı sırasında ödenmesi gereken bir ödeme olması karşısında; Ocak ayında yapılması gereken söz konusu artışların, enflasyonun başlangıçta yanlış hesaplanması ve idareden kaynaklı gecikme nedeniyle davacının Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesinden sonra ödenmesinin, maaş nakil ilmuhaberinin düzeltilmesi talebi tarihi itibariyle davacının kamu görevi yürüten kişi olma statüsünü etkilemesinin söz konusu olmadığı, ayrıca 40+40 YTL. denge tazminatının da 1.1.2006 tarihi itibariyle ödenmesinin öngörülmüş olması karşısında, söz konusu ödemeler ile aynı nitelikteki sonraki ödemelerin davacının Telekomda kamu görevini yürüttüğü döneme ilişkin olduğunun kabulünün gerektiği; somut uyuşmazlıkta davacının 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye tabi olarak Türk Telekom A.ş. Genel Müdürlüğünde memur olarak çalışmakta iken yukarıda belirtilen Ek-29'uncu maddenin birinci fıkrası uyarınca Türk Telekomünikasyon A.ş. tarafından Devlet Personel Başkanlığı'na bildirildiği ve 8.5.2006 tarihinde ilişiğini keserek Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü emrinde göreve başladığı; bu süre içinde bulunduğu statü ve yaptığı görev itibariyle kamu görevi yürüttüğü göz önünde bulundurulduğunda, 406 sayılı Yasa'nın 5398 sayılı Yasa ile değişik Ek-29'uncu maddesi uygulamasından doğan bu uyuşmazlığın İdari Yargıda çözümlenmesinin gerektiği; nitekim, Danıştay Beşinci Dairesinin 17.07.2009 gün ve E:2009/3113, K:2009/4607 sayılı kararında da benzer nitelikteki uyuşmazlığın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle, davayı görev yönünden reddeden mahkeme kararının bozulmuş bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 8.5.2006 tarihinde Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü emrine atanan davacının tarafından; maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 25.5.2009 günlü, 3461 sayılı işlemin iptali ile yoksun kaldığı maaş farkının yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

1953 tarih ve 6145 sayılı Yasa ile, Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi kurulmuş; 1924 tarih ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun 10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Yasa’yla değiştirilen 1. maddesi ile, posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetler, Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü’nce (P.İ), telekomünikasyon hizmetleri ise, “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Şirket)” tarafından yürütülecek şekilde yeniden yapılandırılmıştır.

Öte yandan; 406 sayılı Yasa’nın 4502 sayılı Yasa ile değişik 2. maddesinin (c) bendinin birinci alt bendinin birinci cümlesinde, “Türk Telekom; telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini, 31.12.2003 tarihine kadar bu Kanun ve görev sözleşmesi çerçevesinde tekel olarak yürütür” denildikten sonra, anılan (c) bendinin birinci alt bendine 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa ile eklenen üçüncü cümlede, “Ancak, Türk Telekom’daki kamu payı %50’nin altına düştüğünde, Türk Telekom’un tüm tekel hakları 31.12.2003 tarihinden önce de olsa ortadan kalkmış olur” denilmiş; 4502 sayılı Yasa’nın Geçici 3. maddesi ile de Türk Telekomünikasyon A.Ş., 233 sayılı KHK’nin ekindeki “B-Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK)” bölümünde yer alan kuruluşlar listesinden çıkarılmıştır.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar “tekel” olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom’un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu tartışmasızdır.

Özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i, Bakanlar Kurulu’nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)’nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar”ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile (6.550.000.000 USD. bedelle) Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ne satılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Türk Telekom A.Ş., 4502 sayılı Yasa’nın 29.1.2000 tarih ve 23948 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği dikkate alındığında, 29.1.2000 tarihi itibariyle 233 sayılı KHK kapsamı dışında kalmış ve anılan KHK eki cetvellerden çıkarılmış olması nedeniyle, Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı ve özelleştirme kapsamında bulunan kamu iktisadi teşebbüslerinde sözleşmeli veya kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile olan ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğu yolundaki İlke Kararı kapsamı dışında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anılan 4502 sayılı Yasa’nın 13. maddesi ile 406 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 22. maddenin (a) bendinde, “a) Personelin statüsü: Telekomünikasyon hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler telekomünikasyon alanında sekiz yıl tecrübeye sahip ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş bir genel müdür ile kadro, unvan, derece ve sayıları Yönetim Kurulunun önerisi ve Bakanlığın teklifi üzerine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yüzseksen gün içerisinde Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen kadrolarda istihdam edilen personel eliyle yürütülür. Bu personel hakkında bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak üzere 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmüne yer verilmiş; bu bent hükmü, 4673 ve 5189 sayılı Yasalarla yapılan değişiklikler sonucunda; “a) Personelin statüsü: (Ek ibare: 12.5.2001-4673/6. md.) Türk Telekomdaki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar, Türk Telekom Yönetim Kurulu üyeliklerine atanacaklarda Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip olma ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görme şartları aranır. (Mülga ikinci ve üçüncü cümle: 16.6.2004-5189/12 md.) Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmünü almış; aynı maddenin (b) bendinin ikinci paragrafında da iş mevzuatına tabi olan Türk Telekom çalışanlarının aylık ücretlerinin kendilerini atamaya yetkili olan Yönetim Kurulu tarafından tespit olunacağı kurala bağlanmıştır.

406 sayılı Yasa’nın anılan Ek 22. maddesi uyarınca, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü’ne ait asli ve sürekli kadrolar belirlenerek 4.4.2000 tarih ve 24010 (Mükerrer) sayılı R.G. de yayımlanan 31.3.2000 tarih ve 2000/331 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yer alan listede: merkez teşkilatı için 100 ve taşra teşkilatı için 100 (6 Bölge Müdürü, 12 Bölge Müdür Yardımcısı ve 82 İl Telekom Müdürü) kadro ihdas edilmiş; öte yandan, aynı Yasa maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan “Türk Telekomünikasyon A.Ş. Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği” adı altındaki düzenleme, Yönetim Kurulunun 31.8.2000 tarih ve 407 sayılı kararıyla kabul edilmek suretiyle yürürlüğe konulmuştur.

Kanunla, Kurumda görev yapan personelden asli ve sürekli görev yapacak olanları kadro unvanı itibariyle belirlemek konusunda Bakanlar Kurulu'na yetki verildiği açıktır. Bu yetki 4502 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 29.1.2000 tarihi ile 5189 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 2.7.2004 tarihleri arasında geçerli olmuştur.

Anayasa’nın 128. maddesinde, “Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür” denilmiştir.

406 sayılı Yasa’nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanun’la değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır…” denilerek, yasakoyucu tarafından Türk Telekom’da 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ile kapsam dışı personel, kamu personeli sayılmıştır.

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsamdışı personel statüsünde Bilgisayar İşletmeni olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 8.5.2006 tarihinde Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 25.5.2009 günlü, 3461 sayılı işlemin iptali ile yoksun kaldığı maaş farkının yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle 17.7.2009 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) (Değişik : 8.6.2000-4577/5 md.) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik : 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği ve dava açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Ankara 15.İdare Mahkemesi’nin 22.3.2012 gün ve E:2011/2035 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/258

KARAR NO: 2013/14

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.A.

Vekili : Av. D.S.

Davalı : Ankara Valiliği (İl Özel İdaresi'ne izafeten)

Vekili : Av. D.O.İ.

Dahili Davalı: Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. G.S.K.

O L A Y :Davacı vekilince, müvekkilinin Ankara İli, Mamak İlçesi, Şahintepe Mahallesi, 36531 ada 1 parsel sayılı 7.457m² yüzölçümlü taşınmazın 116/7457 oranında hisse sahibi olduğunu; taşınmaz üzerindeki sınırlamaların kaldırılarak emsale göre inşaat izni verilmesi talebiyle yapmış oldukları yazılı başvuruya Belediye'ce verilen 21.10.2009 tarihli cevapta; anılan parselin, Mamak Belediye Meclisinin 19.9.1990 tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanan ıslah imar planı kapsamında kaldığı ve ilgili plan kapsamında Ortaokul+Lise Alanı olarak ayrıldığı, bahse konu ıslah imar planına ait Parselasyon Planlarının hazırlandığı ve Mamak Belediye Encümeninin 16.6.1992 tarih ve 970/1055 sayılı kararı ile onandığının belirtildiği; diğer yandan; müvekkil de dahil bir kısım şahıslara ait hisselerin kamulaştırılması, gerekçeleri belirtilmek suretiyle ilgili idare olan davalı Ankara Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nden 24.8.2009 tarihli dilekçeleri ile talep edildiğini, davalı idarece verilen 28.8.2009 tarih ve 2324 sayılı cevapta; üzerinde müvekkil hisselerinin bulunduğu 7457 m² yüzölçüme sahip arsa niteliğindeki 36531 ada 1 parselin imar planıyla ilköğretim alanı olarak ayrıldığı ve bu taşınmaz üzerindeki hisselerin kamulaştırılmasının il genelinde belirli bir program dahilinde, aciliyet sırasına göre ancak ileriki yıllarda yeterli ödenek temin edildiğinde başlanılabileceği belirtilmek suretiyle “kamulaştırma” taleplerinin reddine karar verildiği; kamulaştırma taleplerinin ilgili yatırımcı kamu kuruluşu olan davalı idarece reddedilmesi üzerine bu işlemin iptali istemiyle Ankara 2. İdare Mahkemesinin 2009/1363 esas sayısında; plan değişikliği taleplerinin ise Mamak Belediye Başkanlığı ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca reddedilmesi üzerine bu işlemlerin iptali istemiyle de Ankara 1. İdare Mahkemesinin 2010/28 esas sayısında taraflarından dava açılmış olduğu, her iki dava dosyası da halen derdest bulunduğu; 3194 sayılı İmar Kanununun 10.maddesinin birinci fıkrasındaki hükümle yasa koyucunun; beş yıllık imar programları sınırları içerisinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerlerin program süresi (5 yıl) içinde kamulaştırılması gereğini emredici bir şekilde kurala bağladığı; müvekkil hissesinin içinde bulunduğu 36531 ada 1 parsel numaralı taşınmazı da kapsayan İmar planının kesinleştiği 1990 yılından itibaren 5 yıldan fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen; ilgili yatırımcı kamu kuruluşu olan davalı idarece tahsis amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmediği, diğer yandan; bahse konu taşınmazın müvekkilin tasarrufuna bırakılması ile emsale göre inşaat izni verilmesi yönünde dava dışı Mamak Belediye Başkanlığı ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı'ndan plan değişikliği talep etmelerine rağmen bu taleplerinin de anılan idarelerce kabul görmeyerek reddedildiğini; belirtilen nedenlerle müvekkilin mülkiyet hakkı süresi belirsiz şekilde kısıtlanmış olduğundan fiilen el atılmamış bile olsa taşınmaz bedelinin davalı idarece müvekkile ödenmesinin gerektiği; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 K. sayılı ilamında ve bu ilamından sonra, Yargıtay 5. Hukuk Dairesince verilmiş olan 10.3.2011 tarih ve 2010/21713 E. 2011/4198 K. sayılı ilamda; "(..)Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı da gözetilerek, imar planında park ve yol olarak ayrılan taşınmaza fiilen el atılmamış olsa dahi 3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir" denildiği ve bu suretle davalarının haklılığının sübuta erdiği ifade edilerek; fazlaya ve sair hususlara ilişkin her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak koşuluyla; davalı idare tarafından kamulaştırmasız el atılan bahse konu taşınmazdaki müvekkile ait hissenin davalıya devri ve bedelinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL’sinin davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili ile taraflarına ödenmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekili, süresinde verdiği dilekçesinde, imar mevzuatından kaynaklanan davanın idare mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 8. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 5.4.2012 gün ve E:2011/348 sayı ile, uyuşmazlığın kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirildiği gerekçesiyle yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında lise alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURIYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayılmış olduğu; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun'un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; uyuşmazlık konusu işlemde, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanan 1/1000 ölçekli imar planları doğrultusunda okul alanı olarak ayrıldığı, ancak, dava tarihine kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi ya da fiilen el atma bulunmadığı, davaya konu idari eylemin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanmakta olduğu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun'un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/348 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hissedar olduğu taşınmazına imar planında ortaokul+lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ve sair hususlara ilişkin her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak koşuluyla; taşınmazın bedelinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL’sinin davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Mamak Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'nün 22.3.2012 gün ve ...277 sayılı yazısında; “Belediyemiz Şahintepe Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 36531 ada 1 parsel ile ilgili olarak; 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleşme tarihi ile 3194 Sayılı Yasanın 10. maddesinin amir hükmü gereği 5 yıllık imar programı hazırlanıp hazırlanmadığı, hazırlanmış ise tahsis yapılan idarenin görüşünün alınıp alınmadığı hakkında bilgi talep edilmektedir. Yapılan incelemelerde, 36531 ada 1 parseli de içine alan bölgeye ait 1/1000 ölçekli ıslah imar planının Mamak Belediye Meclisi’nin 19.9.1990 gün 295 sayılı kararı ile onaylandığı; bu ıslah planında parselin emsal=0,70 yapılaşma koşulu ile “ortaokul+lise” kullanımına ayrıldığı, Mamak Belediye Meclisi’nin 30.10.1991 gün 306 sayılı kararı doğrultusunda sosyal donatı alanlarında emsalin 0,10 oranında artırılması sonucunda, 36531 ada 1 parseldeki okul alanının emsalinin de E=0,80 olduğu, 24.08.2009 tarihinde, 36531 ada 1 parselde hissesi bulunan şahıslar adına Av. Dursun Sakıncı tarafından Başkanlığımıza yapılan başvuruda; beş yıllık süre zarfında kamulaştırmanın yapılmamasından dolayı mülkiyet hakkının kısıtlandığından bahisle, parsel üzerindeki kısıtlamanın kaldırılması için gerekli plan değişikliğinin yapılmasının talep edildiği, İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin ilgili maddesi uyarınca; bu talep doğrultusunda ilgili yatırımcı kuruluş olan İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden konu hakkında görüş istendiği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün konuya ilişkin 05.11.2009 gün B.08.4.MEM.4.06.00.35.700/2676 sayılı yazısında: “kamulaştırma işlemleri, il genelinde öğrenci yoğunluğuna dayalı olarak belirli bir program dahilinde aciliyet sırasına göre yapılmakta olup, söz konusu arsa, ileriki yıllarda ödenek temin edildiğinde, yatırım programında değerlendirilecektir.”, görüşüne yer verildiği, diğer taraftan Başkanlığımızca yürütülen çalışmalar sırasında ıslah imar planı ile parselde saçak seviyesinin belirlenmediği; ayrıca, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 01.11.1999 gün 715/3951 sayılı yazısı ile Ankara genelindeki okul alanlarının tümü için, 7000 m²ye kadar olan arsaların inşaat yoğunluklarının E=1,20, 7000 m²den büyük olan arsaların inşaat yoğunluklarının E=1,00 olmasının talep edildiğinin saptandığı, Yukarıda açıklanan hususlar doğrultusunda, 36531 ada 1 parselde yapılaşma koşullarının yeniden belirlenmesi amacıyla hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğinin Mamak Belediye Meclisi’nin 08.01.2010 gün ve 68 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 14.05.2010 gün 1519 sayılı kararı ile onaylandığı, söz konusu plan değişikliğinin 11.06.2010-12.07.2010 tarihleri arasında bir ay süre ile askıya çıkarıldığı, yasal askı süresi içinde herhangi bir itirazla karşılaşılmadığından 36531 ada 1 parsele ait imar planı değişikliğinin askı bitim tarihi olan13.7.2010 tarihinde kesinleştiği, söz konusu plan değişikliği ile 36531 ada 1 parselin kullanım amacının “ilköğretim+lise alanı” olarak belirlendiği…” belirtilmiş; Milli Eğitim Bakanlığı'nın savunma dilekçelerinde ise, dava konusu işlemin 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında tesis edildiği, imar uygulaması sonucu alınan kamu paylarından oluşturulan 36531 ada, 1 parselin imar planında okul yeri olarak ayrılmış olması nedeniyle açılan tam yargı davasının 2577 sayılı Yasanın 2/1-b maddesi kapsamında idari yargı yerinde görüleceğinin ifade edildiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla okul alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 8.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.4.2012 gün ve E:2011/348 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/259

KARAR NO: 2013/15

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.Ö.

Vekili : Av,O.K.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Ç.P.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal Mah. İmarın 27643 ada 3 nolu parselinde kayıtlı taşınmazda müvekkiline ait 30 m² hisse bulunduğunu; bu taşınmazın tamamına davalı kuruluşlar tarafından kamulaştırma yapılmadan ve bedel ödemeden el atıldığını; taşınmazın, Çankaya Belediye Başkanlığının 3.10.1995 tarih ve 4888 sayılı kararıyla imar planında sağlık alanı olarak tahsis edildiğini, uzunca bir zaman geçtiği halde imar planının fiilen hayata geçirilmediğini, herhangi bir kamulaştırma yapılmadığını ve böylece davalı idareler tarafından pasif ve suskun kalınmak, herhangi bir işlem tesis edilmemek suretiyle iş bu taşınmazlara müdahale edildiğini, müvekkilinin mağdur olduğunu, taşınmazdan herhangi bir şekilde istifade imkanının kalmadığını ifade ederek; müvekkiline ait hisseye fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davalı kuruluşlar tarafından kamulaştırma yapılmadan ve bedel ödemeden el koyması sebebiyle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; arsa bedeli olarak 30.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalı kuruluşlardan sorumlulukları nispetinde müştereken ve müteselsilen tahsiline, ayrıca fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, ecrimisil bedeli olarak her yıl için eşit meblağda olmak üzere 5.000,00 TL'nin dava tarihinden geriye doğru 5 yıllık süreyi kapsayacak şekilde her bir yıl için tahakkuk tarihlerinden itibaren işleyecek bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalı kuruluşlardan sorumlulukları nispetinde müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilince, süresi içerisinde verilen dilekçede, dava konusu taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığı, imar uygulamasından kaynaklanan davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, görev itirazında bulunulmuştur.

ANKARA 19. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 10.4.2012 gün ve E:2012/16 sayı ile, Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir bina bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sağlık alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayılmış olduğu; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun 'un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı, uyuşmazlık konusu taşınmazın, Çankaya Belediye Başkanlığı tarafından hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planlarında sağlık alanı olarak kullanıma tahsis edildiği, ancak Sağlık Bakanlığı tarafından dava tarihine kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi ya da fiilen el atma bulunmadığı, davaya konu idari eylemin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanmakta olduğu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun'un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği belirtilerek; Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/16 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sağlık tesisi alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; arsa bedeli olarak 30.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalı kuruluşlardan sorumlulukları nispetinde müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi isteminden ibarettir.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dosyanın incelenmesinden, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal Mah. İmarın 27643 ada 3 nolu parselinde kayıtlı taşınmazın, Hilal Mahallesi 2.Etap Islah İmar Planı kapsamında ve Çankaya Belediye Meclisinin 11.2.1994 tarih ve 60 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı doğrultusunda hazırlanan 81141 nolu parselasyon planı kapsamında kaldığı ve “Sağlık Tesisi Alanı” olarak ayrıldığı, üzerinde bina bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık tesisi alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde idare tarafından, amacına uygun hiçbir işlem yapılmadığı, kamulaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmediği, bedel ödenmediği, taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkının belirsiz bir süre için kullanılamaz hale getirildiği, mülkiyet hakkının hukuksal bir nedene dayanılmadan davalı idarelerce engellendiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının paydaşı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 19.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 10.4.2012 gün ve E:2012/16 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/261

KARAR NO: 2013/16

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-Ş.Y., 2-A.Y., 3-B.M.

Vekilleri : Av. N.B., Av. H.K., Av. B.B.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. A.Ü.K.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.Ş.

3-Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. K.Ş.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin, Ankara, Etimesgut, Eryaman Mahallesi 46217 ada 1 parsel sayılı taşınmazda hissedar olduğunu; bu taşınmazın imar planında sağlık tesis alanı olarak kamu hizmetine ayrıldığını, imar planının üzerinden beş yıldan çok daha fazla süre geçtiği halde davalı İdarenin kamulaştırma sorumluluğunda bulunan taşınmazın, imar planındaki amaca yönelik olarak kamulaştırılmadığını, üzerine herhangi bir hastane v.s. sağlık tesisi yapılmadığını, halen boş olarak durduğunu, bu şekilde müvekkilin mülkiyet hakları kısıtlanarak mağduriyetine sebep olunduğunu; Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 Karar sayılı kararı ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesi içtihatlarında da belirtildiği gibi, imar mevzuatı gereğince imar planının yürürlük tarihinden itibaren beş yıl içinde planda kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın ilgili İdare tarafından kamulaştırılmasının gerektiğini, aksi halde taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış sayılacağını; her üç davalı da dava konusu taşınmazda kamulaştırma yükümlülüğünü yerine getirmediğinden, taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu; tazminat bedeli ile ilgili uzlaşmaya çağrılma taleplerinin karşılanmadığını ifade ederek; anılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması sebebiyle; müvekkillerine ait hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalarak şimdilik 350.000,00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili ile müvekkillere ödenmesine, bedel ödendiğinde taşınmazdaki müvekkiller hissesinin İdareler adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verilen dilekçe ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.4.2012 gün ve E:2012/173 sayı ile, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 16.05.1956 gün ve 1956/1-6 sayılı kararı gereğince idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmaz mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğinin karara bağlandığı, içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 18 Hukuk Dairelerinin aynı mahiyetteki istikrar kazanmış uygulamaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun geçici 6 maddesi hükmü gözetilerek yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sağlık tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir sağlık tesisi bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sağlık tesis alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık tesis alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/l-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayılmış olduğu; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun'un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; uyuşmazlık konusu işlemde taşınmazın, Ankara Büyükşehir Belediye Belediye Başkanlığınca yapılan 1/1000 ölçekli imar planlan doğrultusunda sağlık alanı olarak ayrıldığı, ancak, dava tarihine kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi ya da fiilen el atma bulunmadığı; davaya konu, idari eylemin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanmakta olduğu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun'un 2/l-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/173 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalarak şimdilik 350.000,00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.2.1995 gün ve 165 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının yine Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.9.1995 gün ve 671 sayılı kararı ile onandığı, davacıların hissedarı bulunduğu Ankara, Etimesgut, Eryaman Mahallesi 46217 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, bu planlar kapsamında kamu ortaklık paylarından(KOP) oluştuğu ve “Sağlık Tesisi Alanı” olarak ayrıldığı, onanlı plana ait 85037 nolu kesin parselasyon planının 30.10.1996 tarih ve 4115 yevmiye numarası ile tapuda tescil gördüğü ve bu tarihte planın kesinlik kazandığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sağlık Tesisi Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.4.2012 gün ve E:2012/173 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/262

KARAR NO: 2013/17

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-A.E., 2-S.K., 3-S.D., 4-S.Ö.

Vekili : Av. İ.D.

Davalılar : 1-Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. V.A., Av. F.G.

2- Bursa Valiliği

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin paydaş olduğu, Bursa Nilüfer, Demirci, 3999 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 11.8.2001 tarihinden bu yana imarının kısıtlı olduğunu ve temel eğitim okul alanında kaldığını; taşınmazın kamulaştırılması veya İmar kısıtlılığının kaldırılması için Nilüfer Belediye Başkanlığına ve Bursa VaIiliğine müracaat edilmesine karşın isteklerinin karşılanmadığını; uzlaşma sağlanamadığını, uzun süre geçmesine rağmen davalı tarafından kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası da açılmadığını; imar kısıtlılığı sebebiyle müvekkilinin taşınmazını mülkiyet hakkının özüne uygun şekilde kullanamadığını, müvekkilinin taşınmazına fiilen el atılması ile imar uygulaması sonucu taşınmazına hukuken kullanmaya engel sınırlamalar getirilmesi arasında fark bulunmadığını, hukuki el atmanın da fiili el atma ile aynı sonucu doğurduğunu; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, düzenleme ortaklık payı düşüldüğünü ifade ederek; şimdilik mümkün olduğu takdirde belirsiz alacak davası olarak 10.000 TL Kamulaştırmasız el atma tazminatının davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, mümkün olmadığı takdirde fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL Kamulaştırmasız el tazminatının müracaat tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verilen dilekçe ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 30.4.2012 gün ve E:2012/124 sayı ile, davanın mahiyeti itibariyle kamulaştırmasız el atma tazminatı davası niteliğinde olduğu gözetilerek davalı tarafın görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında temel eğitim alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir eğitim tesisi bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında temel eğitim alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın eğitim alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/l-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayılmış olduğu; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun'un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; uyuşmazlık konusu işlemde taşınmazın, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan 1/1000 ölçekli imar planlan doğrultusunda temel eğitim alanı olarak ayrıldığı, ancak, dava tarihine kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi ya da fiilen el atma bulunmadığı; davaya konu, idari eylemin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanmakta olduğu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun'un 2/l-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Bursa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/124 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında temel eğitim-okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL tazminatın, müracaat tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedar olduğu, Bursa, Nilüfer, Demirci Mahallesi, 3999 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 3194 sayılı İmar Kanununun 18.madde uygulaması ile oluşmuş, D.O.P. Kesintisi yapılmış imar parseli olduğu, 1/1000 ölçekli Nilüfer Güneybatı Aksı Gelişme Bölgesi Uygulama İmar Planı kapsamında “Temel Eğitim Okulu” olarak ayrıldığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bina bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla “Temel Eğitim Okulu” kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.4.2012 gün ve E:2012/124 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/282

KARAR NO: 2013/18

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.T.

Vekili : Av. G.C.K.

Davalı : Muratpaşa Belediye Başkanlığı

O L A Y : A.alya İli Muratpaşa Belediyesi Encümeninin 18.5.2010 gün ve 463 sayılı kararı ile, Muratpaşa İlçesi 4830 ada 02 parselde bulunan binanın ruhsat projesine aykırı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca ruhsata aykırı ve kaçak olarak yapılan uygulamaların yıktırılmasına, elektrik ve su hizmetlerinin kesilmesine karar verilmiş, aynı Kanun’un 42. maddesi uyarınca 12 nolu bağımsız bölüm maliki davacı adına 2044 TL. idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

A.ALYA 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 25.8.2010 gün ve D. İş No: 2010/710 sayı ile, 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesine göre verilen idari para cezalarına itiraza idare mahkemelerinde bakılacağı hükmüne göre itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

A.ALYA 1. İDARE MAHKEMESİ; 31.1.2012 gün ve E:2011/685 sayı ile, davanın sadece idari para cezasına karşı açıldığı nedeniyle, mevzuat hükümlerine göre davanın çözümünün sulh ceza mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle mahkemenin görevsizliğine ve 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilinceye kadar dava dosyasının bekletilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece ekinde adli yargı dosyası temin edilmeden Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği, adli yargı dosyasının Başkanlığımızca getirtildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre verilen para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

3.5.1985 tarih ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin birinci fıkrasında, ruhsat alınmadan veya ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine, fenni mesule ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana para cezası verileceği kurala bağlanmış; anılan Yasa maddesinin itiraz merci olarak sulh ceza mahkemesini belirleyen beşinci fıkrası Anayasa Mahkemesi’nin 15.5.1997 tarihli ve E:1996/72, K:1997/51 sayılı kararıyla; bir idari işlemin bir bölümünün idari yargının, diğer bir bölümünün ise adli yargının denetimine bırakılmasında, kamu yararı bulunmadığı, zira bu işlemlerin, kamu gücünün kullanılmasıyla ilgili bir idari işlemin devamı ve idari bir yasağa aykırı davranan kişiye idari bir yaptırımın uygulanması niteliğinde olduğu, çıkacak uyuşmazlıkların çözümünde de idari yargının yetkili olacağı, idarenin aynı yapı için aldığı kararın bir bölümünün idari yargıda bir bölümünün adli yargıda görülmesinin yargılamanın bütünlüğünü bozacağı, idari bir işlemin bölünerek bir bölümünün idari yargının bir bölümünün de adli yargının denetimine bırakılmasında isabet bulunmadığı belirtilmek suretiyle iptal edilmiş olup, yasama organınca bu konuda düzenleme yapılmamıştır.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararını gözeten Uyuşmazlık Mahkemesi, 3194 sayılı Yasa’nın 42. maddesine göre verilen idari para cezalarına karşı açılan davaları, göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüştür.

3194 sayılı Yasa’nın 42. maddesi, 9.12.2009 gün ve 5940 sayılı Kanun’un 2. maddesi ile değiştirilmiş ise de; idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde “(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Aynı Kanunun 27. maddesine, 5560 sayılı Kanun ile eklenen sekizinci fıkrada ise; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği kurala bağlanmış, bu maddenin gerekçesinde de bu hükümle, Kabahatler Kanunu'ndaki düzenlemelerin ortaya çıkardığı bağlA.ı sorununa çözüm getirilmesinin amaçlandığı ifade edilmiştir.

19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı ancak; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 3194 sayılı İmar Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak; idari para cezasına konu yapı ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararın(yıkım) da verildiği anlaşıldığından; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.

Kaldı ki, Anayasa Mahkemesi’nin 5.4.2007 tarih ve E:2007/35, K:2007/36 sayılı kararında da, “İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesi işlemi, imar mevzuatına aykırı bir yapılanmanın tespiti, önlenmesi veya giderilmesine yönelik idari bir işlemin devamı niteliğinde olduğundan, Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesinin (8) numaralı fıkrası uyarınca idari yaptırım kararının yanı sıra idari yargının görev alanına giren başka bir kararın da verilmiş olduğunun ve buna bağlı olarak sözkonusu para cezalarına karşı açılacak davalarda idari yargının görevli olduğunun kabulü gerekmektedir” denilerek, İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesinde açılan davanın, itiraz başvurusunda bulunan Sulh Ceza Mahkemesinin görevine girmediği belirtilerek itiraz başvurusu Mahkemenin yetkisizliği nedeniyle reddedilmiştir.

Yukarıda belirtilen hususlar ve Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra hükmü bir arada değerlendirildiğinde, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı açılacak davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle A.alya 1. İdare Mahkemesi’nin 31.1.2012 gün ve E:2011/685 sayılı BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/298

KARAR NO: 2013/19

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin, 5. maddesine aykırı faaliyette bulunulduğundan bahisle, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un 7. Maddesi uyarınca Kaymakamlık Oluruyla verilen para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.K.

Davalı : Melikgazi Kaymakamlığı

O L A Y : Melikgazi Kaymakamlığının, 29.11.2010 Olur/tarihli ve 1451 sayılı işlemi ile Melikgazi İlçesi, Selçuklu Mahallesi, Alagöz Geçidi No:18 sayılı adreste faaliyette bulunan, müstecirliğini davacının yaptığı İlker İnternet Salonunun üst katının internet salonu gibi kullanıldığı ve işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcı izin belgesinin olmadığının tespit edilmesi üzerine, İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin, "Ticari Amaçlı İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcılarının Yükümlülükleri" başlıklı 5. Maddesine aykırı faaliyette bulunulduğundan bahisle, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un 7. Maddesi uyarınca davacıya 3.435,00 TL para cezası verilmiştir.

Davacı, para cezasına karşı adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

KAYSERİ 7. SULH CEZA MAHKEMESİ; 26.4.2011 gün ve D. İş No:2011/16 sayı ile, 5326 sayılı Kabahatler Kanununa ve 5651 sayılı yasanın 12/1. maddesine göre; bu idari para cezalarına karşı 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa göre Kayseri İdare Mahkemesine itiraz edilebileceğinden, gereğinin idare mahkemesince yapılmak üzere görevsizlik kararı vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

KAYSERİ 1. İDARE MAHKEMESİ; 30.4.2012 gün ve E:2011/833, K:2012/515 sayı ile; Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 19.12.2011 gün ve E:2011/170, K:2011/272 sayılı karar gerekçesi tekrar edilerek ve bu karara dayanılarak davanın adli yargının görev alanına girdiğinden görev yönünden reddine karar verilmiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, müstecirliğini davacının yaptığı internet salonunun üst katının internet salonu gibi kullanıldığı ve ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcı izin belgesinin olmadığının tespit edilmesi üzerine; İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin, "Ticari Amaçlı İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcılarının Yükümlülükleri" başlıklı 5. Maddesine aykırı faaliyette bulunulduğundan bahisle, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'un 7. Maddesi uyarınca Kaymakamlık Oluruyla davacıya verilen para cezasının iptali istemiyle açılmıştır.

5651 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanmış olan ve 01.11.2007 tarih, 26687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin”; “Ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılarının yükümlülükleri” başlıklı 5. maddesinde; (1) Ticarî amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılarının yükümlülükleri şunlardır:

a) Mülki idare amirinden izin belgesi almak.

b) Konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak.

c) Başkanlık tarafından onaylanan içerik filtreleme yazılımını kullanmak.

ç) Erişim sağlayıcılardan sabit IP almak ve kullanmak.

d) İç IP Dağıtım Loglarını elektronik ortamda kendi sistemlerine kaydetmek.

e) Başkanlık tarafından verilen yazılım ile, (d) bendi gereğince kaydedilen bilgileri ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini teyit eden değeri kendi sistemlerine günlük olarak kaydetmek ve bu verileri bir yıl süre ile saklamak” hükmüne;

“İdari para cezaları” başlıklı 11. maddesinde,

“(1) 5 inci maddedeki yükümlülüklere aykırı hareket ettiği belirlenen ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılara, mülki idare amiri tarafından üçbin Yeni Türk Lirasından onbeşbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

(2) 9 uncu maddede belirtilen kurallara uymayanlara, mülki idare amiri tarafından

2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca idari para cezası verilir.

(3) İdari para cezaları, 5326 sayılı Kabahatler Kanununda belirtilen usul ve esaslara göre uygulanır” hükmüne yer verilmiş;

5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” un “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde; “b) Başkanlık: Kurum bünyesinde bulunan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığını, ı) Kurum: Telekomünikasyon Kurumunu ifade eder” denilmiş;

“Toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülükleri” başlıklı 7. maddesinde;

“(1) Ticarî amaçla toplu kullanım sağlayıcılar, mahallî mülkî amirden izin belgesi almakla yükümlüdür. İzne ilişkin bilgiler otuz gün içinde mahallî mülkî amir tarafından Kuruma bildirilir. Bunların denetimi mahallî mülkî amirler tarafından yapılır. İzin belgesinin verilmesine ve denetime ilişkin esas ve usûller, yönetmelikle düzenlenir.

(2) Ticarî amaçla olup olmadığına bakılmaksızın bütün toplu kullanım sağlayıcılar, konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.

(3) Birinci fıkrada belirtilen yükümlülüğe aykırı hareket eden kişiye mahallî mülkî amir tarafından üçbin Yeni Türk Lirasından onbeşbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir” hükmü;

“Erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi” başlıklı 8. maddesinde;

“(1) İnternet ortamında yapılan ve içeriği aşağıdaki suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak erişimin engellenmesine karar verilir:

a) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan;

1) İntihara yönlendirme (madde 84),

2) Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),

3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190),

4) Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194),

5) Müstehcenlik (madde 226),

6) Fuhuş (madde 227),

7) Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228),

suçları.

b) 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar.

(2) Erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da erişimin engellenmesine karar verilebilir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı kararını yirmidört saat içinde hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç yirmidört saat içinde verir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması halinde tedbir, Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır. Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesine ilişkin karara 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilir.

(3) Hâkim, mahkeme veya Cumhuriyet savcısı tarafından verilen erişimin engellenmesi kararının birer örneği, gereği yapılmak üzere Başkanlığa gönderilir.

(4) İçeriği birinci fıkrada belirtilen suçları oluşturan yayınların içerik veya yer sağlayıcısının yurt dışında bulunması halinde veya içerik veya yer sağlayıcısı yurt içinde bulunsa bile, içeriği birinci fıkranın (a) bendinin (2) ve (5) numaralı alt bentlerinde yazılı suçları oluşturan yayınlara ilişkin olarak erişimin engellenmesi kararı re’sen Başkanlık tarafından verilir. Bu karar, erişim sağlayıcısına bildirilerek gereğinin yerine getirilmesi istenir.

(5) Erişimin engellenmesi kararının gereği, derhal ve en geç kararın bildirilmesi anından itibaren yirmidört saat içinde yerine getirilir.

(6) Başkanlık tarafından verilen erişimin engellenmesi kararının konusunu oluşturan yayını yapanların kimliklerinin belirlenmesi halinde, Başkanlık tarafından, Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.

(7) Soruşturma sonucunda kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi halinde, erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Bu durumda Cumhuriyet savcısı, kovuşturmaya yer olmadığı kararının bir örneğini Başkanlığa gönderir.

(8) Kovuşturma evresinde beraat kararı verilmesi halinde, erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Bu durumda mahkemece beraat kararının bir örneği Başkanlığa gönderilir.

(9) Konusu birinci fıkrada sayılan suçları oluşturan içeriğin yayından çıkarılması halinde; erişimin engellenmesi kararı, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından kaldırılır.

(10) Koruma tedbiri olarak verilen erişimin engellenmesi kararının gereğini yerine getirmeyen yer veya erişim sağlayıcılarının sorumluları, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(11) İdarî tedbir olarak verilen erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmemesi halinde, Başkanlık tarafından erişim sağlayıcısına, onbin Yeni Türk Lirasından yüzbin Yeni Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. İdarî para cezasının verildiği andan itibaren yirmidört saat içinde kararın yerine getirilmemesi halinde ise Başkanlığın talebi üzerine Kurum tarafından yetkilendirmenin iptaline karar verilebilir.

(12) Bu Kanunda tanımlanan kabahatler dolayısıyla Başkanlık veya Kurum tarafından verilen idarî para cezalarına ilişkin kararlara karşı, 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabilir.

(13) (Ek: 5/11/2008-5809/67 md.) İşlemlerin yürütülmesi için Başkanlığa gönderilen hakim ve mahkeme kararlarına 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre Başkanlıkça itiraz edilebilir” hükmü,

“Yönetmelikler” başlıklı 11. maddesinde;

“(1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin esas ve usûller, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlıklarının görüşleri alınarak Başbakanlık tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir. Bu yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde çıkarılır.

(2) Yer veya erişim sağlayıcı olarak faaliyet icra etmek isteyen kişilere, telekomünikasyon yoluyla iletişim konusunda yetkilendirme belgesi olup olmadığına bakılmaksızın, yer veya erişim sağlayıcı olarak faaliyet icra etmesi amacıyla yetkilendirme belgesi verilmesine ilişkin esas ve usûller, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu yönetmelik, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş ay içinde çıkarılır” hükmü yer almıştır.

Bu düzenlemelerden, İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmeliğin dayanağını 5651 sayılı Kanunun oluşturduğu; Yönetmeliğin, İdari para cezalarına ilişkin” 11. maddesinde, 5 inci maddedeki yükümlülüklere aykırı hareket ettiği belirlenen ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılara, mülki idare amiri tarafından idarî para cezası verileceğinin, İdari para cezalarının, 5326 sayılı Kabahatler Kanununda belirtilen usul ve esaslara göre uygulanacağının belirtildiği; 5651 sayılı Kanunun, Erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi başlıklı 8. maddesinin 12. fıkrasında ise, bu Kanunda tanımlanan kabahatler dolayısıyla Başkanlık veya Kurum tarafından verilen idarî para cezalarına ilişkin kararlara karşı, 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabileceğinin hüküm altına alındığı buna karşılık; 5651 sayılı Kanunda, mülki amir tarafından verilen para cezalarına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşılmıştır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “(1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır”; Kanunun “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise, “İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir” düzenlemeleri yer almıştır.

Bu düzenlemelere göre; Kabahatler Kanunu’nun, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, mahalli mülki amirince, 5651 sayılı Yasa uyarınca idari para cezası verildiği, bu para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”da mülki amir tarafından verilen idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Kayseri 7. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 26.04.2011 gün ve D. İş No:2011/16 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/299

KARAR NO: 2013/20

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Deniz Kuvvetleri Komutanlığında sivil memur olan davacı tarafından; uzman erbaşlıkta geçen hizmet süresinin birleştirilerek, derece kademe ilerlemesi yapılması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın, GENEL İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.K.

Davalı : Milli Savunma Bakanlığı

Vekili : Av. M.F.

O L A Y : Davacı dilekçesinde, 1994-2000 yılları arasında 59. Topçu Er Eğitim Tugayı Hava Savunma Er Eğitim Taburu 4. Batarya K.lığı emrinde uzman çavuş olarak görev yaptığını, kendi isteğiyle 2000 yılında sözleşmesini yenilemeyerek terhis olduğunu; 1999 yılında düzenlenen Devlet Memurluk Sınavını (DMS) kazandığından ve Devlet Memurları Kanununun 92 maddesinin 3. fıkrasına göre müracaatına istinaden, 15 Şubat 2001 tarihinde sivil memur olarak Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından Uluçunar Özel Eğitim Merkezi Komutanlığı emrinde göreve başladığını ve halen İskenderun İkmal Destek Komutanlığı emrinde görev yapmakta olduğunu; uzman erbaşlıkta geçen hizmet sürelerinin (6 yıl hizmet süresi ve 1,5 yıl (15 Ay) yıpranma toplam 7,5 yıl), şu anda devam ettiği devlet memurluğu hizmetiyle birleştirilmesi, derece/kademesinin, intibakının yapılması amacıyla Deniz Kuvvetleri Komutanlığına dilekçe ile başvurduğunu; Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından, Milli Savunma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının olumsuz görüşüne istinaden uzman erbaşlıkta geçen hizmet süresinin memuriyet hizmeti ile birleştirilemeyeceği ve intibakının yapılamayacağının bildirildiğini ifade ederek; Uzman Erbaşlıkta geçen hizmet süresinin birleştirilerek derece kademelerin verilmesi talebinin reddine dair idari işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; uzman erbaşlıkta geçen hizmetlerin birleştirilmesine ilişkin herhangi bir yasal mevzuat bulunmadığını belirtilerek, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ İKİNCİ DAİRESİ: 15.12.2010 gün ve E:2010/536, K:2010/1405 sayı ile, Anayasanın, Askeri Yüksek idare Mahkemesinin görevleri, üyelerinin seçimi ve özlük hakları, kuruluşu, işleyişi ile yargılama usullerine ilişkin 157 nci maddesinde "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimi yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz" hükmünün bulunduğu; Askeri Yüksek idare Mahkemesinin görevlerini belirleyen, 1602 sayılı Askeri Yüksek idare Mahkemesi Kanununun 2508 sayılı Kanunla değişik 20 nci maddesinde, "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa' bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda, ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır" hükmü, aynı kanunun idari davalar ve yargı yetkisinin sınırı başlığı taşıyan 21 nci maddesinde de, 20 nci madde de belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlemi ve eylemden dolayı açılacak iptal ve tam yargı davalarının doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek idare Mahkemesinde çözümlenip karar bağlanacağı hükmünün yer aldığı; Anayasanın ve 1602 sayılı Kanunun bu hükümleri karşısında bir davaya Askeri Yüksek idare Mahkemesinde bakılabilmesi için; 1. İdari işlemin bir asker kişi göz önünde tutularak tesis edilmesi veya idari eylemin bir asker kişiye yönelmiş olması, yahut uyuşmazlığın askerlik yükümlülüğünden doğmuş olması, 2. Dava konusu idari işlem ve eylemin askeri hizmete ilişkin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmiş olmasının gerektiği; Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nda Sivil Memur olarak görev yapan davacının asker kişi olduğu hususunda herhangi bir tereddüt bulunmadığı, burada dava konusu işlemin Askeri hizmete ilişkin olup olmadığının açıklığa kavuşturulmasının gerektiği; öğretide ve Uyuşmazlık Mahkemesi ile AYİM içtihatlarında genel kabul gören görüşe göre; idari işlemin görevli yargı yerinin tespiti yönünden "askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılmasının gerektiği; eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise, bu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğu, daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin; idarece bir asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevleri, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural gerek ve gelenekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemler olduğu; bu kapsamda bir işlem Askeri makamlarca asker şahıslar hakkında tesis edilmiş olsa bile, bu işlemin Askeri makamlar dışındaki bir başka kamu kurum ya da kuruluşunca kendi personeli hakkında tesis edilmiş olan işlemden nitelik yönünden herhangi bir farkı bulunmuyorsa bu işlem Askeri hizmete ilişkin bir işlem olmayıp, bu işleme ilişkin davaların görüm ve çözüm yerinin de AYİM değil, genel idari yargı yeri olmasının gerektiği, başka bir anlatımla; bir idari işlemin askeri hizmete ilişkin olabilmesi ve yargısal denetiminin AYİM'de yapılabilmesi için, işlemin yargısal denetiminde askerlik mesleğinin gereklerini yakından bilmenin önem taşımasının gerektiği; açılan iptal davasında, asker kişi hakkında tesis edilen işlemden doğan dava ve onun çözümüyle varılacak sonuç ile, aynı durumdaki sivil kişi hakkında aynı işlemden doğan dava ve onun çözümüyle varılacak sonucun farklı olmaması halinde, davanın çözüm yerinin AYİM değil Genel idari Yargı olduğu; bu açıklamalara göre dava konusu işlem incelendiğinde; davacının Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nda görevli sivil memur olması dolayısıyla asker kişi olduğu, ancak davacının K.K.K.’lığında Çavuş olarak geçen hizmet sürelerinin, Dz. K. K.'lığında sivil memur olarak geçen sürelere eklenmemesi işleminin bir kamu kurum veya kuruluşunda görev yapmakta iken başka bir kamu kurum veya kuruluşuna geçen sivil bir şahıs hakkında aynı konuda tesis edilen işlemden herhangi bir farkının bulunmadığı, işlemin yargısal denetimde askerlik mesleğinin gereklerini yakından bilmenin önem taşımadığı, davacı hakkında tesis edilen işlem ve onun çözümünde varılacak sonuç ile, aynı durumdaki sivil kişi hakkında aynı işlemden doğan dava ve onun çözümünde varılacak sonucun farklı olmadığı, dolayısıyla tesis edilen işlemin Askeri hizmete ilişkin olmadığı, bu nedenle davanın görüm ve çözüm yerinin AYİM değil Genel idari Yargı yeri olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle; davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı aynı istemle bu kez genel idari yargı yerinde dava açmıştır.

HATAY İDARE MAHKEMESİ: 28.3.2012 gün ve E:2011/284 sayı ile, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20. maddesinde; "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimi ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu Kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, *uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erler ile sivil memurlardır." hükmüne yer verilmiş olduğu; dava dosyasının incelenmesinden; İskenderun İkmal Destek Komutanlığı emrinde sivil memur olarak görev yapan davacı tarafından, uzman erbaşlıkta geçen hizmet sürelerinin sivil memurluktaki derece-kademe intibakında değerlendirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istemiyle öncelikle Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açıldığı, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin 15.12.2010 gün ve E:20l0/536, K:20l0/l405 sayılı kararıyla davanın konusunun askeri hizmetle ilişkisinin bulunmadığı gerekçesi ile davanın görev yönünden reddine karar verildiği, bunun üzerine de davacı tarafından bakılan işbu davanın açıldığının anlaşıldığı; bakılan davada; davacının sivil memur olduğu, dolayısıyla da asker kişi olduğu hususunda bir ihtilaf bulunmadığı; meselenin dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin bir işlem olup olmadığı noktasında düğümlendiği; dava konusu işlem ise sivil memur olan davacının uzman erbaşlıkta geçen sürelerin intibakında değerlendirilmesi işlemi olduğu, dolayısıyla asker kişinin yürüttüğü kamu hizmetinin, görevi ile doğrudan ilgili bir işlem olduğu; asker kişi olan kamu görevlisinin, başka bir deyişle askeri personelin atama, disiplin, özlük ve sair personel işlemlerinin askeri hizmetin içinde cereyan eden işlemler olduğu, başka bir deyişle; asker kişinin personel hukuku bağlamındaki hak ve yükümlülüklerinin yürütülen kamu hizmeti (askeri hizmet) ile iç içe geçmiş durumda bulunduğu; nasıl ki sivil kamu görevlisi hakkındaki personel işlemleri kamu hizmeti bağlamından ayrı düşünülemez ise, aynı şekilde asker kişi kamu görevlisi hakkındaki personel işlemlerinin de askeri hizmet bağlamından soyutlanamayacağı; şu halde, asker kişi olan davacının özlük hakkıyla ilgili olan işbu davanın da askeri hizmete ilişkin olduğunun kabulünün gerektiği, aksi bir kabulün askeri personelin davalarının büyük çoğunluğunun idari yargıda görülmesi sonucunu doğuracağı; bunun da Askeri Yüksek idare Mahkemesinin Anayasa ve Yasa ile tayin edilen mahfuz görev alanını daralacağı, bu sebeple işbu davanın çözümünde görevli yargı yerinin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle; askeri idari yargının görev alanına giren davada Mahkemelerinin görevli olmadığına, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, idari yargı dosyası ile birlikte Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin dosyası da gönderilmek suretiyle 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde genel idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR ile A.Y.İ.M. Savcısı Hakan Ali TURGUT’un davada genel idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, İskenderun İkmal Destek Komutanlığında sivil memur olarak görevli davacının; Uzman Erbaşlıkta geçen hizmet süresinin birleştirilerek derece kademe ilerlemesi yapılması yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu’nun 25.12.1981 tarih ve 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddesinin birinci fıkrasında, “Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz” denilmiştir.

Davacının 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddesinde sayılan asker kişilerden olduğu ve bu nedenle dava konusu işlemin asker kişiyi ilgilendirdiği tartışmasızdır.

Dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına gelince:

Olayda, davacının 13.7.1994–13.7.2000 tarihleri arasında Kara Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde 3269 sayılı Kanuna tabi olarak uzman erbaş statüsünde görev yaptığı; Devlet Personel Başkanlığınca ÖSYM'ye yaptırılan merkezi sınava katılarak, sınav sonucuna göre Deniz Kuvvetleri K.lığı Hatay Bölgesine Hademe olarak atanma hakkını kazandığı ve müteakiben 08.2.2001 tarihinde ilk defa devlet memurluğuna atanması işleminin onaylanarak Dz.K.K.lığlı Uluçınar Özel Eğitim Merkezi K.lığı LokA.a Ks. Garson (Hademe) kadrosuna atamasının gerçekleştirildiği; 2004 yılında icra edilen sınıf değişikliği sınavlarına iştirak etmesi sonucunda 25 Haziran 2004 tarihinde yayımlanan Devlet Memuru Ataması (7/2004) ile İskenderun İkmal Destek K.lığı İşlt.A.liği Mlz.Ş.Kont.Ks.Stok V.H.K.İ. kadrosuna atandığı ve halihazırda anılan kadroda 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak görevine devam ettiği; davacının uzman erbaşlıkta geçen toplam 7,5 yıllık çalışmasının, halen sürdürdüğü Devlet Memurluğu hizmetiyle birleştirilmesi ve derece/kademesinin, intibakının yapılması amacıyla yaptığı 23.12.2009 tarihli başvurusunun, Genelkurmay Başkanlığı Deniz Kuvvetleri Komutanlığının, 2.2.2010 tarih, 16090 sayılı işlemiyle reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı; konuya ilişkin olarak davalı idare savunmasında; 657 sayılı Kanuna tabi olarak istihdam edilen personelin, dava konusu hizmetlerinin birleştirilmesine esas olmak üzere, Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığından görüş talep edildiğini, söz konusu görüş kapsamında, davacı memurun hizmetlerinin birleştirilmesinin mümkün olmadığını; 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanununa Tabi Olarak istihdam Edilen Uzman Erbaşların Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Atanmalarına ilişkin tebliğ uyarınca ilgili birimlerden tekrar görüş talep edildiğini, bahse konu talebe istinaden, Maliye Bakanlığının görüşünün esas alınması gerektiği hususunun tekraren bildirildiğini; ancak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 92'inci maddesi kapsamında atananlar ile Devlet Personel Başkanlığı/ÖSYM tarafından yerleştirilen personel tarafından konu hakkında müracaatların yoğunlaşarak tekrarlanması sebebi ile Maliye Bakanlığınca, talep edilen görüşe verilen cevapta konu hakkında yasal bir düzenlemenin bulunmaması gerekçe gösterilerek, Milli Savunma Bakanlığınca bildirilen görüşlerin tekrar edildiğini; müteakiben; konu hakkında, De.Me. (V.H.K.İ.) N.G.'nin AYİM nezdinde açmış olduğu davanın, emekli müktesebi yönünden lehinde sonuçlanması üzerine, söz konusu dava sonucu gerekçe gösterilerek; yeniden Milli Savunma Bakanlığından görüş talep edildiğini, Bakanlığın; uzman erbaş statüsünde 10 yıldan fazla hizmeti bulunanların, 5434 sayılı Kanunun 87 ve 88'inci maddeleri gereğince, keseneklerinin iadesi söz konusu olmayan ve halen memur olarak istihdam edilmekte olanların, uzman erbaşlıkta geçen hizmetinin çalıştığı hizmetiyle birleştirilmesinin uygun olacağını değerlendirdiğini; konuya açıklık kazandırılması maksadıyla, Maliye Bakanlığından tekrar görüş talep edildiğini, ancak anılan Bakanlığın cevabı yazısı halihazırda Komutanlıklarına intikal etmediğinden, uzman erbaş statüsünde görevli iken, devlet memurluğu görevine atananların hizmet sürelerinin kazanılmış hak aylığı ve/veya emekli keseneğine esas aylıktan değerlendirilmesinin mümkün olamadığını; belirtilen hususlar çerçevesinde, uzman erbaşlıkta geçen hizmetlerin birleştirilmesine ilişkin herhangi bir yasal mevzuat bulunmaması nedeniyle davanın reddi gerektiğinin ifade edildiği; devlet memurlarının intibaklarının yapılmasına ilişkin hususların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda düzenlendiği, özel birtakım düzenlemelerin de yine kamu personeli rejimi çerçevesinde uygulamaya konulduğu; bu bağlamda, davacının intibakının yapılması istemiyle yaptığı başvuru üzerine davalı idarece işlem tesis edilirken ve devamında açılan davanın yargısal denetimi sırasında askeri kural ve gerekler yönünden bir değerlendirme yapılması gerekmeyeceği gözetildiğinde, dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Belirtilen duruma göre ve olayda Anayasa’nın 157. ve 1602 sayılı Yasanın 20. maddelerinde öngörülen “asker kişiyi ilgilendirme” ve “askeri hizmete ilişkin bulunma” koşulları birlikte gerçekleşmediğinden, davanın görüm ve çözümünde genel idari yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde GENEL İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Hatay İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/300

KARAR NO: 2013/21

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-D.T., 2-F.A.

Vekili : Av. O.Ö.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. M.A.

O L A Y : 1- Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara İli, Çankaya İlçesi Huzur Mahallesi 25190 Ada 1 Parsel sayılı taşınmazın, 21.06.1988 tarihinde, 3854 nolu yevmiye ile 74700/1 nolu Parselasyon Planı gereği, tamamının okul yeri olarak ayrıldığını; ancak bu güne kadar (23 yıldır) okul alanı ile ilgili herhangi bir kamulaştırma yapılmadığını; parselin, halen boş arsa olarak durduğunu; müvekkillerinin arsaları üzerinde mülkiyet kısıtlaması olduğu için tasarruf haklarını kullanamadığını; idare, taşınmaza eylemli olarak el atmasa bile hukuki olarak mülkiyet hakkından kaynaklanan haklarının kullanımını engellemek suretiyle taşınmazlara el atmış bulunduğunu; konuya ilişkin olarak YHGK'nun E: 2010/5-562 K: 2010/651 sayılı ve 15.12.2010 tarihli kararında da bu durumun ayrıntılı olarak irdelendiğini, neticede davalı idarenin arsa bedelini arsa sahibine ödemesi gerektiğine karar verdiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava haklarının saklı kalması kaydıyla; kamulaştırmasız el atma neticesinde müvekkillerinin hisselerinin davalı idare adına tapuya tescili karşılığında şimdilik 8.000-TL tazminatın (arsa bedeli) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır. Bu dava Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/376 sayılı dosyasına kaydedilmiştir.

2-Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği savunma dilekçesinde, görev itirazında bulunmuştur.

3- D.T. vekili Av.Olkan Özkan tarafından, müvekkilinin hissedarı olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Huzur Mahallesi, 25190 Ada, 1 Parsel sayılı, taşınmazın 31.10.2011 tarihine kadar 271 m2’sine sahipken 31.10.2011 tarihinde diğer hissedarların 69/5936 oranında toplamda 69 m2 arsa hisselerini devretmesi üzerine müvekkilinin toplam hissesinin 340 m2 olduğunu, bu hisselerin 271 m2’lik kısmına 18.08.2011 tarihinde Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/376 Esas sayılı dosyası ile kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası açıldığını, ancak dava sırasında hisse devri nedeniyle davanın açıldığı tarihteki şartlar değiştiğinden, müvekkilinin 31.10.2011 tarihinde devraldığı 69 m2’lik arsanın bedelinin de idareye tescili karşılığında tazminat olarak talep etme zarureti doğduğunu belirterek öncelikle iş bu dava ile dava nedenleri ve tarafları aynı olan Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2011/376 Esas sayılı dosyasının birleştirilmesine karar verilmesine, olmadığında kamulaştırmasız el atma neticesinde müvekkilinin 69 m2 arsasının (69/5936 hissesinin) davalı idare adına tapuya tescili karşılığında fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL tazminatın (arsa bedeli) dava tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiyle açılan ve Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/538 sayılı dosyasına kaydedilen davada, anılan Mahkeme; 29.12.2011 gün (yazım tarihi 30.12.2011) ve E:2011/538, K:2011/528 sayı ile, Mahkemelerinin bu dosyası ile Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/376 Esas sayılı dosyası arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğundan her iki dosyanın birleştirilmesine, bundan sonraki işlemlerin Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/376 Esas sayılı dosyası üzerinden yürütülmesine, esaslarının bu şekilde kapatılmasına karar vermiştir.

4-Davalı idare vekili, birleşen dava için verdiği savunma dilekçesinde de, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:21.3.2012 gün ve E:2011/376 sayı ile, davalı vekilinin, asıl dosya ve birleşen dosyadaki yargı yoluna ilişkin itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin, 3194 sayılı Kanunun 18.maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve resen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğunu belirterek, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, parselasyon planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ye işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1 -b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği: bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/376 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalması kaydıyla şimdilik 8.000-TL (birleştirilen dava ile de 1.000 TL’)nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dosyada bulunan davalı idarenin cevap dilekçesinde; 3194 sayılı İmar Kanunun 18 nci maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve res’en tesis edilen idari işlemler niteliğini taşıdığı; imar uygulaması sonucu dava konusu 25190 ada 1 parsel sayılı arsanın imar planında “okul yeri ” olarak ayrıldığı; bu parseldeki hissenin bedelinin ödenmesi gerektiği iddiasıyla açılan davanın, kamulaştırmasız el atma hukuki temeline oturtulmak istenmişse de; davanın konusunun imar planında “okul yeri ” olarak ayrılmış bulunan ve 21.06.2008 tarih ve 3854 no’lu yevmiye ile 74700/1 nolu parselasyon planı gereği okul alanı olarak ayrılan davacılara ait hisse bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu, uyuşmazlığın tam yargı davaları kapsamına girdiği nedeniyle; imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin davanın, imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği savunulmuş; dosyadaki bilgi ve belgelerden, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir okul bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla okul alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.3.2012 gün ve E:2011/376 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/303

KARAR NO: 2013/22

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Sivil memur olan davacının, ek özel hizmet tazminatı verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın, GENEL İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : T.Ç.

Davalı : Milli Savunma Bakanlığı

Vekili : Av. Z.Ç.

O L A Y : Davacı dilekçesinde, 24 Haziran 2002 tarihinden itibaren 10'uncu Tanker Üs Komutanlığı Destek Grup Komutanlığı İstihkam Bakım Tabur Komutanlığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Teknik Hizmetler Sınıfında Grup Elektrojen Teknisyeni olarak görev yaptığını, görevi gereği; Yumurtalık Dolum Tesisleri Hizmet Muhafız Takım K.lığında açık arazide bulunan seyyar jeneratörün, Er Koğuşları bölgesinde bulunan seyyar jeneratörün, İs.Bkm.Tb.K.lığının açık arazide bulunan 3 adet seyyar jeneratörünün, Uçaksavar Füze Cephaneliği beslemesinde kullanılan ve açık arazide bulunan seyyar jeneratörün, Komutan konutu, Tanker Büfe ve Üs Ana KA.ini beslemelerinde kullanılan ve açık arazide bulunan seyyar jeneratörün ve Sağlık Amirliği, Üs Gazinosu, İs.Bkm.Tb.K.lığl beslemelerinde kullanılan 2 adet seyyar jeneratörün faaliyetlerinin idamesinin sağlanması ve iş standardına göre günlük, haftalık, yıllık veya belli saatlik periyodik bakımları ile onarımlarının yapılması gibi işlerde çalışmakta olduğunu, bu çalışmaları nedeniyle kendisine daha önce ek özel hizmet tazminatı ödendiği halde 2008 yılı Ekim ayından itibaren bu tazminatın kesildiğini, bunun sebebinin bildirilmesi ve mağduriyetinin giderilmesi için 05.04.2010 tarihinde dilekçe ile başvuru yaptığını, ancak 07.04.2010 tarihli cevabi yazı ile taleplerinin reddedildiğini belirterek, 10’uncu Tanker Üs Komutanlığının 07 Nisan 2010 gün ve PER:1360-5547-10 sayılı yazısına istinaden Ek Özel Hizmet Tazminatı ödenmemesi işleminin iptali, 2008 yılı 4'üncü dönemden bu yana ödenmeyen Ek Özel Hizmet Tazminatının yasal faiziyle birlikte tarafına ödenmesi istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının görevine dahil olan elektrik sistemlerinin bakım ve onarım işlerinin esas itibariyle açık çalışma mahalli sayılan yerlerde yapılan işlerden olmadığını, bu nedenle söz konusu işlerden dolayı, açık çalışma mahallerinde (arazi, şA.iye, inşaat, baraj vb.) fiilen çalışanlara ödenen ek özel hizmet tazminatının ödenmesinin mümkün olmadığını, tesis edilen dava konusu işlemin hukuka uygun olduğunu belirtilerek, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ İKİNCİ DAİRESİ: 13.10.2010 gün ve E:2010/669, K:2010/1117 sayı ile, Anayasanın, Askeri Yüksek idare Mahkemesinin görevleri, üyelerinin seçimi ve özlük hakları, kuruluşu, işleyişi ile yargılama usullerine ilişkin 157 nci maddesinde "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimi yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz" hükmünün bulunduğu; Askeri Yüksek idare Mahkemesinin görevlerini belirleyen, 1602 sayılı Askeri Yüksek idare Mahkemesi Kanununun 2508 sayılı Kanunla değişik 20 nci maddesinde, "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa' bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda, ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır" hükmü, aynı kanunun idari davalar ve yargı yetkisinin sınırı başlığı taşıyan 21 nci maddesinde de, 20 nci madde de belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlemi ve eylemden dolayı açılacak iptal ve tam yargı davalarının doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek idare Mahkemesinde çözümlenip karar bağlanacağı hükmünün yer aldığı; Anayasanın ve 1602 sayılı Kanunun bu hükümleri karşısında bir davaya Askeri Yüksek idare Mahkemesinde bakılabilmesi için; 1. İdari işlemin bir asker kişi göz önünde tutularak tesis edilmesi veya idari eylemin bir asker kişiye yönelmiş olması, yahut uyuşmazlığın askerlik yükümlülüğünden doğmuş olması, 2. Dava konusu idari işlem ve eylemin askeri hizmete ilişkin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmiş olmasının gerektiği; 10.’uncu Tanker Üs K.lığı İs.Bk.Tb.K.lığında teknik hizmetler sınıfında elektrojen teknisyeni sivil memur olarak görev yapmakta olan davacının asker şahıs olduğu hususunda herhangi bir tereddüt bulunmadığı, burada dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığının açıklığa kavuşturulmasının gerektiği; Kuruluş Kanunu gerekçesinde de belirtildiği üzere, asker kişinin statü bakımından farklı konumu, askeri hizmetin kendine özgü kurallarla yürütülmesi ve bu nedenle asker kişiyi ilgilendiren, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin hukuka uygunluk denetiminin, söz konusu statü farklılığını ve askerlik mesleğinin değişik yapı ve koşullarını bilen, bu koşulların içinde yaşayan uzman bir kuruluş tarafından yapılmasının amaçlandığı, Anayasada ve Mahkemenin kuruluş kanununda asker kişileri ilgilendiren ve askeri makamlarca tesis edilen tüm işlemler değil de yalnızca askeri hizmete ilişkin olanlardan söz edilmesinin anlamlı olduğu, konuya bu açıdan yaklaşıldığında, Devlet Memurları Kanununda statüleri belirlenmiş olan personel hakkında Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli olsalar bile askeri hizmete ilişkin işlem tesisinin istisnai ve oldukça sınırlı sayıda olduğu sonucuna varılacağı; çünkü, Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının statülerini belirleyen 926 sayılı Kanunun kapsamını belirleyen 1. maddesinde bu kanunun subaylar, astsubaylar, Harp Okulları, Fakülteler, Yüksek Okullar ve Astsubay Okullarında öğrenim yapan öğrenciler hakkında uygulanacağını, TSK'nde görevli sivil kişilerin KENDİ ÖZEL KANUNLARINA TABİ OLDUKLARINI açıklıkla belirtmekte olduğu; Türk Silahlı Kuvvetlerinin, askeri hizmetin ve askerlerin tanımını yapan, hizmetin yürütülme koşullarını tüm mesleklerden farklı bir konumda düzenleyen, askerlere özgü disiplin ve hiyerarşi esaslarını saptayan 211 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri iç Hizmet Kanununun 1, 2 ve 3 ncü maddelerinin de keza sivil memurları kapsam dışı bıraktığı, bu nedenledir ki, sivil memurlar hakkındaki idari işlemlerin istisna olarak "askeri hizmete ilişkinlik" vasfı taşıdıkları; keza, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun TSK'nde görevli memurlara uygulanmayacak maddeleri belirleyen 232 nci maddesi bu kapsamda yalnızca çalışma saatleri hakkındaki 99 ncu, günlük çalışma saatlerinin tespiti hakkındaki 100 üncü, günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmette çalışma saat ve usulünün tespiti hakkındaki 101 nci, fazla çalışma ücreti hakkındaki 178 nci ve görevden uzaklaştırmaya yetkilileri belirleyen 318 nci maddelerini saydığı, davaya konu uyuşmazlığa ilişkin herhangi bir ayrık hüküm içermediği; öğretide ve Uyuşmazlık Mahkemesi ile AYİM içtihatlarında genel kabul gören görüşe göre; idari işlemin görevli yargı yerinin tespiti yönünden "askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılmasının gerektiği, eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise, bu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğu, daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin; idarece bir asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevleri, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural gerek ve gelenekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemler olduğu; bu kapsamda bir işlem Askeri makamlarca asker şahıslar hakkında tesis edilmiş olsa bile, bu işlemin Askeri makamlar dışındaki bir başka kamu kurum ya da kuruluşunca kendi personeli hakkında tesis edilmiş olan işlemden nitelik yönünden herhangi bir farkı bulunmuyorsa, bu işlem Askeri hizmete ilişkin bir işlem olmayıp, bu işleme ilişkin davaların görüm ve çözüm yerinin de AYİM değil genel idari yargı yeri olmasının gerektiği, başka bir anlatımla bir idari işlemin askeri hizmete ilişkin olabilmesi ve yargısal denetiminin AYİM'de yapılabilmesi için, işlemin yargısal denetiminde askerlik mesleğinin gereklerini yakından bilmenin önem taşımasının gerektiği, açılan iptal davasında, asker kişi hakkında tesis edilen işlemden doğan dava ve onun çözümüyle varılacak sonuç ile, aynı durumdaki sivil kişi hakkında aynı işlemden doğan dava ve onun çözümüyle varılacak sonucun farklı olmaması halinde davanın çözüm yerinin AYİM değil Genel İdari Yargı olduğu; davaya konu uyuşmazlığın, davacının kadro görevi itibarıyla fiilen yapmış olduğu işin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesine göre Devlet memurlarına ödenecek Zam ve Tazminatlara ilişkin Bakanlar Kurulunca 17.04.2006 tarihinde 2006/10344 sayılı kararla, kararlaştırılıp 05.05.2006 gün ve 26159 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararına Ekli ll sayılı cetvelin 6 ncı maddesi kapsamında olup olmadığı hususuna ilişkin bulunduğu; bu yönüyle sorunun sadece TSK.da görevli ve durumları davacı gibi olan personelle sınırlı olmayıp Kanunda 657 sayılı Kanun kapsamında görev yapan ve davacıyla aynı durumda olan teknik personelin tamamını ilgilendirdiği; davanın çözümünde ne davacının 1602 sayılı Kanunun 20 nci maddesi uyarınca asker kişi sayılmasının ne de görev ve hizmet yerinin TSK kadrolarında yer almasın en ufak bir etki ve öneminin bulunmadığı; kamu'da 657 sayılı Kanun kapsamında görev yapan ve davacıyla aynı dönemde olan teknik personelin ek özel hizmet tazminatı hangi esas usul ve mülahazalara göre takdir ve tespit edilmiş ise, davacı ve davaya konu ettiği uyuşmazlığın da aynı esas usul ve mülahazalara göre takdir ve tespit edileceği, bir diğer deyişle uyuşmazlıkla ilgili uygulanacak kuralın öngörülmesinde, askeri hizmetin gerekliliklerinin gözetilmediği; tüm bu sebeplerle davacının 1602 sayılı Kanunun 20 nci maddesi kapsamında asker kişi olduğu ancak dava konusu ek özel hizmet tazminatı ödenmemesi işleminin askeri hizmete ilişkin olmadığı, dolayısıyla davanın görev ve çözüm yönünden AYİM'de değil Genel idari Vargı Yeri'nde görülmesinin uygun olduğu gerekçesiyle; davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı aynı istemle bu kez genel idari yargı yerinde dava açmıştır.

Adana 2. İdare Mahkemesi; 30.11.2010 gün ve E:2010/1758, K:2010/1544 sayı ile, 1602 sayılı Yasa'ya göre asker kişi sayılan sivil memura özel hizmet tazminatının ödenmemesi işleminden; bir başka deyişle, asker kişinin özlük haklarından doğan davada "askeri hizmete ilişkin bulunma" koşulunun da gerçekleşmiş bulunması karşısında, uyuşmazlığa konu edilen davanın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görevli olduğu kanaat ve sonucuna varıldığı gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15/1-a maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine DANIŞTAY 2. DAİRESİ: 27.12.2011 gün ve E:2011/3357, K:2011/7445 sayı ile, görülmekte olan davada Askeri Yüksek idare Mahkemesi'nin görevli olduğu sonucuna ulaşan İdare Mahkemesi'nce, 2247 sayılı Yasa'nın 19. maddesi uyarınca, görevli mahkemenin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulması gerekirken, davanın görev yönünden reddi yolunda karar verilmesinde, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'a uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle; davacının temyiz isteminin kabulü ile Adana 2. idare Mahkemesi'nce verilen 30.11.2010 günlü, E:2010/1758, K:2010/1544 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1/c fıkrası uyarınca bozulmasına, görevli yargı merciinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine karar vermiştir.

ADANA 2. İDARE MAHKEMESİ: 17.4.2012 gün ve E:2012/266 sayı ile, Anayasa'nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin askeri olmayan makamlarca kurulmuş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin yönetsel işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması koşulunun aranmayacağı belirtilmiş; 20.7.1972 tarih ve 1602 sayılı Yasanın 25.12.1981 tarih ve 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddesinde de aynı hükmün yer almış olduğu, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin bir davaya bakabilmesi için dava konusu yönetsel işlemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" koşullarının birlikte gerçekleşmesinin gerektiği; 1602 sayılı Yasanın değişik 20. maddesinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan ya da hizmetten ayrılmış olan, subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurların asker kişi sayıldığı; anılan Yasa'nın değişik 21. maddesinin birinci fıkrasında, "20 nci maddede belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı; yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından bahisle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak iptal davaları, aynı idari işlem ve eylemlerin haklarını ihlal etmesi halinde açılacak tam yargı davaları, doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde çözümlenir ve karara bağlanır." denildiği; aynı Yasa'nın "Birinci Dairenin görevleri" başlıklı değişik 22. maddesinde, atanma, yer değiştirme, nasıp, sicil, kademe ilerletilmesi, terfi, emeklilik, maluliyet, aylık ve yolluklara ilişkin iptal ve tam yargı davalarının Birinci Dairece çözümleneceğine işaret edildiği; yönetsel işlemin, görevli yargı yerinin belirlenmesi yönünden askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılmasının gerektiği; eğer yönetsel işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre kurulmuş ise, bu işlemin askeri hizmete ilişkin olduğu, daha açık bir anlatımla, askeri hizmete ilişkin yönetsel işlemlerin, yönetimin bir asker kişinin askeri yeterlik ve yeteneklerinin, tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan ve gerekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda kurulan işlemler olduğu, işlem, askerlik askeri olmayan bir makam tarafından kurulmuş olsa bile durumun değişmediği, menfaati ihlal edilen asker kişinin açtığı davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde görülmesinin gerektiği; davacının 1602 sayılı Yasanın 20. maddesinde sayılan asker kişilerden olduğu ve bu nedenle dava konusu işlemin asker kişiyi ilgilendirdiğinin tartışmasız olduğu; dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına gelince; 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinin ikinci fıkrasına göre sivil memurlar kendi özel kanununa tabi bulunmakta olup; uyuşmazlığın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun zam ve tazminatlara ilişkin 152. maddesinin “ÖZEL HİZMET TAZMİNATI” başlıklı II/A. bendinin davacıya uygulanmasına ilişkin işlemden doğmuş bulunduğu; 657 sayılı Yasa'nın 152. maddesinin ll. bendine göre "tazminatlar": görevin önem, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro ünvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar göz önüne alınarak bu Kanunda belirtilen Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarı esas alınarak maddede belirtilen oranlarda ödenen parasal haklardan olup; aynı Yasa maddesinin "Ortak Hükümler" başlıklı III. bendinin değişik üçüncü fıkrasında, "Bu zam ve tazminatlara hak kazanmada ve bunların ödenmesinde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır..." denildiğinden, bu parasal hakların 1602 sayılı Yasa'nın değişik 22. maddesinde Birinci Dairenin görevleri arasında sayılan "aylık" kavramının kapsamına girdiğinin kabulünün gerektiği; bu durumda, 1602 sayılı Yasa'ya göre asker kişi sayılan sivil memura özel hizmet tazminatının ödenmemesi işleminden; bir başka deyişle, asker kişinin özlük haklarından doğan davada "askeri hizmete ilişkin bulunma" koşulunun da gerçekleşmiş bulunması karşısında, uyuşmazlığa konu edilen davanın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görevli olduğu kanaat ve sonucuna varıldığı gerekçesiyle; Mahkemelerinin görevine girmeyen ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 2. Dairesinin 13.10.2010 tarih ve E:2010/669, K:2010/117 sayılı kararıyla da görevsizlik kararı verilen işbu davada, görevli mahkemenin belirlenmesi için 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca Mahkemeleri dava dosyası ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 2. Dairesinin E:2010/669 sayılı dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, Uyuşmazlık Mahkemesince bir karar verilinceye kadar yargılamanın ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde genel idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR ile A.Y.İ.M. Savcısı Hakan Ali TURGUT’un davada genel idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 10'uncu Tanker Üs Komutanlığı Destek Grup Komutanlığı İstihkam Bakım Tabur Komutanlığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Teknik Hizmetler Sınıfında Grup Elektrojen Teknisyeni unvanıyla görev yapan davacının, ek özel hizmet tazminatı ödenmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali ile ödenmeyen ek özel hizmet tazminatının yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Davacının 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddesinde sayılan asker kişilerden olduğu ve bu nedenle dava konusu işlemin asker kişiyi ilgilendirdiği tartışmasızdır.

Dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına gelince:

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesinde;

“…

II. Tazminatlar:

A - ÖZEL HİZMET TAZMİNATI:

…

c) Teknik Hizmetler sınıfına dahil kadrolarda görev yapanlardan…

Teknik Hizmetler Sınıfına dahil kadrolarda bulunan personelden açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara, bulundukları kadrolar esas alınmak suretiyle, çalışılan her gün için belirlenecek oranlarda ve üçer aylık dönemler itibariyle toplam 60 puanı aşmayacak şekilde, dönem sonlarında ödenmek üzere ek özel hizmet tazminatı verilebilir.

…”

III -Ortak Hükümler:

Bu zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esasları ilgili kurumların yazılı isteği ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca bütün kurumları kapsayacak şekilde ve 154 'üncü madde uyarınca katsayının Bakanlar Kurulunca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir defa olmak üzere hazırlanır ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur..." hükmüne yer verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesine göre "Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara ilişkin Karar"ın Bakanlar Kurulu'nca 17.04.2006 tarihinde 2006/10344 sayılı kararla kararlaştırılarak 05.05.2006 gün ve 26159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği ve bahse konu Bakanlar Kurulu Kararına ekli II sayılı cetvelin E(Teknik Hizmetler) bölümünün 6 ncı maddesinin:" Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden; büro, atölye, ısı sA.ralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şA.iye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), çalışılan her gün için aşağıda gösterilen oranlarda ayrıca özel hizmet tazminatı ödenir. Faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarımı işleri açık çalışma mahalli kapsamında değerlendirilmez.

a) 1/a, b ve c sıralarında sayılanlara............... 3,0

b) 1/d sırası ile 2 nci sırada sayılanlara.......... 2,0

c) 3 ve 4 üncü sıralarda sayılanlara................ 1,2

Bu ek özel hizmet tazminatının ödenmesinde ilgililerin kadroları esas alınır.

Tazminatın kimlere ödeneceği; iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır. Ancak, bu şekilde ödenecek ek özel hizmet tazminat toplamı üçer aylık dönemler itibarıyla,

a) 1/a, b ve c sıralarında sayılanlara............... 60

b) 1/d sırası ile 2 nci sırada sayılanlara........... 40

c) 3 ve 4 üncü sıralarda sayılanlara................. 24 oranlarını aşamaz."

şeklinde düzenlenmiş olduğu anlaşılmıştır.

Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 160)'nın C-II Sayılı Cetvele İlişkin Açıklamalar Başlıklı 6 ncı maddesinde; "II sayılı Cetvelin (E) Teknik Hizmetler Bölümünün 6 ncı sırasında, Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden; büro, atölye, ısı sA.ralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şA.iye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), çalışılan her gün için %3, %2 ve %1,2 oranlarında ek özel hizmet tazminatı ödeneceği; bu şekilde ödenecek ek özel hizmet tazminatı toplamının üçer aylık dönemler itibarıyla %60, %40 ve %24 oranlarını aşamayacağı, bu ilave tazminatın kimlere ödeneceğinin ise iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler halinde, ilgili birim amirlerince belirleneceği ve ödemelerin görevin fiilen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Uyuşmazlığa ilişkin mevzuat hükümleri ile somut olay ile birlikte irdelendiğinde, dava konusu olayda, davacının 10'uncu Tanker Üs Komutanlığı Destek Grup Komutanlığı İstihkam Bakım Tabur Komutanlığında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Teknik Hizmetler Sınıfında Grup Elektrojen Teknisyeni unvanı ile görev yaptığı; büronun/hizmet binasının dışında, açık çalışma mahallerinde fiilen çalışması nedeniyle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152. maddesine göre Devlet memurlarına ödenecek Zam ve Tazminatlara ilişkin Bakanlar Kurulunca 17.04.2006 tarihinde 2006/10344 sayılı kararla, kararlaştırılıp 05.05.2006 gün ve 26159 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararına Ekli ll sayılı cetvelin 6 ncı maddesi kapsamında kendisine ek özel hizmet tazminatı ödenmesi istemiyle yaptığı başvuru üzerine davalı idarece işlem tesis edilirken ve devamında açılan davanın yargısal denetimi sırasında askeri kural ve gerekler yönünden bir değerlendirme yapılması gerekmeyeceği gözetildiğinde dava konusu işlemin askeri hizmete ilişkin bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde GENEL İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Adana 2.İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/308

KARAR NO: 2013/23

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.A.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.F.G.

O L A Y : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de kapsamdışı personel statüsünde teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 31.08.2010 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili, müvekkilinin maaş nakil belgesinin düzeltilmesi yolundaki 29.9.2010 tarihli dilekçesinin zımnen reddedildiğinden bahisle; Türk Telekom Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü’nün zımni ret işleminin iptaline, 01.08.2010 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte müvekkiline ödenmesine karar verilmesi istemiyle 28.12.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Trabzon İdare Mahkemesi:16.3.2011 gün ve E:2011/10, K:2011/298 sayı ile, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden %55'inin Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)'nin %55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Devir Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.ye satıldığı; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; buna göre, iptali istenen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceğinden; uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı; nitekim benzer bir uyuşmazlıkta Uyuşmazlık Mahkemesinin verdiği 20.12.2010 tarih ve E:2010/290, K:2010/359 sayılı kararının da aynı yönde bulunduğu gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1 -a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; Davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

Anılan kararın, temyiz incelemesi sonucu Danıştay Beşinci Dairesi, 24.10.2011 gün, E:2011/4487, K:2011/5716 sayı ile; Davalı şirketin, Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi” ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatıldığı, bu görev ve yetkiler dahilinde bazı kamusal ayrıcalıkları ve yükümlülükleri bulunduğu; statüsü ve özel yasa hükümleri gereğince bazı kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere sahip olması nedeniyle davalı şirketin, herhangi bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statü içinde bulunduğunun anlaşıldığı; bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığından, aksi yöndeki kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle; davacının temyiz isteminin kabulüyle Trabzon idare Mahkemesi'nce verilen 16.3.2011 tarihli, E:2011/10, K:2011/298 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1/c fıkrası uyarınca bozulmasına karar vermiştir.

Dava dilekçesinin tebliğ edilmesi üzerine, davalı vekili birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

TRABZON İDARE MAHKEMESİ: 5.4.2012 gün ve E:2012/145 sayı ile, davalı idare her ne kadar özel hukuk tüzel kişisi statüsünde bulunuyor ise de, davacının yönetim hukuku, alanında idarelerin tek yanlı işlemleri ile yine statü hukuku kapsamında kamu görevlisi olarak bir başka kuruma naklen atanması sırasında düzenlenen ve davacının hukukunu etkilediği açık olan, 2006 yılında verilen enflasyon farkının ve yılda 4 maaş tutarında verilen ikramiyenin maaş nakil ilmühaberine yansıtılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemi ile açılan davanın görülmesi ve çözümlenmesinde idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle;, davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş'nin görevsizlik itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemeye Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, davalı şirketin özelleşmesinden sonra, atandığı kamu kuramımda göreve başladığı ve yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği 31/08/2010 tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklanmakta olduğu; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen ve kamu hizmeti yürütümüne ilişkin olan maaş nakil ilmühaberinin hukuka uygunluğunun denetimi bakımından, adı geçen kuruluşun organik anlamda değil, fakat, maddi ve fonksiyonel anlamda kamu idaresi olduğunun kabulünün gerektiği; somut uyuşmazlıkta, davacının, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü bünyesinde sözleşmeli personel statüsünde çalışmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29'uncu maddesinin 1 'inci fıkrası uyarınca 4.1.2010 tarihinde bir kamu kurumuna atanmak üzere Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından Devlet Personel Başkanlığı'na bildirildiği ve "nakle tabi personelin atamaya esas ücretlerinin belirlenmesi" konusunda yürütülen görevin bir kamu görevi, bu görev kapsamında tesis edilen işlemin de idari işlem niteliğinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, 406 sayılı Yasa'nın 5398 ve 5457 sayılı Yasalarla değişik Ek-29'uncu maddesinin uygulanmasından doğan bu uyuşmazlığın idari yargıda çözümlenmesinin gerektiği; nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07.04.2011 tarih ve E:20011/55, K:2011/205 sayılı kararında da benzer nitelikteki uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı merciilerinin görev alanına girmediği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda idare mahkemesince verilen ısrar kararının, Danıştay Beşinci Dairesinin kararı doğrultusunda bozulmuş bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun 13'üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 31.08.2010 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü emrine atanan davacının; maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine işlemin iptali ile eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsamdışı personel statüsünde teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 31.08.2010 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile 01.08.2010 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle 28.12.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Trabzon İdare Mahkemesi’nin 5.4.2012 gün ve E:2012/145 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/309

KARAR NO: 2013/24

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk

K A R A R

Davacı : A.T.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.F.G.

O L A Y : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de kapsamdışı personel statüsünde tekniker olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 14.10.2010 tarihinde Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili, müvekkilinin 17.1.2011 tarihli dilekçe ile davalıya başvurarak, maaş nakil bildirimi düzenlenirken, en son aldığı maaş tutarının nazara alınmadığını, ayrıca; (40+40) olarak nitelendirilen denge tazminatının ve yılda verilen 4 maaş tutarındaki ikramiyenin maaşının oluşmasında dikkate alınmadığını, belirtilen malî kalemlerin dikkate alınarak maaş nakil bildiriminin yeniden düzenlenmesini talep etmesine rağmen, dilekçesine yasal cevap süresinde cevap verilmeyerek isteminin zımnen reddedildiğinden bahisle; Türk Telekom Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünün zımnî red işleminin iptaline, 21.11.2010 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmesi istemiyle 20.4.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Trabzon İdare Mahkemesi: 31.5.2011 gün ve E:2011/836, K:2011/800 sayı ile, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden %55'inin Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)'nin %55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Devir Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.ye satıldığı; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; buna göre, iptali istenen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceğinden; uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı; nitekim benzer bir uyuşmazlıkta Uyuşmazlık Mahkemesinin verdiği 20.12.2010 tarih ve E:2010/290, K:2010/359 sayılı kararının da aynı yönde bulunduğu gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1 -a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; Davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

Anılan kararın, temyiz incelemesi sonucu Danıştay Beşinci Dairesi, 24.10.2011 gün, E:2011/5640, K:2011/5752 sayı ile; Davalı şirketin, Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi” ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatıldığı, bu görev ve yetkiler dahilinde bazı kamusal ayrıcalıkları ve yükümlülükleri bulunduğu; statüsü ve özel yasa hükümleri gereğince bazı kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere sahip olması nedeniyle davalı şirketin, herhangi bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statü içinde bulunduğunun anlaşıldığı; bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığından, aksi yöndeki kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle; davacının temyiz isteminin kabulüyle Trabzon idare Mahkemesi'nce verilen 31.5.2011 tarihli, E:2011/836, K:2011/800 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1/c fıkrası uyarınca bozulmasına karar vermiştir.

Dava dilekçesinin tebliğ edilmesi üzerine, davalı vekili birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

TRABZON İDARE MAHKEMESİ: 5.4.2012 gün ve E:2012/173 sayı ile, davalı idare her ne kadar özel hukuk tüzel kişisi statüsünde bulunuyor ise de, davacının yönetim hukuku, alanında idarelerin tek yanlı işlemleri ile yine statü hukuku kapsamında kamu görevlisi olarak bir başka kuruma naklen atanması sırasında düzenlenen ve davacının hukukunu etkilediği açık olan, 2006 yılında verilen enflasyon farkının ve yılda 4 maaş tutarında verilen ikramiyenin maaş nakil ilmühaberine yansıtılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemi ile açılan davanın görülmesi ve çözümlenmesinde idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle;, davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş'nin görevsizlik itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemeye Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, davalı şirketin özelleşmesinden sonra, atandığı kamu kuramımda göreve başladığı ve yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği 14/10/2010 tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklanmakta olduğu; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen ve kamu hizmeti yürütümüne ilişkin olan maaş nakil ilmühaberinin hukuka uygunluğunun denetimi bakımından, adı geçen kuruluşun organik anlamda değil, fakat, maddi ve fonksiyonel anlamda kamu idaresi olduğunun kabulünün gerektiği; somut uyuşmazlıkta, davacının, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü bünyesinde sözleşmeli personel statüsünde çalışmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29'uncu maddesinin 1 'inci fıkrası uyarınca 29.6.2010 tarihinde bir kamu kurumuna atanmak üzere Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından Devlet Personel Başkanlığı'na bildirildiği ve "nakle tabi personelin atamaya esas ücretlerinin belirlenmesi" konusunda yürütülen görevin bir kamu görevi, bu görev kapsamında tesis edilen işlemin de idari işlem niteliğinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, 406 sayılı Yasa'nın 5398 ve 5457 sayılı Yasalarla değişik Ek-29'uncu maddesinin uygulanmasından doğan bu uyuşmazlığın idari yargıda çözümlenmesinin gerektiği; nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07.04.2011 tarih ve E:20011/55, K:2011/205 sayılı kararında da benzer nitelikteki uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı merciilerinin görev alanına girmediği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda idare mahkemesince verilen ısrar kararının, Danıştay Beşinci Dairesinin kararı doğrultusunda bozulmuş bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun 13'üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 14.10.2010 tarihinde Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanan davacının; maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine işlemin iptali ile eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsamdışı personel statüsünde tekniker olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 14.10.2010 tarihinde Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile, 21.11.2010 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle 20.4.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5 md.) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Ankara 15.İdare Mahkemesi’nin 5.4.2012 gün ve E:2012/173 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/310

KARAR NO: 2013/25

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.K.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.F.G.

O L A Y : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de kapsamdışı personel statüsünde tekniker olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 14.7.2009 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili, müvekkilinin 17.1.2011 tarihli dilekçe ile davalıya başvurarak, maaş nakil bildirimi düzenlenirken, en son aldığı maaş tutarının nazara alınmadığını, ayrıca; (40+40) olarak nitelendirilen denge tazminatının ve yılda verilen 4 maaş tutarındaki ikramiyenin maaşının oluşmasında dikkate alınmadığını, belirtilen malî kalemlerin dikkate alınarak maaş nakil bildiriminin yeniden düzenlenmesini talep etmesine rağmen, dilekçesine yasal cevap süresinde cevap verilmeyerek isteminin zımnen reddedildiğinden bahisle; Türk Telekom Anonim Şirketi Genel Müdürlüğünün zımnî red işleminin iptaline, 11.8.2010 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmesi istemiyle 28.12.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Trabzon İdare Mahkemesi: 21.3.2011 gün ve E:2011/12, K:2011/313 sayı ile, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden %55'inin Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)'nin %55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Devir Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.ye satıldığı; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; buna göre, iptali istenen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceğinden; uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı; nitekim benzer bir uyuşmazlıkta Uyuşmazlık Mahkemesinin verdiği 20.12.2010 tarih ve E:2010/290, K:2010/359 sayılı kararının da aynı yönde bulunduğu gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1 -a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; Davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

Anılan kararın, temyiz incelemesi sonucu Danıştay Beşinci Dairesi, 24.10.2011 gün, E:2011/4489, K:2011/5715 sayı ile; Davalı şirketin, Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi” ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatıldığı, bu görev ve yetkiler dahilinde bazı kamusal ayrıcalıkları ve yükümlülükleri bulunduğu; statüsü ve özel yasa hükümleri gereğince bazı kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere sahip olması nedeniyle davalı şirketin, herhangi bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statü içinde bulunduğunun anlaşıldığı; bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığından, aksi yöndeki kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle; davacının temyiz isteminin kabulüyle Trabzon idare Mahkemesi'nce verilen 21.3.2011 gün ve E:2011/12, K:2011/313 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1/c fıkrası uyarınca bozulmasına karar vermiştir.

Dava dilekçesinin tebliğ edilmesi üzerine, davalı vekili birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

TRABZON İDARE MAHKEMESİ: 5.4.2012 gün ve E:2012/173 sayı ile, davalı idare her ne kadar özel hukuk tüzel kişisi statüsünde bulunuyor ise de, davacının yönetim hukuku, alanında idarelerin tek yanlı işlemleri ile yine statü hukuku kapsamında kamu görevlisi olarak bir başka kuruma naklen atanması sırasında düzenlenen ve davacının hukukunu etkilediği açık olan, 2006 yılında verilen enflasyon farkının ve yılda 4 maaş tutarında verilen ikramiyenin maaş nakil ilmühaberine yansıtılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemi ile açılan davanın görülmesi ve çözümlenmesinde idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin görevsizlik itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemeye Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, davalı şirketin özelleşmesinden sonra, atandığı kamu kuramımda göreve başladığı ve yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği 14/7/2010 tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklanmakta olduğu; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; ; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen ve kamu hizmeti yürütümüne ilişkin olan maaş nakil ilmühaberinin hukuka uygunluğunun denetimi bakımından, adı geçen kuruluşun organik anlamda değil, fakat, maddi ve fonksiyonel anlamda kamu idaresi olduğunun kabulünün gerektiği; somut uyuşmazlıkta, davacının, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü bünyesinde sözleşmeli personel statüsünde çalışmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29'uncu maddesinin 1 'inci fıkrası uyarınca 2.1.2009 tarihinde bir kamu kurumuna atanmak üzere Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından Devlet Personel Başkanlığı'na bildirildiği ve "nakle tabi personelin atamaya esas ücretlerinin belirlenmesi" konusunda yürütülen görevin bir kamu görevi, bu görev kapsamında tesis edilen işlemin de idari işlem niteliğinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, 406 sayılı Yasa'nın 5398 ve 5457 sayılı Yasalarla değişik Ek-29'uncu maddesinin uygulanmasından doğan bu uyuşmazlığın idari yargıda çözümlenmesinin gerektiği; nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07.04.2011 tarih ve E:20011/55, K:2011/205 sayılı kararında da benzer nitelikteki uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı merciilerinin görev alanına girmediği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda idare mahkemesince verilen ısrar kararının, Danıştay Beşinci Dairesinin kararı doğrultusunda bozulmuş bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun 13'üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 14.7.2009 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü emrine atanan davacının; maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine işlemin iptali ile eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsamdışı personel statüsünde tekniker olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve, 14.7.2009 tarihinde Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile, 11.8.2010 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil bildiriminin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle 28.12.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5 md.) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile,Trabzon İdare Mahkemesi’nin 5.4.2012 gün ve E:2012/173 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/311

KARAR NO: 2013/26

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.A.Y.

Vekilleri : Av. A.B., Av. C.H.G.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. Z.A.

O L A Y : Adana İl Telekom Müdürlüğünde sözleşmeli personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 18.06.2007 tarihinde İstanbul İl Sivil Savunma Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili, müvekkilinin maaş nakil belgesinin düzeltilmesi isteminin reddine ilişkin 18.3.2010 tarih ve TTŞ.4.01.0014/35 (00404) sayılı işlemin iptali, 15.04.2004 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içerisinde tahakkuk eden zam ve tazminatların maaş nakil ilmühaberinde gösterilmesi suretiyle maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği 07.03.2007 tarihinden itibaren ödenmesi gerekirken Adana İl Telekom Müdürlüğünün yaptığı, eksik bildirim nedeni ile ödenmeyen ücretlerin tazmin edilerek müvekkiline yasal faizleri ile birlikte ödenmesi istemiyle 16.4.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL 6. İDARE MAHKEMESİ:24.2.2011 gün ve E:2010/1015 sayı ile, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinde; idari dava türlerinin, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı açılan iptal davaları; idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları; kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı açılan davalar olarak sayıldığı; idari yargının idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimini yapmakla görevli olduğunun kurala bağlandığı; dava dosyasının incelenmesinden; davacının eksik ödemelerinin tazmini amacıyla yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin 18.03.2010 tarih ve 404 sayılı işlemin tesis edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, davalı idarece görev itirazında bulunulduğunun anlaşıldığı; olayda, uyuşmazlığın davacı ile idare arasındaki özel hukuk hükümlerine göre tesis edilmiş bir işlemden kaynaklanmayıp, kamu hukuku kuralları çerçevesinde tek taraflı ve kamu gücüne dayalı işlemden kaynaklandığı açık olup, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı mercilerinin görevinde olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle, davalı idarenin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyasının onaylı örneği ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, 01/01/2006 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği 15/04/2010 tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklanmakta olduğu; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; ; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı hazineye ait bulunan hisselerden %55'inin Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 günlü, 2005/9146 sayılı kararı uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ye satıldığı, Türk Telekom A.Ş.'nin bu tarih itibariyle kamu kuruluşu niteliğinin sona erdiği; ancak Kanun koyucunun, 5398 ve 5457 sayılı Yasalarla 406 sayılı Yasa'da değişiklik getirdiği düzenlemelerle Türk Telekom A.Ş.'nin özelleştirilmesi sonucunda, nakle tabi personele ilişkin uygulamaların 4046 sayılı Kanun'un 22'nci maddesi ile uyumlu olması amacıyla ve iletişim alanında ulusal ve uluslararası düzeyde oluşabilecek telafisi imkansız aksaklıkların önlenmesi için, işlevsel görevlerde bulunan ve ikamesi kısa sürede imkansız personelin isteklerine bağlı olarak makul bir süre kamu görevlerinden aylıksız izinli sayılarak çalışmalarına olanak sağladığı ve bu personelin kamu kurum ve kuruluşlarına naklen atanmaları konusunda beş yıllık bir geçiş dönemi öngördüğü; 406 sayılı Yasa'nın Ek-29'uncu maddesinde yer alan düzenleme ile Türk Telekomünikasyon A.Ş hisselerinin devri tarihinden itibaren kamu görevinden 180 gün süreyle aylıksız izinli sayılan personelden iznin bitiminden sonra Türk Telekom'da özel hukuk hükümleri uyarınca akdedilen sözleşmeye göre çalışmaya devam edenlerden hisse devir tarihinden itibaren en geç beş yıl içinde sözleşmesi feshedilenlerin, 4046 sayılı Yasa'nın 22' nci maddesi uyarınca atanmalarının sağlanması için Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilmesi ve bu bildirim yapılırken personelin atamaya esas ücretlerinin yasada belirtilen şekliyle hesaplanması ve bu hesaplamaya göre maaş nakil ilmühaberi düzenlenmesi görevinin, Türk Telekomünikasyon A.Ş.'ne verildiği, söz konusu görevin, kanunla anılan kuruma verilen ve ifası sırasında kamu gücüne has yetkilerin kullanılmasını da içeren bir kamu hizmeti oluşturduğu, bu yetkileri kullanarak tek yanlı irade açıklamasıyla davacının maaş nakil ilmühaberini düzenleyen anılan kuruluşun, 14.11.2005 gününden itibaren kamu kuruluşu niteliğini kaybederek özel hukuk hükümlerine tabi hale gelmiş olması da, anılan görevin kamu hizmeti niteliğini değiştirmediği; dolayısıyla; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen ve kamu hizmeti yürütümüne ilişkin olan maaş nakil ilmühaberinin hukuka uygunluğunun denetimi bakımından, adı geçen kuruluşun organik anlamda değil, fakat, maddi ve fonksiyonel anlamda kamu idaresi olduğunun kabulünün zorunlu bulunduğu; somut uyuşmazlıkta, davacının, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışmakta iken Ek-29'uncu maddenin 1 'inci fıkrası uyarınca 7.3.2007 tarihinde bir kamu kurumuna atanmak üzere Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından Devlet Personel Başkanlığı'na bildirildiği ve "nakle tabi personelin atamaya esas ücretlerinin belirlenmesi" konusunda yürütülen görevin bir kamu görevi, bu görev kapsamında tesis edilen işlemin de idari işlem niteliğinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, 406 sayılı Yasa'nın 5398 ve 5457 sayılı Yasalarla değişik Ek-29'uncu maddesinin uygulanmasından doğan bu uyuşmazlığın idari yargıda çözümlenmesinin gerektiği; nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07.04.2011 tarih ve E:20011/55, K:2011/205 sayılı kararında da benzer nitelikteki uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı merciilerinin görev alanına girmediği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda idare mahkemesince verilen ısrar kararının, Danıştay Beşinci Dairesinin kararı doğrultusunda bozulmuş bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 18.06.2007 tarihinde İstanbul İl Sivil Savunma Müdürlüğü emrine atanan davacının; maaş nakil belgesinin düzeltilmesi isteminin reddine ilişkin işlemin iptali, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ile ödenmesi gerekirken eksik bildirim nedeni ile ödenmeyen ücretlerin tazmin edilerek yasal faizleri ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde sözleşmeli personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 18.06.2007 tarihinde İstanbul İl Sivil Savunma Müdürlüğü emrine atanan davacının, vekili tarafından, müvekkilinin maaş nakil belgesinin düzeltilmesi isteminin reddine ilişkin işlemin iptali, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ile ödenmesi gerekirken eksik bildirim nedeni ile ödenmeyen ücretlerin tazmin edilerek yasal faizleri ile birlikte ödenmesi istemiyle 16.4.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, İstanbul 6.İdare Mahkemesi’nin 24.2.2011 gün ve E:2010/1015 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/314

KARAR NO: 2013/27

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-N.Ü., 2-S.G.(Ü.), 3-A.Ü. Mirasçıları; S.G.(Ü.), N.Ü., S.Ü.

Vekili : Av. N.M.Ü.C.

Davalılar :1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Y.Ü.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

3-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.K.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin, Ankara İli, Çankaya ilçesi, Hilal Mahallesi mevkiinde kain 27643 ada, 3 parsel sayılı taşınmazda, 1996 tarihli kesinleşmiş imar planı ile hissedar malik olduklarını; parselin imar planında “Sağlık Tesis Alanı” yeri olarak ayrıldığını; İmar Kanunun 8. ve 10. maddelerinden bahisle; Çankaya Belediyesi tarafından ilgili idare olan Sağlık Bakanlığı’na durum bildirilmiş olmasına rağmen yasa gereği 5 yıllık süre içersinde Sağlık Bakanlığı tarafından yapılması gereken kamulaştırma işleminin yapılmadığını, müvekkillerinin, mağdur edildiğini; davalıların, uzun süredir bu durumu devam ettirmek suretiyle davacıların mülkiyet hakkını ihlal ettiğini, kamulaştırma işlemi yapmayarak hukuken el attığını; idarenin kamulaştırmasız el atma eylemini gerçekleştirdiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2010/5-662 E. 2010/651 K. 15.12.2010 tarih sayılı ilamının konuya örnek oluşturduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla; müvekkillerin hissesinin davalı kurum adına tapuya tescili karşılığında (fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik) 5.000-TL tazminatın (arsa bedeli) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı kurumlardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde verilen dilekçeler ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 7.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 8.5.2012 gün ve E:2011/611 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atmaya ilişkin bulunmasına göre bu tip davaların Yargıtay uygulamasına nazaran adli yargıda görülmesi sebebiyle, davalı vekillerin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İdarelerin vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sağlık tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir sağlık tesisi bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sağlık tesis alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık tesis alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; dava dosyasının incelenmesi sonucunda; Ankara Büyükşehir Belediyesinin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8 - 18. Maddesi uyarınca arazi ve imar uygulamalarına ilişkin işlemler kapsamında, davacının da hissesinin bulunduğu Hilal mahallesinde bulunan taşınmazın sağlık tesis alanı olması karşısında, bu parseldeki bedelin ödenmesine ilişkin davanın; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun’un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/611 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, (fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 5.000-TL tazminatın (arsa bedeli) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı kurumlardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 25.1.2012 gün ve 2551sayılı yazının incelenmesinden; davacıların taşınmazının bulunduğu Ankara İli, Çankaya ilçesi, Hilal Mahallesinde bulunan 27643 ada, 3 parselin; Hilal Mahallesi 2. Etap imar planına ait 81141 nolu parselasyon planı ile oluştuğu, İmar planı ile E=1.20, H.Max= Serbest olmak üzere Sağlık Alanı olarak belirlendiği, söz konusu 81141 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 01/02/1990 tarih ve 318 sayılı kararıyla onaylanarak askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleşerek tapuya tescilinin sağlandığı; anılan parselin 3194 sayılı İmar Kanunun 18. maddesi ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda 81141 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye giren kadastral parsellerden pay verilmek suretiyle KOP(Kamu Ortaklık Payı)’tan oluşturulduğu anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sağlık Tesisi Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerin vekillerinin görev itirazlarının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 7.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 8.5.2012 gün ve E:2011/611 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/315

KARAR NO: 2013/28

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Akbank T.A.Ş.

Vekili : Av. S.C.G.

Davalı : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

Türkiye İş Kurumu GaziA.ep İl Müdürlüğü

O L A Y : Hizmet akdi feshedilen kişiye ait işten ayrılma bildirgesinin 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 48. maddesinde belirtilen süre içersinde Kuruma gönderilmediği nedeniyle davacıya aynı Kanun’un 54. maddesi uyarınca idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

GAZİA.EP 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 10.9.2003 gün ve E:2003/9, Müt. sayı ile, idari para cezasına karşı yapılacak itirazın idare mahkemelerine yapılacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin, dosyayı idari yargı yerine gönderilmesini istemesi üzerine, GaziA.ep 2. İdare Mahkemesi, 8.12.2006 gün ve E:2006/2635, K:2006/2981 sayılı kararı ile Mahkemeye hitaben düzenlenmiş bir dilekçe ile başvurulması gerekirken, dosyanın adli yargı yerince Mahkemelerine gönderildiği, bu durumda Mahkemelerine açılmış bir davanın bulunmadığı sonucuna varılarak dosyanın esas kaydının kapatılmasına karar vermiş, kararın temyiz edilmesi sonucu, Danıştay 10. Dairesi’nce kararın bozulması üzerine, Mahkemece bozma kararına uyularak, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yeniden dava açılmak üzere dava dilekçesinin reddine karar vermiştir.

Davacı vekili, bu kez idari para cezasının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

GAZİA.EP 2. İDARE MAHKEMESİ: 31.5.2012 gün ve E:2010/1339 sayı ile, davalının görev itirazını reddederek görevlilik kararı vermesi üzerine, 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi uyarınca yapılan başvurunun Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca “yararına görev itirazında bulunulan yargı merciince aynı davada görevsizlik kararı verilmemiş olması gerektiği nedeniyle reddedilmesinden sonra, 4447 sayılı Kanunda, 5728 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile idari para cezalarına karşı idare mahkemelerine itiraz edilebileceğine ilişkin hüküm yürürlükten kaldırıldığından, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu belirtilerek, 2247 sayılı Yasa’da Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce bir karar verilinceye kadar yargılamanın ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği….” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4447 sayılı Kanun’un 48. maddesine muhalefet edildiğinden bahisle aynı Kanunun 54. maddesi uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

25.8.1999 gün ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 48. maddesinde, işsizlik sigortasına ilişkin genel hükümlere yer verilmiş, “İdari para cezaları ile idari işlemlere karşı itirazlar” başlığını taşıyan 54. maddesinde, “Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle;

a) İşsizlik sigortasına ilişkin yükümlülükleri nedeniyle sigortalıların ücretlerinden indirim veya kesinti yapan işverenlere her bir sigortalı için 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücret tutarında,

b) 48 inci maddede öngörülen işten ayrılma bildirgesini Kuruma vermeyen işverenlere her bir fiil için ayrı ayrı 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin iki katı tutarında,

İdari para cezası verilir.

(Değişik ikinci fıkra: 25.6.2003 – 4904/ 31 md.) İdarî para cezaları tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler idarî yargı yoluna başvurabilirler. Yargı yoluna başvurulması cezanın takip ve tahsilini durdurmaz.

İşsizlik sigortası uygulamasına ilişkin işlemlere karşı sigortalıların ve işverenlerin yapacakları itirazlardan Sosyal Sigortalar Kurumuna verilen görevlerle ilgili olanlar adı geçen Kuruluşa, diğerleri ise Kuruma yapılır. İtirazların, işlemin tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılması ve 30 gün içinde sonuçlandırılması zorunludur. Yapılan itirazlar daha önce yapılmış bulunan işlemlerin uygulanmasını geciktirmez. İtiraz yoluna başvurulmuş olması ilgililerin yargı yoluna başvurma haklarını ortadan kaldırmaz” hükmü yer alırken, 23.1.2008 tarih ve 5728 sayılı Kanun’un 478. maddesiyle bu maddenin birinci fıkra hükmü değiştirilmiş; 578. maddesiyle de ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. 5728 sayılı Kanun hükümleri 8.2.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Olayda, dava idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmış olup; 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda son haliyle idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Daha sonra, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3. maddesi, Anayasa Mahkemesi’nin 1.3.2006 gün ve E:2005/108, K:2006/35 sayılı kararıyla iptal edilmiş ve gerekçeli kararı 22.7.2006 gün ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve iptal hükmünün, kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiş; yasama organı tarafından iptal hükmü doğrultusunda yasal düzenleme yapılmaması sürecinde, anılan madde hükmünün yürürlükte bulunduğu düşüncesiyle, aynı doğrultuda karar verilmeye devam edilmiş; yasama organı tarafından, Anayasa Mahkemesi’nce verilen altı aylık süre içinde iptal hükmü doğrultusunda yasal düzenleme yapılması halinde ise, işaret edilen yargı yerinin yeni düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren görevli olacağı belirtilmiştir.

Son olarak, 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde " (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, GaziA.ep 2. İdare Mahkemesi’nce yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, GaziA.ep 3. Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilen 10.9.2003 gün ve E:2003/9 Müt. sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/316

KARAR NO: 2013/29

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : A.A., A.R.B.

Vekili : Av. E.Ö.A.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. O.D.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Bahçelievler Mahallesi, 1208 ada 2 parsel sayılı taşınmazın, 1998 yılında imar uygulaması sonucu okul arsası olarak ayrıldığını; taşınmazın 5 yıl içerisinde ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırılmadığını, bedelinin ödenmediğini, müvekkillerin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığını; bu nedenle mülkiyet hakkına hukuki bir el atmanın mevcut olduğunu; bu hususta Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15/12/2010 tarihli 2010/5-662 E, 2010/651 K. Sayılı içtihadı birleştirme kararının emsal teşkil ettiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin her türlü dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000TL taşınmaz bedelinin kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, imar mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlığın idari yargı yerinde çözümleneceğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

GÖLBAŞI ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 5.6.2012 gün ve E:2012/97 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçesinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin her türlü dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000TL taşınmaz bedelinin kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedar bulunduğu Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Bahçelievler Mahallesi, 1208 ada 2 parsel sayılı taşınmazın, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından, 12.07.2011 tarih ve 6575 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Gölbaşı Merkez

Uygulama İmar Planı kapsamında kaldığı; “Lise Alanı” olarak planlandığı; yapılaşma koşullarının E:1.00 Hmax: 15.50m.olduğu; dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla okul alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Gölbaşı Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.6.2012 gün ve E:2012/97 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/317

KARAR NO: 2013/30

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1- G.S., 2- B.Ö., 3- A.Ç.Ş., 4- E.A.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.Ş.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Etimesgut İlçesi, Elvan Mah. 47977 Ada, 1 parsel sayılı ve 220.510 m² yüzölçümündeki taşınmazın, yapılan imar planında, “Kentsel Rekreasyon Alanı” olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu: taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını ancak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih 2010/5 – 662 E. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini, bugüne kadar idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, ilk oturumda; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:17.5.2012 gün ve E:2012/49 sayı ile, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 16.05.1956 gün ve 1956/1-6 sayılı kararı gereğince idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmaz mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğinin karara bağlandığı; içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 18 Hukuk Dairelerinin aynı mahiyetteki istikrar kazanmış uygulamaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6. maddesi hükmü gözetilerek kamulaştırmasız el atma talepli davalarda adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle, yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında kentsel rekreasyon alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın kentsel rekreasyon alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURiYET BAŞSAVCISI;Dava dosyasının incelenmesi sonucunda; Ankara Büyükşehir Belediyesinin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8 - 18. Maddesi uyarınca arazi ve imar uygulamalarına ilişkin işlemler kapsamında, davacının hissesinin de bulunduğu 47977 parselde bulunan taşınmazın okul yeri olması karşısında, bu parseldeki bedelin ödenmesine ilişkin davanın; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun’un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ye işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1 -b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği: bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/49 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Etimesgut Belediye Başkanliği Plan ve Proje Müdürlüğü’nün 31.1.2012 tarih ve .../336-2008 sayılı yazısından; dava konusu 47977 ada 1 sayılı parselin de içerisinde bulunduğu alana ait 1/5000 ölçekli Elvan-Saraycık-Yeniçimşit Bölgesi II.Etap Nazım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 18.04.2002 tarih ve 180 sayılı kararı ile onaylandığı, 47977 ada 1 sayılı parselin bulunduğu alanın onanlı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile “Ağaçlandırılacak Alan” olarak ayrıldığı; 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda yapılan 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planının Etimesgut/Belediye Meclisinin 21.11-2003 tarih ve 219 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onandığı; onanlı plana ait Elvan II-III ve IV nolu plan etaplarına ait 1/1000 Ölçekli 85126 nolu Uygulama İmar Planının 20.03.2008 tarih ve 8355 yevmiye numarası ile tapuda tescil gördüğü ve bu tarihte de planın kesinlik kazandığı; İmarın 47977 ada 1 sayılı parselin onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planındaki kullanım kararının Kentsel Rekreasyon Alanı değil “Ağaçlandırılacak Alan” olduğu, ancak 85126 nolu kesin parselasyon planının Ankara 3. İdare Mahkemesinin 15.01.2009 tarih ve Esas No.2006/1769, Karar No.2009/52 sayılı kararı ile iptal edildiği belirtilmiş; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Kentsel Rekreasyon Alanı kullanımında kaldığı belirtilerek, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.5.2012 gün ve E:2012/49 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/318

KARAR NO: 2013/31

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.B.

Vekilleri : Av. N.Ö., Av. H.Ö., Av. E.G.

Davalı : Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin, Bursa İli, Osmangazi İlçesi, Akpınar Mahallesi 6153 ada 3 ve 35 parsel sayılı taşınmazların (Eski Hamiller Mh. 40 Pafta 2650 ve 2651 Parsel ) maliki bulunduğunu; bu taşınmazlardan, 6153 Ada 35 Parselin bir kısmı, 6153 Ada, 3 Parsel’in ise tamamının davalı idarenin tasarrufu ile 1/1000 ölçekli Bağlarbaşı-Hamitler Uygulama İmar planında 40 mt’lik Batı Yakın Çevre Yolu üzerinde kaldığını; söz konusu kararın, davalı idare tarafından 2001 yılı içerisinde alındığını, bu güne kadar hiçbir şekilde kamulaştırma işlemi gerçekleştirilmediğini, bedelinin ödenmediğini; müvekkilinin, davalı idareye yazılı olarak müracaat ederek, taşınmazlarının ivedilikle kamulaştırılarak bedelinin ödenmesi talep ettiğini; davalı idarenin, bunun üzerine müvekkiline “Söz konusu taşınmazların kamulaştırılmak üzere 10.Beş yıllık imar programının 2011-2015 diliminde mevcut olduğunu, belediyenin bütçe olanakları dahilînde ileriki bir tarihte kamulaştırma işlemlerinin başlatılacağını…” şeklinde cevap verdiğini; 4271 Sayılı Türk Medeni Kanununun 683.maddesinde malike hukuka aykırı olarak müdahalenin önlenmesini isteme hakkı tanındığını; bir kişinin taşınmazına eylemli olarak el atıp tamamen veya kısmen kullanılmasına engel olunması ile imar uygulaması sonucu o kişinin mülkiyetinde olan taşınmaza hukuken kullanmaya engel sınırlamalar getirilmesi arasında sonucu itibari ile bir fark bulunmadığını, her ikisinin de kişinin mülkiyet hakkının sınırlandırılması anlamında aynı sonucu doğurduğunu ifade ederek; davalı idare tarafından müvekkilinin maliki olduğu parsellerde kayıtlı bulunan taşınmazlara kamulaştırmasız olarak el atılan ve değer kaybı oluşan bölüm için 510.000 TL’nin davalı idareden tahsiline, belirlenecek bedele dava tarihinden itibaren kamu alacakları için uygulanacak olan en yüksek faiz oranının işletilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, cevap dilekçesinde; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 19.4.2012 gün ve E: 2012/182 sayı ile, davanın mahiyeti itibariyle kamulaştırmasız el atma niteliğinde olduğu gözetilerek davalı tarafın yerinde görülmeyen görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında Batı Yakın Çevre Yolu üzerinde kalan taşınmazların bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında Batı Yakın Çevre Yolu üzerinde kalması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın çevre yolu olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Dava dosyasının incelenmesi sonucunda; Bursa Büyükşehir Belediyesinin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8 - 18. Maddesi uyarınca arazi ve imar uygulamalarına ilişkin işlemler kapsamında, davacının hissesinin de bulunduğu 47977 parselde bulunan taşınmazın Batı Çevre Yolu içinde kalması karşısında, bu parseldeki bedelin ödenmesine ilişkin davanın; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun’un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ye işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1 -b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği: bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Bursa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/182 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında Batı Yakın Çevre Yolu üzerinde kalmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, değer kaybı oluşan bölüm için 510.000 TL’nin, dava tarihinden itibaren kamu alacakları için uygulanacak olan en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Osmangazi Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün yazılarından; Bursa İli, Osmangazi İlçesi, Akpınar Mahallesi 6153 ada 3 ve 35 parsel sayılı taşınmazların, Belediye Encümeninin 7.8.1998 gün ve 2623 sayılı kararına istinaden 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18.maddesine göre imar uygulaması yapıldığı, %35 Düzenleme Ortaklık Payı kesildiği; 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında ve 1/1000 ölçekli Bağlarbaşı-Hamitler Uygulama İmar Planında “40 m.lik yolda” kaldığı, plan doğrultusunda henüz bir düzenleme yapılmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının maliki olduğu taşınmazların imar planıyla çevre yolunda kaldığı belirtilerek, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.4.2012 gün ve E:2012/182 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/319

KARAR NO: 2013/32

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-E.A., 2-C.O. Mirasçısı; a) M.O., 3- M.N.K., 4- M.A.K., 5- C.K., 6- N.Y., 7- N.Ö.,

8- T.K. Mirasçısı; a) H.Ş.

Vekili : Av. Z.T.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Ç.P.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. P.T.

3-Ankara Valiliği (İl Özel İdaresi'ne izafeten)

Vekili : Av. D.S.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar bulunduğu, Ankara İli, Çankaya İlçesi, Esat mevkiinde kain 5213 ada 10 parsel sayılı taşınmaza, davalı idare tarafından her hangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın okul alanı olarak kullanılmak suretiyle fiilen/hukuken el atıldığını; verilen uzlaşma dilekçelerine karşılık davalıların muğlak cevap yazıları gönderdiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarihli son içtihadı ile fiili el atma olmadan da hukuki el atmayı kamulaştırmasız el atma olarak kabul ederek taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiğine hükmettiğini; bu karardan hemen sonra verilmiş Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 21.03.2011 tarih 2010/16894 E.2011/4865 K.sayılı ilamında aynen “Hukuk Genel Kurulunun benzer konudaki 15,12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere, el atılmamış olsa dâhi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek,3194 sayılı İmar Kanununun 10.maddesinin amir hükmü uyarınca, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece, ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir.” denildiğini ifade ederek; söz konusu taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın okul alanı olarak kullanılmak suretiyle fiilen/hukuken el atılmış olması nedeniyle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, 8.000 TL. kamulaştırmasız el atma tazminatına karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekilleri, süresinde verdikleri cevap dilekçelerinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:28.2.2012 gün ve E:2011/301 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma davası olduğu gerekçesiyle, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylemniteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/301 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazına imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, 8.000 TL. kamulaştırmasız el atma tazminatına karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Çankaya İlçesi, Esat mevkiinde bulunan 5213 ada 10 parsel sayılı taşınmazın, 1957 yılında yapılan 1/5000 ölçekli Kat Rejimi Planıyla oluştuğu, bu planla alanın “Okul Yeri” olarak ayrıldığı, 31120 no’lu kesin parselasyon planı ile de kesinleştiği; idarelerin savunma dilekçelerinden, arsa üzerinde bir yapı ve tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.2.2012 gün ve E:2011/301 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/320

KARAR NO: 2013/33

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- S.Ç., 2- İ.Ç., 3- S.Y.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. R.S.

2. Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili :Av. P.Y.G.

O L A Y :Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mevkiinde kâin, 27549 ada 6 parsel sayılı taşınmaza, davalı idare tarafından her hangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın, kesinleşmiş imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle fiilen/hukuken el atıldığını; müvekkillerinin bu taşınmaz için Kamulaştırma Kanunun Geçici 6. maddesine atıfta bulunan 6111 sayılı kanunun geçici 2. maddesi uyarınca uzlaşmak istemediğini; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21.03.2011 tarih 2010/16894 E. 2011/4865 K. sayılı ilamında aynen “Hukuk Genel Kurulu’nun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere, el atılmamış olsa dahi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek, 3194 sayılı imar kanunun 10. Maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planın kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece, ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir.” denildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik, 9.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek müvekkillerine payları oranında ödenmesine, alacağa dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizin yürütülmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekilleri, süresinde verdikleri savunma dilekçelerinde, imar mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlığın idari yargı yerinde çözümleneceğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 16.5.2012 gün ve E:2012/46 sayı ile, dava konusu taşınmazla ilgili olarak konulan, okul alanı olarak ayrıldığına dair şerh dikkate alındığında davalı Çankaya Belediyesi vekilinin husumet itirazının yerinde olduğuna ve kabulüne, davalı Çankaya Belediyesi vekilinin bu aşamadan itibaren davayı takip etmesine yer olmadığına; davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18.maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve resen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğu, davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında lise alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçesinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında lise alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın lise alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURiYET BAŞSAVCISI;Dava dosyasının incelenmesi sonucunda; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8 - 18. Maddesi uyarınca arazi ve imar uygulamalarına ilişkin işlemler kapsamında, davacının hissesinin de taşınmazın lise alanı olması karşısında, bu parseldeki bedelin ödenmesine ilişkin davanın; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun’un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ye işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1 -b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği: bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/46 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığının hasım mevkiinden çıkarıldığı; davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik, 9.000 TL tazminatı, davalı idareden tahsil edilerek payları oranında ödenmesi, alacağa dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizin yürütülmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 15.2.2012 gün 4706 sayılı yazısından; Karakusunlar Mahallesi 27549 ada 6 sayılı parsele ait alanın; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.01.1991 tarih ve 84 sayılı kararı ile onanan 1/5000 ölçekli “Çukuranbar – Karakusunlar Revizyon Nazım İmar Planı” kararları doğrultusunda hazırlanan Belediye Meclisinin 11.10.1991 tarih ve 254 sayılı kararı ile uygun görülerek, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının 04.12.1992 tarih ve İP.1362, R.4836/91(774) sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli “Karakusunlar - Çukuranbar Çevre Yolu Kuzeyi III. Etap İmar Planı kapsamında E:0.50, Hax:16.60m. yapılaşma koşullarında “LİSE” kullanımında kaldığı; ancak daha sonra kamulaştırma miktarının yüksek çıkması nedeniyle plan revizyonuna gidildiği, bu doğrultuda hazırlanan Belediye Meclisinin 03.12.1993 tarih ve 277 sayılı kararı ile uygun görülerek, Büyükşehir Belediye Başkanlığınca da 22.03.1994 tarih ve İP. 1547, R.5775/93(774) sayılı yazı ile gerekli düzeltmelerle onaylanan 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği kapsamında, söz konusu LİSE alanının yapılaşma koşullarının korunarak, yapı yaklaşma mesafelerinin yeniden düzenlendiği; bu plana ait hazırlanan 81129 nolu parselasyon planı ile Belediye Encümeninin 22.06.1995 tarih ve 3123 sayılı kararı ile onaylanmış parselasyon planına yapılan itirazlar değerlendirilerek yine Belediye Encümeninin 12.10.1995 tarih ve 5017 sayılı kararı ile söz konusu parselasyon planının kesinleştiği; ilgili şahıs tarafından açılan dava neticesinde, Ankara 7. İdare Mahkemesinin 29.11.2001 tarih ve E.2000/1639, K.2001/1323 sayılı kararı ile söz konusu imar planı değişikliğinin iptal edildiği; söz konusu imar planının Mahkeme kararı ile iptal edilmesi nedeniyle, söz konusu LİSE alanını da kapsayan 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğinin, Belediye Meclisinin 10.09.2004 tarih ve 281 sayılı kararı ile uygun görülerek, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 17.09.2004 tarih ve 817 sayılı karan ile onaylandığı ve bu plan ile LİSE alanının yapılaşma koşullarının korunduğu; daha sonra, Ankara Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğünün 31.05.2005 tarih ve 715/791 sayılı yazısıyla, talep doğrultusunda, yapılaşma koşullarının (E:1.00, Hmax:15.50m şeklinde) ve yapı yaklaşma mesafelerinin yeniden belirlenmesine ilişkin 27549 ada 6 sayılı parsele ait 1/1000 ölçekli imar planı değişikliğinin, Çankaya Belediye Meclisinin 08.11.2005 tarih ve 845 sayılı kararı ile uygun görülerek, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.02.2006 tarih ve 388 sayılı kararı ile tadilen onandığı; ayrıca Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.12.2011 gün ve 3731 sayılı kararı ile; Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin 16. Maddesine, Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde muhtelif zamanlarda ayrılmış KOP Alanlarının, ilgili yatırımcı kamu kurum ve kuruluşlarının (eğitim, sağlık, spor vb.) muvafakat etmesi kaydıyla, maliklerince ilgili belediyesinden alınacak ruhsatla özel amaçlı da kullanılabileceği ifadesinin eklenmesine karar verildiği; kullanım amacına uygun şekilde 5 yıl içinde imar programına alınmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Lise Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.5.2012 gün ve E:2012/46 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/324

KARAR NO: 2013/34

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu uyarınca verilen idari para ceza-sının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : T.C. Ziraat Bankası A.Ş. İstanbul lll. Bölge Başkanlığı

Vekili : Av. A.Ç.

Davalı : Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

O L A Y : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu Tekirdağ İl Müdürlüğü’nün 20.11.2006 gün ve 64525 sayılı işlemi ile, 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nun 3. maddesinin (d) bendine aykırılıktan dolayı (Kurum aracılığı olmadan işçi alımı) davacıya aynı Kanun’un 20. maddesi (d) bendi uyarınca idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

TEKİRDAĞ SULH CEZA MAHKEMESİ: 4.5.2007 gün ve 2006/2289 D.İş sayı ile, 4904 sayılı Kanuna göre, bu Kanun uyarınca verilen idari para cezalarına karşı idari yargı yerine itiraz edileceği belirtildiğinden, itirazın incelenmesinin idare mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, davacının itirazı Tekirdağ 2. Asliye Ceza Mahkemesince reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

TEKİRDAĞ İDARE MAHKEMESİ: 21.2.2008 gün E:2007/555, K: 2008/123 sayı ile, 4904 sayılı Kanun’un 5728 sayılı Kanun ile 20. maddesinde yapılan değişiklik ile idari para cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulacağına dair düzenlemenin yürürlükten kaldırıldığı, bu nedenle Kabahatler Kanunu uyarınca davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de, dosya içinde idari yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin bulunduğu ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4904 sayılı Kanun’un 3. maddesinin (d) bendine aykırılık nedeniyle 20. maddesinin (d) bendi uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevleri” başlığı altında düzenlenen 3. maddesinin (d) bendinde, “İşçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak, işgücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için uygun işgücü bulunmasına ve yurt dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık etmek, istihdamında güçlük çekilen işgücü ile işyerlerinin yasal olarak çalıştırmak zorunda oldukları işgücünün istihdamlarına katkıda bulunmak, özel istihdam bürolarına ilişkin Kuruma verilen görevleri yerine getirmek, işverenlerin yurt dışında kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracağı işçileri temin etmesi ile tarım işlerinde ücretli iş ve işçi bulma aracılığına izin verilmesi ve kaldırılmasına ilişkin işlemleri yapmak” denilmiş, 20. maddesinin (d) bendinde, “ Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (d) bendine aykırı davranan gerçek ve tüzel kişiler hakkında eylem başka bir suçu oluştursa dahi bir milyar lira, ayrıca Kuruma onaylatılmayan her bir yurt dışı hizmet akdi için de ikiyüzelli milyon Lirası,

…………

İdari para cezası verilir”

…………

İdari para cezaları tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Kuruma ödenir veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazı reddedilenler idari yargı yoluna başvurabilirler. Yargı yoluna başvurulması cezanın takip ve tahsilini durdurmaz” hükmü yer almakta iken, 8.2.2008 gün ve 26781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 503 üncü maddesi ile, “……(d) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (d) bendine aykırı davranan kişilere ikibin Türk Lirasından ellibin Türk Lirasına kadar, ayrıca Kuruma onaylatılmayan her bir yurt dışı hizmet akdi için de üçyüz Türk Lirası

(e)……

İdari para cezası verilir.

Kanun hükümlerine göre verilen idari para cezalarından tahsil edilen miktarın tamamı Kurum hesabına aktarılır” şeklinde değiştirilmiştir.

4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır"; Kanunun “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise "idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir" düzenlemeleri yer almıştır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Tekirdağ Sulh Ceza Mahkemesi’nin 04.05.2007 gün ve 2006/2289 D. İş sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/325

KARAR NO: 2013/35

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M. Ticaret A.Ş.

Vekilleri : Av. N.E.- Av. N.K.

Davalı : Şişli Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü

O L A Y : Şişli Kaymakamlığı İlçe Tarım Müdürlüğü Kontrol ve Denetim Ekibince 9.11.2009 günü davacı işletmede yapılan denetimde, bombaj yapmış gıda ürününün satışa sunulduğunun tespit edilmiş olması nedeniyle 10.11.2009 tarih ve A020026 sayılı işlemle, 5179 sayılı Kanunun 29. maddesinin (d) bendi gereğince Kaymakamlık Oluru ile davacıya 5.600 TL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ŞİŞLİ 4. SULH CEZA MAHKEMESİ: 25.2.2010 gün ve Müt. No: 2009/36, Müt. K.No:2009/36 sayı ile, 5179 sayılı Yasa’nın 30. maddesinde bu Kanunda yazılı olan idari para cezalarına karşı idare mahkemesine itiraz edilebileceği belirtildiğinden, itirazın incelen-mesinde idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, davacı tarafından yapılan itiraz, İstanbul 7. Ağır Ceza Mahkemesi’nce reddedilmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 2. İDARE MAHKEMESİ: 13.7.2010 gün ve E:2010/1334, K:2010/1259 sayı ile, davacıya 5179 sayılı Kanun uyarınca dava konusu idari para cezasının verildiği, 5179 sayılı Kanunun 30. maddesinde yer alan bu Kanun uyarınca verilmiş olan idari para cezalarına karşı idare mahkemesinde itirazda bulunabileceğine ilişkin hükmün 8.2.2008 yürürlük tarihli 5728 sayılı Kanunun 543. maddesiyle yürürlükten kaldırıldığının anlaşıldığı, bu durumda, dava konusu idari yaptırım kararına yapılan itirazların görüm ve çözümüne ilişkin özel bir düzenleme bulunmadığından, dava konusu idari yaptırımın Kabahatler Kanunu kapsamında olduğundan, görüm ve çözümünün 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uyarınca adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar İstanbul Bölge İdare Mahkemesi’nce onanarak kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

Dava, 5179 sayılı Kanun’un 29. maddesinin (d) bendi uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’un 29. maddesinde, bu Kanuna uymayanlara uygulanacak cezai hükümler düzenlenmiş; 30. maddesinde, bu Kanunda yazılı olan idari para cezalarının, o yerin en büyük mülki amiri tarafından verileceği, verilen idari para cezalarına dair kararların ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edileceği, bu cezalara karşı, yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği öngörülmüşken; bu madde, 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 543. maddesiyle, “Bu Kanunda yazılı olan idari yaptırımlara karar vermeye, mahallî mülki amir yetkilidir” şeklinde değiştirilmiştir. 5728 sayılı Kanun hükümleri 8.2.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

13/6/2010 gün ve 27610 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 47. maddesinde, “(1) 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır”; 49. maddesinde, “(1) Bu Kanunun;

a) 46 ncı maddesinin birinci fıkrası, 1/4/2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,

b) 31 inci maddesinin birinci fıkrası, 33 üncü maddesi, 46 ncı maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları ile geçici 1 inci maddesinin dördüncü fıkrası yayımı tarihinde,

c) Diğer hükümleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,

yürürlüğe girer”; “Geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 1. maddesinde ise, “(1) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç onsekiz ay içinde yürürlüğe konulur. Söz konusu usul ve esaslar ile çıkarılacak yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki Kanun, 1734 sayılı Yem Kanunu, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu, 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu ve 6968 sayılı Ziraî Mücadele ve Ziraî KarA.ina Kanununa dayanılarak çıkartılan yönetmelik ve diğer mevzuatın, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur” denilmiştir.

Olayda, para cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmış olup; 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nda da idari para cezası verilecek hususlar düzenlenmiş; ancak, idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır”; Kanunun “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise “idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir” düzenlemeleri yer almıştır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 5179 sayılı Kanun’u yürürlükten kaldıran 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Şişli 4. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 25.02.2010 gün ve Müt. No:2009/36, Müt. K. No:2009/36 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/326

KARAR NO: 2013/36

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yargı kararı ile yükümlü tutulduğu tazminatın tamamını ödeyen davacı tarafından, ödenen tazminattan kusur ve sorumluluğu oranındaki tutarın, olayda sorumlu olduğu ileri sürülen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'ndan rücuen tahsili istemiyle açılan davanın, Borçlar Kanunu hükümlerine göre, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.Ç.

Vekili : Av. T.K.

Davalı : İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.İ.

O L A Y : 1- Ak Sigorta A.Ş. tarafından, M.Ç. aleyhine, davacı şirket tarafından sigortalanmış 34 ZY 2010 plaka sayılı aracın, 31.07.2007 tarihinde davalının isleteni ve sürücüsü olduğu 34 GPP 77 plaka sayılı araçla çarpıştığını ve hasarlandığını, davalı tarafa ait olan aracın olayda 8/8 oranında kusurlu bulunduğunu, yaptırılan ekspertiz raporu sonucunda: sigortalı araçta 19.031,00 TL hasar tespit edildiğini ve bu hasar miktarının 5.2.2008 tarihinde sigortalıya davacı şirket tarafından ödendiğini, bu nedenle davacı şirketin TTK 1301. maddesine göre sigortalısının hukuki haklarına halef olduğunu iddia ederek ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 12.500,00 TL tazminat bedelinin ödeme tarihi olan 5.2.2008 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemiyle açtığı davada; Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesi:21.12.2010 gün ve E:2008/532, K: 2010/401 sayı ile, bilirkişi incelemesi sonucunda; olayda % 75 oranındaki sorumluluğun yolun bakımında sorumlu olan ancak, karayolunun trafik düzeni ve güvenini sağlayacak şekilde hazır bulundurmayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olduğu, davalının kazada %25 oranında kusurlu bulunduğu ve davacı şirket tarafından sigortalanmış aracın ise kusursuz olduğu, sigortalı araçta husule gelen hasar bedelinin dosya kapsamına uygun bulunduğunun saptandığı; her ne kadar davalı vekili kusurun büyük çoğunluğunun İstanbul Büyükşehir Belediyesinde olması nedeniyle ihbar edilmesi talebinde bulunmuş ise de, BK 50,51 ve 142. maddelerine göre birden çok kimsenin kusurları ile birlikte neden oldukları zarar nedeniyle zarara uğrayan kişinin bu zararın tamamını müteselsil sorumluların hepsinden isteyebileceği gibi yalnızca birisi aleyhine açacağı dava ile de talep edebilmesinin mümkün olduğu gerekçesiyle; davanın kabulü ile, davacı tarafın iskan konusu ettiği;12.500,00 TL'lik tazminatın ödeme tarihin olan 05.02.2008 tarihinde itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar vermiştir.

2- Davacı vekili, yerel mahkemece tesis edilmiş olan iş bu karar ile Ak Sigorta A.Ş.tarafından Kadıköy 3.İcra Müdürlüğünün 2011/1389 esas sayılı dosya ile müvekkili nezdinde ilamlı takip yoluna başvurulduğunu ve takip konusu edilen alacak miktarının bütün ferileriyle birlikte toplam 20.350,00 TL olarak 14.3.2001 tarihinde icra takip dosyasına ödendiğini; davacı müvekkilin kesinleşen Kartal 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/532 esas ve 2010/401 karar sayılı kararı ile kusur sorumluluğunu aşan miktarını bütün ferileriyle birlikte ödemek durumunda kalmış olmasından cihetle; davalı Belediyenin % 75 oranındaki kusur sorumluluğuna isabet eden 15.262,50 TL'nin şimdilik 8.000,00 TL sinin rücuen tahsili talebiyle sayın mahkeme huzurunda iş bu davanın ikame edilmesi zaruretinin hasıl olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla; davacı müvekkilin ödemiş olduğu maddi tazminat ve sair feriler toplamının davalı belediyenin kusur sorumluluğuna isabet eden 15.262,50 TL’nin şimdilik 8.000,00 TL sinin ödeme tarihi olan 14.3.2011 tarihinden itibaren işleyecek banka mevduatına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacı müvekkiline tazminine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

PENDİK 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.9.2011 gün ve E:2011/218, K: 2011/542 sayı ile, davanın, tazminat isteminden ibaret bulunduğu, davacı vekilinin, zararın davalının kontrolünde bulunan yolda oluşan yağlanmadan kaynaklandığını ve davalının bu nedenle %75 kusurlu olduğunun bilirkişi raporu ile sabit olduğunu iddia etmekte ve verilen zararın tazminini istemekte olduğu; yol yapma, bakımı ve temizlenmesi işinin davalı belediyeye yasa ile verilmiş bir görevin gereği olduğu, bu görevin gereği gibi yapılmamasından doğan zararın hizmet kusurundan kaynaklandığı; kamu hizmeti görmekle yükümlü olan belediyenin, kamu hizmeti sırasında verdiği zararlardan dolayı özel hukuk hükümlerine tabi olmadığı, hizmet kusurundan dolayı açılan davaların, İdari Yargılama Usulü Hakkındaki Kanunu'nun 2. maddesi hükmü uyarınca tam yargı davası olarak ikame edilmesinin gerektiği, görev kuralları kamu düzenine ilişkin olup, mahkemece kendiliğinden dikkate alınmasının zorunlu bulunduğu gerekçesiyle, dava dilekçesinin HUMK’nun 7. Maddesi gereği görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, davalı Belediyenin % 75 oranındaki kusur sorumluluğuna isabet eden 15.262,50 TL'nin tamamının rücuen tahsili istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 2. İDARE MAHKEMESİ: 14.12.2011 gün ve E:2011/2327, K:2011/2499 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 19/01/2011 tarihinde Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Kanunu'nun 14.maddesi ile değişik 110. maddesinde, bu Kanundan doğan sorumluluk davalarının, (işleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil) adli yargıda görüleceği hükmünün getirildiği; görev kuralları, kamu düzenine ilişkin olduğundan, görev konusunun, taraflar için bir müktesep hak oluşturmayacağı, yargı mercilerince davanın her aşamasında re’sen incelenmesi gereken bir husus olduğu ve geçmişe de etkili olacağı; dava dosyasının incelenmesinden; davacının sürücüsü olduğu, 34 GPP 77 plakalı aracın 31.07.2007 tarihinde saat 00:15'de Pendik-Sahil yolunda 34 ZY 2010 plakalı ve Ak Sigorta tarafından sigortalı araçla yaptığı kaza sonucu Ak Sigorta tarafından 34 ZY 2010 plakalı araç için ödenen 12.500,00 TL'nin davacıdan Mahkeme kararı ile rücuen tahsil edildiğinden bahisle, bu kez davacı tarafından sigorta şirketine (ilamlı takip sonucu) ödenen 12.500,00 TL tutar ile birlikte toplam 20.550,00 TL’nin idarenin kusur oranı %75'e isabet eden 15.262,50 TL’lik kısmının davalı idareden rücuen tahsiline karar verilmesi istemiyle 01.12.2011 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığının anlaşıldığı; uyuşmazlığın 2918 sayılı Kanundan kaynaklanan sorumluluk davası olduğundan da kuşku bulunmadığı; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 110. maddesinde 19.01.2011 tarihinde yapılan bu yeni değişikliğe göre, bu Kanundan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceğinin anlaşıldığı gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 15/1-a maddesi uyarınca, davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, yargı kararı ile tazminle yükümlü tutulan ve tazminatın tamamını ödemiş bulunan davacı tarafından, ödenen tazminattan kusur ve sorumluluğu oranındaki tutarın, olayda sorumlu olduğu ileri sürülen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'ndan rücuen tahsili isteminden ibarettir.

Olayda, davacının sürücüsü olduğu aracın sigortalı bir başka araçla yaptığı kaza sonucu sigorta şirketi tarafından ödenen miktarın tazmini istemiyle sigorta şirketi tarafından davacı aleyhine tazminat davası açıldığı, mahkemece hükmolunan tazminatın davacıya yüklendiği anlaşılmaktadır.

Tazminat davasına bakan mahkemece, davacının %25 oranında saptanan kusur ve sorumluluk oranları esas alınarak davanın konusu bakımından ayrım yapılmayıp zararın idare hukuku ilkelerine göre idari yargı yerinde saptanmasının gerekeceği yolunda bir görevsizlik kararı verilmediğine ve hükmolunan tazminat da tamamen ödenmiş olduğuna göre, olayda 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b. maddesinde belirtilen "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında, zarar gören tarafından açılmış bir dava yoktur.

Öte yandan, ortada, Devlete, il özel idarelerine ve belediyelere ait akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışındaki alacakların tahsil usulünü düzenleyen 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamına giren bir kamu alacağı da bulunmamaktadır.

Belirtilen tüm bu hususlara göre, tam yargı davası niteliği taşımayan ve konusu bir kamu alacağı olmayan rücu davasının, Borçlar Kanunu hükümlerine göre adli yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Pendik 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Pendik 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.9.2011 gün ve E:2011/218, K: 2011/542 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davalı Belediyenin trafik ışıklarının düzenlenmesindeki kusuru sonucu meydana gelen kazada, davacının uğradığı maddi zararın tazmini istemi ile Adli Yargı İlk Derece Mahkemesinde dava açılmış,

Yargılama sonucunda "idarenin hizmet kusuruna dayalı açılan davaların tam yargı davası niteliğinde bulunduğu, İdari Yargıda açılması gerektiği" gerekçesi ile dava dilekçesi yargı yolu yönünden reddedilmiş,

Kararın kesinleşmesi üzerine bu kez davacı vekili aynı istekle İdari Yargıda dava ikame etmiş,

İdare Mahkemesi de yargılama sonucunda "uyuşmazlığın 2918 Sayılı Yasa'nın 110. maddesi gereğince Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" gerekçesi ile yargı yolu yönünden davanın reddine, 2247 Sayılı Yasa'nın 19.maddesi gereğince görevli yargı kolunun belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmesine karar vermiş,

Bu kararın da kesinleşmesi üzerine dosya Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmiş, Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda "2918 Sayılı Yasa'nın 110.maddesi hükümleri gözetildiğinde davanın Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" düşüncesi ile Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılmasına, Adli Yargının görevli olduğuna oyçokluğuyla kesin olarak karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Davada, davalı Belediyenin karayolundaki trafik ışıklarının düzenlenmesindeki ihmali sonucu zarara neden olan kazanın meydana geldiği iddia edilmektedir.

2918 Sayılı KTK'nın 10.md. "Belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu yollan, trafik düzen ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almakla görevli" olduğuna işaret edilmiş,

3030 Sayılı Yasa'nın 6.md. "Büyükşehir dahilindeki meydan, bulvar, cadde ve anayolları yapma, yaptırma, bakım ve onarımını sağlama..." Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında gösterilmiş,

TC Anayasası'nın 125/son md. "idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu" kurala bağlanmış,

2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava çeşitleri arasında" sayılmıştır.

Bu durumda belediye sınırları içindeki yolun yapım, bakım ve onarımının yapılmadığı, trafik ışıklarının düzenlenmediği nedeniyle doğan zararın tazmininin amaçlanmış olması karşısında, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürüttüğü esnada kişilere verdiği zararın ödetilmesine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde esas alınan idare hukuku kurallarına ve 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Sayın çoğunluk, trafik ışıklarının düzenlenmesindeki ihmalden doğan zararda Adli Yargıyı görevli kabul eden görüşünde hukuki dayanak olarak 2918 Sayılı KTK 110/1 md. hükümlerini esas almıştır.

11.01.2011 gün 6099 Sayılı Yasa'nın 14. maddesi ile 2918 Sayılı KTK 110. maddesine eklenen 1.fıkra ile "işleteni veya sahibi devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil bu kanundan doğan sorumluluk davaları Adli Yargıda görülür..." hükmü getirilmiştir.

Sayın çoğunluk görüşünün aksine eldeki uyuşmazlık anılan yasa hükmü kapsamında kalmamaktadır.

Çünkü, 2918 Sayılı KTK 85.maddesinde açıkça belirtildiği gibi yasa motorlu araçların işletilmesinden doğan zararlar nedeniyle işletenin hukuki sorumluluğunu düzenlemektedir.

Yasa hükmünde geçen bu kanundan ve Adli Yargıda görülmesi gereken sorumluluk davaları, 2918 Sayılı Yasa'nın 85.maddesinde düzenlenen motorlu araçların işletilmesi nedeniyle verilen zararlardan dolayı araç işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin davalardır.

Yasa değişikliğinden önce kamu araçlarının işletilmesi nedeniyle verilen zararlardan dolayı kamu idaresinin sorumluluğunun hangi yargı kolunda görüm ve çözümü konusunda yasada bir düzenleme bulunmadığından İdari ve Adli Yargı organları arasında çıkan görev uyuşmazlıklarını sonlandırmak üzere sözü geçen yasa hükmü getirilmek suretiyle kamu araçlarının verdiği zararlar nedeniyle işletenin sorumluluğunda 2918 Sayılı Yasa'nın amacına uygun olarak Adli Yargıda görüm ve çözüm esası benimsenmiştir.

Nitekim yasa değişikliğine ilişkin Hükümet gerekçesi de getirilen yeni hükmün bu nedenle maddeye eklendiğini teyit etmektedir.

Somut uyuşmazlıkta davanın karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki idarenin hizmet kusuruna dayanmasına,

2918 Sayılı Yasa'nın 110/1 md. motorlu araçların işletilmesinden doğan zararlardan dolayı işletenini hukuki sorumluluğunun Adli Yargıda görüm ve çözümünü düzenleme altına almasına,

Somut uyuşmazlığın anılan yasa hükmü kapsamında bulunmamasına,

Kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde, 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde İdari Yargının görevli olmasına göre,

Uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

ÜYE

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/345

KARAR NO: 2013/37

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : T.C Ziraat Bankası A.Ş. A.alya Bölge Başkanlığı

Vekili : Av. İ.T.

Davalı : T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

O L A Y : Kuruma talepte bulunulmadan, 48 kişinin dışardan atama ile yeni işe alındığının tespit edildiğinden bahisle, 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nun 20/d. maddesi uyarınca, davacı adına 75.309,60 YTL. para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasına karşı adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ANTALYA 2. SULH CEZA MAHKEMESİ; 21.2.2007 gün ve Müt. E: 2006/226, Müt. K:2006/226 sayı ile, 4904 sayılı Kanun’da, idari para cezasına karşı itiraz yolunun idare mahkemesi olduğu açıkça belirtildiğinden, itirazının çözümünün idare mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik nedeniyle başvurunun reddine karar vermiş, A.alya 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce, itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

A.alya 2. İdare Mahkemesi’nce, davanın reddine karar verilmesi üzerine, karar davacı tarafından temyiz edilmiş, Danıştay 10. Dairesi’nce, 4904 sayılı Yasa’da yer alan görevli yargı yerine ilişkin düzenlemenin yürürlükten kaldırılması ile anılan Yasa uyarınca verilecek idari para cezalarına karşı açılacak davalarda Kabahatler Yasası’nın 3/1-a ve 27/1. maddeleri gereğince sulh ceza mahkemelerinin 8.2.2008 tarihinden itibaren genel görevli mahkeme haline geldiği gerekçesiyle, kararın bozulmasına karar vermiştir.

A.ALYA 2. İDARE MAHKEMESİ; 12.1.2012 gün ve E: 2011/1967, K: 2012/32 sayı ile, Danıştay 10. Dairesi’nin bozma gerekçesi tekrar edilerek, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, 10.2.2012 günlü dava dilekçesi ile idari para cezasının kaldırılması istemiyle yeniden adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

A.alya 12. Sulh Ceza Mahkemesi, itirazın, süresi içersinde yapılmadığı gerekçesiyle süre yönünden reddine karar vermiş, A.alya 4. Asliye Ceza Mahkemesince itirazın kabulüne, kararın kaldırılmasına karar verilmesi üzerine, Mahkemece, bu kez konu ile ilgili daha önce açılmış ve A.alya 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilmiş ve kesinleşmiş görevsizlik kararı ile A.alya 2. İdare Mahkemesi’nce verilmiş ve kesinleşmiş görevsizlik kararı bulunduğundan, öncelikle Uyuşmazlık Mahkemesi’nce görevli yargı yerinin belirlenmesi gerektiği açıklanarak itirazın reddine karar verilmiş, A.alya 12. Asliye Ceza Mahkemesi, görevli Mahkemenin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi gerekirken itirazın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı bulunduğu gerekçesi ile itirazın kabulüne, dosyanın gereği için mahkemesine iadesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde yer alan, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir” hükmüne göre, yargı yerlerinden birinin kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine, dosyanın gönderildiği yargı yerince de görevsizlik kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde, olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş olacak; hukuk alanında doğmuş bulunan bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilecektir.

2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesindeki “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler” hükmüne göre ise, adli yargı yeri, davaya bakma görevinin daha önce görevsizlik kararı veren idari yargı yerine ait olduğunu belirten gerekçeli bir karar ile doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurma olanağına sahiptir. Şu kadar ki, başvuru kararının, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilmesine değin işin incelenmesinin ertelenmesi hususunu da ihtiva etmesi gerekir.

Olayda, idari ve adli yargı yerleri arasında oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle, davanın ikinci kez açıldığı adli yargı yerince, sehven Yargıtay Başkanlığı’na gönderilen dosyanın, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği anlaşılmıştır.

Bu haliyle, her ne kadar 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamakta ise de, davanın taraflarınca başvuruda bulunulmadığı gözetilerek, Sulh Ceza Mahkemesi’nce yapılan başvurunun kabulü ile Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerekse Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun olacağından, görev uyuşmazlığının esasının incelen-mesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4904 sayılı Kanun’un 3/d maddesine aykırılıktan dolayı aynı Kanunun 20/d maddesi uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

25.6.2003 gün ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nun 3. maddenin birinci fıkrasının d bendinde; “İşçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak, işgücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için uygun işgücü bulunmasına ve yurt dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık etmek, istihdamında güçlük çekilen işgücü ile işyerlerinin yasal olarak çalıştırmak zorunda oldukları işgücünün istihdamlarına katkıda bulunmak, özel istihdam bürolarına ilişkin Kuruma verilen görevleri yerine getirmek, işverenlerin yurt dışında kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracağı işçileri temin etmesi ile tarım işlerinde ücretli iş ve işçi bulma aracılığına izin verilmesi ve kaldırılmasına ilişkin işlemleri yapmak” Kurumun görevleri arasında sayılmış; “İdari Para Cezaları” başlığını taşıyan 20. maddesinde ise, (Değişik madde: 23/01/2008-5728 S.K./503.mad) “Kurumca dayanağı belirtilmek suretiyle; (…)d) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (d) bendine aykırı davranan kişilere ikibin Türk Lirasından ellibin Türk Lirasına kadar, ayrıca Kuruma onaylatılmayan her bir yurt dışı hizmet akdi için de üçyüz Türk Lirası, (…) idarî para cezası verilir. (…)Kanun hükümlerine göre verilen idarî para cezaları Kurum tarafından genel esaslara göre tahsil edilir” denilmiştir.

4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

Açıklanan nedenlerle, idari para cezasının kaldırılması istemiyle ikinci kez itirazda bulunulan adli yargı yerince (A.alya 12. Sulh Ceza Mahkemesi), A.alya 2. Sulh Ceza Mahkemesi ile A.alya 2. İdare Mahkemesi’nce verilmiş ve kesinleşmiş görevsizlik kararları bulunurken, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce görevli yargı yeri belirlenmeden işin esasının çözüme kavuşturulamayacağı gerekçesi ile davaya bu Mahkemelerden biri tarafından bakılması gerektiği açıklanarak Mahkememize gönderilen dava dosyasında, Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen başvurusunun reddi ile A.alya 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, A.alya 12. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN REDDİ ile, A.alya 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 21.02.2007 gün ve Müt. E:2006/226, Müt. K:2006/226 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/346

KARAR NO: 2013/38

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14 ve 19. maddelerinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : B. Elekt. Malz. İml. San. Ve Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. B.U.T.

Davalı : Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

O L A Y : Samsun Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü’nce, B. Elektrik Malzeme İmalat Sanayi Ticaret Limited Şirketi tarafından üretilen H05VV-F4G2,5 mm² ve H07V-U1*4 mm² elektrik kablolarının güvensiz olduğunun TSE raporundan anlaşıldığı nedeniyle, 4703 sayılı Kanun’un 11. maddesi ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı PGD Yönetmeliğinin 17. maddesi uyarınca Bakanlık Oluru ile bu ürünlerin toplatılmasına 4703 sayılı Kanun’un 12. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca 22.892 TL idari para cezası verilmesine karar verilmiştir.

Davacı vekili, ürünlerin toplatılması kararının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmış, idari para cezasının iptali istemiyle de adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

SAMSUN 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 2.11.2011 gün ve D. İş No:2010/1598 sayı ile, Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre, ürünlerin toplatılması kararına karşı idari yargı yerinde dava açıldığı, davanın Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin E:2010/3014 sayı ile halen derdest olduğu anlaşıldığından, görevsizlik kararı ile dosyanın Ankara 8. İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiştir.

ANKARA 8. İDARE MAHKEMESİ: 2.2.2012 gün ve E:2012/85 K: 2012/155 sayı ile, davacı tarafından idare mahkemesine hitaben ve usulüne uygun şekilde düzenlenecek bir dilekçe ile dava açılması gerektiğini açıklayarak usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmadığı gerekçesiyle dosyanın Samsun 2. Sulh Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiştir.

Samsun 2. Sulh Ceza Mahkemesi; 8.5.2012 gün ve D. İş No: 2012/182 sayı ile, Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin gönderme kararının, karşı görevsizlik kararı olarak değerlendirilerek, adli ve idari yargı yerleri arasında görev uyuşmazlığı doğduğunun kabulü ile bu görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş, dosya sehven gönderildiği Yargıtay Cumhuriyet Başsav-cılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Aydan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 14.01.2013 günlü toplantısında:: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Olayda; Sulh Ceza Mahkemesi’nce, açılan dava sonucunda idari yargının görevli olduğuna ilişkin bir görevsizlik kararı verilmiş olmasına karşılık; dosyanın doğrudan gönderilmesi üzerine İdare Mahkemesi’nce; “görevsizlik kararı sonrasında anılan mahkeme tarafından dava dosyasının doğrudan mahkememize gönderildiği anlaşılmış olup, usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmadığından, esas kaydının kapatılarak dosyanın ait olduğu Samsun 2. Sulh Ceza Mahkemesine gönderilmesine” karar verilmiş olduğundan, ortada olumsuz görev uyuşmazlığı doğmasına neden olacak şekilde idari yargı yerince göreve ilişkin olarak verilmiş bir karar bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 14. ve 19. maddelerinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14 ve 19. maddelerinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/347

KARAR NO: 2013/39

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Amasya İl Müdürlüğü

O L A Y : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu Amasya İl Müdürlüğü’nce, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. maddesine göre özürlü ve eski hükümlü işçi çalıştırmadığından bahisle, davacı adına aynı Kanun’un 108. maddesine dayanılarak 101. maddesine göre 12.850,20 YTL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

AMASYA SULH CEZA MAHKEMESİ; 5.3.2007 gün ve D. İş No: 2006/104 sayı ile; 4857 sayılı Kanun’da idari para cezalarına karşı kanun yolunun idare mahkemesi olarak gösterildiği gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, Amasya 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nce yapılan itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

SAMSUN 1. İDARE MAHKEMESİ: 27.3.2012 gün ve E: 2011/1362, K: 2012/352 sayı ile, 4857 sayılı Kanun’da yapılan değişiklik ile idari para cezasına karşı idare mahkemesine itiraz edilebileceğine dair düzenlemenin kaldırıldığı, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkûmiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, adli yargı dosyasının Mahkemesinden istenildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4857 sayılı Kanun’a göre verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 101. maddesinde, Kanunun 30 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak özürlü ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her özürlü ve eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için yediyüzelli milyon lira para cezası verileceği belirtilmiş iken 26.1.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6270 sayılı Kanun’un 17. maddesi ile “Kanunun 30 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak özürlü ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her özürlü ve eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için binyediyüz türk lirası idari para cezası verilir” şeklinde değiştirilmiş, 108. maddesinin 2. fıkrasında, bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği öngörülmüşken, 8.2.2008 gün ve 26781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 578. maddesinin öö bendi ile, 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı Kanun’un 108 inci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmış; anılan madde 15.5.2008 tarihli 5763 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle, “Bu Kanunda öngörülen idari para cezaları, 101 ve 106 ncı maddelerdeki idari para cezaları hariç, gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce verilir. 101 ve 106 ncı maddeler kapsamındaki idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu İl Müdürü tarafından verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir. 106 ncı maddeye göre verilecek idari para cezası için, 4904 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (h) bendindeki tutar esas alınır” şeklinde değiştirilmiş; madde hükmü 26.5.2008 tarihinde yürürlüğe girmiş; son olarak maddenin ikinci cümlesi, 25.2.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun’un 79. maddesiyle “101 inci ve 106 ncı maddeler kapsamındaki idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu il müdürü tarafından; birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezası ise işyerlerinin merkezinin bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu il müdürünce verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir” şeklinde değiştirilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4857 sayılı İş Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Amasya Sulh Ceza Mahkemesi’nin 05.03.2007 gün ve D. İş No:2006/104 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/348

KARAR NO: 2013/40

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2499 sayılı Kanun’un 47. maddesi uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, yapılan yeni düzenleme nedeniyle İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.G.

Vekili : Av. P.Ç.

Davalı : Sermaye Piyasası Kurulu

O L A Y : Sermaye Piyasası Kurulu’nca, “özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin esaslar tebliği”ne aykırılık nedeniyle davacı adına 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca 140.000 YTL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ÜSKÜDAR 1. SULH CEZA MAHKEMESİ: 12.11.2010 gün ve D. İş No:2008/717 sayı ile, itirazın esasını inceleyerek reddine karar vermiş, karara itiraz edilmesi üzerine, Üsküdar 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce, üst kurullar tarafından verilen idari para cezalarına karşı açılacak davaların çözümünde, Danıştay kararlarına göre idari yargı yerinin görevli olduğu belirtilerek, itirazın kabulü ile, kararın kaldırılmasına kesin olarak karar verilmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 2. İDARE MAHKEMESİ: 29.3.2012 gün ve E: 2011/441, K: 2012/551 sayı ile, 2499 sayılı Kanun’da idari para cezalarına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkûmiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, adli yargı dosyasının Mahkemesinden istenildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun “İdari Para Cezaları” başlıklı 47/A maddesinde, “(Ek:15/12/1999 - 4487/26 md.; Değişik: 23/1/2008-5728/373 md.)

Bu Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket ettiği tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilere, gerekçesi belirtilmek suretiyle Kurul tarafından onbeşbin Türk Lirasından yüzbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

Kanunun 40/C maddesinin beşinci fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği Yönetim Kurulunca beşbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

Kanunun 40/D maddesinin beşinci fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere, Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Yönetim Kurulunca bin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Birlik, verdiği cezaları ilgiliye tebliğ eder ve tahsil ve gelir kaydı için Yatırımcıları Koruma Fonuna bildirir.

İdarî para cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin tekrarı halinde, verilen para cezası iki katı, ikinci ve müteakip tekrarlarda üç katı artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idarî para cezası verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz” hükmü düzenlenmiş iken, 2499 sayılı Kanun 30.12.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6.12.2012 gün ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 139. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.

6362 sayılı Kanun’un “İdari Para Cezası Gerektiren Fiiller” başlığı altında düzenlenen 103. maddesinde, “ (1) Bu Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket eden kişilere Kurul tarafından yirmi bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Ancak, yükümlülüğe aykırılık dolayısıyla menfaat temin edilmiş olması hâlinde veri-lecek idari para cezasının miktarı bu menfaatin iki katından az olamaz.

(2) Birinci fıkradaki yükümlülüklere aykırı hareket eden kişinin bir özel hukuk tüzel kişisinin organ veya temsilcisi olması veya organ veya temsilcisi olmamakla birlikte bu tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen bir kişi olması hâlinde, ayrıca tüzel kişi hakkında da birinci fıkra hükmüne göre idari para cezası verilir. Aykırılığın, temsilcisi olunan veya adına hareket edilen tüzel kişinin zararına bir sonuç doğurması hâlinde, tüzel kişiye idari para cezası verilmez.

(3) 26 ncı madde uyarınca ve gerekirse Kurulca verilebilecek ek süre zarfında pay alım teklifi zorunluluğunu yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişiler hakkında, Kurul tarafından pay alım teklifine konu payların toplam bedeline kadar idari para cezası verilir.

(4) 106 ncı maddede belirtilen nitelikte bir bilginin varlığı aranmaksızın, Kurulca izin verilen hâller hariç olmak üzere ve Kurulca belirlenen zaman dilimi içinde ilgili sermaye piyasası araçlarının alım satımından kazanç elde eden ihraççıların yönetim kurulu üyeleri ve yöneticileri elde ettikleri net kazancı ihraççıya vermekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü otuz gün içinde yerine getirmeyenler hakkında Kurul tarafından elde ettikleri menfaatin iki katı idari para cezası verilir.

(5) 75 inci maddenin altıncı fıkrasındaki yükümlülüğe uymayan üyelere, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği tarafından beş bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.

(6) H.a açık ortaklıklar ve kolektif yatırım kuruluşları ile bunların iştirak ve bağlı ortaklıklarının, esas sözleşmeleri veya iç tüzükleri çerçevesinde basiretli ve dürüst bir tacir olarak veya piyasa teamülleri uyarınca kârlarını ya da malvarlıklarını korumak veya artırmak için yapmaları beklenen faaliyetleri yapmamaları yoluyla ilişkili oldukları gerçek veya tüzel kişilerin kârlarının ya da malvarlıklarının artmasının sağlanması hâlinde ilgili tüzel kişiye Kurul tarafından yirmi bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Ancak, verilecek idari para cezasının miktarı elde edilen menfaatin iki katından az olamaz” denilmiş, “İdari para cezalarının uygulanması” başlıklı 105. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Bu Kanun uyarınca verilen idari para cezası kararlarına karşı idari yargı yoluna başvurulabilir” hükmü yer almıştır.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır” denilmiştir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmemiş olması nedeniyle, daha önce Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nce, bu nedenle doğan görev uyuşmazlıklarında adli yargı yerinin görevli kılındığı, ancak dava konusu edilen idari para cezasına ilişkin Yasa’nın yürürlükten kaldırılmış ve yeni düzenlemenin 30.12.2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olması nedeni ile, görev kuralının geçmişe etkili olacağı yolundaki genel hukuk ilkesi karşısında, 2499 sayılı Yasa’nın 47/A maddesine göre verilen idari para cezasına karşı yapılan itirazın görüm ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu kuşkusuzdur.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin 29.03.2012 gün ve E:2011/441, K:2012/551 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/349

KARAR NO: 2013/41

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 5149 sayılı Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.B.

Vekili : Av. S.G.

Davalı : Ankara Valiliği Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü

O L A Y : Ankara Valiliği Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü’nün 27.3.2007 gün ve 3126 sayılı işlemi ile, İl Spor Güvenlik Kurulu’nun 14.3.2007 tarih ve 2006-2007/7 sayılı kararı ile, çirkin ve kötü tezahüratta bulunduğu nedeniyle, 5149 sayılı Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’a muhalefet ettiği gerekçesiyle, aynı Kanun’un 23. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı adına 1.316,00 YTL idari para cezası, 24. maddesinin birinci fıkrası uyarınca 6 ay spor müsabakalarını seyirden men ve 1.316,00YTL olmak üzere ayrı ayrı idari para cezası verilmiştir.

Davacı, idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulun-muştur.

ANKARA 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 19.4.2007 gün ve E:2007/79 itiraz, K:2007/79 itiraz sayı ile, 5149 sayılı Kanun’un 28/2. maddesinde, bu Kanun uyarınca verilen para cezalarına karşı idare mahkemesine itiraz edileceği belirtildiğinden ve Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesi dikkate alındığında itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, Ankara 22. Asliye Ceza Mahkemesince yapılan itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 6. İDARE MAHKEMESİ: 6.6.2012 gün E: 2012/859, K:2012/1010 sayı ile; 5149 sayılı Kanunda 5728 sayılı Kanun’un 537. maddesi ile yapılan değişiklik nedeniyle davanın çözümünün Kabahatler Kanunu uyarınca yapılacağı ve bu Kanuna göre sulh ceza mahkemesine itiraz edileceği belirtilerek davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, adli yargı dosyasının getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 5149 sayılı Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’a muhalefet edildiğinden bahisle, aynı Kanun’un 23. maddesinin ikinci fıkrası ile 24. maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

28.4.2004 tarih ve 5149 sayılı Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı; spor müsabakalarının yapıldığı alanlar ile bunların eklenti ve çevresinde müsabaka öncesinde, müsabaka esnasında veya sonrasında şiddetli rekabet ve bunun doğurduğu fanatizm sonucu patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı, kesici veya delici maddelerin kullanılmasının, şiddet ve düzensizliğin, kişilik haklarına, ailevî veya manevî değerlere yönelik hakaret, sövme ve aşağılayıcı slogan ve davranışların yer aldığı sporun ruhuna, ilke ve kurallarına uymayan kötü tezahüratın önlenmesi suretiyle huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığı ve kamu düzeninin sağlanmasına yönelik olarak alınacak önlemler ve uygulanacak yaptırımlarla ilgili usul ve esasları düzenlemektir” denilmiş; 28. maddesinde, bu Kanuna aykırı eylemlerde bulunanlar hakkında spor güvenlik kurulunun re'sen veya kendisine gelen şikâyet ve ihbarlar üzerine yapacağı inceleme sonucunda mahallin en büyük mülkî idare amiri tarafından ilgili hakkında bu Kanundaki idarî para cezaları veya tedbirlerin uygulanmasına karar verileceği, bu Kanunda yazılı olan idarî para cezalarına dair kararların ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edileceği, bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itirazın cezanın yerine getirilmesini durdurmayacağı, itiraz üzerine verilen kararın kesin olduğu, itirazın zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılacağı, idarî para cezalarının 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunacağı öngörülmüşken, bu madde, 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 537. maddesiyle, “Bu Kanuna aykırı eylemlerde bulunanlar hakkında büyükşehir ve il belediye sınırları içinde il spor güvenlik kurulunun, bunun dışındaki yerlerde ilçe spor güvenlik kurulunun re’sen veya kendisine gelen şikâyet ve ihbarlar üzerine yapacağı inceleme sonucunda mahallin en büyük mülkî idare amiri tarafından ilgili hakkında bu Kanundaki idarî para cezaları veya tedbirlerin uygulanmasına karar verilir.

Bu Kanun hükümlerine göre verilen idarî para cezalarından tahsil edilen miktarın tamamı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü hesabına aktarılır. Bu paralar Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılacak yönetmelik esaslarına göre yüzde ellisi Engelliler Spor Federasyonu ile engelliler kulüp ve faaliyetlerine, yüzde ellisi ise fair play kurallarına uygun hareket eden amatör spor kulüpleri ile okul sporlarının geliştirilmesine ayrılır.

Bu Kanunda belirtilen yasaklara uymayan kişilerin kimlik bilgileri, müsabakanın veya eylemin yapıldığı mahallin emniyet birimlerince fotoğraflı olarak kaydedilir ve bu kayıtlardaki kişiler takibe alınır” şeklinde değiştirilmiştir. 5728 sayılı Kanun hükümleri 8.2.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Olayda, para cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmış olup; 5149 sayılı Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’da yapılan değişiklikle idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Ancak, 5149 sayılı “Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun”, 14.04.2011 tarih ve 27905 sayılı R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe giren, 31.03.2011 tarih ve 6222 sayılı “Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun”un 25. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış, anılan Kanun’un, “Yargılama ve usul hükümleri” başlıklı 23. maddesinde,

“(1) Bu Kanun kapsamına giren suçlardan dolayı yargılama yapmaya Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun ihtisas mahkemesi olarak görevlendireceği sulh veya asliye mahkemeleri yetkilidir.

(2) Ceza Muhakemesi Kanununun 135 inci maddesi hükümleri, 11 inci maddede tanımlanan suç bakımından da uygulanır.

(3) Bu Kanun hükümlerine göre idari para cezasına ve diğer idari yaptırımlara karar vermeye, Cumhuriyet savcısı yetkilidir” denilmiştir.

Son olarak, 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde "(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Öte yandan, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Cumhuriyet savcısının karar verme yetkisi” başlığını taşıyan 23. maddesinde, “(1) Cumhuriyet savcısı, kanunda açıkça hüküm bulunan hallerde bir kabahat dolayısıyla idarî yaptırım kararı vermeye yetkilidir.

(2) Bir suç dolayısıyla başlatılan soruşturma kapsamında bir kabahatin işlendiğini öğrenmesi halinde Cumhuriyet savcısı durumu ilgili kamu kurum ve kuruluşuna bildirebileceği gibi, kendisi de idarî yaptırım kararı verebilir.

(3) Soruşturma konusu fiilin kabahat oluşturduğunun anlaşılması halinde Cumhuriyet savcısı bu nedenle idarî yaptırım kararı verir. Ancak, bunun için ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından idarî yaptırım kararı verilmemiş olması gerekir” hükmüne yer verilmiştir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 5149 sayılı Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak, anılan Kanun’un 14.04.2011 tarihinde yürürlüğe giren, 6222 sayılı Kanun’un 25. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı; 6222 sayılı Kanun’da, bu Kanun hükümlerine göre idari para cezasına ve diğer idari yaptırımlara karar vermeye, Cumhuriyet savcısının yetkili olduğunun belirtildiği ancak idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır.

Bu durumda, 5149 sayılı Yasa uyarınca verilen ve itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği idari para cezasına ilişkin uyuşmazlığın dayandığı Kanun’u yürürlükten kaldıran 6222 sayılı Kanun’da idari para cezasına ve diğer idari yaptırımlara karar vermeye, Cumhuriyet savcısının yetkili olduğu düzenlemesinin getirildiği; dava konusu edilen idari para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu ve Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Ankara 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 19.04.2007 gün ve E:2007/79 itiraz, K:2007/79 itiraz sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/350

KARAR NO: 2013/42

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 1608 sayılı Kanun’un 1. maddesine göre onbeş gün süreyle meslek ve ticaretten men edilmesine ilişkin Encümen Kararının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi ge-rektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.T.

Vekilleri : Av. H.A.-Av. K.A.

Davalı : Bursa Büyükşehir Belediyesi

O L A Y : Bursa Büyükşehir Belediye Encümeni’nin 10.4.2012 gün ve 2012/2302 sayılı kararı ile, güzergah izin belgesi almadan izinsiz servis taşımacılığı yaptığından bahisle, davacı adına 1608 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile 5326 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca 169 TL idari para cezası verilmiş, ayrıca 15 gün süreyle meslek ve ticaretini icradan men’ine karar verilmiştir.

Davacı vekili, encümen kararının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

BURSA 1. SULH CEZA MAHKEMESİ; 17.5.2012 gün ve D. İş No: 2012/584 sayı ile, Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesi uyarınca, idari para cezası ile birlikte aynı kişi hakkında idari yargı yerinin görev alanına giren karar da verildiği anlaşıldığından itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle başvurunun görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, encümen kararının, “15 gün trafikten men cezası verilmesine dair”, encümen kararında, “meslek ve ticaretin icradan men’ine” şeklinde belirtilen kısmının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

BURSA 1. İDARE MAHKEMESİ; 29.6.2012 gün ve E:2012/711 sayı ile, karara konu işlemin, tarih ve sayısının sehven yanlış yazıldığı anlaşılan ara kararı ile, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 7.3.2011 gün ve E:2010/321, K:2011/53 sayılı kararını emsal göstererek, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına ve işin incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesi’nin karar vermesine değin ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari yargı yerince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında Bursa Büyükşehir Belediye Encümen kararının “15 gün süreyle meslek ve ticaretin icradan men edilmesine” ilişkin kısmı yönünden oluşan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 1608 sayılı Kanun’un 1. maddesine göre, davacının 15 gün süreyle meslek ve ticaretini icradan men’ine ilişkin Bursa Büyükşehir Belediye Encümen kararının iptali istemiyle açılmıştır.

Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 (1924) Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil 15.5.1930 tarih ve 1608 sayılı Kanun’un, 3.1.1940 tarih ve 3764 sayılı Kanun’la değişik 1. maddesi, “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara elli liraya kadar hafif para cezası tertibine ve üç günden onbeş güne kadar ticaret ve sanat icrasından men’e ve Türk Ceza Kanununun 536,538,557,559 ve 577. maddeleriyle 553. maddesinin birinci fıkrasında yazılı cezaları tayine belediye encümenleri salahiyettardır. Şubelere ayrılan belediyelerde bu cezaları encümen namına ve yerine şube müdürleri tayin ederler”; 5.7.1934 tarih ve 2575 sayılı Yasa ile değişik 5. maddesinin birinci fıkrasında, “Ceza kararlarına tebliğ tarihinden itibaren beş gün içinde mahsus hakimlere ve bulunmayan yerlerde sulh hakimliğine müracaatla şifahi veya yazılı itiraz olunabilir. İtiraz şifahi ise bir zabıt tutularak muterize imza ettirilir” denilmekte; 6. maddesinde de, itiraz üzerine tetkikatın evrak üstünde yapılacağı, itirazlar varit ise hakimin ceza kararını iptal ve para cezası alınmış ise belediyenin geri vermesine hükmedeceği, itiraz varit görülmezse kararın tasdik olunacağı, itirazın otuz gün içinde neticelendirilmesinin mecburi olduğu, Hakimin izahat almak üzere lüzum görürse muterizi veya vekilini celbederek dinleyebileceği belirtilmekte ve 7. madde ile, yazılı emir ile bozma yolu saklı kalmak kaydıyla, itiraz sonucunda hakim tarafından verilecek kararların kesin olduğuna ve temyiz edilemeyeceğine işaret edilmekte iken Uyuşmazlık Mahkemesi, Yasada sözü edilen “mahsus hakim” ibaresinden, sadece belediye işleriyle ilgili cezalara yapılan itirazları çözümlemekle görevli olacak özel hakimlerin amaçlandığı; ancak, mahsus hakimin bulunmadığı yerlerde sulh hakimliğine başvurulacağının açıkça belirtilmiş olması karşısında, bu tür cezalara karşı yapılan itirazın görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği sonucuna varmıştır.

1608 sayılı Yasa’nın, 8.2.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 66. maddesi ile değişik 1. maddesinde, “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.

Belediye encümeni kararında belli bir fiilin muayyen bir süre zarfında yapılmasını da emredebilir. Emredilen fiilin ilgili kişi tarafından yapılmaması hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammı ile birlikte tahsil edilmek üzere belediye tarafından yerine getirilir.

Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanır” denilmiş, 5728 sayılı Kanun’un 578. maddesinin (g) bendi ile, 15.5.1930 tarihli ve 1608 sayılı Kanun’un 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, ek 1 ve ek 2. maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. 5728 sayılı Kanun hükümleri 8.2.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu haliyle, 1608 sayılı Yasa’da, davacının onbeş gün süreyle meslek ve ticaretten men edilmesine ilişkin karara karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır”; 16. maddesinde, “(1) Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idarî yaptırımlar, idarî para cezası ve idarî tedbirlerden ibarettir.

(2) İdarî tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir”; 19. maddesinde, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

Gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır”; Kanunun “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise, “İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir” düzenlemeleri yer almıştır.

İncelenen uyuşmazlıkta, davacının, 1608 sayılı Kanun’un 1. maddesine dayanılarak ve bu maddede öngörülen sürelere uygun olarak süresiz değil, belirli bir süre (onbeş gün) meslek ve ticaretten men edilmesine karar verildiği, bu haliyle 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden olduğu, 1608 sayılı Kanun’da bu idari yaptırımlara karşı itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır.

Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, “15 gün süreyle meslek ve ticaretini icradan men’ine” dair karara karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Bursa 1. İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Bursa 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 17.05.2012 gün ve D. İş No:2012/584 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/351

KARAR NO: 2013/43

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : F.U.

Vekilleri : Av. R.E. – Av. B.H.M.

Davalılar : 1- Yatırımcıları Koruma Fonu

2- Sermaye Piyasası Kurulu

O L A Y : Sermaye Piyasası Kurulu’nca, Mensa Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdür ve İcra Kurulu Başkanı olan davacı adına, şirket sermaye artırımının gerçekleştirilemediğine ilişkin özel durum açıklamasının gecikmeli olarak yapılması nedeniyle, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca 1.3.2007 tarih ve 8/208 sayılı karar ile 21.960 YTL idari para cezası verilmiş, Yatırımcıları Koruma Fonu tarafından düzenlenen 8.3.2007 gün ve F.4/339-3264 sayılı idari para cezası bildirim tutanağı ile davacıya tebliğ edilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ADANA 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 9.11.2007 gün ve Müt. No:2007/49 sayı ile, sermaye piyasası kurulu tarafından verilen idari para cezalarının kamu gücüne dayanılarak idare hukuku esasları içerisinde tesis edilmiş bir işlem olduğu, bu nedenle üst kurullar tarafından verilen idari para cezalarına karşı idari yargı yerine itiraz edilebileceği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, Anada 11. Asliye Ceza Mahkemesi’nce yapılan itirazın reddine karar verilmiş, bu şekilde karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 7. İDARE MAHKEMESİ: 23.1.2012 gün ve E.2012/78, K:2012/87 sayı ile, 2499 sayılı Kanun’da idari para cezalarına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkûmiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari ve adli yargı dosyaları 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, sehven gönderildiği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiş ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun “İdari Para Cezaları” başlıklı 47/A maddesinde, “(Ek:15/12/1999 - 4487/26 md.; Değişik: 23/1/2008-5728/373 md.)

6362 sayılı Kanun’un “İdari Para Cezası Gerektiren Fiiller” başlığı altında düzenlenen 103. maddesinde, “ (1) Bu Kanuna dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurulca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket eden kişilere Kurul tarafından yirmi bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Ancak, yükümlülüğe aykırılık dolayısıyla menfaat temin edilmiş olması hâlinde verilecek idari para cezasının miktarı bu menfaatin iki katından az olamaz.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır” denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 7. İdare Mahkemesi’nin 23.01.2012 gün ve E:2012/78, K:2012/87 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/352

KARAR NO: 2013/44

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.K.

Vekilleri : Av. M.A.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.S.

O L A Y : Osmaniye İl Telekom Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 31.7.2006 tarihinde Osmaniye Valiliği Tarım İl Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili; müvekkilinin, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesine ilişkin 5.11.2010 tarihli başvurusunun cevap verilmeyerek zımnen reddine ilişkin işleminin iptali istemiyle 14.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ADANA 2. İDARE MAHKEMESİ:4.3.2011 gün ve E:2011/326, K:2011/260 sayı ile, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; incelenen uyuşmazlıkta, davalının özel hukuk tüzel kişisi olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; buna göre, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde 399 sayılı KHK'ye tabi olarak sözleşmeli statüde çalışan, 406 sayılı Kanun'un Ek 29 maddesine göre, davalı ile iş sözleşmesi imzalayan, 18.04.2006 tarihinde 406 sayılı Kanun'un Ek 29. ve 4046 sayılı Kanunun 22. maddesi uyarınca başka kuruma nakli için DPB'ye bildirilen davacının, Osmaniye İl Telekom Müdürlüğüne maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ve parasal haklarının ödenmesi istemiyle 05.11.2010 tarihinde yaptığı başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adlı yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'un 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, müvekkili davacının maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesine ilişkin başvurusuna cevap verilmemiş olmakla davalının tesis etmiş olduğu zimni ret işleminin iptali için açmış oldukları davada, Adana 2. İdare Mahkemesinin 2011/326 Esas ve 2011/260 Karar sayılı ilamı ile görevsizlik kararı verildiğinden bahisle, müvekkilinin hatalı düzenlenen maaş nakil ilmühaberi ile alamadığı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 18.4.2006 tarihinden itibaren 80,00 TL denge tazminatı, 80,00 İkramiyenin faiziyle birlikte tahsiline ve hatalı maaş nakil ilmühaberinin yapıldığının tespitine karar verilmesi istemiyle 24.5.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

OSMANİYE 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ(İŞ MAHKEMESİ SIFATIYLA); 14.12.2011 gün ve E:2011/334, K:2011/931 sayı ile, Davacı yanın hatalı hesaplama nedeni ile tarafına ödenmeyen ek ödeme ve ikramiye alacaklarının davalı yandan tahsilini talep ettiği, davalının davanın reddini istediği; davacı yanın GaziA.ep 1. İdare Mahkemesine açtığı davanın, GaziA.ep 1.İdare Mahkemesince görev yönünden reddine karar verildiği; her ne kadar Türk Telekom A.Ş. şirketi özelleştirilmiş ise de, davacının talep ettiği sürelerde Kamu Görevlisi Memur olduğunun anlaşıldığı; dava konusu yapılan hizmetin, idarenin yapmış olduğu kamu hizmetinin bir parçası olarak yapıldığı, dava konusu alacağı oluşturan hizmetin geçtiği dönemde davacının kamu görevlisi olduğu, hizmet akdine dayalı bir iş bulunmadığı, İş Yasasında İş Mahkemesinin görevli olduğu durumların açıkça belirtildiği, bu nedenle Mahkemelerinin iş bu davaya bakmada görevsiz olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle; yargı yolu yönünden davanın reddi ile, oluşan yargı yolu uyuşmazlığı nedeni ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili 29.6.2012 tarihli dilekçe ile, Adana 2. İdare Mahkemesinin 4.3.2011 gün ve E:2011/326, K:2011/260 sayılı kararı ile Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin(İş Mahkemesi Sıfatıyla) verdiği 14.12.2011 gün ve E:2011/334, K:2011/931 sayılı kararı arasında çıkan görev uyuşmazlığının giderilmesi için, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Bu haliyle, Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce(İş Mahkemesi Sıfatıyla) re’sen yapılan başvuru, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamaktadır.

Ancak, adli ve idari yargı yerleri arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacı vekilinin görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi istemine ilişkin dilekçesi gözetildiğinde ve UYAP üzerinden elektronik ortam ile temin edilen idari yargı dosyasının, son görevsizlik kararını veren Mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği; idari yargı kararının kesinleşme durumunun da Başkanlıkça Mahkemesinden sorulduğu ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 31.7.2006 tarihinde Osmaniye Valiliği Tarım İl Müdürlüğü emrine atanan davacının; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsam dışı personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 31.7.2006 tarihinde Osmaniye Valiliği Tarım İl Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle 14.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Açıklanan nedenlerle, Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) yapılan başvurunun reddi ile aynı Mahkemece ayrıca verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) BAŞVURUSUNUN REDDİ ile aynı Mahkemece ayrıca verilen, 14.12.2011 gün ve E:2011/334, K:2011/931 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/353

KARAR NO: 2013/45

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1) O.T., 2) A.Y.

Vekili : Av. S.M.S.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. A.D.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi Yakacık mevkiinde bulunan, 43844 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazda 18/03/1999 tarihli kesinleşmiş imar planı ile hissedar malik olduklarını; parselin imar planında "Üniversite Alanı" olarak ayrıldığını, bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı'nın sorumlu bulunduğunu; ancak davalı kurumun imar planında ayrılmasından itibaren 5 yıl içinde usulüne uygun kamulaştırma yapmadan ve müvekkillerine her hangi bir ödemede bulunmadan, uzun süredir bu durumu devam ettirmek suretiyle müvekkillerinin mülkiyet hakkını ihlal ettiğini; kamulaştırma işlemi yapmayarak hukuken el atmış olduğunu; taşınmazın kullanılmasına imkan ve ihtimal kalmadığını; kamulaştırmasız el atma eylemini gerçekleştiren idarenin, taşınmazın dava tarihindeki gerçek ve rayiç bedelini müvekkiline ödemekle yükümlü bulunduğunu ifade ederek; davacı müvekkillerinin hisselerinin davalı kurum adına tapuya tescili karşılığında (fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla ile şimdilik) müvekkili A.Y. için 1000 TL, müvekkili O.T. için 1000 TL olmak üzere, toplam 2000 TL tazminatın (arsa bedeli) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı kurumdan tahsil edilerek müvekkillerine verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği savunma dilekçesinde, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 21. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:31.5.2012 gün ve E:2011/556 sayı ile, Davalının yargı yoluna ilişkin itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında üniversite alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında üniversite alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın üniversite alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında üniversite alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hisselerinin davalı idare adına tapuya tescili karşılığında fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 er lira olmak üzere, toplam 2.000.TL'nin yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacılar vekili tarafından müvekkillerinin, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi Yakacık mevkiinde bulunan, 43844 Ada, 1 sayılı parselde bulunan taşınmazdaki hisselerine kamulaştırmasız elatıldığından bahisle, taşınmazdaki hisselerinin davalı idare adına tapuya tescili karşılığında fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 er lira olmak üzere, toplam 2.000.TL'nin yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsilinin talep edildiği, 3194 sayılı Kanun'un 18. maddesi uyarınca, imar uygulaması sonucu alınan kamu ortaklığı paylarından oluşturulan sözkonusu parselin imar planında “üniversite” alanına ayrılmış olduğu ve şuyulandırıldığı anlaşılmaktadır.

Dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun'un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; davacılar vekilinin davayı idarenin uygulamasından doğan zararlarının giderilmesi istemiyle açtığı görülmektedir.

Bu durumda, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanan ve imar planı ile buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan uyuşmazlığın, 2577 sayılı Kanun'un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 31.5.2012 gün ve E:2011/556 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/354

KARAR NO: 2013/46

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-Ş.S.,2-Y.K.,3-K.A.,E.Ö.Mirasçıları;4-A.Ö.,5-J.İ.Ö.,6-N.A.,7-J.R.Ö.,8-K.Ö.,9-H.Ö.,

10- J.Ö., 11- N.Ö.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Müş.Haz.Av. N.K.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

3-Ankara İl Özel İdaresine İzafeten Ankara Valiliği

Vekilleri : Av. D.S., Av. D.O.İ.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar mevkiinde bulunan 26320 ada 1 parsel sayılı taşınmazda hisseleri nispetinde malik bulunduğunu; bu taşınmaza, davalı idare tarafından her hangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın kesinleşmiş imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle fiilen, hukuken el atıldığını; söz konusu taşınmaz için Kamulaştırma Kanunun Geçici 8. maddesine atıfta bulunan 6111 sayılı kanunun geçici 2. maddesi uyarınca uzlaşma dilekçeleri verildiğini, bunun üzerine davalıların talebi sürüncemede bırakmak ve bedel ödememek için muğlak cevap yazıları gönderdiğini, müvekkillerinin uzlaşmak istemediklerini; taşınmazın konumu itibariyle Ankara’nın değerli bölgesinde bulunduğunu; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21.03.2011 tarih, 2010/16894 E, 2011/4865 K. Sayılı ilanında aynen “Hukuk Genel Kurulu”nun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere el atılmamış olsa dahi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek, 3194 sayılı İmar Kanunun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planın kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir.”denildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik 11.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek müvekkillerine payları oranında ödenmesine, alacağa dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizin yürütülmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilince, süresi içerisinde verilen dilekçede, dava konusu taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığı, imar uygulamasından kaynaklanan davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, görev itirazında bulunulmuş; Ankara İl Özel İdaresi Vekili de, ilk oturumda davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 8.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:16.5.2012 gün ve E:2012/26 sayı ile, Davalılardan İl Özel İdaresi vekilinin yargı yolu itirazının dava konusu uyuşmazlığın kamulaştırmasız el atma olarak mahkemelerince kabul edildiğinden; diğer davalı Çankaya Belediye Başkanlığının görev itirazının ise 2942 Kamulaştırma Yasasının 37.maddesi uyarınca reddine karar vermiştir.

Davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik 11.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek davacılara payları oranında ödenmesine, alacağa dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizin yürütülmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar mevkiinde bulunan 26320 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Çankaya Belediye Meclisinin 23.12.1994 gün ve 381 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Kırkkonaklar Islah Planı kapsamında kaldığı, bu doğrultuda hazırlanan Çankaya Belediye Encümenin 25.3.1999 gün ve C:/99/0898.15 sayılı kararı ile onanan parselasyon planı ile düzenlemeye alınarak “Okul Alanı” olarak ayrıldığı, üzerinde bina bulunmadığı; davacılar vekili tarafından müvekkillerinin, dava konusu taşınmazdaki hisselerine kamulaştırmasız elatıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik 11.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek davacılara payları oranında ödenmesinin davalı idareden talep edildiği, söz konusu parselin 3194 sayılı Kanun'un 18. maddesi uyarınca, imar uygulaması sonucu alınan kamu ortaklığı paylarından oluşturulduğu anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 8.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.5.2012 gün ve E:2012/26 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/355

KARAR NO: 2013/47

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.Y.

Vekilleri : Av. N.B., Av. H.K., Av. B.B.

Davalı : Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara, Etimesgut, Eryaman Mahallesi 46440 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında Pazar Yeri olarak kamu hizmetine ayrıldığını, imar planı üzerinden beş yıldan çok daha fazla süre geçtiği halde imar planındaki amaca yönelik olarak kamulaştırılmadığı gibi üzerine herhangi bir Pazar v.s yapılmadığını, halen boş olarak durduğunu; bu şekilde müvekkilinin mülkiyet haklarının kısıtlandığını; Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 Karar sayılı kararı ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesi içtihatlarında da belirtildiği gibi, imar mevzuatı gereğince imar planının yürürlük tarihinden itibaren beş yıl içinde planda kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın ilgili İdare tarafından kamulaştırılmasının gerektiğini, aksi halde taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış sayılacağını; davalı İdarenin, pazaryeri alanı olarak kamu hizmetine ayrılan taşınmazda kamulaştırma yükümlülüğünü yerine getirmediğinden taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu, bu nedenle tazminata hak kazanmış bulunduklarını ifade ederek; anılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması. sebebiyle; müvekkile ait hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalarak şimdilik 260.000.00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili ile müvekkile ödenmesine, bedel ödendiğinde taşınmazdaki müvekkil hissesinin İdare adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, idari işlemden kaynaklanan davanın idare mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle, görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.5.2012 gün ve E:2012/164 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında pazar yeri alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pazaryeri tesis alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pazar yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına imar planında Pazar Yeri olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 260.000.00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Etimesgut Belediye Başkanlığı, Plan ve Proje Müdürlüğü'nün 1.3.2012 gün ve .../755-4042 sayılı yazısından; 85048 nolu kesin parselasyon planı kapsamında kalan ve onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planında "Pazar Yeri" olarak ayrılan dava konusu imarın 46440 ada 1 sayılı parselinin de içerisinde bulunduğu alana ait 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.02.1995 tarih ve 165 sayılı kararı ile onandığı, söz konusu 1/5000 ölçekli Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan/hazırlanan1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.09.1995 gün ve 671 sayılı kararı ile onandığı; imarın 46440 ada 1 sayılı parselin Belediye sınırları içerisinde kaldığı ve Belediye Hizmetlerinden yararlandığı; davacının 3/16 oranında hissedar olduğu 35250 m2 miktarındaki kd.1900 nolu kadastro parselinin, 85048 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye alındığı ve hissesi oranında 2154 m2 DOP kesildiği hususlarının tespit edildiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Pazar Yeri kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.5.2012 gün ve E:2012/164 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/356

KARAR NO: 2013/48

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.K.

Vekilleri : Av. S.Y., Av. E.V.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili Av. E.N.C.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. G.A.

3-Ankara İl Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne izafeten Ankara Valiliği

Vekili : Av. D.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin 369/46774 hissedarı bulunduğu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi, 43036 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın; yapılan imar düzenlemesinde/planında ”spor alanı” olarak ayrılarak kamuya tahsis edildiğini, tapu kaydına da kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; bu düzenlemenin malikin taşınmaza ilişkin tüm tasarrufi haklarını kısıtladığını, her ne kadar taşınmaza fiilen el atılmamış olsa da 'malikin tasarruf haklarının tümü kısıtlanmış olduğundan, hukuken taşınmazdan yararlanma imkanının kalmadığını; nitekim Yargıtay Hukuk. Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E.-2010/551 K. sayılı ilamında bu hususa işaret ederek, fiilen el atılma eylemi gerçekleşmemiş olsa dahi, taşınmaz malikinin tasarruf haklarının kayden de olsa kısıtlanmış olması durumunda bedel tahsiline ilişkin talebin kabul edilmesi gerektiğini ifade ettiğini; davalı kurum hukuki kısıtlamaya gitmesine karşın bugüne değin bu yönde bir kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını; bu durumun Anayasanın Mülkiyet Hakkını düzenleyen 35. ve mülkiyet hakkının kısıtlanamayacağını düzenleyen Türk Medeni Kanununun 683.maddesine aykırılık teşkil ettiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla; dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi, 43036 ada, 1 parselde kain taşınmazın tespit edilecek değerinden, müvekkilinin hissesine isabet eden tutardan, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'sinin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine; dava konusu taşınmazın kamulaştırma yapmaya yetkili davalı idare adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verilen dilekçe ile; Yenimahalle Belediye Başkanlığı Vekili de, ilk oturumda davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 20. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:24.4.2012 gün ve E:2012/18 sayı ile, tarafların iddia ve savunmalarına, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yerleşmiş uygulamalarına göre davalı Yenimahalle Belediye vekilinin yargı yolu itirazı yerinde görülmediğinden reddine karar vermiştir.

Davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında spor alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın spor alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tespit edilecek değerinden, hissesine isabet eden tutardan, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'sinin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının 369/46774 hissedarı bulunduğu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi, 43036 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 01.06.1992 gün ve 177 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Yuva Köyü ve Çevresi Nazım İmar Planı doğrultusunda hazırlanarak 3030 sayılı Yasanın 14. maddesi gereği Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının onayına sunulan 1. ve 2. etap 1/1000 ölçekli imar planları ile bu planlamaya ait Meclis ve Komisyon raporları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı, Ankara Büyükşehir Belediyesinin 12.10.1995 tarih ve 711 sayılı kararı ile onaylanmış planda kalmakta olduğu; Yuva Köyü ve Çevresine alt 1/1000 ölçekli imar planı ve bu planın uygulaması olan 84138 nolu parselasyon planının, Yenimahalle Belediyesi Encümenin 06.05.1997 gün ve 1515 sayılı kararı ile onaylandığı ve 1 aylık askı süresini 16.05.1997 ve 22991 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak tamamladığı; 84138 nolu parselasyon planı kapsamında yer alan dava konusu ada/parselin ise "spor alanı" kullanımında kaldığı anlaşılmıştır

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Spor Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 24.4.2012 gün ve E:2012/18 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/357

KARAR NO: 2013/49

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.V.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Y.E.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin Ankara İli, Çankaya İlçesi. 4. Bölge, Kırkkonaklar Mah. 27379 Ada, 1 parsel sayılı, 10630 m2 yüzölçümündeki taşınmazda 65/10630 hisse sahibi olduğunu; taşınmazın, yapılan imar planında, "lise alanı" olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 tarih, E:2010/5-662 ve K:2010/551 sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini, bu güne kadar idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine, taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, imar mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlığın idari yargı yerinde çözümleneceğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.6.2012 gün ve E:2012/108 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18.maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve resen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğu, imar uygulaması sonucu alınan kamu ortaklığı paylarından oluşturulan taşınmazda şuyulandırılmış olarak yer alan dava konusu parsellerin İmar Kanununun 18.maddesine göre kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan uygulama işlemleri olduğundan, uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan "idari işlem ve eylemlerden dolayı hakları muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamına girdiği ve imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında lise alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçesinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; iİdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Çankaya İlçesi. 4. Bölge, Kırkkonaklar Mahallesi 27379 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın Çankaya Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde kaldığı, 81035/1 no.lu kesin parselasyon planı ile 'Okul Yeri' olarak ayrıldığı ve dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Okul Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/108 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/358

KARAR NO: 2013/50

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Ş.D., 2- A.Y.

Vekili : Av. A.A.

Davalı : Giresun Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. E.A., Av. T.M.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkillerinin maliki olduğu Giresun ili, Merkez, Erikliman Köyü Yalı mevkiinde bulunan 144 ada 102, 108,109 ve 110 parsel sayılı taşınmazların, yaklaşık 20 yıldır şehir imar planında Üniversite alanı olarak görüldüğünü ve bu amaca tahsis edildiğini; bu tahsis edilme ve özgülenme işlemine karşın, davalı idarenin bu güne kadar imar planında belirtilen hususların yerine getirilmesi amacıyla herhangi bir işlem tesis etmediğini, bir adım atmadığını, tüm uzlaşma taleplerinin reddedildiğini; imar planındaki kısıtlılık nedeniyle müvekkillerinin büyük zarar gördüğünü, uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiğini; bu haliyle idarenin eyleminin kamulaştırmasız el koyma niteliğini taşıdığını ifade ederek; şimdilik 50.000 TL kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminatın davalıdan alınarak müvekkillerine hisseleri oranında verilmesi, hükmedilecek bedele müdahale tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği savunma dilekçesinde, imar planı değişikliğinde kamu yararı bulunup bulunmadığı konusunun idari yargının görev alanına girdiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

GİRESUN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:7.6.2012 gün ve E:2012/64 sayı ile, açılan davanın tazminat, aynı zamanda bu tazminatın taşınmazın aynına ilişkin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürütmek suretiyle, imar planında eğitim tesisi olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında eğitim tesisi olarak ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın mali ki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın eğitim tesisi olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği, açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında üniversite alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, şimdilik 50.000 TL tazminatın davalıdan alınarak davacılara hisseleri oranında verilmesi, hükmedilecek bedele müdahale tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların maliki olduğu Giresun ili, Merkez, Erikliman Köyü Yalı Mevkiinde bulunan 144 ada, 102 parsel sayılı taşınmazın, şehir imar planında üniversite alanında, bir kısmının imar yolunda, bir kısmının park alanında; 144 ada, 108, 109 ve 110 parsel sayılı taşınmazların, şehir imar planında üniversite alanında ve bir kısmının imar yolunda kaldığı, taşınmazlar üzerinde imar planı doğrultusunda herhangi bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların maliki olduğu taşınmazların imar planıyla Üniversite Alanı kullanımında kaldığı, uzun süre kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Giresun 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 7.6.2012 gün ve E:2012/64 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/359

KARAR NO: 2013/51

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : H.Y. Mirasçıları; 1-N.D.,2-N.Y.,3-Z.Y.,4-Z.G.,5-H.Y.,6-S.K.,7-H.E.Y.,8-A.Y.,9-E.Y.

(Dava tarihinden sonra vefat etmiştir) 10- N.K., 11- T.Y., 12- A.Ö.

Vekili : Av. S.A.

Davalı : Giresun Üniversitesi Rektörlüğü

Vekilleri : Av. E.A., Av. T.M.,

O L A Y :Davacı vekili, müvekkillerinin iştirak halinde malik olduğu Giresun ili, Merkez, Erikliman Köyü'nde kain 144 ada 100 parsel sayılı taşınmazın tamamının Giresun Belediyesi İmar Komisyonu tarafından 1985 yılında yapılan imar planında ‘üniversite alanı içerisinde’ gösterildiğini, kamu hizmetine tahsis edilmesine rağmen bu güne kadar tahsis amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını, kamulaştırılması yapılmadığı gibi, müvekkillerinin üniversite alanından çıkarılması taleplerinin de yıllarca reddedildiğini; mülkiyet hakları kendilerinde olmasına rağmen müvekkillerinin taşınmaza inşaat yapamadığını, tasarrufta bulunamadığını, taşınmaza davalı Üniversite Rektörlüğü'nün kamulaştırmasız el attığının açık olduğunu; her ne kadar fiilen el atılmamış olsa da davalı İdarenin keyfi davranarak yıllarca pasif ve suskun kalıp işlem yapmayarak müvekkillerin mülkiyet hakkını süresi belli olmayan bir sınırlamaya tuttuğunu; bu nedenle kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat ödemek zorunda olduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2010/5-662 Esas 2010/651 Sayılı Kararında, mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibinin, dava yolu ile kamulaştırmasız el atma hükümleri uyarınca mülkiyetin bedele çevrilmesini yani taşınmazın değer karşılığının verilmesini isteyebileceğinin belirtildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere, müvekkili taşınmaza davalı idarenin kamulaştırmasız el atması nedeniyle 10.000,00- TL 'nin kamulaştırmasız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili ile müvekkilleri adına kayıtlı olan taşınmazın davalı adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

GİRESUN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:7.6.2012 gün ve E:2012/70 sayı ile, açılan davanın tazminat, aynı zamanda bu tazminatın taşınmazın aynına ilişkin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürütmek suretiyle, imar planında eğitim tesisi olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında eğitim tesisi olarak ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın mali ki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın eğitim tesisi olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği, açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların iştirak halinde maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında üniversite alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, 10.000,00TL'nin kamulaştırmasız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların iştirak halinde maliki olduğu Giresun ili, Merkez, Erikliman Köyü Yalı Mevkiinde bulunan 144 ada, 100 parsel sayılı taşınmazın, şehir imar planında üniversite alanında kaldığı, taşınmazlar üzerinde imar planı doğrultusunda herhangi bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların maliki olduğu taşınmazın imar planıyla Üniversite Alanı kullanımında kaldığı, uzun süre kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Giresun 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 7.6.2012 gün ve E:2012/70 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/360

KARAR NO: 2013/52

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : H.Y. mirasçıları; 1-N.D., 2-N.Y., 3-Z.Y., 4-Z.G., 5-H.Y., 6-S.K., 7-H.E.Y., 8-A.Y.,

9-E.Y., (Dava tarihinden sonra vefat etmiştir) 10-N.K., 11-T.Y.

Vekili : Av. S.A.

Davalı : Giresun Üniversitesi Rektörlüğü

Vekilleri : Av. E.A., Av. T.M.,

O L A Y :Davacı vekili, müvekkillerinin iştirak halinde malik olduğu Giresun ili, Merkez, Erikliman Köyü'nde kain 144 ada 62 parsel sayılı taşınmazın tamamının Giresun Belediyesi İmar Komisyonu tarafından 1985 yılında yapılan imar planında ‘üniversite alanı içerisinde’ gösterildiğini, kamu hizmetine tahsis edilmesine rağmen bu güne kadar tahsis amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını, kamulaştırılması yapılmadığı gibi, müvekkillerinin üniversite alanından çıkarılması taleplerinin de yıllarca reddedildiğini; mülkiyet hakları kendilerinde olmasına rağmen müvekkillerinin taşınmaza inşaat yapamadığını, tasarrufta bulunamadığını, taşınmaza davalı Üniversite Rektörlüğü'nün kamulaştırmasız el attığının açık olduğunu; her ne kadar fiilen el atılmamış olsa da davalı İdarenin keyfi davranarak yıllarca pasif ve suskun kalıp işlem yapmayarak müvekkillerin mülkiyet hakkını süresi belli olmayan bir sınırlamaya tuttuğunu; bu nedenle kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat ödemek zorunda olduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2010/5-662 Esas 2010/651 Sayılı Kararında, mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibinin, dava yolu ile kamulaştırmasız el atma hükümleri uyarınca mülkiyetin bedele çevrilmesini yani taşınmazın değer karşılığının verilmesini isteyebileceğinin belirtildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere müvekkili taşınmaza davalı idarenin kamulaştırmasız el atması nedeniyle 10.000,00- TL 'nin, kamulaştırmasız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili ile müvekkilleri adına kayıtlı olan taşınmazın davalı adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

GİRESUN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:7.6.2012 gün ve E:2012/71 sayı ile, açılan davanın tazminat, aynı zamanda bu tazminatın taşınmazın aynına ilişkin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürütmek suretiyle, imar planında eğitim tesisi olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir okul bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında eğitim tesisi olarak ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın mali ki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın eğitim tesisi olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği, açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu taşınmazın Giresun İli Merkez ErikIiman mahallesi ada 144, parsel 62' de tapuya kayıtlı bulunduğu; ada numarası 144 iken 1703 olduğu, tapu kaydında cinsi fındık bahçesi vasfında görüldüğü; taşınmazın Belediye sınırları içinde imar planında kaldığı, yol, su, elektrik ve kanalizasyon gibi belediye hizmetlerinden ve sosyal hizmetlerden kısmen faydalandığı; Giresun Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 25.5.2012 tarih ve 5409-5030 sayılı yazısında dava konusu taşınmazın ilk olarak 1985 onaylı imar planı ile imar kapsamına alındığı, bu planda taşınmazın yaklaşık yarısı üniversite alanında kalmakta iken diğer yarısının otopark ve imar yolunda kaldığı, 1998 yılında onaylanan revizyon imar palanında ise taşınmazların hemen hemen tamamının üniversite alanına alındığı, 2008 yılında onaylanan ve halen yürürlükte bulunan imar planında da taşınmazın üniversite alanında kaldığının belirtildiği anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Giresun 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 7.6.2012 gün ve E:2012/71 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/361

KARAR NO: 2013/53

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.İ.G.

Vekili : Av. S.G.

Davalı : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili, Akyurt ilçesi, Arpalık mevkiinde 1771 parselde bulunan 2121 m2 taşınmazın ve üzerindeki müştemilatın maliki olduğunu; taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde/planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olmasından bahisle 301 m2'sinin kamuya tahsis edildiğini; davalı Kurumun, hukuki kısıtlamaya gitmesine rağmen bugüne değin bu yönde kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını, bunun Anayasanın Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. ve mülkiyet hakkının kısıtlanmayacağına yönelik TMK'nın 683. maddesine aykırı olduğunu, bu durumun Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E, 2010/551 K.sayılı ilamda da açıklandığını ifade ederek; davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadan el atılan müvekkiline ait dava konusu Ankara ili Akyurt ilçesi Arpalık mevkiinde 1771 parselde bulunan 2121 m² arsanın 301 m²sinin davalı idare adına tapuda tescili karşılığında; şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında yapılan imar düzenlemesinin idari bir işlem olduğu, idari işlemden kaynaklanan tazminat taleplerinin de idari yargı yolunda çözümlenmesinin gerektiği, ayrıca dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığı da ileri sürülmediğine göre kamulaştırmasız el atmadan bahsedilemeyeceği gerekçesiyle, görev itirazında bulunmuştur.

AKYURT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.6.2012 gün ve E: 2012/107 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında havaalanı pist sahası olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pist alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pist alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; iİdari işlem ve eylemlerden doğan zarar1arın tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'UncU maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazına bir kısmına, imar planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı yazısından, Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesinde bulunan 1771 parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.2.2007 gün ve 525 sayılı kararı ile onaylanan 1/25 000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu; Akyurt Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yazısından, söz konusu 1771 parselin, 11.4.2012 tarihi itibariyle; İlçenin Balıkhisar Mahallesi merkezini ve yakın çevresini kapsayan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı çalışmaları kesinleşmemekle birlikte, planlama çalışmalarının devam ettiği, söz konusu parselin büyük bir kısmının bu plan çalışmaları içerisinde kaldığı, belediye sınırları içerisinde yer aldığı anlaşılmış, davalı idare savunmasında ise; idarece dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığının, dava konusu taşınmazIa müvekkili idare veya DHMİ arasındaki tek hukuki bağın, "kamulaştırma şerhi" olduğunun, bu "şerhin bağlayıcı olmadığı ve taşınmaz malikine hukuki bir kısıtlama getirmediği, taşınmazın kullanılmasında fiili bir engellemeye yol açmadığının ifade edildiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının maliki olduğu taşınmazın bir kısmının imar planıyla Havaalanı Pist Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Akyurt Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/107 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/362

KARAR NO: 2013/54

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.A.Y.

Vekili : Av. S.G.

Davalı : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesi, Pınarbaşı mevkiinde 27 parselde bulunan 2960 m2 taşınmazın ve üzerindeki müştemilatın maliki olduğunu; taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde/planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olmasından bahisle 1552 m2'sinin kamuya tahsis edildiğini; davalı Kurumun, hukuki kısıtlamaya gitmesine rağmen bugüne değin bu yönde kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını, bunun Anayasanın Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. ve mülkiyet hakkının kısıtlanmayacağına yönelik TMK'nın 683. maddesine aykırı olduğunu, bu durumun Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E, 2010/551 K.sayılı ilamda da açıklandığını ifade ederek; davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadan el atılan müvekkiline ait dava konusu Ankara ili Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesi, Pınarbaşı mevkiinde 27 parselde bulunan 2960 m² arsanın 1552 m²sinin davalı idare adına tapuda tescili karşılığında; şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

AKYURT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.6.2012 gün ve E: 2012/106 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında havaalanı pist sahası olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pist alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pist alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; iİdari işlem ve eylemlerden doğan zarar1arın tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'UncU maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı yazısından, Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesinde bulunan 27 parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.2.2007 gün ve 525 sayılı kararı ile onaylanan 1/25 000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu; Akyurt Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yazısından, söz konusu 27 parselin, 11.4.2012 tarihi itibariyle; İlçenin Balıkhisar Mahallesi merkezini ve yakın çevresini kapsayan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı çalışmaları kesinleşmemekle birlikte, planlama çalışmalarının devam ettiği, söz konusu parselin bir kısmının bu plan çalışmaları içerisinde kaldığı, belediye sınırları içerisinde yer aldığı anlaşılmış, davalı idare savunmasında ise; idarece dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığının, dava konusu taşınmazIa müvekkili idare veya DHMİ arasındaki tek hukuki bağın, "kamulaştırma şerhi" olduğunun, bu "şerhin bağlayıcı olmadığı ve taşınmaz malikine hukuki bir kısıtlama getirmediği, taşınmazın kullanılmasında fiili bir engellemeye yol açmadığının ifade edildiği, öte yandan, Akyurt Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğünün, 17.4.2012 tarihli yazısı ve tapu kaydına göre, 27 parsel üzerinde davalı idare adına kamulaştırma şerhinin mevcut olmadığı anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Akyurt Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/106 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/363

KARAR NO: 2013/55

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.C.İ.

Vekili : Av. S.G.

Davalı : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesi, Elvan Çayırı mevkiinde, 926 parselde bulunan 3540 m2 taşınmazın ve üzerindeki müştemilatın maliki olduğunu; taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde/planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olmasından kamuya tahsis edildiğini; davalı Kurumun, hukuki kısıtlamaya gitmesine rağmen bugüne değin bu yönde kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını, bunun Anayasanın Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. ve mülkiyet hakkının kısıtlanmayacağına yönelik TMK'nın 683. maddesine aykırı olduğunu, bu durumun Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E, 2010/551 K.sayılı ilamda da açıklandığını ifade ederek; davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadan el atılan müvekkiline ait dava konusu Ankara ili Akyurt ilçesi Balıkhisar Mahallesi, Elvan Çayırı mevkiinde, 926 parselde bulunan 3540 m2 taşınmazın davalı idare adına tapuda tescili karşılığında; şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

AKYURT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.6.2012 gün ve E: 2012/105 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında havaalanı pist sahası olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pist alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pist alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazına imar planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı yazısından, Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesinde bulunan 929 parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.2.2007 gün ve 525 sayılı kararı ile onaylanan 1/25 000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu; Akyurt Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yazısından, söz konusu 929 parselin, 11.4.2012 tarihi itibariyle; İlçenin 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları kapsamında bulunmadığı anlaşılmış, davalı idare savunmasında ise; idarece dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığının, dava konusu taşınmazIa müvekkili idare veya DHMİ arasındaki tek hukuki bağın, "kamulaştırma şerhi" olduğunun, bu "şerhin bağlayıcı olmadığı ve taşınmaz malikine hukuki bir kısıtlama getirmediği, taşınmazın kullanılmasında fiili bir engellemeye yol açmadığının ifade edildiği anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Akyurt Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/105 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/364

KARAR NO: 2013/56

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.G.

Vekilleri : Av. M.A.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.S.

O L A Y : Osmaniye İl Telekom Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 04.05.2009 tarihinde Osmaniye Valiliği Tarım İl Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili; müvekkilinin, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesine ilişkin 12.10.2010 tarihli başvurusunun cevap verilmeyerek zımnen reddine ilişkin işleminin iptali istemiyle 8.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ADANA 1. İDARE MAHKEMESİ:25.2.2011 gün ve E:2011/275, K: 2011/211 sayı ile, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulunun 25.07.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)'nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına ilişkin Nihai Devir işlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar" uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde 399 sayılı KHK'ye tabi olarak sözleşmeli statüde çalışan, 406 sayılı Kanun'un Ek 29. maddesine göre 28/01/2009 tarihinde 406 sayılı Kanun'un Ek 29 ve 4046 sayılı Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca başka kuruma nakli için DPB'ye bildirilen davacı tarafından, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle Osmaniye İl Telekom Müdürlüğü'ne yapılan 12/10/2010 tarihli başvurunun cevap verilmeyerek zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinden bahisle; incelenen uyuşmazlıkta, davalının özel hukuk tüzel kişisi olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; buna göre, davacının, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurusunun cevap verilmeyerek zimnen reddine ilişkin Türk Telekomünikasyon A.Ş. Osmaniye il Telekom Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açtığı davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adlı yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, müvekkili davacının maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesine ilişkin başvurusuna cevap verilmemiş olmakla davalının tesis etmiş olduğu zimni ret işleminin iptali için açmış oldukları davada, Adana 1. idare Mahkemesinin 2011/275 Esas ve 2011/211 Karar sayılı ilamı ile görevsizlik kararı verildiğinden bahisle, müvekkilinin hatalı düzenlenen maaş nakil ilmühaberi ile alamadığı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 28.01.2009 tarihinden itibaren 80,00 TL denge tazminatı, 80,00 İkramiyenin faiziyle birlikte tahsiline ve hatalı maaş nakil ilmühaberinin yapıldığının tespitine karar verilmesi istemiyle 24.5.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

OSMANİYE 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (İŞ MAHKEMESİ SIFATIYLA); 14.12.2011 gün ve E:2011/335, K:2011/932 sayı ile, Davacı yanın hatalı hesaplama nedeni ile tarafına ödenmeyen ek ödeme ve ikramiye alacaklarının davalı yandan tahsilini talep ettiği, davalının davanın reddini istediği; davacı yanın GaziA.ep 1. İdare Mahkemesine açtığı davanın, GaziA.ep 1.İdare Mahkemesince görev yönünden reddine karar verildiği; her ne kadar Türk Telekom A.Ş. şirketi özelleştirilmiş ise de, davacının talep ettiği sürelerde Kamu Görevlisi Memur olduğunun anlaşıldığı; dava konusu yapılan hizmetin, idarenin yapmış olduğu kamu hizmetinin bir parçası olarak yapıldığı. dava konusu alacağı oluşturan hizmetin geçtiği dönemde davacının kamu görevlisi olduğu, hizmet akdine dayalı bir iş bulunmadığı, İş Yasasında İş Mahkemesinin görevli olduğu durumların açıkça belirtildiği, bu nedenle Mahkemelerinin iş bu davaya bakmada görevsiz olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle; yargı yolu yönünden davanın reddi ile, oluşan yargı yolu uyuşmazlığı nedeni ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili 29.6.2012 tarihli dilekçe ile, ortaya çıkan görev uyuşmazlığının giderilmesi için, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Bu haliyle, Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce(İş Mahkemesi Sıfatıyla) re’sen yapılan başvuru, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamaktadır.

Ancak, adli ve idari yargı yerleri arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının, davacı vekilinin görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi istemine ilişkin dilekçesi ve idari yargı dosyası ile birlikte son görevsizlik kararını veren Mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 04.05.2009 tarihinde Osmaniye Valiliği Tarım İl Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsam dışı personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 04.05.2009 tarihinde Osmaniye Valiliği Tarım İl Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle 8.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Açıklanan nedenlerle, Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) yapılan başvurunun reddi ile aynı Mahkemece ayrıca verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) BAŞVURUSUNUN REDDİ ile aynı Mahkemece ayrıca verilen, 14.12.2011 gün ve E:2011/335, K:2011/932 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/365

KARAR NO: 2013/57

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil belgesinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.B.

Vekilleri : Av. M.A.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.S.

O L A Y : Osmaniye İl Telekom Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 05.10.2010 tarihinde Osmaniye Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili; müvekkilinin, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesine ilişkin 14.10.2010 tarihli başvurusunun cevap verilmeyerek zımnen reddine ilişkin işleminin iptali istemiyle 14.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ADANA 1. İDARE MAHKEMESİ:3.3.2011 gün ve E:2011/312, K: 2011/255 sayı ile, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulunun 25.07.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)'nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına ilişkin Nihai Devir işlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar" uyarınca 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde 399 sayılı KHK'ye tabi olarak sözleşmeli statüde çalışan, 22.3.2006 tarihinde davalı ile iş sözleşmesi imzalayan, 406 sayılı Kanun'un Ek 29. maddesine göre 29/06/2010 tarihinde 406 sayılı Kanun'un Ek 29 ve 4046 sayılı Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca başka kuruma nakli için DPB'ye bildirilen davacı tarafından, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle Müdürlüğü'ne yapılan 12/10/2010 tarihli başvurunun cevap verilmeyerek zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinden bahisle; incelenen uyuşmazlıkta, davalının özel hukuk tüzel kişisi olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; buna göre, davacının, maaş nakil ilmuhaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurusunun cevap verilmeyerek zimnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adlı yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, müvekkili davacının maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesine ilişkin başvurusuna cevap verilmemiş olmakla davalının tesis etmiş olduğu zimni ret işleminin iptali için açmış oldukları davada, Adana 1. idare Mahkemesinin 2011/312 Esas ve 2011/255 Karar sayılı ilamı ile görevsizlik kararı verildiğinden bahisle, müvekkilinin hatalı düzenlenen maaş nakil ilmühaberi ile alamadığı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 29.06.2010 tarihinden itibaren 80,00 TL denge tazminatı, 80,00 İkramiyenin faiziyle birlikte tahsiline ve hatalı maaş nakil ilmühaberinin yapıldığının tespitine karar verilmesi istemiyle 24.5.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

OSMANİYE 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ(İŞ MAHKEMESİ SIFATIYLA); 14.12.2011 gün ve E:2011/336, K:2011/933 sayı ile, Davacı yanın hatalı hesaplama nedeni ile tarafına ödenmeyen ek ödeme ve ikramiye alacaklarının davalı yandan tahsilini talep ettiği, davalının davanın reddini istediği; davacı yanın GaziA.ep 1. İdare Mahkemesine açtığı davanın, GaziA.ep 1.İdare Mahkemesince görev yönünden reddine karar verildiği; her ne kadar Türk Telekom A.Ş. şirketi özelleştirilmiş ise de, davacının talep ettiği sürelerde Kamu Görevlisi Memur olduğunun anlaşıldığı; dava konusu yapılan hizmetin, idarenin yapmış olduğu kamu hizmetinin bir parçası olarak yapıldığı, dava konusu alacağı oluşturan hizmetin geçtiği dönemde davacının kamu görevlisi olduğu, hizmet akdine dayalı bir iş bulunmadığı, İş Yasasında İş Mahkemesinin görevli olduğu durumların açıkça belirtildiği, bu nedenle Mahkemelerinin iş bu davaya bakmada görevsiz olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle; yargı yolu yönünden davanın reddi ile, oluşan yargı yolu uyuşmazlığı nedeni ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili 29.6.2012 tarihli dilekçe ile, ortaya çıkan görev uyuşmazlığının giderilmesi için, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

I-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Bu haliyle, Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce(İş Mahkemesi Sıfatıyla) re’sen yapılan başvuru, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamaktadır.

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, 05.10.2010 tarihinde Osmaniye Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

27.1.2000 tarih ve 4502 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile, 406 sayılı Yasa’nın 1. maddesine eklenen dokuzuncu fıkrada, “Türk Telekom, bu Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirkettir. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin kuruluş, teşkilât ve faaliyetleri ile ilgili mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz. Sadece, Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine ilişkin 2.4.1987 tarihli ve 3346 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanır” denilmiş; anılan fıkra hükmü, 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile değiştirilmiş ve “Türk Telekom, bu Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirkettir. Bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, kamu iktisadi teşebbüsleri de dahil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz. Sermayesinin yarısından fazlası kamuda kaldığı sürece, Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine ilişkin 2.4.1987 tarihli ve 3346 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanır. 16.7.1965 tarihli ve 697 sayılı Kanun ile milli güvenlik ve kamu düzeniyle sıkıyönetim ve seferberlik hallerinde telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin özel kanunların hükümleri saklıdır”; Ek 29. maddesinin 3.7.2005 gün ve 5398 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen aslî ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tâbi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır…” denilmiştir.Öte yandan; 406 sayılı Yasa’nın 4502 sayılı Yasa ile değişik 2. maddesinin (c) bendinin birinci alt bendinin birinci cümlesinde, “Türk Telekom; telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini, 31.12.2003 tarihine kadar bu Kanun ve görev sözleşmesi çerçevesinde tekel olarak yürütür” denildikten sonra, anılan (c) bendinin birinci alt bendine 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa ile eklenen üçüncü cümlede, “Ancak, Türk Telekom’daki kamu payı %50’nin altına düştüğünde, Türk Telekom’un tüm tekel hakları 31.12.2003 tarihinden önce de olsa ortadan kalkmış olur” denilmiş; 4502 sayılı Yasa’nın Geçici 3. maddesi ile de Türk Telekomünikasyon A.Ş., 233 sayılı KHK’nin ekindeki “B-Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK)” bölümünde yer alan kuruluşlar listesinden çıkarılmıştır.Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar “tekel” olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom’un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu tartışmasızdır.Özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i, Bakanlar Kurulu’nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)’nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar”ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile (6.550.000.000 USD. bedelle) Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ne satılmıştır.Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde: Türk Telekom A.Ş., 4502 sayılı Yasa’nın 29.1.2000 tarih ve 23948 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği dikkate alındığında, 29.1.2000 tarihi itibariyle 233 sayılı KHK kapsamı dışında kalmış ve anılan KHK eki cetvellerden çıkarılmış olması nedeniyle, Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı ve özelleştirme kapsamında bulunan kamu iktisadi teşebbüslerinde sözleşmeli veya kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile olan ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğu yolundaki İlke Kararı kapsamı dışında değerlendirilmesi gerekmektedir. Anılan 4502 sayılı Yasa’nın 13. maddesi ile 406 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 22. maddenin (a) bendinde, “a) Personelin statüsü: Telekomünikasyon hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler telekomünikasyon alanında sekiz yıl tecrübeye sahip ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş bir genel müdür ile kadro, unvan, derece ve sayıları Yönetim Kurulunun önerisi ve Bakanlığın teklifi üzerine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yüzseksen gün içerisinde Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen kadrolarda istihdam edilen personel eliyle yürütülür. Bu personel hakkında bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak üzere 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmüne yer verilmiş; bu bent hükmü, 4673 ve 5189 sayılı Yasalarla yapılan değişiklikler sonucunda; “a) Personelin statüsü: (Ek ibare: 12.5.2001-4673/6. md.) Türk Telekomdaki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar, Türk Telekom Yönetim Kurulu üyeliklerine atanacaklarda Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip olma ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görme şartları aranır. (Mülga ikinci ve üçüncü cümle: 16.6.2004-5189/12 md.) Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmünü almış; aynı maddenin (b) bendinin ikinci paragrafında da iş mevzuatına tabi olan Türk Telekom çalışanlarının aylık ücretlerinin kendilerini atamaya yetkili olan Yönetim Kurulu tarafından tespit olunacağı kurala bağlanmıştır.406 sayılı Yasa’nın anılan Ek 22. maddesi uyarınca, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü’ne ait asli ve sürekli kadrolar belirlenerek 4.4.2000 tarih ve 24010 (Mükerrer) sayılı R.G. de yayımlanan 31.3.2000 tarih ve 2000/331 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yer alan listede: merkez teşkilatı için 100 ve taşra teşkilatı için 100 (6 Bölge Müdürü, 12 Bölge Müdür Yardımcısı ve 82 İl Telekom Müdürü) kadro ihdas edilmiş; öte yandan, aynı Yasa maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan “Türk Telekomünikasyon A.Ş. Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği” adı altındaki düzenleme, Yönetim Kurulunun 31.8.2000 tarih ve 407 sayılı kararıyla kabul edilmek suretiyle yürürlüğe konulmuştur.Kanunla, Kurumda görev yapan personelden asli ve sürekli görev yapacak olanları kadro unvanı itibariyle belirlemek konusunda Bakanlar Kurulu'na yetki verildiği açıktır. Bu yetki 4502 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 29.1.2000 tarihi ile 5189 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 2.7.2004 tarihleri arasında geçerli olmuştur.

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde kapsam dışı personel statüsünde Teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve 05.10.2010 tarihinde Osmaniye Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle 14.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Açıklanan nedenlerle, Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) yapılan başvurunun reddi ile aynı Mahkemece ayrıca verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Osmaniye 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) BAŞVURUSUNUN REDDİ ile aynı Mahkemece ayrıca verilen, 14.12.2011 gün ve E:2011/336, K:2011/933 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/409

KARAR NO: 2013/59

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.Ö.

Vekilleri : Av. K.D., Av. H.Y., Av. V.B.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. D.O.İ.

O L A Y :Davacı vekili, Ankara ili Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mahallesi, 27420 ada, 2 parsel sayılı, 7.347 m2'lik taşınmazın 41/7347 hissesinin müvekkiline ait olduğunu; taşınmazın bulunduğu bölgenin imar planının 1994 yılında yapıldığını, anılan parselin imar planında ilkokul/ilköğretim alanı olarak ayrılması nedeniyle, müvekkilinin hissesini tasarruf edemediğini, üzerine diğer hissedarlarla birlikte herhangi bir yapı yapamadığını, maddi anlamda zarara uğradığını, idare 1994 yılından bu yana şahıs hisselerini kamulaştırmadığı için müvekkili ve diğer hissedarların zararlarının artmasına neden olduğunu; parsele ilkokul/ilköğretim okulu yapılmak suretiyle fiili el atma yok ise de, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 Esas 2010/651 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere, imar planlarında uzunca bir süre belirtilen şekilde tahsis edilen taşınmazı kamulaştırmayarak veya takas yolu ile başka bir yerden taşınmaz vermeyerek pasif kalmak suretiyle tasarrufu engelleyen davalı idarenin Anayasada yer alan bireyin mülkiyet hakkına haksız olarak el atmasının söz konusu olduğunu; bu nedenle davalı idarenin, müvekkilinin hissesinin gerçek değerini ödemesi gerektiğini ifade ederek; müvekkilinin hissesinin dava tarihi itibariye değerinin tespiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine, hükmedilecek bedele karşılık müvekkilinin hissesinin iptali ile davalı idare adına tapuya tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, birinci oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 24.5.2012 gün ve E:2011/569 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18.maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve resen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğu, imar uygulaması sonucu alınan kamu ortaklığı paylarından oluşturulan dava konusu parsellerin İmar Kanununun 18.maddesine göre kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan uygulama işlemleri olduğundan, uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan "idari işlem ve eylemlerden dolayı hakları muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamına girdiği ve imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "İlköğretim Okul Alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında "İlköğretim Okul Alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın "İlköğretim Okul Alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında ilkokul/ilköğretim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hissesinin dava tarihi itibariye değerinin tespiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara ili Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mahallesi, 27420 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın, imar planı kapsamı içinde kaldığı, alanda onaylı 1/1000 ölçekli imar planı bulunduğu, Çankaya Belediye Meclisi'nin 13.8.1991 tarih ve 270 sayılı kararı ile uygun görülüp, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının 4.12.1992 tarihli yazısı ile onaylanan Karakusunlar Çevre Yolu Güneyi l.Etap İmar Planı kapsamında İlkokul kullanımında kaldığı ve imar parseli olduğu; dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla İlkokul Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 9.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 24.5.2012 gün ve E:2011/569 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/410

KARAR NO: 2013/60

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.M.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. F.A.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Kırkkonaklar Mah. 27379 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, "okul yeri" olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 tarih, E:2010/5-662 ve K:2010/551 sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini, bu güne kadar idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine, taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, imar mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlığın idari yargı yerinde çözümleneceğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 1.12.2011 gün ve E:2011/128 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18.maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve resen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğu, davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Çankaya İlçesi, Kırkkonaklar Mahallesi 27379 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın Çankaya Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde kaldığı, 81035 no.lu parselasyon planı ile düzenlenen parselin 1/1000 ölçekli imar planıyla 'Okul Yeri' olarak ayrıldığı ve dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Okul Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.12..2011 gün ve E:2011/128 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/411

KARAR NO: 2013/61

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı :T.G.

Vekili : Av. S.Y., Av. E.V.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. A.A.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara İli, Keçiören ilçesi, Ovacık Mahallesi, 90246 ada, 1 parselde bulunan taşınmazda müvekkilinin 253/1456 oranında hissesi bulunduğunu, yapılan imar düzenlemesinde/planında, taşınmazın 'lise alanı' olarak ayrılarak kamuya tahsis edildiğini, tapu kayıtlarına da kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; bu düzenlemenin maliklerin taşınmaza ilişkin tüm tasarrufi haklarını kısıtladığını, her ne kadar, taşınmaza fiilen el atılmamış olsa da malikin tasarruf haklarının tümü kısıtlanmış olduğundan, hukuken taşınmazdan yararlanma imkanının kalmadığını; bir taşınmaza malik bulunan kişinin, fiilen el atılması durumunda taşınmazım fiilen kullanması nasıl mümkün değilse; aynı taşınmaza hukuken/kayden el atılmış olması olgusunda da, malikin yine tasarruf haklarını kullanamayacağını, nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun, 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E.-2010/551 K. sayılı ilamında bu hususa işaret edilerek, fiilen el atılma eylemi gerçekleşmemiş olsa dahi, taşınmaz malikinin tasarruf haklarının kayden de olsa kısıtlanmış olması durumunda bedel tahsiline ilişkin talebin kabul edilmesi gerektiğinin belirtildiğini; davalı kurumun, hukuki kısıtlamaya gitmesine karşın bugüne değin bu yönde bir kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını ifade ederek; dava konusu taşınmazın tespit edilecek değerinden, müvekkilin hissesine isabet eden tutardan, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile müvekkile ödenmesine, taşınmazın müvekkilin hissesi kadarının kamulaştırma yapmaya yetkili davalı idare adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği savunma dilekçesinde, 3194 sayılı Kanun'un 18.maddesi uyarınca yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak, tek yanlı ve resen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğunu, bu işlemler sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğini ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 21. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 3.7.2012 gün ve E: 2012/34 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması nedeniyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hissesine isabet eden tutardan, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Keçiören ilçesi, Ovacık Mahallesi, 90246 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, Keçiören Belediyesi tarafından yapılan Ovacık 2.Etap Revizyon İmar Planı kapsamında kaldığı; parselin bir önceki onaylı imar planlarına göre Lise Alanı kullanımına ayrıldığı, son imar durumunun Ovacık 2.Etap Revizyon İmar Planının kesinleşmesinden sonra ortaya çıkacağı; dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Lise Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 3.7.2012 gün ve E:2012/34 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/412

KARAR NO: 2013/62

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.D.

Vekilleri : Av. H.K., Av. A.G.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. E.Ş.

2-Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Y.O.T.

3-Ankara Valiliği(İl Özel İdaresi'ne izafeten)

Vekili : Av.D.O.İ.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin maliki olduğu Ankara İli, Mamak İlçesi, Fahri Korutürk Mahallesi, 36632 ada 3 parsel sayılı taşınmazın, 1990 yılında Mamak Belediyesi tarafından yapılan imar düzenlemesi ile “okul alanı” olarak ayrıldığını; ancak davalılar tarafından ne kamulaştırıldığını, ne de serbest bırakıldığını; taşınmaz için herhangi bir bedel de ödenmediğini; kamulaştırma yapmadan müvekkilinin arsasına el atılmasının, mülkiyet hakkının özüne aykırı olduğunu; davalılara yapılan uzlaşma talebine olumlu bir cevap alınamadığını; davalıların taşınmazı kamulaştırmadıkları gibi üzerine herhangi bir yapı da yapmadıklarını; Yargıtay Genel Kurulunun 2010/5-662E.,-2010/651K. sayılı içtihadı birleştirme kararında Yüksek mahkemenin, "uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilememesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarenin, malikin taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkını belirsiz bir süre için kullanılmaz hale getirdiği, dolayısıyla malikin taşınmazdan mülkiyet hakkının özüne uygun şekilde yararlanma olanağı kalmadığı, taşınmaz malikinin mülkiyet hakkının hukuksal bir nedene dayanılmadan idarece engellendiği kuşkusuzdur" kanısına vararak, taşınmaz üzerinde idarenin herhangi bir yapısı olmasa bile "kamulaştırmasız el koyma" olgusunun gerçekleştiği yönde karar verdiğini ifade ederek; müvekkilinin maliki olduğu taşınmaza, davalıların kamulaştırmasız el koyması nedeni ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla alacaklarından şimdilik 5.000,00TL’sinin işleyecek faizleri ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı ve Mamak Belediye Başkanlığı vekilleri, süresinde verdikleri cevap dilekçelerinde, diğer davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili ise ilk oturumda görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:17.5.2012 gün ve E:2012/187 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında ilköğretim okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında ilköğretim okul alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının sahibi olduğu taşınmazına imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla alacaklarından şimdilik 5.000,00TL’sinin işleyecek faizleri ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Mamak İlçesi, Fahri Korutürk Mahallesi, 36632 ada 3 parsel sayılı taşınmazında aralarında bulunduğu parsellerin tamamının, 1990 yılında Mamak Belediye Meclisinin 22.8.1990 tarihli, 236 sayılı kararıyla onaylanan ıslah imar planı kapsamında okul alanı olarak ayrıldığı, imar uygulaması sonucu alınan kamulaştırma ortaklığı paylarından (KOP) oluşturulduğu, idarelerin savunma dilekçelerinden, arsa üzerinde bir yapı ve tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının maliki olduğu taşınmazın imar planıyla okul alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.5.2012 gün ve E:2012/187 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/413

KARAR NO: 2013/63

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- G.T., 2-Y.T., 3- K.N.Y., 4- A.U., 5- A.T.

Vekilleri : Av. D.S., Av. B.İ.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ç.E.

O L A Y :Davacıların vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara İli, Mamak İlçesi, General Zeki Doğan Mahallesi, 36260 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Mamak Belediye Başkanlığı'nın (Belediye Meclisi) 09.03.1989 tarih ve 30 sayılı kararıyla onaylanan imar planında "sağlık ocağı alanı" olarak belirlendiğini; plan değişikliği yapılması yolundaki başvurunun reddi üzerine; Ankara İdare Mahkemelerinde açılan davalarda, işleminin iptaline karar verildiğini; dava konusu parselin bu defa "özel sağlık alanı" olarak belirlendiğini; bu plan değişikliğinin, Mamak Belediye Meclisi'nin 05.09.2009 gün ve 745 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 20.11.2009 tarih ve 2713 sayılı kararı ile onaylandığını ve kesinleştiğini; idarece yapılan plan değişikliği ile müvekkillerinin mülkiyet hakları üzerindeki sınırlamaların kalkmadığını, mülkiyet hakkının özünün zedelenmesine devam edildiğini; 3194 sayılı İmar Kanununun 10.maddesindeki hükümle yasa koyucunun; beş yıllık imar programları sınırları içerisinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerlerin, program süresi (5 yıl) içinde kamulaştırılması gereğini emredici bir şekilde kurala bağladığını; imar planının kesinleştiği 1983 yılından itibaren 5 yıldan fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen, tahsis amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmediğini yapılan plan değişikliği ile yeni bir kısıtlama ihdas edildiğini ve bu suretle sözü edilen taşınmazlara kamulaştırmasız olarak el atıldığını; fiilen el atılmamış bile olsa, taşınmaz bedelinin davalı idarece müvekkillere ödenmesinin gerekeceğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 K sayılı ilamında; uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği, bu haliyle idarenin eyleminin mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığı için yeterli neden bulunduğu hususunun izahtan vareste olduğu, bu itibarla kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığının doğal sonucu, idarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el atma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, başka bir deyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceğini hükme bağladığını; Yargıtay 5.Hukuk Dairesince verilmiş olan aynı yöndeki kararla da davalarının haklılığını sübuta erdiğini ifade ederek; fazlaya ve sair hususlara ilişkin her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak koşuluyla;

davalı idare tarafından kamulaştırmasız el atılan müvekkillerine ait hisselerin davalıya devri ve bedelinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik müvekkillerden; G.T.'ye 2.000,00 TL, Y.T. ve K.N.Y.'a 4.000,00 TL, A.U.'a 2.000,00 TL, A.T.'a da 2.000,00 TL olmak üzere, toplam 10.000,00 TL'sinin davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmışlardır.

Davalı idare vekili, cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:10.5.2012 gün ve E:2011/337 sayı ile, kamulaştırmasız el atmada adli yargı ve Asliye Hukuk Mahkemesinin görevli olduğundan bahisle, davalının görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "Sağlık Ocağı Alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında " Sağlık Ocağı Alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın "Sağlık Ocağı Alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam 10.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Mamak Belediye Meclisinin 05/0912009 gün ve 74 sayılı kararı ile uygun görülen Mamak İlçesi, General Zeki Doğan Mahallesi 36260 ada 1 sayılı parselin Mahkeme kararı doğrultusunda "Sağlık Ocağı" olan kullanım kararının "Özel Sağlık Alanı" kullanımına dönüştürülmesine ilişkin plan değişikliği önerisinin, 5216 sayılı Yasa gereğince, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 20/11/2009 gün ve 2713 sayılı kararı ile onaylandığı, taşınmazın Belediye Mücavir Alan Sınırı içerisinde kaldığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla sağlık ocağı/ özel sağlık alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine ve idare mahkemesinde planın iptal edilmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 10.5.2012 gün ve E:2011/337 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/414

KARAR NO: 2013/64

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.U.

Vekili : Av. O.Ö.

Davalılar : 1- Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. A.E.Y., Av. F.A.D., Av. K.Ş.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. G.B.

O L A Y : 1-Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara İli, Etimesgut İlçesi, Fatih Sultan Mahallesi (Erler Mahallesi) 44988 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planıyla park olarak ayrıldığını ve kamulaştırma yapmaksızın el atıldığının öğrenildiğini; konu ile ilgili olarak, Etimesgut Belediye Başkanlığı'na yazılı olarak, taşınmazın değer tespitini takiben uzlaşma görüşmelerinin başlatılması çağrısında bulunulmuş ve tazminatın ödenmesinin talep edilmiş olduğunu; davalı idarenin, anılan parselin imar planında park olarak ayrıldığı, Etimesgut Belediyesi tarafından yapılan herhangi Kamulaştırma veya Kamulaştırmasız EI Atma işlemi bulunmadığını bildirilerek, uzlaşma çağrılarını kabul etmediğini; davalı idareye yaptıkları ikinci başvurunun da reddedildiğini; idarenin bu tutumu karşısında, kamulaştırma yapmaksızın el atılan taşınmazın, müvekkil hissesinin karşılığının tahsili için dava açıldığını ifade ederek; Ankara ili, Etimesgut ilçesi, Fatih Sultan Mahallesi (Erler Mahallesi), 44988 ada 1 sayılı parsele kayıtlı arsa vasfındaki taşınmazın, Kamulaştırma Yapmaksızın EI Atılan müvekkil hissesine düşen 114,68 m2 kısmına ilişkin bedelin, şimdilik 10.000,00 TL'sının el atma tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte, davalı idareden tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesi istemiyle, Etimesgut Belediye Başkanlığı’na karşı, 22.12.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

2-Davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçe ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

3- Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.4.2012 günlü 1.celsesinde ve E:2011/846 sayı ile, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın davalı olduğu E:2012/417 sayı dosyanın, 26.3.2012 tarih ve K:2012/224 sayılı karar ile iş bu dava dosyasıyla birleştirildiği görülmüştür.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 24.5.2012 gün ve E:2011/846 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirilerek imar planında park alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında park alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın park alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, şimdilik 10.000,00 TL'sının el atma tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan, Etimesgut Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğü’nün 19.1.2012 gün ve …/205-1423 sayılı yazısında; Fatih Sultan Mahallesi, imarın 44988 ada 1 parsel sayılı taşınmazın; Etimesgut Belediye Encümeninin 24.12.2002 tarih ve 1401/1598 sayılı kararı ile onanan 84016/3 nolu parselasyon planı kapsamında bulunduğu ve bu planla Park Alanı kullanımına ayrıldığı, 84016/3 nolu parselasyon planının tapuda tescil edilerek planın kesinleştiği; 84016/3 nolu parselasyon planının Ankara 7. İdare Mahkemesinin 24.06.2003 tarih ve 2003/911 sayılı kararı ile iptal edildiği, daha sonra yapılan planların da ilgili Mahkemelerce iptal edildiği, bu nedenle 3194 sayılı imar Kanununun 10. maddesi gereği bu plan için imar programının hazırlanamadığı; yargı kararları doğrultusundaki değerlendirmeler sonucunda en son yapılan söz konusu alana ait 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliğinin Etimesgut Belediye Meclisinin 05.11.2007 gün ve 454 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.06.2010 tarih ve 1786 sayılı kararı ile 115000 ölçekli Nazım imar Planı Değişikliği ile birlikte tadilen onandığı; onanlı 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Değişikliğine istinaden düzenlenen parelasyon planı çalışmalarının ise halen devam ettiği, parselin hangi kullanıma (kamulaştırmaya ayrılıp ayrılmadığının) ayrıldığının ancak bu çalışmalar sonucunda belli olacağı dolayısıyla iptal edilen 84016/3 nolu plan kapsamında Enerji Nakil Hattı nedeniyle Park Alanı olarak ayrılan imarın 44988 ada 1 sayılı parselinde hem fiili, hem de imar planı bakımından kamulaştırmasız el atmanın bulunmadığı hususları tespit edilmiş olduğu belirtilmiş; plan kapsamında taşınmaz üzerinde tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla park alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 24.5.2012 gün ve E:2011/846 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/415

KARAR NO: 2013/65

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1) A.İ.E., 2) A.N., 3) Ö.A., 4) R.N.

Vekili : Av. S.U.M.

Davalılar : 1) Ankara İl Özel İdaresi(İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne izafeten Ankara Valiliği)

Vekili : Av. S.K.

2) Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal 2 mahallesi, 27643 ada 2 parsel sayılı taşınmazın, 1995 yılında kesinleşen imar planında ”temel eğitim alanı” olarak ayrıldığını; aradan geçen uzun süreye karşın dava konusu taşınmazın, davalı idarece ayrıldığı kamu yararı amacına uygun olarak kamulaştırılmadığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun E:2010/5 - K:2010/651 sayılı kararı çerçevesinde; 3194 sayılı yasanın 10.maddesinin 1. fıkrası delaleti ile Belediyece uygulamalı İmar Planında kamu yararına ayrılan parselde en geç 3 ay içinde plan tatbiki için 5 yıllık imar planı hazırlanmasının ve buna uygun olarak taşınmazın kamulaştırılmasının yasa hükmü olduğunun; ilgili süreyi geçer biçimde amacına uygun işlem tesis edilmemesi ile mülkiyet hakkının süresi belirsiz biçimde kısıtlamaya tabi tutulduğunun, bunun Anayasanın 35. maddesindeki güvencelere aykırı olduğunun, bu halin kabulünün, hukuk devleti" ve "hukuk güvenliği'ni zedeleyeceğinin, kişi hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunan dengenin korunumu yönünden de durumun "kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı içi yeterli olduğunun" tespit edildiğini; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinden de aynı yönde kararlar verdiğini ifade ederek; hüküm altına alınabilecek belirsiz alacak miktarının tespiti ile fazlaya ait talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla davalı idarelerce kamulaştırmasız olarak el atılan taşınmaz hisseleri için şimdilik 10.000,00 TL’sinin kamulaştırmasız el atılan yer bedeli tazminatı olarak müşterek ve müteselsilen sorumlu davalı idarelerden alınarak davacı müvekkillere hissesi oranında ödenmesine, alacağa kamu alacaklarına uygulanan en üst seviyede faiz uygulanmasına karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede; Ankara İl Özel İdaresi Vekili de, ilk oturumda görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 15.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:5.7.2012 gün ve E:2012/105 sayı ile, davalılar tarafından yargı yeri görev itirazında bulunulmuş ise de, dava konusu taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde temel eğitim alanı olarak ayrıldığı, yerleşik Yargıtay Kararlarına göre imar planındaki düzenlemelerin tapu malikinin taşınmazdaki istifadesini engeller nitelikte bulunması halinde hukuki kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirildiği, kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan davaların 2942 Sayılı Yasa hükümleri uyarınca mahkeme olarak taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülmesinin gerekli olduğu, dava konusunun idari yargının görevinde olmadığı gerekçesiyle, davalı vekillerinin yargı yeri görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında temel eğitim alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında temel eğitim alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın temel eğitim alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin olarak ve anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında temel eğitim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, kamulaştırmasız el atılan yer bedelinin şimdilik 10.000,00 TL’sinin kamu alacaklarına uygulanan en üst seviyede faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal 2 mahallesi, 27643 ada 2 parsel sayılı taşınmazın, Çankaya Belediye Meclisinin 11.2.1994 tarih ve 60 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı doğrultusunda hazırlanan 81141 nolu parselasyon planı kapsamında kaldığı, Kamu Ortaklık Paylarından(KOP) oluştuğu, planın kesinleştiği, temel eğitim alanı olarak belirlenen taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla temel eğitim alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.7.2012 gün ve E:2012/105 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/416

KARAR NO: 2013/66

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Y.S., 2- H.S., 3- B.S., 4- S.S., 5- A.S., 6- L.S.,7- M.S., 8- R.B.

Vekili : Av. H.B.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.Ş.

2-Ankara Valiliği Gençlik Hiz. ve Spor İl Md.lüğü (Ankara İl Özel İdaresine izafeten)

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara-İstanbul Karayolu üzerinde Yenimahalle ilçesi, Ergazi Mahallesi, 43359 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 1998 tarihinde imar uygulaması düğünü, spor alanına ayrıldığını; idarece mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığını; 5 yıldan fazla süre geçtiği halde tahsis amacına uygun olarak (3194 Sayılı Kanunun 10. maddesi gereği) kamulaştırılmadığını; taşınmaza fiilen el atılmamış olsa dahi, taşınmaz bedelinin davalı idarece müvekkillerine ödenmesi gerektiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662E. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile, idarenin bu eyleminin mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulduğu, kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığı için yeterli neden bulunduğu hususunun izahtan vareste olduğu, bu itibarla kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığının doğal sonucu, idarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el atma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, başka bir deyişle değer karşılığının verilmesini isteyebileceğinin hükme bağlandığı; Yargıtay 5. Hukuk Dairesince de aynı doğrultuda karar verildiğini; müvekkillerinin şifahi müracaatlarına rağmen, bu güne kadar kamulaştırma yapılmadığını ve hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; davalı idare tarafından kamulaştırmasız el atılan bahse konu taşınmazdaki müvekkillere ait hisselerin davalıya devri ve bedelin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00-TL’sinin davalılardan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle Yenimahalle Belediye Başkanlığı’na karşı adli yargı yerinde dava açmıştır. Bu dava Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/16 sayılı esasına kaydedilmiştir.

Davacılar vekilinin daha sonra, aynı istemle ancak, Ankara Valiliği Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü(Ankara İl Özel İdaresini izafeten)’ne karşı açtığı dava Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/155 sayılı esasına kaydedilmiş; anılan Mahkeme, 9.3.2012 tarih, K:2012/106 sayı ile; dosyanın Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/16 sayılı dosyası ile birleştirilmesine, dosyalarının esasının kapatılmasına karar vermiştir.

Davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı Vekili, ilk oturumda görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.6.2012 gün ve E:2012/16 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında spor alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın spor alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla taşınmazın bedelinin şimdilik 10.000 TL'sinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 30.1.2012 tarih ve 1823 sayılı yazısında; Yenimahalle ilçesi, Ergazi Mahallesi, 43359 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 1/1000 ölçekli 84140 nolu parselasyon planı kapsamında “Spor Alanı” kullanımında kaldığı; anılan parselin, 3194 sayılı İmar Kanunu ile İmar Kanununun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi doğrultusunda yapılan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı ile oluştuğu, ilgili parselin bu plan kapsamındaki kadastral parsellerden kesilen “kamulaştırma ortaklık pay”larından oluşturulan alanlardan olduğu, söz konusu plan kapsamında düzenlemeye giren tüm parsellerin imar haklarının planda yer alan konut ve ticaret alanlarından verilmiş olduğu belirtilmiş; taşımaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Spor Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/16 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/417

KARAR NO: 2013/67

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.C.

Vekilleri : Av. S.Ö., Av. H.S.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Ankara Yenimahalle 43633 ada 1 parsel sayılı taşınmazın hissedarlarından olduğunu; 84159 nolu imar planı neticesinde müvekkilin hissesinin 2097/59008 olarak belirlendiğini, müvekkilinin imar tapusunu 17.3.1999 tarihinde aldığını; yapılan imar düzlenmesi sonucunda taşınmazın “terminal toplu taşım alanı” olarak ayrıldığını, tapuya bu şekilde şerh düşüldüğünü, bu şerhle birlikte müvekkilinin taşınmazdaki tasarrufunun sınırlandırıldığını; arada geçen yıllara rağmen bu güne kadar şerhte belirtilen toplu taşım alanı yapılmadığı gibi, davalı tarafından bir kamulaştırma işlemi de yapılmadığını; davalı belediyeye yapılan yazılı olarak müracaattan sonuç alınamadığını; gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları, gerekse Yüksek Yargıtay’ın içtihatlarında, fiilen bir el atma olmasa dahi taşınmazın satılması, kiralanması kullanılması ve taşınmaza da yararlı değişikliklerin yapılması, özellikle yapı yasağı bulunması gibi hallerin artık kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirildiğini ifade ederek; davalının müvekkilinin taşınmazına kamulaştırmasız el atması nedeniyle, taşınmazın dava tarihi itibariyle bilirkişi tarafından tespit edilecek değerinden fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 50.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili, süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 15. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:5.6.2012 gün ve E:2012/34 sayı ile, davanın 2942 sayılı Yasanın geçici 1 md hükmü uyarınca kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan ihtilaf nedeni ile açılmış olduğu, 2942 sayılı yasa hükümleri uyarınca kamulaştırma ile ilgili davalara taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde bakılacağının açıkça belirtilmiş olduğu, hukuki kamulaştırmasız el atma nedeni ile olan ihtilafın da bu yasaya tabi bulunduğu gerekçesiyle, davalı vekilinin yargı yolu görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirilmesi gerektiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "Terminal toplu taşım alanı" olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında Terminal toplu taşım alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın Terminal toplu taşım alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında terminal toplu taşım alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 50.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu Alacaatlı Mahallesi 43633 ada, 1 nolu parselin, Yenimahalle Belediye Meclisinin 27.12.1996 tarih, 252 sayılı kararıyla uygun görülerek, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca onaylanan, Alacaatlı 3. ve 5. Etap Uygulama İmar Planı kapsamında “Terminal ve Toplu Taşım Garajı” kullanım kararı getirilen imar adası sınırlarında kaldığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Terminal ve Toplu Taşım Garajı kullanımında kaldığı belirtilerek, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.6.2012 gün ve E:2012/34 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/418

KARAR NO: 2013/68

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.G.

Vekilleri : Av. M.B.A. -Av. M.G.-Av. A.T.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara İli, Çankaya ilçesi 4. Bölge Çukurca Köyü, 26121 ada 5 parsel sayılı taşınmazın, uzun yıllardır, davalı idare lehine “Çankaya Belediyesi Sosyo Kültürel Tesis Alanı” olarak ayrıldığını; ancak, davalı idarece bu güne kadar kamulaştırma yapılmadığını, bu suretle müvekkilinin gayrimenkullerinden özgürce tasarruf etmek imkanından mahrum kaldığını; davalı idarenin bu davranışının haksız fiil olduğunu, kamulaştırmasız el atma eylemini oluşturduğunu; Yüksek Mahkemenin ve AİHM’in benimsediği en son görüş ve içtihatlara göre; uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle açılan davada (kamulaştırmasız el atma davası) idarenin sorumlu olacağının kabul edildiğini ifade ederek; davalı idarece kamulaştırmasız el atılan Ankara ili Çankaya ilçesi 4. Bölge Çukurca köyü 26121 Ada 5 Parselde kayıtlı gayrimenkulde bulunan 60/10690 hissesi için fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydı ile bugüne kadar davalı idarece kamulaştırma yapmadan taşınmazın müvekkilce mülkiyet hakkının özüne uygun olarak özgünce kullanımına engel olunması nedeni ile taşınmazın mahkemece belirlenecek bedelinin (şimdilik dava açılırken gösterilen asgari bedel 100,00 TL olmak üzere) dava tarihinden itibaren en yüksek faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, imar uygulaması gibi idari işlemlerden kaynaklanan davalarda, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: : 4.4.2012 gün ve E:2011/531 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma davası olduğu, Yargıtay 5 Hukuk Dairesinin yerleşik kararlarına göre Adli Yargı görevli olduğu gerekçesiyle, davalının yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sosyo kültürel tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sosyo kültürel tesis alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sosyo kültürel tesis alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında Çankaya Belediyesi Sosyo Kültürel Tesis Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik, dava açılırken gösterilen asgari bedel 100,00 TL’nin dava tarihinden itibaren en yüksek faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Çankaya Belediyesi Sosyo Kültürel Tesis Alanı kullanımlı Ankara İli, Çankaya ilçesi 4. Bölge Çukurca Köyü, 26121 ada 5 parselde sayılı, 10690 m2 yüzölçümlü taşınmazın, Çankaya Belediye Encümeninin 11.12.1997 tarih ve 5634 sayılı kararı ile onaylanan 81031 no.lu parselasyon planı ile aynı ada, 1,2,3, ve 4 no.lu parsellerden şuyulandırılarak oluştuğu, taşınmaz üzerinde fiilen yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın uygulama imar planıyla Çankaya Belediyesi Sosyo Kültürel Tesis Alanı kullanımında kaldığı, çok uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.4.2012 gün ve E:2011/531 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/419

KARAR NO: 2013/69

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : V.G.K.

Vekili : Av. S.N.Ç.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

O L A Y :Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya ilçesi Karakusunlar Mah., 27417 ada, 3 parsel sayılı ve 771 m2 yüzölçümündeki arsanın 39/771 payının müvekkiline ait bulunduğunu; söz konusu taşınmazın, 07.03.1994 tarihinde yapılan imar planında kentsel alt yapı alanı (KAA) olarak ayrıldığını, idare tarafından bu güne kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığını, davacının taşınmazdan hukuken ve fiilen yararlanma ve taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunma imkanının tamamen ortadan kaldırıldığını, taşınmaza davalı idare tarafından bugüne kadar fiilen el atılmadığını ancak, YHGK'nun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662, 651 sayılı uyuşmazlıkta, söz konusu taşınmazlara fiilen el atılmamış olsa dahi bedelinin ödeneceği hususunda karar verildiğini; keza, Y.5.H.D. nin 2010/17128 E, 2011/5077 K ve 22.03.2011 tarihli, 2010/21713 E, 2011/4198 K ve 10.03.2011 tarihli ve 2010/13978 E, 2011/4724 K ve 16.03.2011 tarihli kararlarında söz konusu YHGK kararına atıf yaparak benzer davalarda " ... 3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir." denildiğini; davalı idarenin hukuka aykırı eylemi ile mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacı müvekkilinin, dava yolu ile kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda, mülkiyetin bedele çevrilmesini yani davalı idareden, taşınmazın değer karşılığını isteyeceğinin açık olduğunu ifade ederek; kamulaştırmasız el atma nedeniyle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak, davacı müvekkiline ödenmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, parselasyon planı gibi idari işlemlerden kaynaklanan davalarda, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 20. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 27.6.2012 gün ve E:2012/177 sayı ile, davalı tarafın görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında kentsel alt yapı alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında kentsel alt yapı alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın belediye hizmet alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında kentsel altyapı alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; 27417 ada 3 sayılı parselin Çankaya Belediye Meclisinin 16.08.1991 tarih ve 198 sayılı kararı ile onaylanan "Karakusunlar Mahallesi I.Etap İmar Planı" kapsamında "Kentsel Altyapı Alanı" kullanımında kaldığı, söz konusu parselin 81126 nolu parselasyon planı kapsamında kaldığı ve kamu ortaklık payından (KOP) meydana geldiği; 81126 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye giren kadastral parsellerden %34,99 Düzenleme Ortaklık Payı kesildiği, 27417 ada 3 sayılı parselin kamu alanı olması sebebiyle düzenlemeye giren kadastral parsellerden pay verilmek suretiyle oluşturulduğu, İmar planı ile K.A.A.(Kentsel Teknik Alt Yapı Alanı) olarak belirlendiği; 81126 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 02.08.1993 tarih ve 2907 sayılı kararıyla onaylanarak askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleşerek tapuya tescilinin sağlandığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın uygulama imar planıyla K.A.A.(Kentsel Teknik Alt Yapı Alanı) kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.6.2012 gün ve E:2012/177 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/420

KARAR NO: 2013/70

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.Ö.

Vekili : Av. V.Ö.,

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi Keklikpınarı mevkiinde kain 27742 ada 1 parsel sayılı taşınmaza, davalı idareler tarafından herhangi bir Kamulaştırma işlemi yapılmaksızın spor ve rekreasyon alanı olarak kullanılmak suretiyle fiilen/hukuken el atıldığını; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin, 2011/17580 E. 2011/20948 K. sayılı 13.12.2011 tarihli son içtihadı ile, uzlaşmaya gidilmeden dava açılabileceğine karar verdiğini, davalı idareler ile uzlaşmak istemediklerini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 15.12.2010 tarihli son içtihadı ile fiili el atma olmadan da hukuki el atmayı, kamulaştırmasız el atma olarak kabul ederek taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiğine hükmetmiş bulunduğunu; bu karardan hemen sonra verilmiş Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21.3.2010 tarih 2010/16894 E. 2011/4865 K. sayılı ilamında aynen “Hukuk Genel Kurulunun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere el atılmamış olsa dahi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek 3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı Belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmesi ve malikinin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir. "denildiğini ifade ederek; söz konusu taşınmazdaki hisseye davalı idareler tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın spor ve rekreasyon alanı olarak kullanılmak üzere kamulaştırmasız el atılmış olması nedeniyle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile kamulaştırmasız el atma tazminatına ilişkin miktarı belirsiz alacaklarının şimdilik 1.000,00 TL.'sinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar ilk cevap dilekçelerinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 19. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:16.7.2012 gün ve E:2012/138 sayı ile, emsal Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin kararları gereğince, davalı Belediye vekillerinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davacının paydaşı olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Keklikpınarı Mevkii, 27742 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında “Spor ve Rekreasyon Alanı” olarak ayrıldığı, taşınmazın uzun süre kamulaştırılmadığı, kamulaştırmasız el atma şartlarının oluştuğu; yerleşik Yargıtay kararlarında da, taşınmaza fiilen el atılmasa da imar planı gereğinin uzun yıllar yerine getirilmemesi halinde kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabul edildiği öne sürülerek kamulaştırmasız el atma nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000.- TL.'nin yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/138 esas sayısında kayıtlı dosyada açtıkları davada, davanın görüm ve çözümünün İdari Yargı'nın görevine girdiği ileri sürülerek davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilince görev itirazında bulunulduğu ve itirazın reddi üzerine de olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasının istenildiği anlaşılmış olmakla gereği düşünüldüğü; uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, “idari işlem”; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, “idari eylem” olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, “idari işlem”; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; her ne kadar, uyuşmazlık konusu parselin imar planında “Spor ve Rekreasyon Alanı” olarak ayrılmış olması öne sürülerek taşınmazın davacıya ait hissesinin bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemiyle açılan davada, davanın hukuksal dayanağı olarak, kamulaştırmasız el atma gösterilmiş ise de; davacının mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamanın, yukarıda açıklandığı üzere, genel ve düzenleyici işlem olan imar planında taşınmazın “Spor ve Rekreasyon Alanı” olarak gösterilmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından kaynaklandığında ihtilaf bulunmadığından, bu kısıtlama ve hareketsizlikten doğan zararın da idari işlem ve eylemden kaynaklandığının kabulünün gerektiği; bu bakımdan; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1^'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan “İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,” hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında spor ve rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı şimdilik 1.000,00 TL.'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi Keklikpınarı mevkiinde kain 27742 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 81152 no'lu imar planlaması sonucunda Spor ve Rekreasyon Alanı olarak ayrıldığı, Kamu Ortaklık Payı ile oluşturulan 27742 ada 1 sayılı parselin Çankaya Belediyesi Encümenin 16.5.1996 tarih ve 1843 sayılı kararı ile onaylandığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Spor ve Rekreasyon Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 19.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.7.2012 gün ve E:2012/138 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/421

KARAR NO: 2013/71

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.Ö.

Vekilleri : Av. Y.G., Av. A.B.G.

Davalı : Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. O.S.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yukarıyurtçu Mahallesi, 35 ada, 2 parselde bulunan 3.574 m2'lik taşınmazda 41/1200 hisse sahibi olduğunu, tapu ve imar kayıtlarından, bu taşınmazın yapılan imar düzenlenmesinde “sağlık alanı” olarak ayrılarak kamuya tahsis edildiğinin anlaşıldığını; bu düzenlemenin malikin taşınmaza ilişkin tüm tasarruf haklarını kısıtladığını, her ne kadar idare tarafından taşınmaza fiilen el atılmamış olsa da hukuken taşınmazdan yararlanma imkanı kalmadığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun, 15.12.2010 tarih, 2010/5-862 E, 2010/551 K.Sayılı ilamında, fiilen el atılma eylemi gerçekleşmemiş olsa da taşınmaz malikinin tasarruf haklarının kayden de olsa kısıtlanmış olması durumunda, bedel tahsiline ilişkin talebin kabul edilmesi gerektiğinin ifade edildiğini; somut olayda davalının müvekkilinin mülkünde hukuki kısıtlamaya gitmesine karşın bu güne değin bu yönde bir kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla; dava konusu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yukarıyurtçu Mah. 35 ada, 2 parselde bulunan taşınmazın tespit edilecek değerinden, müvekkilin hissesine isabet eden tutardan, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte kamulaştırma yapmaya yetkili davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı kurum adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, birinci oturumda yargı yeri/ görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 15. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:27.06.2012 gün ve E:2012/129 sayı ile, yerleşik Yargıtay Kararlarına göre imar planındaki düzenlemelerin tapu malikinin taşınmazdaki istifadesini engeller nitelikte bulunması halinde hukuki kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirildiği, kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan davaların 2942 sayılı Yasa hükümleri uyarınca mahkeme olarak taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesinin gerekli olduğu, dava konusunun idari yargının görevinde olmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin yargı yeri görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; her ne kadar, uyuşmazlık konusu parselin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında sağlık alanı olarak ayrılmış olması öne sürülerek taşınmazın davacıya ait hissesinin bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemiyle açılan davada, davanın hukuksal dayanağı olarak, kamulaştırmasız el atma gösterilmiş ve dava dilekçesine belirtilen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında da, uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği, bu hali ile idarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğu belirtilerek imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmaz yönünden kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığı kabul edilmiş ise de; davacının mülkiyet hakkına getirilen kısıtlama, yukarıda açıklandığı üzere, genel ve düzenleyici işlem olan imar planında taşınmazın sağlık alanı olarak gösterilmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından kaynaklandığında ihtilaf bulunmadığından, bu kısıtlama ve hareketsizlikten doğan zararın da idari işlem ve eylemden kaynaklandığının kabulünün gerektiği; bu bakımdan; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yukarıyurtçu Mahallesi, 35 ada, 2 parseli kapsayan alanın, 1/25000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu, söz konusu ada/parselin Ankara İl İdare Kurulu'nun 25.8.1992 gün ve 1482/86652 esas ve 4/K119 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli “Yukarı Yurtçu Köyü Konut Yerleşimi Mevzii İmar Planı” kapsamında “Sağlık Alanı” kullanımına isabet ettiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Sağlık Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.6.2012 gün ve E:2012/129 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/422

KARAR NO: 2013/72

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-H.K., 2-B.A., 3-H.Ç. mirasçıları; a) H.Ç., b) K.S. (Ç.), c) H.Ç., d) A.A. (Ç.),

e) Ş.Ç., f) F.Ç. mirasçıları; Aa) K.S. (Ç.), Bb) H.Ç., Cc) A.A. (Ç.), Dd) Ş.Ç., 4- C.Y.

5- S.A., 6- Ş.G., 7- İ.Ş., 8-A) A.A., B) A.Ç. (A.), C) K.Y. (A.), D) M.A., E) A.A.

Vekili : Av. S.B.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

Diğer Davalı: Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı

Vekili : Av. U.E.

O L A Y : 1-Davacılar vekili, davalı idarenin yapmış bulunduğu ve 08.04.1991 tarihinde kesinleştirerek tapuya tescil ettirdiği imar planı gereğince, davacı müvekkillerinin maliki ve hissedarı bulundukları Ankara ili, Çankaya ilçesi, Sancak Mahallesi 25326 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki hisselerini AÇIK VE KAPALI SPOR VE OYUN ALANI olarak ayırdığını, ancak bu güne değin ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma işlemi yaparak taşınmazın gerçek bedellerinin ödenmediği gibi bu şekilde müvekkillerinin mülkiyet haklarından istifade imkanlarının da süresi belirsiz şekilde ellerinden alındığını; bu şekilde dava konusu taşınmaza davalı idarece kamulaştırmasız el atılmış bulunulduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı tutularak, İmar Kanunu, Medeni Kanun., Kamulaştırma Kanunu, Yargıtay içtihatları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları gereğince kamulaştırmasız el atılmış bulunan davacı müvekkillerin maliki ve hissedarı bulundukları taşınmazdaki hisselerinin kamulaştırmasız el atma sonucu davalıya tapuda terkini ve tescili karşılığında şimdilik; dava konusu taşınmazın bedeli olarak 15.000,00.-TL alacağın ve 1.000,00.-TL Ecr-i misil bedelinin dava açma tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek mevduat faizi/yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı müvekkillere hisseleri oranında ödenmesine karar verilmesi istemiyle Çankaya Belediye Başkanlığına karşı 18.5.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

2-Dava Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/231 sayılı esasına kaydedilmiştir.

3-Davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilince, süresi içerisinde verilen 31.5.2011 kayıt tarihli dilekçede, davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, görev itirazında bulunulmuştur.

4- ANKARA 11. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ : 8.3.2012 gün ve E:2011/231 sayı ile, 24.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2011/582 Esasında kayıtlı davası ile 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2011/587 Esasında kayıtlı davasının, Mahkemeleri dosyası ile birleştirildiğini, davaların 25326 ada 1 parsel ile ilgili olarak düzenlenmiş olduğunun anlaşıldığını; Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı’nın birleşen 24 Asliye Hukuk Mahkemesi dosyası ile ilgili beyan dilekçesi verdiğinin görüldüğünü (Not: Çankaya Belediye Başkanlığı’nın 17.2.2012 kayıt tarihli dilekçede de birleştirilen E:2011/582 sayılı dosya ile ilgili görev itirazında bulunduğu anlaşılmıştır) belirterek; Davalının Yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

5- Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili, “Mahkemenin 8.3.2012 tarihli, görev itirazlarının reddine dair ara kararına karşı, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde (14.3.2012 kayıt tarihli dilekçe) verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

6-Dava dosyasında, birleşen dava(16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/587 sayılı) nedeniyle Çankaya Belediye Başkanlığı’nın 28.3.2012 kayıt tarihli dilekçesiyle; Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı’nın ise 28.3.2012 kayıt tarihli dilekçe ile görev itirazında bulunduğu; Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, 19.4.2012 tarihli celsede E:2012/231 sayı ile, birleşen davalar nedeniyle davalıların yargı yolu itirazlarının reddine karar verdiği görülmüş, ancak dosyada, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda verilmiş dilekçe ya da dilekçelere rastlanmamıştır.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Ankara Onbirinci Asliye Hukuk Mahkemesinin 8.3.2012 gün ve E:2012/231 sayılı kararına ilişkin olarak Çankaya Belediye Başkanlığı’nca yapılan 13.3.2012 tarihli başvuruyu dikkate almış ve; uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle imar planında açık ve kapalı spor ve oyun alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında açık ve kapalı spor ve oyun alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın açık ve kapalı spor ve oyun alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı ve Ankara Onbirinci Asliye Hukuk Mahkemesinin 8.3.2012 gün ve E:2012/231 sayılı kararına ilişkin olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazına, imar planında açık ve kapalı spor ve oyun alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 15.000,00TL’nin faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dosyanın incelenmesinden, davacıların hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Sancak Mahallesi 25326 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 81026 no.lu imar planı ile Çankaya Belediyesi Oyun ve Spor Alanı olarak ayrıldığı, parsel hakkında herhangi bir kamulaştırma işleminin ve plan doğrultusunda taşınmaz üzerinde yapılmış tesisin bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında oyun ve spor alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde idare tarafından, amacına uygun hiçbir işlem yapılmadığı, kamulaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmediği, bedel ödenmediği, taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkının kullanılamaz hale getirildiği, mülkiyet hakkının hukuksal bir nedene dayanılmadan davalı idarelerce engellendiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıların paydaşı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin 8.3.2012 gün ve E:2011/231 sayılı kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 8.3.2012 gün ve E:2011/231 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/423

KARAR NO : 2013/73

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-S.B., 2- H.E., 3- H.Ö., 4- H.A., 5- C.U.

Vekili : Av. Ö.S.

Davalılar : 1-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.S.

2-Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara ili, Etimesgut ilçesi, Elvan mahallesinde 48811 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, davalılar tarafından nazım imar planında ve uygulama planında spor sahası olarak ayrıldığını; ancak davalı idarece bu güne kadar amacına uygun bir spor yeri yaptırılmadığını; bu şekilde mülkiyet hakkının sınırlandırıldığını, bunun Anayasanın 35. maddesine aykırı olduğunu; davalı idarenin kendisine tahsis edilen dava konusu parselde, İmar Kanunu’nun 10. maddesine göre bu güne kadar kamulaştırma yapmadığı gibi müvekkilinin inşaat yapma, satma gibi mülkiyet haklarının sahibine verdiği kullanım hakkını da tamamen ortadan kaldırdığını; böylelikle taşınmaza hukuki ve fiili el koyduğunu, işlem tesis edilmeyerek, taşınmaza müdahale edildiğini, bunun kamulaştırmasız el koymanın varlığı için yeterli olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte müvekkillerine ödenmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçe ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.6.2012 gün ve E:2012/282 sayı ile, Davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğunu savunarak yargı yolu itirazında bulunmuş ise de; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 16.05.1956 gün ve 1956/1-6 sayılı kararı gereğince idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmaz mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğinin karara bağlandığı, içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 18 Hukuk Dairelerinin aynı mahiyetteki istikrar kazanmış uygulamaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun geçici 6 maddesi hükmü gözetilerek, kamulaştırmasız el atma talepli davalarda adli yargı görevli olduğundan itirazın reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; her ne kadar, uyuşmazlık konusu parselin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında spor sahası alanı olarak ayrılmış olması öne sürülerek taşınmazın davacıya ait hissesinin bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemiyle açılan davada, davanın hukuksal dayanağı olarak, kamulaştırmasız el atma gösterilmiş ve dava dilekçesine eklenen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında da, uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği, bu hali ile idarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğu belirtilerek imar planında spor sahası alanına ayrılan taşınmaz yönünden kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığı kabul edilmiş ise de; davacıların mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamanın, yukarıda açıklandığı üzere, genel ve düzenleyici işlem olan imar planında taşınmazın spor alanı olarak gösterilmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından kaynaklandığında ihtilaf bulunmadığından, bu kısıtlama ve hareketsizlikten doğan zararın da idari işlem ve eylemden kaynaklandığının kabulünün gerektiği; bu bakımdan; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunlun 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının taşınmazının bulunduğu, Ankara ili, Etimesgut ilçesi, Elvan mahallesinde 48811 ada 1 parselin; Etimesgut Belediye Meclisi’nin 5.11.2010 gün ve 630 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 9.3.2011 gün ve 684 sayılı kararı onaylanan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği ile birlikte onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği kapsamında ”Spor Alanı” kullanımında kaldığı; söz konusu parselin Etimesgut Belediye Encümeni’nin 28.6.2011 gün ve 498/947 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Encümeni’nin 8.9.2011 gün ve 1333/3532 sayılı kararı ile onaylanan 85224 nolu parselasyon planı ile uygulamaya girdiği; imar plan kapsamında taşınmaz üzerinde tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla spor alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.6.2012 gün ve E:2012/282 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/424

KARAR NO : 2013/74

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : G.Y.

Vekili : Av. E.A.

Davalı : Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara, Etimesgut, Eryaman Mahallesi 46440 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında Pazar Yeri olarak kamu hizmetine ayrıldığını; 6.5.1998 tarihinde imar uygulamasına girdiğini, 16.6.2005 tarihinde ise davalı belediye tarafından kamulaştırma şerhi konulduğunu, ancak 14 yılı aşkın süredir imar planının hayata geçirilmemesi, kamulaştırma ve takas cihetine gidilmemiş olması ile maldan yararlanma imkanının kalmaması nedeni ile taşınmaza müdahale edilmiş olduğunu, idarenin el atma bedelini ödemesi gerektiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2010-5-662 Esas, 2010/551 K sayılı ilamında belirtildiği üzere, davalı idarenin müvekkile ait taşınmaza kamulaştırma kararı olmaksızın hukuken el attığının açık olduğunu; 6111 sayılı yasa ile 5999 sayılı kanunda yapılan değişiklik nedeni ile müvekkil dilekçe verilmişse de müracaatın üzerinden 6 aydan fazla zaman geçmesine rağmen ilgili belediyenin herhangi bir cevap vermediğini ifade ederek; söz konusu taşınmazda bulunan müvekkilin hisseleri için fazlaya dair her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL el atma tazminatının dava tarihinden itibaren yürütülecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, el atma tazminatına hükmolunduğu taktirde, dava konusu taşınmaz hisselerinin davalı idare adına tapudan terkinine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, idari işlemden kaynaklanan davanın idare mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle, görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.5.2012 gün ve E:2012/154 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında pazar yeri alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pazaryeri tesis alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pazar yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına imar planında Pazar Yeri olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000.00 TL. tazminatın dava tarihinden itibaren yürütülecek faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Etimesgut Belediye Başkanlığı, Plan ve Proje Müdürlüğü'nün 1.3.2012 gün ve .../753-4045 sayılı yazısından; 85048 nolu kesin parselasyon planı kapsamında kalan ve onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planında "Pazar Yeri" olarak ayrılan dava konusu imarın 46440 ada 1 sayılı parselinin de içerisinde bulunduğu alana ait 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.02.1995 tarih ve 165 sayılı kararı ile onandığı, söz konusu 1/5000 ölçekli Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan/hazırlanan1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.09.1995 gün ve 671 sayılı kararı ile onandığı; imarın 46440 ada 1 sayılı parselin Belediye sınırları içerisinde kaldığı ve Belediye Hizmetlerinden yararlandığının tespit edildiği; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Pazar Yeri kullanımında kaldığı, imar planının üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.5.2012 gün ve E:2012/154 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/425

KARAR NO : 2013/75

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : R.Y.

Vekilleri : Av. N.B., Av. H.K., Av. B.B.

Davalı : Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara, Etimesgut, Eryaman Mahallesi 46440 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında Pazar Yeri olarak kamu hizmetine ayrıldığını, imar planı üzerinden beş yıldan çok daha fazla süre geçtiği halde imar planındaki amaca yönelik olarak kamulaştırılmadığı gibi üzerine herhangi bir Pazar v.s yapılmadığını, halen boş olarak durduğunu; bu şekilde müvekkilinin mülkiyet haklarının kısıtlandığını; Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 Karar sayılı kararı ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesi içtihatlarında da belirtildiği gibi, imar mevzuatı gereğince imar planının yürürlük tarihinden itibaren beş yıl içinde planda kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın ilgili İdare tarafından kamulaştırılmasının gerektiğini, aksi halde taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış sayılacağını; davalı İdarenin, pazaryeri alanı olarak kamu hizmetine ayrılan taşınmazda kamulaştırma yükümlülüğünü yerine getirmediğinden taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu, bu nedenle tazminata hak kazanmış bulunduklarını ifade ederek; anılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması. sebebiyle; müvekkile ait hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalarak şimdilik 770.000.00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili ile müvekkile ödenmesine, bedel ödendiğinde taşınmazdaki müvekkil hissesinin İdare adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, idari işlemden kaynaklanan davanın idare mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle, görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.5.2012 gün ve E:2012/166 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında pazar yeri alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pazaryeri tesis alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pazar yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına imar planında Pazar Yeri olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 770.000.00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Etimesgut Belediye Başkanlığı, Plan ve Proje Müdürlüğü'nün 1.3.2012 gün ve .../751-4046 sayılı yazısından; 85048 nolu kesin parselasyon planı kapsamında kalan ve onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planında "Pazar Yeri" olarak ayrılan dava konusu imarın 46440 ada 1 sayılı parselinin de içerisinde bulunduğu alana ait 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.02.1995 tarih ve 165 sayılı kararı ile onandığı, söz konusu 1/5000 ölçekli Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan/hazırlanan1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.09.1995 gün ve 671 sayılı kararı ile onandığı; imarın 46440 ada 1 sayılı parselin Belediye sınırları içerisinde kaldığı ve Belediye Hizmetlerinden yararlandığı; davacının hissedar olduğu farklı kadastro parsellerinin, 85048 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye alındığı ve hisseleri oranında DOP kesildiği hususlarının tespit edildiği anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.5.2012 gün ve E:2012/166 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/429

KARAR NO : 2013/76

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- H.E., 2- Z.K., 3- H.İ., 4- A.A.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. İ.G.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ç.U.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar mevkiinde bulunan, 26374 ada 5 parsel sayılı taşınmaza, davalı idare tarafından her hangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın, kesinleşmiş imar planında Sağlık Alanı olarak ayrılmak suretiyle fiilen/hukuken el atıldığını; bu taşınmaz için Kamulaştırma Kanunun Geçici 6. maddesine atıfta bulunan 6111 sayılı kanunun geçici 2. maddesi uyarınca uzlaşma dilekçeleri verildiğini, bunun üzerine davalıların talebi sürüncemede bırakmak ve bedel ödememek için muğlak cevap yazılarını gönderdiğini; Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 21.03.2011 tarih 2010/16894 E. 2011/4865 K. sayılı ilamında aynen "Hukuk Genel Kurulunun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere, el atılmamış olsa dahi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek, 3194 sayılı İmar Kanununun 10.maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planın kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece, ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir." denildiğini ifade ederek; taşınmaza, davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle hukuken/ fiilen el atılmış olması sebebiyle; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik, 8.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek müvekkillerine payları oranında ödenmesine, alacağa dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizin yürütülmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği dilekçe ile; Çankaya Belediye Başkanlığı vekili ise ilk oturumda görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:2.8.2012 gün ve E:2012/5 sayı ile, davalı vekillerin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sağlık tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir bina bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sağlık tesis alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık tesis alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 8.000-TL tazminatın, dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 7.9.2011 gün ve 20541 yazının incelenmesinden; davacıların taşınmazının bulunduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar mevkiinde kain, 26374 ada 5 parselin, uygulama imar planında “Sağlık Alanı” olarak ayrıldığı, Kamu Ortaklık Payından(KOP) oluşturulduğu, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sağlık Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.8.2012 gün ve E:2012/5 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/430

KARAR NO : 2013/77

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-E.Y., A.D. mirasçıları; 2- Ş.D., 3- R.D., 4- T.D., 5- S.İ.

Vekilleri : Av. A.C., Av. Ü.Ş., Av. O.A.C.

Davalılar : 1-Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. A.D., Av. V.A., Av. F.G., Av. S.A.

2-Sağlık Bakanlığı

Vekilleri : Av. D.Y., Av. M.C., Av. Ü.K., Av. M.S.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin paydaş olduğu Bursa ili, Nilüfer Balat Mahallesi, 4157 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, 1/1000 ölçekli İmar planında 10 yılı aşan bir süreden beri sağlık ocağı alanında kaldığını; Yargıtay HGK’nun 15.12.2010 gün ve 5-662 E. /651 K. Sayılı kararı ve ona atıf yapan Yargıtay 5 HD’nin 10.03.2011 gün, 21713 E. - 4198 K. sayılı kararlarında; "1/1 000 ölçekli uygulama imar planında kamu alanı kapsamında kalan arsaya fiilen el atılmasa dahi 3194 sayılı İmar Kanunu m.10'daki amir hüküm uyarınca söz konusu imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde ilgili idarece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeni ile taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiği"nin belirtildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, 10.000,00 TL’nin, dava tarihinden başlatılacak yasal faizi ile birlikte, davalı idarelerden müteselsilen tahsili ile hisseleri oranında davacılara ödenmesine, Bursa İli, Nilüfer Balat Mah., 4157 Ada, 1 numaralı parseldeki hisselerin davalı idareler adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 7.6.2012 gün ve E:2012/141 sayı ile, davanın mahiyeti itibariyle kamulaştırmasız el atma davası niteliğinde olduğu gerekçesiyle davalı idare vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davacıların, paydaşı oldukları taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında sağlık ocağı alanı olarak ayrıldığını, imar uygulaması sonucu oluşan taşınmazın uzun süre kamulaştırılmadığını öne sürerek kamulaştırmasız el atma nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000.-TL.nın yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açtıkları davada, davanın görüm ve çözümünün İdari Yargı'nın görevine girdiği ileri sürülerek davalı Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilince görev itirazında bulunulduğu ve itirazın reddi üzerine olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasının istenildiği anlaşılmış olmakla gereğinin düşünüldüğü; uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; her ne kadar, uyuşmazlık konusu parselin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında sağlık ocağı alanı olarak ayrılmış olması öne sürülerek taşınmazın davacıya ait hissesinin bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemiyle açılan davada, davanın hukuksal dayanağı olarak, kamulaştırmasız el atma gösterilmiş ise de; davacıların mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamanın, yukarıda açıklandığı üzere, genel ve düzenleyici işlem olan imar planında taşınmazın sağlık ocağı alanı olarak gösterilmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından kaynaklandığında ihtilaf bulunmadığından, bu kısıtlama ve hareketsizlikten doğan zararın da idari işlem ve eylemden kaynaklandığının kabulünün gerektiği; bu bakımdan; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık ocağı alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, 10.000,00 TL’nin, dava tarihinden başlatılacak yasal faizi ile tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedar olduğu, Bursa ili, Nilüfer Balat Mahallesi, 4157 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın; 3194 sayılı İmar Kanunun 18. madde uygulaması ile %35 oranında DOP kesilerek oluşmuş imar parseli olduğu, 15.04.2002 tarihinden beri kamusal alanda kaldığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bina bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla “Sağlık Alanı”nda kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 7.6.2012 gün ve E:2012/141 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/431

KARAR NO : 2013/78

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : D.D.

Vekili : Av. M.M.T.

Davalılar : 1- Gençlik ve Spor Bakanlığı

Vekili : Av. N.Ö.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi İvedik İmar mahallesi mevkiinde kain ve tapunun 43606 Ada 1 parselinde kayıtlı, 3.532 m2 yözölçümündeki taşınmazın 143/3532 payının (143m2) müvekkiline ait olduğunu; bu taşınmazın yapılan imar planında “Spor Alanı” olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; taşınmaza fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 Esas, 2010/551 K.sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini, yapılan müracaatlara rağmen hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak üzere şimdilik 1.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçe ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 15. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:10.7.2012 gün ve E:2012/155 sayı ile, dava konusu taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde spor alanı olarak ayrıldığı, yerleşik Yargıtay Kararlarına göre imar planındaki düzenlemelerin tapu malikinin taşınmazdaki istifadesini engeller nitelikte bulunması halinde hukuki kamuIaştırmasız el atma olarak değerlendirildiği, kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan davaların 2942 Sayılı Yasa hükümleri uyarınca mahkeme olarak taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülmesinin gerekli olduğu, dava konusunun idari yargının görevinde olmadığı gerekçesiyle yargı yeri-görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında spor alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın spor alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak üzere şimdilik 1.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedarı bulunduğu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, İvedik İmar mahallesi mevkiinde kain 43606 Ada 1parsel sayılı taşınmazın; Ankara Büyükşehir Belediyesince onanan Yenimahalle Güneşevler Mahallesi Kuzeyi 1/1000 ölçekli imar planı ve bu planın uygulaması olup Yenimahalle Belediye Encümeninin 16.6.1998 gün ve 1662 sayılı kararı ile onaylanan 84129 no.lu parselasyon planı kapsamında Basketbol ve Voleybol kullanımları ile “Spor Alanı” kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 10.7.2012 gün ve E:2012/155 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/432

KARAR NO : 2013/79

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacı tarafın davasını geri alması nedeniyle, 2247 sayılı Kanun uyarınca görev uyuşmazlığının esasının incelenmesi olanağı bulunmadığından; davanın geri alınması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığı hk.

K A R A R

Davacılar : 1) D.İ., 2) G.E., 3) Ü.Ö.

Vekili : Av. S.U.M.

Davalılar : 1-Maliye Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. O.D.

2-Gölbaşı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ü.M.

O L A Y : 1-Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Gölbaşı İlçesi, Tuluntaş mahallesi, 141 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, davalılardan Gölbaşı Belediye Başkanlığı tarafından yapılan ve 1995 yılında kesinleşen imar planında “Resmi Kurum Alanı” olarak ayrıldığını; aradan geçen uzun süreye karşın taşınmazın, davalı idarece ayrıldığı kamu yararı amacına uygun olarak kamulaştırılmadığını; yaptıkları başvuruya Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı tarafından verilen 25 Kasım 2011 tarihli cevapta, taşınmazın 1995 yılında Resmi Kurum Alanı olarak ayrıldığı ve günümüze kadar bu amaç ve konumunu koruduğunun belirtildiği; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun E:2010/5 K:2010/651 sayılı ve 15.12.2010 tarihli kararı çerçevesinde; 3194 sayılı yasanın 10. maddesinin 1. fıkrası delaleti ile Belediyece uygulamalı İmar Planında kamu yararına ayrılan parselde en geç 3 ay içinde plan tatbiki için 5 yıllık imar planı hazırlanmasının ve buna uygun olarak taşınmazın kamulaştırılmasının yasa hükmü olduğunun tespit edildiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun aynı kararda, ilgili süreyi geçer biçimde amacına uygun işlem tesis edilmemesi ile mülkiyet hakkının süresi belirsiz biçimde kısıtlamaya tabi tutulduğunu, bunun Anayasanın 35. maddesindeki güvencelere aykırı olduğunu, bu halin kabulünün " hukuk devleti" ve "hukuk güvenliği"ni zedeleyeceğini, kişi hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunan dengenin korunumu yönünden de durumun "kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli olduğunu tespit ettiğini; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinden de aynı yönde kararlar aldığını ifade ederek; fazlaya ait talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla davalı idarelerce kamulaştırmasız olarak el atılan taşınmaz hisseleri için şimdilik 10.000,00 TL'sinin kamulaştırmasız el atılan yer bedeli tazminatı olarak fazlaya ait talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla müşterek ve müteselsilen sorumlu davalı idarelerden alınarak davacı müvekkillere hisseleri oranında ödenmesine, alacağa kamu alacaklarına uygulanan en üst seviyede faiz uygulanmasına karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

2-Davalılardan Maliye Bakanlığı vekilince, süresi içerisinde verilen dilekçede, imar uygulamasından kaynaklanan davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, görev itirazında bulunulmuştur.

3-GÖLBAŞI ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 5.7.2012 gün ve E:2012/15 sayı ile, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin emsal kararlarının da göz önüne alındığı gerekçesiyle Davalılardan Maliye Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

4-Davalı Maliye Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

5-DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle imar planında resmi kurum alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir yapının bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında resmi kurum alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın resmi kurum alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

6-Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

7- Mahkememizce görev uyuşmazlığının esasının incelenmesi aşamasında; Gölbaşı Asliye Hukuk Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na hitaben, 27.11.2012 gün ve E:2012/15 sayı ile; Davacılar, G.E., D.İ., Ü.Ö. İle Davalılar, Belediye Başkanlığı, Maliye Bakanlığı arasında Mahkemelerinde görülmekte olan Tazminat (Kamulaştırmasız El Koymadan Kaynaklanan) davasının yargılaması sırasında; davalı Maliye Hazinesi vekilinin görev itirazının reddi üzerine, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması isteğiyle yapılan başvuru sonunda T.C.Danıştay Başsavcılığının 2012/518 Esas sayılı dosyası ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılarak Mahkememize gönderilen dosya hakkında davacılar vekilinin davasını geri alması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş olduğunu belirterek; verilen kararın kesinleşmiş suretini yazıları ekinde göndermiştir.

8- GÖLBAŞI ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 9.10.2012 gün ve E:2012/15, K:2012/287 sayı ile, Davacılar vekilinin dava dilekçesinin özetine yer verdikten sonra; davalılar vekillerinin davanın reddine karar verilmesini istemiş oldukları; dosya içine dava konusu taşınmaza ait tapu kaydı, taşınmazın kamulaştırılmasına yönelik davalı idarenin cevabi yazısı, taşınmazın kadastro krokisi alınmış, taşınmazın vasfının belirlenmesi için ilgili kurumlarla gerekli yazışmaların yapılmış bulunduğu; davacılar vekilinin 27/09/2012 ve 09/10/2012 tarihli duruşmalarda davayı atiye terk ettiklerini, geri aldıklarını beyan etmiş olduğu; davalı Hazine vekili ile Gölbaşı Belediye Başkanlığı vekilinin, davacılar vekilinin davasını geri almasını kabul ettiklerini beyan etmiş oldukları; HMK.nın 123. maddesi uyarınca davacının, hüküm kesinleşinceye kadar davalının açık rızası ile davasını geri alabileceği; Davalıların, davacının davasını geri almasına rıza gösterdiklerinden karar verilmesine yer olmadığına karar vermenin gerektiğinden bahisle; HMK.123. md. uyarınca davacı tarafından davanın geri alınması nedeni ile KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, karar vermiş; süresi içerisinde tarafların kararı Temyiz Etmemesi üzerine hükmün 21.11.2012 tarihinde kesinleştiği belirtilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 14.1.2013 günlü toplantısında: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in davanın geri alınması nedeni ile karar verilmesine yer olmadığı yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet AKKAYA’nın davanın geri alınması nedeni ile karar verilmesine yer olmadığına ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 10 ila 13. maddelerinde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ilişkin hususlara; 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Davanın geri alınması” başlıklı 123.maddesinde, “(1) Davacı, hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile davasını geri alabilir.” denilmiştir.

Öğretide ve uygulamada getirilen yorumlar birlikte ele alındığında; davanın davalının/davalıların muvafakatı ile geri alınması ile davanın hiç açılmamış ve dava açılması ile doğan sonuçların(geçmişe etkili olarak) hiç doğmamış sayılacağı, örneğin zamanaşımının kesilmemiş sayılacağı; davacının, geri aldığı davayı zamanaşımı süresi içinde yeniden harç ödeyerek tekrar açabileceği; davalının, bu yeni davaya karşı kesin hüküm itirazında bulunamayacağı; çünkü birinci (geri alınan) davada esas hakkında hüküm verilmemiş olduğu kabul edilmektedir.

Olayda, olumlu görev uyuşmazlığının esasının incelenmesi aşamasında; Gölbaşı Asliye Hukuk Mahkemesi’nce Mahkememize gönderilen yazı ve eki kararda; bakılan davaya ilişkin olarak, davacılar vekilinin davasını geri alması nedeniyle anılan Mahkeme’nin, 9.10.2012 gün ve E:2012/15, K:2012/287 sayı ile, “HMK.123. md. uyarınca davacı tarafından davanın geri alınması nedeni ile Karar Verilmesine Yer Olmadığına” karar verdiği ve bu kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.

Bu durumda, davacı vekilinin, davalıların açık rızasını alarak davasını geri alması üzerine Mahkeme’ce karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, böylelikle davanın hiç açılmamış sayıldığının açık olduğu ve dava açılması ile doğan sonuçların, geçmişe etkili olacak şekilde hiç doğmadığı gözetildiğinde; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’a göre görev uyuşmazlığının esasının incelenmesi olanağı bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : Davacı tarafın davasını geri alması nedeniyle, 2247 sayılı Kanun uyarınca görev uyuşmazlığının esasının incelenmesi olanağı bulunmadığından; DAVANIN GERİ ALINMASI NEDENİYLE KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/434

KARAR NO : 2013/80

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- B.G.(D.), 2- S.D., 3- B.E. (D.), 4- M.D., 5- G.D., 6- E.B. (D.)

Vekili : Av. A.U.K.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. H.K.

2-Ankara Valiliği (İl Özel İdaresi'ne izafeten)

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y :Davacılar vekili, müvekkillerinin, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Ş.Cengiz Karaca Mevkiinde kain 6117 ada 20 parsel sayılı taşınmazda hissedar olarak malik ya da miras bırakanlarının varisi konumunda hak sahibi bulunduğunu; anılan taşınmazın, “Ortaokul Alanı” olarak ayrılmak suretiyle müvekkillerinin mülkiyet hakkının kısıtlandığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 K. Sayılı içtihadı ve "yol olarak ayrılmış ama vatandaşlarca kullanılan arazinin bedelinin ödenmesine ilişkin istemi" reddeden Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2008/230 E., 2010/220 K., sayılı kararını, YHGK kararına atıf yaparak, oy birliği ile bozan Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 21.3.2011 tarih ve 2010/16894 E. 2011/ 4865 K. Sayılı ilamlarının mevcut olduğunu; 6111 Sayılı Yasanın 2. maddesi gereğince, öncelikle uzlaşma amacıyla 4.5.2011 tarihinde gerek İl Özel İdaresi'ne izafeten Ankara Valiliği'ne, gerekse de Milli Eğitim Bakanlığı'na başvurulduğunu; dava konusu taşınmazın tapuda 3.690 m² görünmesine rağmen, planda 2 bin küsur metrekare olarak göründüğünü; Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin yerleşik içtihatları uyarınca imar düzenlemesi sırasında kaybedilen bu kısımdan Çankaya Belediyesinin sorumlu olduğunu; Çankaya Belediyesi'ne 4.5.2011 tarihinde verdikleri dilekçeye cevap verilmediğini, Kanunun öngördüğü dilekçe tarihinden sonra 6. ayın dolması ile birlikte bu dosyalarıyla birleştirme talepli olarak Çankaya Belediyesi'ne de dava açılacağını ifade ederek; müvekkillerinin malik bulunduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Ş.Cengiz Karaca mevkiinde kain 6117 ada 20 parsel sayılı taşınmaza, Ortaokul Alanı olarak ayrılmak suretiyle el atılmış olması nedeniyle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, 8.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatına, yargılama giderleri ve dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ve ücreti vekaletle birlikte davalı idareden tahsil edilerek müvekkillerine payı oranında ödenmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekili, süresinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 17. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:20.6.2012 gün ve E:2011/410 sayı ile, uyuşmazlığın kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirildiği gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında eğitim tesisleri alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında eğitim tesisleri alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına imar planında ortaokul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, 8.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; , Ankara İli, Çankaya İlçesi, Öveçler Mahallesi 6117 ada, 20 parsel sayılı taşınmazın, 61350 no.lu kesin parselasyon planı ile “Yukarı Öveçler Ortaokulu” alanı olarak ayrıldığı, Ankara Valiliği(İl Özel İdaresi'ne izafeten)nin verdiği savunma dilekçesinden, arsa üzerinde bir yapı ve tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla okul alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 17.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.6.2012 gün ve E:2011/410 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/435

KARAR NO : 2013/81

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-A.Ş.C., 2- A.Ş.C.

Vekili : Av. E.A.

Davalı : İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. Ö.U.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde; müvekkillerinin, İstanbul ili, Sarıyer ilçesi, Rumeli Kavağı mahallesi, Rumeli Kavağı sokağı, İskele Caddesinde kain ve tapunun, 121 pafta, 845 ada, 1 parsel sayısında kayıtlı Altın Kum Plaj ve Gazinosu niteliğindeki taşınmazın toplam 2/8 oranında müşterek hissedarı bulunduklarını; söz konusu parselle ilgili olarak, davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Boğaziçi İmar Müdürlüğünün 12/05/2011 tarihli yazısında; “22/07/1983 onanlı ve 1/1000 ölçekli Boğaziçi Öngörünüm Bölgesi Uygulama İmar Planında Sahil Şeridinde “Plaj Tesisleri ve Yol Alanına ayrılmıştır” denildiğini; plan hükümleri gereğince, tasarruf etme imkanının ortadan kalktığını; davalı idarece yaklaşık 30 seneden bu yana taşınmazın Kamulaştırılması ya da tahsis amacı dışına çıkarılması yoluna gidilmediğini; davalı idarenin Anayasada yer alan Temel Hak ve Hürriyetlerle bireyin mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemeyeceğini, bu durumun "hukuk güveliği"ni zedelediğini; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 683.md.sinde malike, hukuka aykırı olarak müdahalenin önlenmesini isteme hakkı tanındığını; bir kişinin taşınmazına eylemli olarak el atıp, tamamen veya kısmen kullanılmasına engel olunması ile imar uygulamasının sonucu itibari ile bir fark bulunmadığını; somut olayda Kamulaştırmasız El Atmanın tüm unsurlarının gerçekleştiğini; YHGK kararının istihsalinden sonra Yargıtay 5. Hukuk Dairesi çıkarmış bulunduğu kararların da aynı doğrultuda olduğunu ifade ederek; taşınmazın konumu, değeri ve ayrıca Yargıtay 5.H.D.'nin 19.07.1991 Gün ve 5013 E., 6525 K. sayılı içtihadında da belirtildiği gibi, "kamulaştırma gününe en yakın somut emsal kamulaştırılanın bizzat kendisidir" gerçeği karşısında, "fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı ve baki kalmak ihtirazi kaydıyla şimdilik, Kamulaştırmasız el atmadan dolayı alacaklarının 10.000 Türk Liralık bölümünün dava tarihinden itibaren işleyecek 4709 Sayılı Yasa'nın 18.md.si ile değiştirilen Anayasa'nın 46.md.sinin son fıkrası hükmü gereğince "KAMU ALACAKLARI İCİN ÖNGÖRÜLEN EN YÜKSEK FAİZ ORANI" ile birlikte tahsiline ve davacılara payları oranında verilmesine; Müvekkillerinin taşınmazdaki paylarına el atılmakla, yapılacak ödemeye isabet edecek pay miktarlarının iptali ile davalı/İdare adına tesciline, karar verilmesi istemiyle 1.6.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Sarıyer 1.Asliye Hukuk Mahkemesi, E:2011/235 sayılı, 1.6.2011 tarihli Tensip Tutanağı ile yargılamanın 21.7.2011 gününe bırakılmasına karar vermiş; davalı vekilinin 12.7.2011 tarihinde kayda giren birinci cevap dilekçesinde ve 21.7.2011 tarihinde yapılan 1.oturumda yargı yoluna ilişkin her hangi bir itirazda bulunulmamış; 2.oturum 1.11.2011, 3.oturum 24.1.2012, 4.oturum 22.3.2012 tarihinde yapılmış; davalı vekilinin, 31.5.2012 tarihli ek beyan dilekçesinde, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu ve davanın görev yönünden reddinin gerektiği ileri sürülmüştür.

(Sarıyer’deki yerinden Çağlayan’da yapılan İstanbul Adliye Sarayına taşınan Sarıyer Mahkemelerin isimleri değiştirilmiş, SARIYER 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ, İSTANBUL 19. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ olmuştur.)

İSTANBUL 19.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 31.5.2012 tarihli 5. oturumda ve E:2011/235 sayı ile, davalı vekilinin görev(yargı yolu) itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İdare vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle 5.6.2012 kayıt tarihli dilekçe ile başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve dava dosyasının aslı Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında plaj tesisleri ve yol alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında plaj tesisleri ve yol alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 14.1.2013 günlü toplantısında:: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 10. maddesinde, “Görev uyuşmazlığı çıkarma; adli, idari ve askeri bir yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili Başsavcı veya Başkanunsözcüsü tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesidir.

Yetkili Başsavcı veya Başkanunsözcüsünün Uyuşmazlık Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının, hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda, ceza mahkemelerinde delillerin ikamesine başlamadan önce; idari yargı yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şarttır.

Görev itirazının yargı merciince yerinde görülerek görevsizlik kararı verilmesi halinde, görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesince incelenebilmesi, temyizen bu kararın bozulmuş ve yargı merciince de bozmaya uyularak görevli olduğuna karar verilmiş bulunmasına bağlıdır.

Uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makam; reddedilen görevsizlik itirazı adli yargı yararına ileri sürülmüş ise Cumhuriyet Başsavcısı, idari yargı yararına ileri sürülmüş ise Danıştay Başkanunsözcüsü, askeri ceza yargısı yararına ileri sürülmüş ise Askeri Yargıtay Başsavcısı, Askeri İdari Yargı yararına ileri sürülmüş ise bu mahkemenin Başkanunsözcüsüdür.

Görev itirazının reddine ilişkin karara karşı itiraz yolunun açık bulunduğu ceza davalarında ret kararı kesinleşmeden uyuşmazlık çıkarma istenemez” denilmiş; 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Olayda, Sarıyer 1/İstanbul 19.Asliye Hukuk Mahkemesi’ne görülen davada, davalı Belediye Başkanlığı’nca, gerek 12.7.2011 tarihinde kayda giren birinci cevap dilekçesinde gerekse de 12.7.2011 tarihinde yapılan birinci oturumda görev itirazında bulunulmadığı ancak, 4.oturumdan sonra, 31.5.2012 tarihli ek beyan dilekçesinde, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu ileri sürülerek görev itirazında bulunulduğu anlaşılmıştır.

Bu durumda; davalı İdare vekili tarafından, Sarıyer 1/İstanbul 19.Asliye Hukuk Mahkemesi’ndeki davada, (en geç)birinci oturumdan sonra yapılan görev itirazının süresinde olduğunun kabulü mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/440

KARAR NO : 2013/82

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.S.M.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.K.

O L A Y : Çankaya Belediye Encümeninin 16.6.2005 gün ve C/2005/2137.15 sayılı kararı ile, Çankaya İlçesi, Büyükesat mahallesi, imarın 6000 ada, 21 parseli üzerinde bulunan binanın çatı katında 12 nolu daireye ait terasa mimari projesine aykırı olarak 67 m² alanında ilave yapılarak, tam kata dönüştürüldüğü nedeniyle, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre yapının yıktırılmasına, değişikliklerin düzelttirilerek tasdikli projesine uygun hale getirilmesine kadar dairenin elektrik ve suyunun kestirilmesine karar verilmiş, yapı sahibi davacıya aynı Kanun’un 42. maddesi uyarınca 10.000 YTL idari para cezası verilmiştir.

Davacı, yıkım kararı ile idari para cezasının kaldırılması istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ: 6.4.2006 gün ve E:2005/1296, K:2006/812 sayı ile, Kabahatler Kanunu’na göre, 3194 sayılı Kanun hükümlerine göre verilen idari yaptırım niteliğindeki para cezalarına karşı açılacak davalarda Sulh Ceza Mahkemelerinin görevli kılınması karşısında, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde mahkemelerinin görevli bulunmadığı sonucuna varıldığı, buna göre dava konusu işlemin 10.000,00 TL idari para cezasına ilişkin kısmının Sulh Ceza Mahkemelerinin görevli kılınması karşısında uyuşmazlığın görüm ve çözümünde mahkemelerinin görevli bulunmadığı, uyuşmazlığın yıkım ve elektrik ve suyunun kesilmesine ilişkin kısmına gelince, 3194 sayılı Kanuna aykırı olarak yapılan tadilatların 1.9.2005 tarihinde 14.10.2005 onay tarihli mimari projeye işlendiğinin anlaşılması karşısında uyuşmazlığın konusunun kalmadığı, açıklanan nedenlerle, davanın 10.000,00 TL idari para cezasına ilişkin kısmının görev yönünden reddine, yıkım, elektrik ve suyun kesilmesine ilişkin kısmı hakkında ise karar verilmesine yer olmadığına karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 10.7.2006 gün ve E:2006/868 D.İş, K:2006/868 D.İş sayı ile, davaya konu idari para cezasının İmar Yasasına aykırılıktan dolayı davalı Belediye Başkanlığınca verildiği, 2001 yılında Anayasa Mahkemesince İmar Yasasına aykırılıktan dolayı verilen idari para cezasına karşı başvuru yolunun Sulh Ceza Mahkemesi olduğunu gösteren hükmün iptal edilmesi karşısında ve Anayasa Mahkemesinin açıkça başvuru yolunun idari para cezalarına karşı idare mahkemesini görevli kılan kararı karşısında Mahkemelerinin görevsizliğine karar vermiş, bu karara davacı tarafından itiraz edilmesi üzerine, Ankara 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce itirazın reddine karar verilmiştir.

Bu karar üzerine davacı ikinci kez idari yargı yerinde dava açmış, Mahkemece,daha önce yıkım ve diğer talepler hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı ile idari para cezası yönünden görevsizlik kararı verildiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle, davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde “idari para cezası yönünden” olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin Mahkemesinden istenildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre verilen para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde “(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Kaldı ki, Anayasa Mahkemesi’nin 5.4.2007 tarih ve E:2007/35, K:2007/36 sayılı kararında da, “İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesi işlemi, imar mevzuatına aykırı bir yargılanmanın tespiti, önlenmesi veya giderilmesine yönelik idari bir işlemin devamı niteliğinde olduğundan, Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesinin (8) numaralı fıkrası uyarınca idari yaptırım kararının yanı sıra idari yargının görev alanına giren başka bir kararın da verilmiş olduğunun ve buna bağlı olarak söz konusu para cezalarına karşı açılacak davalarda idari yargının görevli olduğunun kabulü gerekmektedir” denilerek, İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesinde açılan davanın, itiraz başvurusu Mahkemenin yetkisizliği nedeniyle reddedilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 9. İdare Mahkemesi’nin 06.04.2006 gün ve E:2005/1296, K:2006/812 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/502

KARAR NO : 2013/83

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.K.

Vekili : Av. Ö.S.

Davalılar : 1-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. İ.E.K., Av. M.S.

2-Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.E.Y.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Etimesgut İlçesi, Bağlıca Mevkii, 46965 ada 1 parsel, 46765 ada 1 parsel 46936 ada 1 parsel sayılı taşınmazların, davalı tarafından nazım imar planında ve uygulama planında sosyal kültürel tesis alanı olarak ayrıldığını; ancak davalı idarece bu güne kadar amacına uygun bir idari tesis yaptırılmadığını; bu şekilde mülkiyet hakkının sınırlandırıldığını, bunun Anayasanın 35. maddesine aykırı olduğunu; davalı idarenin kendisine tahsis edilen dava konusu parselde, İmar Kanunu’nun 10. maddesine göre bu güne kadar kamulaştırma yapmadığı gibi müvekkilinin inşaat yapma, satma gibi mülkiyet haklarının sahibine verdiği kullanım hakkını da tamamen ortadan kaldırdığını; böylelikle taşınmaza hukuki ve fiili el koyduğunu, işlem tesis edilmeyerek, taşınmaza müdahale edildiğini, bunun kamulaştırmasız el koymanın varlığı için yeterli olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte müvekkiline ödenmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçe ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 28.6.2012 gün ve E:2012/439 sayı ile, Davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğunu savunarak yargı yolu itirazında bulunmuş ise de; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 16.05.1956 gün ve 1956/1-6 sayılı kararı gereğince idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmaz mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğinin karara bağlandığı, içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 18 Hukuk Dairelerinin aynı mahiyetteki istikrar kazanmış uygulamaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun geçici 6 maddesi hükmü gözetilerek, kamulaştırmasız el atma talepli davalarda adli yargı görevli olduğundan itirazın reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, taşınmazın imar planında sosyal kültürel tesis alanı olarak ayrıldığı ve tapuya bu şekilde tescil edildiği, taşınmazın kamulaştırılmadığı gibi, taşınmaz üzerinde herhangi bir yapı da yapılmadığı ileri sürülmek suretiyle, imar planında idari tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sosyal tesis alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sosyal kültürel tesis alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sosyal kültürel tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan, Etimesgut Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğü’nün 20.4.2012 gün ve …/1472-8055 sayılı yazısında; Bağlıca İmarın 46765 ada 1, 46936 ada 1 ve 46965 ada 1 sayılı parsellerin de içerisinde bulunduğu, Bağlıca Köyü çevresi 1/1000 ölçekli İmar Planının Etimesgu Belediye Meclisinin 30/06/1998 gün ve 76 sayılı kararı ile uygun görüldüğü ve Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının 05/11/1998 gün ve 5839 sayılı yazısı ekinde onandığı, Bağlıca İmarın 46765 ada 1, 46936 ada 1 ve 46965 ada 1 sayılı parsellerin onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planındaki kullanım kararının “Sosyal ve Kültürel Tesis Alanı” olduğu, parsellerin inşaat emsallinin E-0.60 ve saçak seviyesinin ise Hmax=Serbest şeklinde imar durumunun bulunduğu, imarın 46765 ada 1 sayılı parselin 85207 nolu parselasyon planı ile değişikliğe uğrayarak imarın 46765 ada 2 sayılı parseline dönüştüğü ve kullanım kararında bir değişiklik olmadığı, Bağlıca imarın 46822 ada 4 ve 46786 ada 1 sayılı parsellerin 85065 nolu kesin parselasyon planı kapsamında Konut Alanı olarak ayrıldığı, inşaat emsallerinin E=0.70 ve saçak seviyesinin Hmax= Serbest olacak şekilde yapılanma koşullarının bulunduğu, imarın 46825 ada 1 sayılı, parselin Merkez Alanı(Ticaret+Konut) Olarak ayrıldığı, inşaat emsalinin E=1.00 ve saçak seviyesinin Hmax= Serbest olacak şekilde yapılanma koşullarının bulunduğu, Bağlıca imarın 48621 ada 1 sayılı parselin ise 85213 nolu kesin parselasyon planı kapsamında Akaryakıt ve Lpg Satış, Servis ve İkmal İstasyonu kullanımında bulunduğu, ancak söz konusu parsele ait 1/5000 ölçekli Nâzım İmar Planı Değişikliğinin Ankara 1.İdare Mahkemesinin 18.03.2011 tarih ve E:2010/1038, K:2011/356 sayılı kararı ile iptal edildiği belirtilmiş; plan kapsamında taşınmaz üzerinde tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların imar planıyla sosyal kültürel tesis alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.6.2012 gün ve E:2012/439 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/503

KARAR NO : 2013/84

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Ö.Y., 2- Y.D., 3- Y.Y.

Vekilleri : Av. N.B., Av. H.K., Av. B.B.

Davalı : Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara, Etimesgut, Eryaman Mahallesi 46440 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında Pazar Yeri olarak kamu hizmetine ayrıldığını, imar planı üzerinden beş yıldan çok daha fazla süre geçtiği halde imar planındaki amaca yönelik olarak kamulaştırılmadığı gibi üzerine herhangi bir Pazar v.s yapılmadığını, halen boş olarak durduğunu; bu şekilde müvekkillerinin mülkiyet haklarının kısıtlandığını; Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E. 2010/651 Karar sayılı kararı ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesi içtihatlarında da belirtildiği gibi, imar mevzuatı gereğince imar planının yürürlük tarihinden itibaren beş yıl içinde planda kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın ilgili İdare tarafından kamulaştırılmasının gerektiğini, aksi halde taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış sayılacağını; davalı İdarenin, pazaryeri alanı olarak kamu hizmetine ayrılan taşınmazda kamulaştırma yükümlülüğünü yerine getirmediğinden taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu, bu nedenle tazminata hak kazanmış bulunduklarını ifade ederek; anılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması sebebiyle; müvekkillere ait hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalarak şimdilik 360.000.00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili ile müvekkile ödenmesine, bedel ödendiğinde taşınmazdaki müvekkil hissesinin İdare adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, idari işlemden kaynaklanan davanın idare mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle, görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.5.2012 gün ve E:2012/160 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında pazar yeri alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pazaryeri tesis alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pazar yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazına imar planında Pazar Yeri olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, hisseye isabet eden kamulaştırmasız el atma alacaklarının tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 360.000.00 TL.nin müracaat tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte Davalı İdareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Etimesgut Belediye Başkanlığı, Plan ve Proje Müdürlüğü'nün 5.3.2012 gün ve .../793-4167 sayılı yazısında; 85048 nolu kesin parselasyon planı kapsamında kalan ve onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planında "Pazar Yeri" olarak ayrılan dava konusu imarın 46440 ada 1 sayılı parselinin de içerisinde bulunduğu alana ait 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.02.1995 tarih ve 165 sayılı kararı ile onandığı, söz konusu 1/5000 ölçekli Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan/hazırlanan1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.09.1995 gün ve 671 sayılı kararı ile onandığı; imarın 46440 ada 1 sayılı parselin Belediye sınırları içerisinde kaldığı ve Belediye Hizmetlerinden yararlandığı belirtilmiş; imar planı doğrultusunda taşınmaz üzerinde yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Pazar Yeri kullanımında kaldığı, imar planının üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.5.2012 gün ve E:2012/160 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/504

KARAR NO : 2013/85

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.A.

Vekili : Av. Ö.S.

Davalılar : 1-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. İ.E.K.

2-Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Etimesgut İlçesi, Elvan Mahallesi 45982 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, davalı tarafından nazım imar planında ve uygulama planında idari tesis yeri olarak ayrıldığını; ancak davalı idarece bu güne kadar amacına uygun bir idari tesis yaptırılmadığını; bu şekilde mülkiyet hakkının sınırlandırıldığını, bunun Anayasanın 35. maddesine aykırı olduğunu; davalı idarenin kendisine tahsis edilen dava konusu parselde, İmar Kanunu’nun 10. maddesine göre bu güne kadar kamulaştırma yapmadığı gibi müvekkilinin inşaat yapma, satma gibi mülkiyet haklarının sahibine verdiği kullanım hakkını da tamamen ortadan kaldırdığını; böylelikle taşınmaza hukuki ve fiili el koyduğunu, işlem tesis edilmeyerek, taşınmaza müdahale edildiğini, bunun kamulaştırmasız el koymanın varlığı için yeterli olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte müvekkiline ödenmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde verilen dilekçeler ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 28.6.2012 gün ve E:2012/472 sayı ile, Davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğunu savunarak yargı yolu itirazında bulunmuş ise de; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 16.05.1956 gün ve 1956/1-6 sayılı kararı gereğince idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmaz mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğinin karara bağlandığı, içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 18 Hukuk Dairelerinin aynı mahiyetteki istikrar kazanmış uygulamaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun geçici 6 maddesi hükmü gözetilerek, kamulaştırmasız el atma talepli davalarda adli yargı görevli olduğundan itirazın reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, taşınmazın imar planında idari tesis alanı olarak ayrıldığı ve tapuya bu şekilde tescil edildiği, taşınmazın kamulaştırılmadığı gibi, taşınmaz üzerinde herhangi bir yapı da yapılmadığı ileri sürülmek suretiyle, imar planında idari tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında idari tesis alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın idari tesis alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında idari tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu 45982 ada 1 sayılı parselin de içerisinde bulunduğu alana ait 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonunun Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.02.1995 tarih ve 174 sayılı kararı ile onaylandığı, 45982 ada 1 sayılı parselin bulunduğu alanın onanlı 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile “Resmi İdari Tesis Alanı” olarak ayrıldığı; 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Plan kararları doğrultusunda yapılan 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planının Etimesgut Belediye Meclisinin 26.06.1995 tarih ve 79 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının 01.09.1995 tarih ve 06.BBB.08.04.İM.01/1583-4960/95-(1024)-4216/95 sayılı yazısı ekinde onandığı; 45982 ada 1 sayılı parselinin onanlı 1/1000 ölçekli İmar Planındaki kullanım kararının “Resmi İdari Tesis Alanı” olduğu, parselin inşaat emsalinin E=0.50 ve saçak seviyesinin ise Hmax=Serbest şeklinde imar durumunun bulunduğu; plan kapsamında taşınmaz üzerinde tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Resmi İdari Tesis Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.6.2012 gün ve E:2012/472 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/505

KARAR NO : 2013/86

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : V.D.

Vekili : Av. S.M.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. D.O.İ.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yuva Mahallesi 43173 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, 1998 yılında yapılan imar planında, İlköğretim Alanı (Temel Eğitim-Okul Alanı) olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; buna rağmen davalı idarenin bu güne kadar Kamulaştırma Kanununa uygun işlem ve eylemlerde bulunmadığını, böylelikle müvekkilinin taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkını kısıtladığını; idarenin bu davranışının, Anayasaya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesindeki mülkiyet hakkına ve Kamulaştırma Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil ettiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun da, “hukuki el atmayı kamulaştırmasız el atma olarak” kabul ettiğini; 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es., 2010/551 K. sayılı kararında “uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği; bu haliyle idarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğu, her türlü izahtan varestir. / Bu itibarla, kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının doğal sonucu, idarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceği açıktır.” demek suretiyle sorunu çözmüş olduğunu ifade ederek; davalı idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el attığının tespiti ile, davalarının kabulüne ve dava konusu taşınmazın toplam bedelinin belirlenmesi ile, fazlaya ilişkin ve davayı ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000.TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; dava konusu taşınmazın tapu kaydının, davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, cevap dilekçesinde ve ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 25. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 31.5.2012 gün ve E:2012/156 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "Temel Eğitim Alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında " Temel Eğitim Alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın " Temel Eğitim Alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında Temel Eğitim Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 2000 TL'nin faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 8.5.2012 gün ve 8563 sayılı yazısına göre, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yuva Mahallesi 43173 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 01.06.1992 gün ve 177 sayılı kararı ile onaylanan Yuva Köyü ve Çevresi Nazım İmar Planı doğrultusunda hazırlanarak 3030 sayılı yasanın 14. maddesi gereği Büyükşehir Başkanlığının onayına sunulan 1. ve 2. etap 1/1000 ölçekli imar planları ile bu planlamaya ait Meclis ve Komisyon raporları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin 12.10.1995 tarih ve 711 sayılı kararı ile onaylanmış planda ve Nazım İmar Planı doğrultusunda hazırlanan ve 22.05.1996 tarih ve 85 sayılı kararı ile Belediyelerince onaylanan, 3030 sayılı yasanın 14. maddesi gereğince Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 13.06.1996 gün ve 06.BBB.08.04.İM.1.2.1428-3531/96(168) sayılı yazısı ile onaylandığı; Yuva köyü ve Çevresine ait 1/1000 ölçekli imar planında ve bu planın uygulaması olan 84138 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 06.05.1997 tarih ve 1515 sayılı kararı ile onaylandığı planda 43173 ada 1 parselin E:1.00 Hmax: Serbest yapılaşma koşullarıyla “Temel Eğitim” kullanımında kaldığı, taşınmazın belediye hizmetlerinden yararlandığı, ilgili planın Plan notlarının 17. plan notunda; “17.Eğitim Alanlarında; 7000m2 ve daha küçük parsellerde E:1.20, 7000m2’den büyük parsellerde E:1.00 ve Hmax: Serbesttir. Parselin güney bölümünde parsel alanının en az %25’i kadar oyun ve tören alanı düzenlenecektir...” denildiği, ayrıca 84138 nolu parselasyon planının plan notlarının 15. Plan notunda; “15. Kamu ortaklık payı alanlarında (Kentsel Rekreasyon Alanı, Sağlık Alanı, Eğitim Alanları, İdari Tesis Alanları, Ağaçlandırılacak Alan, B.H.A., Pazar Alanları, SKT, İsale Hattı, Resmi Kurum Alanları v.b.) hak sahibi olanlar, hisselerini ilgili kamu kuruluşuna aynı amaçla kullanılmak üzere tapuda bedelsiz terk etmeleri durumunda inşaat alanı (yapı yoğunluğu) %10 arttırılır, ancak konut sayısı (nüfus yoğunluğu) artışı getirilemez.” denildiği, bu hususta bedelsiz terk edildiği taktirde hissedarın aynı plandaki diğer alanında inşaat alanının %10 artırılabileceği, söz konusu taşınmaz üzerindeki davacıya ait hissenin 17.04.2012 gün ve 16591 yevmiye nolu satış işlemi ile alındığı belirtilmiş; parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla temel eğitim alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 25.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 31.5.2012 gün ve E:2012/156 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/506

KARAR NO : 2013/87

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-H.C.K., 2- F.B.K., 3- E.G.K., 4- İ.K.’na velayeten G.K.

Vekilleri : Av. H.E.D., Av. E.B.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin murisinin hissedar olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Dikmen Mahallesi'nde bulunan 7424 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 34 yıl önce 19.6.1978 tarihinde imar planında "Okul" alanı olarak ayrıldığını ve kamulaştırılmadığını; müracaatta bulunulmuş ise de, bu aşamada kamulaştırma yapılamayacağının bildirildiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2010/5-562 Esas, 2010/551 Karar Sayılı, 15.12.2010 tarihli kararında " ... uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı İdarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği; bu haliyle İdarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğu, her türlü izahtan varestedir ... " ibarelerinin yer aldığını ifade ederek; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun kararları uyarınca davacılara ait (payın) idare adına tescili ile bedelinin de (şimdilik 1000TL) faiziyle birlikte (keşif ve bilirkişi incelemesi ile belirlenecek değerin harcın da ikmalinden sonra) tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 10. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 27.6.2012 gün ve E:2012/148 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "İlköğretim Okul Alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında "İlköğretim Okul Alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın "İlköğretim Okul Alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların murisinin hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında İlköğretim Okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 1000,00TL'nin faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 26.3.2012 gün ve …9957 sayılı yazısına göre, Ankara İli, Çankaya İlçesi, Dikmen/ Osman Temiz Mahallesi'nde bulunan 7424 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, İmar İdare Heyeti’nin 6.3.1973 gün ve 134 sayılı kararıyla onaylanan 57350 no.lu parselasyon planı kapsamında “İlkokul” yeri kullanımında kaldığı belirtilmiş, parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların murislerinin hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla İlkokul yeri kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 10.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.6.2012 gün ve E:2012/148 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/508

KARAR NO : 2013/88

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Ş.B., 2- Ş.A., 3- İ.B.

Vekilleri : Av. İ.B., Av. B,Y.

Davalı : Ankara Valiliği (Ankara İl Özel İdaresi’ne izafeten)

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Karakusunlar Mahallesi'nde kain imarın 16163 ada 1 parsel sayılı 2.462 m2 yüzölçümlü taşınmazın, imar planında anaokulu alanı olarak ayrıldığını, imar planının yapılmasının üzerinden 5 yıldan fazla zaman geçtiği halde idarenin, taşınmazı imar planında ayrılan amaç doğrultusunda kamulaştırmadığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 gün ve 10/5-662 E., 10/551 K. sayılı ilamıyla da açıkça ortaya konulduğu üzere, idarenin, taşınmaza planda ayrılan amaç doğrultusunda kamulaştırma yapmadığı gibi fiilen el atmasa dahi gerek Anayasa'nın mülkiyetle ilgili temel hükümleri, gerekse evrensel hukuk ilkeleri dikkate alındığında kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda taşınmazın bedelini tazminle yükümlü bulunduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; söz konusu taşınmaz açısından kamulaştırmasız el atma hükümleri doğrultusunda 10.000,00TL'nin dava tarihinden itibaren kararın kesinleşme tarihine kadar işleyecek yasal faizi, kararın kesinleşmesinden itibaren ödeme tarihine kadar ise T.C.Anayasası 46. madde hükmü gereğince öngörülen en yüksek faiz oranı uygulanmak suretiyle işleyecek faiziyle birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 25. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 21.6.2012 gün ve E:2012/75 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "Anaokulu Alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında "Anaokulu Alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın "Anaokulu Alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında anaokulu alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 10.000,00TL'nin dava tarihinden itibaren kararın kesinleşme tarihine kadar işleyecek yasal faizi, kararın kesinleşmesinden itibaren ödeme tarihine kadar ise T.C.Anayasası 46. madde hükmü gereğince öngörülen en yüksek faiz oranı uygulanmak suretiyle işleyecek faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 20.2.2012 gün ve …06/5127-582/2012, 5129-614/5429 sayılı yazısına göre, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Karakusunlar Mahallesi'nde bulunan 16163 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.6.1982 tarih ve 372 sayılı kararıyla onaylanan imar planına istinaden hazırlanan ve Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin 27/04/1982 tarih ve 221 sayılı kararıyla onaylanan 79450 nolu parselasyon planı ile oluştuğu; İmar Planı ile Anaokulu Yeri olarak belirlendiği; daha sonra Karayolları Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğünce 25/04/199 tarihinde onaylanan (Ankara-Eskişehir-Ankara-Konya Ayrım Çevreyolu) Kamulaştırma planı ile Kamulaştırılacak alan olarak ayrıldığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Anaokulu Yeri kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 25.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.6.2012 gün ve E:2012/75 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/509

KARAR NO : 2013/89

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F.Y.

Vekili : Av. S.G.

Davalı : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesi, Dede Kavak mevkiinde, 1895 parselde bulunan 2315 m2 taşınmazın 1/3 hissesi ve üzerindeki müştemilatın maliki olduğunu; taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde/planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olmasından kamuya tahsis edildiğini; davalı Kurumun, hukuki kısıtlamaya gitmesine rağmen bugüne değin bu yönde kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını, bunun Anayasanın Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. ve mülkiyet hakkının kısıtlanmayacağına yönelik TMK'nın 683. maddesine aykırı olduğunu, bu durumun Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E, 2010/551 K.sayılı ilamda da açıklandığını ifade ederek; davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadan el atılan müvekkiline ait dava konusu Ankara ili Akyurt ilçesi Balıkhisar Mahallesi, Dede Kavak mevkiinde, 1895 parselde bulunan 2315 m2 taşınmazın 1/3 hissesinin davalı idare adına tapuda tescili karşılığında; şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

AKYURT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.6.2012 gün ve E: 2012/108 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında havaalanı pist sahası olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pist alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pist alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına imar planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı yazısından, Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesinde bulunan 1895 parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.2.2007 gün ve 525 sayılı kararı ile onaylanan 1/25 000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu; Akyurt Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yazısından, söz konusu 1895 parselin, 11.4.2012 tarihi itibariyle; İlçenin 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları kapsamında bulunmadığının belirtildiği; davalı idare savunmasında ise, idarece dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığının, dava konusu taşınmazIa müvekkili idare veya DHMİ arasındaki tek hukuki bağın, "kamulaştırma şerhi" olduğunun, bu "şerhin bağlayıcı olmadığı ve taşınmaz malikine hukuki bir kısıtlama getirmediği, taşınmazın kullanılmasında fiili bir engellemeye yol açmadığının ifade edildiği anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Akyurt Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/108 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/510

KARAR NO : 2013/90

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.K.

Vekili : Av. S.G.

Davalı : Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesi, Dede Kavak mevkiinde, 1891 parselde bulunan 10056 m2 taşınmazın ve üzerindeki müştemilatın maliki olduğunu; taşınmazın yapılan imar düzenlemesinde/planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olmasından kamuya tahsis edildiğini; davalı Kurumun, hukuki kısıtlamaya gitmesine rağmen bugüne değin bu yönde kamulaştırma işlemi yapmadığı gibi tahsis amacı dışına çıkarma işlemi de yapmadığını, bunun Anayasanın Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. ve mülkiyet hakkının kısıtlanmayacağına yönelik TMK'nın 683. maddesine aykırı olduğunu, bu durumun Yargıtay HGK'nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E, 2010/551 K.sayılı ilamda da açıklandığını ifade ederek; davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadan el atılan müvekkiline ait dava konusu Ankara ili Akyurt ilçesi Balıkhisar Mahallesi, Dede Kavak mevkiinde, 1891 parselde bulunan 10056 m2 taşınmazın davalı idare adına tapuda tescili karşılığında; şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

AKYURT ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.6.2012 gün ve E: 2012/100 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında havaalanı pist sahası olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında pist alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın pist alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki taşınmazına imar planında Ankara Esenboğa Havalimanı 3.pist alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, şimdilik bedele yönelik fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile arsa(tazminat) ve üzerindeki müştemilat bedeline karşılık 1.000 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı yazısından, Ankara ili, Akyurt ilçesi, Balıkhisar Mahallesinde bulunan 1891 parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.2.2007 gün ve 525 sayılı kararı ile onaylanan 1/25 000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu; Akyurt Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yazısından, söz konusu 1891 parselin, 11.4.2012 tarihi itibariyle; İlçenin 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları kapsamında bulunmadığının belirtildiği; davalı idare savunmasında ise, idarece dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığının, dava konusu taşınmazIa müvekkili idare veya DHMİ arasındaki tek hukuki bağın, "kamulaştırma şerhi" olduğunun, bu "şerhin bağlayıcı olmadığı ve taşınmaz malikine hukuki bir kısıtlama getirmediği, taşınmazın kullanılmasında fiili bir engellemeye yol açmadığının ifade edildiği anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Akyurt Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.6.2012 gün ve E:2012/100 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/511

KARAR NO : 2013/91

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : G.E.

Vekili : Av. Ş.D.

Davalılar : 1- İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. M.S.

2- Ümraniye Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.B.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ümraniye ilçesi, A.Dudullu Mahallesi, 2 Pafta, 38 Parsel sayılı taşınmazın, İçmesuyu Havzaları Koruma Yönetmeliği kapsamında yapı izni verilmeyen dere/baraj koruma bandı kapsamında ve ayrıca 19-03/2005 tarihli 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile 20/11/2009 tarihli 1/1000 ölçekli Uygulama imar planı kapsamında kısmen Kemerdere Mutlak Koruma alanı, kısmen park alanı, kısmen de yol alanında kaldığını; taşınmazda her türlü yapılaşma ve imar faaliyetinin yasak olması ve bu kısıtlamaların taşınmazın bedeline yaptığı olumsuz etki yönünden, müvekkilinin taşınmazı üzerindeki tasarruf hakkının kısıtlandığını; ilgili idarelerden uzlaşma yoluna gitmeyeceklerini belirterek metrekare birim bedeli olarak 1.800,00 TL bedel talep ettiklerini ancak sonuç alamadıklarını; Anayasanın 35. maddesinde mülkiyet hakkının her türlü güvence altına alındığını, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 1 no'lu protokolünün 1.maddesinin de mülkiyet hakkını koruyan, iç hukuka paralellik arz eden ve sözleşmeyi kabul eden devlet tarafından uyulması zorunlu bir düzenleme olduğunu; davalıların bu düzenlemelere aykırı olarak yaptığı kısıtlayıcı eylem ve işlemlerin hukuka aykırılık teşkil ettiğini; Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 2008/902E., 2008/2293K. ve 2008/960E., 2008/9060K. sayılı kararlarında "Mutlak koruma alanında taşınmaz malikinin hiçbir şekilde tasarrufta bulunma imkanı kalmadığından taşınmazın değerinin tespiti ile idareden tahsili yönünde" hüküm kurulduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 1.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalı idarelerden müştereken/müteselsilen tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Ümraniye Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde verilen dilekçe ile ve ayrıca ilk oturumda; İSKİ Genel Müdürlüğü vekili ise ilk oturumda davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ÜMRANİYE 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 14.6.2012 gün ve E:2012/31 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’nci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkının davalı idarece kısıtlandığı ileri sürülmek suretiyle taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında kısmen mutlak koruma alanı, kısmen park kısmen yol alanında kalması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, taşınmazın yapı izni verilmesi dere baraj koruma bandı kapsamında ve yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın kısmen park kısmen yol alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında kısmen Kemerdere Mutlak Koruma alanı, kısmen park alanı, kısmen de yol alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 1.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Ümraniye Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 1.3.2012 tarih ve …/5419-1694406 sayılı yazısından, dava konusu Ümraniye ilçesi, A.Dudullu Mahallesi, 2 Pafta, 38 Parsel sayılı taşınmazın, 20/11/2009 tarihli 1/1000 ölçekli, Ümraniye, Ihlamurkuyu, A.Dudullu, Y.Dudullu ve Esenşehir Mahallelerinin Havza İçinde Kalan Kısmına Ait Uygulama İmar Planı kapsamında, Kısmen Dere Mutlak Koruma Alanı (-8378 m2), Kısmen Park Alanı (- 3353 m2), Kısmen de Yol Alanı (-578 m2) olarak yer aldığı; Emlak İstimlak müdürlüğünün yazısından ise, parsel üzerinde fiiliyatta park bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın uygulama imar planıyla Kısmen Dere Mutlak Koruma Alanı, Kısmen Park Alanı, Kısmen de Yol Alanı kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, tasarruf hakkının kısıtlandığı nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ümraniye 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.6.2012 gün ve E:2012/31 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/512

KARAR NO : 2013/92

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-B.E., 2-S.B., 3- A.A.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. U.E.

3-Gençlik ve Spor Bakanlığı

Vekili : Av. Ş.Ç.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Mürsel Uluç Mah. 27120 ada, 14 parsel sayılı ve 15580 m² yüzölçümündeki arsada müvekkillerine ait paylar bulunduğunu; (B.E.'in 97/15580, S.B.'nin 39/15580, A.A.'ın 97/15580 payı) bu taşınmazın, yapılan imar planında, "oyun ve spor alanı" olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini; idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL'si bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak tarafımıza ödenmesine, taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı Vekili ile Gençlik ve Spor Bakanlığı Vekili ilk oturumda, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:17.5.2012 gün ve E:2012/15 sayı ile, davalı Belediye ve Bakanlık vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davacıların hissedarı olduğu, Ankara İli, Çankaya İlçesi, Mürsel Uluç Mahallesi, 27127 ada, 14 parselde kayıtlı taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahisle 2.000 TL'nin faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2012/15 sayılı dosyasında açılan davada, davalı idareler tarafından davanın görüm ve çözümünün idari yargının görevine girdiği ileri sürülerek görev itirazında bulunulduğu ve itirazın reddi üzerine davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı'nca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasının istenilmiş olmasıyla gereğinin düşünüldüğü; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında oyun ve spor alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında oyun ve spor alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın oyun ve spor alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedarı olduğu taşınmazlarına, imar planında oyun ve spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL'si bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedarı bulunduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Mürsel Uluç Mah. 27120 ada, 14 parsel sayılı taşınmazın; 3194 sayılı Kanun’un 18.maddesine göre uygulama gördüğü; Çankaya Belediye Meclisinin 11.10.1991 tarih ve 250 sayılı kararı ile onaylanan Islah İmar Planı kapsamında "Oyun ve Spor Alanı" kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Oyun ve Spor Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.5.2012 gün ve E:2012/15 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/513

KARAR NO : 2013/93

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : D.Ö., (Birleştirilen dosyadaki davacı D.A.)

Vekilleri : Av. E.K., Av. Y.Ö.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekilleri : Müş.Haz.Av. N.K., Av. E.Ö.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

O L A Y :1-Davacı D.Ö. vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara, Çankaya, 1. Bölge Çukurca Mahallesinde bulunan 26182 ada, 1 sayılı taşınmazın imar planında "Poliklinik yeri" olarak ayrıldığını; taşınmazın kamulaştırılmaması nedeniyle müvekkilinin mağdur olduğunu; 3194 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca, kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşlarının, program süresi içinde kamulaştırmalarının gerektiğini; sağlık arsası olarak ayrılmasından dolayı müvekkilinin taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunamadığını; Yargıtay HGK.nun 2010/5 E., 2010/651 K: İçtihadında da belirtildiği üzere müvekkilinin davalılardan el konulan yerin bedelini isteme hakkına sahip bulunduğunu ifade ederek; Ankara, Çankaya 1. Bölge Çukurca mahallesinde 26182 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, 55/26564’lik kısmına kamulaştırmasız el atmadan dolayı taşınmazın devri ve karşılığında fazlaya ilişkin hakları saklı tutulmak kaydıyla, şimdilik 2.000.00 TL. tazminatın faiziyle birlikte, davalılardan tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

2-Dava Ankara 24.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/568 sayılı esasına kaydedilmiştir.

3-Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilince, süresi içerisinde verilen 31.1.2012 kayıt tarihli dilekçede, dava konusu taşınmazın üzerinde halihazırda bina bulunmadığı, imar uygulamasından kaynaklanan davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, görev itirazında bulunulmuştur.

4-Ankara 24.Asliye Hukuk Mahkemesi; 8.3.2012 tarih ve E:2011/568 sayılı 1.Celsesinde, iş bu dava dosyasının, davacısı D.A. olan, Çankaya Belediyesi aleyhine açılmış olan, aynı taşınmaza ait Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/504 sayılı dosyası ile birleştirilmesine; yargılamanın Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/504 sayılı dosyası üzerinden yürütülmesine karar vermiştir.

5-ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 21.6.2012 gün ve E:2011/504 sayı ile, Mahkemelerinin bu dosyası ile birleşen Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/568 Esas sayılı dosyasında davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin 10.5.2012 havale tarihli dilekçesi ile asıl dosya yönünden 17.4.2012 tarihli cevap dilekçesinde bulunulmasına rağmen birleşen dosya yönünden yargı yolu itirazında bulunulmadığı ancak görev itirazının kamu düzenine ilişkin olduğu, her zaman ileri sürülebileceği belirtilerek, yargı yolu itirazında bulunulduğu, dilekçesinin birleşen dosyanın davacısı vekiline tebliğ edildiği davacı vekilinin 18.5.2012 tarihli havale tarihli dilekçesinde 10.5.2012 havale tarihli dilekçeyi kabul etmediklerini, görev itirazlarının ilk itirazlarla ileri sürülmesi gerektiği gerekçesi ile talebin reddine karar verilmesini ve dosyanın tefrikine karar verilmesini talep ettiği görülmüş olduğu, Mahkemelerinin dosyası ve birleşen Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin dosyası incelendiğinde; Yargı yolu itirazının süresinde yapılmadığı gibi davanın kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davası olduğu anlaşıldığından, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin birleşen Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/568 Esas sayılı dosyasında yaptığı yargı yolu itirazının reddine karar vermiş; bu karar 29.6.2012 tarihinde tebliğ edilmiştir.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin, Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/504 sayılı dosyası birleşen Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/568 Esas sayılı dosyasına yapmış oldukları yargı yolu itirazlarının reddine dair verilen Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.6.2012 tarihli kararına karşı, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle imar planında poliklinik alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir bina bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında poliklinik alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın poliklinik alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak, birleşen dosyaya ilişkin olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı ve davacı D.Ö. ile davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacı D.Ö.’ın hissedar olduğu taşınmazına, imar planında poliklinik alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 2.000,00 TL’nin faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dosyanın incelenmesinden, Ankara, Çankaya, 1. Bölge Çukurca Mahallesinde bulunan 26182 ada, 1 sayılı taşınmazın 24.1.1989 tarihinde kesinleşen 81034 no.lu plan kapsamında “Çankaya Belediyesi Poliklinik Alanı” olarak ayrıldığı, Belediye Meclisinin 23.12.2005 gün ve 430 sayılı kararı ile kabul edilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 18.2.2005 gün ve 526 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile parselin kullanım kararının “Sağlık Alanı” olarak değiştirildiği, taşınmaz üzerinde bina bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde idare tarafından, amacına uygun hiçbir işlem yapılmadığı, kamulaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmediği, bedel ödenmediği, taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkının kullanılamaz hale getirildiği, mülkiyet hakkının hukuksal bir nedene dayanılmadan davalı idarelerce engellendiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının paydaşı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.6.2012 gün ve E:2011/504 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/515

KARAR NO : 2013/94

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: 1608 sayılı Kanun uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.K.

Davalı : Karşıyaka Belediye Başkanlığı

O L A Y : Karşıyaka Belediyesinin 1.9.2006 gün ve 6 sayılı Encümen kararı ile, S.S. Karşıyaka Taşıyıcılar Kooperatifi şoförlerinden olan davacı adına, belediyenin belirlediği saatler dışında, belediye otobüslerine ait olan saatlerde kalktığının tespit edildiğinden bahisle, 1.000 YTL. para cezası verildiği, bu para cezasının davalının cevap dilekçesinde, davacının işlediği kabahat nedeniyle, 5393 sayılı Yasa’nın 15. maddesinde belirtilen yetkiye dayanılarak, 5326 sayılı Yasa’nın 22. maddesi uyarınca Yetkili Kurul tarafından verildiğinin açıklandığı anlaşılmıştır.

Davacı, para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ERDEK SULH CEZA MAHKEMESİ: 19.4.2007 gün ve D. İş E: 2006/411, D. İş K:2007/113 sayı ile, Kabahatler Kanunu’nun sulh ceza mahkemelerinin görevli olduğuna ilişkin ilgili maddesinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiş olması ve 5560 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikler birlikte değerlendirildiğinde, itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, Erdek Asliye Ceza Mahkemesi’nce, yapılan itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

BALIKESİR İDARE MAHKEMESİ; 14.9.2012 gün ve E:2012/909 sayı ile, para cezasının 1608 sayılı Yasa uyarınca tesis edildiğinin anlaşıldığı, 1608 sayılı Kanun’da 5728 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik nedeniyle idari para cezalarına ilişkin itirazlar hususunda görevli mahkemenin gösterilmediği, bu nedenle Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle mahkemenin görevsizliğine ve 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına ve işin incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesi’nin karar vermesine değin ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Dava, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesi ile 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 22. maddesinde belirtilen görev ve yetkiler çerçevesinde verildiği belirtilen, 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil Kanun’un 1. maddesi uyarınca verildiği anlaşılan idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

5393 sayılı Kanun’un “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlığı altında düzenlenen 15. maddesinin (b) fıkrasında, “Kanunların belediyeye verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek”, (p) fıkrasında, “Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek” denilmekte, “Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34. maddesinin (e) fıkrasında, “Kanunlarda öngörülen cezaları vermek” hükmü yer almaktadır.

5326 sayılı Kanun’un 22. maddesinde ise, Kabahat dolayısıyla idari yaptırım kararı vermeye ilgili Kanunda açıkça gösterilen idari kurul, makam veya kamu görevlilerinin yetkili olduğu belirtilmektedir.

1608 sayılı Kanun’un 8.2.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 66. maddesi ile değişik 1. maddesinde, “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası ve yasaklanan faaliyetin menine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.

Bu madde hükümleri ilgili kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde uygulanır” denilmiş; 5728 sayılı Kanun’un 578. maddesinin (g) bendi ile, 15.5.1930 tarihli ve 1608 sayılı Kanun’un 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, ek 1 ve ek 2 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. 5728 sayılı Kanun hükümleri 8.2.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bu haliyle, 1608 sayılı Yasa’da idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

1.6.2005 tarihinde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nce, sözü edilen Kanunun diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımlar ile bunlara karşı yapılacak itirazlara ilişkin görev hükümleri üzerindeki etkisinin incelenmesi sonucunda: diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımın, dayanağı olan yasanın amacı dikkate alınarak; Kabahatler Kanunu’nun 1., 2., 16. ve 19. maddelerinde belirtilen koşulları taşıması, 27. maddenin (1) numaralı bendinde belirtilen idari yaptırımlardan olması halinde, idari para cezaları ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin olanlarına karşı 1.6.2005 tarihinden sonra yapılacak itirazlarda sulh ceza mahkemelerinin genel görevli kılındığına ve bu nedenle doğan görev uyuşmazlıklarında adli yargı yerinin görevli bulunduğuna karar verilmiştir.

Daha sonra, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3. maddesi, Anayasa Mahkemesi’nin 1.3.2006 gün ve E:2005/108, K:2006/35 sayılı kararıyla iptal edilmiş ve gerekçeli kararı 22.7.2006 gün ve 26236 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve iptal hükmünün, kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiş; Yasama organı tarafından iptal hükmü doğrultusunda yasal düzenleme yapılmaması sürecinde, anılan madde hükmünün yürürlükte bulunduğu düşüncesiyle, aynı doğrultuda karar verilmeye devam edilmiş; Yasama organı tarafından, Anayasa Mahkemesi’nce verilen altı aylık süre içinde iptal hükmü doğrultusunda yasal düzenleme yapılması halinde ise, işaret edilen yargı yerinin yeni düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren görevli olacağı belirtilmiştir.

Son olarak, 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır” denilmiştir.

19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterildiği durumda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 1608 sayılı Kanun’da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Balıkesir İdare Mahkemesi’nce yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Erdek Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilen 19.4.2007 gün ve D. İş E: 2006/411, D. İş K:2007/113 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/516

KARAR NO : 2013/95

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.D.

Davalı : İhsangazi Nüfus Müdürlüğü

O L A Y : İhsangazi Nüfus Müdürlüğü’nce, 8.3.2012 gün ve 1805/2012/10 sayılı ve aynı tarihli Kaymakam Olur’u ile, gerçeğe aykırı adres beyanında bulunduğundan bahisle, davacı adına 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 68. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca 782 TL idari para cezası verilmiştir.

Davacı, para cezasına karşı adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

KASTAMONU 2. SULH CEZA MAHKEMESİ; 28.5.2012 gün ve D.İş No:2012/123 sayı ile, davacı ile ilgili olarak istenilen belgelerden davacıya ait adres kayıtlarının idare tarafından silindiği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle mahkemelerinin görevsiz olduğu nedeniyle, talebin usulden reddine 5326 sayılı Kanun’un 28/10 maddesine göre kesin olarak karar vermiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

KASTAMONU İDARE MAHKEMESİ; 3.9.2012 gün ve E: 2012/706 sayı ile, 5490 sayılı Kanunda, idari para cezasına karşı kanun yolu belirtilmediğinden Kabahatler Kanunu’na göre itirazın adli yargı yerine ait olduğu belirtilerek 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkındaki Kanun'un 19. maddesi gereğince görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine bu konuda verilecek karara kadar davanın incelenmesinin ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 68. maddesi uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 50. maddesinde, Bildirim yükümlülüğü, 51. maddesinde Bildirim süresi ve güncelliği hususlarına yer verilmiş; “İdari Para Cezaları” başlıklı 68. maddesinde ise “1) Bu Kanuna göre;

a) Nüfus olaylarını bildirmekle görevli olup, bu görevlerini bu Kanunda belirtilen süreler içinde yerine getirmeyen kamu görevlilerine, fiil başka bir suç oluştursa bile, nüfus memurunun teklifi üzerine o yerin ilçe nüfus müdürünün kararı ile 25 YTL idarî para cezası verilir.

b) Nüfus olaylarını bildirme yükümlülüğü olup bu yükümlülüğünü bu Kanunda belirtilen süre içinde yerine getirmeyenlere, nüfus ve aile cüzdanlarını kaybedenlere ve nüfus cüzdanının geçerlilik süresinin son bulmasından itibaren altmış gün içinde bu cüzdanlarını değiştirmeyen kişilere veya bu durumdaki çocukların veli veya vasilerine, yurt içinde ilçe nüfus müdürlüklerince, yurtdışında ise dış temsilcilik veya dış temsilciliklerde görevli memurlarca 50 YTL idarî para cezası verilir.

c) Mülkî idare amirince bu Kanunun 50 nci maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kişilere 250 YTL, gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara 500 YTL idarî para cezası verilir.

(2) Yurt dışında verilen idarî para cezaları, işlem sırasında mahallî para karşılığı verildiği ülkede konsolosluk hasılatının tahsil edildiği para birimi üzerinden tahsil edilir.

(3) Bu Kanuna göre;

a) Her türlü doğal afet, gasp, hırsızlık, yangın ve terör nedeniyle nüfus ve aile cüzdanlarının kaybedilmesi, nüfus olaylarının bildirim yükümlülüğünün yerine getirilememesi hallerinde,

b) Yetkili kurumların kimsesiz çocuklarla ilgili nüfus cüzdanı talepleri ve doğum bildirimlerinde,

c) Bu Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen büyük ana, büyük baba veya kardeşlere ya da çocukları yanlarında bulunduranlar ile muhtarlara,

d) Bu Kanunun 31 inci maddesinde belirtilen Cumhuriyet savcılıklarına,

bu maddede belirtilen idarî para cezaları uygulanmaz” denilmiştir.

Olayda, para cezasının iptali istemiyle dava açılmış olup; 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Öte yandan; Kabahatler Kanunun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesi ile değiştirilen 3. maddesinde, “(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır"; Kanunun "Başvuru yolu" başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise, "idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir" düzenlemeleri yer almıştır.

Bu düzenlemelere göre; Kabahatler Kanunu'nun, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının, 5326 sayılı Kanun'un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu'nun 5560 sayılı Kanun'la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hüküm-lerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kastamonu İdare Mahkemesi’nce yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Kastamonu 2. Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilen 28.05.2012 gün ve D.İş No:2012/123 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/517

KARAR NO : 2013/96

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4925 sayılı Karayolları Taşıma Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.H. Turizm Seyahat Taah. Mümessillik Acen. Ot. İth. İhr. Ve Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. Y.T.

Davalı : Adana Ulaştırma Bölge Müdürlüğü

O L A Y : Adana Ulaştırma Bölge Müdürlüğü’nce 19.6.2006 tarih ve 25959 sayılı işlem ile, taahhüt edilen taşımayı gerçekleştirmediği nedeniyle 4925 sayılı Kanun’un 26 (d) maddesi uyarınca davacı adına 15.6.2006 tarih ve 107019-107050, 689151-689173 sayılı her biri 1.000,00 YTL olan 55 adet idari para cezası tutanağı ile tespit edilen 55.000 YTL idari para cezası ile bir kısım biletlerin üzerinde yolcu ad ve soyadı olmadığı, her yolcu için tek bilet düzenlenmesi gerekirken birden çok yolcuya tek bilet düzenlendiği tespit edildiğinden, Yönetmeliğin 73. maddesinin (b) bendi uyarınca her yolcu bileti için 10 ihtar olmak üzere toplam 550 ihtar verilmiştir.

Davacı vekili, 19.6.2006 tarih ve 25959 sayılı idari para cezası ve ihtar verilmesine ilişkin kararın iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ADANA 3. SULH CEZA MAHKEMESİ; 28.3.2007 gün ve Müt. No:2006/88 sayı ile, 4925 sayılı Kanun’da bu Kanun uyarınca verilen idari para cezalarına karşı idare mahkemesine itiraz edileceğinin düzenlendiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, Adana 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nce yapılan itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, idari para cezalarının kaldırılması istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ADANA 2. İDARE MAHKEMESİ; 31.5.2012 gün ve E:2012/715, K: 2012/922 sayı ile, 4925 sayılı Kanunda yapılan değişiklik ile bahsedilen maddenin değiştirildiği ve idari para cezalarına karşı başvuru yolunun düzenlenmediği, davanın çözümünün Kabahatler Kanununa göre adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde “idari para cezası yönünden” olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4925 sayılı Kanun’un 26. maddesine göre verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nun 26. maddesinde, idari para cezaları düzenlenmiş; 30. maddesinde, para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği, itiraz üzerine verilen kararların kesin olduğu öngörülmüşken, bu madde, önce 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 520. maddesiyle, “Bu Kanunda belirtilen idarî para cezasını gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde aynı nitelikteki fiili üç defa işlediği tespit edilen gerçek ve tüzel kişilere, işlediği fiillerin cezalarının toplamının on katı idarî para cezası verilir ve taşıt şoförünün yurt içi ve yurt dışı taşımalarda sürücü mesleki yeterlilik belgesi ile varsa uluslararası sürücü sertifikası bir yıl süreyle askıya alınır” şeklinde değiştirilmiş; daha sonra 25.6.2009 gün ve 5917 sayılı Kanun’un 47. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. 5917 sayılı Kanun hükümleri 10.7.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nda bu haliyle idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Adana 3. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 28.03.2007 gün ve Müt. No:2006/88 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/518

KARAR NO : 2013/97

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : D.B.

Vekili : Av. M.E.

Davalı : Kahramanmaraş Valiliği İl Özel İdaresi

O L A Y : Kahramanmaraş İl Encümeni’nin 27.10.2005 tarih ve 539 sayılı kararı ile Geylani Kum İşletmecisi olan davacı D.B.’ye, ruhsatsız kum-çakıl ocağı işlettiğinden bahisle, 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 12. maddesinin beşinci fıkrası ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 26 (e) madde ve fıkrası uyarınca 368.745,00 YTL para cezası verilmiş, Kahramanmaraş İl Özel İdaresinin 23.6.2006 gün ve B.05.4.ÖİM.4.46.01.10.1846 sayılı, kum-çakıl cezası konulu yazısı ile verilen para cezası davacıya bildirilmiştir.

Davacı vekili, Kahramanmaraş İl Encümeninin 27.10.2005 tarih ve 539 sayılı kararı ile verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

AFŞİN SULH CEZA MAHKEMESİ: 19.1.2007 gün ve E:2006/100 D. İş, K:2006/100 D. İş sayı ile, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde yapılan değişiklik nedeniyle, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 59. maddesinde idare mahkemesine başvurulacağı belirtildiğinden itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, Afşin Asliye Ceza Mahkemesince yapılan itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Ayrıca, davacıya, Kahramanmaraş İl Özel İdaresinin 16.7.2007 tarih ve B.04.4.İÖİ.4.46.01.15(416)3367 sayılı, “kum-çakıl cezası” konulu yazısı ile, Afşin İlçesi Kabaağaç Köyü sınırları dahilinde yapılan denetimlerde ruhsatsız sahadan 1267,70 m3 tüvenan malzeme aldığının tespit edildiği, bu nedenle kendisine İl Encümeninin 4.7.2007 tarih ve 169 sayılı kararı ile 19.015,50 YTL idari para cezası verildiği bildirilmiştir.

Davacı vekili, bu kez 16.7.2007 tarihli, kum-çakıl cezası konulu 19.015,50 YTL tutarındaki idari para cezasının kaldırılması istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

GAZİA.EP 1. İDARE MAHKEMESİ; 5.2.2008 gün ve E:2007/862, K:2008/136 sayı ile, 3213 sayılı Kanun’da idari para cezalarına karşı kanun yolu düzenlenmediğinden, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, kararın temyiz edilmesi üzerine, Danıştay 8. Dairesi’nce, karar onanarak kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Nurdane TOPUZ, Ertuğrul ARSLANOĞLU, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 14.01.2013 günlü toplantısında: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte; bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, dosya içersinde mevcut bilgi ve belgelerden, davacının, Kahramanmaraş İl Encümeninin 27.10.2005 tarih ve 539 sayılı kararı ile verilen 368.745,00 YTL tutarındaki idari para cezasının kaldırılması istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunduğu ve Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, bu işlem ile ilgili olarak idari yargı yerine dava açılıp açılmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, idari yargı yerince verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, davacının, Kahramanmaraş İl Encümeninin 4.7.2007 tarih ve 169 sayılı kararı ile verilen 19.015,50 YTL tutarındaki idari para cezasının kaldırılması istemiyle de idari yargı yerinde dava açtığı, Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, bu işlem ile ilgili olarak adli yargı yerine dava açılıp açılmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, adli yargı yerince verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, ancak davacının sözü edilen bu iki görevsizlik kararı arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğunu ileri sürerek, uyuşmazlığın giderilmesi istemiyle Mahkememize başvurduğu anlaşılmıştır.

Bu durumda, adli ve idari yargı yerlerince konusu ve sebebi aynı olan dava sebebiyle verilmiş iki ayrı görevsizlik kararı bulunmadığından, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen koşulların oluşmaması nedeniyle, başvurunun aynı Kanun’un 27. maddesi uyarınca reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/519

KARAR NO : 2013/98

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, yeni düzenleme de gözetilerek ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : L.K.

Vekili : Av. M.O.B.

Davalı : Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı

O L A Y : Eskişehir Büyükşehir Belediye Encümeni’nin, 8.8.2007 gün ve 232 sayılı kararı ile, davacının işyerinde 101 adet bandrolsüz film ve program cd’si bulunduğu belirtilerek, davacıya 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu’nun 9 ve 12. maddesi uyarınca 2.292,70 YTL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

Eskişehir 1. Sulh Ceza Mahkemesi, itirazın kabulüne, para cezasının iptaline karar vermiş, Eskişehir 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nce, yapılan itiraz üzerine, karara esas alınan bilirkişi incelemesine konu olan cd’lerin başka tahkikat dosyasına ait olduğu, itiraza konu film ve cd’ler hakkında bir araştırma yapılmadan karar verildiğinin anlaşıldığı açıklanarak, itirazın kabulü ile kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.

ESKİŞEHİR 1. SULH CEZA MAHKEMESİ; 31.8.2009 gün ve Müt. No: 2009/219 sayı ile, 3257 sayılı Kanun’un değiştirilerek yapılan atıf suretiyle 5846 sayılı Kanun’un 81. maddesinde düzenlenen adli ceza uygulamasına geçildiği, ancak aynı Yasa’ya eklenen Ek-10 maddesinde idari para cezalarının uygulanacağının öngörüldüğü, bu durumda idare mahkemelerinin görevli kılındığı açıklanarak, itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, Eskişehir 3. Asliye Ceza Mahkemesi’nce, itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ESKİŞEHİR 1. İDARE MAHKEMESİ; 23.8.2012 gün ve E:2012/556, K:2012/632 sayı ile, 3257 sayılı Yasa’nın 5846 sayılı Yasa ile yeniden düzenlenip 5224 sayılı Yasa ile yürürlükten kaldırıldığı ve bu Yasa’larda yapılan değişiklikler sonucu idari para cezalarına karşı başvuru yolu düzenlemesi yapılmadığı açıklanarak, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Dava, 3257 sayılı Yasa’ya aykırı olarak davacının işyerinde bandrolsüz film ve program cd’si bulunduğundan bahisle davacıya verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

23.1.1986 tarih ve 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu’nun “İdari Ceza” başlığını taşıyan 12. maddesi “9 uncu madde hükmüne aykırı olarak işletme belgesiz veya bandrolsüz ve özel işaretsiz eserlerin ve kopyalarının her biri için belediyelerce 10.000 lira para cezası tahsil edilir.

Belediye sınırları dışında bu cezalar, mahallin en büyük mülki amirliği tarafından verilir.

Bu cezalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre mal memurluğunca tahsil edilir.

İdari cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen cezalar kesindir” hükmünü taşımakta iken, 3.3.2004 tarih ve 5101 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un 8. maddesi ile başlığıyla birlikte değiştirilmiş ve “Bandrol kullanımına ilişkin ihlâllerde uygulanacak ceza hükümleri:” başlığıyla “Bu Kanunun bandrol kullanımına ilişkin hükümlerine aykırı fiillerde bulunanlar hakkında, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 81 inci maddesinde öngörülen cezalar uygulanır” şeklinde yeniden düzenlenmiş olup, maddede atıfta bulunulan 5846 sayılı Yasa’nın 81. maddesi de anılan 5101 sayılı Yasa’nın 24. maddesiyle değiştirilmiş ve sözüedilen değişik 81. maddede, musiki ve sinema eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınlara bandrol yapıştırılması ve Bakanlıkça bastırılıp satılacak olan bandrollerin alınabilmesi için bandrol talebinde bulunanın yasal hak sahibi olduğunu beyan eden bir taahhütnameyi doldurması zorunluluğu getirilmiş; bu maddede belirtilen ihlâllerde, genel kolluk ve zabıta tarafından yetkili ve görevlilerin ihbarı üzerine harekete geçilerek, usulsüz ve izinsiz olarak çoğaltılmış ve yayılmış nüsha ve yayınlar ile bunları çoğaltmaya yarayan her türlü araç ve diğer delillerin toplanarak Cumhuriyet Savcısına suç duyurusu ile birlikte sevk edileceği öngörülmüş; Cumhuriyet Savcısının talebi üzerine usulsüz çoğaltılmış nüsha ve yayınlar ile teknik araçlar ve işyerleri hakkında yetkili mahkemece hangi yaptırımların uygulanacağı belirtilmiş; 9. fıkrasında ise, 3 bent halinde, bu Kanun hükümlerine aykırı kasıtlı fiiller nedeniyle açılacak kamu davasında mahkemece hükmedilecek hapis ve ağır para cezaları düzenlenmiştir.

Öte yandan, anılan 5101 sayılı Yasa’nın 26. maddesiyle 5846 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 10. maddede “Aşağıda belirtilen hallerde idari para cezası uygulanır:

1- Bu Kanun kapsamında korunan, yasal olarak çoğaltılmış, bandrollü nüshaların yol, meydan, pazar, kaldırım, iskele köprü ve benzeri yerlerde satışını yapanlar hakkında üçmilyar lira.

2- 44 üncü madde gereğince alınması zorunlu sertifikaları almaksızın faaliyet gösteren, 81 inci maddede belirtilen taahhütnamenin bir kopyasını almaksızın, bandrol alınması zorunlu fikir ve sanat eserlerini çoğaltan kişiler hakkında küçük işletmeler için onmilyar lira, orta büyüklükteki işletmeler için otuzmilyar lira, büyük işletmeler için yüzmilyar lira.

3- Ek 5 inci madde hükümlerine aykırı olarak derlenmesi gereken eserleri süresi içinde vermeyen kişiler hakkında beşmilyar lira.

Bu maddede öngörülen para cezaları gerekçesi belirtilmek suretiyle mülki idare amirlerince verilir.

Para cezasının, tutanağın tebliği tarihinden itibaren on gün içinde ödenmesi gerekir. On gün içinde ödenmeyen cezalar iki katına çıkar ve ödeme süresi on gün daha uzar, bu süre içinde de ödenmeyen cezalar üç katına çıkar. Cezanın ödenmiş olması, yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. Bu maddeye göre verilen para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tahsil edilir.

Para cezaları ilgililere usulüne göre tebliğ edilir. Bu para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine işlemler durmaz. Mahkemenin itiraz üzerine verdiği kararlar kesindir. İtiraz, zorunlu görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak ve kısa sürede sonuçlandırılır.” hükümlerine yer verilmiştir.

Bu arada, 21.7.2004 tarih ve 25529 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5224 sayılı Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanun’un 16. maddesiyle 3257 sayılı Yasa yürürlükten kaldırılmış ve “İşaret ve ibarelerin kullanılmaması” başlıklı 13. maddesinde “Değerlendirme ve sınıflandırma sonucu zorunlu tutulan işaret ve ibarelerin kullanılmaması halinde, Bakanlığın talebi veya üçüncü kişilerin ihbarı üzerine mülki idare amirlerince filmlerin gösterim ve dağıtımı durdurulur.

Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak;

a) Zorunlu tutulduğu halde gerekli işaret ve ibareleri taşımayan filmlerin dağıtım ve gösterimini yapanlara onmilyar lira,

b) Zorunlu tutulduğu halde gerekli işaret ve ibareleri kullanmayan filmlerin yapımcılarına ellimillyar lira ,

c) Üzerindeki işaret ve ibarelere rağmen, bu işaret ve ibarelere uyulmaksızın dağıtım ve gösterim yapanlara ellimilyar lira,

İdari para cezası verilir.

Bu maddede öngörülen idari para cezaları o yerin en büyük mülki amiri tarafından verilir. Verilen idari para cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İdari para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. İdari para cezasının ödenmiş olması, yükümlülükleri ortadan kaldırmaz” hükümlerine yer verilmiştir.

Bu düzenlemelerden: 3257 sayılı Yasa’nın “idari ceza” uygulamasına ilişkin 12. maddesi değiştirilerek yapılan atıf suretiyle 5846 sayılı Yasa’nın değişik 81. maddesinde düzenlenen “adli ceza” uygulamasına geçildiği; bununla beraber, yasakoyucu tarafından “idari ceza” uygulamasından vazgeçilmediği ve 5846 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 10. madde ile 5224 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde sayılan hallerde idari para cezası uygulanacağının öngörüldüğü; ancak, idari cezalara karşı yapılacak itirazların görüm ve çözümünde, 3257 sayılı Yasa’nın değiştirilen 12. maddesine göre sulh ceza mahkemeleri görevli iken, 5101 sayılı Yasa ile 5846 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 10. madde ile 5224 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde idare mahkemelerinin görevli kılındığı anlaşılmaktadır.

Ancak, 23.01.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 146. maddesi ve 22.2.2012 gün ve 6279 sayılı Kanun’un 13. maddesi ile 5101 sayılı Yasa ile 5846 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 10. maddede ve yine 5728 sayılı Kanun’un 555. maddesi ile 5224 sayılı Yasa’nın 13. maddesinde yapılan değişiklik sonucu, 5846 ve 5224 sayılı Yasalarda idari para cezalarına karşı yapılacak itirazlara bakmakla görevli mahkeme konusunda düzenlemeye yer veril-memiştir.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “(1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 3257 sayılı Yasa’yı yürürlükten kaldıran 5224 sayılı Yasa ile 5846 sayılı Yasa’da idari para cezasına karşı itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır.

Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Eskişehir 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 31.08.2009 gün ve Müt. No:2009/219 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/520

KARAR NO : 2013/99

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E. Reklam ve Filmcilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Vekilleri : Av. İ.A., Av. K.Ö.S.

Davalı : Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

O L A Y : Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 11.2.2009 tarih ve 2009/11 sayılı toplA.ısında 27 sayılı karar ile, 29 Ekim 2008 tarihinde saat 22.25’te yayınlanan Tapas adlı yabancı filmde sıklıkla sigara ve içki içme sahnelerinin yer aldığı ve bu sahnelerin herhangi bir flulaşma yapılmadan açıkça yayınlandığı nedeniyle davacı adına, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’un 3. maddesinin 6. fıkrası hükmüne aykırı yayın yapıldığından, aynı Kanun’un 5. maddesinin 4. fıkrası uyarınca 50.000 TL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

Ankara 7. Sulh Ceza Mahkemesi’nce, itirazın reddine karar verilmesi üzerine, davacı tarafından karara itiraz edilmiştir.

ANKARA 4. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 14.9.2009 gün ve D. İş No:2009/254 sayı ile, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından verilen idari para cezalarına karşı yapılan itirazın çözümünün, Yargıtay 7. Ceza Dairesi’nin kararları dikkate alınarak idare mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle sulh ceza mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar vermiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 16. İDARE MAHKEMESİ: 9.12.2009 gün ve E:2009/1434, K:2009/1521 sayı ile, 4207 sayılı Yasa’da bu Kanuna göre verilen idari para cezalarına karşı kanun yolu gösterilmediği göz önüne alındığında, Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar Danıştay 10. Dairesi’nce onanmak suretiyle kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Ankara 7. Sulh Ceza Mahkemesi’nin işin esası hakkında verdiği kararı Mahkeme’nin görevsiz olduğu gerekçesiyle kaldıran Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararı ile Ankara 16. İdare Mahkemesi’nin kararı arasında, 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’un 5. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4207 sayılı Kanun’un 3. maddesinin altıncı fıkrasında, “Televizyonda yayınlanan programlarda, filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde, reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılamaz, görüntülerine yer verilemez” denilmekte, 5. maddesinin dördüncü fıkrasında ise, “3 üncü maddenin altıncı fıkrasındaki yasağın görsel yayın yoluyla ihlal edilmesi halinde; yerel yayın yapan kuruluşlar, bin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar, bölgesel yayın yapan kuruluşlar, beşbin Türk Lirasından onbin Türk Lirasına kadar, ulusal yayın yapan kuruluşlar, ellibin Türk Lirasından yüzbin Türk Lirasına kadar idari para cezası ile cezalandırılır. Bu cezaya karar vermeye Radyo ve Televizyon Üst Kurulu yetkilidir” hükmü yer almaktadır.

Olayda, dava idari para cezasının iptali istemiyle açılmış olup, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’da, bu cezaya karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 14.09.2009 gün ve D. İş No:2009/254 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/521

KARAR NO : 2013/100

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A. Yapı San. Ve Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. S.D.

Davalı : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstanbul Bölge Müdürlüğü

O L A Y : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstanbul Bölge Müdürlüğü’nün 3.10.2011 gün ve 48221 sayılı işlemi ile, istenilen kayıt ve belgeler ile birlikte bizzat veya yasal vekilinin Kuruma gelmemesi nedeniyle incelemenin sonuçlanmasını engellemekten, davacı adına 4857 sayılı İş Kanunu’nun 92. maddesine muhalefet edildiğinden bahisle 108. maddesine dayanılarak 107. maddesine göre idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, para cezasına karşı adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

İSTANBUL 8. SULH CEZA MAHKEMESİ:12.12.2011 gün ve D. İş No: 2011/869 sayı ile, 4857 sayılı Kanun uyarınca verilen idari para cezalarına karşı idare mahkemesine itiraz edileceği belirtilerek başvurunun usulden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 2.2.2012 gün ve E: 2012/168, K:2012/172 sayı ile, 4857 sayılı Kanunda yapılan değişiklik ile idari para cezalarına karşı başvuru yolunu düzenleyen madde yürürlükten kaldırıldığından, davanın çözümünün Kabahatler Kanunu’na göre adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Her ne kadar adli yargı yerince verilen kararın hüküm fıkrasında “ mahkemenin görevsizliğine”, “davanın görev yönünden reddine” şeklinde bir ibare yer almamakta ise de, karar gerekçesinde davanın idare mahkemesinde görülmesi gerektiğinin açıkça belirtilmiş olması karşısında verilen kararın görevsizlik kararı olarak kabul edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Dava, 4857 sayılı Kanun’un 92, 107 ve 108. maddelerine göre verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 107. maddesinde, Bu Kanunun; 92 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen, 96 ncı maddesindeki yasaklara uymayan, işveren veya işveren vekiline sekizbin Türk Lirası idarî para cezası verileceği, iş müfettişlerinin bu Kanundan veya diğer kanunlardan doğan her çeşit teftiş, denetleme yetki ve görevleri gereğince görevlerinin yerine getirilmesi sırasında, görevlerini yapma ve sonuçlandırmaya engel olan kimselere, fiil suç oluşturmadığı takdirde, sekizbin Türk Lirası idarî para cezası verileceği hükmü yer almış; 108. maddesinin 2. fıkrasında, bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği öngörülmüşken, 8.2.2008 gün ve 26781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 578. maddesinin öö bendi ile, 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı Kanun’un 108 inci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmış; anılan madde 15.5.2008 tarihli 5763 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle, “Bu Kanunda öngörülen idari para cezaları, 101 ve 106 ncı maddelerdeki idari para cezaları hariç, gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce verilir. 101 ve 106 ncı maddeler kapsamındaki idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu İl Müdürü tarafından verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir. 106 ncı maddeye göre verilecek idari para cezası için, 4904 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (h) bendindeki tutar esas alınır” şeklinde değiştirilmiş; madde hükmü 26.5.2008 tarihinde yürürlüğe girmiş; son olarak maddenin ikinci cümlesi, 25.2.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun’un 79.maddesiyle “101 inci ve 106 ncı maddeler kapsamındaki idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu il müdürü tarafından; birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezası ise işyerlerinin merkezinin bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu il müdürünce verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir” şeklinde değiştirilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, İstanbul 8. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 12.12.2011 gün ve D. İş No:2011/869 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/522

KARAR NO : 2013/101

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : D.D.S. Süpermarketleri A.Ş.

Vekili : Av. A.T.P.

Davalı : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İzmir Bölge Müdürlüğü

O L A Y : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İzmir Bölge Müdürlüğü’nün 30.11.2011 gün ve …. 22209 sayılı işlemi ile, işçilerin haftalık kırkbeş saatten fazla çalıştırıldığı, ondört işçinin fazla çalışma ücretlerinin ödenmediğinden bahisle, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63 ve 41. maddelerine aykırılık nedeniyle davacı adına aynı Kanun’un 108. maddesine dayanılarak 102 ve 104. maddeleri uyarınca 4.179 TL idari para cezası verilmiştir.

Davacı, para cezasına karşı adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

İZMİR 3. SULH CEZA MAHKEMESİ:19.1.2012 gün ve D. İş No: 2012/22 sayı ile, 4857 sayılı Kanun’a göre verilen idari para cezalarına karşı idare mahkemesine itiraz edilebileceği gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İZMİR 2. İDARE MAHKEMESİ: 4.4.2012 gün ve E: 2012/542, K:2012/577 sayı ile, 4857 sayılı Kanun’da, idari para cezasına karşı başvurulacak kanun yolu gösterilmediğinden Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, davacının itirazı üzerine, İzmir Bölge İdare Mahkemesi’nce itirazın reddine, kararın onanmasına karar verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, adli yargı dosyasının getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 4857 sayılı Kanun’un 41, 63, 102 ve 104. maddelerine göre verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde fazla çalışma ücreti, 63. maddesinde ise çalışma süresi düzenlenmiş, 102. maddesinde, “Bu Kanunun; ….. (c) 41 inci maddesinde belirtilen fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödemeyen, işçiye hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmayan, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almayan işveren veya işveren vekiline, bu durumda olan her işçi için ikiyüzyirmi Türk Lirası idari para cezası,

Verilir”, 104. maddesinde, “Bu Kanunun 63 üncü maddesinde ve bu maddede belirtilen yönetmelikte belirlenen çalışma sürelerine aykırı olarak işçilerini çalıştıran veya 68 inci maddesindeki ara dinlenmelerini bu maddeye göre uygulamayan veya işçileri 69 uncu maddesine aykırı olarak geceleri yedibuçuk saatten fazla çalıştıran; gece ve gündüz postalarını değiştirmeyen, 71 inci maddesi hükmüne aykırı hareket eden, 72 nci maddesi hükümlerine aykırı olarak bu maddede belirtilen yerlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek çocukları ve gençleri ve her yaştaki kadınları çalıştıran, 73 üncü maddesine aykırı olarak çocuk ve genç işçileri gece çalıştıran veya aynı maddede anılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden 74 üncü maddesindeki hükme aykırı olarak doğumdan önceki ve sonraki sürelerde gebe veya doğum yapmış kadınları çalıştıran veya ücretsiz izin vermeyen, 75 inci maddesindeki işçi özlük dosyalarını düzenlemeyen, 76 ncı maddesinde belirtilen yönetmelik hükümlerine uymayan işveren veya işveren vekiline binikiyüz Türk Lirası idari para cezası verilir.

64 üncü ve 65 inci maddede öngörülen hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için ikiyüzyirmi Türk Lirası idari para cezası verilir” denilmiş, 108. maddesinin 2. fıkrasında, bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği öngörülmüşken, 8.2.2008 gün ve 26781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 578. maddesinin öö bendi ile, 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı Kanun’un 108 inci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmış; anılan madde 15.5.2008 tarihli 5763 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle, “Bu Kanunda öngörülen idari para cezaları, 101 ve 106 ncı maddelerdeki idari para cezaları hariç, gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce verilir. 101 ve 106 ıncı maddeler kapsamındaki idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu İl Müdürü tarafından verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir. 106 ncı maddeye göre verilecek idari para cezası için, 4904 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (h) bendindeki tutar esas alınır” şeklinde değiştirilmiş; madde hükmü 26.5.2008 tarihinde yürürlüğe girmiş; son olarak maddenin ikinci cümlesi, 25.2.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanun’un 79. maddesiyle “101 inci ve 106 ncı maddeler kapsamındaki idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu il müdürü tarafından; birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezası ise işyerlerinin merkezinin bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu il müdürünce verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir” şeklinde değiştirilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nda idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, İzmir 3. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 19.01.2012 gün ve D. İş No:2012/22 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/543

KARAR NO : 2013/102

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesine göre açılan itirazın iptali davasının, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk

K A R A R

Davacı : KOSGEB-Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı

Vekili : Av. İ.Y. – Av. F. C. Y. A. (Adli Yargıda)

Av. E.C.A. (İdari Yargıda)

Davalı : F.S.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Küçükçekmece 1. İcra Müdürlüğünün 2008/15835 takip sayılı dosyasındaki takiplerinde, davalının icra takibine itiraz ettiğini belirterek, davalarının kabulü ile, icra takibine vaki haksız itirazın iptali ve takibin devamına, davalının %40 icra inkar tazminatı ödemesine karar verilmesi istemi ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

Küçükçekmece 3. Sulh Hukuk Mahkemesi; 16.05.2012 gün, E:2011/2415, K:2012/713 sayı ile özetle, davacının kamu kuruluşu niteliğinden idare ve davalının 657 sayılı yasa kapsamında çalışan olduğundan, davalıya yapılan fazla ödemelerin iadesi talebinin idare mahkemesinin görev alanında olduğundan bahisle görevsizlik kararı vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez 28.05.2012 tarihli dava dilekçesi ile, davalının 01.11.2007 tarihine kadar, davacı kurum bünyesinde idari görevli olarak çalıştığını, KOSGEB İdaresi Başkanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun 01.11.2007 tarihli kararı ile görevine son verildiğini, 15.10.2007-14.11.2007 dönemine ilişkin maaşı peşin ödendiğinden, hizmetine son verildiğini, 01.11.2007-14.11.2007 arasındaki 13 günlük maaş tutarı olan 852,98 TL nin davalıdan tahsili için yapılan müracaatın sonuçsuz kalması üzerine davalı aleyhine Küçükçekmece 1. İcra Müdürlüğünün 2008/15835 takip sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalının bu takibe itirazı üzerine Küçükçekmece 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin E:2011/2415 sayılı dosyası ile itirazın iptali davası açtıklarını, mahkemece davanın görevsizlik nedeniyle reddedildiğinden iş bu davanın açılmasının gerektiğini belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, 15.10.2007-14.11.2007 maaş dönemine ait 13 günlük fazla ödenen 852,98 TL nin 15.10.2007 tarihinden itibaren 6183 sayılı AATÜHK hükümleri gereğince uygulanacak gecikme zammı/faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 8. İdare Mahkemesi; 12.06.2012 gün, E:2012/924, K:2012/818 sayı ile özetle; icra takibinden kaynaklanan ve borca itirazın iptali talebiyle açılan davada, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 67. maddesine göre adli yargının görevli olduğundan bahisle davanın görev yönünden reddine karar vererek, 2247 sk. uyarınca dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı kanunun 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, 2247 sayılı kanunun 14. maddesinde yer alan, olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Uyuşmazlığa konu olayda, davacı tarafından adli yargı yerinde “icra takibine yapılan itirazın iptali ve icra inkar tazminatı” istemi ile dava açılmış olup, aynı davacı tarafından aynı davalıya karşı ‘’davalıya yapılan fazla ödemelerin faizi ile birlikte iadesi’’ istemi ile idari yargı yerinde dava açılmış olmakla birlikte, her ne kadar idari yargı yerinde açılan davanın talep kısmında ‘’…fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, 15.10.2007-14.11.2007 maaş dönemine ait 13 günlük fazla ödenen 852,98 TL nin 15.10.2007 tarihinden itibaren 6183 sayılı AATÜHK hükümleri gereğince uygulanacak gecikme zammı/faizi ile birlikte davalıdan tahsili…’’ istenilmiş ise de, idari yargı yerinde açılan iş bu dava özü itibariyle adli yargı yerinde açılan ve tarafları ve sebebi aynı olan ‘’itirazın iptali’’ konulu dava ile aynı olup, her iki davada da olaylar anlatılırken davalıya yapılan fazla ödemelerin iadesi için Küçükçekmece 1. İcra Müdürlüğünün 2008/15835 takip sayılı dosyası ile davalı aleyhine icra takibi başlatıldığı, davalının bu takibe vaki itirazı üzerine takibin durduğu hususları belirtilmiş ve dahi özü itibariyle davaların bu temel saik ile açıldığı ifade edilmiş olup, hal böyle iken, “icra takibine yapılan itirazın iptali” istemi yönünden adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı kanunun 19. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşılmakla birlikte, idari yargı dosyasının son görevsizlik kararını veren mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de, başkanlıkça adli yargı dosyasının da ilgili mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, icra takibine yapılan itirazın iptali istemiyle açılmıştır.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “İlamsız takip” başlıklı Üçüncü Bap, 42-49. maddelerinde takip yöntemleri gösterilmiş; değişik 58. maddesinde, takip talebinin icra memuruna yazı ile veya sözlü olarak yapılacağına işaret edilmiş; değişik 60. maddesine göre, takip talebi üzerine icra dairesince düzenlenen ödeme emrinin değişik 61. maddede öngörülen şekilde takip borçlusuna tebliğ edileceği ve 62-65. maddelerde itiraza ilişkin hükümlere yer verilmiş olup, değişik 66. maddede, süresi içinde yapılan itirazın takibi durduracağı kurala bağlanmıştır.

İtiraz nedeniyle takibin durması üzerine alacaklıya, itirazın iptali için Yasada iki yola başvurma olanağı tanınmış olup, bunlardan birincisi, 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak, ikincisi ise 68, ek 68/a ve ek 68/b maddelerine göre tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını istemektir.

İncelenen uyuşmazlıkta alacaklı konumundaki davacı tarafından, değişik 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak suretiyle itirazın iptali davası açılmıştır.

Söz konusu 67. Madde (Değişik: 18/2/1965 - 538/37 md.), “(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/15 md.) Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.

(Değişik: 9/11/1988 - 3494/1 md.) Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın yüzde kırkından aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

(Mülga dördüncü fıkra: 17/7/2003-4949/103 md.)

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır” hükümlerini taşımaktadır.

Anılan Yasanın değişik 1. maddesinin birinci fıkrasında, “Her asliye mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar icra dairesi bulunur” denilmekte olup, yukarıda hükmü yazılı 67. maddede sözü edilen “mahkeme” ile, icra dairesinin bulunduğu yargı çevresi bakımından bağlı olduğu asliye mahkemesinin anlaşılması ve takip hukukuna özgü bulunan itirazın iptali davasının asliye mahkemesinde görülmesi gerektiği açıktır.

Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri: a)İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b)İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak sayılmıştır.

Bu duruma göre, İcra ve İflas Kanunu’nun değişik 67. maddesine göre açılan itirazın iptali davasının görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Küçükçekmece 3.Sulh Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Küçükçekmece 3. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 16.05.2012 gün, E:2011/2415, K:2012/713 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Somut uyuşmazlıkta, davacının davalı aleyhinde Küçükçekmece 1. İcra Müdürlüğünün 2008/15835 takip sayılı dosyasında başlattığı icra takibine, davalının itirazı ile durması sonucu Adli Yargıda İtirazın İptali davası açılmış, Yargılama sonucunda Uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında bulunduğu gerekçesiyle “Yargı Yolu Yönünden Davanın Reddine” karar verilmiş,

Adli Yargı kararının bu şekilde kesinleşmesinden sonra davacı vekili bu kez İdari Yargıda, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 15.10.2007-14.11.2007 maaş dönemine ait 13 günlük fazla ödenen 852.98 -TL’nin gecikme zammı- faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, İdare Mahkemesince de uyuşmazlığın İ.İ.K 67 maddesinden kaynaklandığı “Adli Yargının görevli bulunduğu” gerekçesiyle Yargı Yolu yönünden dava red edilmiş,

Adli ve İdari Yargı mercileri arasında doğan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın gönderildiği Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda, Sayın Çoğunluk görüşü doğrultusunda Adli Yargının görevli olduğuna karar verilmiştir.

Sayın Çoğunluk görüşüne katılamıyorum.

Zira;

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun Olumsuz Görev Uyuşmazlığı başlıklı 14. maddesi “Olumsuz Görev Uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için Adli- İdari ve Askeri Yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir” hükmünü taşımaktadır.

Uyuşmazlıkta, Adli Yargı merciinde açılan dava İ.İ.K. 67 vd. maddesinde öngörülen İtirazın İptali davası,

İdari Yargı merciinde açılan dava ise TBK 77 vd. maddesinde öngörülen, genel hükümlere göre açılan istirdat (alacak) davası niteliğindedir.

İtirazın İptali Davası ile İstirdat (alacak) davası gerek hukuki nitelikleri ve gerekse sonuçları itibariyle “konusu aynı” davalar değildir.

Olumsuz görev uyuşmazlığının giderilebilmesi için 2247 sayılı Yasanın 14/1 maddesinde öngörülen “... konusu aynı dava ...” şartı eldeki uyuşmazlık yönünden gerçekleşmemiştir.

Bu halde 2247 sayılı Yasanın 27. maddesi gereğince başvurunun usulden reddine karar verilmesi gerekirken, İtirazın İptali Davası ile İstirdat (alacak) Davasını konusu aynı dava olarak nitelendirmek suretiyle uyuşmazlığın esasını inceleyen Sayın Çoğunluk görüşüne karşıyım.

ÜYE

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/551

KARAR NO : 2013/103

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 3213 sayılı Maden Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Z. Oto Nak. Gıda Ambalaj ve Pak. San. Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. C.T.

Davalı : Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı

O L A Y : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 5.1.2012 gün ve …575084 sayılı işlemi ile, davacı adına, ruhsat sahası dışında ruhsatsız ve izinsiz olarak alçıtaşı üretimi yapıldığından bahisle, 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 12. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ayrı ayrı 6.275,19.767,69.280 TL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, 575384 işlem sayısı olarak belirttiği, ancak içeriğinden 575084 sayılı işlem hakkında olduğu anlaşılan dava dilekçesi ile adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

BALA SULH CEZA MAHKEMESİ: 27.3.2012 gün ve D.İş No: 2012/35 sayı ile, davacı hakkında, adına ruhsatlı sahalar ile ilgili imalat haritalarının verilmesi için iki ay, can ve mal güvenliği ile ilgili tedbirlerin alınması için altı ay süre verilmesi gerektiği hususunda, idari yargılamaya konu olabilecek kararlar da verildiği belirtilerek, itirazın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, Bala Asliye Ceza Mahkemesi’nce, itiraz reddedilerek karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 12. İDARE MAHKEMESİ: 6.9.2012 gün ve E:2012/1063 sayı ile, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin konu ile ilgili kararları belirtilerek davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine, bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce bir karar verilinceye kadar yargılamanın ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği….”açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 3213 sayılı Kanun’un 12. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4/6/1985 gün ve 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Amaç” başlığını taşıyan 1. maddesinde, “Bu Kanun madenlerin aranması, işletilmesi, üzerinde hak sahibi olunması ve terk edilmesi ile ilgili esas ve usulleri düzenler” denilmiş; 12. maddesinin, işlemin tesis edildiği anda yürürlükte bulunan beşinci fıkrasında; ruhsat veya işletme izni olmadan üretim faaliyetinde bulunulduğunun tespiti halinde, üretilen madene mülkî idare amirliklerince el konulacağı, bu kişilere, bu fıkra kapsamında üretilmiş olup el konulan ve el konulma imkânı ortadan kalkmış olan tüm madenin, ocak başı satış bedelinin beş katı tutarında idarî para cezası uygulanacağı, bu şekilde maden çıkartılması ve/veya sevk edilmesinin Devlet malına karşı işlenmiş fiil sayılacağı, bu fiili işleyenlerin adlî takibat yapılmak üzere ilgili makamlara bildirileceği, el konulan madenlerin, mülkî idare amirliklerince satılarak bedelinin özel idareye aktarılacağı belirtilmiştir.

3213 sayılı Maden Kanunu’nun 2, 3, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 27, 29, 30, 31, 32, 47; ek 7, 8; geçici 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19. maddelerinde 10.6.2010 gün ve 5995 sayılı Kanun ile değişiklik yapılmış ise de; Maden Kanunu’nda, idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 3213 sayılı Maden Kanunu’nda idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Ankara 12. İdare Mahkemesi’nce yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Bala Sulh Ceza Mahkemesi’nin 27.03.2012 gün ve D. İş No:2012/35 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/583

KARAR NO : 2013/104

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.E.

Vekilleri : Av. Y.D., Av. E.U.,

Av. E.G., Av. A.F.D.

Davalı : Sancaktepe Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedarı olduğu İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, 1 pafta, 646 parsel sayılı taşınmazın, davalı Belediye Başkanlığınca imar uygulamasına tabi tutulduğunu; idarenin imar uygulaması sonrası müvekkiline hissesine isabet eden her hangi bir yer vermediği gibi her hangi bir bedel de ödemediğini; dava konusu taşınmazdaki müvekkil hissesine kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atılmış olduğu hususunun kabulü ile dava konusu taşınmazdaki müvekkili hissesine isabet eden bedelin davalı taraftan faizi ile birlikte tahsilini talep ettiklerini; müvekkilinin dava konusu taşınmazdaki hissesinin önceden 450m2’lik alana tekabül etmekteyken yapılan uygulamalar sonrası 314 m2 ye indiğini; dava konusu taşınmazdaki müvekkili hissesinin imar parseli olarak değerlendirmelerini talep ettiklerini belirterek; davalı tarafın, dava konusu 646 parsel nolu taşınmazda müvekkilinin malik olduğu 449/9058 hissesine kamulaştırma yapılmaksızın el atıldığı hususunun kabulü ile kamulaştırmasız el atılan alan, talep edilen bedele, faize ve fazlaya ilişkin her türlü haklarını saklı tutmak kaydıyla; sözkonusu taşınmazdaki hisse için şimdilik 1.000.00.-TL bedelin dava tarihinden itibaren hesaplanacak faiziyle birlikte davalı taraftan tahsili ile davacı müvekkile hak ve hissesi oranında ödenmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde, dava konusu Sarıgazi 1 pafta 646 parselin içinde bulunduğu bölgede 18.01.1993 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli ıslah imar planına göre 20.11.2001 tarih 1039 sayılı encümen kararı ile 2981-3290- 3366 sayılı kanunun 10/c maddesi gereğince imar uygulaması yapıldığını; imar uygulaması sonucu davacının 449/9058 hisseye tekabül eden 314.77 m2 hissesi olduğunu, 88,29 m2 düzenleme ortaklık payından sonra 226,48 m2 tahsis hesaplandığını, 279 ada 7 parselde 162/422 hisse verildiğini, 64.52 m2’nin bedele dönüştürüldüğünü; tapu dağıtımında hissedarların dilekçelerine göre hatalar yapıldığının tespit edildiğini; hissedarların parselasyon çaplarına göre davacının özel parselasyon çapının gösterdiği yerin 7 metrelik yaya yolunda kaldığı tespit edilerek yeniden düzenleme yapıldığını; 16.05.2002 tarih 347 sayılı Encümen kararı ile değişiklik yapılarak tapuların yeniden tescil edildiğini; yapılan uygulamada davacıya tahsis edilen hissenin tamamının bedele dönüştürüldüğünü; buna göre davacının hissesine 25.00TL/m2 birim fiyat tespit edildiğini, 226.48x25= 5.662,00- TL bedele dönüştürüldüğünü, ancak davacı tarafından müracaat olmadığı için bedelin ödenmediğini; davanın, imar affına dayalı bedel artırım davası olduğunu, müvekkili belediyenin yasal olarak takdir komisyonunun belirlediği bedel ile bağlı bulunduğunu; davacı işlemden bir zarar doğduğu iddiasında ise bunu tam yargı davası şeklinde idare mahkemelerinde ileri sürmesi gerektiğini; 2981 Sayılı yasanın 18. maddesinin b bendine göre “ arsa bedellerinin tespitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değer esas alınır. Ancak belediye veya valiliklerce gerekli görüldüğü taktirde 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununa göre bedel tespiti yaptırılır.” hükmü uyarınca İlçe Kıymet Takdir Komisyonuna bedel tespiti yaptırıldığını; şuyulandırmanın, 2981 Sayılı İmar Affı Kanununa istinaden yapılan bir ortaklığın giderimi işlemi olduğunu; İmar Affı Yönetmeliğinin 23/h maddesine göre; planların(Islah İmar Planları) mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak yapıldığını, fiili durum dikkate alınarak yapılan Islah İmar Planında ise kendi kullanabileceği hissesinden fazla alan kullanmış bulunan hissedarın borçlandırılması ve kendi kullanacağı alandan daha az alan kullanmak zorunda kalan hissedarların ise alacaklandırılması suretiyle bedele dönüştürme yapıldığını, davacının da bu şekilde, hakkını kullanamadığı için bedele dönüştürülmüş ve alacaklandırılmış olduğunu; uygulamanın, usulüne uygun olarak askıya çıkartıldığını, davacının askı süresi içinde herhangi bir itirazının olmadığını, müvekkili Belediye’ye karşı açılan bedel artırım davasının yersiz olduğunu ve reddinin gerektiğini ifade etmiş; bu dilekçesinin haricinde ilk oturumda da görev(yargı yolu) itirazında bulunmuştur.

KARTAL 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:5.9.2012 gün ve E:2012/94 sayı ile, davanın bedele ilişkin olduğu gerekçesiyle, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek amacıyla yürürlüğe konulan 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanunu'nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun ile Valilik veya Belediyelerce, yetki ve sorumluluk alanlarında ıslah imar düzenlemeleri yapılmak suretiyle, yeniden gecekondu yapılmasının önlenmesi için temin edilecek arsaların ve muhafazası mümkün görülen gecekonduların Yasa'da öngörülen usul ve esaslara göre hak sahipliği belirlenen kişilere verilmesine olanak sağlandığı; 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 10. maddesinin (c) bendinde, “İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir..” hükmünün yer aldığı; dosyanın incelenmesinden, İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, 1 pafta, 646 parsel sayılı, davacının paydaşı olduğu taşınmazın da bulunduğu alanda 18.01.1993 tarihli ıslah imar planına dayanılarak 20.11.2011 günlü belediye encümeni kararı ile 2981 sayılı Yasa'nın 10/c maddesi gereğince parselasyon işlemi yapıldığı, ancak işlemde hata yapıldığının saptanması üzerine 16.05.2002 günlü, 347 sayılı belediye encümeni kararı ile değişiklik yoluna gidildiği ve buna göre davacının payından düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan payının tamamının bedele dönüştürüldüğü, ancak davacının başvurmaması nedeniyle bedelin davacıya ödenmediği, bakılan davanın da sözkonusu payın karşılığının ödenmesi istemiyle açıldığının anlaşıldığı; olayda, uyuşmazlığın, davacının 314,77 m2 payı bulunan taşınmazın da bulunduğu alanda 2981 yasaya göre yapılan imar uygulaması sonucu, davacıya payına karşılık herhangi bir tahsis yapılmaması nedeniyle doğan zararına karşılık payının bedelinin ödenmesi gerektiği iddiasına ilişkin olduğu; bunun ise kamu gücüne dayalı, resen ve tek yanlı olarak tesis edilen bir idari işlemden kaynaklandığında kuşku bulunmadığı; her ne kadar, davacı vekili tarafından kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmaz bedelinin ödenmesi istemiyle dava açılmış ve davalı idare tarafından, dava, bedel artırım davası şeklinde nitelendirilmişse de; olayda, davalı idarenin kanuna aykırı olarak davacının taşınmazını elinden alması ya da kanunla getirilen sınırlamalar dışında tasarrufunu engellemesi söz konusu olmadığına göre, kamulaştırmasız el atmanın varlığından söz edilemeyeceği gibi; davacının payı bedele dönüştürülmüş olmakla birlikte, davacının bu konudan haberdar olmadığı, dolayısıyla, anılan bedelin davacıya ödenmemiş olduğu gözönünde bulundurulduğunda, ortada kıymet takdir komisyonunca belirlenmiş olan bedele ilişkin bir uyuşmazlıktan, diğer bir anlatımla çekişmeye konu olan bir bedelden söz edilmesine olanak bulunmaması nedeniyle, bedel artırımı veya haksız fiilden doğan zararların tazmini kapsamında bir dava da bulunmadığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesinde, "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları"nın idari dava türleri arasında sayıldığı; bu durumda, 2981 sayılı Kanun gereğince tesis edilen idari nitelikteki uygulama işlemlerinden doğduğu anlaşılan uyuşmazlığın görüm ve çözümünde idari yargının görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasa'nın 10’uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, davacının hissedarı olduğu, İstanbul İli, Sancaktepe ilçesi, 1 pafta, 646 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda yapılan parselasyon işlemi sonucu davacının payına karşılık herhangi bir yer tahsis edilmediği gibi bedel de ödenmeyerek kamulaştırma işlemi yapılmaksızın el atıldığından bahisle, hissesine karşılık fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Diğer taraftan, imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek amacıyla yürürlüğe konulan 2981 sayılı imar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı işlemler ve 6785 sayılı İmar Kanunu'nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun ile Valilik veya Belediyelerce, yetki ve sorumluluk alanlarında ıslah imar düzenlemeleri yapılmak suretiyle, yeniden gecekondu yapılmasının önlenmesi için temin edilecek arsaların ve muhafazası mümkün görülen gecekonduların Yasa'da öngörülen usul ve esaslara göre hak sahipliği belirlenen kişilere verilmesine olanak sağlanmıştır.

Nitekim, 2981 sayılı Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 10. maddesinin (c) bendinde, “İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir..” hükmüne yer verilmiştir.

Dava dosyasında bulunan İstanbul Sancaktepe Belediye Başkanlığı Emlak İstimlak Müdürlüğünün 26.3.2012 gün ve 518222-2205/5818 ile İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 16.03.2012 gün, 515430-2729 ve 19.03.2012 gün, 515661- 2750 sayılı yazılarında; dava konusu Sarıgazi 1 pafta, 646 parselinde içinde bulunduğu bölgede 18.01.1993 onay tarihli 1/1000 ölçekli ıslah imar planına göre 20.11.2001 tarih 1039 sayılı encümen kararı ile 2981-3290-3366 sayılı Kanunun 10/c maddesi gereğince imar uygulaması yapıldığı, % 28,04 ( DOP ) kesildiği; anılan parselin imar uygulaması gördüğü 15.02.2010 onay tarihli 1/1000 ölçekli Sancaktepe uygulama imar planda kısmen Ticaret + Konut, kısmen Konut, kısmen yolda kaldığı belirtilmiştir.

Davalı idare savunması ile dosyadaki diğer bilgiler bir bütün olarak incelendiğinde; İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, 1 pafta, 646 parsel sayılı, davacının hisedarı olduğu taşınmazın da bulunduğu alanda 18.01.1993 tarihli ıslah imar planına dayanılarak 20.11.2011 günlü belediye encümeni kararı ile 2981 sayılı Yasa'nın 10/c maddesi gereğince parselasyon işlemi yapıldığı, ancak işlemde hata yapıldığının saptanması üzerine 16.05.2002 günlü, 347 sayılı belediye encümeni kararı ile değişiklik yoluna gidildiği ve buna göre davacının payından düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra kalan payının tamamının bedele dönüştürüldüğü, ancak davacının başvurmaması nedeniyle bedelin davacıya ödenmediği, bakılan davanın da söz konusu payın karşılığının ödenmesi istemiyle açıldığı anlaşılmıştır.

Olayda, uyuşmazlığın, davacının 314,77 m2 payı bulunan taşınmazın da bulunduğu alanda 2981 yasaya göre yapılan imar uygulaması sonucu, davacıya payına karşılık herhangi bir tahsis yapılmaması nedeniyle doğan zararına karşılık payının bedelinin ödenmesi gerektiği iddiasına ilişkin olduğu; bunun ise kamu gücüne dayalı, resen ve tek yanlı olarak tesis edilen bir idari işlemden kaynaklandığı kuşkusuzdur.

Her ne kadar, davacı vekili tarafından kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmaz bedelinin ödenmesi istemiyle dava açılmış ve davalı idare tarafından, dava, bedel artırım davası şeklinde nitelendirilmişse de; olayda, davalı idarenin kanuna aykırı olarak davacının taşınmazını elinden alması ya da kanunla getirilen sınırlamalar dışında tasarrufunu engellemesi söz konusu olmadığına göre, kamulaştırmasız el atmanın varlığından söz edilemeyeceği gibi; davacının payı bedele dönüştürülmüş olmakla birlikte, davacının bu konudan haberdar olmadığı, dolayısıyla, anılan bedelin davacıya ödenmemiş olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ortada kıymet takdir komisyonunca belirlenmiş olan bedele ilişkin bir uyuşmazlıktan, diğer bir anlatımla çekişmeye konu olan bir bedelden söz edilmesine olanak bulunmaması nedeniyle, bedel artırımı veya haksız fiilden doğan zararların tazmini kapsamında bir dava da bulunmamaktadır.

Belirtilen duruma göre, imar planı ve 2981 sayılı Kanun gereğince tesis edilen idari nitelikteki uygulama işlemlerinden doğduğu anlaşılan uyuşmazlığın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kartal 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.9.2012 gün ve E:2012/94 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/584

KARAR NO : 2013/104

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-M.B., 2-S.C.

Vekili : Av. O.P.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.C.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, 27428 ada 1 parselde kayıtlı taşınmazın, imar planında kreş alanı olarak ayrıldığını ve tapu kayıtlarına kamulaştırma şerhi konulduğunu; imar planlarının 1994 yılında kesinleştiğini, aradan 17 yıllık bir zaman geçmiş olmasına karşın söz konusu taşınmaz kamulaştırılıp bedelinin ödenmediğini; bu nedenle müvekkillerinin mülkiyet haklarının sınırlandırıldığını, ihlal edildiğini; tapu kaydına kamulaştırma şerhi konulmasının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 02.02.2005 tarih 2004/5-555 Esas, 2005/17 sayılı kararı ile kamulaştırmasız el atma koşullarının kayden ve hukuken gerçekleşmesi olarak kabul edildiğini; yine Yargıtay Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih 2010/5-662 Esas,2010/651 Karar sayılı kararı ile taşınmazın imar planında kamu alanı olarak ayrılması ve uzun süre kamulaştırılıp bedelinin ödenmemesinin kamulaştırmasız el atma olarak kabul edildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla; mülkiyetin davalı idareye terkini karşılığında şimdilik her bir davacı için 5.000,00 TL olmak üzere toplam 10.000,00 TL alacağın dava tarihinden kesinleşme tarihine kadar yasal faiz, kesinleşme tarihinden sonrası için Anayasanın 46.maddesi uyarınca Kamu alacakları için öngörülen faiz oranı uygulanacak şekilde davalılardan müşterek ve müteselsil sorululuk hükümlerine göre tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 15.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:30.5.2012 gün ve E:2011/565 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat niteliğinde bulunduğu, 2942 sayılı yasanın geçici 1. maddesine göre yetkili ve görevli mahkemenin taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi olduğu gerekçesiyle davalının yargı yeri görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında kreş alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında kreş alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın kreş alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında Kreş Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı için 5.000,00 TL olmak üzere toplam 10.000,00 TL’nin faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 16.1.2012 tarih 1395 sayılı yazısında; dava konusu edilen 27428 ada 1 parselin; Belediye Meclisinin 16/08/1991 tarih ve 198 sayılı kararı ile kabul edilerek Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca da 04/12/1992 tarihinde onaylanarak askı ve ilan işlemlerini müteakip kesinleşen l/l000 ölçekli Karakusunlar l. Etap İmar planı onama sınırları içinde kaldığı; anılan imar planına istinaden 3194 sayılı imar kanunun 18. maddesi ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak hazırlanan 81126 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye giren kadastral parsellerden %34,99 Düzenleme ortaklık payı kesildiği, 27428 ada 1 sayılı parselin kamu alanı olması sebebiyle düzenlemeye giren kadastral parsellerden pay verilmek suretiyle oluşturulduğu; anılan parseli de kapsayan 81126 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 12/08/1993 tarih ve 2907 sayılı kararıyla onaylanarak askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleşerek tapuya tescilinin sağlandığı belirtilmiş; taşınmaz üzerinde fiilen yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın uygulama imar planıyla Kreş Alanı kullanımında kaldığı, çok uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.5.2012 gün ve E:2011/565 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/585

KARAR NO : 2013/106

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-H.K., 2-F.A.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. C.Y.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Çukurca Mahallesi 26796 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Okul yeri, Lise alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun, 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayı ile, bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini, idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 3.000TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalı idareden tahsili; dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:15.11.2011 gün ve E:2011/358 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 3.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Çankaya İlçesi, Çukurca Mahallesi 26796 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın Çankaya Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde kaldığı, Çankaya Belediye Meclisinin 04.03.1988 gün ve 186 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Çukurca Mahallesi II. kısım Islah İmar Planında kullanım kararının “LİSE” alanı olarak ayrıldığı, dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Okul(Lise) Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 9.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.11.2011 gün ve E:2011/358 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/586

KARAR NO : 2013/107

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.H.

Vekili : Av. E.K.

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. P.G.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi Karakusunlar Mah. 27549 Ada 7 Parsel sayılı taşınmazın da içinde bulunduğu alana ilişkin olarak yapılan imar düzenlemesi neticesinde, taşınmazın sosyal ve kültürel alan olarak ayrıldığını; imar düzenlemesinin yapıldığı tarihten şu ana kadar söz konusu taşınmazda herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığı gibi fiili olarak da el atma durumunun mevcut olmadığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2010/5-662 - 2010/651 sayılı ve 15.12.2010 tarihli kararı ile 2011/5-148 Esas, 2011/303 Karar ve 11.05.2011 tarihli kararında da dile getirildiği üzere imar planıyla kamuya tahsis edilmiş ancak uzun yıllar kamulaştırma programlarına alınmamış taşınmazların maliklerinin, taşınmazlarından diledikleri gibi yararlanmalarının önünde fiili bir engel yaratıldığını; bahsi geçen kararlarda da belirtildiği üzere mülkiyet hakkının, 1982 Anayasası ve başta Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi olmak üzere ülkemizin taraf olduğu uluslararası metinlerde güvence altına alındığını; İmar planında sosyal ve kültürel alan olarak tahsis edilen taşınmazın hangi tarihte kamulaştırma işlemine konu olacağı bilinemediğinden, müvekkilinin ileriye yönelik olarak taşınmaz üzerine inşaat yapma, rayiç bedel üzerinden satma gibi mülkiyet hakkının kendisine verdiği yetkileri kullanamadığını; fiili ve hukuki durumun, idarenin fiilen el atmasıyla gerçekleşen sonuçlarla bir farklılık yaratmadığını, haksız olarak mülkiyet hakkının özüne dokunulduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla Ankara İli Çankaya İlçesi Karakusunlar Mahallesi 27549 Ada 7 Parseldeki müvekkiline ait hisse yer bedeline ilişkin olarak şimdilik 10.000 TL’nin; yapılacak tahkikat neticesinde alacağın tamamı belirlendiğinde hisse yer bedelinin tamamının; dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu davalı kurumlardan tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:31.5.2012 gün ve E:2012/83 sayı ile, kamulaştırmasız el atma davalarında Adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle davalıların yargı yolu itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sosyal ve kültürel tesisler alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sosyal ve kültürel tesisler alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sosyal ve kültürel tesisler alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmaza, imar planında sosyal ve kültürel alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın bedelinden, fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere şimdilik 10.000 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedarı bulunduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi Karakusunlar Mah. 27549 Ada 7 Parsel sayılı taşınmazın, Çankaya Belediye Meclisince onaylanarak kesinleşen Karakusunlar 3. etap imar planı onama sınırları içinde kaldığı, anılan imar planına istinaden 3194 sayılı kanunun 18. maddesi ve ilgili yönetmelikler uyarınca hazırlanan 81129 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye giren kadastral parsellerden %34,99 Düzenleme ortaklık payı kesildiği; anılan parselin kamu alanı olması sebebiyle düzenlemeye giren kadastral parsellerden pay verilmek suretiyle oluşturulduğu; imar planı ile E=0,30 . H.Max=5.00 olmak üzere Sosyal Kültürel Tesis Alanı olarak belirlendiği; 81129 nolu parselasyon planının, Belediye Encümeninin 22/06/1995 tarih ve 3123 sayılı kararıyla onaylandığı, askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleşerek tapuya tescilinin sağlandığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sosyal Kültürel Tesis Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 31.5.2012 gün ve E:2012/83 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/587

KARAR NO : 2013/108

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.T.

Vekilleri : Av. N.S., M.Z.K.

Davalılar : 1-Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.E.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. C.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, , Mamak İlçesi Kızılcaköy mevkii, 39246 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 01.07.2003 tarihinde imar görerek Park alanı olarak ayrıldığını; Yargıtay HGK’nun 2010/5-662 esas 2010/651 karar sayılı içtihadında belirtildiği üzere “uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilememesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği bu haliyle idarenin eyleminin mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğu.... bu itibarla kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının doğal sonucu, idarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceği açıktır." içtihadı doğrultusunda, davalı kurumlara uzlaşma talebinde bulunulduğunu, ilgili kurumların verdikleri cevabi yazıda “ ...Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde muhtelif zamanlarda tasdik edilmiş imar planları kapsamında ayrılmış KOP alanları, ilgili yatırımcı kamu kurum ve kuruluşlarının (eğitim, sağlık, spor v.b.) muvafakat etmesi kaydıyla maliklerince ilgili belediyesinden alınacak ruhsatla özel amaçlı da kullanılabilir.” demek suretiyle park alanı olarak ayrılan ve müvekkilinin hissesine tekabül eden bedelin ödenmesine yanaşmadıklarını; müvekkilinin 9 yıldan uzun süredir tasarruf hakkının elinden alındığını; 1954 tarihinde Türkiye’nin imzalamış olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ek olarak imzalanmış olan İnsan Hakları ve Temel Hakların Korunmasına ilişkin protokolün 1,2 ve 3. maddelerinde mülkiyet hakkının düzenlendiğini, Mahkemenin Spormg ve Lonnroth kararlarında, kamulaştırma izni ve inşaat yasağının uzun bir süre için öngörülmüş olmasının, toplumsal menfaat ile bireysel yarar arasındaki dengeyi bozduğu sonucuna varıldığını; yine Anayasanın 35 ve 46. Maddelerine aykırı davranılarak, Türk Medeni Kanunu’nun 618 ve 683. Maddelerinde belirtilen mülkiyet hakkının kullanılmasının engellendiğini; davalı idarenin müvekkilinin taşınmazını park alanı olarak ayırmasına ve şimdiye kadar da fiili olarak park alanına çevirmemiş olması nedeniyle bedelini de ödememek suretiyle mülkiyet hakkını engellediğini ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava açma hakları saklı kalmak kaydıyla, toplam 2.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar ilk cevap dilekçelerinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 19. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:14.9.2012 gün ve E:2012/253 sayı ile, Yargıtay emsal kararları gereğince, davalıların yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında park alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında park alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın park yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı şimdilik 2.000,00 TL.'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedar olduğu, Ankara ili, Mamak İlçesi Kızılcaköy mevkii, 39246 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Mamak Belediye Meclisinin 27.01.1994 gün ve 146 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 26.05.1998 tarih ve 163-214/96(471)2393 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Mamak Organize Küçük Sanayi Sitesi Uygulama İmar Planı kapsamında kaldığı, parseli içeren bölgeye ilişkin 1/100.000 yahut 1/500.000 ölçekte bir planın bulunmadığı; imar planı uygulamasında 3194 Sayılı Yasanın 18. Maddesine göre % 35 düzenleme ortaklık payının kesildiği, taşınmazın arsa niteliğinde bulunduğu, Meskun mahal dışında olduğu, etrafında yerleşim sahasının bulunmadığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Park Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 19.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.9.2012 gün ve E:2012/253 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/588

KARAR NO : 2013/109

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.D.T.

Vekili : Av. S.M.

Davalılar : 1-Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. U.E.

3- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Karakusunlar Mah. 13780 Ada. 1 parsel sayılı ve 2317 m2 yüzölçümündeki arsanın tamamı müvekkilinin murisine ait iken, murisinin vefatı ile müvekkili ve diğer mirasçılara intikal ettiğini, bu taşınmazın 1988 yılında yapılan imar planında, Anaokul Alanı olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; 22 yıla aşkın bir süreye rağmen, sorumlu davalı idarenin bu güne kadar Kamulaştırma Kanununa uygun işlem ve eylemlerde bulunmadığını; böylelikle taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kısıtlandığını; idarenin bu davranışının, Anayasaya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesindeki mülkiyet hakkına ve Kamulaştırma Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil ettiğini; bu sebeple, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, “hukuki el atmayı kamulaştırmasız el atma olarak” kabul ettiğini belirterek; davalı idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el attığının tespiti ile, Davalarının kabulüne ve dava konusu taşınmazın toplam bedelinin belirlenmesi ile, fazlaya ilişkin ve davayı ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000.TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak tatarlarına ödenmesine; dava konusu taşınmazın tapu kaydının, davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar birinci cevap dikçelerinde davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 20.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:2.10.2012 gün ve E:2012/235 sayı ile, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yerleşmiş içtihatları ile Yargıtay hukuk Genel Kurulunun içtihatları gereğince hukuki el atmalarda dahi adli yargının görevli olduğunun belirlendiği gerekçesiyle, yargı yolu itirazının reddine, Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Davalılardan Ankara İl Özel İdaresi ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeler üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında anaokulu alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında anaokulu alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın anaokulu yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, “anılan davalı idareler” ile “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesine ilişkin kısmı” yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmaza, imar planında anaokulu alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL'si bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedarı bulunduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Karakusunlar Mah. 13780 Ada. 1 parsel sayılı taşınmazın, İmar planında “Anaokulu ” kullanımında kaldığı; söz konusu parselin 3194 sayılı İmar Kanunun 18.maddesi ve ilgili Yönetmelikler uyarınca Kamu Ortaklık Paylarından (KOP) oluşturulduğu; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Anaokulu Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına ve aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Ankara İl Özel İdaresi ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.10.2012 gün ve E:2012/235 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/589

KARAR NO : 2013/110

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.Y.

Vekilleri : Av. İ.L., Av. A.F.B.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. A.G,

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi Yuva Köyü 43093 ada 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında 20.03.1998 ten bu tarafa okul(lise)alanı olarak ayrıldığını; plan uygulaması gerçekleştirilerek kamulaştırılması yapılmadığı gibi bu zaman zarfında başka bir arsa veya imar ve yapılaşma hakkı da verilmediğini; YHGK’nun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662 E., 2010/551 K.sayılı emsal kararı uyarınca, bu tür durumlarda kamulaştırmasız el atma olgusunun kabulü ile taşınmaz bedelinin ödenmesine karar verilmesi gerektiğini; bu haliyle idarenin eyleminin mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli olduğunu; bu doğrultuda davacının dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri kapsalında mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceğini; bu hususta uzlaşma isteklerinin olmadığını ifade ederek; dava konusu 43093 ada 1 parselde bulunan müşterek mülkiyete haiz arsada müvekkillere ait arsa paylarının idare adına tesciline, fazlaya ilişkin her türlü hak saklı kalmak üzere dava tarihinden itibaren hesaplanacak kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faiz oranı ile 20.000 TL’nin davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:22.6.2012 gün ve E:2011/562 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında lise alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında lise alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın lise alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın, davacının taşınmazının, imar planında lise alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşılarak” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 20.000 TL’nin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün, 17.1.2012 gün 48/110-918 sayılı yazısında 43093 ada 1 parselin; 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı doğrultusunda hazırlanan, 22.05.1996 tarih ve 85 sayılı kararı ile Belediye Meclisince onaylanan, 3030 sayılı yasanın 14. maddesi gereğince Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın 13.06.1996 gün ve 06.BBB.08.04.İM.1.2.1428-3531/96(168) sayılı yazısı ile onaylanan Yuvaköyü ve Çevresine ait 1/1000 ölçekli imar planında ve bu planın uygulaması, Belediye Encümeninin 06.05.1997 tarih ve 1515 sayılı kararı ile onaylanmış ve 1 aylık askı süresi 16.05.1997 gün ve 22991 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak tamamlanmış olan 84138 nolu parselasyon planı kapsamında E: 1.00 ve Hmax:Serbest yapılaşma koşullarıyla Kamulaştırma Ortaklık Payı (KOP) hissesi olarak ‘"Lise Alanı” kullanımında kaldığı, 84138 nolu parselasyon planının plan notlarının 15. Plan notunda; “15. Kamu ortaklık payı alanlarında (Kentsel Rekreasyon Alanı, Sağlık Alanı, Eğitim Alanları, İdari Tesis Alanları, Ağaçlandırılacak Alan, B.H.A., Pazar Alanları, SKT, İsale Hattı, Resmi Kurum Alanları v.b.) hak sahibi olanlar, hisselerim İlgili kamu kuruluşuna aynı amaçla kullanılmak üzere tapuda bedelsiz terk etmeleri durumunda inşaat alanı(yapı yoğunluğu) % 10 arttırılır, ancak konut sayısı (nüfus yoğunluğu) artışı getirilemez." denildiği, bu hususta bedelsiz terk edildiği taktirde hissedarın aynı plandaki diğer alanında inşaat alanının %10 artırılabileceği hususlarının tespit edildiğinin belirtildiği; dava konusu taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Lise Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.6.2012 gün ve E:2011/562 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/590

KARAR NO : 2013/111

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.T.

Vekili : Av. E.H.G.

Davalılar : 1-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

2-Keçiören Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. G.Y.

3-Gençlik ve Spor Bakanlığı

Vekili : Av. H.Ş.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedarı olduğu, Ankara İli, Keçiören İlçesi Ovacık Mahallesi, 90224 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planlarında "Spor Alanında" kaldığını bu güne kadar üzerinde tahsis amacına uygun bir tesis kurulmadığını veya kamulaştırılmadığını, mülkiyet hakkını kısıtlayan tahsis amacı dışına da çıkarılmadığını; bu haliyle mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el koyma olgusunun gerçekleştiğini; davalıların eyleminin kamulaştırmasız el atma olduğunun, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih ve 2010/5-662E- 2010/551K sayılı ilamıyla da hüküm altına alındığını; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin 23.09.1981 tarihli Sporrong ve Lonnrtoh Kararlarında da kamulaştırma izni ve inşaat yasağının uzun bir süre öngörülmüş olmasının toplumsal yarar ile bireysel menfaat arasındaki dengeyi bozduğunun vurgulandığını; davalılar ile uzlaşmak istemediklerini; 6100 Sayılı HMK'nın "Belirsiz Alacak ve Tespit Davası” 107. Maddesi kapsamında taşınmazın değerinin tahkikat aşamasında belirlenebileceğinin aşikar olduğunu, bu nedenlerle davalarını belirsiz alacak davası olarak açtıklarını ifade ederek; fazlaya dair her türlü dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile müvekkiline ait taşınmaza davalılar tarafından Kamulaştırmasız el atılması nedeniyle, şimdilik 30.000TL tazminatın taşınmaza fiilen el atıldığı tarihten itibaren işleyecek amme alacaklarına uygulanan faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Keçiören Belediye Başkanlığı Vekilleri ilk cevap dilekçelerinde, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 20. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:29.6.2012 gün ve E:2012/202 sayı ile, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yerleşmiş uygulamalarına göre adli vargı görevli olduğundan yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında spor alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın spor alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 30.000,00 TL'si tazminatın, amme alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedarı olduğu, Ankara İli, Keçiören İlçesi Ovacık Mahallesi, 90224 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Keçiören Belediyesi tarafından yapılan Ovacık 2. Etap Revizyon İmar Planı kapsamında kaldığı; anılan parselin bir önceki onaylı imar planlarına göre Sportif Tesisler Alanı kullanımına ayrıldığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacının hissedarı olduğu taşınmazın imar planıyla Sportif Tesisler Alanı kullanımında kaldığı, aradan çok uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.6.2012 gün ve E:2012/202 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/591

KARAR NO : 2013/112

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-Ş.G., 2-İ.Ş.

Vekili : Av. Z.K.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin İstanbul, Sancaktepe, Samandıra, Kayalar Mevkii, 7026 Ada, 2 parsel sayılı taşınmazın müşterek maliki olduğunu; anılan parselin, “Dere Mutlak Koruma Alanı ” içinde kaldığını; İSKİ Kanunu ve İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği'ne göre, mezkûr parselde hiçbir yapılaşma yapılamadığını, parselin tamamen kısıtlandığını ve mülkiyet hakkının ihlal edildiğini; dava konusu parselin İmar Kanununun 18. Maddesine göre imar uygulaması yapıldığından; arsa vasfında olduğunu; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin, 11.10.2006 tarih ve 2008/902 E. Sayı ile mutlak koruma alanında kalan parsellerin Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre değerinin belirlenip maliklerine verilmesi gerektiği yönünde içtihat oluşturduğunu; kamulaştırmasız el atma nedeniyle, müvekkillerinin dava konusu taşınmazdaki mülkiyet haklarının ihlale uğradığını ve taşınmazlarından istifadelerinin engellendiğini; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2011/17580 E, 2011/20948 K. sayılı 13.12,2011 tarihli kararı ile idareye uzlaşma için başvurmanın, dava şartı olmaktan çıkarıldığını ifade ederek; fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydıyla; dava konusu taşınmazlara kamulaştırmasız el atma nedeniyle; şimdilik 1.000,00-TL bedelin, dava gününden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği dilekçede görev yönünden itirazda bulunmuştur.

KARTAL 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 4.9.2012 gün ve E:2012/289 sayı ile, davalı tarafın görevsizlik itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasa'nın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Ömerli Baraj Gölü Uzun Mesafeli Koruma Alanı kapsamında kalan taşınmazın ayrıca dere mutlak koruma alanında bırakıldığından bahisle kamulaştırılması gerekirken kamulaştırılmadığı dolayısıyla fiili el atma olmamakla birlikte hukuki el atma yoluyla mülkiyet hakkına kısıtlama getirildiği, bu durumun da kamulaştırmasız el atma niteliğinde olduğu ileri sürülmek suretiyle, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılan imar planları sonucu taşınmaz üzerinde tasarruf olanağı kalmadığından taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesine karar verilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; dava dilekçesinde mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin Adli Yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince İdari Yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların müşterek maliki olduğu taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 1.000,00TL'nin faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan ve davalı İdarece Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen 5.6.2012 tarih ve 276657 sayılı yazıda; dava konusu taşınmaz üzerinde İdarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediği; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığı, parsele İdareleri tarafından el atılmadığı; dava konusu Sancaktepe İlçesi, Samandıra mah. 7026 ada 2 nolu parselin; 14.01.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, anılan yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı, bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığı; imar planı yapmaya yetkili kurumlarca belli yapı yaklaşma sınırları getirilebildiği, mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken ilgili yönetmelik hükümlerine göre Sancaktepe İlçesi, Samandıra mah 7026 ada 2 nolu parsel ÖMERLİ BARAJ GÖLÜNÜN UZUN MESAFELİ KORUMA ALANINDA ve 11.02.2010 tarih 514 sayılı, 12.10.2009 tarih 1979 sayılı İBB Meclis Kararı ile onaylanan plan sahasında bulunduğu, uzun mesafeli koruma alanında İdarelerince kamulaştırma yapılmadığı; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, Eski Yönetmeliğe göre hiçbir yapılaşma hakkına sahip değilken, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, yönetmelik EK-2'de verilen yoğunluk değerlerinde YAPILAŞMA HAKKINA KAVUŞMUŞ olduğu, imar planı yapılması halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; söz konusu yönetmelik değişikliğinden önce yürürlüğe girmiş olan imar planlarındaki dere mutlak koruma alanlarının iptal edilmesi, yapı yaklaşma sınırı getirilerek bu alanlarda imar hakkı verilmesine bu hakların kullanımını düzenleyen plan değişikliğinin, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girmiş olduğu; 13/01/2012 tarih ve 170 sayılı söz konusu İBB Meclis Kararı ile; yönetmelikten önce yürürlükte olan içmesuyu havzaları yönetmeliklerine göre hazırlanarak onaylanan ve halen meriyette olan 1/5000 ölçekli nazım imar planları ve bu planlar üzerinde yapılan plan değişikliklerinde; içmesuyu havzalarını besleyen derelerin her iki yanından 100'er metrelik koruma mesafeleri bırakılan "dere mutlak koruma" alanlarına ilişkin "dere mutlak koruma alanı”, "dere mutlak koruma kuşağı" ve "dere koruma kuşağı" lejA.ının kaldırılarak "dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı" olarak yeniden düzenlenmesi ile plan notlarında buna göre düzenleme yapıldığı; dava konusu taşınmazlara dair alınmış bir kamulaştırma kararı ve kamu yararı kararı bulunmadığı, taşınmaz maliklerine tebligat çekilmediği, parseller için 2942 sayılı kanununa göre herhangi bir kamulaştırma bedeli blokesi yapılmadığı, 4650 sayılı kanunla değişik 2942 sayılı kanunun 10. maddesine göre İdareleri adına bedel tespiti ve tescil davası açılmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacılar tarafından, Ömerli Baraj Gölü Uzun Mesafeli Koruma Alanı kapsamında kalan taşınmazın ayrıca dere mutlak koruma alanında bırakıldığından bahisle kamulaştırılması gerekirken kamulaştırılmadığı dolayısıyla fiili el atma olmamakla birlikte hukuki el atma yoluyla mülkiyet hakkına kısıtlama getirildiği, bu durumun da kamulaştırmasız el atma niteliğinde olduğu ileri sürülmek suretiyle, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılan imar planları sonucu taşınmaz üzerinde tasarruf olanağı kalmadığından taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesine karar verilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kartal 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.9.2012 gün ve E:2012/289 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/593

KARAR NO : 2013/113

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-C.T., 2-A.U.

Vekilleri : Av. H.Ü., Av. H.S.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedarı olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, 2.Bölge K.Kusunlar Mahallesi 27552 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, imar planında anaokul yeri olarak ayrıldığını, bu şekilde tasarruf haklarının kısıtlandığını; taşınmazın kamulaştırılması veya tahsis amacı dışına çıkarılması için bugüne kadar hiçbir işlem yapılmadığını; İdarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma olduğunu; kamulaştırmasız el atma müessesesinin, kaynağını ve dayanağını Anayasa ve yasalardan almayan, mülkiyet hakkının özüne dokunan bir işlem olduğunu, bu nedenlerle imar planlarında uzun süre okul yeri olarak ayrılmış bulunan dava konusu taşınmazın kamulaştırmayarak ve takas yoluyla davacı malike başka bir taşınmaz vermeyerek maliklerin tasarruf hakkını engelleyen davalı idarenin işleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığını, bunun hukuk güvenliğini yok ettiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun E:2010/5-662 ve K:2010/651 Nolu Kararının, taleplerinin doğruluğunu açıkça ortaya koyduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00-TL'nin dava tarihinden itibaren davalıdan kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faiz oranı ile tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği dilekçede ve ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 4.10.2012 gün ve E:2012/51 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında Anaokulu Alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında "Anaokulu Alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın anaokulu yeri olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 30.5.2012 gün ve …14762 sayılı yazısına göre, davacının hissedarı olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, 2.Bölge K.Kusunlar Mahallesi 27552 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Belediye Meclisince onaylanarak kesinleşen Karakusunlar 3. etap imar planı onama sınırları içinde kaldığı, anılan imar planına istinaden 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak hazırlanan 81129 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye giren kadastral parsellerden %34,99 Düzenleme ortaklık payı kesildiği, 27552 ada 1 sayılı parselin kamu alanı olması sebebiyle düzenlemeye giren kadastral parsellerden pay verilmek suretiyle oluşturulduğu,anılan parseli de kapsayan 81129 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 22/06/1995 tarih ve 3123 sayılı kararıyla onaylandığı, askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleşerek tapuya tescilinin sağlandığı, meskün alan içinde olduğu, etrafında yerleşim alanlarının bulunduğu, Mücavir Alan ve Çukurambar Mahallesi sınırlan içinde bulunduğu belirtilmiş, parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla ana okulu yeri kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.10.2012 gün ve E:2012/51 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/594

KARAR NO : 2013/114

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : H.Y. Mirasçıları; 1-U.Y.,2-N.A.,3-S.K., 4-Ş.Y., 5-H.Y., 6-E.A., 7-E.Y., 8-F.Ç.,9-Ş.T.

Vekili : Av. E.Y.

Davalı : Giresun Üniversitesi Rektörlüğü

Vekilleri : Av. E.A., Av.T.M.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin, Giresun İli, Merkez İlçesi Gaziler Mahallesi’nde kain, 1073 Ada, 110, 108 ve 102 Parsel sayılı taşınmazlarda iştirak halinde malik olduğunu; bu taşınmazların, Giresun Belediyesi İmar Komisyonu tarafından 1985 yılında yapılan imar planında ve 1989 yılında yapılan ek imar planında “üniversite alanı içerisinde” gösterildiğini; 1985 yılından günümüze kadar. kamu hizmetine tahsis edilmesine rağmen tahsis amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını; müvekkillerinin mülkiyet hakkından doğan yararlanma, kullanma, tasarrufta bulunma gibi hakları engellenerek taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını, bu nedenle de; davalı tarafın, müvekkillere kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat ödemesi gerektiğini; imar planı değişikliği için yapılan başvuruların Giresun Belediyesince reddedildiğini; davalı rektörlüğün de taleplerini reddettiğini; taşınmazından, mülkiyet hakkının verdiği yetkilerle donatılmış olarak, dilediği gibi tasarrufta bulunmalarının idarece engellenmiş olmasının, “Hukuk Devleti” ilkesinin en önemli unsurlarından biri olan “Hukuk Güvenliği” ni zedelediğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2010/5-662 E., 2010/651K. sayılı kararında, uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, kamulaştırma yoluna gidilmemesi, idarenin pasif kalıp, işlem yapmaması, mülkiyet hakkını ortadan kaldırılması nedeniyle kamulaştırmasız el atma olgusu için yeterli olduğunu, İdarenin hukuka aykırı eylemi ile mülkiyet hakki engellenen taşınmaz mal sahibinin dava yolu ile kamulaştırmasız el atma hükümleri uyarınca mülkiyetin bedele çevrilmesini yani taşınmazın değer karşılığının verilmesini isteyebileceğine hükmedildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere; Giresun İli, Merkez İlçesi Gaziler Mahallesi’nde kain, 1073 Ada, 110, 108 ve 102 Parsel sayılı müvekkil taşınmaza davalı idarenin kamulaştırmasız el atması nedeniyle 1.000,00-TL’nin kamulaştırmasız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili ile müvekkilleri adına kayıtlı olan taşınmazın payları oranında davalı adına tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

GİRESUN 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:30.5.2012 gün ve E:2012/83 sayı ile, Uyuşmazlık Mahkemesinin 2011/238 esas, 2012/63 karar sayılı dosyası da nazara alındığında ve davanın kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminata ilişkin olduğu, mahiyeti itibariyle tazminat davası sonucunda tescil kararı da verilebileceği, bu konuda idari mahkemenin yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle itirazın reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürütmek suretiyle, imar planında üniversite alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında üniversite alanı olarak ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın mali ki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın üniversite alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği, açıklanan nedenle, davanın taşınmazların bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazların bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların iştirak halinde maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında üniversite alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere; 1.000,00TL'nin kamulaştırmasız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden; Giresun Merkez Erikliman Köyü, 144 ada, 102,108,110 parsel sayılı taşınmazların ilk olarak 1985 onaylı imar planı ile imar kapsamına alındığı; bu planda 102 nolu parselin yaklaşık 8650 m2, 108 nolu parselin 5970 m2 ve 110 nolu parselin 4140 m2 lik kısmının üniversite alanında kaldığı; 1998 yılında onaylanan revizyon imar planında ise taşınmazların hemen hemen tamamının üniversite alanına alındığı, 2008 yılında onaylanan ve halen yürürlükte bulunan imar planında da taşınmazların üniversite alanında kaldığı, taşınmazlar üzerinde imar planı doğrultusunda herhangi bir yapılaşmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların maliki olduğu taşınmazların imar planıyla Üniversite Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Giresun 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.5.2012 gün ve E:2012/83 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/595

KARAR NO : 2013/115

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : L.K.

Vekilleri : Av. A.V., Av. G.A.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Hilal Mahallesi’nde kain 27643 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın 17/05/1996 tasdik tarihli kesinleşmiş imar planına göre ilkokul alanı olarak ayrıldığını, aradan geçen zaman içerisinde, imar planındaki tahsis amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını, taşınmazın plandan önceki haliyle kaldığını; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 10. maddesine göre, imar planında kamu hizmet tesislerine tahsis edilen bir yerin yasada öngörülen 5 yıllık süre içerisinde, kamulaştırılmaması durumunda dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu; mülkiyeti davacıya ait olan taşınmazın imar planında ilkokul alanı olarak ayrılmış olmasına rağmen tapu kaydının halen davacının üzerinde bulunduğunu, plan ve tapudaki mevcut şerh nedeniyle, mülkiyet hakkının özünün zedelendiğini; davalının imar planındaki tahsis amacına uygun hiçbir işlem yapmaması ve malikin de bu nedenle mülkiyetten kaynaklanan haklarını kullanamamasının kamulaştırmasız el koyma niteliğinde olduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 15/12/2010 tarih ve 2010/5-662 E., 2010/651 K. Sayılı, Yargıtay 5. H. D.' nin 2010/21713 E., 2011/4198 K. Sayılı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Sporrong ve Lonnroth kararlarında açıklandığı üzere; imar planı ile Kamu hizmetine tahsis edilen bir taşınmazın, bu tahsise uygun olarak, yasal süresi içerisinde Kamulaştırma yapılarak bedelinin ödenmemesinin kamulaştırmasız el koyma olarak kabul edildiğini ifade ederek; Ankara ili - Çankaya ilçesi - Hilal Mahallesi'nde kain 27643 ada -2 parselde kayıtlı taşınmaza malik olan müvekkiline ait 30/9855 hisselerin tapularının iptali ile davalı adına tesciline; her türlü dava ve talebe ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000 TL’sinin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacı müvekkiline ödenmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 5.7.2012 gün ve E:2012/31 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında lise alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında lise alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın lise yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında İlkokul Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 10.000 TL tazminatın, faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 8.3.2012 gün ve 7207 sayılı yazısına göre, dava konusu edilen 27643 ada, 2 parselin; Belediye ve Mücavir alan sınırı içinde Hilal Mahallesinde bulunduğu, Hilal Mahallesi 2. Etap imar planına ait 81141 nolu parselasyon planı ile oluştuğu, İmar planı ile E=1.20 , H.Max= Serbest olmak üzere Temel Eğitim Alanı olarak belirlendiği, söz konusu 81141 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 01/02/1990 tarih ve 318 sayılı kararıyla onaylanarak askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleşerek tapuya tescilinin sağlandığı, 5-27643 ada 2 sayılı parselin 3194 sayılı imar kanunun 18. maddesi ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda 81141 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye giren kadastral parsellerden pay verilmek suretiyle KOP(Kamu Ortaklık Payı) "tan oluşturulduğu belirtilmiş; parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.7.2012 gün ve E:2012/31 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/597

KARAR NO : 2013/116

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : O.D.

Vekilleri : Av. Y.Ç., Av. B.İ., Av. F.T.Ü.

Davalı : İstanbul İl Özel İdaresi

Vekili : Av. F.K.Ş.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkiline ait olan, Kartal İlçesi, 180 pafta, 2180 ada, 24 parsel sayılı taşınmazın, imar planında kreş sahasında kaldığını; müvekkilinin, imar planında tadilat yapılarak taşınmazın kreş sahasından çıkarılmasına yönelik 1987 tarihli başvurularının reddedildiğini; taşınmazdan uzun yıllardır hiçbir şekilde kullanma, tasarruf etme veya faydalanma imkanı bulunmadığını; mevcut hukuka aykırı durumun neredeyse 25 senedir devam ediyor olmasının, müvekkilinin kişisel yararı ile kamu yararı dengesini müvekkilini mağdur eder şekilde bozduğunu; taşınmazından faydalanma ve tasarruf hakkı elinden alınan müvekkiline, taşınmazın değerinin de ödenmediğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2010/5-662 E. - 2010/651 K. sayılı 15.12.2010 tarihli kararında “Dava konusu taşınmazı kamulaştırmayarak pasif kalmak suretiyle tasarrufu engelleyen idarenin Anayasada düzenlenen temel hak ve hürriyetler ile mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemez. Yıllarca uygulama yapılmamış olması ortada kamu yararı bulunmadığının kabulünü gerektirir. Mülkiyet hakkının sağladığı yetkilerin yıllarca engellenmiş olması hukuk güvenliğini zedelemektedir, hukuk güvenliğini yok etmektedir” denildiğini; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince, 23.09.1981 tarihli Sporrong ve Lonnroth kararlarında; “kamulaştırma izni - inşaat yasağının uzun bir süre için öngörülmüş olmasının toplumsal yarar ile bireysel menfaat arasındaki dengeyi bozduğu, mülkiyet hakkına doğrudan dokunulmasa da mülkiyet hakkından kaynaklanan hakların - satma, kiralama, kullanma, yararlı değişiklikler yapma vb- kullanılamaması sonucunu doğurduğundan hakkın özüne dokunduğu” neticesine varıldığını; davalı kurumun aradan geçen uzun süreye rağmen taşınmazda hiçbir tesis yapmadığı gibi taşınmazın değerini de ödemediğini, taşınmaza el de atmayan davalı tarafından müvekkilinin tüm haklarının süresi belli olmayan bir sınırlamaya tabi tutulduğunu ileri sürerek; fazlaya ve metrekareye ilişkin tüm dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla, davaya konu taşınmazın değerinin tespit edilerek şimdilik 1.000 TL’nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tazminine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, cevap dilekçesinde ve ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

KARTAL 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:29.8.2012 gün ve E:2012/297 sayı ile, her ne kadar davalı taraf görev itirazında bulunmuş ise de, davanın kamulaştırmasız el atmadan dolayı tazminat olduğu, davacının hukuki el atmanın varlığı iddiasının sabit olması durumunda, davacı adına kayıtlı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davalı adına tesciline karar verileceği gerekeceğinden, davanın bu mahiyeti itibariyle taşınmazın aynına ilişkin dava olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında kreş alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında kreş alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın kreş alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazına, imar planında kreş alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla taşınmazın değerinin şimdilik; 1.000 TL'sinin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Kartal Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 31.5.2012 gün ve 7408 sayılı yazısına göre, davanın konusunu oluşturan Kartal, 180 pafta, 2180 ada, 294 parselin, 1/1000 ölçekli, 19.09.2006 tt’li Kartal Güneyi İmar Planı kapsamında Temel Eğitim Tesisleri Alanında kaldığı, Kadastral Parsel olduğu, söz konusu parselde herhangi bir imar uygulama çalışması yapılmadığı, parselde DOP (Düzenleme Ortaklık Payı) kesintisinin söz konusu olmadığı, anılan parselin Belediye sınırları içersinde kaldığı, Belediye hizmetlerinden (sağlık,temizlik,yol vb.) faydalandığı belirtilmiş; parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının sahibi olduğu taşınmazın imar planıyla İlköğretim Temel Eğitim Tesisleri /Kreş Alanında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kartal 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.8.2012 gün ve E:2012/297 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/600

KARAR NO : 2013/117

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.G.

Vekilleri : Av. B.T.Y., Av. B.T., Av. Ş.G.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar mahallesi 27379 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, imar planına göre davalı kurum lehine okul alanı olarak ayrıldığını, imar planı 1989 yılında kesinleşmiş olmasına rağmen davalı kurumun taşınmaza imar planına uygun olarak yapı yapmadığını, kamulaştırma işlemine başlamadığını; aradan 23 yıl geçmesine rağmen kanunlar dairesinde üzerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmediğini, davalı kurumun pasif tutumu nedeniyle müvekkilinin mülkiyet hakkının ihlal edildiğini; Yargıtay’ın görüşünün de imar planına uygun olarak yatırımcı kuruluşun gereğini yapması yönünde olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava haklarının saklı tutulması kaydı ile 7.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren amme alacaklarına uygulanan en yüksek faiz ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, ilk oturumda yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 13. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 12.6.2012 gün ve E:2012/60 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'uncu maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; 7.000 TL’nin, faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar Mahallesi 27379 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, imar planı ile Okul Alanı olarak ayrıldığı, Kamu Ortaklık Payı (KOP) ile oluşturulduğu; parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla okul alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 13.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.6.2012 gün ve E:2012/60 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/601

KARAR NO : 2013/118

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- S.A., 2- M.Ö.., 3- İ.T.

Vekili : Av. A.E.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.S.Ç.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.B.V.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi Yuva köyü mevkiindeki, 43146 ada 1 parsel sayılı taşınmazın; imar planında 'sosyal kültürel tesis alanı' olarak belirlendiğini; taşınmaza fiilen el atılmamışsa da, kamulaştırılacak şerhi konulduğundan müvekkillerinin taşınmazları üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunamadığını; davalıların, uzun yıllar geçmiş olmasına rağmen taşınmaz üzerinde bugüne kadar herhangi bir işlem yapmadığını; müvekkillerinin, arsa veya bedelinin ödenmesi yönündeki müracaatlarından sonuç alınamadığını; oysa Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2010/5-662E., 2010/651K., 15.12.2010 tarih sayılı kararında, davalı idarelerce, mülk bedele çevrilmek suretiyle arsanın değer karşılığının ödenmesi gerektiğine hükmedildiğini ifade ederek; kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda mülkiyet bedele çevrilmek suretiyle; şimdilik her bir müvekkili için 1.000-TL olmak üzere toplam 3.000,00-TL bedelin, dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile bedelin müvekkillere hisseleri nispetinde ödenmesine, müvekkillere ait payların tapu kaydının iptaliyle davalılar adına tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 20.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:26.4.2012 gün ve E:2012/53 sayı ile, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yerleşmiş içtihatlarına göre, davalı tarafların yargı yolu itirazı yerinde görülmediğinden, reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sosyal ve kültürel tesis alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sosyal ve kültürel tesis alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçlar, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sosyal ve kültürel tesis alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında sosyal ve kültürel tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın bedelinden şimdilik toplam 3.000 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedarı bulunduğu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yuva köyü mevkiindeki, 43146 ada 1 parsel sayılı taşınmazın; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 01.06.1992 gün ve 177 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Yuva Köyü Ve Çevresi Nazım İmar Planı doğrultusunda hazırlanarak 3030 sayılı Yasanın 14. maddesi gereği Büyükşehir Belediye Başkanlığının onayına sunulan 1. ve 2. etap 1/1000 ölçekli imar planları ile bu planlamaya ait meclis ve komisyon raporları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan ve Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 12.10.1995 tarih ve 711 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli revizyon nazım imar planında kaldığı; ilgili taşınmazın;1/5000 ölçekli nazım imar planı doğrultusunda hazırlanan, 22.05.1996 tarih ve 85 sayılı kararı ile Yenimahalle Belediye Meclisince uygun görülen, 3030 sayılı yasanın 14. maddesi gereğince Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının 13.06.1996 gün ve …/96(168) sayılı yazısı ile onaylanan Yuvaköyü ve Çevresine ait 1/1000 ölçekli imar planında ve bu planın uygulaması, Belediye Encümeninin 06.05.1997 tarih ve 1515 sayılı kararı ile onaylanan ve 1 aylık askı süresi 16.05.1997 gün ve 22991 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak tamamlanan 84138 nolu parselasyon planı kapsamında E:0.60 Hmaks:serbest yapılaşma koşullarıyla “sosyo-kültürel tesis alanı” kullanımında kaldığı; 84138 nolu parselasyon planının plan notlarının 15. plan notunda; "15. Kamu ortaklık payı alanlarında (kentsel rekreasyon alanı, sağlık alanı, eğitim alanları, idari tesis alanları, ağaçlandırılacak alan, B.H.A., pazar alanları, STK, isale hattı, resmi kurum alanları v.b.) hak sahibi olanlar, hisselerini ilgili kamu kuruluşuna aynı amaçla kullanılmak üzere tapuda bedelsiz terk etmeleri durumunda inşaat alanı(yapı yoğunluğu) % 10 arttırılır, ancak konut sayısı (nüfus yoğunluğu) artışı getirilemez.” denildiği; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sosyo- Kültürel Tesis Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarelerce 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.4.2012 gün ve E:2012/53 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/604

KARAR NO : 2013/119

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-B.T., 2-A.H., 3-R.C., 4-B.A., 5-N.(N.) D., 6-C.C., 7-Ö.S.,

Vekili : Av. M.K.

Davalı : İstanbul İl Özel İdaresi

Vekili : Av. F.K.Ş.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Çekmeköy, 59 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın, 10 yıldan fazla bir süre önce 1/1000 ölçekli imar planında okul yeri olarak Milli Eğitim Bakanlığına tahsis edildiğini; böylelikle, mülkiyet hakkının müvekkillerine vermiş olduğu kullanma hakları ve yetkilerinin, Anayasanın 35. ve Medeni Kanunun 683. maddesine aykırı olarak ihlal ve gasp edilmiş olduğunu; taşınmaz amacına uygun olarak kamulaştırılmadığı gibi, üzerinde herhangi bir düzenleme de yapılmadığını, halen boş arsa konumunda bulunduğunu, bu nedenle taşınmaz üzerinde idarenin devamlılık arz eden bir hak ihlalinin söz konusu olduğunu; tahsis kararı nedeniyle 5999 sayılı yasa ile 2942 sayılı kamulaştırma kanununa eklenen geçici 6. Maddesi gereğince uzlaşma talebinde bulunduklarını, İdareden gelen cevabi yazılarda müvekkillerinin uzlaşmaya davet edileceklerinin belirtildiği, ancak kendilerine herhangi bir gün bildirilmediğini ifade ederek; fazlaya ilişkin tüm hak ve taleplerini saklı tutarak, Çekmeköy, 59 ada, 2 parsel sayılı taşınmaza vaki müdahale nedeniyle taşınmazın bedelinin şimdilik 10.000,00 TL’sının dava tarihinden itibaren işletilecek en yüksek temerrüt faizi ile birlikte müvekkillerine ödenmesi, parsel üzerinde müvekkilleri adına olan hissenin iptali ile davalı idare adına tapuya tescili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, cevap dilekçesinde ve ilk oturumda yargı yolu/görev itirazında bulunmuştur.

ÜMRANİYE 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:19.10.2012 gün ve E:2012/65 sayı ile, davacı tarafın hatalı imar uygulaması yapıldığı iddiasının bulunmaması, imar uygulamasının iptalini talep etmemesi, sadece imar uygulaması nedeniyle kullanamadığı taşınmazdan dolayı kamulaştırmasız el atma bedeli talep ettiği nazara alınarak, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "Temel Eğitim Alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında "Temel Eğitim Alanı"na ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın " Temel Eğitim Alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın, davacıların taşınmazının, imar planında "Temel Eğitim Alanı"na ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı” belirtilerek olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çekmeköy Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 7.3.2012 gün ve 1055-3186 sayılı yazısına göre, davacıların taşınmazının bulunduğu Çekmeköy, 59 ada, 2 parselin; 22.08.2010 t.t’li 1/1000 Ölçekli Çekmeköy Revizyon - İlave İmar Planı Tadilatı’nda “İlköğretim Tesis Alanı”nda, 23.10.2009 t.t.li 1/5000 ölçekli Çekmeköy Nazım İmar Planı Tadilatı’nda ise yine “İlköğretim Tesisleri Alanı”nda kalmakta olduğu, İstanbul İmar Yönetmeliği’nde belirtilen şartlara göre mimari avan projesine göre uygulama yapılabildiği belirtilmiş; parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla İlköğretim Tesis Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ümraniye 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.10.2012 gün ve E:2012/65 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/632

KARAR NO : 2013/120

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- H.Y.

Vekili : Av. H.S.

2- S.B.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1- Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. M.L.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

3- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D., Av. T.D.

O L A Y : Davacı H.Y. vekili 21.07.2011 tarihli dava dilekçesinde Sağlık Bakanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığını davalı olarak göstermek suretiyle özetle; Davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, 26374 ada, 5 parselde bulunan taşınmazın hisseli maliki olduğunu, söz konusu taşınmazın imar planında sağlık yeri olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmış olup, iş bu dava Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/345 Esas sayılı dosyasında görülmüş olup,

Davacı S.B. vekili 23.05.2012 tarihli dava dilekçesinde Sağlık Bakanlığı, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığını davalı olarak göstermek suretiyle özetle; Davacının, Ankara İli, Çankaya İlçesi, 26374 ada, 5 parselde bulunan taşınmazın hisseli maliki olduğunu, söz konusu taşınmazın imar planında sağlık alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmış olup, iş bu dava Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/288 Esas sayılı dosyasında görülmüş ve mahkemece duruşmasız yapılan ön inceleme neticesinde iş bu dosyanın, Ankara 16.Aliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/345 sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiştir.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; davada idari yargının görevli olduğunu belirterek görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; davada idari yargının görevli olduğunu belirterek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.09.2012 gün ve E:2011/345 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini ifade ederek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Sağlık Bakanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların hissedar oldukları taşınmaza, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle fiilen ve hukuken kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, davacı S.B. bakımından taşınmazın tapu kaydının davalılar adına tescili ile,fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; faizi ile birlikte şimdilik her bir davacı bakımından 2.000’er TL’nin davalı idarelerden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık alanında kaldığı, davaya konu taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, bununla birlikte Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin de bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.09.2012 gün ve E:2011/345 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/637

KARAR NO : 2013/121

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 3213 sayılı Maden Kanunu uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : D.A.

Vekili : Av. H.Ö.

Davalı : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

O L A Y: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünce, davacı adına, uhdesinde bulunan S:20053829 sayılı ll (a) Grup kalker işletme ruhsat sahasından üretilip sevk edildiği ancak, beyan edilmediği tespit edilen 541.405,89 ton kalker için 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 12. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca 1.407.655,30 TL. idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

BALA SULH CEZA MAHKEMESİ: 16.3.2012 gün ve D.İş No: 2011/129 sayı ile, idari para cezası yanında idari yargılamaya konu olabilecek mülkiyet, ÇED ve GSM izin alanları dışındaki faaliyetlerin durdurulması işleminin de tesis edildiği, bu nedenle itirazın çözümünün idare mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle, itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, yapılan itiraz Bala Asliye Ceza Mahkemesi’nce reddedilerek, karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ: 14.8.2012 gün ve E:2012/995, K:2012/1228 sayı ile, 3213 sayılı Kanun’da görevli yargı yeri belirtilmediğinden, sadece idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın çözümünün Kabahatler Kanunu’na göre adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği….”açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, 3213 sayılı Kanun’un 12. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

4/6/1985 gün ve 3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Amaç” başlığını taşıyan 1. maddesinde, “Bu Kanun madenlerin aranması, işletilmesi, üzerinde hak sahibi olunması ve terk edilmesi ile ilgili esas ve usulleri düzenler” denilmiş; 12. maddesinin dördüncü fıkrasında; “Denetim ve inceleme sonucunda, yaptığı üretim ve sevkiyatı bildirmediği tespit edilen ruhsat sahiplerine, ödenmesi gereken Devlet hakkına ilaveten bildirilmeyen miktar için hesaplanacak Devlet hakkının on katı tutarında idari para cezası verilir” denilmektedir.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

Açıklanan nedenlerle, Sulh Ceza Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Bala Sulh Ceza Mahkemesi’nin 16.03.2012 gün ve D. İş No:2011/129 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/638

KARAR NO : 2013/122

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.G.

Vekilleri : Av.M.E.A., Av. C.A.

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya İlçesi, Öveçler Mah., 27794 ada, 6 parsel sayılı ve 21.544,00 m2 yüzölçümündeki arsanın 48/5402 m2’sinin müvekkiline ait bulunduğunu; bu taşınmazın, yapılan imar planında, “Park Alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile, bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini, bugüne kadar idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 3.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idarelerden alınarak taraflarına ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idarelere tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar ilk cevap dilekçelerinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:5.10.2012 gün ve E:2012/173 sayı ile, yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında park alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında park alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın park alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden ve taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 3.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığınca, uyuşmazlık konusu taşınmaza ilişkin olarak dava dosyasına sunulan savunma dilekçesinde; Ş.C. Karaca Mahallesi 27794 ada 4 parselin Çankaya Belediye Meclisinin 08.09.1995 gün ve 226 sayılı kararı ile uygun görülüp Büyükşehir Belediye Başkanlığının 03.11.1995 tarihi ile onaylanan 1/1000 ölçekli Dikmen Doğu Yakası imar Planı Değişikliğinde “park ve spor alanı” kullanımında kaldığı; onanlı plana uygun olarak hazırlanan 81154 nolu parselasyon planının da Çankaya Belediyesi Encümeninin 10.07.1997 tarih ve 3164 sayılı kararı ile kabul edilerek kesinleştiği ve tapuya tescillerinin sağlandığı, söz konusu bu planla 27794 ada 4 nolu parselin oluştuğu; daha sonra söz konusu ada parselin de içinde yer aldığı (kamu mülklerinin bir arada toplanması amacıyla hazırlanan) Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin 19.06.2008 gün ve 721 sayılı kararı ile onaylanan Parselasyon Plan Değişikliğinde; 27794 ada 4 sayılı parselin, 5 ve 6 sayılı parsellere ifraz edildiği, Ankara Büyükşehir Belediye Encümenince onaylanan parselasyon planıyla oluşturulan 5 sayılı parselde Büyükşehir Belediye hisselerinin, 6 sayılı parselde ise şahıs hisselerinin bir araya getirildiği; dava konusu yere fiili müdahalede bulunulmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla “park ve spor alanı” kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.10.2012 gün ve E:2012/173 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/639

KARAR NO : 2013/123

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-E.Ş., 2-B.P.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Y.E.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkillerinin hissedarı olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Hilal Mevkiinde bulunan, 27643 ada 3 parsel sayılı taşınmaza, davalı idare tarafından, her hangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın, kesinleşmiş imar planında sağlık tesisi alanı olarak ayrılmak suretiyle fiilen/hukuken el atılmış olduğunu; müvekkillerinin Kamulaştırma Kanunun Geçici 6. maddesine atıfta bulunan 6111 sayılı kanunun geçici 2. maddesi uyarınca uzlaşmak istemediğini; imarlı arsa olan taşınmazın, Ankara’nın değerli bir bölgesinde bulunduğunu; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21.03.2011 tarih 2010/16894 E. 2011/4865 K. sayılı ilamında aynen “Hukuk Genel Kurulu’nun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere, el atılmamış olsa dahi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek, 3194 sayılı imar kanunun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planın kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece, ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir.” denildiğini ileri sürerek; taşınmaza, davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın sağlık tesisi alanı olarak ayrılmak suretiyle hukuken/fiilen el atılmış olması sebebiyle; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik, 10.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek müvekkillerine payları oranında ödenmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:19.10.2012 gün ve E:2012/69 sayı ile, Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18'inci maddesi uyarınca arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında yapılan imar uygulamalarına ilişkin işlemlerin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve re'sen tesis edilen idari işlemler niteliğinde olduğu; dosyanın incelenmesinden; imar uygulaması sonucu alınan kamu ortaklığı paylarından oluşturulan Ankara İli, Çankaya İlçesi, Hilal Mahallesi, 27643 ada, 3 sayılı parselin, imar planında "sağlık tesisleri alanı" olarak belirlendiği ve bu uygulama sırasında davacılara ait hissenin 27643 ada, 3 sayılı parsele şuyulandırıldığı; davacıların, söz konusu taşınmazdaki hisselerine davalı idarelerce kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, alacağın şimdilik 10.000.-TL.'lık kısmının yasal faiziyle birlikte tahsiline hükmedilmesi istemiyle dava açtıklarının anlaşıldığı; imar uygulaması sonucu alınan kamu ortaklığı paylarından oluşturulan 27643 ada, 3 sayılı parselin imar planında "sağlık tesisleri alanı" olarak ayrılmış olması nedeniyle, bu parseldeki hissenin bedelinin ödenmesi gerektiği iddiasıyla açılan dava, kamulaştırmasız el atma hukuki temeline oturtulmak istenmiş ise de; davanın konusu, imar planında "sağlık tesisleri alanı" olarak ayrılmış bulunan ve davalı idarece 3194 sayılı Kanunun 18'inci maddesi uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan uygulama işlemleri sonucunda kamu ortaklık paylarından oluşturulan taşınmazda şuyulandırılmış olarak yer alan davacıya ait hisse bedelinin tazminine ilişkin bulunduğundan, uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamına girdiğinde kuşku bulunmadığı; bu bakımdan, imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına imar planında sağlık tesisi alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik, 10.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, faizi ile birlikte ödenmesi isteminden ibarettir.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık tesisi alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde idare tarafından, amacına uygun hiçbir işlem yapılmadığı, kamulaştırma işlemlerinin gerçekleştirilmediği, bedel ödenmediği, taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkının belirsiz bir süre için kullanılamaz hale getirildiği, mülkiyet hakkının hukuksal bir nedene dayanılmadan davalı idarelerce engellendiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıların hissedarı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.10.2012 gün ve E:2012/69 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/640

KARAR NO : 2013/124

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : O.F.Ş.

Vekili : Av. E.K.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, Samandıra Mah. Erikpınarı Mevkii, G22a05c1b, 7427 ada 8 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu; anılan parselin, Sancaktepe Belediye Başkanlığı'na mahalle olarak katılan Samandıra Belde Belediyesi tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18.maddesi uyarınca 2004 yılında 04/255 numaralı Encümen Kararı ile yapılan parselasyon sonucunda müvekkiline tahsis edildiğini; bu parselin, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı'nda ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar planında dere mutlak koruma alanında bırakıldığını, İSKİ Yönetmeliği gereği, derenin kadastral sınırlarına 100 m yaklaşım mesafesinde bulunduğundan yapılaşma yasağı getirildiğini; kamulaştırmasız el atılması nedeniyle, taşınmazdan yararlanma imkânının ortadan kaldırıldığını; taşınmazın her açıdan çok değerli olduğunu; 5999 ve 6111 sayılı yasa ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Yasası'nın geçici 6.maddesi gereğince, davalı idareye başvuru yapılması hüküm altına alınmışsa da, Yargıtay 5.Hukuk Dairesi'nin 13.12.2011 tarihli, 2011/17580 Esas 20948 Karar sayılı ilamı gereğince, uzlaşmak için idareye başvuru dava şartı olmadığı gibi, taşınmaz malikinin dava açması hak arama özgürlüğü olduğundan, davalı idare ile uzlaşmak istemediklerini ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atılması nedeniyle, taşınmazın belirlenecek tazminat değerinden şimdilik 10.000,00 TL'nin kamulaştırmasız el atma hükümleri doğrultusunda taraflarına ödenmesine, taşınmazın müvekkili adına olan kaydının iptaliyle, 2942 sayılı yasanın geçici 6.maddesi gereği davalı idare adına kesin olarak tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği dilekçede görev yönünden itirazda bulunmuştur.

KARTAL 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 27.9.2012 gün ve E:2012/227 sayı ile, göreve ilişkin itirazın reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, su havzasına su toplayan derenin kenarında bulunması nedeniyle tasarruf imkanı ortadan kalkmış bulunan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin savunma dilekçesinden de, anılan taşınmaz hakkında herhangi bir işlemin tesis edilmediğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, İSKİ içme suyu havzasında bulunması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan Yönetmelik gereği su havzalarına dair mülkiyeti kısıtlayıcı kuralların uygulanmasından, başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği ortaya çıkan hareketsizliği şeklindeki idari eyleminden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği, açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla taşınmazın değerinden şimdilik; 10.000,00TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan ve davalı İdarece Kartal 1. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen 19.4.2012 tarih ve 207300 sayılı yazıda; dava konusu taşınmaz üzerinde İdarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediği; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığı, parsele İdareleri tarafından el atılmadığı; dava konusu Sancaktepe İlçesi, Samandıra mah. 7427 ada 8 nolu parselin; 14.01.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, anılan yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı, bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığı; imar planı yapmaya yetkili kurumlarca belli yapı yaklaşma sınırları getirilebildiği, mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken ilgili yönetmelik hükümlerine göre Sancaktepe İlçesi, Samandıra mah 7427 ada 8 nolu parselin ÖMERLİ BARAJ GÖLÜNÜN UZUN MESAFELİ KORUMA ALANINDA ve 11.02.2010 tarih 514 sayılı, 12.10.2009 tarih 1979 sayılı İBB Meclis Kararı ile onaylanan plan sahasında bulunduğu, uzun mesafeli koruma alanında İdarelerince kamulaştırma yapılmadığı; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, Eski Yönetmeliğe göre hiçbir yapılaşma hakkına sahip değilken, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, yönetmelik EK-2'de verilen yoğunluk değerlerinde YAPILAŞMA HAKKINA KAVUŞMUŞ olduğu, imar planı yapılması halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; söz konusu yönetmelik değişikliğinden önce yürürlüğe girmiş olan imar planlarındaki dere mutlak koruma alanlarının iptal edilmesi, yapı yaklaşma sınırı getirilerek bu alanlarda imar hakkı verilmesine bu hakların kullanımını düzenleyen plan değişikliğinin, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girmiş olduğu; 13/01/2012 tarih ve 170 sayılı söz konusu İBB Meclis Kararı ile; yönetmelikten önce yürürlükte olan içmesuyu havzaları yönetmeliklerine göre hazırlanarak onaylanan ve halen meriyette olan 1/5000 ölçekli nazım imar planları ve bu planlar üzerinde yapılan plan değişikliklerinde; içmesuyu havzalarını besleyen derelerin her iki yanından 100'er metrelik koruma mesafeleri bırakılan "dere mutlak koruma" alanlarına ilişkin "dere mutlak koruma alanı”, "dere mutlak koruma kuşağı" ve "dere koruma kuşağı" lejA.ının kaldırılarak "dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı" olarak yeniden düzenlenmesi ile plan notlarında buna göre düzenleme yapıldığı; dava konusu taşınmazlara dair alınmış bir kamulaştırma kararı ve kamu yararı kararı bulunmadığı, taşınmaz maliklerine tebligat çekilmediği, parseller için 2942 sayılı kanununa göre herhangi bir kamulaştırma bedeli blokesi yapılmadığı, 4650 sayılı kanunla değişik 2942 sayılı kanunun 10. maddesine göre İdareleri adına bedel tespiti ve tescil davası açılmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacı tarafından, taşınmazının, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı'nda ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar dere mutlak koruma alanında bırakıldığı, İSKİ Yönetmeliği gereği, derenin kadastral sınırlarına 100 m yaklaşım mesafesinde bulunduğundan yapılaşma yasağı getirildiği; kamulaştırmasız el atılması nedeniyle, taşınmazdan yararlanma imkânının ortadan kaldırıldığı ileri sürülmek suretiyle; Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılan imar planları sonucu

taşınmaz üzerinde tasarruf olanağı kalmadığından taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesine karar verilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kartal 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.9.2012 gün ve E:2012/227 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/641

KARAR NO : 2013/125

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.E.

Vekili : Av. B.C.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekilleri : Av. A.D., Av. H.A.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin İstanbul ili, SANCAKTEPE İlçesi, 243EEld Pafta, 6196 Ada, 10 parsel sayılı, arsa vasfındaki taşınmazın 228 m2' sinin sahibi olduğunu; halen yürürlükte bulunan "İçme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönetmeliği'nde özel hükümler başlığı altında 6. maddenin 9 g fıkrasında, İmar Planları hazırlanırken; "EK-1 de isimleri verilen derelerin her iki tarafında, kadastral sınırlarından itibaren 100 metrelik yapı yaklaşma mesafesi bırakılır. Derelerin yapı yaklaşma mesafesi içinde kalan bu alanlardaki yapılaşma hakları, parsel yüzölçümünün % 60’ı hesaplanmak kaydıyla EK-2' de verilen yoğunluk değerlerine göre ait olduğu imar planı sınırı içinde bulunan havza dışındaki alanlar ile orta ve uzun mesafeli koruma alanlarında kullanılır. Bu durumda, yapı yaklaşma mesafesi içinde kalan bu alanlar, ağaçlandırma, yol, yeşil alan, rekreasyon v.b. maksatlarla kullanılmak üzere, kamuya bedelsiz devredilir ve bu alanlarda yapı yapılamaz" hükmünü içerdiğini; bu hükümler çerçevesinde ve yönetmeliğin diğer hükümleri çerçevesinde müvekkilinin taşınmazını tasarruf etme ve yararlanma olanağı kalmadığını; davalının, mülkiyet haklarını ihlal ettiğini; İçme Suyu havzalarında tasarruf yetkisinin davalı kuruma verildiğini; Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği'nde özel hüküm belirleme yetkisinin ilgili kurumlara verildiğini; yeni yönetmeliğe göre parselin tamamının plansız alanda ve dere kenarında kaldığını; yeni yönetmeliğe göre bu alanlarda "Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği Hükümleri"nin uygulanacağını; bu sebeple bu alanda hiçbir şekilde organik tarım da dâhil olmak üzere (Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği'ne göre) hiçbir faaliyette bulunulmayacağından, mülkiyet hakkının engellenmesinin yeni yönetmelik ile de önlenmediğini; kamulaştırmamanın, bireysel hakları olduğu kadar, adalet duygusunu da çiğnemediğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 2010/5-662 E., 2010/651 K., 15.12.2010 tarihli kararında, mülkiyet hakkını özgürlükçü şekilde yorumlayarak; imar planında okul alanı olarak gösterilen bir alanın bu amaca uygun olarak kamulaştırma işlemi yapılmadan uzun süre bu amaçla bekletilmesini, kamulaştırmasız el atma saydığını ifade ederek; fazlaya ilişkin ve ek dava açma hakları saklı kalmak kaydıyla; arsalarının kamulaştırmasız el konulan alanlarının bedellerinden şimdilik 1.000,00 TL’lik kısmının davalı kurum İSKİ’den alınarak taraflarına verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, ilk duruşmadan önce verdiği dilekçede ve duruşma sırasında görev yönünden itirazda bulunmuştur.

KARTAL 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:23.8.2012 gün ve E:2012/265 sayı ile, davanın taşınmazın aynına ilişkin olduğundan bahisle, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, su havzasına su toplayan derenin kenarında bulunması nedeniyle tasarruf imkanı ortadan kalkmış bulunan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin savunma dilekçesinden de, anılan taşınmaz hakkında herhangi bir işlemin tesis edilmediğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, İSKİ içme suyu havzasında bulunması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan Yönetmelik gereği su havzalarına dair mülkiyeti kısıtlayıcı kuralların uygulanmasından, başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği ortaya çıkan hareketsizliği şeklindeki idari eyleminden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, davacının hissedarı olduğu İstanbul ili, Sancaktepe ilçesi, 6196 ada,10 parsel sayılı taşınmazın İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği gereği kısıtlamalara tabi tutulduğu ve mülkiyet haklarının kullandırılmaması nedeniyle söz konusu taşınmazdaki hissesine davalı idarece kamulaştırmasız el atıldığı ileri sürülerek, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000.TL lik bedelin yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan ve davalı İdarece Kartal 2. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen 4.5.2012 tarih ve 232419 sayılı yazıda; dava konusu taşınmaz üzerinde İdarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediği; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığı, parsele İdareleri tarafından el atılmadığı; dava konusu Sancaktepe İlçesi, Samandıra mah., 6196 ada 10 nolu parselin; 14.01.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, anılan yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı, bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığı; imar planı yapmaya yetkili kurumlarca belli yapı yaklaşma sınırları getirilebildiği, mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken ilgili yönetmelik hükümlerine göre Sancaktepe İlçesi, Samandıra mah 6196 ada 10 nolu parsel ÖMERLİ BARAJ GÖLÜNÜN UZUN MESAFELİ KORUMA ALANINDA ve 11.02.2010 tarih 514 sayılı, 12.10.2009 tarih 1979 sayılı İBB Meclis Kararı ile onaylanan plan sahasında bulunduğu, uzun mesafeli koruma alanında İdarelerince kamulaştırma yapılmadığı; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, Eski Yönetmeliğe göre hiçbir yapılaşma hakkına sahip değilken, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, yönetmelik EK-2'de verilen yoğunluk değerlerinde YAPILAŞMA HAKKINA KAVUŞMUŞ olduğu, imar planı yapılması halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; söz konusu yönetmelik değişikliğinden önce yürürlüğe girmiş olan imar planlarındaki dere mutlak koruma alanlarının iptal edilmesi, yapı yaklaşma sınırı getirilerek bu alanlarda imar hakkı verilmesine bu hakların kullanımını düzenleyen plan değişikliğinin, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girmiş olduğu; 13/01/2012 tarih ve 170 sayılı söz konusu İBB Meclis Kararı ile; yönetmelikten önce yürürlükte olan içmesuyu havzaları yönetmeliklerine göre hazırlanarak onaylanan ve halen meriyette olan 1/5000 ölçekli nazım imar planları ve bu planlar üzerinde yapılan plan değişikliklerinde; içmesuyu havzalarını besleyen derelerin her iki yanından 100'er metrelik koruma mesafeleri bırakılan "dere mutlak koruma" alanlarına ilişkin "dere mutlak koruma alanı”, "dere mutlak koruma kuşağı" ve "dere koruma kuşağı" lejA.ının kaldırılarak "dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı" olarak yeniden düzenlenmesi ile plan notlarında buna göre düzenleme yapıldığı; dava konusu taşınmazlara dair alınmış bir kamulaştırma kararı ve kamu yararı kararı bulunmadığı, taşınmaz maliklerine tebligat çekilmediği, parseller için 2942 sayılı kanununa göre herhangi bir kamulaştırma bedeli blokesi yapılmadığı, 4650 sayılı kanunla değişik 2942 sayılı kanunun 10. maddesine göre İdareleri adına bedel tespiti ve tescil davası açılmadığı belirtilmiştir.;

Olayda, davacı tarafından, hissedarı olduğu taşınmazın İSKİ içme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönetmeliği gereği kısıtlamalara tabi tutulduğu, mülkiyet haklarının kullandırılmaması nedeniyle söz konusu taşınmazdaki hissesine davalı idarece kamulaştırmasız el atıldığı, fiili el atma olmamakla birlikte bu durumun da kamulaştırmasız el atma niteliğinde olduğu ileri sürülmek suretiyle, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesine karar verilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kartal 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 23.8.2012 gün ve E:2012/265 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/642

KARAR NO : 2013/126

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.A.

Vekili : Av. S.U.M.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. A.A.

2-Gölbaşı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ü.M.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin maliki olduğu Ankara ili, Gölbaşı İlçesi, Tuluntaş mahallesi, 78 ada 1 parsel taşınmazın, Gölbaşı Belediye Başkanlığı tarafından yapılan ve 1992 yılında kesinleşen imar planında “Okul Alanı” olarak ayrıldığını; aradan geçen uzun süreye karşın dava konusu taşınmazın, amacına uygun olarak kamulaştırılmadığını; konu ile ilgili yaptıkları başvuruların sonuçsuz kaldığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun E:2010/5 - K:2010/651 sayılı ve 15.12.2010 T.li kararı çerçevesinde; 3194 sayılı yasanın 10. maddesinin 1. fıkrası delaleti ile Belediyece uygulamalı İmar Planında kamu yararına ayrılan parselde en geç 3 ay içinde plan tatbiki için 5 yıllık imar planı hazırlanmasının ve buna uygun olarak taşınmazın kamulaştırılmasının yasa hükmü olduğunun tartışmasız biçimde tespit olunduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun aynı kararda, ilgili süreyi geçer biçimde amacına uygun işlem tesis edilmemesi ile mülkiyet hakkının süresi belirsiz biçimde kısıtlamaya tabi tutulduğunu, bunun Anayasanın 35. maddesindeki güvencelere aykırı olduğunu, bu halin kabulünün “ hukuk devleti” ve “hukuk güvenliği”ni zedeleyeceğini, kişi hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunan dengenin korunumu yönünden de durumun “kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli olduğunu” tespit ettiğini; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinden de aynı yönde kararlar verildiğini; taşınmazın değerli olduğunu ifade ederek; hüküm altına alınabilecek belirsiz alacak miktarının tespiti ile fazlaya ait talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla davalı idarelerce kamulaştırmasız olarak el atılan taşınmaz için şimdilik 10.000,00 TL’sının kamulaştırmasız el atılan yer bedeli tazminatı olarak fazlaya ait talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla, müşterek ve müteselsilen sorumlu davalı idarelerden alınarak davacı müvekkiline hissesi oranında ödenmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı süresinde verdiği cevap dilekçesinde ve ilk oturumda; diğer davalı Gölbaşı Belediye Başkanlığı vekili ise, ilk oturumda görev itirazında bulunmuştur.

GÖLBAŞI ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:4.7.2012 gün ve E:2012/16 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında okul alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının sahibi olduğu taşınmazına imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, taşınmazın bedeli olarak şimdilik 10.000,00TL’sinin işleyecek faizleri ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Metropoliten Nazım İmar Planlama Şube Müdürlüğünün 23.1.2012 gün ve …343-1816 sayılı yazısına göre; Gölbaşı İlçesi, Tuluntaş Mahallesi 78 ada 1 nolu parselin 5216 sayılı Kanun uyarınca Ankara Büyükşehir Belediye Sınırı içinde kaldığı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.02.2007 gün ve 525 sayılı kararıyla onaylanan 1/25000 ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı” kapsamında olduğu, 1/25000 ölçekli plan, mekansal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde şematik bir gösterim olduğundan, parsel bazında imar durumu (kullanım kararı) hakkında detaylı teknik bilgi verilemediği, 78 ada 1 nolu parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.04.2010 tarih ve 1163 sayılı kararı ile onaylanan Tuluntaş-Koparan Kentsel Gelişim Proje Alanı 2. Etap 1/5000 ölçekli Nazım imar planı kapsamında kaldığı, söz konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planına yapılan itirazların Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.08.2010 gün ve 2530 sayılı kararı ile kısmen kabul kısmen reddedilerek planın kesinleştiği, Tuluntaş-Koparan Kentsel Gelişim Proje Alanı 2. Etap 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarının ise Gölbaşı Belediye Meclisi’nin 04.07.2011 gün ve 205 sayılı kararı ile uygun görülüp, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.12.2011 gün ve 3660 sayılı kararı ile onaylandığı, ayrıca 78 adal no’lu parselin az bir kısmının söz konusu plan içerisinden geçen isale hattı kapsamında kaldığı belirtilmiş; yine dava dosyasında bulunan Gölbaşı Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 24.1.2012 gün ve …2012-121-670-935 sayılı yazısında; Tulumtaş Mahallesi 78 Ada 1 no’lu parselin, Bayındırlık İl Müdürlüğünce 23.10.1992 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı kapsamında “Okul Alanı” olarak planlanmış olduğu; yapılaşma koşullarının E:0.50 olarak belirlendiği, ancak Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.04.2010 gün ve 1163 sayılı kararı ile onaylanan Güneykent Kentsel Gelişim Alanı 2. Etap 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı kapsamında yeniden düzenlemeye konu olacağı, alana ilişkin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonu çalışmasının sürdüğü ifade edilmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Gölbaşı Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.7.2012 gün ve E:2012/16 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/643

KARAR NO : 2013/127

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.H.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. N.A.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

3-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.C.

O L A Y : Davacı vekili, Ankara ili, Çankaya İlçesi, Kırkkonaklar Mah., 26374 ada, 5 parsel sayılı ve 5.402,00 m2 yüzölçümündeki arsanın 42/5402 payının müvekkiline ait bulunduğunu; bu taşınmazın, yapılan imar planında, “Sağlık Alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile, bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini, bugüne kadar idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idarelerden alınarak taraflarına ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idarelere tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde verilen dilekçeler ile; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 21 ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:13.9.2012 gün ve E:2012/194 sayı ile, davalılar vekillerinin yargı yolu görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sağlık alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarelerin vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler ve taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Uygulama İmar Planlama Şube Müdürlüğünün 26.4.2012 gün ve …2192-7790 sayılı yazısında; dava konusu edilen Kırkkonaklar Mahallesi 26374 ada 5 sayılı parselin, Çankaya Belediye Meclisinin 23.12.1994 gün ve 381-sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Kırkkonaklar Islah Planı kapsamında kaldığı, Belediye sınırları içinde, Çankaya İlçesi Kırkkonaklar Mahallesi sınırları içinde meskün mahalde olduğu; 5402m2 yüzölçümlü 26374 ada 5 sayılı parselin 81035 nolu parselasyon planı ile E=0.80, Hmax=9.50 yapılanma koşullarında Sağlık Alanı kullanımına ayrıldığı, Kırkkonaklar Mahallesine ait imar planları kapsamında kalan tüm şahıslara, konut alanlarından tahsis yapıldığı, tüm şahıslardan Kamu Ortaklık Payı şeklinde ayrılan kısımlar ile Sağlık Alanının oluşturulduğu, İmar kanununun ilgili yönetmeliği uyarınca imar planlan hazırlanırken alanda yaşayan nüfusun ihtiyacı için belirtilen standartlarda “ Sağlık Alanı” ayrılmasının zorunlu olduğu, Sağlık Bakanlığından izin alınmak kaydıyla ilgililerince bu alanların “Özel Sağlık Alanı” olarak kullanılabileceği, satılabileceği, kiralanabileceği, kamulaştırılmasının zorunlu olmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sağlık Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.9.2012 gün ve E:2012/194 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/647

KARAR NO : 2013/128

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.T.

Vekili : Av. M.M.T.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.Y.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara, Yenimahalle İlçesi, İvedik Mahallesi mevkiinde bulunan 44575 ada, 40 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, 'Kentsel Rekreasyon Alanı' olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza fiilen el atılmadığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 15,12.2010 tarih ve 2010/5 - 662 Esas ve 2010/551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine hükmedildiğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin hakları ve ıslah hakları saklı kalmak üzere şimdilik 1.000 TL bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesi, taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davacı vekili daha sonra Mahkemeye verdiği dilekçe ile, dava değerinin 166.000TL’ye ıslah edilmesini istemiştir.

Davalı vekili, süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 21. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:12.9.2012 gün ve 2011/461 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirilmesi gerektiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında 'Kentsel Rekreasyon Alanı' olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında 'Kentsel Rekreasyon Alanı'na ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın 'Kentsel Rekreasyon Alanı' olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında 'Kentsel Rekreasyon Alanı' olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL(ıslah üzerine 166.000 TL) bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasına sunulan davalı idarenin cevap dilekçesinde; Yenimahalle ilçesi, İvedik Mahallesinde bulunan 44675 ada 25 parselin; İvedik Macun Kentsel Çalışma Alanına ait 84180/1 parselasyon planı kapsamında kaldığı, bu parselasyon planının Ankara 15. İdare Mahkemesince 16.12.2009 gün ve E. 2008/921 K. 2009/1562 sayılı kararı gereğince iptal edildiği, ardından 44675 ada 25 parselin sınırlarında değişiklik yapılmadan 84180/2 nolu parselasyon planına göre kamu ortaklık payı hisselerinden oluşturulan "Kentsel rekreasyon alanı" kullanımlı 44675 ada 40 parselin oluşturulduğu, ihtiyaç duyuldukça ilgili kurumun talebi doğrultusunda imar kanununun 10. Maddesi gereği yine ilgili kurumca kamulaştırma işlemi yapılacağı; Yenimahalle İlçesi, İvedik Köyü 44675 ada 40 parselin kamu ortaklık paylarından oluşturulmuş 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesi uyarınca yapılacak arazi ve arsa düzenlemesi ile ilgili esaslar hakkındaki yönetmeliğin 4. maddesinin c bendi, Düzenleme Ortaklık payı oranı ile ilgili 11. Maddesi, düzenlemede umumi hizmetlere ayrılacak payın hesabı ile 30. Maddesi oranı ve kamulaştırılacak alanın hesabı ile ilgili 31. Maddesi, düzenleme ortaklık payı oranı ile ilgili 33. Maddesi gereği kamu ortaklık payı olarak adlandırılan (KOP) yönetmeliğinin 12. Maddesi uyarınca yapıldığı; Kamu Ortaklık (KOP) Payının ise düzenleme sahasındaki hastane, kreş, belediye hizmet alanı, spor ve diğer resmi tesis alanları gibi kamu alanları olduğu, düzenlemeye giren parsellerden hisseleri oranında kesilerek oluşturulan ve tescili sağlanan alanlar olduğu; DOP ve KOP kesintileri yapılmadan imar uygulama planlarının uygulaması olan parselasyon planının yapılmasının yasal ve teknik açıdan mümkün bulunmadığı, bununla beraber imar planında kamu ortaklık paylarından oluşan Sosyal alanların ayrılmayıp sadece tüm taşınmazların ticaret ve konut alanı olarak ayrılmasının ise o bölgenin yaşanmaz hale getireceği ve imar planının yapılmasındaki amacı da ortadan kaldıracağı; kamu ortaklık paylarından oluşturulan hastane, kreş, spor, Belediye hizmet alanı, Resmi tesisler, sosyal tesisler gibi kamu alanlarına ayrılmış parsellerin, ilgili kamu kurumlarınca kamulaştırması yapılmadan fiili olarak el atılmasının mümkün olmadığı, KOP parsellerinin fiili olarak kamulaştırılmadığından ve maliklerin tasarrufundaki bu taşınmazın piyasa rayiç değerinden alım ve satıma konu olabileceği, ayrıca ilgili kurumlardan izin alınarak imar planındaki kullanımı ne ise o amaçla değerlendirilebilmesiyle, davacının iddia ettiği gibi tasarruf hakkının kısıtlanmadığını; ayrıca kentsel rekreasyon alanının ilgili yönetmelik gereği ayrıldığı, bu alanların plan yapımına ait esaslara dair yönetmeliğin kentsel sosyal ve teknik altyapı alanları ile ilgili standartlarına göre ayrıldığı, imar uygulamasına tabi tutulan maliklerin faydalı ( konut, ticaret v.b.) alanlardan imar haklarını aldıkları, hal böyle iken ilçe belediyesinden ruhsat alınarak plan amacı doğrultusunda gayrimenkulün tasarrufunun da mümkün olduğu, müvekkil kurumun herhangi bir kamulaştırma kararı olmadığı gibi herhangi bir fiili müdahalesinin de bulunmadığı ileri sürülerek, davanın reddinin gerektiği savunulmuştur.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla 'Kentsel Rekreasyon Alanı' kullanımında kaldığı belirtilerek, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulmasına rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.9.2012 gün ve E:2011/461 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/648

KARAR NO : 2013/129

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- B.K., 2- E.K., 3 -O.Y.K., 4- T.K., 5- F.K. mirasçıları; a) Y.K., b) Ü.K., c) N.S.,

ç) S.A., d) A.Y., e) S.Ş., 6- S.A., 7- S.S., 8- S.E., 9- M.K., 10- M.T.

Vekili : Av. N.B.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.K.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. G.A.

3-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. Y.K.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Macun Mahallesi sınırları dahilinde olan 16977 ada 1 parsel sayılı taşınmazda paylarının bulunduğunu; anılan taşınmaza, davalı idarenin herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmaksızın sağlık alanı olarak kullanmak üzere el attığını; 3733 m2’lik arsanın tamamının sağlık alanı olarak ayrılmış olduğunu; müvekkillerinin toplamda 3353 m2 hisseleri bulunduğunu; arsa vasfındaki el atılan taşınmazın Ankara’nın değerli bir bölgesinde bulunduğunu ifade ederek; dava konusu taşınmaza, davalı idarelerce yapılan kamulaştırmasız el atma nedeni ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL’nin davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerden, Yenimahalle Belediye Başkanlığı ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 11.10.2012 gün ve E:2012/146 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan OSTİM/Organize Sanayi Bölge Müdürlüğünün, 25.6.2012 gün ve 646-4416 sayılı yazısının incelenmesinden; Ostim Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde bulunan, Ankara ili Yenimahalle İlçesi, Macun Mahallesi 16977 ada 1 parsele ait taşınmazın, 75810 sayılı plan notlarına sahip olan, H - 114 paftası içerisinde yer alan bir taşınmaz olduğu, imar planının 07.03.1994, parselasyon planının ise 14.10.1994 tarihinde Yenimahalle Belediyesi tarafından onaylanarak yürürlüğe girdiği; Ostim Organize Sanayi Bölge Müdürlüğünün, 2000 yılında 4562 Sayılı OSB Kanununun Yürürlüğe girmesinden sonra İmar ile ilgili konularda yetkili hale geldiği ve söz konusu 16977 adanın da dahil olduğu OSB bölge sınırlarının tamamının imar planlarının, mevcut haliyle Yenimahalle Belediyesinden devir alındığı; 1994 yılında Yenimahalle Belediyesi tarafından yapılan planların dışında OSTİM/Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü tarafından söz konusu taşınmaz ile ilgili olarak herhangi bir plan değişikliği yapılmadığı, devir alındığı tarihten itibaren söz konusu yerde herhangi bir altyapı çalışması olmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Sağlık Alanı kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.10.2012 gün ve E:2012/146 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/649

KARAR NO : 2013/130

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1.S.D.2.S.K.3.S.E.

Vekilleri : Av. H.T.U., Av. H.A.U.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, 26149 Ada 2 parsel sayılı taşınmazın, davalı Belediyenin 29.11.1988 tarih ve 3177 sayılı Encümen kararı ile onaylanan 81031 sayılı İmar parselasyon Planında “Çankaya Belediyesi Sağlık Tesisleri” Alanı” kullanımına KOP parseli olarak ayrıldığını; aradan geçen çok uzun süreye karşın taşınmazın, davalı idarece amacına uygun olarak kamulaştırılmadığını, parselin halen amaç ve konumunu koruduğu ve kamulaştırılmanın söz konusu edilmediğinin anlaşıldığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun E:2010/5- K:2010/651 sayılı ve 15.12.2010 tarihli kararı çerçevesinde; 3194 sayılı yasanın 10.maddesinin 1. fıkrası delaleti ile Belediyece uygulama İmar Planında kamu yararına ayrılan parselde en geç 3 ay içinde plan tatbiki için 5 yıllık imar planı hazırlanmasının ve buna uygun olarak da taşınmazın kamulaştırılmasının yasa hükmü olduğunun tespit edildiğini; aynı kararda, ilgili süreyi geçer biçimde amacına uygun işlem tesis edilmemesi ile mülkiyet hakkının süresi belirsiz biçimde kısıtlamaya tabi tutulmasının, Anayasanın 35.maddesindeki güvencelere aykırı olduğunun, bu halin kabulünün “hukuk devleti” ve “hukuk güvenliği”ni zedeleyeceğinin, kişi hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunan dengenin korunumu yönünden de durumun “kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli olduğunu” tespit edildiğini, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinden de aynı yönde kararlar verildiğini ifade ederek; davalı belediyece kamulaştırmasız olarak el atılan taşınmaz hisseleri dolayısı ile davacı müvekkillerinden S.D. için; 10.000,00-TL, S.K. için; 10.000,00-TL ve Sadriye (Kabasakal) Er için de 10.000,00-TL olmak üzere; yekun olarak, şimdilik 30.000,00-TL’Iik kamulaştırmasız el atılan yer bedeli tazminatının, fazlaya mahsus hakları saklı kalmak kaydı ile davalı belediyeden alınarak davacı müvekkillerine ayrı, ayrı hesaplanarak verilmesine, meblağa kamu alacaklarına uygulanan en üst seviyede faiz tahakkukuna karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 17.7.2012 gün ve E:2011/588 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma olduğu gerekçesiyle davalının yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sağlık tesisleri alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında sağlık tesisleri alanına ayrılması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık tesisleri alanı olarak gösterilmesinden, bu planda ön görülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında sağlık tesisleri alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı için 10.000,00 TL olmak üzere toplam 30.000,00-TL’nin faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 1.2.2012 tarih 3317 sayılı yazısında; Çukurca Mahallesi 2. etap 1/1000 ölçekli ıslah imar planının Belediye Meclisinin 21.04.1988 tarih ve 1388 sayılı kararı ile kabul edildiği, onanlı plana uygun olarak hazırlanan 81054 no.lu parselasyon planının da Belediye Encümeninin 29.11.1988 tarih ve 3177 sayılı kararı ile kabul edilerek kesinleştiği ve tapuya tescillerinin sağlandığı, 81031 no.lu parselasyon planı kapsamındaki imarın 26149 ada 2 sayılı parselin, planı gereği olmak üzere kamu ortaklık payından (K.O.P.) meydana geldiği, “Çankaya Belediyesi Sağlık Tesisleri Alanı ” olarak ayrıldığı ve 11.080 m2 olarak teşekkül ettiği ayrıca, emsal (E): 0,80 ve Hmax: 9,50 m. olacak şekilde yapılaşma koşullarının getirildiği, dava konusu 26149 ada 2 sayılı kamu parselinde, hisseleri oranında şuyulanmış bulunan maliklerin konut haklarının, plan kapsamındaki diğer konut ada-parsellerinde verildiği, söz konusu parselin, Belediye sınırları içerisinde ve mücavir alan sınırları içinde kaldığı, belediye hizmetlerinden faydalandığı belirtilmiş; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın uygulama imar planıyla “Çankaya Belediyesi Sağlık Tesisleri Alanı ” kullanımında kaldığı, çok uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.7.2012 gün ve E:2011/588 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/650

KARAR NO : 2013/131

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- B.K., 2- E.K., 3- O.Y.K., 4- T.K., 5- F.K. mirasçıları; a) Y.K., b) Ü.K., c) N.S.,

c) S.A., d) A.Y., e) S.Ş., 6- S.A., 7- S.S., 8- S.E., 9- S.K., 10- M.K., 11- M.T.

Vekili : Av. N.B.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.K.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.A.A.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Macun Mahallesi sınırları dahilinde olan 43429 ada 1 parsel sayılı taşınmazda paylarının bulunduğunu; anılan taşınmaza, davalı idarenin herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmaksızın park ve çocuk bahçesi olarak kullanmak üzere el attığını; 27920 m2’lik arsanın %92,01’inin park ve çocuk bahçesi alanı olarak ayrılmış olduğunu; müvekkillerinin toplamda 10529.6 m2 hisseleri bulunduğunu; arsa vasfındaki el atılan taşınmazın Ankara’nın değerli bir bölgesinde bulunduğunu ifade ederek; dava konusu taşınmaza, davalı idarelerce yapılan kamulaştırmasız el atma nedeni ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL’nin davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.9.2012 gün ve E:2012/145 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında park ve çocuk bahçesi alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında park ve çocuk bahçesi olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 2.4.2012 gün 1316/1207-6209 sayılı yazının incelenmesinden; dava konusu edilen 43429 ada 1 parselin; Belediye Meclisinin 02.09.1998 gün ve 196 sayılı kararı ile uygun görülen 1/1000 ölçekli Macun Köy Kuzeyi Küçük Sanayi Bölgesi Revizyon İmar Planının (Macun 3.Etap), Büyükşehir Belediye Başkanlığının 26.10.1999 gün ve 5351 sayılı yazısından değişiklikle onaylanmış, 26.11.1999 günlü Resmi Gazetede ilan edilerek askıya çıkmış ve askı süresinde yapılan itirazın Belediye Meclisinin 19.01.2000 tarih ve 11 sayılı kararı ile reddedilerek kesinleşmiş olduğu; 1/1000 ölçekli Macun Köy Kuzeyi Küçük Sanayi Bölgesi Revizyon İmar Planının (Macun 3.Etap) uygulaması olan 84146 nolu parselasyon planının, Belediye Encümeninin 09.10.2001 tarih ve 2304 sayılı kararı ile onaylandığı, bu plan kapsamında 43429 ada 1 parselin “Park” kullanımında kaldığı; taşınmazın üzerinde Belediyenin bir tesisi, yapısı ya da park alanının olmadığı, ancak parsel üzerinde Ankara Büyükşehir Belediyesinin Metro hattının bulunduğu; 43429 ada 1 parseli ilgilendiren 1/1000 ölçekli imar plan değişikliği bulunduğu ve plan değişikliğinin Yenimahalle Belediyesinin onay sürecinde olduğu anlaşılmıştır.

Yenimahalle Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün bu yazısında, imar planı doğrultusunda taşınmaz üzerinde fiilen inşa edilmiş park bulunmadığının belirtildiği; diğer taraftan, parsel üzerinde Ankara Büyükşehir Belediyesinin Metro hattının bulunduğu ifade edilmesine karşın; davacılar vekilince metro hattına yönelik bir iddiada ve talepte bulunulmadığı, Danıştay Başsavcısı tarafından da, Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin talebi üzerine, yalnızca adı geçen İdare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı gözetildiğinde; metro hattına ilişkin hususun, bakılan görev uyuşmazlığının kapsamı dışında bulunduğu açıktır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Park Alanı kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.9.2012 gün ve E:2012/145 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/651

KARAR NO : 2013/132

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının taşınmazının, 2863 sayılı Yasa uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenmesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlama sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.U.

Vekilleri : Av. S.U., Av. Z.Ö., Av. F.S.K., Av. S.U., Av. G.Y.

Davalı : Kültür ve Turizm Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. Y.Ü.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara İli, Keçiören İlçesi, Ovacık Köyündeki; 452 parsel sayılı taşınmazın, 15.09.1987 tarihinde eski eser; 24.06.2002 tarihinde sit alanı; 20.03.2006 tarihinde de korunması gerekli kültür varlığı olarak kayıt ve tescil edildiğini; aradan geçen sürede müvekkili tarafından, çok sayıda girişimde bulunulmasına rağmen, taşınmazın kamulaştırılması yönünde somut hiçbir netice elde edilemediğini; bu nedenle, davacının taşınmazı kullanımının fiilen ve hukuken engellendiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun emsal nitelikteki 2010/5-662 Esas, 2010/651 Karar ve tarihli kararının da gösterdiği gibi; davalı idarenin, davacının Anayasa ile koruma altına alınan temel haklarından mülkiyet hakkını uzun yıllar boyunca sınırladığını ve halen de kamulaştırma işlemlerini tamamlamayarak sınırlamaya devam ettiğini; anılan kararın gerekçesinde de, böyle bir durumda kamu yararından bahsedilemeyeceğinin açıklandığını; bu doğrultuda, mülkiyet bedelinin karşılığının davalı tarafından davacıya ödenmesinin gerektiğini ifade ederek; kamulaştırmasız el koyma hükümleri gereğince, fazlaya dair ve sair tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL'nin, dava tarihinden itibaren devlet alacaklarına uygulanan en yüksek faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:11.10.2012 gün ve E:2011/586 sayı ile, davalı tarafın yargı yolu nedeniyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre, idarelerin 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümleri uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, sit alanı ilanına, eski eser olarak belirlemeye ilişkin kararlar ile bu kararlar uyarınca belirlenen alan için hazırlanan koruma amaçlı imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kesin inşaat yasağı getirilen taşınmaza yönelik kamulaştırma veya trampa gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; anılan yasa uyarınca tesis edilen işlemler uyarınca yapmak zorunda oldukları uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, arkeolojik sit alanı olarak belirlenen alanda kalan ve üzerindeki yapının eski eser olarak tescil edildiği taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 sayılı kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, 2863 sayılı Yasa uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenmesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşılmış olduğu; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı; ancak bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan sit alanı ilanına ilişkin karar ve bu karar uyarınca tesis edilen genel ve düzenleyici nitelikte koruma amaçlı imar planında taşınmaza getirilen kesin inşaat yasağı sonucu anılan yasada öngörülen kamulaştırma programlarının veya trampa işlemlerinin zamanında yapılmamasından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin yapması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklanmakta olduğu; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazın arkeolojik sit alanı olarak belirlenen alanda kalması, üzerindeki yapının eski eser olarak tescil edilmesi suretiyle taşınmaza, kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000 TL’nin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün 12.01.2012 gün ve …13/167-117 sayılı yazısının incelenmesinden; dava konusu Ankara İli, Keçiören İlçesi, Ovacak Mahallesi, Hamamtaşları Mevkiinde bulunan 452 parselin, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 24.06.1988 gün ve 271 sayılı kararı ile 1.Derece arkeolojik sit olarak tescil edilen, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 29.08.2006 gün ve 1739 sayılı kararı ile Koruma Amaçlı İmar planı onaylanan alan içinde kaldığı; söz konusu 1.derece Arkeolojik sit alanında bulunan parsellerin tek ada ve tek parsel ( 34754 ada, 1 parsel) olarak birleştirilmesi talebi ile Keçiören Belediyesince hazırlanan parselasyon planının, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun13.5.2011 gün ve 6035 sayılı kararı ile uygun bulunduğu anlaşılmıştır.

İdarelerin 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümleri uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, sit alanı ilanına, eski eser olarak belirlemeye ilişkin kararlar ile bu kararlar uyarınca belirlenen alan için hazırlanan koruma amaçlı imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kesin inşaat yasağı getirilen taşınmaza yönelik kamulaştırma veya trampa gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; anılan yasa uyarınca tesis edilen işlemler uyarınca yapmak zorunda oldukları uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşımaktadır.

Olayda davacı tarafından; hissedar olduğu taşınmazın, eski eser, sit alanı ve korunması gerekli kültür varlığı olarak kayıt ve tescil edildiğinin, aradan uzun süre geçmesine rağmen taşınmazın kamulaştırılmadığının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun emsal nitelikteki kararından bahisle, davalı idarenin, Anayasa ile koruma altına alınan mülkiyet hakkını uzun yıllar boyunca sınırladığının ve halen de kamulaştırma işlemlerini tamamlamayarak sınırlamaya devam ettiğinin; taşınmaza kamulaştırmasız el konulması nedeniyle bedelinin tazmin edilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın, bir idari işlem olan sit alanı ilanına ilişkin karar ve bu karar uyarınca tesis edilen genel ve düzenleyici nitelikte koruma amaçlı imar planında taşınmaza getirilen kesin inşaat yasağı sonucu 2863 sayılı yasada öngörülen kamulaştırma programlarının veya trampa işlemlerinin zamanında yapılmamasından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin yapması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre; davacının taşınmazının 2863 sayılı Yasa uyarınca 1. derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenmesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlama sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.10.2012 gün ve E:2011/586 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/652

KARAR NO : 2013/133

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- N.Y., 2-M.İ., 3- M.B., 4- H.Ö.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.K.

2-Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av.A.K.

3-Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara İli, Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mevkiinde kâin, 27557 ada 5 parsel taşınmaza, davalı idare tarafından her hangi bir kamulaştırma İşlemi yapılmaksızın kesinleşmiş imar planında sağlık ve kreş alanı olarak ayrılmak suretiyle fiilen/hukuken el atıldığını; müvekkillerinin taşınmaz için Kamulaştırma Kanunun Geçici 6. maddesine atıfta bulunan 6111 sayılı kanunun geçici 2. maddesi uyarınca uzlaşmak istemediklerini; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21.03.2011 tarih 2010/16894 E. 2011/4865 K. sayılı ilamında aynen “Hukuk Genel Kurulu’nun benzer konudaki 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı uyarınca imar planında park, yol ve okul alanı gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere, el atılmamış olsa dahi bedeline hükmedileceğine ilişkin kararı da gözetilerek, 3194 sayılı imar kanunun 10. Maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planın kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece, ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedeli ödenmelidir.” Denildiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davacılara eşit olmak üzere şimdilik, 10.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalı idareden tahsil edilerek müvekkillerine payları oranında ödenmesine, alacağa dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizin yürütülmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerden, Çankaya Belediye Başkanlığı ile Sağlık Bakanlığı vekilleri ilk cevap dilekçelerinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:20.9.2012 gün ve E:2012/43 sayı ile, yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, fiili el atma olmadan da hukuki el atmanın kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında sağlık ve kreş alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin, davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış bir tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında sağlık ve kreş alanına ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın sağlık ve kreş alanı olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "kamulaştırmasız el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sağlık ve kreş alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dosyada bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 5.4.2012 gün ve …/2012(9674) 155562 sayılı yazısının incelenmesinden; 330 m2 yüzölçümlü 25757 ada 5 sayılı parselin, Dikmen Batı yakası İmar Planına ait 81154 nolu parselasyon planı ile düzenlemeye alınarak, 238 m2’sınin imar planı ile E=1.80 olmak üzere 5 Katlı Konut Alanı olarak belirlenen 27781 ada 1 parsele, geriye kalan 92m2’sinin ise imar planı ile Park ve Spor Alanı olarak belirlenen 27783 ada 3 parsele tahsis edildiği, 81154 nolu parselasyon planının Çankaya Belediyesi Encümeninin 10/07/1997 tarih ve 3164 sayılı kararıyla onaylanarak askı ve ilan işlemleri sonunda kesinleştiği ve Tapuya tescilinin sağlandığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla “sağlık ve kreş alanı” kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.9.2012 gün ve E:2012/43 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/653

KARAR NO : 2013/134

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : P. İnşaat Emlak Turizm Organizasyon Yayıncılık Paz.Tic. Ltd.Şti.

Vekili : Av. A.E.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. D.S.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Karakusunlar Mah. 16163 ada 1 parsel sayılı, 27445 ada 1 parsel sayılı taşınmazların, kesinleşen imar planına göre ilköğretim alanı olarak düzenlemeye alındığını; imar planının kesinleşmesinden itibaren geçen zaman içerisinde İmar Planındaki Tahsis amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 10. maddesi hükmüyle, imar planında kamu hizmet tesislerine tahsis edilen bir yerin yasada öngörülen beş yıllık süre içerisinde, ilgili kurumca kamulaştırma yapılmaması durumunda dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu; davalının kamulaştırma prosedürünü işletmesi ve müvekkilini 2942/4650 sayıl yasaya göre uzlaşma görüşmesine çağırması gerekirken, bu güne kadar hiçbir işlem yapmamasının T.C.Anayasasının 35. maddesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin de kabul ederek kendisini bağlı sayılmış olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek Birinci Protokolün Birinci Maddesi ile güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlali anlamına geldiğini; plan nedeniyle mülkiyet hakkının özünün zedelendiğini, müvekkilinin mülkiyetten kaynaklanan hiçbir hakkını kullanamadığını; bunun Kamulaştırmasız El Koyma niteliğinde olduğunu; nitekim; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 23/09/1982 tarihli Sporrong ve Lönnroth kararında “olayda mülkiyet hakkına doğrudan el konulmadığı ama verilen izin ve getirilen yasakların el konulması sonucunu doğurduğu, bunun da hakkın özüne dokunduğu” sonucuna ulaşılmıştır, şeklinde karar vermiş olduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 15/12/2010 tarih ve 2010/5-662 E., 2010/651 K. Sayılı kararının da, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin anılan kararıyla birebir örtüştüğünü, kararın gerekçesinde de açıklandığı üzere; İmar planı ile Kamu hizmetine tahsis edilen bir taşınmazın, bu tahsise uygun olarak , yasal süresi içerisinde kamulaştırma yapılarak bedelinin ödenmemesinin kamulaştırmasız el koyma olarak kabul edildiğini ileri sürerek; anılan taşınmazlara kamulaştırmasız el atılmış olduğundan dava konusu taşınmazlardaki davacının hissesinin tapusunun iptali ile davalı adına tesciline; bedelinin, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10,000.00 TL’nin davalıdan dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, ilk cevap dilekçesinde yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 20.6.2012 gün ve E:2012/92 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dosyanın incelenmesinden; davacının hissedarı olduğu 16163 ada, 1 parsel ve 27445 ada 1 parsel numaralı taşınmazın tamamının imar planında, ilköğretim alanı olarak ayrılması nedeniyle kamulaştırmasız el atıldığının anlaşılmış olduğu; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında yeşil alana ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın okul yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; açıklanan nedenlerle, 2247 Sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında İlköğretim Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, bedelinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 10.000 TL'sinin faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün 15.3.2012 gün ve 7817 sayılı yazısına göre, dava konusu edilen16163 ada 1 parselin; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.06.1982 tarih ve 372 saydı kararıyla onaylanan imar planına istinaden hazırlanan ve Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin 27.4.1982 tarih ve 221 sayılı kararıyla onaylanan 79450 nolu parselasyon planı ile oluştuğu; İmar planı ile Anaokulu Yeri olarak belirlendiği; daha sonra Karayolları Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğünce 25/04/1991 tarihinde onaylanan (ANKARA-ESKİŞEHİR- ANKARA-KONYA AYRIM ÇEVREYOLU) Kamulaştırma planı ile Kamulaştırılacak alan olarak ayrıldığı belirtilmiş; parsel üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların imar planında Anaokulu Yeri kullanımında kaldığı, planın kesinleşmesinin üzerinden uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.6.2012 gün ve E:2012/92 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/654

KARAR NO : 2013/135

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.K.mirasçıları;1-H.İ.K.,2-K.K.,3-R.K.mirasçıları;a-N.K.b-M.S.c-E.T.,d-N.M.e-M.K.

Vekili : Av. N.Ç.

Davalı : Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.A.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin murisinin maliki ve hissedarı bulunduğu Bursa ili, Osmangazi ilçesi, Yunuseli Mah., Kadıoğlu mevkii, 6551 ada 3 parsel sayılı arsa vasıflı taşınmaza davalı tarafça kamulaştırma yapılmadan Mezarlık ve Mezarlık Koruma Bandına kalbedilmek suretiyle el atılmış olduğunu; el atmanın kalıcı mahiyette ve kamuya tahsis amaçlı olduğunu; el atılmayan kısımlardan da istifade edemediklerini; taşınmazın imar planı içinde bulunduğunu; davalı tarafla uzlaşma sağlanamayacağı sabit olduğundan müvekkilin taşınmazındaki kamulaştırmasız el atılan alanın tespiti ve bedelinin tahsili için işbu davayı açmak zorunluluğu doğduğunu ileri sürerek; müvekkilinin taşınmazından kamulaştırılmadan el konulan kısımların bedeli olarak, fazlaya ait hakları saklı kalmak şartıyla 10.000,00.TL’nin dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili, cevap dilekçesinde; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 4.9.2012 gün ve E: 2012/386 sayı ile, davanın, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminata ilişkin bulunduğu gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacıların hissedarı olduğu 6551 ada, 3 parsel numaralı taşınmazın imar planında, mezarlık ve mezarlık koruma bandı alanı olarak ayrılması nedeniyle kamulaştırmasız el atıldığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, imar planında yeşil alana ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın mezarlık yeri olarak gösterilmesinden; bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; açıklanan nedenlerle, 2247 Sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedar oldukları taşınmazlarına, imar planında Mezarlık ve Mezarlık Koruma Bandı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın bedeli olarak, fazlaya ait hakları saklı kalmak şartıyla 10.000,00.TL’nin dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Dava dosyasında bulunan Bursa 2.Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının 29.6.2012 gün ve …641.01-104483 sayılı yazısının incelenmesinden; dava konusu edilen Osmangazi İlçesi, Yunuseli Mahallesi, 6551 ada, 3 parselin, onaylı 1/5000 ölçekli Osmangazi Nazım İmar Planı’nda; “Mezarlık Koruma Bandı olarak önerilen Ağaçlandırılacak alanda ve kısmen 100 kişi/ha yoğunlukta Gelişme Konut Alanında” kalmakta olduğu, onaylı 1/1000 ölçekli Hamitler Mezarlığı Çevresi Uygulama İmar Planında, “Mezarlık Koruma Bandı ve kısmen plansız alanda” kaldığı; 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı hükümlerinin 1. maddesinde, “Mezarlık Koruma Bandı Alanı Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından kamulaştırma suretiyle elde edilecektir.” Denildiği; dosyadaki Bilirkişi Raporlarının incelenmesinden ise; parselin, davacıların hisselerine düşen 197,69 m2’lik kısmının 154,02 m2’lik kısmının imar planında Mezarlık Koruma Bandında kalmak suretiyle hukuken el atılmış hale geldiği, 0,47 m2’lik kısmının Mezarlık içinde kaldığından fiilen el atıldığı, 43,20 m2’lik kısmının ise 1/5000 ölçekli planda tarım arazisinde kaldığı, mezarlık duvarı içinde kalan kısım için kamulaştırma yapılmadığı anlaşılmıştır.

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu, bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazın bir kısmına fiilen el atılarak, mezarlık duvarı içine alması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Öte yandan, İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde, “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanununa uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

Bu durumda, idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü, adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/655

KARAR NO : 2013/136

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ö.

Vekili : Av. İ.D.

Davalı : Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin sahibi olduğu Bursa, Nilüfer, Ertuğrul, 1165 ada, 2 parsel taşınmazın, 2004 tarihinden bu tarafa imarının kısıtlı olduğunu, spor tesisi alanında kaldığını; taşınmazın kamulaştırması veya imar kısıtlılığının kaldırılması için yaptıkları müracaatın sonuçsuz kaldığını 10 yıla yakın zamandır müvekkilinin taşınmazını dilediği gibi kullanamadığını; mülkiyet hakkına kamusal yarar sebep göstererek getirilen sınırlamanın, malikin taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkını belirsiz süre için kullanılamaz hale getirerek bir hukuk devletinde kişinin hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunması gereken dengenin bozulmasına yol açarak hukuk güvenliğini yok ettiğini; taşınmaza fiilen el atılması ile imar uygulaması sonucu hukuken kullanmaya engel sınırlamalar getirilmesi arasında fark bulunmadığını ifade ederek; şimdilik mümkün olduğu takdirde belirsiz alacak davası olarak 10.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, mümkün olmadığı takdirde fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL’nin yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, davada, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:28.9.2012 gün ve E:2012/124 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın spor alanı olarak gösterilmesinden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin Adli Yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince İdari Yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının sahibi olduğu taşınmazına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL’nin faiziyle birlikte davalı idareden tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Bursa Nilüfer Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 9.3.2012 tarih ve 104 sayılı yazısında; dava konusu edilen Ertuğrul Mahallesi, 1165 ada, 2 parselin, 3194 sayılı İmar Kanunun 18.madde uygulaması ile oluşmuş D.O.P. kesintisi yapılmış imar parselleri olduğu belirtilmiş; anılan parselin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Spor Alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde fiilen yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının sahibi olduğu taşınmazın imar planıyla Spor Alanında kaldığı, çok uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.9.2012 gün ve E:2012/124 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/656

KARAR NO : 2013/137

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ö.

Vekili : Av. İ.D.

Davalı : Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.G.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin sahibi olduğu Bursa, Nilüfer, Demirci, H 21C.09B 1B pafta, 4269 ada, 1 parsel taşınmazın, 11.8.2001 tarihinden bu tarafa imarının kısıtlı olduğunu, belediye hizmet alanında kaldığını; taşınmazın kamulaştırması veya imar kısıtlılığının kaldırılması için yaptıkları müracaatın sonuçsuz kaldığını 10 yıla yakın zamandır müvekkilinin taşınmazını dilediği gibi kullanamadığını; mülkiyet hakkına kamusal yarar sebep göstererek getirilen sınırlamanın, malikin taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkını belirsiz süre için kullanılamaz hale getirerek bir hukuk devletinde kişinin hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunması gereken dengenin bozulmasına yol açarak hukuk güvenliğini yok ettiğini; taşınmaza fiilen el atılması ile imar uygulaması sonucu hukuken kullanmaya engel sınırlamalar getirilmesi arasında fark bulunmadığını ifade ederek; şimdilik mümkün olduğu takdirde belirsiz alacak davası olarak 10.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, mümkün olmadığı takdirde fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL’nin yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, davada, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:28.9.2012 gün ve E:2012/126 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında belediye hizmet alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın "kısmen park alanı kısmen de yol" olarak gösterilmesinden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin Adli Yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince İdari Yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının sahibi olduğu taşınmazına, imar planında belediye hizmet alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL’nin faiziyle birlikte davalı idareden tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Bursa Nilüfer Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 9.3.2012 tarih ve 108 sayılı yazısında; dava konusu edilen Demirci Mahallesi, 4269 ada, 1 parselin, 3194 sayılı İmar Kanunun 18.madde uygulaması ile oluşmuş %35 D.O.P. kesintisi yapılmış imar parselleri olduğu belirtilmiş; anılan parselin (yeni 8 nolu) 1/1000 ölçekli uygulama imar planında Belediye Hizmet Alanında kaldığı, taşınmaz üzerinde fiilen yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının sahibi olduğu taşınmazın imar planıyla Belediye Hizmet Alanında kaldığı, çok uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.9.2012 gün ve E:2012/126 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.1.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/1

KARAR NO : 2013/138

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- K.Ö., 2- A.A., 3- D.A., 4- N.A., 5- İ.K., 6- S.B., 7- L.B., 8- M.B., 9- Ş.B., 10 -C.B.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

2- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.Ş.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Çankaya İlçesi, 27704 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında park alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı bakımından 1.000’er TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.10.2012 gün ve E:2012/251 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik her bir davacı bakımından 1.000’er TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında park alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.10.2012 gün ve E:2012/251 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/2

KARAR NO : 2013/139

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.Y.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, Çukurca Mahallesi, 26182 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında sağlık alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 4.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 22.03.2012 gün ve E:2011/289 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapu kaydının davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 2.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.03.2012 gün ve E:2011/289 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/3

KARAR NO : 2013/140

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Ömerli Baraj Gölü Uzun Mesafeli Koruma Alanı kapsamında kalan taşınmazın ayrıca dere mutlak koruma alanında bırakıldığından bahisle açılan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.E.

Vekili : Av. E.K.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. H.A.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, Kurtdoğmuş mahallesi,1158 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında Ömerli Barajı mutlak koruma havzası alanında kaldığını belirterek, taşınmazın el atılan kısmının davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekili 1.celseden önce, süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

KARTAL 3.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.06.2012 gün ve E:2012/197 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasa'nın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığını ifade ederek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazının, imar planında mutlak koruma havzasında kalması sebebiyle mülkiyet hakkının kısıtlandığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idare adına tescili ile, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacı tarafından, Ömerli Baraj Gölü Uzun Mesafeli Koruma Alanı kapsamında kalan taşınmazın ayrıca dere mutlak koruma alanında bırakıldığından bahisle kamulaştırılması gerekirken kamulaştırılmadığı dolayısıyla fiili el atma olmamakla birlikte hukuki el atma yoluyla mülkiyet hakkına kısıtlama getirildiği, bu durumun da kamulaştırmasız el atma niteliğinde olduğu ileri sürülmek suretiyle, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılan imar planları sonucu taşınmaz üzerinde tasarruf olanağı kalmadığından taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesine karar verilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak, bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kartal 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.06.2012 gün ve E:2012/197 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/4

KARAR NO : 2013/141

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.G.(A.)

Vekili : Av. N.S., Av. Z.K.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

2- Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.B.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Mamak İlçesi, 39246 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu taşınmazın imar planında park alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 10.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 27.09.2012 gün ve E:2012/257 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Mamak Belediye Başkanlığı vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılar açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 2.000 TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Mamak Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazlarının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerektiği gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Mamak Belediye Başkanlığı vekillerinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.09.2012 gün ve E:2012/257 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/5

KARAR NO : 2013/142

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.Y.

Vekili : Av. V.U., Av. D.Ö.

Davalılar : 1- Çorum İl Özel İdare Müdürlüğü

Vekili : Av. A.A.

2- Çorum Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.Y.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Çorum İli, Merkez İlçesi, 1492 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, taşınmazın imar planında ilkokul alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 3.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı İl Özel İdare Müdürlüğü vekili 1.celsede süresi içerisinde beyanen özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Çorum Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ÇORUM 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 05.07.2012 gün ve E:2012/89 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında ilkokul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 3.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında ilkokul alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Çorum 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 05.07.2012 gün ve E:2012/89 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/6

KARAR NO : 2013/143

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ö.Ö.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. D.O.İ.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, 15928 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında ilköğretim alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 5.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.09.2012 gün ve E:2012/367 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı idare bakımından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında ilköğretim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 5.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında ilköğretim alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara İl Özel İdare vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara İl Özel İdare vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.09.2012 gün ve E:2012/367 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/7

KARAR NO : 2013/144

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.G.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. U.E.

2- Kültür ve Turizm Bakanlığı

Vekili : Av. A.A.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, 60057 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında turizm alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 500 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 4.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 17.10.2012 gün ve E:2012/36 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Kültür ve Turizm Bakanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında turizm alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 500 TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında turizm alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalılardan Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.10.2012 gün ve E:2012/36 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/8

KARAR NO : 2013/145

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.E., 2- H.K., 3- O.Y., 4- E.K., 5- E.K., 6- Ş.Y., 7- F.K., 8- A.B.

Vekili : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.K.

2- Ankara İl Özel İdare Müdürlüğü

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Çankaya İlçesi, Çukurca Mevkii, 26164 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında ilköğretim alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 8.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı İl Özel İdare Müdürlüğü vekili 1.celsede, süresi içerisinde beyanen özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 17.10.2012 gün ve E:2012/25 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında ilköğretim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 8.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.10.2012 gün ve E:2012/25 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/9

KARAR NO : 2013/146

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.N.

Vekili : Av. A.C., Av. E.K.

Davalılar : 1- İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Vekili : Av. M.Ö.

2- Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. V.A.

3- Bursa İl Özel İdare Müdürlüğü

Vekili : Av. Y.G.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Bursa İli, Nilüfer İlçesi, 3347 ada, 7 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında ilköğretim tesisleri alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Bursa İl Özel İdare vekili 1.celsede, süresi içerisinde beyanen özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Nilüfer Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 3.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 14.06.2012 gün ve E:2012/128 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalı Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Bursa İl Özel İdare Müdürlüğü ile Nilüfer Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında ilköğretim tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında ilköğretim tesis alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Nilüfer Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.06.2012 gün ve E:2012/128 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/10

KARAR NO : 2013/147

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-A.K., 2-A.K.,3-A.A.,4-G.A.,5-N.S.,6-S.H.,7-Ö.K.,8-A.A.,9-A.A.,10- A.K.,11-A.K.,

Vekili : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. S.K.

2- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

3- Ankara İl Özel İdare Müdürlüğü

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Çankaya İlçesi, Huzur Mevkii, 25190 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 11.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili 1.celsede, süresi içerisinde beyanen özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 24.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 16.05.2012 gün ve E:2011/517 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 11.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında okul alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.05.2012 gün ve E:2011/517 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/11

KARAR NO : 2013/148

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.K.

Vekili : Av. F.M.A.

Davalı : Çorum Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.O.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Çorum İli, Merkez İlçesi, 461 ada, 37 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 25.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Çorum Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ÇORUM 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 11.09.2012 gün ve E:2012/186 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek,davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı idare bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 25.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Çorum 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.09.2012 gün ve E:2012/186 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/12

KARAR NO : 2013/149

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-M.K., 2-M.K.

Vekili : Av. F.M.A.

Davalı : Çorum Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.O.

Dahili Davalı : Çorum İl Milli Eğitim Müdürlüğü

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Çorum İli, Merkez İlçesi, 461 ada, 211 parsel sayılı taşınmazın müşterek maliki olduklarını, taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 25.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Çorum Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ÇORUM 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.09.2012 gün ve E:2012/187 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 25.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çorum Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Çorum 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.09.2012 gün ve E:2012/187 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/13

KARAR NO : 2013/150

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.A.B.

Vekili : Av. V.Ö., Av. Ş.Ç.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, 27056 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında temel eğitim alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 19.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 31.10.2012 gün ve E:2012/254 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca,davalı idare bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında temel eğitim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında temel eğitim alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 31.10.2012 gün ve E:2012/254 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/14

KARAR NO : 2013/151

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.K.

Vekili : Av. N.B.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

2- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.Ö.A.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, 43088 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında yeşil alan olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 03.10.2012 gün ve E:2012/153 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında yeşil alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında yeşil alanda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 03.10.2012 gün ve E:2012/153 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/15

KARAR NO : 2013/152

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.Ö.

Vekili : Av. S.U.M.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. V.D.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, 26759 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 3.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 03.09.2012 gün ve E:2012/86 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek,davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı idare bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 03.09.2012 gün ve E:2012/86 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/16

KARAR NO : 2013/153

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- N.B., 2- A.Ş., 3- S.T., 4- B.K.

Vekili : Av. N.B.

Davalılar : 1- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. Y.Ü.

2- Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. D.O.İ.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Çankaya İlçesi, 26127 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı İl Özel İdaresi vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 24.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 20.09.2012 gün ve E:2012/182 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı ve İl Özel İdaresi vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara İl Özel İdaresi açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara İl Özel İdaresi vekillerinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara İl Özel İdaresi vekillerinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.09.2012 gün ve E:2012/182 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/17

KARAR NO : 2013/154

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.G.

Vekili : Av. D.S., Av. B.İ.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. E.Ş.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Mamak İlçesi, 38103 ada, 9 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında lise-okul alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 21.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.11.2012 gün ve E:2012/297 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca,davalı idare bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında lise-okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000’er TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında lise-okul alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.11.2012 gün ve E:2012/297 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/28

KARAR NO : 2013/155

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar: 1- D.K., 2- M.Ç.

Vekili : Av. S.Y., Av. E.V.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, 43137 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın maliki olduklarını, taşınmazın imar planında kentsel çalışma alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı için 1.000’er TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.09.2012 gün ve E:2012/343 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, “idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2’nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan “idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,” hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa’nın 10’uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca davalı idare bakımından 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında kentsel çalışma alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik her bir davacı bakımından 1.000’er TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında kentsel çalışma alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.09.2012 gün ve E:2012/343 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/29

KARAR NO : 2013/156

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.A.

Vekilleri : Av. V.Ö., Av. Ş.Ç.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, 27643 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu taşınmazın imar planında temel eğitim alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 07.11.2012 gün ve E:2012/257 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek,davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı idare bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında temel eğitim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 07.11.2012 gün ve E:2012/257 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/30

KARAR NO : 2013/157

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- N.K., 2- R.N., 3- B.G., 4- Ö.S., 5- Y.A., 6- M.U.

Vekili : Av. L.İ., Av. Ö.T.

Davalılar : 1- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. G.S.K.

2- Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Altındağ İlçesi, 24353 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında lise ve ortaokul alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 27.11.2012 gün ve E:2012/480 sayı ile, davalılar vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı ve İl Özel İdaresi vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılar vekillerinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılar açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında lise ve ortaokul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000 TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında lise ve ortaokul alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara İl Özel İdaresi vekillerinin görev itirazlarının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ile Ankara İl Özel İdaresi vekillerinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.11.2012 gün ve E:2012/480 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/31

KARAR NO : 2013/158

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.S.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

2- Gençlik ve Spor Bakanlığı

Vekili : Av. D.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Etimesgut İlçesi, 48101 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın maliki olduklarını, taşınmazın imar planında park ve açık spor alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 01.11.2012 gün ve E:2012/240 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında park ve açık spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000 TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında park ve açık spor alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 01.11.2012 gün ve E:2012/240 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/56

KARAR NO : 2013/159

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil ilmuhaberinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.Ö.

Vekili : Av. H.S.Y.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının, Türk Telekom AŞ.de sözleşmeli memur olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı yasa'nın 22. maddesine göre atamasının yapıldığını ve 18.12.2007 tarihinde Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünde memur olarak çalışmaya başladığını,08.03.2012 tarihli dilekçesiyle davalı kuruma müracaat ederek, hak edilen denge tazminatının, enflasyon farkının, maaş zammının maaşına yansıtılması ve maaş ilmühaberinin düzeltilmesini istediğini, bu isteğinin zımnen reddedildiğini belirterek, zımnen ret işleminin iptali ile, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ve eksik ödenen parasal haklarının ödenmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekili süresi içerisinde verdiği savunma dilekçesinde özetle, davanın adli yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

KASTAMONU İDARE MAHKEMESİ: 20.07.2012 gün ve E:2012/510 sayılı kararı ile, özetle; davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu belirtilerek, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekili açısından, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı yasa'nın 22. maddesine göre ataması yapılan ve 18.12.2007 tarihinde Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünde memur olarak çalışmaya başlayan davacının 08.03.2012 tarihli dilekçesiyle davalı kuruma müracaat ederek, hak edilen denge tazminatının, enflasyon farkının, maaş zammının maaşına yansıtılması ve maaş ilmühaberinin düzeltilmesini istenmesine karşılık, bu isteğinin zımnen reddine dair işlemin iptali ile, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ve eksik ödenen parasal haklarının ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde memur statüsünde görev yapmakta iken, 406 sayılı yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için ataması yapılan ve 18.12.2007 tarihinde Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünde memur olarak çalışmaya başlayan davacı tarafından, 5473 sayılı Yasa uyarınca hak edilen denge tazminatının, enflasyon ve maaş zammının ödenmesi ve maaş ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile maaş nakil ilmühaberinin talep doğrultusunda düzeltilmesine, hak edilen denge tazminatı, enflasyon farkı ve maaş zammı tutarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Kastamonu İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kastamonu İdare Mahkemesi’nin 20.07.2012 gün ve E:2012/510 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/57

KARAR NO : 2013/160

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maaş nakil ilmuhaberinin düzeltilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.T.

Vekili : Av. H.S.Y.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av.M.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının, Türk Telekom AŞ.de sözleşmeli memur olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı yasa'nın 22. maddesine göre atamasının yapıldığını ve 08.01.2008 tarihinde Kastamonu İl Sağlık Müdürlüğünde memur olarak çalışmaya başladığını,08.03.2012 tarihli dilekçesiyle davalı kuruma müracaat ederek, hak edilen denge tazminatının, enflasyon farkının, maaş zammının maaşına yansıtılması ve maaş ilmühaberinin düzeltilmesini istediğini, bu isteğinin zımnen reddedildiğini belirterek, zımnen ret işleminin iptali ile, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ve eksik ödenen parasal haklarının ödenmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

KASTAMONU İDARE MAHKEMESİ: 20.07.2012 gün ve E:2012/511 sayılı kararı ile, özetle; davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu belirtilerek, 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, davalı Türk Telekomünikasyon vekili açısından, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı yasa'nın 22. maddesine göre ataması yapılan ve 08.01.2008 tarihinde Kastamonu İl Sağlık Müdürlüğünde memur olarak çalışmaya başlayan davacının 08.03.2012 tarihli dilekçesiyle davalı kuruma müracaat ederek, hak edilen denge tazminatının, enflasyon farkının, maaş zammının maaşına yansıtılması ve maaş ilmühaberinin düzeltilmesini istenmesine karşılık, bu isteğinin zımnen reddine dair işlemin iptali ile, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ve eksik ödenen parasal haklarının ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde memur statüsünde görev yapmakta iken, 406 sayılı yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için ataması yapılan ve 08.01.2008 tarihinde Kastamonu İl Sağlık Müdürlüğünde memur olarak çalışmaya başlayan davacı tarafından, 5473 sayılı Yasa uyarınca hak edilen denge tazminatının, enflasyon ve maaş zammının ödenmesi ve maaş ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile maaş nakil ilmühaberinin talep doğrultusunda düzeltilmesine, hak edilen denge tazminatı, enflasyon farkı ve maaş zammı tutarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Kastamonu İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kastamonu İdare Mahkemesi’nin 20.07.2012 gün ve E:2012/511 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/58

KARAR NO : 2013/161

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasa’dan kaynaklanan sorumluluk davasının, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H. Sigorta A.Ş.

Vekili : Av. A.A.

Davalı : Karayolları Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. Z.Ö.

Dahili Davalı: N.S. İnş. Uluslar arası Nak. San. Ve Tic. AŞ.

Vekili : Av. M.S.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacı şirket tarafından kasko poliçesi ile sigortalanan 04 P 4639 plakalı aracın, 30.06.2011 tarihinde Halit Özmen yönetiminde, Erciş ilçesinden Patnos ilçesine doğru seyir halinde iken, yol yapım çalışmaları sırasında sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi nedeniyle meydana gelen maddi hasarlı trafik kazası neticesinde hasar gördüğünü belirterek, 1.086,00 TL lik rücu tazminatının yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili talebiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ERZURUM 2.İDARE MAHKEMESİ: 15.12.2011 gün, E:2011/1871, K:2011/1580 sayı ile özetle; davanın görüm ve çözümünde adli yargı görevli olduğundan bahisle davanın görev yönünden reddine karar vermiş olup, bu karara karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 08.03.2012 gün, E:2012/98, K:2012/80 sayı ile itirazın reddine karar vermiş, bu karara karşı yapılan karar düzeltme talebi üzerine, Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 22.05.2012 gün, E:2012/408, K:2012/297 sayı ile karar düzeltme talebinin reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez aynı istemle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 19.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.10.2012 gün, E:2012/351, K:2012/407 sayı ile özetle; davaya bakma görevinin idari yargı olduğundan bahisle, davanın görev yönünden reddine karar verilmiş ve bu karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; Davacı vekili tarafından; 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, adli ve idari yargı yerleri arasında görev uyuşmazlığın doğduğu, adli yargı dosyasının mahkemece, ekinde idari yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacı şirket tarafından sigortalanan aracın, yol yapım çalışmaları sırasında sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu meydana gelen maddi hasarlı trafik kazası neticesinde oluşan 1.086,00 TL lik rücu tazminatının yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili talebiyle açılmıştır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.

Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 21. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, 30.06.2011 tarihinde Erciş ilçesinden Patnos ilçesine doğru seyreden 04 P 4639 plakalı aracın, yol yapım çalışmaları sırasında sürücüsünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesi nedeniyle meydana geldiği öne sürülen kaza neticesinde oluştuğu belirtilen maddi zarara ilişkin olarak 1.086,00 TL lik rücu tazminatının yasal faizi ile birlikte tazmini talebiyle iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 8.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı ve 8.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayılı aynı içerikli iki kararı ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir. Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” Kararına varmıştır. Bu durumda, 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin benzer bir konuda İdare Mahkemesi’nin davaya bakmakla görevli bulunmadığı yolundaki kararları gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden Ankara 19.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 12.10.2012 gün, E:2012/351, K:2012/407 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davalı idarenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu meydana gelen kazada, davacının uğradığı maddi zararın tazmini istemi ile İdari Yargıda dava açılmış,

İdare Mahkemesi yargılama sonucunda "uyuşmazlığın 2918 Sayılı Yasa'nın 110. maddesi gereğince Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" gerekçesi ile yargı yolu yönünden davanın reddine, karar verilmiş,

Kararın kesinleşmesi üzerine bu kez davacı vekilince aynı istekle Adli Yargıda dava ikame

edilmiş

Adli Yargıda yapılan yargılama sonucunda da "İdarenin Hizmet Kusuruna dayalı açılan davaların tam yargı davası niteliğinde bulunduğu, İdari yargıda açılması gerektiği" gerekçesi ile dava dilekçesi yargı yolu yönünden reddedilmiş,

Kararın kesinleşmesi üzerine 2247 Sayılı Yasa'nın 19.maddesi gereğince görevli yargı kolunun belirlenmesi için dosya Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiş,

Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda "2918 Sayılı Yasa'nın 110.maddesi hükümleri gözetildiğinde davanın Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" düşüncesi ile Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılmasına, Adli Yargının görevli olduğuna oyçokluğuyla kesin olarak karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira; Davada, davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu zarara neden olan kazanın meydana geldiği iddia edilmektedir.

2918 Sayılı Yasanın KTK'nın 7.md. "Karayolları Genel Müdürlüğünün Yapım ve Bakımından sorumlu olduğu Karayollarında can ve mal güvenliği yönünden gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak önlemleri alma ve aldırmanın" İdarenin görev ve yetkileri arasında bulunduğuna işaret edilmiş,

6001 Sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün teşkilat ve görevleri hakkındaki kanunun 4.md. "Hazırlayacağı programlar uyarınca karayollarını yapmak, yaptırmak, emniyetle kullanılmalarını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak, bakımını yaptırmak, onarımım yaptırmak, işletmek ve işlettirme" Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri arasında gösterilmiş,

TC Anayasası'nın 125/son md. "idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu" kurala bağlanmış,

2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava çeşitleri arasında" sayılmıştır.

Bu durumda Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluk alanındaki yolun yapım, bakım ve onarımının yapılmadığı nedeniyle doğan zararın tazmininin amaçlanmış olması karşısında, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürüttüğü esnada kişilere verdiği zararın ödetilmesine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde esas alınan idare hukuku kurallarına ve 2577 Sayılı IYUK 2/1 -b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Sayın çoğunluk, karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmalden doğan zararda Adli Yargıyı görevli kabul eden görüşünde hukuki dayanak olarak 2918 Sayılı KTK 110/1 md. hükümlerini esas almıştır.

11.01.2011 gün 6099 Sayılı Yasa'nın 14. maddesi ile 2918 Sayılı KTK 110. maddesine eklenen 1.fıkra ile "işleteni veya sahibi devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil bu kanundan doğan sorumluluk, davaları Adli Yargıda görülür... " hükmü getirilmiştir.

Sayın çoğunluk görüşünün aksine eldeki uyuşmazlık anılan yasa hükmü kapsamında kalmamaktadır.

Çünkü, 2918 Sayılı KTK 85.maddesinde açıkça belirtildiği gibi yasa motorlu araçların işletilmesinden doğan zararlar nedeniyle işletenin hukuki sorumluluğunu düzenlemektedir.

Nitekim yasa değişikliğine ilişkin Hükümet gerekçesi de getirilen yeni hükmün bu nedenle maddeye eklendiğini teyit etmektedir.

Somut uyuşmazlıkta davanın karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki idarenin hizmet kusuruna dayanmasına,

Somut uyuşmazlığın anılan yasa hükmü kapsamında bulunmamasına,

Kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde, 2577 Sayılı IYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde İdari Yargının görevli olmasına göre,

Uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

ÜYE

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/59

KARAR NO : 2013/162

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının rahatsızlığında kullanılan stent bedelinin tarafına ödenmemesi üzerine açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.Ş.

Vekili : Av. R.A., Av. C.A.

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'na izafeten Aydın SGK İl Müdürlüğü

Vekili : Av.T.D.

O L A Y : Aydın Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’nde kamu görevlisi olarak (devredilen emekli sandığı iştirakçisi) görev yapmakta olan davacının, kalp rahatsızlığının tedavisinde kullanılan stentlerin bedelinin tarafına ödenmesi istemiyle davalı kuruma yaptığı başvurunun 16.02.2009 tarihinde reddi üzerine, davacı vekili tarafından, ret işleminin iptali ile, stent fatura bedeli olan 4.133,00 TL nin yasal faizi ile ödenmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açılmıştır.

AYDIN 1. İDARE MAHKEMESİ: 31.05.2010 gün, E:2009/228, K:2010/903 sayılı kararı ile özetle; ilaçlı stent bedelinden kaynaklanan uyuşmazlığın, işlem tarihinde 5510 sayılı yasanın yürürlükte olması nedeniyle, iş mahkemesinin görev alanında bulunduğundan 5510 sayılı yasanın 101.maddesi gereğince davanın görüm ve çözümünde adli yargı mercilerinden İş Mahkemelerinin görevli olduğunu belirterek görevsizlik kararı vermiştir.

Bu karara karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Aydın Bölge İdare Mahkemesi 13.10.2010 gün, E:2010/1392, K:2010/1337 sayı ile, itirazın reddine karar vermiş olup, bu karara karşı yapılan karar düzeltme başvurusu üzerine Aydın Bölge İdare Mahkemesinin 17.01.2011 gün, E:2011/5, K:2011/8 sayı ile, karar düzeltme talebinin reddine karar vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

Davacı vekili aynı istemiyle bu kez adli yargı yerinde dava açmıştır.

AYDIN 2.İŞ MAHKEMESİ: 01.06.2011 gün ve E:2011/179, K:2011/359 sayı ile özetle; davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine, Yargıtay 10.Hukuk Dairesinin E:2011/12251, K:2012/4144 sayılı, 06.03.2012 tarihli kararı ile özetle; davanın idari yargının görev alanına girdiğinden bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Yargıtay bozma ilamından sonra yapılan yargılamada;

AYDIN 2. İŞ MMAHKEMESİ: Bozma ilamına uyulmuş ve 28.11.2012 gün, E:2012/253, K:2012/616 sayılı kararı ile özetle; uyuşmazlığın çözümünün idari yargının görev alanına girdiğinden bahisle davanın görevsizlik nedeniyle reddine karar vermiş ve bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

I-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada, idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Yasa koyucu, 14. maddeye göre hukuk alanında olumsuz görev uyuşmazlığı doğması halinde her iki yargı merciince işten el çekilmiş olduğundan başvurma iradesini davanın taraflarına bırakmış iken, bu yönteme nazaran daha kısa zamanda çözüme ulaşılmasını amaçladığı 19. madde ile, daha önce görevsizlik kararı veren yargı merciinden sonra davayı inceleyen yargı merciine, işten el çekmeden doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurma olanağını tanımıştır.

Olayda, adli yargı yerince, öncelikle görevsizlik kararı verilmekle birlikte görevli merciin belirtilmesi için re’sen Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmuştur.

Bu haliyle, Aydın 2.İş Mahkemesi’nce re’sen yapılan başvuru, 2247 sayılı yasada öngörülen yönteme uymamaktadır.

Ancak, adli ve idari yargı yerleri arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyası ve dosya içerisine celp edilmiş olan idari yargı dosyasının aslı ile birlikte son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği, hal böyle iken usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Aydın Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’nde kamu görevlisi olarak (devredilen emekli sandığı iştirakçisi) görev yapmakta olan davacının kalp rahatsızlığının tedavisinde kullanılan 4.133,00 TL tutarındaki stentlerin bedelinin faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun 16.02.2009 tarihinde reddine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Aydın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü işleminin iptali ile ödenen bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden; kamu görevlisi olan davacıya, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD tarafından, 22.10.2008 tarihinde stent-implA.asyonu yapıldığı, 22.10.2008 tarihli faturaya göre davacının bu tedavi nedeniyle 4.133,00 TL ödemek zorunda kaldığı, davacı tarafından stentlerin bedelinin ödenmesi istemiyle 16.02.2009 tarihinde davalı idareye müracaat edildiği, bu müracaatın 16.02.2009 tarihinde reddi üzerine, ret işleminin iptali ile, stent fatura bedelinin idare tarafından faizi ile ödenmesi istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.

31.5.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Kanunlar kapsamındaki hizmet akdine göre ücretle çalışanlar (Sosyal Sigortalılar), kendi hesabına çalışanlar (Bağ-Kur’lular), tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar (Tarım Bağ-Kur’luları), tarım işlerinde ücretle çalışanlar, (Tarım sigortalıları), devlet memurları ve diğer kamu görevlilerini (Emekli Sandığı İştirakçileri), geçici maddelerle korunan haklar dışında, sosyal güvenlik ve sağlık hizmetleri yönünden yeni bir sisteme tabi tutmuş, beş farklı emeklilik rejimini aktüeryal olarak hak ve hükümlülükler yönünden tek bir sosyal güvenlik sistemi altında toplamıştır. 5510 sayılı Kanunun iptali amacıyla açılan davada Anayasa Mahkemesi, 15.12.2006 tarih ve E: 2006/111, K: 2006/112 sayılı kararıyla, anılan Kanunun birçok maddesi ile birlikte, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlilerini diğer sigortalılarla aynı sisteme tabi kılan (başta 4/c maddesi) hükümlerin iptaline karar vermiş; bu karardan sonra kabul edilen 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunda düzenlemeler yapılmış ve anılan Kanuna eklenen Geçici 1 nci ve Geçici 4 ncü maddelerle, 5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanlar (memurlar ile diğer kamu görevlileri) ile bunların dul ve yetimleri hakkında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılacağı hüküm altına alınmıştır. 5754 sayılı Kanunun kimi hükümlerinin iptali istemiyle açılan dava Anayasa Mahkemesi’nin 30.3.2011 tarih ve E: 2008/56, K:2011/58 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

5510 sayılı Kanunun 101 nci maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı: 28184) davayı redle sonuçlandırmakla birlikte; söz konusu kararın Mahkememiz önündeki uyuşmazlığa ışık tutacak şekilde şu gerekçeye dayandırmıştır: “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık Sosyal Sigortacılık esasına göre faaliyet gösteren ve yaptığı, tesis ettiği işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir… Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yani sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir.

Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…”

Yukarıda sözü edilen mevzuat hükümlerinin ve Anayasa Mahkemesi kararının birlikte değerlendirilmesinden, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, daha önce olduğu üzere 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacakları gibi bunların emeklilikleri bakımından da aynı Kanun hükümlerinin uygulanmaya devam edileceği; ancak, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanların ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacağı ve haklarında 5434 sayılı Kanunun değil 5510 sayılı Kanunun öngördüğü kural ve esasların uygulanacağı dolayısıyla ihtilafların da adli yargı yerinde çözümleneceği açıktır.

Kaldı ki; T.C. Anayasası’nın 158.maddesindeki “…diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır ” hükmü uyarınca Anayasa Mahkemesi kararının bu uyuşmazlığın çözümünde esas alınacağı tartışmasızdır.

Bu durumda, 5510 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden önce iştirakçi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanuna göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden Sosyal Güvenlik Kurumunca tesis edilen işlem ve yapacağı muamelelerin “idari işlem” ve “idari eylem” niteliğini korumaya devam edeceği, dolayısıyla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-a maddesinde belirtilen idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları kapsamında bulunan, 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihte kamu görevlisi olan davacı tarafından açılan davanın, görüm ve çözümünün idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Aydın 1.İdare Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Aydın 1. İdare Mahkemesi’nin 31.05.2010 gün, E:2009/228, K:2010/903 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/60

KARAR NO : 2013/163

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.Y.

Vekili : Av. S.E.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

2- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, 27030 ada, 10,11,12 parsel sayılı taşınmazların hisseli maliki olduğunu, taşınmazların imar planında kamusal ortaklık payı alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.09.2012 gün ve E:2012/99 sayı ile, davalılar vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazlarına, imar planında kamusal ortaklık payı alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000 TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parsellerin imar planında kamusal ortaklık payı alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.09.2012 gün ve E:2012/99 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/61

KARAR NO : 2013/164

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.A.

Vekili : Av. K.Ş.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. G.A.

2- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.G.A.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, 44986 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında park alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 9.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 24.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.07.2012 gün ve E:2012/293 sayı ile, davalı vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 9.000 TL’nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.07.2012 gün ve E:2012/293 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/62

KARAR NO : 2013/165

KARAR TR : 14.01.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- İ.Y., 2- T.A., 3- N.Ö., 4- A.G., 5- M.S., 6- Ö.G., 7- D.S., 8- H.D., 9- K.K.

Vekili : Av. K.Ş., Av. M.E.D.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; Davacıların Ankara İli, Çankaya İlçesi, 27552 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında anaokulu alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı için ayrı ayrı 1.000'er TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır Davalı idare vekili 1.celsede süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde ve beyanen özetle; görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 7.ASLİYE HUKUK.MAHKEMESİ: 09.10.2012 gün ve E:2012/151 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca,davalı idare bakımından 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında anaokulu alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı idareye terkini ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik her bir davacı için ayrı ayrı 1.000'er TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında anaokulu alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin görev itirazının Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 09.10.2012 gün ve E:2012/151 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 14.01.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.