Sayıştay Başkanlığından:
SAYIŞTAY GENEL KURULU
İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARI
Esas No. : 2013/1
Karar No.: 5354/1
KONU
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde kadro
karşılığı sözleşmeli çalışan Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri ile 5300
ve üzeri ek gösterge puanı bulunan personele ödenen makam tazminatına
ilişkin, Temyiz Kurulunun 10.06.2008 tarihli ve 13987 sayılı ilamı ile
10.04.2012 tarihli ve 18276 sayılı ilamı arasında aykırılık bulunduğu gerekçesi
ile içtihadın birleştirilmesi istemi.
USUL YÖNÜNDEN İNCELEME
Başbakanlık Merkez
Saymanlığı 2004 yılı idare hesabının 4. Dairede yargılanması sonucunda çıkarılan 625 sayılı ilamın 1 inci
maddesi hükmüne karşı sorumlular tarafından yapılan itiraz üzerine düzenlenen
10.06.2008 tarihli ve 13987 sayılı Temyiz Kurulu ilamına esas 12.02.2008
tarihli ve 29915 sayılı tutanakta:
“625 sayılı
ilamın 1 inci maddesi ile Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde kadro
karşılığı sözleşmeli olarak çalışan 7800 ek göstergeli Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreteri ile 5300 ve üzeri ek
gösterge puanı bulunan 1. ve 2. Hukuk Müşaviri, Baş Müşavir, Müşavir, Şube
Müdürü ve Doktor gibi unvanlarda görev yapan personele mevzuata aykırı
olarak makam tazminatı ödendiği gerekçesi ile ……………….
liraya tazmin hükmü verilmiştir.
Dilekçi
dilekçesinde özetle, 657 sayılı Kanuna eklenen ek 26 ncı madde ve IV sayılı
Makam Tazminatı cetvelinde makam tazminatı ödenmesinde sadece ek gösterge
kriterinin esas alındığını, makam tazminatı ödenmesinde kadrolu yada kadro
karşılığı sözleşmeli personel ayırımının yapılmadığını, 2945 sayılı Milli
Güvenlik Kurulu Kanunu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinin son fıkrasına göre kanununda ve yönetmelikte
hüküm bulunmayan hususlarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerinin
uygulanacağı belirtildiğini, bu nedenle 527 ve 570 sayılı KHK ile yapılan
düzenleme ve 657 sayılı Kanuna eklenen ek 26 ncı madde ve IV sayılı makam
tazminatı cetvelinde belirtilen ek göstergelere sahip personele makam
tazminatı ödendiğini, kadro karşılığı sözleşmeli çalışan personele makam
tazminatı ödenmeyeceğine dair 527 ve 570 sayılı KHK’lerde bir hüküm bulunmadığını,
ayrıca Başbakandan alınan sözleşme ücreti ve diğer ödemeler onayında da
makam tazminatı ödenmesinin öngörüldüğünü, kanun koyucu kadro karşılığı
sözleşmeli çalışan personele makam tazminatı ödenmeyeceğini kabul etseydi
bunu açıkça madde metninde belirteceğini, nitekim temsil tazminatı ile
ilgili düzenlemede kadro karşılığı çalışan personele temsil tazminatının
ödenmeyeceğinin açıkça hüküm altına alındığını, Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği kadro karşılığı sözleşmeli personelinin sözleşmeli personel
çalıştırılmasına ilişkin esasları düzenleyen Bakanlar Kurulu Kararına tabi
olmadığını, kadro karşılığı çalışan personele ilişkin hizmet sözleşmelerinin
her yıl Maliye Bakanlığınca vize edilerek Başbakanlık personelinden ayrı
olarak kurumlarına gönderildiğini, Genel Sekreterlikte çalışan sözleşmeli
personele 08.01.2004 tarihinde düzenlenerek yürürlüğe giren Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin 23 üncü maddesi hükmünden hareketle
Kurulda çalışan kadro karşılığı sözleşmeli personele makam tazminatı
ödenmemesi gerektiği şeklindeki ifadenin, kişisel ve zorlama bir yorum
olduğunu, 2945 sayılı Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Kanununda 4963 sayılı Kanunla bir takım değişiklikler
yapıldığını, bu değişikliklerde özlük haklarına ilişkin 17 nci madde ve
devamında herhangi bir değişiklik yapılmadığını, burada tamamen “kazanılmış
hak” prensibinin dikkate alındığını, kanun koyucunun Milli Güvenlik Kurulu
Genel Sekreterliğinde makam tazminatı alan personelinin kanun değişikliğine
kadar yapılan uygulamalardan farklı bir uygulamaya gitme niyetinde olsa idi
bunu açıkça ifade edeceğini, Yönetmeliğin 23 üncü maddesinin “emsal alınır”
denilmediğini, “yapılan uygulama emsal alınarak tespit edilir” denildiğini,
“emsali personel” tanımının düz bir eşitliği ifade etmediğini, aynı görev,
yetki ve sorumluluğu taşıyanların birbirine emsal olabileceklerini, Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreteri, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreter Yardımcısı
gibi unvanların benzerinin olmadığı gibi, yetki ve sorumluluk yönünden de
benzerinin bulunmadığını, kadro karşılığı sözleşmeli çalışan Başbakan Müsteşarına
makam tazminatı ödendiğini, bu nedenle kadrolu çalışanların makam tazminatı
aldıklarını, Başbakanlık merkez teşkilatında çalışan kadro karşılığı
sözleşmeli personele makam tazminatı ödenmemesinin nedeninin ek
göstergelerle ilişikli olabileceğini, Sayıştay Temyiz Kurulunun Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kadro karşılığı sözleşmeli
personelin makam tazminatı alabileceklerine ilişkin 18.10.2005 tarih ve 28142 tutanak sayılı kararı
bulunduğunu, yapılan makam tazminatı ödemesinin mevzuata uygun olduğunu
belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir.
28.06.1978
tarihli ve 7/15754 sayılı Sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin
esasları düzenleyen Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinde,
“Genel
Bütçeye dahil dairelerde, katma bütçeli
idarelerde, döner sermayeli kuruluşlarda, belediyelerde, özel idarelerde ve
kamu iktisadi teşebbüslerinde (sermayesinin yarısından fazlası yukarıda
sayılan kuruluşlara ait olanlar dahil) Özel Bütçeli İdareler ile 233 sayılı
Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalan kuruluşlarda sözleşme ile
çalıştırılacak personel hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır.
Teşkilat
kanunlarında özel hükümler bulunan kuruluşlar hakkında bu esaslar
uygulanmaz.
…………….” denilmektedir.
09.11.1983
tarih ve 2945 sayılı Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Kanununun Özel Hükümler başlıklı 17 nci maddesinde,
“Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personeli aşağıdaki özel hükümler
dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kadroları (....)
genel hükümlere uygun olarak tespit edilen ek göstergeleri ile birlikte
Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile ihdas edilir veya
kaldırılır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa 31.7.1970
tarih ve 1327 sayılı Kanunla eklenen zam ve tazminatlara ilişkin ek madde
gereğince, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personelinin görev ve
kadro unvanları esas alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı; tespit
olunan azami miktar ve oranları geçmemek üzere Genel Sekreterin teklifi ve
Başbakanın onayı ile belirlenir.
………………………………………………
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalıştırılacak sözleşmeli personelde
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesindeki şartlar aranmaz.
Bunların istihdam şekli, sözleşme esasları, Bakanlar Kurulunca tespit
edilecek tavanı aşmamak üzere alacakları en az ve en çok ücretleri ile
sosyal haklarına ait esaslar yönetmelikle düzenlenir. Sözleşme ile
çalıştırılacak personel, istekleri üzerine T.C. Emekli Sandığı ile
ilgilendirilirler.” hükmü yer almaktadır.
08.01.2004 tarih ve 25340 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren 2003/6688 sayılı Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Yönetmeliğinin Sözleşmeli Personel Başlıklı 23 üncü maddesinin
birinci fıkrasında, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kadrolarının
tahsis edildiği görevlerin hepsinde bu kadrolar karşılık gösterilmek
suretiyle Başbakanın onayı ile sözleşmeli personel çalıştırılabileceği,
üçüncü fıkrada sözleşmeli personelin aylık ücretlerinin Genel Sekreterin
teklifi ve Başbakanın onayı ile tespit edileceği, dördüncü fıkrada ise,
kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak istihdam edilecek
personele ödenecek sözleşme ücreti, ikramiye,
zam ve tazminat miktarı ile diğer mali ve sosyal hakların, Başbakanlık
Merkez teşkilatında kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak
çalıştırılan personel hakkında yapılan uygulama emsal alınarak tespit
edileceği, son fıkrasında da yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda,
sözleşmeli personel hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
hükümlerinin uygulanacağı, hükme bağlanmıştır.
657 sayılı
Devlet Memurları Kanununun makam tazminatının düzenlendiği ek 26 ncı
maddesi (a) fıkrasında “Bu kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı
görevlerde bulunanlara hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının memur
aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda makam
tazminatı ödenir. Bu tazminattan yararlananlara ayrıca yüksek hakimlik
tazminatı ödenmez ……….” denilmektedir.
657 sayılı
Devlet Memurları Kanununa ekli IV sayılı makam tazminatı cetvelinin 3 üncü sırasına göre,
Büyükelçiler ile ek göstergeleri bu düzeyde veya daha yüksek tespit edilen
kadrolara atanmış olanlara 7000, 4 üncü sırasına göre de, Başbakan
Müşavirleri ile ek göstergeleri bu düzeyde veya daha yüksek tespit edilen
kadrolara atanmış olanlara 4500 gösterge rakamının memur aylıklarına
uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda makam tazminatı
ödenmesi gerekmektedir.
Milli
Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununda,
kadro karşılığı çalıştırılacak sözleşmeli personele Devlet Memurları Kanununun
152 nci maddesinde düzenlenen zam ve tazminatların ödeneceği öngörüldükten
sonra, söz konusu personele yapılacak ödemelerin yönetmelikte düzenleneceği
hükmü mevcuttur. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği yönetmeliğinde
de, aynı hüküm tekrar edildikten sonra 23 üncü maddesinin sözleşmeli
personel başlıklı son fıkrasında bu yönetmelikte hüküm bulunmayan
hususlarda, sözleşmeli personel hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
hükümleri uyarınca işlem yapılacağı hükmü bulunmaktadır.
Bu
durumda, anılan kişilere makam tazminatı ödenip ödenmeyeceği meselesinin
Devlet Memurları Kanununun ek 26 ncı maddesine göre çözümlenmesi
gerekmektedir. IV sayılı
makam tazminatı cetvelinde, cetvelde öngörülen unvan veya ek göstergeli
kadrolara atanmış olmak makam tazminatı ödenmesi için yeterli görülmüştür.
Bu durumda, anılan kişilere makam tazminatı ödemesinde ek göstergeleri
itibariyle her hangi bir sorun bulunmamaktadır. Ayrıca 2945 sayılı Milli
Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununun 17
nci ve 2003/6688 sayılı Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Yönetmeliğinin 23 üncü maddeleri gereğince sözleşme Ücretlerine ilişkin
Başbakan Olur’unda da, “657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinin (a) fıkrasına
göre makam tazminatı almaya hak kazananlara makam tazminatı ödenir” hükmüne
yer verilmiştir. Bu nedenle yapılan makam tazminatı ödemeleri mevzuata
uygundur.
Açıklanan
nedenlerle dilekçi iddialarının kabulü ile 625 sayılı ilamın 1 inci maddesi
ile …………………… liraya
ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA", karar
verilmiştir.
Başbakanlık
Merkez Saymanlığı 2007
yılı idare hesabının 4. Dairece yargılanması sonucunda
çıkarılan 1094 sayılı ilamın 13 üncü maddesi hükmüne karşı sorumlular
tarafından yapılan itiraz üzerine düzenlenen 10.04.2012 tarihli ve 18276
sayılı Temyiz Kurulu ilamına esas 27.12.2011 tarihli ve 34115 sayılı tutanakta:
“1094 sayılı
ilamın 13 üncü maddesi ile Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde
kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan 7800 ek göstergeli Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreteri ile 5300 ve üzerinde
ek göstergeleri bulunan Daire Başkanı, Grup Başkanı, Baş Müşavir, Müşavir,
2. Hukuk Müşaviri ve Şube Müdürü unvanlı personele mevzuata aykırı olarak
makam tazminatı ödenmesi nedeniyle …………………………
TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Dilekçi dilekçesinde özetle, 657 sayılı Yasada
kimlere ne miktarda makam tazminatı ödeneceği hususunda Yasanın ek 26 ncı
maddesi ve bu maddeye bağlı IV sayılı cetvelde makam tazminatı alacak
olanların sadece makam unvanları sayılarak belirlenmediğini, bazı makam
unvanlarının ek göstergeleri esas alınarak bu ek göstergelere eşit ve
bunlardan daha yüksek ek göstergeli kadrolara atananlara da makam tazminatı
ödenmesinin öngörüldüğünü;
MGK Genel Sekreterliği personelinin 2945 sayılı
Yasanın 17 nci maddesinin birinci fıkrasına göre bu maddede düzenlenen bir
kısım hükümler dışında, 657 sayılı Yasa hükümlerine tabi olduğunu; Ek
gösterge yönünden de bu Kanunun 43 üncü maddesine tabi olduğunu; 657 sayılı
Yasanın ek 26 ncı maddesi ve IV sayılı cetvelde sözü edilen ek
göstergelerin her ne şekilde tespit edilmiş olursa olsun tüm ek
göstergeleri kapsadığını;
Genel Sekreterlikte kadro karşılığı sözleşmeli
olarak çalışan 7800 ek göstergeli Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri ve
ek göstergesi 5300 ve üzerinde belirlenen personele, 2945 sayılı MGK ve MGK
Genel Sekreterliği Kanunu (md. 17), MGK Genel Sekreterliği Yönetmeliği (md.
23, 26) ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek madde 26 ve IV sayılı
Cetvelinin 3 ve 4 üncü sıralarına göre; 2000 yılından bu yana makam
tazminatı ödenmiş olduğunu;
İlamın gerekçesini oluşturan; 30.11.1984 tarihli
84/8813 sayılı “Başbakanlıkta Çalışan Sözleşmeli Personel Hakkında Hizmet
Sözleşmesi Esasları”na ilişkin kararnamenin Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği personelini kapsamadığını; Kurumdaki uzman ve üzeri personelin
1990 yılından itibaren, uzman altı görev unvanına sahip personelin ise 1997
yılından beri kadro karşılığı sözleşmeli olduğunu; İlamda, Müsteşar ve
Hukuk Müşaviri unvanlarının örnek verilerek Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği personelinin makam tazminatı alamayacağı sonucuna varıldığını;
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin 4 üncü fıkrasının makam
tazminatlarına ilişkin olmadığı; özlük hakları açısından, Başbakanlığın
birebir emsal alınmasının Genel Sekreterlik ve Başbakanlık personelinin ek
göstergeleri, özel hizmet tazminatı ve unvanları arasında tam bir eşitlik
bulunmadığından mümkün olmadığını; Yönetmeliğin 26 ncı maddesinde; “Genel
Sekreterlik personelinin görev ve kadro unvanları esas alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı her yıl sonunda Genel
Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile belirlenir ve izleyen mali yıl
başından itibaren uygulanır” denildiğini ve Sözleşme Ücretlerine ilişkin
Başbakan “Olur”larında da 2002 yılından bu yana “657 sayılı Kanunun ek 26
ncı maddesinin (a) fıkrasına göre makam tazminatı almaya hak kazananlara makam
tazminatı ödenir” hükmüne yer verilmiş olmasının da önemli bir argüman olduğunu;
Ayrıca, yan ödeme kararnamesi ile temsil ve görev
tazminatlarını düzenleyen kararnamelerde sözleşmeli personele zam ve
tazminatlarla temsil ve görev tazminatlarının ödenmeyeceğinin açıkça
belirtilmiş olmasına rağmen, makam tazminatına ilişkin bu nevi daha alt bir
düzenleyici mevzuatta aksine bir hüküm de bulunmadığı gibi, 4505 sayılı Yasanın
5/c maddesinde kadro karşılığı sözleşmeli personele temsil tazminatı
ödenmeyeceğinin açıkça ifade edildiğini belirterek tazmin hükmünün
kaldırılmasını talep etmiştir.
Savcılık
tazmin hükmünün kaldırılması yönünde görüş bildirmiştir.
28.06.1978
tarihli ve 7/15754 sayılı sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin
esasları düzenleyen Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesinde;
“Genel bütçeye
dahil dairelerde, katma bütçeli idarelerde, döner
sermayeli kuruluşlarda, belediyelerde, özel idarelerde ve kamu iktisadi
teşebbüslerinde (sermayesinin yarısından fazlası yukarıda sayılan
kuruluşlara ait olanlar dahil) Özel Bütçeli İdareler ile 233 sayılı Kanun
Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalan kuruluşlarda sözleşme ile
çalıştırılacak personel hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır.
Teşkilat
kanunlarında özel hükümler bulunan kuruluşlar hakkında bu esaslar
uygulanmaz.
”
denilmektedir.
09.11.1983
tarih ve 2945 sayılı Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Kanununun “Özel Hükümler” başlıklı 17 nci maddesinde,
“Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personeli aşağıdaki özel hükümler
dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kadroları genel hükümlere uygun olarak
tespit edilen ek göstergeleri ile birlikte Genel Sekreterin teklifi ve
Başbakanın onayı ile ihdas edilir veya kaldırılır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa 31.7.1970
tarih ve 1327 sayılı Kanunla eklenen zam ve tazminatlara ilişkin ek madde
gereğince, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personelinin görev ve
kadro unvanları esas alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı; tespit
olunan azami miktar ve oranları geçmemek üzere Genel Sekreterin teklifi ve
Başbakanın onayı ile belirlenir.
…….
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalıştırılacak sözleşmeli personelde
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesindeki şartlar aranmaz.
Bunların istihdam şekli, sözleşme esasları, Bakanlar Kurulunca tespit
edilecek tavanı aşmamak üzere alacakları en az ve en çok ücretleri ile
sosyal haklarına ait esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Sözleşme
ile çalıştırılacak personel, istekleri üzerine T.C. Emekli Sandığı ile
ilgilendirilirler.” hükmü yer almaktadır.
08.01.2004
tarih ve 25340 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin “Sözleşmeli Personel” başlıklı 23
üncü maddesinin birinci fıkrasında, Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği kadrolarının tahsis edildiği görevlerin hepsinde bu kadrolar
karşılık gösterilmek suretiyle Başbakanın onayı ile sözleşmeli personel
çalıştırılabileceği; üçüncü fıkrasında sözleşmeli personelin aylık
ücretlerinin Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile tespit
edileceği; dördüncü fıkrasında, kadro karşılık gösterilmek suretiyle
sözleşmeli olarak istihdam edilecek personele ödenecek sözleşme ücreti,
ikramiye, zam ve tazminat miktarı ile diğer mali ve sosyal hakların,
Başbakanlık Merkez teşkilatında kadro karşılık gösterilmek suretiyle
sözleşmeli olarak çalıştırılan personel hakkında yapılan uygulama emsal
alınarak tespit edileceği, son fıkrasında ise yönetmelikte hüküm bulunmayan
hususlarda, sözleşmeli personel hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Yönetmeliğin “Personelin Kadroları ve
Yapılacak Ödemeler” başlıklı 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasında ise; “657
sayılı Devlet Memurları Kanununun zam ve tazminatlara ilişkin hükmü
gereğince, Genel Sekreterlik personelinin görev ve kadro unvanları esas
alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı, her yılsonunda Genel
Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile belirlenir ve izleyen mali
yılbaşından itibaren uygulanır.” denilmektedir.
Bu durumda Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan personele
ödenecek mali haklar; 08.01.2004 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin 23
üncü maddesi hükmüne göre, yani Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılığı
gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan personel emsal
alınarak yapılmalıdır.
Öte yandan
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun makam tazminatına ilişkin ek 26 ncı
maddesinin (a) fıkrasında; “Bu Kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları
yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının
memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda
makam tazminatı ödenir. Makam tazminatı damga vergisi hariç herhangi bir
vergiye tabi tutulmaz ve ödemelerde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır.
Bu tazminattan yararlananlara ayrıca yüksek hakimlik
tazminatı ödenmez.” denilmektedir.
657 sayılı
Devlet Memurları Kanununa ekli IV sayılı Makam Tazminatı Cetvelinin 3 üncü sırasında, Büyükelçiler
ile ek göstergeleri bu düzeyde veya daha yüksek tespit edilen kadrolara
atanmış olanlara 7000; 4 üncü sırasında ise, Başbakan Müşavirleri ile ek
göstergeleri bu düzeyde veya daha yüksek tespit edilen kadrolara atanmış
olanlara 4500 gösterge rakamı
üzerinden makam tazminatı verilmesi kararlaştırılmıştır.
“Başbakanlıkta
Çalışan Sözleşmeli Personel Hakkında Hizmet Sözleşmesi Esasları”nın “Ücret
ve Diğer Mali Haklar” başlıklı 8 inci maddesinde aynen “Sözleşmeli olarak
çalışanlara, çalıştıkları günlerle orantılı olarak (hastalık ve senelik
izin süreleri dahil) Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim
aylarında ödenmek üzere mali yıl içinde dört aylık ücret ikramiye olarak
verilir. Ayrıca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 inci maddesinde
sayılan disiplin suçlarından herhangi birisinden o mali yıl içerisinde ceza
almamış ve son sicil notu olumlu olanlara Haziran ve Aralık aylarında birer
aylık ücret teşvik ikramiyesi olarak verilir. Müsteşara, 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununa ekli (IV) sayılı cetvel uyarınca belirlenen
makam tazminatının yarısı ayrıca ödenir.” hükmü yer almaktadır.
Bu durumda
kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan personele ödenecek mali haklar;
08.01.2004 tarihinde düzenlenerek yürürlüğe giren Milli Güvenlik Kurulu
Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin 23 üncü maddesi hükmüne göre, yani
Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılığı gösterilmek sureti ile
sözleşmeli olarak çalıştırılan personel emsal alınarak yapılmalıdır.
Başbakanlıkta
çalışan sözleşmeli personele makam tazminatı ödenmemektedir. Bu personele
belirlenen sözleşme ücretlerine ek olarak sosyal haklar ile koşulları
gerçekleştirmek şartı ile yılda 2 kez ikramiye verilmektedir. Başbakanlık
Müsteşarına ise IV sayılı cetvel uyarınca belirlenen makam tazminatının
yarısı ayrıca ödenmektedir.
Başbakanlıkta
çalışan merkez personelinin almadığı makam tazminatının; Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışanlara da verilmemesi gerekmektedir.
Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu
Genel Sekreterliği Kanununun 17 nci maddesi ve Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinde, personele yapılacak maaş
ödemelerine ilişkin olarak ek gösterge, iş güçlüğü, iş riski, teminde
güçlük zammı ve özel hizmet tazminatlarının Genel Sekreterin teklifi ve Başbakan'ın
onayıyla belirleneceği hükme bağlanmıştır. Bu nedenle bu ödemelere ilişkin Başbakanlık
onayında ayrıca, “657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinin (a) fıkrasına
göre makam tazminatı almaya hak kazananlara makam tazminatı ödenir” hükmüne
yer verilmiş olması makam tazminatı ödemesinin yasal dayanağını oluşturmaz.
Bu
itibarla, dilekçi iddialarının reddi ile 1094 sayılı ilamın 13 üncü maddesi
ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE” karar
verilmiştir.
Temyiz Kurulunun
birbirine aykırı ilamlarının bulunduğu gerekçesi ile içtihadın birleştirilmesi
gereği hasıl olmuştur. İçtihadı birleştirme
kararlarının hangi hallerde verileceği 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 58
inci maddesinde belirtilmiştir.
6085 sayılı Kanunun
58 inci maddesinin birinci fıkrasında, işin gereği ve ibraz edilen
belgelerin mahiyeti bir olduğu halde aynı konu hakkında dairelerce veya
Temyiz Kurulunca verilen ilamların birbirine aykırı olması halinde,
Sayıştay Başkanının bu ilamları içtihadın birleştirilmesi için Genel Kurula
göndereceği, belirtilmiştir.
Yukarıda bahsedilen
Temyiz Kurulu ilamlarında; işin gereği ve ibraz edilen belgelerin mahiyeti
bir olduğu halde, bu ilamlar arasında aykırılık bulunduğu tespit
edilmiştir.
Esasen, içtihadın
birleştirilmesi isteminin konusu; Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde
görevli kadro karşılığı sözleşmeli personelden ek göstergesi 5300 ve
üstünde belirlenen Daire Başkanı, 1. Hukuk Müşaviri, Grup Başkanı, 2. Hukuk
Müşaviri, Müşavir gibi unvanlarda bulunan bir kısım personele makam
tazminatı ödemelerine ilişkin, Temyiz Kurulunun farklı ilamlarının
bulunmasıdır. İlamlara esas mevzuat hükümleri aynıdır, ancak ödemelerde
hangi mevzuat hükümlerinin esas alınacağı konusu farklı yorumlanmıştır.
Sayıştayın gerek
Anayasada, gerekse 6085 sayılı Kanunda belirtilen görev alanı çerçevesinde
gerçekleştirdiği denetim ve yargı faaliyetleri sonucunda uygulamaya yön
verecek ve gerektiğinde mali mevzuatın uygulanmasında karşılaşılan
tereddütleri giderecek kararlar vermesi tabii bulunmaktadır.
Dolayısıyla konuları
aynı, mahiyetleri de bir olan ve yukarıda belirtilen konuda içtihadın
birleştirilmesine gerek bulunmaktadır. Müzekkerenin Genel Kurul gündemine gelmesi
sürecinde izlenen usulün mevzuata uygun olduğu da anlaşılmaktadır. Ayrıca
içtihadı birleştirme kararları uygulamaya yön vermektedirler.
Bu
itibarla, Temyiz Kurulunun ilamları arasındaki aykırılığın giderilmesini
teminen içtihadın birleştirilmesi gerektiğine çoğunlukla karar verilerek
esasa geçildi.
AZINLIK DÜŞÜNCESİ
İçtihadı
birleştirme uygulamaya yön veren hukuki bir müessesedir. Mahiyetleri aynı
olan kararların birbirine aykırı olması hukuka güveni sarsmaktadır.
İçtihadı birleştirme müessesesi hukuka güvensizliği ve kaosu
sonlandırmayı amaçlamaktadır. Amaç ileriye dönüktür. Geriye dönük içtihadı
birleştirmenin bir anlamı yoktur. Genel Kurulun gündeminde olan Temyiz
Kurulu kararlarına konu olaya ilişkin Temyiz Kurulunun gündeminde kararlar
bulunmaktadır. Genel Kurul, geriye dönük olarak Temyiz Kurulunu etkileme
olarak algılanabilecek kararlar almamalıdır. Temyiz Kurulunun kararları
geçmişle ilgilidir.
Genel
Kurulun gündeminde olan Temyiz Kurulu kararlarına konu olay bir kurumla
ilgilidir. Olay genel bir uygulamayla da ilgili değildir. Tek kurum ve
geçmiş uygulamalardır. Müzekkereye konu olayın uygulama alanı da
kalmamıştır. Uygulama düzeltilmiş durumdadır.
Bu
itibarla, bahse konu ilamlar esas alınmak suretiyle içtihadın
birleştirilmesine imkân bulunmamaktadır.
AZINLIK DÜŞÜNCESİ
İçtihadın birleştirilmesine konu Temyiz
Kurulunun kararları arasında aykırılık bulunduğu tartışmasızdır. Ancak; kararlara konu kamu idaresi dışındaki diğer idarelerde
de kadro karşılığı sözleşmeli personel çalıştırıldığı halde makam
tazminatının Sayıştay Yargısına ve ilamına konu olmamış bulunması, mali
mevzuatla ilgili düzenleme ve görüş veren Maliye Bakanlığının tereddüdüne
dahi konu olmaması, 11.10.2011 tarihli ve 666 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname ile kadro karşılığı sözleşmeli personel uygulamasının bir istisna
dışında son bulması ve buna bağlı olarak aykırı kararlara konu İdareye
ilişkin olarak 657 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinde düzenleme yapılmış
olması ve 03.01.2012 tarihli ve 2012/2664 sayılı Kararla ilk defa veya yeniden
atanan personel için kadro karşılığı personele ilişkin hükümlerin
uygulanamayacak olması dikkate alındığında genellik arz etmeyen konuda
içtihadı birleştirme kararı alınması anlamlı ve doğru olmayacaktır.
KONU İLE İLGİLİ MEVZUAT
09.11.1983 tarihli ve 2945 sayılı Milli Güvenlik
Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununun “Özel Hükümler” başlıklı 17 nci
maddesi:
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personeli aşağıdaki özel hükümler
dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kadroları genel hükümlere uygun olarak
Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile ihdas edilir veya
kaldırılır.
Türk
Silahlı Kuvvetleri kadrolarında olup, Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde görevlendirilecekler, Genelkurmay Başkanlığı ve Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğince müştereken tespit edilir. Subay ve
astsubayların Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde
görevlendirilmelerinde 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa
göre işlem yapılır.
160 sayılı Devlet Personel Dairesi Kurulması
Hakkında Kanunun 4 üncü maddesi kapsamına giren kurum ve kuruluşların
personelinden çalıştırılmalarına ihtiyaç duyulanlar, esas görevlerine ait
bütün hakları saklı kalmak, aylık ve diğer özlük haklarını da bağlı
bulundukları yerlerden almak ve disiplin, izin ve sicil bakımlarından Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine bağlı bulunmak şartıyla Başbakan
tarafından gerekli görüldüğü sürece bu teşkilatta çalıştırılabilir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde yukarıdaki 4 ve 5 inci fıkralara göre
görevlendirilen personele, kendi kurumlarınca ödenen zam ve tazminatlar
toplamı, Genel Sekreterlikteki emsali personele üçüncü fıkra uyarınca
yapılan ödemeler toplamından az olduğu takdirde aradaki fark bu personele
Genel Sekreterlik bütçesinden tazminat olarak ödenir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalıştırılacak sözleşmeli personelde
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesindeki şartlar aranmaz.
Bunların istihdam şekli, sözleşme esasları, Bakanlar Kurulunca tespit
edilecek tavanı aşmamak üzere alacakları en az ve en çok ücretleri ile
sosyal haklarına ait esaslar yönetmelikle düzenlenir. Sözleşme ile
çalıştırılacak personel, istekleri üzerine T.C. Emekli Sandığı ile
ilgilendirilirler.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personelinden, Genel Sekreterin teklifi
ve Başbakanın onayı ile gerekli görülenlere 657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu gereğince giyecek yardımı yapılır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Kapsam” başlıklı 1 inci maddesinin
birinci fıkrası:
Bu
Kanun, Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl
Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı
döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet
sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar
hakkında uygulanır.
Sözleşmeli
ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır.
657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinin (a)
fıkrası:
Bu
Kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında
gösterilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile
çarpımı sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir. Makam tazminatı
damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ödemelerde
aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu tazminattan yararlananlara ayrıca
yüksek hakimlik tazminatı ödenmez.
657 sayılı Kanunun IV
sayılı Makam Tazminatı Cetvelinin 2 nci sırası (b) bendi :
Müsteşar, Vali, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri
3 üncü sırası:
Büyükelçiler (Türkiye’de sürekli görev yaptıkları süre ile
sınırlı olmak şartıyla), Genel Müdürler ile ek göstergeleri bu düzeyde veya
daha yüksek tespit edilen kadrolara atanmış olanlar, Milli Savunma
Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanı, Sosyal
Güvenlik Kurumu Başkanı,
4 üncü sırası (a ) bendi:
Başbakan
Müşavirleri ile ek göstergeleri bu düzeyde veya daha yüksek tesbit edilen
kadrolara atanmış olanlar
7 nci sırası:
…..
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği l. Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı
ve Grup Başkanı …..
3056 sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun “Sözleşmeli
personel” başlıklı 35 inci maddesinin birinci fıkrası:
Başbakanlık
merkez teşkilatında, Müsteşar (…) kadrolarına atananlar atandıkları
kadrolarda sözleşmeli olarak da, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve
diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması hakkındaki hükümlerine
bağlı olmaksızın çalıştırılabilir.
Üçüncü fıkrası:
Bu
suretle çalıştırılacakların sözleşme usul ve esasları ile ücret miktarı ve
her çeşit ödemeler Bakanlar Kurulunca tespit edilir.”
02.11.2011 tarih ve 28103 sayılı Mükerrer Resmi
Gazetede yayımlanan 666 sayılı Kamu Görevlilerinin
Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin
Geçici 14 üncü maddesi:
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Türkiye Büyük
Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğine ait kadro veya pozisyonlarda bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihte istihdam edilen personelin mali ve sosyal hakları hakkında bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinin,
geçici 10 uncu madde hükümleri dikkate alınmak suretiyle anılan kurumlarda
istihdam edildikleri sürece uygulanmasına devam olunur.
666 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 10
uncu maddesi:
Bu Kanun
Hükmünde Kararnamenin;
a) Ek 11
inci maddesi kapsamında yer alan kurumların kadro veya pozisyonlarındaki
mevcut personelin mali ve sosyal haklarına,
b) Ek 12
nci maddesinde belirtilen hükümler uyarınca yapılan ödemelere,
c)
Geçici 16 ncı maddesi kapsamında yer alan personelin mali ve sosyal
haklarına,
ilişkin
bu maddenin yayımı tarihinde mevcut karar, onay veya diğer mevzuatı
uyarınca yapılmış bulunan belirlemelerde herhangi bir değişiklik yapılamaz
ve yeni bir unsur eklenemez.
666 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 16
ncı maddesi:
Ek 10
uncu madde kapsamında yer alan kamu idarelerinde, bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihte kadro karşılığı sözleşmeli olarak istihdam edilen
personelden (aylıksız izinde bulunanlar dahil)
ekli (II) ve (III) sayılı Cetvellerde unvanları yer almayan personelin malî
ve sosyal hakları hakkında, aynı kadrolarda bulundukları sürece bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte olan mevzuat hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
08.01.2004 tarihli ve 25340 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren 2003/6688 sayılı Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Yönetmeliğinin “Sözleşmeli
personel” başlıklı 23 üncü maddesi:
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kadrolarının tahsis
edildiği görevlerin hepsinde bu kadrolar karşılık gösterilmek suretiyle
Başbakanın onayı ile sözleşmeli personel çalıştırılabilir.
Ayrıca özel uzmanlık isteyen konularda, kadro karşılığı
olmaksızın, tam gün veya kısmi gün veya belli bir konu veya proje bazında,
konu veya projenin süresi ile sınırlı olmak koşuluyla sözleşmeli personel
çalıştırılabilir. Bunların sözleşme şartları ve ücreti Genel Sekreterin
teklifi ve Başbakanın onayı ile tespit edilir. Sözleşmeler Genel Sekreter
tarafından imzalanır.
Sözleşmeli personelin aylık ücretleri Genel Sekreterin teklifi
ve Başbakanın onayı ile tespit edilir. Ücret tespitinde sözleşmeli
çalıştırılacak personelin 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu veya 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre emekli aylığı alıp almadıkları
dikkate alınır.
Kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak
istihdam edilecek personele ödenecek sözleşme ücreti; ikramiye, zam ve
tazminat miktarı ile diğer mali ve sosyal haklar Başbakanlık merkez
teşkilatında kadro karşılığı gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak
çalıştırılan personel hakkında yapılan uygulama emsal alınarak tespit
edilir.
Yurt içinde veya dışında geçici görevle görevlendirilecek
sözleşmeli personele yol giderleri ve gündelikleri karşılık gösterilen
kadro derecesi esas alınarak 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre
ödenir.
Sözleşmeli personelin atanması Kanunun 16 ncı ve Yönetmeliğin
21 nci maddelerinde belirtilen atamalarla ilgili hükümlere göre yapılır.
Sözleşmeleri Genel Sekreter imza eder.
Sözleşmelerin süresi genel olarak bir yıl olup, bütçe yılı
itibariyle düzenlenir. Hizmet gereği olarak bir yıldan az süreli sözleşme
de yapılabilir.
Sözleşmeli personel için Bakanlar Kurulu tarafından devlet
memurları için tespit edilen çalışma saatleri ve süreleri aynen uygulanır.
Günün belli saatlerinde çalıştırılmak üzere de sözleşme yapılabilir. Bu
gibi personelin çalışma saatleri sözleşmede belirtilir.
Sözleşmeli personelin istifa etmesi, istek, yaş haddi,
malûllük veya sicil nedenleriyle emekliye ayrılması, ölüm, sözleşmeli
personel alınma şartlarından herhangi birisini taşımadığının sonradan
anlaşılması veya sözleşmeli personel olabilme şartlarından birisini kaybetmesi,
devlet memurluğundan çıkarmayı gerektiren bir disiplin suçu işlemesi
halinde Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri sözleşmeyi feshederek
personelin ilişiğini keser. Taraflar bir ay önce haber vermek şartı ile
sebep göstermeksizin sözleşmeyi her zaman feshedebilirler.
Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda, sözleşmeli
personel hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır.
Aynı Yönetmeliğin “Personelin kadroları ve yapılacak
ödemeler” başlıklı 26 ncı
maddesi:
Kadrolar Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile
ihdas edilir veya kaldırılır. Bu kadrolar için öngörülecek ek göstergeler
de aynı usulle tespit edilir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun zam ve tazminatlara
ilişkin hükmü gereğince, Genel Sekreterlik personelinin görev ve kadro
unvanları esas alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı, her yıl sonunda Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı
ile belirlenir ve izleyen mali yıl başından itibaren uygulanır.
Kadro dereceleri 1-4 olanlar dışındaki personele 2945 sayılı
Milli Güvenlik Kurulu ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanunu ve
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre yapılacak giyecek yardımı Genel
Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile tespit edilir. Bu tespit yılda
bir kez yapılır ve izleyen mali yılda uygulanır.
Aynı Yönetmeliğin Ek 1 inci maddesi:
Genel Sekreterliğe ait kadrolara 15/1/2012
tarihinden sonra ilk defa veya yeniden atanan personel için bu Yönetmeliğin
kadro karşılığı personele ilişkin hükümleri uygulanmaz.
ESAS YÖNÜNDEN İNCELEME
Konu ile
ilgili mevzuat incelenerek gereği görüşüldü:
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli
personelin makam tazminatına ilişkin hususlar ilgili kanunlar,
yönetmelikler ve Başbakanlık Onayı çerçevesinde ele alınmalıdır.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli
personelin makam tazminatına ilişkin 2945 sayılı Kanunun 17 nci maddesi
birinci fıkrasında “Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreterliği personeli aşağıdaki özel hükümler dışında 657
sayılı Devlet Memurları Kanununa tabidir.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm
17 nci maddedeki özel düzenlemeler dışında Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği personelinin 657 sayılı Kanuna tabi olduğunu ortaya
koymaktadır.
657 sayılı Kanunun “kapsam” başlıklı 1 inci maddesi birinci ve ikinci fıkralarında
ise “Bu Kanun, Genel ve Katma Bütçeli
Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve
Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli
kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden
Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar hakkında uygulanır.
Sözleşmeli
ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır.”
hükmü yer almaktadır.
2945 sayılı Kanun ve 657
sayılı Kanun hükümleri uyarınca
sözleşmeli personel hakkında 657 sayılı Kanunda belirtilen hükümlerden
sadece özel hükümlerin uygulanabileceği açıktır. Başka bir ifade ile
sözleşmeli personelin 657 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanabilmesi için 2945 sayılı Kanunda sözleşmeli
personele ilişkin özel hükümlerin bulunması şarttır.
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı
sözleşmeli personelin makam tazminatına ilişkin 2945 sayılı Kanunun 17 nci
maddesi yedinci fıkrasında ise “Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalıştırılacak sözleşmeli personelde
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesindeki şartlar aranmaz.
Bunların istihdam şekli, sözleşme esasları, Bakanlar Kurulunca tespit
edilecek tavanı aşmamak üzere alacakları en az ve en çok ücretleri ile
sosyal haklarına ait esaslar yönetmelikle düzenlenir. Sözleşme ile
çalıştırılacak personel, istekleri üzerine T.C.
Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler.” hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm uyarınca Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli personelin alacağı en az
ve en çok ücret ve sosyal haklar Bakanlar Kurulunca tespit edilecek tavanı
aşmamak üzere yönetmelikle
düzenlenmektedir.
08.01.2004 tarihli ve 25340 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren 2003/6688 sayılı Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Yönetmeliğinin “Sözleşmeli personel” başlıklı
23 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında
“Kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli
olarak istihdam edilecek personele ödenecek sözleşme ücreti; ikramiye, zam
ve tazminat miktarı ile diğer mali ve sosyal haklar Başbakanlık merkez
teşkilatında kadro karşılığı gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak
çalıştırılan personel hakkında yapılan uygulama emsal alınarak tespit edilir” hükmü yer alırken, aynı maddenin onuncu fıkrasında “Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan
hususlarda, sözleşmeli personel hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu
hükümleri uygulanır.” hükmü bulunmaktadır. Dolayısıyla bu yönetmelikte
düzenlenmeyen hususlar için 657 sayılı Kanunun hükümlerine bakılacaktır. 2945 sayılı Kanun ve Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinde makam tazminatının
düzenlenmemiş olması da bu konuda genel hükümleri düzenleyen 657 sayılı
Kanuna göre uygulamayı gerektirmektedir.
657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinin (a)
fıkrasında “Bu Kanuna ekli IV sayılı
cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında gösterilen
gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı
sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir. Makam tazminatı damga
vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ödemelerde aylıklara
ilişkin hükümler uygulanır. Bu tazminattan yararlananlara ayrıca yüksek hakimlik tazminatı ödenmez.” denilmektedir. Bu
hükümde IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara
hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının uygulanacağı açıktır.
657 sayılı Kanunun “kapsam” başlıklı 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Sözleşmeli ve geçici personel hakkında
bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır.” hükmü gereğince kadro
karşılığı sözleşmeli personelin makam tazminatını alabilmesi özel
hükümlerin varlığına bağlıdır. 657 sayılı Kanunun makam tazminatını düzenleyen
ek 26 ncı maddesinde sözleşmeli personele ilişkin özel bir hüküm
bulunmamaktadır.
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Yönetmeliğinin 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun
zam ve tazminatlara ilişkin hükmü gereğince, Genel Sekreterlik personelinin
görev ve kadro unvanları esas alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı,
her yıl sonunda Genel Sekreterin teklifi ve
Başbakanın onayı ile belirlenir ve izleyen mali yıl başından itibaren
uygulanır.” hükmü gereği Başbakanlık Onayı esastır. Ancak her yıl
alınan Başbakanlık Onayı da 657 sayılı Kanunun zam ve tazminatlara ilişkin
hükümlerini esas almaktadır. Başka bir ifade ile Başbakanlık Onayı 657
sayılı Kanuna göre makam tazminatını hak etmeyi şart koşmaktadır.
Ayrıca bir ödemenin yapılmasında kanuni düzenleme
esastır. Kanunun açıkça düzenlemediği bir konuda personele ödeme yapılamaz.
657 sayılı Kanunun sözleşmeli personel hakkında uygulanabilmesi, Kanunda
sözleşmeli personele ilişkin özel hükümlerin düzenlenmiş olmasına bağlıdır.
Sözleşmeli personel 657 sayılı Kanunun dışına çıkmış ve sözleşme ile
hakları düzenlenen personeldir. Makam tazminatı 657 sayılı Kanunda
düzenlenen bir tazminattır. 657 sayılı Kanunda sözleşmeli personelin bu
tazminatı alabileceğine ilişkin herhangi bir özel düzenleme bulunmamaktadır.
Diğer yandan 3056 sayılı Kanunun 35 inci maddesinin birinci ve üçüncü
fıkraları uyarınca sözleşmeli çalıştırılacak personelin sözleşme usul ve
esasları ile ücret miktarı ve her çeşit ödemelerine ilişkin Bakanlar Kurulu
Kararı gereği sözleşmeli personel makam tazminatından yararlanamaz. Ayrıca
666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde kadro karşılığı sözleşmeli
personel uygulaması kaldırılmıştır.
Konuya
ışık tutan Danıştay 11. Dairesinin E: 2007/9721, K: 2008/9920 sayılı
kararında Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro
karşılığı sözleşmeli personelin makam tazminatını alamayacakları yer
almaktadır. Karar hem 2945 sayılı Kanunun 17 nci maddesi hükmünde hem de
anılan yönetmeliğin 23 üncü maddesi hükmünde, bu Kanun ve yönetmelikte
hüküm bulunmayan haller bakımından, 657 sayılı Kanuna atıf yapılmış
olmasının, kadro karşılığı istihdam edilen personele makam tazminatı
ödeneceği anlamına gelmediğini belirtmektedir. Zira karar sözleşmeli
personelin ücretlerinin kapsamı ve ne şekilde belirleneceği hususunun,
anılan hükümlerde ayrıca düzenlendiğini ve söz konusu atfın ücret veya
ücret unsurlarına ilişkin olmadığını ifade etmektedir.
666
sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğine ait kadro veya pozisyonlarda istihdam edilen personelin mali
ve sosyal hakları hakkında daha önce yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerinin,
geçici 10 uncu madde hükümleri dikkate alınmak suretiyle Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreterliğinde istihdam edildikleri sürece uygulanmasına
devam olunacağı belirtilmektedir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin
dördüncü fıkrasında ödenecek sözleşme ücretinin;
ikramiye, zam ve tazminat miktarı ile diğer mali ve sosyal haklar
Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılığı gösterilmek suretiyle
sözleşmeli olarak çalıştırılan personel hakkında yapılan uygulama emsal
alınarak tespit edileceği belirtilmektedir. Emsal uygulaması, emsal alınana
benzerliği gerektirir. Yönetmeliğin emsal olarak gösterdiği Başbakanlık
merkez teşkilatı kadro karşılığı sözleşmeli personeline de makam tazminatı
ödenmemektedir. Dolayısıyla aynı durumdaki Milli Güvenlik Kurulu
Genel Sekreterliği personeline makam tazminatı ödenemez.
Öte yandan içtihadı birleştirmeye ilişkin konu
kadro ihdası, kaldırılması ve ek gösterge tespiti ile ilgili değildir.
İçtihadı birleştirmeye ilişkin konu Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli personelin makam
tazminatı alıp almayacaklarına ilişkindir. Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Yönetmeliğinin 26 ncı maddesi ikinci fıkrası gereği alınan Başbakanlık Onayında da 657 sayılı Kanunun zam ve
tazminatlara ilişkin hükümlerinin esas alınacağı açıktır.
Bu
itibarla; Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli
personelden ek göstergeleri 5300 ve üstünde belirlenenlere makam
tazminatının ödenmesine imkan bulunmamaktadır.
SONUÇ
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli
personelden ek göstergeleri 5300 ve üstünde belirlenenlere makam
tazminatının ödenmesine imkan bulunmadığına ve
içtihadın Temyiz Kurulunun 10.04.2012 tarihli ve 18276 sayılı ilamına göre
birleştirilmesine 31.01.2013 tarihinde çoğunlukla karar verildi.
AZINLIK DÜŞÜNCESİ
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde görevli kadro karşılığı sözleşmeli
personelin makam tazminatına hak kazanması Başbakanlık Onayına bağlıdır.
2945 sayılı Kanun ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliği
Başbakanlık Onayını esas almaktadır.
2945
sayılı Kanunun “Özel hükümler”
başlıklı 17 nci maddesinin yedinci fıkrasında, “Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalıştırılacak
sözleşmeli personelde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesindeki
şartlar aranmaz. Bunların istihdam şekli, sözleşme esasları, Bakanlar
Kurulunca tespit edilecek tavanı aşmamak üzere alacakları en az ve en çok
ücretleri ile sosyal haklarına ait esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Sözleşme ile çalıştırılacak personel, istekleri üzerine T.C. Emekli Sandığı
ile ilgilendirilirler.” hükmü yer almıştır.
2945 sayılı Kanunun 12 ve 21 inci maddeleri
uyarınca, 29.12.2003 tarih ve 2003/6688 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla
yürürlüğe konulan ve 8.1.2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin “Sözleşmeli personel” başlıklı 23 üncü maddesinin birinci
fıkrasında “Milli Güvenlik Kurulu
Genel Sekreterliği kadrolarının tahsis edildiği görevlerin hepsinde bu
kadrolar karşılık gösterilmek suretiyle Başbakanın onayı ile sözleşmeli
personel çalıştırılabilir.” denildikten sonra, üçüncü fıkrasında “Sözleşmeli personelin aylık ücretleri
Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile tespit edilir.”
hükmüne, dördüncü fıkrasında da, “Kadro
karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak istihdam edilecek
personele ödenecek sözleşme ücreti; ikramiye, zam ve tazminat miktarı ile
diğer mali ve sosyal haklar Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılığı
gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan personel hakkında
yapılan uygulama emsal alınarak tespit edilir.” hükmüne yer
verilmiştir.
Bu
hükümlere göre Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği personelinden
hangilerinin kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalıştırılacağı, bunların
ücret dahil bütün mali ve sosyal haklarının tespiti
yetkisi Başbakana ait bulunmaktadır.
Yönetmeliğin
yukarıda sözü edilen hükümleri uyarınca alınan Başbakan onayında “657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinin
(a) fıkrasına göre makam tazminatı almaya hak kazananlara makam tazminatı
ödenir.” ifadesi yer almaktadır.
Kimlerin
makam tazminatı alabilecekleri ve bunlara ne miktarda makam tazminatı
ödeneceği de, 657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinde ve aynı Kanuna ekli
IV sayılı Makam Tazminatı Cetvelinde belirlenmiştir.
Mezkûr
ek 26 ncı maddenin (a) fıkrasında, “Bu
Kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara
hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan
katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir. Makam
tazminatı damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve
ödemelerde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu tazminattan
yararlananlara ayrıca yüksek hakimlik tazminatı
ödenmez.” denilmiş ve bu hükümle atıf yapılan IV sayılı Makam Tazminatı
Cetvelinde de unvan, derece ve ek göstergelere göre ödenecek makam
tazminatı miktarları gösterilmiştir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde kadro karşılığı sözleşmeli olarak
çalışan personelin makam tazminatları da 657 sayılı Kanunun ek 26 ncı
maddesine ve aynı Kanuna ekli IV sayılı Cetvele göre belirlenmiştir. Anılan
Cetvelin 3 üncü sırasında, büyükelçiler ile ek göstergeleri bu düzeyde veya
daha yüksek tespit edilen kadrolara atanmış olanlar için 7000; aynı
Cetvelin 4 üncü sırasının (a) bendinde Başbakanlık Müşavirleri ile ek göstergeleri
bu düzeyde veya daha yüksek tespit edilen kadrolara atanmış olanlar için 4500
makam tazminatı göstergesi belirlenmiş, Genel Sekreterlik personeline de,
bu düzenlemelere uygun şekilde, ek göstergeleri esas alınarak makam
tazminatı ödemesi yapılmıştır.
2945
sayılı Kanunun 11 inci maddesinde yer alan “Başbakana bağlı Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği teşkilatı
kurulmuştur.” hükmüne göre, Genel Sekreterlik, doğrudan Başbakana bağlı
bir teşkilattır. Aynı Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının
666 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle değiştirilmeden önceki metninde de, “Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği kadroları genel hükümlere uygun olarak tespit edilen ek
göstergeleriyle birlikte Genel Sekreterin teklifi ve Başbakanın onayı ile ihdas
edilir veya kaldırılır.” denilmek suretiyle, esas itibariyle kanunla
yapılan ek gösterge tespiti, kadro ihdası gibi düzenlemeler, görevleri ve
kurumsal özellikleri dikkate alınarak Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde doğrudan Başbakanın yetkisine bırakılmıştır. Bu
düzenlemelere paralel olarak, kadro karşılığı sözleşmeli personelin aylık
ücretleri ile diğer malî ve sosyal hakları da Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uyarınca Başbakan tarafından
belirlenmektedir. Bu çerçevede Başbakan tarafından verilen onayda, “657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesinin
(a) fıkrasına göre makam tazminatı almaya hak kazananlara makam tazminatı
ödenir.” şeklinde bir hükme yer verilmesi ve bu hükme istinaden de
ilgililere makam tazminatı ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
657
sayılı Kanunun 1 inci maddesinde yer alan “Sözleşmeli ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel
hükümler uygulanır.” hükmünden hareketle kadro karşılığı sözleşmeli
olarak çalışan personelin 657 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanamayacağı
şeklindeki görüşün kabulüne de imkân bulunmamaktadır. Zira 657 sayılı
Kanunun kapsamına ilişkin söz konusu 1 inci madde hükmünün o tarzda
yorumlanması, hükmün lafzına uygun olmadığı gibi, diğer kanunlardaki
hükümlerin de göz ardı edilmesi anlamına gelmektedir. Özel kanun
hükümlerine tabi personelin malî ve sosyal hakları konusunda, özel
kanunlarda ve o kanunların verdiği yetkiye dayanılarak çıkartılmış hukukî
metinlerde doğrudan düzenleme yapmak yerine, genel düzenlemelere atıfta
bulunularak meselenin halli cihetine gidilmesi, sıkça rastlanan, pratik ve
aynı zamanda hukukî yönden geçerli bir yöntemdir.
Nitekim
2945 sayılı Kanunun verdiği yetkiye istinaden Bakanlar Kurulu Kararıyla
yürürlüğe konulmuş olan Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği
Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin son fıkrasında da, “Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda, sözleşmeli personel
hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır.” hükmüne
yer verilmiştir.
Kadro
karşılığı sözleşmeli personele, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda
öngörülen haklardan hiçbirisinin ve bu arada makam tazminatının ödenmesi
mümkün olmasaydı, kadro karşılığı sözleşmeli çalışan Başbakanlık
Müsteşarına da makam tazminatının ödenmemesi gerekirdi. Oysa
gerek 657 sayılı Kanunda, gerekse Başbakanlık Teşkilatı Hakkındaki 3056
sayılı Kanunda bu hususta özel bir hüküm bulunmadığı halde, 30.11.1984
tarihli ve 84/8813 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan “Başbakanlıkta Çalıştırılacak Sözleşmeli
Personel Hakkında Hizmet Sözleşmesi Esasları”nın 8 inci maddesindeki, “Müsteşara 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununa ekli (IV) sayılı cetvel uyarınca belirlenen makam tazminatının
yarısı ayrıca ödenir.” hükmüne istinaden, kadro karşılığı sözleşmeli
çalışan Başbakanlık Müsteşarına makam tazminatı ödenmektedir.
Milli
Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde kadro karşılığı sözleşmeli olarak
çalışan personelin malî ve sosyal haklarına ilişkin Başbakan onayında da,
aynı şekilde, 657 sayılı Kanunun
ek 26 ncı maddesinin (a) fıkrasına atıf yapılarak bu fıkraya göre makam
tazminatı almaya hak kazananlara makam tazminatı ödenmesi öngörülmüştür.
Diğer taraftan, Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliği Yönetmeliğinin 23 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında, kadro
karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak istihdam edilecek
personele ödenecek sözleşme ücreti; ikramiye, zam ve tazminat miktarı ile
diğer mali ve sosyal hakların Başbakanlık merkez teşkilatında kadro
karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan personel
hakkında yapılan uygulama emsal alınarak tespit edileceğinin belirtilmiş
olması da, söz konusu personele makam tazminatı ödenmesine mani bir hüküm
olarak nitelendirilemez. Zira
bu hükümde, Genel Sekreterlik personelinin sözleşme ücretleri ile diğer
mali ve sosyal haklarının Başbakanlık personeline eşit olarak değil,
Başbakanlık personeli hakkında yapılan uygulama emsal alınarak tespit
edilmesi öngörülmüştür. Esasen Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ile
Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan
personelin görev unvanları farklı olduğundan, bu konuda tam bir eşitlik
fiilen de mümkün değildir. Örneğin Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğinde mevcut olan “Grup Başkanlığı”, Başbakanlık merkez
teşkilatında bulunmamaktadır. Burada ancak görev unvanı, görevin niteliği,
yetki ve sorumluluk gibi hususlar birlikte dikkate alınarak genel bir
mukayese ve değerlendirme yapılabilir. Bu durumda da, gerek ödeme türleri
bakımından, gerekse her bir ödeme türünün miktarı bakımından bir ayniyet
aranması söz konusu olamaz.
Sonuç
olarak, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde kadro karşılığı
sözleşmeli olarak çalışan personelden, 657 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddesi
ve Kanuna ekli IV sayılı Cetvelde yazılı şartları taşıyanlara makam tazminatı
ödenmesi yolundaki uygulama mevzuata uygundur. Bu nedenle de, içtihadın,
Temyiz Kurulunun 10.06.2008 tarih ve 13987 sayılı ilamı istikametinde
birleştirilmesi gerekir.
|