16 Temmuz 2013 SALI

Resmî Gazete

Sayı : 28709 (Mükerrer)

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/17

KARAR NO : 2013/20

KARAR TR : 04.06.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: Asker kişi sanık hakkında “silahla tehdit” suçu nedeniyle açılan kamu davasının, suçun askeri suç olmaması, askeri suça bağlı bulunmaması ve askeri mahkemede yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmiş olması nedeniyle ADLİ YARGI yerinde görülmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Yakınan : 1- U.K.K. 2- F.B.

Sanık : M.K.

O L A Y : İstanbul/ Hasdal 3. Kr. K. Kh. Des. Grp. Bkm. Bl. Komutanlığı emrinde görevli sanık P. Er M.K.’ın, 18.10.2011 günü, saat 19:00 sıralarında, 19:00-21:00 saatleri arasında nöbetçi olarak görevli olduğu 2 nolu devriye nöbet yerine giderken, birlik içersinde bulunan Güney Kışla Ani Müdahale Mangası önünde, diğer nöbetçi arkadaşı P. Onb. R.A.’ı beklemek üzere bir süre oyalandığı sırada, ani müdahale mangasında görevli yakınan P. Er U.K.K.’ın sanığı itekleyerek ani müdahale mangası penceresinin önünden çekilmesini istediği ve aralarında çıkan tartışmanın kavgaya dönüştüğü, birbirlerine yumrukla vurdukları sırada olay yerine gelen yakınan P. Er F.B.’ın da sanığa yumruk attığı, bir ara kavga ortamından sıyrılan sanığın silahının kurma kolunu çekip bıraktığı, yakınanlara yönelterek “Hepinizin ………. koyarım” dediği, olay yerinde bulunan diğer erler tarafından silahın sanıktan alındığı ve daha sonra sakinleştirilen tarafların birbirlerinden şikayetçi olmamaları nedeniyle, sanığın haksız tahrik altında zincirleme silahla tehdit suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 106/2-a, 43/1-2, 29. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle 3. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 17.01.2012 gün ve E:2012/142, K:2012/12 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

3. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 23.5.2012 gün ve E:2012/290, K:2012/209 sayı ile, sanığın yargılama aşamasında terhis edilmiş olması nedeniyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin kesildiği, bu durumda yüklenen eylemin askeri suç olmaması nedeniyle sanığı yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeden kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

İSTANBUL 43. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 19.10.2012 gün ve E:2012/916, K:2012/887 sayı ile, asker kişi sanığı, asker kişilere karşı işlediği ileri sürülen suç nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi’ne itirazı kabil olmak üzere görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

Mahkememize gönderilen dava dosyasında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce 04.02.2013 gün ve E:2013/2, K:2013/5 sayılı karar ile adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleşmeden dava dosyası Mahkememize gönderildiğinden, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilip dosyanın Mahkemesine gönderilmesinden sonra, dosyadaki eksiklik giderilip, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleştirilerek dava dosyası, İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemesi’nce, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler; Ahmet KARADAVUT, Davut TELLİ, Şuayip ŞEN, Turgut SÖNMEZ, Haluk ZEYBEL, A. Zeki LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 4.6.2013 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME: Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın adli yargı, Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kadir ALBAYRAK’ın davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmekte iken, maddenin “….askeri mahallerde….” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 26.6.2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.3.2012 gün ve E:2011/30, K:2012/36 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Aynı Yasa’nın 13.10.1996 gün ve 22786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4191 sayılı Yasa’yla değişik 17. maddesinde; “askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmekte iken, maddenin "... ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması ..." tümcesi Anayasa Mahkemesi'nin 11.3.2000 gün ve 23990 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1.7.1998 gün ve E:1996/74, K:1998/45 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

Buna göre, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak yüklenen suçun askeri bir suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması halinde, askeri mahkemenin görevinin sona ereceği açıktır. İptal kararı nedeniyle, sanık hakkında kamu davasının açılmış olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında, asker kişi sanığı, asker kişilere karşı işlediği ileri sürülen suç nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de, sanığa yüklenen eylemin Türk Ceza Kanunu’nda düzenlendiği, Askeri Ceza Kanunu’nda bu suça ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığı, bu nedenle “askeri suç” olmadığı kuşkusuzdur. Sanığın yargılama aşamasında terhis edildiği de dosyada bulunan bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.

353 sayılı Yasa'nın 17. maddesinde, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesiyle daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevinin değişmeyeceği, ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması durumunda, askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesiyle, askeri mahkemenin görevinin sona ereceği düzenlenmiş bulunduğundan ve somut olayda sanığa yüklenen eylemin askeri suç olmadığı anlaşıldığından, 353 sayılı Yasa’nın 17. maddesi uyarınca davanın adli yargı yerinde görülmesi ve İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemesi’nin 19.10.2012 gün ve E:2012/916, K:2012/887 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/18

KARAR NO : 2013/21

KARAR TR : 04.06.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET : Asker kişi sanık hakkında, askeri suç olmayan, asker kişiye karşı veya askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlendiği de ileri sürülmeyen “kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak” suçu nedeniyle açılan kamu davasının, ADLİ YARGI yerinde görülmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanık : R.A.

O L A Y : 28. Mknz. P. Tug. K. Yrd.lığı 4. Mknz.P.Tb. Komutanlığı emrinde görevli sanık P.Onb. R.A.’in, 27.6.2012 günü, saat 23.00 sıralarında, birlik içersinde bulunan sivil eşya deposunda, izin dönüşü memleketinden getirdiği esrar maddesini içerken yakalandığı, böylece, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 191/1. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle Çankırı Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 11.10.2012 gün ve E:2012/1076, K:2012/614 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

ÇANKIRI SULH CEZA MAHKEMESİ: 2.11.2012 gün ve E:2012/783, K:2012/927 sayıyla, 353 sayılı Yasa’nın 9. maddesi uyarınca, asker kişi sanığı yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

KARA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 20.12.2012 gün ve E:2012/927, K:2012/420 sayıyla, Anayasada yapılan değişiklik ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararı nedeniyle, sanığa yüklenen suçun askeri suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması, asker kişiye karşı veya askerlik hizmet ve görevleri nedeniyle işlendiği de ileri sürülmediğinden sanığı yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeden kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

I-İLK İNCELEME: Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Anayasanın “askeri yargı” yı düzenleyen 145 nci maddesinde asker kişilerin “askeri mahallerde” işledikleri suçlara bakmanın askeri mahkemelerin görevinde olduğu belirtilmişken; 7.5.2010 tarih ve 5982 sayılı Kanunla Anayasanın bu maddesinde yapılan değişiklikle “askeri mahallerde” unsuru madde metninden çıkarılmıştır.

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmekte iken, maddenin “….askeri mahallerde….” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 26.6.2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.3.2012 gün ve E:2011/30, K:2012/36 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Sanığa yüklenen “kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak” suçunun Türk Ceza Kanunu’nda düzenlendiği, Askeri Ceza Kanunu’nda bu suça ilişkin bir düzenlemenin bulunmadığı, bu nedenle yüklenen eylemin “askeri suç” olmadığı kuşkusuzdur.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında, asker kişi sanığı 353 sayılı Yasa’nın 9. maddesi uyarınca işlediği ileri sürülen suç nedeniyle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de, Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’nun 9. maddesinde yer alan “askeri mahal” kavramının Anayasa’da yapılan yeni düzenleme ile kaldırıldığı ve Anayasa Mahkemesi’nin bahsedilen kararı ile Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline de karar verildiği anlaşıldığından, artık asker kişilerin askeri mahalde işledikleri askeri suç olmayan bu tür suçlara ait davaların askeri yargı yerinde görülemeyeceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, askeri suç olmayan, asker kişiye karşı veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işlendiği de ileri sürülmeyen eylem nedeniyle sanık hakkında açılan davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Çankırı Sulh Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Çankırı Sulh Ceza Mahkemesi’nin 2.11.2012 gün ve E:2012/783, K:2012/927 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/254

KARAR NO: 2013/866

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacı şirket tarafından, sosyal güvenlik kurumunca sağlık harcamaları karşılanan kapsamdaki kişilere verilen sağlık hizmetine ilişkin olarak, kuruma gönderilen tedavi ücretlerinden; aynı zamanda Pamukkale Üniversitesi Hastanesinde de görev yapan doktor tarafından yapılan tedaviye ilişkin kısmının ödenmemesi yönünde tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E. Özel Sağlık Hiz. ve Tic. Ltd. Şti.

Vekilleri : Av. M.A.Ç. - Av. H.H.

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekili : Av. E.E.D.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde; Ö.E.A. Göz Hastanesini işleten müvekkili Şirket ile davalı Kurum arasında "Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesi" bulunduğunu; davalı S.G.K.Başkanlığı Denizli Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 07.10.2011 gün ve 18.947.660 sayılı yazı ile; müvekkili şirkete sözleşmeye göre ödemesi gereken tedavi ücretlerinden "Dr. C.Y. tarafından 15.06.2011 ile 06.09.2011 tarihleri arasında tedavi edilen hastaların tedavi ücretlerinin ödenmeyeceğini"'bildirdiğini; Kurumun bu kararına dayanak olarak, "Prof. Dr. C.Y.'ın 15.06.2011 ile 06.09.2011 tarihleri arasında hem Pamukkale Üniversitesinde ve hem de müvekkili şirkete ait hastanede çalıştığı iddiasını gösterdiğini; Mevzuatta Prof. Dr. C.Y.'ın her iki yerde çalışmasını engelleyen hiçbir yasa hükmü bulunmadığını; Yasa Koyucunun, 2547 sayılı Kanunla bunu engellemeye çalıştığını, ancak bu yönde kanunda yapılan değişikliğin, Anayasa Mahkemesince 16.07.2010 tarihinde (Esas:2010/29, K:2010/90) içlerinde Prof. Dr. C.Y.'ın da bulunduğu Üniversite Öğretim Üyeleri yönünden iptal edildiğini; Danıştay 10.Dairesinin de, Anayasa Mahkemesinin bu kararına uygun olarak 29.06.2011 gün ve 2011/6191 Esas sayılı dosyasında, bu kez konu ile ilgili yönetmeliklerin yürütmesini durdurduğunu; dolayısıyla Prof. Dr. C.Y.'ın çalışmasını engelleyen yasa ve yönetmeliklerin yürütmeleri durdurulmasına rağmen, davalı Kurum ve Denizli İl Sağlık Müdürlüğünün, keyfi uygulamalarla müvekkili şirkete hak ettiği Prof. Dr. C.Y.'ın tedavi ettiği hastaların tedavi ücretlerini ödemek istemediğini; bütün bunlara rağmen Prof. Dr. C.Y.'ın bu dönemde, müvekkile ait Hastanede Denizli İl Sağlık Müdürlüğünün vermiş olduğu 15.06.2011 tarihli "Personel Çalışma İzin Belgesi" ile çalıştığını; öte yandan Prof. Dr. C.Y.'ın, gerekli olmadığı halde, kendisine yapılan manevi baskı karşısında 15.06.2011 tarihinde Pamukkale Üniversitesindeki görevinden de istifa etmek zorunda kaldığını; bu istifa dilekçesinin, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanlığı tarafından 15.06.2011 tarihli resmi bir yazı ile Tıp Fakültesi Dekanlığına intikal ettirildiğini; 15.06.2011 tarihinden önce de Prof. Dr. C.Y.'ın Denizli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından verilen "Kısmi Zamanlı Çalışma” belgesine sahip bulunduğunu; ancak bu belgenin, yürürlükteki yasalara ve Anayasa Mahkemesi kararına aykırı olarak, Denizli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 15.06.2011 tarihinde iptal edildiğini; ancak bu iptal kararının yok hükmünde olduğunu: nitekim Denizli İdare Mahkemesinin, Prof. Dr. C.Y. tarafından İl Sağlık Müdürlüğü aleyhine bu iptal kararının iptali için açılan davada, 12.08.2011 tarihinde yürütmenin durdurulmasına karar verdiğini; öyle ki, Sağlık Bakanlığının da bu dönemde, öğretim üyelerinin mesai saati sonrası üniversite dışında çalışma haklarına getirmeye çalıştığı kısıtlamalardan vazgeçerek, Anayasa Mahkemesi kararlarının özüne uygun olarak 26.08.2011 tarih ve 28037 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname ile ''kamuda çalışan öğretim üyelerinin mesai saatleri dışında da meslek ve sanatlarını serbest olarak icra edebileceklerini" uygulamak zorunda kaldığını; yani SGK'nın, 26.08.2011 tarihinde çıkan Kanuna rağmen, 06.09.2011'e kadar bile tedavi ücretlerinin ödenmemesine karar vererek yasaya aykırı hareket ettiğini; yani Prof. Dr. C.Y.'ın müvekkili şirkete ait hastanede hasta tedavi etmesinde hiçbir yasal engel bulunmamasına rağmen, idarenin nedense tüm yasa ve yönetmeliklere aykırı olarak bunu engellemeye çalıştığını; Prof. Dr. C.Y.'ın, tamamen yürürlükteki yasalara uygun olarak müvekkili şirketin işletmekte olduğu Hastanede hasta tedavi ettiğini; belgesinin bulunduğunu, istifa ettiğini, hiç kimseye zarar verici bir davranışının olmadığını, yalnızca, uzmanı olduğu mesleğini icra ederek, hastalara derman olmaya çalıştığını; gerek adı geçen kişinin, gerekse müvekkili şirketin bu olaylarda hiçbir kusurunun bulunmadığını, buna rağmen davalı kurumun yasalara aykırı olarak aldığı bu karardan dolayı çok büyük zarar göreceklerini ifade ederek; S.G.K.Başkanlığı Denizli Sosyal Güvenlik İl Md.lüğünün 07.10.2011 gün ve 18.947.660 sayılı yazısı ile müvekkile tebliğ edilen, 15.06.2011 ile 06.09.2011 tarihleri arasında Dr.C.Y. tarafından yapılan tedavi ücretlerinin ödenmeyeceği hakkındaki kararının iptali istemiyle 28.11.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekilince cevap dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

DENİZLİ İDARE MAHKEMESİ: 26.1.2012 gün ve E:2011/1579 sayı ile, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinde; "İdari dava türlerinin, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı açılan iptal davaları; idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları; kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı açılan davalar olarak sayıldığı; idari yargının idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimini yapmakla görevli olduğunun kurala bağlandığı; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının; idari dava türlerinden biri olduğu; idarenin, idare hukuku alanında kamu gücüne dayalı olarak re-sen ve tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis etmiş olduğu işlemlere, hukuk alanında yeni durumlar oluşturmasıyla idari işlem kimliği kazandırdığı, kural olarak bu işlemlerin özel yasal düzenlemeler dışında, idari yargı denetimine tabi bulunduğu; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 101 maddesinde; "Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür." hükmünün yer aldığı; dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirkete ait Ö.E.A. Göz Hastanesinde görev yapan Prof.Dr.C.Y.'ın 15.06.2011-06.09.2011 tarihleri arasında yaptığı çalışmaların mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle bu döneme ilişkin olarak hastalara yapılan tedavi ücretlerinin ödenmeyeceğine ilişkin olarak Denizli Sosyal Güvenlik il Müdürlüğü'nün 07.10.2011 tarih ve 18.947.660 sayılı işleminin tesis edildiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı; bakılan davada, davalı idare tarafından 23.01.2012 tarihinde Mahkemeleri kayıtlarına giren dilekçede, davacı ile davalı idare arasında Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesi yapıldığı, bu sözleşmenin tamamen özel hukuk sözleşmesi olduğu ve 5510 sayılı Kanunun uygulanmasıyla ilgili uyuşmazlıkların İş Mahkemelerinde görüleceği ileri sürülmüş ise de, dava konusu işlemin kamu gücüne dayalı re' sen ve tek yanIı olarak tesis edilen icrai bir işlem olduğu, bu işlemin davacı ile davalı idare arasında imzalanan sözleşmesinin uygulanmasından kaynaklanmadığı, taraflar arasındaki sözleşmeye ilişkin olmayan işlemin iptal davasına konu teşkil eden idari bir işlem niteliği açık olup, uyuşmazlığın 5510 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin olmadığı da anlaşıldığından, hastalara yapılan tedavi ücretlerinin ödenmeyeceğine ilişkin olarak Denizli Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nce tesis edilen 07.10.2011 tarih ve 18.947.660 sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle; davalı idarenin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin Görevliliğine karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyası ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; davacı E. Özel Sağlık Hiz. Ve Tic. Ltd. Sti.ne ait Özel Akademi Göz Merkezi ile Sosyal Güvenlik Kurumu arasında, 26/07/2007 tarihinde "Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Kurumundan/Kuruluşundan Sağlık Hizmeti Satın Alma" sözleşmesi imzalandığı, sözleşme gereği davalı idare tarafından, sosyal güvenlik kapsamına alınan kişilere belirlenen branşlarda özel sağlık hizmeti sunulması ve sunulan hizmetin bedelinden davalı kurum tarafından sözleşmede de hüküm altına alınan davalı kurum mevzuatına uygun olmak koşulu ile ödenmesinin kararlaştırıldığı; davacı tarafından kısmi zamanlı hizmet sözleşmesi ile istihdam edilen ve T.C. Pamukkale Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışan göz doktoru Prof. Dr. C.Y.'ın 15/06/2011 ile 06/09/2011 tarihleri arasında davacı şirketin hastanesinde tedavisini gerçekleştirdiği sigortalı hastaların tedavi giderlerinin, davacı şirketin hastanesinde istihdam edilen doktor'un aynı zamanda Üniversitede akademisyen olması nedeniyle Sosyal Güvenlik mevzuatından kaynaklanan nedenlerle çalışma izin belgesinin iptal edilmiş olması karşısında, özel hastanede çalıştırılamayacağı dolayısı ile verdiği hizmetin karşılığının da idareye fatura edilemeyeceği gerekçesi ile ödenmeyeceğine dair davalı idarenin 07/10/2011 günlü 18.947.660 sayılı işleminim iptali istemi ile idari yargı yerinde açılan davada, davalı tarafından ileri sürülen görev itirazının reddedildiğinin anlaşıldığı; davanın konusunun, davacı Özel Akademi Göz Merkezinde Prof. Dr. C.Y. tarafından 15/06/2011 ile 06/09/2011 tarihleri arasında tedavi edilen sigortalılara ait tedavi giderlerinin, hastanede çalıştırılan doktorun çalışma izni belgesinin iptali ve MEDULA isimli kurum bilgi işlem sisteminden silinmesi, dolayısı ile sözleşme hükümlerinin gerektirdiği kurallara aykırılık nedeniyle ödenmemesinden ibaret olduğu; 5510 sayılı "Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun 73. Maddesi "Bu Kanuna göre sağlık hizmetleri, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dışındaki sağlık hizmeti sunucuları arasında yapılan sözleşmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi suretiyle sağlanır./… 4 f.: Sağlık hizmeti satın alma sözleşmelerinin hazırlanması ve akdedilmesi, sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usül ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükümleri ile Sosyal Güvenlik Kurumunun, özel sağlık hizmetlerini sözleşme yapacağı anlaşmalı özel kurumlardan satın alabileceğini düzenlemiş olduğu; 5510 sayılı Yasanın 101. Maddesinde ise, "Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür." hükmünün yer aldığı; bu düzenlemeye paralel olarak düzenlenen sağlık hizmeti alımına ilişkin taraflar arasında yapılan sözleşmenin "Yetkili mahkeme" Başlıklı 8. Maddesinde de sözleşmenin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklarda Ankara Mahkemeleri ve icra daireleri yetkili kılınarak genel mahkemelerin uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde yetkili ve görevli olduklarının kabul edildiği; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2.maddesinin değişik (l/c). bendinde, "Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi İçin yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın idari davalar arasında sayıldığı; idari sözleşmelerin, konusu bir kamu hizmetinin yürütülmesine ilişkin bulunan ve hüküm ve koşulları itibariyle idareye üstün hak ve yetkiler tanıyan; dolayısıyla idarenin kamu gücüne dayalı, resen ve tek yanlı hareket edebilme yetkilerini içeren sözleşmeler olduğu; bu nitelikte olmayan diğer sözleşmelerin ise, genelde özel hukuk alanda özel hukuk kurallarına göre düzenlendiği; uyuşmazlığa konu olayda ise, taraflardan biri olan davalı kamu kurumuna üstün hak ve yetkiler tanıyan bir idari sözleşmeden bahsetmenin mümkün olmadığı; davacı şirketin serbest iradesi ile sözleşmede belirlenen koşullarda davalı kurumun sigortalılarına hizmet vermeyi kabul ettiği, bu hizmetin dışında faaliyet alanında davalı kurum dışında müşterilerine de hizmet vermekte olduğunun anlaşıldığı; taraflar arasındaki uyuşmazlığın sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklandığı, özel hukuk hükümlerine göre genel yetkili mahkemelerde, adli yargı yerinde çözülmesi gereken bir sorun olduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 73'ncü maddesinin 1'inci fıkrasında "Bu Kanuna göre sağlık hizmetlerinin, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dışındaki sağlık hizmeti sunucuları arasında yapılan sözleşmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi suretiyle sağlanacağı, 101'inci. maddesinde ise, 'Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği, hükümlerine yer verildiği; bu itibarla; 5510 sayılı Yasanın veya bu Yasaya dayanılarak çıkarılan düzenleyici işlemlerin uygulanması sonucunda tesis edilen işlemlere ilişkin davaların görüm ve çözümünün Adli Yargının görevinde olduğu gerekçesiyle; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında 2247 sayılı Kanunun 10' uncu maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulünün gerektiği yolunda düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacı şirket tarafından, sosyal güvenlik kurumunca sağlık harcamaları karşılanan kapsamdaki kişilere verilen sağlık hizmetine ilişkin olarak, 15.6.2011 ila 6.9.2011 tarihlerinde kuruma gönderilen tedavi ücretlerinden; aynı zamanda Pamukkale Üniversitesi Hastanesinde de görev yapan doktor tarafından yapılan tedaviye ilişkin kısmının, ödenmemesi yönünde tesis edilen 7.10.2011 gün ve 18.947.660 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun, “Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ve süresi” başlıklı 63. maddesinin birinci fıkrasında; “Genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlıklı kalmalarını; hastalanmaları halinde sağlıklarını kazanmalarını; iş kazası ile meslek hastalığı, hastalık ve analık sonucu tıbben gerekli görülen sağlık hizmetlerinin karşılanmasını, iş göremezlik hallerinin ortadan kaldırılmasını veya azaltılmasını temin etmek amacıyla Kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetleri şunlardır:” denilmek suretiyle hizmetler sayılmış; maddenin (f)bendinden sonraki fıkrasında; “ (Değişik fıkra: 17/04/2008-5754 S.K./40. mad) Kurum, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usûl ve esaslarını Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir. Kurum, bu amaçla komisyonlar kurabilir, ulusal ve uluslararası tüzel kişilerle işbirliği yapabilir. Komisyonların çalışma usûl ve esasları Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenir.” , son fıkrasında, “Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Sağlık Bakanlığının görüşü üzerine Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne; “Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi” başlıklı 73.maddesinin birinci fıkrasında; “Bu Kanuna göre sağlık hizmetleri, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dışındaki sağlık hizmeti sunucuları arasında yapılan sözleşmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi suretiyle sağlanır.”; son fıkrasında ; “ Sağlık hizmeti satın alma sözleşmelerinin hazırlanması ve akdedilmesi, sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne; aynı Yasanın “Uyuşmazlıkların çözüm yeri” başlıklı 101.maddesinde ise, “Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.” hükmüne yer verilmiştir.

Bir kamu hizmetinin yürütülmesi için ihtiyaç duyulan mal veya hizmet temini sırasında, "idarede kanunilik" ilkesi gereğince idarenin belirli usul ve esaslara uyması zorunlu olup; işin sözleşmeye bağlanmasından önce geçen bu süreçte tesis edilen işlemlerin, kamu gücüne dayalı, re'sen ve tek yanlı olması nedeniyle idari işlem niteliğini taşıması karşısında, yargısal denetiminin idare hukuku ilkelerine göre idari yargı yerlerince yapılacağı tartışmasızdır. Ancak, işin sözleşmeye bağlanmasından sonraki işlemlerin hangi hukuki rejime tabi olacağının tespiti için, yapılan sözleşmenin konusu ile içerdiği hüküm ve koşulların niteliğinin ayrıca incelenmesi gerekecektir.

İdari sözleşme, idarenin kamusal yetkisine dayanarak, kamu hizmeti gerekleri ve kamu yararı nedeniyle yaptıkları sözleşmelerdir. Bunlar idarenin ayrıcalıklı ve üstün hak ve yetkilerini içerirler. İdare, bu sözleşme hükümlerinde tek yanlı değişiklik yapabilir ya da sözleşmenin feshine gidebilir, Bu nitelikte olmayan diğer sözleşmeler ise, genelde özel hukuk alanında, özel hukuk kurallarına göre düzenlenir.

Olayda, Ö.E.A. Göz Hastanesini işleten davacı Şirket ile davalı Kurum arasında "Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesi" bulunduğu; davacı tarafından, kısmi zamanlı hizmet sözleşmesi ile istihdam edilen ve Pamukkale Üniversitesinde öğretim üyesi olarak çalışan Prof. Dr. C.Y.'ın, 15/06/2011 ile 06/09/2011 tarihleri arasında davacı şirketin işlettiği Hastanede tedavisini gerçekleştirdiği sigortalı hastaların tedavi giderlerinin, anılan doktor'un aynı zamanda Üniversitede akademisyen olması nedeniyle, Sosyal Güvenlik mevzuatından kaynaklanan nedenlerle çalışma izin belgesinin iptal edilmiş olması karşısında, özel hastanede çalıştırılamayacağı, dolayısı ile verdiği hizmetin karşılığının da idareye fatura edilemeyeceği gerekçesi ile ödenmeyeceğine ilişkin davalı idarenin 07/10/2011 günlü 18.947.660 sayılı işleminin iptali istemi ile dava açılmıştır. Buna göre davanın konusunun, davacı Şirkete ait Özel Akademi Göz Merkezinde, Prof. Dr. C.Y. tarafından 15/06/2011 ile 06/09/2011 tarihleri arasında tedavi edilen sigortalılara ait tedavi giderlerinin, hastanede çalıştırılan doktorun çalışma izni belgesinin iptali ve MEDULA isimli kurum bilgi işlem sisteminden silinmesi, dolayısı ile sözleşme hükümlerinin gerektirdiği kurallara aykırılık nedeniyle ödenmemesinden ibaret olduğu anlaşılmaktadır.

Buna göre, taraflardan birisinin davalı Kurum olduğu sözleşme incelendiğinde, sözleşmenin davalı kamu kurumuna üstün hak ve yetkiler tanıyan idari bir niteliğinin bulunmadığı; davacı şirketin, serbest iradesi ile sözleşmede belirlenen koşullarda davalı Kurumun sigortalılarına hizmet vermeyi kabul ettiği, sözleşmenin kapsamı dışında, kendi faaliyet alanında diğer müşterilerine de hizmet vermekte olduğu; taraflar arasındaki uyuşmazlığın sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklandığı görülmektedir.

Bu itibarla; gerek taraflar arasında imzalanan ve kamu hizmetine ilişkin bulunsa da idarenin üstün yetkilerle donatıldığı sonucunu doğurmayan “Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Kurumundan/ Kuruluşundan Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesi"ndeki hükümler, gerekse de 5510 sayılı Yasanın veya bu Yasaya dayanılarak çıkarılan düzenleyici işlemlerin uygulanması sonucunda tesis edilen işleme ilişkin davanın görüm ve çözümünün; anılan Yasanın 101.maddesindeki hüküm de gözetildiğinde, Adli Yargının görevinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Denizli İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Denizli İdare Mahkemesinin 26.1.2012 gün ve E:2011/1579 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/426

KARAR NO: 2013/867

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacı Banka adına, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca kesilen ve ödenen para cezasının, yapılan yargılama sonucunda iptal edilmesi sonucunda, davalı idarece sadece ödenen tutarın iade edilmesi üzerine, ödenmeyen yasal faizin tahsili istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği

K A R A R

Davacı : T.C. Ziraat Bankası A.Ş’ye İzafeten Isparta Merkez Şubesi

Vekili : Av. S.D.U.

Davalı : T.C. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

O L A Y : Davacı banka adına, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 30'uncu maddesine göre çalıştırmak zorunda olunan özürlü ve/veya eski hükümlü kontenjan açığının kapatılmadığı gerekçesiyle, her özürlü ve eski hükümlü ve her ay için toplam 12.152,00-TL idari para cezası kesilmiş; para cezası 18.9.2009 tarihinde 1/4 indirimle ödenmiştir.

Para cezasına karşı yapılan itiraz, Isparta1. Sulh Ceza Mahkemesince, 25.12.2009 gün ve Değ.İş: 2009/995 sayı ile kabul edilerek, Türkiye İş Kurumu Isparta İl Müdürlüğünün 10.3.2009 tarih ve 117527 sayılı idari para cezası yaptırım kararının kaldırılmasına karar verilmiş; davalı idarenin, karara yaptığı itiraz ise Isparta Ağır Ceza Mahkemesi'nce; 10.11.2010 gün ve Değ.İş: 2010/1447 sayı ile reddedilmiş ve bu suretli, para cezası kaldırılmıştır.

Davacı banka bu karara istinaden, ödenen miktarın ödeme tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile ödenmesi için talepte bulunmuş; davalı İdare 16.12.2010 tarihli dekontla 9.114,00-TL'yi davacı banka hesabına aktarmış, ancak faiz ödemesi yapmamıştır.

Davacı vekili, müvekkil bankaca 18.9.2009 tarihinde yatırılan 9.114,00-TL'ye işlemiş bulunan 1.020,00-TL faiz alacağının, 16.12.2010 tarihinden itibaren başlayıp, tahsil tarihine kadar işleyecek yasal faizi ile tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ISPARTA 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ: 21.2.2011 gün ve E:2011/151, K:2011/157 sayı ile, Isparta 1. Sulh ceza Mahkemesinin 2009/995 D İş esas sayılı kararının incelenmesinden; davacı bankanın davalı kurumunun 4857 sayılı İş Kanununun 30. maddesi gereğince verdiği idari para cezasına itiraz ettiği, mahkemece 24.9.2009 tarihinde itirazın reddine karar verildiği bilahare bu karara karşı davacı banka tarafından itiraz edildiği ve Isparta Ağır Ceza Mahkemesinin 2010/1447 D.iş esas sayılı kararı ile verilen idari para cezası yaptırım kararının ve Sulh Ceza Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiş olduğunun görüldüğü; Mahkemelerince yapılan inceleme ve tüm dosya kapsamına göre; dava idari kurum tarafından davacı banka aleyhine uygulanan idari para cezasının kuruma ödenmesi ve daha sonra idari yaptırım kararının mahkeme tarafından iptali neticesinde, ödenmiş olan idari para cezasının kurum uhdesinde bulunduğu süre zarfında işleyen yasal faizinin de ödenmesine ilişkin olduğu; davanın temelini idari kurum tarafından yapılmış olan işlemin oluşturduğu; taraflar arasındaki uyuşmazlığın, 1475 Sayılı İş Kanununa göre işçi işveren arasındaki hizmet aktinden değil idari işlemden kaynaklandığı; davalı kurumun davacı bankaya kestiği idari para cezası idari işlem olduğu gibi, idari para cezasının iptali sonrasında ödenen idari para cezasını davacıya iade etmesine rağmen söz konusu bedele ilişkin işlemiş yasal faiz talebini reddetmesinin de idari kurum tarafından yapılmış bir idari işlem niteliğinde olduğu; bu nedenle Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin konuyla ilişkin 9.7.2003 tarih, 1888/13058 sayılı içtihatlarında da değinildiği gibi davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; Mahkemelerinin yargı yolu bakımından GÖREVSİZLİĞİNE, dava dilekçesinin görev yönünden reddine kesin olarak karar vermiştir.

Davacı vekili, aynı istekle, bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.

Isparta İdare Mahkemesi, 26.5.2011 tarih ve E:2011/358, K: 2011/433 sayı ile davayı süreaşımı yönünden reddetmiş, bu kararın Antalya Bölge İdare Mahkemesi'nin 7.12.2011 tarih ve E:2011/1281, K: 2011/2101 sayılı kararı ile bozulması üzerine bozma kararına uymuştur:

ISPARTA iDARE MAHKEMESİ: 29.2.2012 gün ve E:2012/185, K:2012/269 sayı ile, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 3. maddesinde, bu kanunun, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı, 27. maddesinde, idari para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine, sulh ceza mahkemesinin kararına karşı ise 7 gün içinde yetkili ağır ceza mahkemesine başvurulabileceği hükümlerinin yer aldığı; anılan hükümler karşısında davacı banka adına 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca kesilen idari para cezalarına karşı açılan davaya bakmakla görevli yargı yerinin Adli Yargı mercileri olduğunda çekişme bulunmadığı; uyuşmazlık konusu faiz alacağının söz konusu idari para cezasının fer'i niteliğinde olduğundan iş bu davaya bakmakta da Adli Yargı mercilerinin görevli olduğu gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15/1-a maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş; yapılan itiraz Antalya Bölge İdare Mahkemesi'nce reddedilerek karar onanmış ve kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 27.maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Davacı banka adına, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca kesilen ve davacı banka tarafından ödenen para cezasının yapılan yargılama sonucunda iptal edilmesi sonucunda, davalı idarece sadece ödenen tutarın iade edilmesi üzerine, ödenmeyen yasal faizin, tahsil tarihine kadar işleyecek yasal faiziyle tahsili istemiyle açılmıştır.

Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup, buna göre idare, hukuka aykırılığı saptanan işlem ve eylemlerinden doğan hak ihlâlini tam olarak gidermek; diğer bir ifadeyle hakları ihlâl edilenlerin uğradığı gerçek zararları tazmin etmekle yükümlü bulunmaktadır.

Nitekim, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 12. maddesine göre, ilgililerin haklarını ihlâl eden bir idari işlem dolayısıyla idari yargı yerlerinde doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilmeleri olanaklıdır.

İdari yargıda, tam yargı davası ile, hukuka aykırılığı saptanan işlem ve eylemlerden dolayı idarenin tazmin yükümlülüğü gerçekleşmiş zararlar göz önüne alınarak para cinsinden tayin edildiğinden, faiz, gerçek zararların giderilmesi bakımından bir tazmin şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.

2577 sayılı Yasa’nın 12. maddesine göre ilgililerin haklarını ihlâl eden bir idari işlem dolayısıyla bu işleme karşı açtıkları iptal davasının sonuçlanması üzerine açacakları tam yargı (ve benzeri) davasının görüm ve çözümünde, iptal davasına bakan yargı merciinin görevli olduğu kuşkusuzdur.

Uyuşmazlık Mahkemesi’nce, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca verilen idari para cezalarının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4857 sayılı İş Kanunu’nda da idari para cezalarına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği; Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezalarına karşı açılan davaların görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerlerinin görevli olduğu kabul edilmektedir.

Olayda, davacı banka tarafından, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca verilen idari para cezasına karşı adli yargı yerinde dava açılmış ve bu yargı yerince de işin esası hakkında verilen kararın kesinleşmiş olması karşısında, ortada bir idari dava türüne bağlı olarak açılmış dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Bu durumda, idari para cezasına itiraz davası sonunda adli yargı yerince hüküm altına alınan asıl alacaktan bağımsız olarak talep edilen faiz davasının da adli yargı yerinde görülüp çözümleneceğinin kabulü gerekir.

Açıklanan nedenlerle, Isparta 2.Sulh Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Isparta 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 21.2.2011 gün ve E:2011/151, K:2011/157 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/599

KARAR NO: 2013/868

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacılardan M.Y.’nin sevk ve idaresindeki aracın, seyir halinde iken, yoldaki işaretleme, aydınlatma gibi noksanlıklar nedeniyle kaza yaptığı gerekçesiyle, uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-M.Y.(Kendi Adına Asaleten)2-E.Y.(Kendi Adına Asaleten)3-T.Y.(Velayeten annesi

E.Y.Babası M.Y.) 4-F.Y.(Velayeten Annesi E.Y.Babası M.Y.)

Vekili : Av K.M.

Davalılar : 1-Karayolları Genel Müdürlüğü

Vekilleri : Av. M.S.T., Av.N.G.G.

2-B.-İ. İnşaat Tic. ve San AŞ. (Yalnızca adli yargıda)

Vekili : Av. K.A.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkili M.Y.'ın sevk ve iadesindeki 34 …….. plakalı aracı ile Ordu istikametinden Giresun istikametine seyir halinde iken maddi hasarlı ve yaralamalı trafik kazasının meydana geldiğini; 01.09.2003 tarihli kaza tespit tutanağında yol bitiminde trafik işaretlerinin mevcut olmadığını, Ordu -Giresun istikametine seyreden araçların 68.300 km geldiklerinde tereddüt ettiklerini, gecenin karanlık olması nedeniyle yolda dominik lambasının mevcut olmadığını, yol çizgilerinin eksik olduğunu, yol gidiş lambasının bulunmadığını, orta refüj yapılması ve aydınlatması olmadığını, Ordu İI Trafik Bölge Müdürlüğünde görevli Polis memuru B.Ö.'nün Gülyalı C.Savcılığında alınan yeminli ifadesinde kazanın tamamen davalılardan kaynaklandığını beyan ettiğini; müvekkili F.Y.'ın Öğrenci Seçme sınavında Türkiye çapında başarısı olan Türkiye 224.cü olduğunu, başarısının günlerce takdirle kamuoyuna sunulduğunu, müvekkilinin trafik kazası sonucu büyük bir acı ve ızdırap yaşadığını, ruhsal depresyona girdiğini, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesini kazanmasına rağmen kalıcı sakatlıktan, devam eden tedavilerden dolayı üniversiteye devam edemediğini, kalıcı iş gücü kaybına uğradığını, hayatı boyunca vücudundaki sakatlıkla yaşamak zorunda kaldığını, toplum içerisine çıkamaz hale geldiğini; müvekkili M.Y.'ın kazadan dolayı çok büyük haksızlıklara uğradığını, sahte evrak tanzimi suretiyle Gülyalı Asliye Ceza Mahkemesinde yargılandığını, olayın mağduru olmasına rağmen sanık konumuna sokulduğunu, vücudunda kalıcı yaraların meydana geldiğini, Giresun da çok iyi iş yapan mağazasının, kazadan dolayı iflas aşamasına geldiğini, büyük acı ve elem içerisine girdiğini, müvekkili E.Y.’ın, vücudunda kalıcı yaralar meydana geldiğini, çalışma gücünü kaybettiğini, kızının Türkiye çapında elde ettiği başarıyı yaşamadan büyük bir aile dramıyla karşı karşıya kaldığını; müvekkili T.Y.'ın, küçük yaşta yaşadığı bu olay nedeniyle üzerinde büyük bir acı ve elem oluştuğunu, hayatı boyunca vücudundaki yanıklarla, sakatlıklarla yaşamak zorunda kaldığını, kazadan dolayı çalışma gücünü tamamen kaybettiğini, genç bir kız olarak evlilik şansının azaldığını; müvekkili F.Y.'ın kazadan dolayı üniversiteye gidemediğini, iş gücü kaybının hesaplanarak taraflarına ödenmesini, üniversiteyi kazanıp kaydını yaptıramadığını, meslek hayatına geç başlayacağından dolayı uğramış olduğu kayıpların hesaplanmasını, estetik olarak eski hale gelebilmesi için ödenmeyen ve bundan sonra yapılacak olan ilaç ve tedavi giderleri için gerekli masrafların hesaplanarak ( maddi tazminata ilişkin talep hakkı şimdilik) 1.000.000,00 TL. maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili( fazlaya dair talep hakkı saklı), 15.000,00 TL. Manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini, müvekkili Mehmet Yılmaz'ın sahte evrak tanzimi edilmek suretiyle kazadan sorumlu tutulmak istendiğini, Gülyalı Asliye Ceza Mahkemesinde yargılandığını, vücudunda kalıcı sakatlıklar ve yaralar meydana geldiğin, sürekli tedavi görmesinden dolayı büyük bir konfeksiyon işletmesi sahibi olan müvekkilinin iflas etmek durumuna geldiğini, maliye kayıtları da N.a alınarak uğramış olduğu maddi zarar için 1.000.000,00 TL. den (fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile ) 5.000.000,00 TL. Manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, müvekkili E.Y.ile T.Y. 'in Uğramış oldukları iş gücü kaybı hesaplanarak 1.000.000,00’er TL. Maddi tazminatın ödenmesine,(fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile) çektiği acı ve elemden dolayı E.Y.'ın 5.000.000,00 TL. manevi tazminat, yüzünde ve vücudunda kalıcı yaralar oluştuğu çektiği acılara karşılık 15.000.000,00 TL. manevi tazminatın müvekkili T.Y.'a, davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, tüm müvekkillerinin ödenmeyen ilaç ve tedavi giderleriyle bundan sonra yapılacak olan ilaç ve tedavi giderlerinin kazanın meydana geldiği 31.08.2003 tarihinden itibaren tüm maddi ve manevi tazminat talepleri hakkında yasal faizi ile birlikte tahsili ile yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalılardan alınmasına karar verilmesi istemiyle 27.2.2004 tarihinde adli yargı yerinde dava açmış; davacılar vekili 28.11.2006 havale tarihli dilekçesi ile davasını ıslah ederek, davacı F.Y.adına açmış oldukları maddi tazminatını 70.000,00 TL., T.Y. adına açmış oldukları maddi tazminat talebini 60.000,00 TL; E.Y.adına açmış olduğu maddi tazminat davasını 15.000,00 TL. ve M.Y.adına açmış olduğu tazminat davasını 5.000,00 TL. ye yükseltmiş; davacı vekili 16.11.2009 tarihli duruşmada müvekkili M.Y.'ın maddi tazminata yönelik talebinden vazgeçmiştir.

Ordu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi:16.11.2009 gün ve E:2004/238, K:2009/235 sayı ile, açılan davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine karar vermiş; davalıların kararı temyiz etmesi üzerine, Yargıtay 4. Hukuk Dairesi; 20.01.2011 gün ve E:2010/666, K:2011/351 sayı ile; 1-Davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü'nün temyizi yönünden; davanın, trafik kazası nedeniyle yaralanmadan dolayı uğranılan zararın ödetilmesi istemine ilişkin olduğu; yerel mahkemece istemin bir bölümünün kabul edildiği; kararın, davalılar tarafından temyiz olunduğu; bir kamu kurumu tarafından kamu yasaları uyarınca yapılmış olan tesislere bakma ve o tesisleri kullanma yükümlülüğünün yine kamu yasalarından doğan bir yükümlülük olduğu; o halde anılan nitelikteki bir kamu tesisinin yapılmasındaki, kullanılması veya korunmasındaki kusurdan doğan zararların, idari karar ve eylemlerden doğan zararlar niteliğinde olduğundan, onların ödetilmesi isteklerinin, 11.2.1959 günlü ve 17/15 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının II. bendi uyarınca tam yargı davasının konusunu oluşturduğu; bu davaların ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasası'nın 2/1-b maddesi gereğince idari yargı yerinde açılmasının gerektiği; temyize konu olan davada davacıların, karayolundaki trafik işaretlemelerinin, yol çizgilerinin ve aydınlatmanın bulunmaması nedeniyle meydana gelen trafik kazası sonucunda yaralandıklarını belirterek tazminat istediklerine göre, davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü yönünden yargı yolu bakımından mahkemenin görevsizliği nedeniyle dava dilekçesinin reddedilmesi gerekirken, onun yönünden de işin esasının incelenmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulmasının gerektiği; diğer davalı Bal İş İnşaat Ticaret ve Sanayi AŞ’nin temyiz itirazlarına gelince; a)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasaya uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddedilmesi gerektiği; 2)Diğer temyiz itirazına gelince; davacılardan T.Y.'ın meydana gelen trafik kazası nedeniyle yaralandığı belirtilerek uğradığı sürekli iş göremezlik zararının da ödetilmesinin istenildiği; yerel mahkemece benimsenen bilirkişi raporunda olay gününde 11 yaşında olan T.Y.’ın ablası olan diğer davacı F.Y.'ın üniversite sınavını Türkiye 224.sü olarak kazanması nedeniyle, onun da ileride öğretmen olabileceği varsayılarak, öğretmen aylığı üzerinden sürekli ış göremezlik zararının hesaplandığını; davacılardan T.Y.'ın olay gününde 11 yaşında olup gelecekte hangi mesleği yapacağının henüz belli olmadığı, ablasının başarılı olması onun da başarılı olacağını belirleyen bir olgu olmadığı; yerel mahkemece açıklanan yönler gözetilerek, davacılardan T.Y.'ın sürekli iş göremezlik zararının asgari ücret üzerinden hesaplatılarak varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan bilirkişi raporuna göre karar verilmiş olması doğru olmadığından kararın bu nedenle de bozulması gerektiği belirtilerek; sonuçta, temyiz olunan kararın yukarıda (1) sayılı bentte gösterilen nedenlerle davalılardan Karayolları Genel Müdürlüğü yararına; (2/b) sayılı bentte gösterilen nedenlerle diğer davalı Bal İş İnşaat Ticaret ve Sanayi AŞ yararına BOZULMASINA, davalı Şirketin öteki itirazlarının (2/a) sayılı bentteki nedenlerle reddine karar vermiştir.

ORDU 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:27.9.2011 gün ve E:2011/360, K:2011/354 sayı ile, Mahkemelerinin kararlarının bozulduğundan, dosyanın Mahkemenin yeni esasına kaydının yapıldığı; bozmaya uyulmakla davalı Karayolları Genel Müdürlüğü yönünden bozma ilamı gereği dosyanın tefrik edilip davaya bakmanın idari yargının görev alanına girmesi nedeni ile Mahkemelerinin görevsizliğine ilişkin hüküm kurulduğu belirtilerek; sonuçta; davalı Karayolları Genel Müdürlüğü'ne karşı açılan davanın Mahkemelerinin görevsizliği nedeni ile reddine karar vermiş; temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 4. Hukuk Dairesince karar onanmış, karar düzeltme isteminde bulunulmadığından, mahkeme kararı 27.4.2012 tarihinde kesinleşmiştir.

Davacılar vekili, bu defa Karayolları Genel Müdürlüğüne karşı; idarenin hizmet kusuru ifası sırasında müvekkillerinin uğramış oldukları zararlara karşılık, F.Y.için 61.998,83 TL maddi, 10.000,00 TL manevi; T.Y. için 17.820,54 TL maddi, 10.000,00 TL manevi, E.Y.için 3.000,00 TL manevi, M.Y.için 3.000,00 TL manevi olmak üzere toplam, 105.819,37 TL tazminatın, kazanın oluş tarihi olan 31.08.2003 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle beraber davalıdan tahsiline karar serilmesi istemiyle 2.5.2012 tarihli dilekçe ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

ORDU İDARE MAHKEMESİ: 26.9.2012 gün ve E:2012/687 sayı ile, özetle, uyuşmazlığın 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 7.maddesiyle Karayolları Genel Müdürlüğüne verilen görev ve sorumlulukların gereği gibi ifa edilip edilmediği noktasında ortaya çıktığını, 2918 sayılı Kanun'un 110.maddesinde 6099 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğin 19.01.2011 tarihinde yürürlüğe girmesi sonrasında idarelerin bu tür kusurlarından kaynaklanan tazminat talepleriyle ilgili uyuşmazlıkları çözme görevinin adli yargı mercilerinde olduğunu belirterek, 2247 sayılı Kanunun 19.maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, adli ve idari yargı yerleri arasında, davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan dava yönünden görev uyuşmazlığın doğduğu, idari yargı dosyasının onaylı örneğinin Mahkemece, ekinde adli yargı dosyasının onaylı örneği ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacılardan M.Y.'ın sevk ve idaresindeki aracın, 31.8.2003 tarihinde, Ordu'dan Giresun'a seyir halinde iken, yoldaki işaretleme, aydınlatma gibi noksanlıklar nedeniyle kaza yapması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.

Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 21. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 8.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı ve 8.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayılı aynı içerikli iki kararı ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” Kararına varmıştır.

Bu durumda, 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin benzer bir konuda İdare Mahkemesi’nin davaya bakmakla görevli bulunmadığı yolundaki kararları gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden, Ordu İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Ordu 2.Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ordu İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Ordu 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.9.2011 gün ve E:2011/360, K:2011/354 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/603

KARAR NO: 2013/869

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının muris eşinin kullandığı motosikletin, davalı idareye ait ambulans ile çarpışması sonucunda hayatını kaybetmesi nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zarar nedeniyle açılan tazminat davasının, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F.Ç.

Vekilleri : Av. H.Ç., Av.H.Y., Av.İ.G.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, Kahramanmaraş Valiliği, İl Sağlık Müdürlüğü’ne ait 46 FE 112 plakalı, sürücü F.B idaresindeki ambulansın, 25.06.2010 tarihinde, saat.18.40 sıralarında Kahramanmaraş merkez Teyfik Kadıoğlu Bulvarı üzerinde Yenişehir Devlet Hastanesine dönmek üzere iken, davacının eşi müteveffa C.’in kullandığı 46 …….. plakalı motora çarpması sonucunda gerçekleşen çift taraflı ölümlü ve maddi hasarlı trafik kazasında, C.Ç.'ın hayatını kaybettiğini; davacının, hayat arkadaşı olan eşini bu kaza neticesinde yitirdiğini; Mahkemenin takdir edeceği manevi tazminatın, bir nebze de olsa davacının duymuş olduğu elem, acı ve ıstırabı dindireceğini ifade ederek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla, murisin yasal mirasçısı olan eşi için 80.000 TL manevi tazminatın, kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle 3.12.2010 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

K.MARAŞ 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:7.4.2011 gün ve E:2010/1000, K.2011/209 sayı ile, davanın; idareye ait aracın kaza yapması nedeniyle açılan manevi tazminat davası olduğu; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesi uyarınca idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenlerin, tam yargı davası şeklinde idari yargıda dava açacağının düzenlendiği gerekçesiyle; görevsizlik kararı vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu defa; 80.000 TL’lik manevi tazminatın faizi ile davalı idareden tahsili ve kazaya karışan 46 FE 112 plakalı aracın trafik kaydına ihtiyati tedbir konulması istemiyle 27.1.2012 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

GAZİANTEP 2. İDARE MAHKEMESİ:17.10.2012 gün ve E:2012/166 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Hızın gerekli şartlara uygunluğunu sağlamak" başlıklı 52. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; sürücülerin; kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine, hemzemin geçitlere, tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak zorunda oldukları belirtilmiş, "Devlete ve Kamu Kuruluşlarına Ait Araçlar" başlıklı 106. maddesinde: "Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere, kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu araçların sebep oldukları zararlardan dolayı, bu Kanunun işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmiş olduğu; Yasa'nın sekizinci kısmının "İşletenin Hukuki Sorumluluğu" başlıklı birinci bölümünde yer alan 85. ve 90.maddelerinde, motorlu araçların trafik kurallarına ve gereklerine aykırı davranışları sonunda meydana gelen zararlar nedeniyle, özel ve tüzel kişilerle kamu tüzel kişilerinin ayırım yapılmadan, aynı sorumluluk kurallarına bağlı olmalarının öngörüldüğü; bu suretle Yasanın, kamu idare ve kurumlarına ait bu arada kamu hizmetine tahsis edilen motorlu araçların verdikleri zararlardan dolayı, trafik olaylarından doğan zararların özelliğini göz önünde tutarak, kamu idare ve kurumlarının özel kişilerle eşit şartlarda aynı esaslara göre sorumlu tutulması gerektiğini ifade etmiş olduğu; Yasa'nın sözü edilen hükümleri karşısında, kamu araçlarının verdikleri zararlardan dolayı idarenin, kamu hukuku kurallarına göre değil, "işleten" sıfatıyla özel hukuk kurallarına göre sorumlu tutulabileceği; 2918 sayılı Yasa'nın 90.maddesinde de; "Maddi tazminatın biçimi ve kapsamı ile manevi tazminat konularında Borçlar Yasası'nın haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır." denildiği; öte yandan; anılan Yasa'nın "Görevli ve Yetkili Mahkeme" başlıklı 110. maddesinin ilk fıkrasında; "(Değişik madde: 11/01/2011-6099 S.K./14.mad.) İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır." hükmüne, geçici 21. maddesinde ise; "(Ek madde: 11/01/2011-6099 S.K./15.mad.) Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek idare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz." hükmüne yer verilmiş olduğu; uyuşmazlık konusu olayda, davacı vekili tarafından; müvekkilinin muris eşinin kullandığı motorun 25.06.2010 tarihinde davalı idareye ait ambulans ile çarpışması neticesinde hayatını kaybettiği olay nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 80.000 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte tazmini ile kazaya karışan 46…….. plakalı aracın trafik kaydına tedbir konulmasına karar verilmesi istemiyle açılan davanın, Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 7.4.2011 tarih ve E.2010/1000, K:201 1/209 sayılı kararı ile idari vargı yerinin görevli olduğundan bahisle görev yönünden reddine karar verildiği, 05.7.2011 tarihinde kayıtlara giren dilekçe ile davacı vekili tarafından adı geçen Mahkemeye başvurularak dosyasının idare Mahkemesine gönderilmesi talebinin ardından 23.9.2011 tarihinde dava dosyasının Mahkemeleri kaydına girdiği; Mahkemelerinin 08.12.2011 tarih ve F.:20l 1/1468, K:2011/1440 sayılı kararıyla Mahkemelerine hitaben yazılmış bir dava dilekçesinin bulunmadığından bahisle dilekçe ret kararı verildiği, davacı tarafından dilekçe ret kararının gereği yerine getirilerek bakılmakta olan dosya ile davanın yenilendiği; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamaların birlikte irdelenmesinden; Karayolları Trafik Kanunu'na dayanılarak istenilen manevi tazminata ilişkin davanın Mahkemelerinin görev alanına girmeyip adli yargı yerinin görev alanına girdiği sonucuna ulaşıldığı; diğer yandan: her ne kadar davalı idarenin görev itirazı üzerine Mahkemelerince 30.04.2012 tarihinde görevlilik kararı verilmişse de; “kamu düzenine ilişkin olan" görev" hususunun yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulması gereken ilk inceleme konularından olduğu ve 17.10.2012 tarihinde yapılan müzakerede yukarıda aktarılan gerekçelerle mevcut davanın idari yargının değil adli yargının görev alanında bulunduğu sonucuna varıldığından, konuyla ilgili olarak adli yargı yerince verilmiş görevsizlik kararı bulunması nedeniyle vaki görev uyuşmazlığının karara bağlanabilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasının gerektiği; açıklanan nedenlerle, Mahkemelerinin görevine girmeyen ve Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından da görevsizlik kararı verilen bu davada, görevli mahkemenin belirlenmesi için iş bu dava dosyasının ve Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesince Mahkemelerine gönderilip dava dosyaları içerisinde yer alan Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin dosyasının, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, Uyuşmazlık Mahkemesince bir karar verilinceye kadar yargılamanın ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, adli ve idari yargı yerleri arasında, tazminat istemi yönünden görev uyuşmazlığın doğduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının muris eşinin kullandığı motosikletin, davalı idareye ait ambulans ile çarpışması sonucunda hayatını kaybetmesi nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zarara karşılık 80.000 TL manevi tazminatın faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Olaya ilişkin olarak düzenlenen 18.6.2010 tarihli Trafik Kazası Tespit Tutanağının incelenmesinden; kazaya karışan sürücülerin, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 84./1-h ve 52/1-a maddelerine uymadıklarından dolayı kusurlu oldukları belirtilmiştir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; “Hızın gerekli şartlara uygunluğunu sağlamak" başlıklı 52. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; sürücülerin; kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine, hemzemin geçitlere, tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak zorunda oldukları; “Trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller” başlıklı 84.maddesinin birinci fıkrasının ( h) bendinde; araç sürücülerinin; trafik kazalarında, kavşaklarda geçiş önceliğine uymamasının, asli kusur sayılan hallerden olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” Kararına varmıştır.

Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden, Gaziantep 2.İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Gaziantep 2. İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 7.4.2011 gün ve E:2010/1000, K.2011/209 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2012/636

KARAR NO: 2013/870

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işleminin, davacıyı ilgilendiren bölümünün idare mahkemesince iptal edilmesi üzerine, bu karar gereğince tapudaki kayıtların düzeltilerek davacıya ait parselin ihyası ile düzenlemeden önceki haline göre davacı adına tesciline karar verilmesi istemiyle Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada, davanın kabulü yolunda verilen ve kesinleşen kararın infazı istemiyle davacı tarafından yapılan başvuru üzerine, ilgili tapu dairesince Mahkeme kararının teknik nedenlerle uygulanamayacağı gerekçesiyle istemle ilgili herhangi bir işlem yapılamayacağı yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.D.

Vekili : Av.Ö.B.

Davalılar : 1- Ataşehir Kaymakamlığı

2- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü

O L A Y : 1- İstanbul İli, Ataşehir İlçesi, İçerenköy Mahallesi 801 ada 142 numaralı kadastro parselinin de içerisinde yer aldığı alanda, Kadıköy Belediyesince 07/12/1993 tarihli ve 223/18 sayılı ve 13/12/1993 tarihli ve 227/1 sayılı encümen kararlarına istinaden imar uygulaması yapılmış, bu kapsamda yapılan uygulama sonucunda dava konusu 801 ada 142 nolu parsel 2809 ada 3 ve 4 parseller ile, 2810 ada 3,4 ve 5 nolu parsellere dağıtılmış ve tapu siciline bu şekilde tescil yapılmıştır.

2- Kadıköy Belediyesince yapılan imar uygulamasının iptali istemiyle açılan davada, İstanbul 3. İdare Mahkemesi, E:1996/1502, K:1998/270 sayılı ilamı ile işlemin iptaline karar vermiş, karar kesinleşmiş; ancak bu karardan sonra adı geçen Belediye tarafından hiçbir işlem tesis edilmemiş; tapu kayıtlarının halen iptal edilen imar uygulamasına göre tescilli olduğu görülmüştür.

3- Davacı vekili tarafından, Ataşehir Belediye Başkanlığı'nın davacıya ait 801 Ada 142 parselde yaptığı imar uygulamasının İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 1996/1502 E, 1998/270 K sayılı kararı ile iptali üzerine, tapu idaresindeki kayıt ve tescilinde eski hale ihyası için Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılmış; Mahkeme; 3.2.2011 gün ve E:2010/11, K:2011/32 sayı ile, taraflar arasında yürütülen Tapu iptali ve Tescil davasının yargılaması sonunda davanın kabulüne ilişkin olarak mahkemelerinden verilen 05.03.2009 tarih ve 2009/89 K. Sayılı ilamın, Yargıtay 1. H.D. nin 05.10.2009 günlü ilamı ile, mahkemece 142 sayılı parseldeki hak ve geometrik durumu gözetilerek ve anılan kadastral parselin ihyası suretiyle bir hüküm kurulmasının kural olarak doğru olduğu, ancak dosya içeriğinden 5 sayılı imar parselinin 142 sayılı kadastral parselden geldiği ve 142 kadastral parselin geometrik durumu itibariyle 2809 ada 3, 2810 ada 5, dava dışı 2809 ada, 2,4 ve 6 2810 ada, 3 ve 4 sayılı imar parsellerine ve yola isabet eden bölüme ait olduğunun anlaşıldığı; dolayısıyla tapu iptali ve tescil istekli davaların kayıt malikleri aleyhine açılması gerektiği ve anılan parsel ve bölüm maliklerinin de davada yer almalarının zorunlu bulunduğu, bu hususun gözardı edilmesi suretiyle hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesiyle bozularak dava dosyasının Mahkemelerine iade edilmiş olduğu; bozmaya uyularak yeniden yargılamanın yürütüldüğü; tüm dosya kapsamı, bozma öncesi dosyaya alınan belgeler ve bilirkişi raporlarına göre; davaya konu 142 kadastral parselin 2981 sayılı yasa gereğince şuyulandırma sonucu çeşitli parsellere ayrıldığı, daha sonra İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 1996/1502 E., 1998/270 K. Sayılı ilamı ile şuyulandırma işleminin iptaline karar verildiği ve kararın kesinleştiği, dolayısıyla davaya konu parselin şuyulandırma öncesi kadastral durumuna ihya edilmesinin icap ettiği gerekçesiyle; davanın KABULÜNE, Ataşehir (Eski Kadıköy) İçerenköy Mahallesi 801 ada, 142 parsel sayılı kadastral parselin İHYASINA ve İmar öncesi hak durumları gözetilerek davacı ve önceki malikler adına payları oranında TAPUYA KAYIT VE TESCİLİNE karar vermiştir.

4- Davacı tarafından Ataşehir Tapu Müdürlüğüne, Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen ve 801 ada 142 sayılı kadastro parselinin ihyasına ilişkin olan kesinleşmiş 03/02/2011 tarihli ve E.2010/10, K.2011/32 sayılı karar ibraz edilerek karar gereğinin yapılması talep edilmiş; bu talep İstanbul Kadastro Müdürlüğüne(Kadıköy Kadastro Mühendisliği birimi) iletilmiş, adı geçen Kadastro Müdürlüğünce yapılan teknik inceleme neticesinde, Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin söz konusu kararının uygulanmasının (801 ada 142 parsele dönüşümünün) teknik olarak mümkün olmadığı, (imar uygulamasının iptali sonucunda 2809 ada 2 ve 6 parsellerde kısmen 801 ada 142 parsele binme olacağı ayrıca 2810 ada 2,6 ve 7 nolu parsellerde ise boşluklar oluşacağı belirlenerek) 25/08/2011 tarihli ve 1980 sayılı yazı ile Ataşehir Tapu Müdürlüğüne iletilmiş ve akabinde Ataşehir Tapu Müdürlüğünce, 26.8.2011 tarih, …/622.01.01/ sayılı yazı ile, davacıya söz konusu kararın uygulanmasının teknik olarak mümkün olamadığı şeklinde bilgi verilmiştir.

5- Davacı vekili, davalı Tapu Müdürlüğünün dava konusu 26.08.2011 yazısında, mahkeme kararını uygulayamayacağını belirttiğini, bu durumda belediyede planlarda müvekkilinin 374 m2 hissedar olduğu kadastral 142 parselin bulunduğunu, tapuda ise bu parselin olmadığını, 105 m2.lik 2809 ada 3 parselin bulunduğunu, davalı idarenin bu “mahkeme kararını uygulamama” cevabi yazısının hukuka, hakkaniyete aykırı olduğunu, müvekkilini zor duruma bırakacağını, iyi niyetli üçüncü kişilerle hukuki ihtilaflara sebebiyet vereceğini ifade ederek; Ataşehir Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğünün 26.08.2011 tarih ve B091TKG345904/622.01.01/ sayılı kararının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idareler, süresi içerisinde verdikleri cevap dilekçelerinde; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 1027. maddesinde “İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir.” Hükmünün yer aldığını; dava konusu olayda davacı her ne kadar tapu müdürlüğünün işleminin iptalini talep ediyor gibi gözükse de, talebin doğrudan tapu sicilinde mevcut olan bir kaydın tashihi istemine yönelik olması nedeniyle, uyuşmazlığın adli yargının görev alanına girdiğini ileri sürerek görev itirazında bulunmuşlardır.

İSTANBUL 8. İDARE MAHKEMESİ: 21.3.2012 gün ve E:2011/2160 sayı ile, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinde; "İdari dava türleri, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı açılan iptal davalarının; idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davalarının; kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı açılan davaların sayıldığı; idari yargının idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimini yapmakla görevli olduğu kurala bağlandığı; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının; idari dava türlerinden biri olduğu; idarenin, idare hukuku alanında kamu gücüne dayalı olarak re-sen ve tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis etmiş olduğu işlemlere, hukuk alanında yeni durumlar oluşturmasıyla idari işlem kimliği kazandırdığı, kural olarak bu işlemlerin özel yasal düzenlemeler dışında, idari yargı denetimine tabi bulunduğu; davalı idarelerce, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 1027.maddesinde yer alan " İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir." hükmü uyarınca uyuşmazlığın çözümünde Adli Yargının görevli olduğundan bahisle görev itirazında bulunulduğu; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 997 ve izleyen maddelerinde, tapu siciline kaydedilecek taşınmazlar, taşınmazların tescil ve terkinine ilişkin düzenlemelere yer verildiği, 997. maddesinin 3. fıkrasında, sicilin örneği, nasıl tutulacağı ve yardımcı sicillerin tüzükle belirleneceğinin hükme bağlandığı; Tapu Sicili Tüzüğünün 1. maddesinde ise bu Tüzüğün amacının, Türk Medeni Kanunu’nun öngördüğü tapu sicillerinin düzenli bir biçimde tutulmasını sağlamak olarak belirtilmiş olduğu, Tüzüğün 78. maddesinde de, tapu sicilinde terkinin, hak sahibinin veya yetkili makamın istemine ya da mahkeme kararına dayalı olarak yapılacağı kuralının yer aldığı; bakılan olayda ise davacıya ait 142 sayılı parselin uygulama sonrasında yeniden ihya edilerek tapuda davacı adına kayıt ve tescil edilmesine Kadıköy 3.Asliye Hukuk Mahkemesince karar verildiği ve 4721 sayılı Kanun uyarınca görevli olan mahkemece ihtilaf konusunda bir karar verildiği; yargı kararının uygulanmasından sonraki sürecin ancak idarece yapılacak idari bir işlemle mümkün olduğu, davacının talebinin de aynı yönde bir idari işlemle gerekli tescilin yapılmasının sağlanmasına ilişkin bulunduğu; dolayısıyla davacının bu yöndeki başvurusunun reddine dair işlemin de idarenin tek taraflı bir işlemi olması, kesin ve yürütülebilir nitelikte olması nedeniyle idari davaya konu edilebileceği, işlemin iptali istemiyle açılan davanın da idari yargının görev alanına girdiği, davalı idarelerin aksi yöndeki görev itirazında ise hukuki isabet bulunmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle; davalı idarelerin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

Davalı İdarelerden Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün, adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Davacı K.D.vekili tarafından, Ataşehir Belediye Başkanlığı'nın davacıya ait 801 Ada 142 parselde yaptığı imar uygulamasının İstanbul 3. İdare Mahkemesinin 1996/1502 E, 1998/270 K sayılı kararı ile iptali üzerine, tapu idaresindeki kayıt ve tescilinde eski hale ihyası için Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davanın da 03/02/2011 tarihinde 20110/11 E, 2011/32 K sayı ile kabul edilerek 801 ada 142 parsel numaralı taşınmazın yeniden ihyası ile imar düzenlemesinden önceki hali ile davacı adına tapu siciline tesciline karar verilmesi üzerine bu kararın infazı için davalı idareye yapılan başvurunun teknik nedenlerle Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin tescile ilişkin kararının uygulanamayacağı bildirilerek reddine ilişkin 26/08/2011 tarihli davalı idare işleminin iptali istemi ile idare mahkemesinde iptal davası açıldığının anlaşıldığı; davalı idarenin, anılan kesinleşen Mahkeme kararına rağmen; tescile konu taşınmazın, imar düzenlemeklerinden sonra diğer imar parselleri ile bütünleşerek ve yer değiştirmesi sonucu, yeniden ihyasının teknik olarak mümkün olmadığı nedeniyle tescil talebini reddettiği, Mahkeme kararını uygulamaktan kaçındığının anlaşıldığı; 4721 sayılı Medeni Kanunun "Tescil" başlığı altında yer alan 1013. Maddesine göre "Tescil, tasarrufa konu olan taşınmaz malikinin yazılı beyanı üzerine yapılır. /Edinen kimse, kanun hükmüne, kesinleşmiş mahkeme kararına veya buna eşdeğer bir belgeye dayanıyorsa, bu beyana gerek yoktur. /Bir ayni hakkı tescilden önce kazanan kimse, gerekli belgeleri ibraz ederek tescili isteyebilir.", 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 1027. maddesinde “İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir. Düzeltme eski tescilin terkini ve yeni bir tescilin yapılması biçiminde de olabilir. Tapu memuru, basit yazı yanlışlıklarını, tüzük kuralları uyarınca resen düzeltir.” hükmüne; Tapu Sicili Tüzüğü’nün 85. maddesinde de “Kütük üzerinde belgelere aykırı tescil veya yazımın düzeltilebilmesi için ilgililerin yazılı olurunun alınması ve yevmiye defterine kaydedilmesi gerekir.(...) hükümlerini taşıdığı; bu hükümlerde yer alan Mahkemenin, adli yargı yerindeki genel mahkemeler olduğu; kaldı ki adli yargı yerinde verilmiş ve Yargıtay incelemesinden de geçerek kesinleşmiş bir ilamın infazına ilişkin sorunun çözümünün de adli yargı yerinde yapılacağında tartışma bulunmadığı; Uyuşmazlık Mahkemesinin 04/03/1981 tarihli, 1980/11 E, 1981/2 K sayılı emsal kararında da tapu kayıtları üzerinde yapılacak tescil, terkin, tahsis gibi mülkiyetin aynına ilişkin davaların adli yargı yerinde görülmesi gerektiğinin hüküm altına alındığı gerekçesiyle; 2247 sayılı kanunun 10 ve 13 maddeleri gereğince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanununun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının, idari dava türleri arasında sayıldığı; 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu uyarınca tapu kayıtları üzerinde yapılacak tescil, terkin ve tahsis gibi işlemler ile yine aynı Kanun uyarınca tapu sicilindeki yanlışlığın düzeltilmesi yolundaki işlemlere ilişkin davaların adli yargı mercilerince görülmesi ve çözümlenmesinin gerektiği; dosyanın incelenmesinden, tapu iptali ve tescil istemiyle açılan davada asliye hukuk mahkemesince verilen kararın uygulanması yolundaki başvuru üzerine, kadastral 801 ada, 142 parsele dönülmesinin teknik olarak mümkün olmayacağı nedeniyle herhangi bir işlem yapılamayacağı yolundaki dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı; bu durumda, davacı tarafından, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü hasım gösterilerek, özel hukuk hükümleri uyarınca adli yargı yeri tarafından verilen ve mülkiyetin el değiştirmesine ilişkin bulunan kararın uygulanmaması işleminin dava konusu edilmiş olması karşısında, uyuşmazlığın genel hükümler uygulanmak suretiyle adli yargı mercilerince çözümlenmesi gerekeceği sonucuna varılmış olduğu; diğer taraftan, anılan işlemin idari yargı mercilerince verilmiş bir karara dayalı olarak tesis edilmeyip adli yargı kararının nasıl uygulanacağına ilişkin olması nedeniyle, bu hususun açıklığa kavuşturulmasının da yine adli yargı yerine ait olacağı gerekçesiyle; Yargıtay Başsavcılığınca 2247 sayılı Kanunun 10'uncu maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulü ile İstanbul Sekizinci idare Mahkemesi'nin E:2012/2160 sayılı görevlilik kararının kaldırılmasının uygun olacağı yönünde yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; Davalı İdarelerden Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 705. maddesinde, “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur.

Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır.” hükmüne,

716. maddesinde “Mülkiyetin kazanılmasına esas olacak bir hukukî sebebe dayanarak malikten mülkiyetin kendi adına tescilini istemek hususunda kişisel hakka sahip olan kimse, malikin kaçınması hâlinde hâkimden, mülkiyetin hükmen geçirilmesini isteyebilir.

Bir taşınmazın mülkiyetini işgal, miras, kamulaştırma, cebrî icra veya mahkeme kararına dayanarak kazanan kişi tescili doğrudan doğruya yaptırabilir.

Bir taşınmazın mülkiyetinde eşler arasındaki mal rejimi dolayısıyla meydana gelen değişiklikler, eşlerden birinin istemiyle tapu kütüğüne doğrudan tescil olunur.” hükmüne,

1006. maddesinde “Tapu idarelerinin kuruluş, işleyiş ve hizmetlerinin yürütülmesi, özel kanun hükümlerine tâbidir.” hükmüne,

1027. maddesinde “İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir.

Düzeltme, eski tescilin terkini ve yeni bir tescilin yapılması biçiminde de olabilir.

Tapu memuru, basit yazı yanlışlıklarını, tüzük kuralları uyarınca re'sen düzeltir.” hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlığını taşıyan 2. maddesinin 1 numaralı bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar, idari dava türleri olarak sayılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Davacı tarafından, İstanbul ili, Ataşehir İlçesi, İçerenköy Mahallesi, 801 ada, 142 kadastro parsel sayılı taşınmaz malın bulunduğu alanda Belediyesince yapılan imar uygulamasının, İdare Mahkemesince iptalinden sonra; uygulamanın eski hale getirilmesi hakkındaki Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2010/11, K:2011/32 sayılı kararın, Ataşehir Tapu Müdürlüğünden uygulanmasının istenildiği, ilgili müdürlükçe 05.07.2011 tarih ve 109.13-2592 sayılı yazı ekinde Kadıköy Kadastro Mühendisliğine mahkeme kararının uygulanabilirliğine göre tescil bildiriminin düzenlenmesinin istenildiği, Kadastro Mühendisliğince mahkeme kararının uygulanmasının teknik yönden mümkün olamayacağının Ataşehir Tapu Müdürlüğüne iletildiği ve akabinde Ataşehir Tapu Müdürlüğünce, 26.8.2011 tarih, …/622.01.01/ sayılı yazı ile, davacıya söz konusu kararın uygulanmasının teknik olarak mümkün olamadığı şeklinde bilgi verilmesi üzerine; bu işlemin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.

Mahkeme kararlarının infazı sırasında yalnızca kararın sonucuyla bağlı kalınamayacağı, kararların gerekçelerinin de hüküm ifade edeceğinin ve uygulamaya tabi olacağının gerek öğretide, gerekse uygulamada genel kabul görmüş hukuk normlarından olduğu tartışmasızdır.

Olay kısmında ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, İdare Mahkemesince verilen iptal kararından sonra, Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan; Yargıtay’ın bozma kararından sonra, bu karara uyulmak suretiyle yapılan yargılamadan sonra verilen ve kesinleşen kararın, “mahkeme kararının uygulanmasının teknik yönden mümkün olamayacağını” ve mahkeme kararlarını infaz edemediğini belirten idareye yol gösterici olduğu, bağlayıcı bir nitelik taşıdığı, dolayısıyla, davalı idarenin Mahkeme kararı doğrultusunda tapuya tescil işlemini gerçekleştirmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Ancak, buna rağmen mahkeme kararını uygulayamayacağı yönünde işlem tesis eden davalı idarenin bu işleminin iptali istemiyle açılan davanın, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davası niteliğinde olduğu, dolayısıyla artık adli yargı yerince, uygulanabilir özellikte ve davacıların mağduriyetini giderebilecek nitelikte bir kararın verilemeyeceği yadsınamayacaktır.

Diğer bir deyişle, gerek idare mahkemelerince gerek adliye mahkemelerince verilen iptal kararlarının infaz edilebilir mahiyette oldukları, davalı idarenin bu kararlar gerekleri doğrultusunda hareket etmek mecburiyetinde olduğu, teknik bazı nedenlere dayanarak bu lazimeden kaçınmasının doğrudan davalı idarenin menfi tutumuna (işlemine) dayalı bulunduğu, kurumsal olarak adli yargıda yeni bir dava açılması seçeneğinin benimsenmesi halinde dahi, adli yargı organının evvelce vermiş olduğu “davanın kabulü ve tescil” kararı dışında bir başka karar verebilmesi olanağının bulunmaması karşısında, adli yargının bu davada görevli olmadığı açıktır.

Bu durumda, idarenin idare hukuku alanında kamu gücüne dayalı olarak re’sen ve tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis etmiş olduğu işlemlere, hukuk alanında yeni durumlar oluşturmasıyla idari işlem niteliği kazandırdığı ve kural olarak bu işlemlerin özel yasal düzenlemeler dışında idari yargı denetimine tabi bulunduğu gözetildiğinde; tapudaki kayıtların düzeltilerek davacıya ait parselin ihyası ile düzenlemeden önceki haline göre davacı adına tesciline karar verilmesi istemiyle açılan ve davanın kabulü yönündeki mahkeme ilamının tapu kütüğünde infaz edilmemesine ilişkin davaya konu işlemin, kamu gücüne dayanılarak tesis edilen idari işlem niteliğinde olduğu, dolayısıyla uyuşmazlığın görüm ve çözümün idare mahkemesinin görev alanına girdiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Kaldı ki, Mahkememizin 8.4.2013 tarih ve E:2012/224, K:2013/477 ile 13.5.2013 tarih ve E:2013/262, K:2013/656 sayılı kararları da bu doğrultudadır.

Açıklanan nedenlerle, davada idari yargının görevli olduğu nedeniyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE 4.6.2013 gününde Üyelerden Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ ve Ayhan AKARSU’nun KARŞIOYLARI ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, davacıya ait taşınmazın da bulunduğu 142 kadastral parsel sayılı alanda, 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işleminin, davacıyı ilgilendiren bölümünün idare mahkemesince iptal edilmesi üzerine, bu karar gereğince tapudaki kayıtların düzeltilerek 142 parselin ihyası ile düzenlemeden önceki haline göre davacı adına tesciline karar verilmesi istemiyle Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada, davanın kabulü yolunda verilen ve kesinleşen kararın infazı istemiyle davacı tarafından yapılan başvuru üzerine, Asliye Hukuk Mahkemesinin anılan kararının teknik nedenlerle uygulanamayacağı gerekçesiyle istemle ilgili herhangi bir işlem yapılamayacağı bildirilerek, istemin reddi yolundaki Ataşehir Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğünün 26.08.2011 tarih ve B091TKG345904/ 622.01.01/sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 705. maddesinde, “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur. Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır”, 716. maddesinde, “Mülkiyetin kazanılmasına esas olacak bir hukukî sebebe dayanarak malikten mülkiyetin kendi adına tescilini istemek hususunda kişisel hakka sahip olan kimse, malikin kaçınması hâlinde hâkimden, mülkiyetin hükmen geçirilmesini isteyebilir. Bir taşınmazın mülkiyetini işgal, miras, kamulaştırma, cebrî icra veya mahkeme kararına dayanarak kazanan kişi tescili doğrudan doğruya yaptırabilir. Bir taşınmazın mülkiyetinde eşler arasındaki mal rejimi dolayısıyla meydana gelen değişiklikler, eşlerden birinin istemiyle tapu kütüğüne doğrudan tescil olunur”, 1006. maddesinde, “Tapu idarelerinin kuruluş, işleyiş ve hizmetlerinin yürütülmesi, özel kanun hükümlerine tâbidir”, 1027. maddesinde, “İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir. Düzeltme, eski tescilin terkini ve yeni bir tescilin yapılması biçiminde de olabilir. Tapu memuru, basit yazı yanlışlıklarını, tüzük kuralları uyarınca re'sen düzeltir” hükmüne yer verilmiştir. Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlığını taşıyan 2. maddesinin 1 numaralı bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar, idari dava türleri olarak sayılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, İstanbul ili, Ataşehir İlçesi, İçerenköy Mahallesi, 801 ada, 142 kadastro parsel sayılı taşınmaz malın bulunduğu alanda Belediyesince yapılan imar uygulamasının, İdare Mahkemesince iptalinden sonra; uygulamanın eski hale getirilmesi hakkındaki Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2010/11, K:2011/32 sayılı kararın, Ataşehir Tapu Müdürlüğünden uygulanmasının istenildiği, ilgili müdürlükçe 05.07.2011 tarih ve 109.13-2592 sayılı yazı ekinde Kadıköy Kadastro Mühendisliğine mahkeme kararının uygulanabilirliğine göre tescil bildiriminin düzenlenmesinin istenildiği, Kadastro Mühendisliğince mahkeme kararının uygulanmasının teknik yönden mümkün olamayacağının Ataşehir Tapu Müdürlüğüne iletildiği ve akabinde Ataşehir Tapu Müdürlüğünce, 26.8.2011 tarih, ..7622.01.01/ sayılı yazı ile, davacıya söz konusu kararın uygulanmasının teknik olarak mümkün olamadığı şeklinde bilgi verilmesi üzerine; bu işlemin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır. Olayda, Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada, davanın kabulü yolunda verilen ve kesinleşen kararın infazı istemiyle davacı tarafından yapılan başvuru üzerine, Asliye Hukuk Mahkemesinin anılan kararının teknik nedenlerle uygulanamayacağı gerekçesiyle istemle ilgili herhangi bir işlem yapılamayacağı bildirilerek, istemin reddi yolundaki Ataşehir Kaymakamlığı Tapu Müdürlüğünün 26.08.2011 tarih ve B091TKG345904/622.01.01/ sayılı işleminin iptali istemiyle dava açıldığına göre, Kadıköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesi kararının yerine getirilmemesinden kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözümü, sözü edilen kararı veren Asliye Hukuk Mahkemesinin de içinde yer aldığı adli yargı yerine aittir.

Açıklanan nedenle, davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.

Üye Üye Üye

Sıddık YILDIZ Nurdane TOPUZ Ayhan AKARSU

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/112

KARAR NO: 2013/871

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Emekli Sandığına tabi iken vefat eden annesinden dolayı yetim aylığı alan davacının, boşandığı eşiyle birlikte yaşadığı gerekçesiyle aylığının kesilmesine ve borç çıkartılmasına ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.Ü.

Vekili : Av. M.A.T.

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekili : Av. N.A.

O L A Y : Kars SSYM. Doğum ve Çocuk Bakımevinde Emekli Sandığına tabi Hizmetli olarak görev yapmakta iken 02/07/1986 tarihinde emekliye sevk edilen, bilahare 19/11/1992 tarihinde vefat eden Pakize Üstündağ’ın kızı olan davacının, Kurum kayıtlarına 15/11/2007 tarih ve 5909283 sayı ile geçen tarihsiz dilekçesi ile yetim aylığı bağlanmasını talep etmesi üzerine, 21/11/2007 tarihli ve 718329 sayılı işlem ile 01/12/2007 tarihinden itibaren kendisine yetim aylığı bağlandığı; daha sonra, Beşiktaş Sosyal Güvenlik Merkezinin 28/08/2009 tarihli ve B.13.2.SSK.4.34.01.00/ VIIl-Sos. Güv: Kont. Mem/I 1.199.181 sayılı yazı ekinde alınan 18/09/2009 tarih ve MA/2009-125 sayılı kontrol memuru raporuna göre davacının, boşandığı eski eşi ile birlikte yaşadığının tespit edilmesi üzerine, aylıklarının 01/11/2008 tarihinden itibaren kesilerek yersiz olarak ödenen tutarların borç çıkartıldığı anlaşılmıştır.

Davacı vekili, müvekkilinin annesinden dolayı kendisine bağlanan aylığın anlaşmalı boşanma yaptığı gerekçesiyle kesilmesine ve borç çıkartılmasına ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 7.1.2010 tarih ve 291685 sayılı işleminin iptali ve 9.620,55+ TL faiz borcunun olmadığının tespiti istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 17.İŞ MAHKEMESİ: 18.4.2012 gün ve E:2010/267, K:2012/240 sayı ile, davacıya, emekli sandığı hükümlerine göre emekliye sevk edilip 19.11.1992 tarihinde vefat eden annesinden dolayı, boşanmayla birlikte başvurusu üzerine, kurumca 01.12.2007 tarihinden itibaren yetim aylığı bağlandığı, sonrasında yapılan denetim ve rapor sonucu boşandığı eşi ile birlikte yaşadığının tespiti ile 19.12.2009 tarih ve 26247 sayılı işlemle aylıklarının 01.11.2008 tarihinden itibaren kesilerek yersiz ödenen tutarların borç kaydedildiği, bu duruma göre, davacının annesinin 5434 sayılı yasa kapsamında olup ölümü ile aynı yasa hükümleri uyarınca davacıya annesinden dolayı yetim aylığı bağlandığı, sonrasında 5510 sayılı yasanın 56.maddesi son fıkrasındaki: "Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle birlikte yaşadığı belirlenen çocukların bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96.madde hükümlerine göre geri alınır." düzenlemesi uyarınca yetim aylığının kurumca kesilip ödenen tutarın borç çıkarıldığı; 5510 sayılı yasanın 101.maddesinde aksine hüküm olmayan hallerde bu kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde çözümleneceği öngörülmüş ise de, 5510 sayılı yasanın geçici 4.maddesinde: "Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı yasaya göre iştirakçi olup, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra sigortalılığı bulunmayanlar ve bunların dul ve yetimleri hakkında bu kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil, 5434 sayılı yasa hükümlerine göre işlem yapılacağının düzenlendiği, 5510 sayılı yasanın 56.maddesinin, yürürlükten kaldırılan 5434 sayılı yasanın 75.maddesinin genişletilmiş hali olduğu, yasanın dava konusu olaya ilişkin 56.maddesi son fıkrasının yasayla birlikte 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girdiği, oysa davacıya bu yasanın yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı yasa hükümlerine göre, iştirakçi annesinden dolayı yetim aylığı bağlandığı, 5510 sayılı yasanın geçici 4.maddesi gereği dava konusu edilen uyuşmazlıkla ilgili idare mahkemelerinin görevli olduğunun anlaşıldığı; yargılama ve dosya kapsamına göre; özetlenen yasal düzenleme ve getirtilen kayıt ve belgelere göre, 5510 sayılı yasanın geçici 4.maddesindeki düzenleme dikkate alındığında, yasanın yürürlüğünden önce davacıya 5434 sayılı yasaya göre gelir bağlanan annesinden dolayı yetim aylığı bağlandığı, dolayısıyla dava konusu işlem nedeniyle 5434 sayılı kanun hükümlerine göre işlem yapılmasının gerektiği; bu nedenle mahkemelerinin görevsiz, davada idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 11.İDARE MAHKEMESİ:20.6.2012 gün ve E:2012/863, K: 2012/932 sayı ile, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 56. maddesinin son fıkrasında; “Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre geri alınır” hükmüne, 101. maddesinde ise, "Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür." hükmüne yer verildiği; dava dosyasının incelenmesinden, sandık iştirakçisi iken vefat eden annesinden dolayı yetim aylığı alan davacının, anlaşmalı boşanma yaptığının tespit edildiğinden bahisle 1.11.2008 tarihinden tibaren aylıklarının kesilerek yersiz tahsil ettiği belirtilen aylık tutarlarının ödenmesinin istenilmesine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle Ankara 17. İş Mahkemesi'nde açılan davanın anılan Mahkeme'nin 18.4.2012 gün ve E:2010/267, K:2012/240 sayılı kararıyla davaya bakmakla idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle reddedildiği, anılan görevsizlik kararının temyiz edilmeyerek 27.4.2012 tarihinde kesinleşmesi üzerine bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı; uyuşmazlığa konu olayda, davacının 5510 sayılı Yasa kapsamında almakta olduğu aylığının, boşanmış olduğu halde boşanmış olduğu eşiyle birlikte yaşadığı gerekçesiyle anılan Kanun’un 56. maddesi uyarınca kesilmesine ilişkin işlemin tesis edildiği, işlemin sözü edilen Kanun hükümlerinin uygulanmasına yönelik olduğu anlaşılmış olup, bakılan davanın görüm ve çözümünün Adli Yargının (İş Mahkemeleri) görevine girdiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlıkça adli yargı dosyasının da ilgili Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Emekli Sandığı iştirakçisi iken vefat eden annesinden dolayı yetim aylığı alan davacının, anlaşmalı boşanma yaptığı gerekçesiyle aylığının kesilmesine ve borç çıkartılmasına ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

31.5.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Kanunlar kapsamındaki hizmet akdine göre ücretle çalışanlar (Sosyal Sigortalılar), kendi hesabına çalışanlar (Bağ-Kur’lular), tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar (Tarım Bağ-Kur’luları), tarım işlerinde ücretle çalışanlar, (Tarım sigortalıları), devlet memurları ve diğer kamu görevlilerini (Emekli Sandığı İştirakçileri), geçici maddelerle korunan haklar dışında, sosyal güvenlik ve sağlık hizmetleri yönünden yeni bir sisteme tabi tutmuş, beş farklı emeklilik rejimini aktüeryal olarak hak ve hükümlülükler yönünden tek bir sosyal güvenlik sistemi altında toplamıştır. 5510 sayılı Kanunun iptali amacıyla açılan davada Anayasa Mahkemesi, 15.12.2006 tarih ve E: 2006/111, K: 2006/112 sayılı kararıyla, anılan Kanunun birçok maddesi ile birlikte, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlilerini diğer sigortalılarla aynı sisteme tabi kılan (başta 4/c maddesi) hükümlerin iptaline karar vermiş; bu karardan sonra kabul edilen 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunda düzenlemeler yapılmış ve anılan Kanuna eklenen Geçici 1 nci ve Geçici 4 ncü maddelerle, 5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanlar (memurlar ile diğer kamu görevlileri) ile bunların dul ve yetimleri hakkında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılacağı hüküm altına alınmıştır. 5754 sayılı Kanunun kimi hükümlerinin iptali istemiyle açılan dava Anayasa Mahkemesi’nin 30.3.2011 tarih ve E: 2008/56, K:2011/58 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

5510 sayılı Kanunun 101 nci maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı: 28184) davayı redle sonuçlandırmakla birlikte; söz konusu kararın Mahkememiz önündeki uyuşmazlığa ışık tutacak şekilde şu gerekçeye dayandırmıştır: “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık Sosyal Sigortacılık esasına göre faaliyet gösteren ve yaptığı, tesis ettiği işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir… Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yeni sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…”

Yukarıda sözü edilen mevzuat hükümlerinin ve Anayasa Mahkemesi kararının birlikte değerlendirilmesinden, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, daha önce olduğu üzere 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacakları gibi bunların emeklilikleri bakımından da aynı Kanun hükümlerinin uygulanmaya devam edileceği; ancak, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanların ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacağı ve haklarında 5434 sayılı Kanunun değil 5510 sayılı Kanunun öngördüğü kural ve esasların uygulanacağı dolayısıyla ihtilafların da adli yargı yerinde çözümleneceği açıktır.

Kaldı ki; T.C. Anayasası’nın 158.maddesindeki “…diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır ” hükmü uyarınca Anayasa Mahkemesi kararının bu uyuşmazlığın çözümünde esas alınacağı tartışmasızdır.

Bu durumda, 5510 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden önce iştirakçi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanuna göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden Sosyal Güvenlik Kurumunca tesis edilen işlem ve yapacağı muamelelerin “idari işlem” ve “idari eylem” niteliğini korumaya devam edeceği, dolayısıyla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-a maddesinde belirtilen idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları kapsamında bulunan, 5754 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce emekli kamu personeli olan annesinden dolayı kendisine yetim aylığı bağlanan ve boşandığı eşiyle beraber yaşadığının tespit edildiğinden bahisle yetim aylığının kesilmesine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle davacı tarafından açılan davanın görüm ve çözümünün; gerek 5510 sayılı Yasanın 56.maddesinin, yürürlükten kaldırılan 5434 sayılı Yasanın 75.maddesinin genişletilmiş hali olması, Yasanın dava konusu olaya ilişkin 56.maddesinin son fıkrasının 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesi; buna karşılık davacıya bu Yasanın yürürlük tarihinden önce, 5434 sayılı Yasa hükümlerine göre, iştirakçi annesinden dolayı yetim aylığı bağlanması ve iptal edilen aylık bağlanma işleminin 5434 sayılı Yasa uyarınca tesis edilmesi hususları da gözetildiğinde, idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 11.İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 20.6.2012 gün ve E:2012/863, K: 2012/932 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/113

KARAR NO: 2013/872

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Sigortalı araç için araç sahibine ödemede bulunan sigorta şirketince, zararın giderilmesi istemiyle idare aleyhine açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : HDİ Sigorta A.Ş.

Vekilleri : Av. H.B.

Davalı : Gaziantep Büyükşehir Belediyesi

Vekili : Av. K.S.

O L A Y : Davacı şirket vekili dava dilekçesinde, müvekkili Şirket nezdinde, 250031021619 poliçe numaralı, Kasko Sigortası bulunan 27….. plaka sayılı aracın; 02.06.2011 tarihinde M.Fevzi Çakmak Bulvarı üzerinde kalyon kavşağı ışıklarında her iki yöne de yeşil ışık yanması sebebiyle yaralamalı, maddi hasarlı trafik kazasına karıştığını, kazanın oluşumunda davalı idarenin kusuru bulunduğunu; olaydan sonra hasar bedelinin müvekkili şirket tarafından sigortalısına ödendiğini; tanzim edilen kaza raporunda; her iki yöne de yeşil ışık yandığından, kalyon kavşağında sinyalizasyondan sorumlu kuruluşun 2918 Kanunun 10/B-1 kod nolu kuralı ihlal ettiğinden asli kusurlu olduğu, diğer araç sürücülerinin ise bu kazanın oluşumunda kusurunun bulunmadığı kanaatine varıldığının belirtildiğini; kaza raporunda davalı idareye %100 kusur izafe edildiğini; söz konusu hasar için Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na rücu başvurusu yapıldığını, davalı idarenin başvurularına cevap vermediğini; Şehitkamil Belediyesinin red cevabı vererek sorumluluğun Büyükşehir Belediyesi'nde olduğunu; Karayolları müdürlüğünün de red cevabı vererek sorumluluk alanları olmadığını belirttiğini; hasar ödenmesi ile mukavele şartlarına, Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince müvekkili şirketin, sigortalısı yerine kaim olduğunu ve sigortalısının zararına sebebiyet verenler aleyhine her türlü hakların müvekkili şirkete intikal ettiğini ifade ederek; fazlaya dair talep ve hakları saklı kalmak kaydıyla 7.750,00-TL. tazminat alacaklarının ödeme tarihi itibariyle işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

GAZİANTEP 1.SULH HUKUK MAHKEMESİ; 27.12.2011 gün ve E:2011/1604, K:2011/2196 sayı ile, dava dilekçesinin özetini yaptıktan sonra; davalı vekilinin cevap dilekçesinde; Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Daire Başkanlığının 14/10/2011 tarih, M.27.0GBB.0.41.02.11/135 sayılı yazı içeriğinde "Kavşak kontrol cihazlarımız; herhangi bir kaza nedeniyle oluşabilecek tehlikeli yeşil ışık çakışmalarına karşı korumalı olup böyle bir arıza durumunda mevcut sinyalizasyon sistemi 300 milisaniye içinde devreye girerek mezkur kazanın olduğu kavşağın çalışmasını kapatarak olası kazaların önüne geçmektedir. " şeklinde belirtildiğini, ayrıca kazanın meydana geldiği an itibariyle bahse konu kavşaktaki araç yoğunluğunun 5064 araç/saat olduğunu, dolayısıyla iddia edildiği gibi sinyalizasyon hatası olmuş olsa idi çok sayıda trafik kazasının gerçekleşmesinin kaçınılmaz olduğunu, aksi yöndeki iddiaların bilime ve hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, talep edilen alacak miktarının fahiş ve abartılı olduğunu, gerçek zararı yansıtmadığını, sinyalizasyon sisteminin herhangi bir arıza halinde 300 milisaniye içerisinde devreye girerek davacı tarafın iddia ettiği gibi bir kazanın oluşumunu olanaksız kıldığını, talep edilen faizin başlangıç tarihinin, dava tarihi yerine ödeme tarihi olarak gösterildiğinden hukuka aykırı olduğunu, ayrıca işbu davanın hizmet kusuru iddiasına dayandığı gözetilerek görevsizlik kararı verilmesine karar verilmesini talep ettiğini; davanın, davalı idarenin hizmet kusuruna dayalı tazminat davası olduğunu, davalı belediyenin hizmet kusuruna dayalı olarak davanın açılmış olması sebebiyle, görevli mahkemenin Gaziantep İdare Mahkemesi olduğunu belirterek; dava dilekçesinin, davanın davalı idarenin hizmet kusuruna dayanması ve davanın açılış tarihi itibariyle Gaziantep İdare Mahkemesi'nin görevli bulunması sebebiyle görev yönünden REDDİNE karar vermiş; temyiz edilmesi üzerine bu karar Yargıtay 17.H.D:nin 29.6.2012 gün ve E:2012/5670, K:2012/8390 sayılı kararıyla onanmış, söz konusu Mahkeme kararı kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

GAZİANTEP 2.İDARE MAHKEMESİ:19.10.2012 gün ve E:2012/1754 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Belediye Trafik Birimleri, Görev ve Yetkileri" başlıklı 10. Maddesinde; "Bu Kanunla belediyelere verilen görevler il ve ilçe trafik komisyonları ve mahalli trafik birimleri ile işbirliği yapılarak yürütülür. / B) Görev ve yetkiler / Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak,/ Gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmak, / Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve denetlemek, / Karayolunda trafik için tehlike teşkil eden engelleri gece veya gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek veya ortadan kaldırmak, / Yol yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vuku bulduğu yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak, / Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapmak veya yapılmasını sağlamak, / Bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak." hükmüne yer verilmiş olduğu; "görevli ve yetkili Mahkeme" başlıklı 110. Maddesinin ilk fıkrasında; "(Değişik madde: 11/01/2011-6099 S.K./14.mad.)İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır." hükmüne, geçici 21. Maddesinde ise; "(Ek madde: 11/01/2011-6099 S.K./15.mad.)Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz." hükmüne yer verilmiş olduğu; Gaziantep 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 27.12.2011 tarih ve E:2011/1604, K:2011/2196 sayılı görevsizlik kararı üzerine mahkemelerinde açılan davada, davacı şirket tarafından sigorta edilen aracın, Gaziantep İli, M.Fevzi Çakmek Bulvarı üzerinde bulunan Kalyon kavşakları ışıklarında her iki yöne de yeşil ışık yanması sebebiyle maddi hasarlı kazaya karışarak hasara uğraması sebebiyle, araç sahibine ödenen hasar bedeli olan 7.750,00 TL'nin yasal faiziyle birlikte tazminin istenilmekte olduğu, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve açıklamaların birlikte irdelenmesinden; bakılmakta olan davanın 2918 sayılı Yasa'nın 110. maddesi uyarınca Mahkemelerinin görev alanına girmeyip adli yargı yerinin görev alanına girdiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle; dava dosyasının, görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, idari yargı dosyası ile birlikte adli yargı dosyası da gönderilmek suretiyle 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, sigortalı aracın uğradığı hasarı ödeyen sigorta şirketinin, zararın idarece giderilmesi isteminden ibaret bulunan bir rücuen tazminat davasıdır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın, gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Davacı sigorta şirketi tarafından sigorta edilen aracın, Gaziantep İli, M.Fevzi Çakmek Bulvarı üzerinde bulunan Kalyon kavşakları ışıklarında, her iki yöne de yeşil ışık yanması sebebiyle maddi hasarlı kazaya karışarak hasara uğradığı; bu nedenle Şirket tarafından araç sahibine 7.750,00 TL hasar bedelinin ödendiği; davanın ise ödenen hasar bedelinin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmış olduğu anlaşılmaktadır.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” kararına varmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Gaziantep 2.İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile Gaziantep 1.Sulh Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Gaziantep 2.İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Gaziantep 1.Sulh Hukuk Mahkemesinin 27.12.2011 gün ve E:2011/1604, K:2011/2196 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/161

KARAR NO: 2013/873

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İcra takibine yapılan itirazın iptali davasının, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E. Sigorta A.Ş.

Vekilleri : Av. İ.B., Av.A.C.Y.

Davalı : Ketenli Belediye Başkanlığı

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, harca esas dava değerini 6.149.TL göstermek suretiyle; müvekkili Şirkete 6357150 nolu Kasko Sigorta Poliçesi ile igortalı, maliki Ö.D.İnş.Gıda Tarım Ürün.Nak.Ltd.Şti. ve sürücüsü A.U. olan 42…… plaka sayılı aracın, davalı Belediyenin kumlama çalışması yaptığı Ketenli beldesi-Yaylacık Yolu üzerinde aracını kuma kaptırmak suretiyle tek taraflı maddi hasarlı trafik kazasına sebebiyet verdiğini, kaza sonrası 42 FA 806 plaka sayılı araçta hasar meydana geldiğini; araçta meydana gelen hasar bedeline karşılık araç maliki şirkete müvekkili Şirket tarafında ödeme yapıldığını; kazanın oluşumundaki kusur durumuna göre 6.149.TL.nin rücuen tazmini için Davalı Belediye aleyhine Konya 5.İcra Müdürlüğünün 2011/493 esas sayılı icra dosyası ile takip yapıldığını; davalı/Borçlunun, icra takibindeki borca tam itirazda bulunduğunu, bunun neticesinde icra müdürlüğü tarafından takibin durdurulmasına karar verildiğini ifade ederek; Davalı-Borçlunun Konya 5. İcra Müdürlüğünün 2011/493 sayılı takip dosyasına yapmış olduğu itirazın iptaline; haksız ve kötü niyetli olarak itiraz edilip alacaklı mağdur edildiği için % 40 inkar tazminatının Davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Konya 2.Sulh Hukuk Mahkemesi:17.5.2011 gün ve E:2011/379, K:2011/849 sayı ile, davanın reddine karar vermiş; verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine YARGITAY 17.HUKUK DAİRESİ:12.3.2012 gün ve E:2011/9222, K:2012/2897 sayı ile, davanın TTK.nun 1301.maddesinden kaynaklanan itirazın iptali davası olduğu; davacı vekilinin, davalı belediyenin kumlama çalışması yaptığı yerde kasko sigortalı aracın kuma kaptırılarak tek taraflı trafik kazası sonucunda hasarlandığını belirterek dava açtığı; bu hale göre, davalı belediye başkanlığının hizmet kusurunun varlığı söz konusu olup, olay idari karar ve eylemlerden doğan zararlar niteliğinden bulunduğundan, zararın ödetilmesi isteklerinin, 11.2.1959 günlü ve 17/15 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının 2.bendi hükmünce tam yargı davasının konusunu oluşturduğu; bu davaların ise 2577 sayılı idari yargılama usulü kanunun 2.maddesi hükmünce idari yargı yerinde açılmasının gerektiği; mahkemece dava dilekçesinin yargı yolu bakımından reddi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle; davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA karar vermiştir.

KONYA 2.SULH HUKUK MAHKEMESİ:13.9.2012 gün ve E:2012/628, K: 2012/1253 sayı ile, Mahkemelerince davanın reddine ilişkin verilen kararın, Yargıtay 17. Hukuk Dairesi Başkanlığının ilamı bozulduğu; Mahkemelerince toplanan delillerin tekrar değerlendirildiği belirtilerek; 11/02/1959 tarih 17/15 sayılı YİKBY ye göre dava konusu olayın, tam yargı davanın konusunu oluşturması nedeni ile görevli ve yetkili mahkemenin Konya İdare Mahkemesi olduğundan dolayı görevsizlik nedeni ile davanın REDDİNE karar vermiş; bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez; aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

KONYA 1.İDARE MAHKEMESİ:15.1.2013 gün ve E:2012/1455 sayı ile, olayda uyuşmazlığın konusunun; 1-Konya 5. İcra Müdürlüğü'nün E:2011/493 sayılı dosyasına davalı idarece yapılmış olan itirazın iptali ile icra takibin devamına,/ 2-Haksız ve kötü niyetli olarak itiraz edilip alacaklı mağdur edildiğinden asıl alacağın %40'ından az olmamak üzere inkar tazminatının davalı idareden tahsiline ilişkin olduğu, ancak 2577 sayılı Kanun uyarınca, idari yargı mercilerince, icra müdürlüğüne karşı yapılan itirazın iptali ile icra takibinin devamına yönelik bir karar verilmesinin söz konusu olamayacağı, bizatihi bakılmakta olan bu uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerinden kaynaklandığı, bu mihvalde, bahsi geçen konu hakkında idari yargı mercilerince karar verilmesinin mümkün olmadığı, bununla birlikte, inkar tazminatının da yine özel hukuka ilişkin bir mevzuat olan İcra ve İflas Kanununda düzenlendiği; İcra ve İflas Kanunu'nda düzenlenen ve tamamen özel hukuka ilişkin bir konu hakkında, idari yargı mercilerince hüküm kurulmasının söz konusu olamayacağı, yani, inkar tazminatının da İdare Mahkemeleri'nde görülmesinin mümkün olmadığı sonucuna varıldığından, iş bu davanın görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu kanısına varıldığı gerekçesiyle; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi gereğince, Konya 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 13.09.2012 tarih ve H:2012/628 K:2012/1253 sayılı kararı ile görev yönünden reddedilen ve Mahkemelerinde açılmış bulunan iş bu davanın adli yargının görev alanına girdiği kanaatine varılmış olduğundan, dava dosyası ve eklerinin görevli merciin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine, davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesi’nce görevli merciin belirlenmesine ilişkin karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, icra takibine yapılan itirazın iptali istemiyle açılmıştır.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “İlamsız takip” başlıklı Üçüncü Bap, 42-49. maddelerinde takip yöntemleri gösterilmiş; değişik 58. maddesinde, takip talebinin icra dairesine yazı ile veya sözlü olarak veya elektronik ortamda yapılacağına işaret edilmiş; değişik 60. maddesine göre, takip talebi üzerine icra müdürünce ödeme emri düzenleneceği ve 62-65. maddelerde itiraza ilişkin hükümlere yer verilmiş olup, değişik 66. maddede, süresi içinde yapılan itirazın takibi durduracağı kurala bağlanmıştır.

İtiraz nedeniyle takibin durması üzerine alacaklıya, itirazın iptali için Yasada iki yola başvurma olanağı tanınmış olup, bunlardan birincisi, 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak, ikincisi ise 68, ek 68/a ve ek 68/b maddelerine göre tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını istemektir.

İncelenen uyuşmazlıkta alacaklı konumundaki davacı tarafından, değişik 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak suretiyle itirazın iptali davası açılmıştır.

Söz konusu 67. Madde (Değişik: 18/2/1965 - 538/37 md.), “(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/15 md.) Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.

(Değişik: 9/11/1988 - 3494/1 md.) Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın yüzde kırkından aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

(Mülga dördüncü fıkra: 17/7/2003-4949/103 md.)

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır” hükümlerini taşımaktadır.

Anılan Yasanın değişik 1. maddesinin birinci fıkrasında, “Her asliye mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar icra dairesi bulunur” denilmekte olup, yukarıda hükmü yazılı 67. maddede sözü edilen “mahkeme” ile, icra dairesinin bulunduğu yargı çevresi bakımından bağlı olduğu asliye mahkemesinin anlaşılması ve takip hukukuna özgü bulunan itirazın iptali davasının asliye mahkemesinde görülmesi gerektiği açıktır.

Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri: a)İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b)İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak sayılmıştır.

Bu duruma göre, İcra ve İflas Kanunu’nun değişik 67. maddesine göre açılan itirazın iptali davasının görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden Konya 1.İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Konya 2.Sulh Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Konya 1.İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Konya 2.Sulh Hukuk Mahkemesinin 13.9.2012 gün ve E:2012/628, K: 2012/1253 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/208

KARAR NO: 2013/874

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Fazlaya dair hakları saklı tutularak adli yargı yerinde açılan ilk davadan sonra açılan ek davanın; İmar mevzuatından kaynaklanan tazminat davası olması gözetilerek, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.G.

Vekili : Av. D.S.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, Ankara İli, Çankaya İlçesi, Öveçler mevkiinde kain 27687 ada, 8 parsel sayılı taşınmazın maliki iken, bu arsanın, imar planıyla ilköğretim sahası olarak ayrıldığını; imar planı değişikliği sonucu ilköğretim arsasının, 27820 ada, 1 parsel olarak yeniden düzenlendiğini; belirtilen taşınmaza davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın el atılması nedeni ile tazminat istemli, fazlaya dair haklar saklı tutularak açılan davada, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/297 sayılı dosyasının, 20.12.2011 tarihinde müvekkili lehine K:2011/470 sayı ile karar bağlandığını ve bu kararın, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 28.05.2012 gün ve E:2012/5057, K:2012/10961 sayılı ilamı ile kesinleştiğini; anılan davanın yargılaması devam ederken yapılan bilirkişi incelemesi sonucu müvekkilin bahsi geçen taşınmazının değerinin, 161.000,00TL olduğunun tespit edildiğini ve yargılama sonunda; "davanın kabulü ile taleple bağlı kalınarak 6.500,00TL'nin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, dava konusu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Öveçler Mahallesi 27820 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacı adına olan payın iptaliyle, davalı idare adına tapuya kayıt ve tesciline..." karar verildiğini; davalı idareye yapılan başvurulara rağmen, müvekkiline ne Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/297 E. sayılı dosyası ile tespit edilmiş 161.000,00TL, ne de mahkeme kararı ile hükmedilen 6.500,00TL’nin ödenmediğini; fazlaya ilişkin hakları saklı tutarak açılmış Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/297 E., 2011/470 K. sayılı ilamına dayanarak müvekkilinin taşınmazına kamulaştırmasız el atıldığına dair bu kararın kesinleşmesi nedeniyle, saklı tutulan 154.500,00TL'nin davalı idareden tahsili için iş bu davayı açmak zorunluluğu doğduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; müvekkili adına kayıtlı olup imar değişikliği ile kamulaştırmasız el atıldığı tespit edilen taşınmazın Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/297 E., 2011/470 K. Sayılı dosyası ile belirlenen kamulaştırma bedelinin, fazlaya ilişkin saklı tutulan 154.500,00TL'sinin davanın açıldığı tarih olan 06.05.2008'den itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:5.12.2012 gün ve E:2012/415 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI: Dava dosyasının incelenmesi sonucunda; Çankaya Belediyesinin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8-18. Maddesi uyarınca arazi ve imar uygulamalarına ilişkin işlemler kapsamında, davacının da hissesinin bulunduğu Öveçler mahallesinde bulunan 27687 Ada 8 Parsel sayılı yerin imar planında okul alanı olarak ayrılmış bulunması karşısında, bu parseldeki bedelin ödenmesine ilişkin davanın; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun’un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari dava türleri arasında sayıldığı; uyuşmazlık konusu işlemin, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/415 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıya ait taşınmaza, imar planıyla ilköğretim sahası olarak ayrılmak suretiyle davalı idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın el atılması nedeni ile tazminat istemli, fazlaya dair haklar saklı tutularak açılan davada, davacı lehine verilen kararın kesinleştiğinden bahisle; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; davacı adına kayıtlı olup imar değişikliği ile kamulaştırmasız el atıldığı tespit edilen taşınmazın Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/297, K:2011/470 sayılı dosyası ile belirlenen kamulaştırma bedelinin, fazlaya ilişkin saklı tutulan 154.500,00TL'sinin, davanın açıldığı tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Ankara 17.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.12.2011 gün ve E:2011/297, K:2011/470 sayılı kararının incelenmesinden; davanın M.G. tarafından, Ankara Valiliği(Ankara İl Özel İdaresini Temsilen)’ne karşı açıldığı; davacı vekilinin 06.05.2008 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Ankara İli Çankaya ilçesi Öveçler mevkiinde kain 25687 ada 8 parsel sayılı 161 m2 taşınmazın maliki olduğunu, anılan taşınmaza herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadan davalı tarafından okul alanı yapılmak suretiyle el atıldığını ileri sürerek şimdilik 6.500 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava ettiğinin görüldüğü; yapılan yargılama sonucunda Mahkeme’ce; Davanın kabulü ile taleple de bağlı kalınarak 6.500,00 TL’nin dava tarihinden işletilecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, dava konusu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Öveçler Mahallesi 27820 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacı adına olan payın iptaliyle, davalı idare adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği; kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin; 28.5.2012 gün ve E:2012/5057, K:2012/10961 sayı ile, davalı idare vekilinin temyiz nedenleri bozma ile kesinleşen yönlere ilişkin olduğundan usul ve yasaya uygun hükmün onanmasına karar verildiği ve anılan Mahkeme kararının kesinleştiği anlaşılmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ‘’Kısmi Dava’’ başlıklı 109.maddesinde; ‘’Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.'' hükmü yer almakta olup, bu düzenleme çerçevesinde, talep konusu niteliği itibariyle bölünebiliyor ise kısmi davanın varlığından bahsedilebilecektir.

Alacağın tamamı aynı hukuki ilişkiden doğup, şimdilik sadece bir kesimi dava ediliyorsa kısmi davadan söz etmek gerekecek olup, kısmi dava davacı lehine karara bağlandıktan sonra, alacağın geri kalan kısmı için ek dava açılması söz konusu olacaktır. somut olayda da davacı tarafından Ankara 17.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/297sayılı dosyasında görülmekte olan ilk davada aynı hukuki ilişki ve konudan doğduğu ifade edilen alacağın bir kısmı dava edilmiş, iş bu dava kabul ile neticelendikten sonra ise, Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/415 sayılı dosyasında görülmekte olan ek dava açılmış olmakla, hal böyle iken davacı tarafından ilk etapta açılmış olan Ankara 17.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/297 sayılı dosyasında görülmekte davanın 6100 sayılı Yasa kapsamında kısmi dava mahiyetinde olduğu anlaşılmıştır.

Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2012/415 sayılı dosyasında görülen dava, yukarıda izahı yapıldığı üzere, daha önceden fazlaya ilişkin hakları saklı tutulmak suretiyle açılıp karara bağlanan alacak miktarının, kalan kısmı bakımından bir ek dava mahiyetindedir. Her ne kadar, bu davaların konuları ve tarafları birbirleri ile aynı olsa da, bahse konu ek dava yeni bir dava olup, bu dava için yeniden dava harcı alınması, yeniden taraf teşkili sağlanarak yargılama yapılması, gerekirse yeniden bilirkişi incelemesi yapılıp delillerin yeniden toplanması gerekmekte, dolayısıyla ek davanın ilk aşamasından itibaren, ilk açılan kısmi davadan bağımsız olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bu değerlendirmeler ışığında, her ne kadar kısmi dava mahiyetindeki Ankara 17.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2011/297 sayılı dava dosyasının yargılaması adli yargı yerinde yapılmış ve burada görülmekte olan davada görev (yargı yolu) itirazı olmaksızın karar verilmiş ise de, hakkında uyuşmazlık çıkartılmış olan ek dava mahiyetindeki Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2012/415 sayılı dava dosyası bu dosyadan bağımsız ve yeni bir dava dosyası olarak değerlendirilmeli ve dolayısıyla görev itirazına ilişkin olarak Danıştay Başsavcısınca 2247 sayılı Yasa'nın 10.maddesi uyarınca çıkartılan görev uyuşmazlığının esası incelenmelidir.

Bu kabuller ve değerlendirmeler neticesinde, davanın özü itibariyle, davacıya ait Ankara İli, Çankaya İlçesi, Öveçler mevkiinde kain 27687 ada, 8 parsel sayılı taşınmazına, imar planında ‘İlköğretim Alanı’’ olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, uğranıldığı iddia edilen zararın faizi ile birlikte tahsili istemiyle açıldığı anlaşılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinde; “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

b) İmar Planları; N.ım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin N.ım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik dördüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik üçüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, Öveçler Mahallesi 81027 parselasyon planıyla Okul Alanı olarak ayrılan 25687 ada 8 sayılı parselde bulunan hissesinin, Dikmen Doğu Yakası imar plan değişikliğine ait 81154 nolu parselasyon planıyla, kullanımı Temel Eğitim Alanı olan 27820 ada 1 sayılı parselde verilmiş olduğu; Çankaya Belediye Encümeninin 10/07/1997 tarih ve 3164 sayılı kararı ile onanarak tapuya tescilinin sağlandığı anlaşılmıştır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında Temel Eğitim Alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı vekilinin görev itirazının Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN, Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.12.2012 gün ve E:2012/415 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/248

KARAR NO: 2013/875

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davalı idarece, davacının taşınmazının korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiş olması ve kentsel arkeolojik SİT alanında kalması gerekçe gösterilerek yıkılmak istenmesi yolunda tesis edilen işlemin idarenin tek yanlı iradesine dayalı bulunması karşısında; bu nedenle uğranıldığı iddia edilen zararın bir tam yargı davası şeklinde idari yargıda ikame edilmesinin gerektiği ve davada İDARİ YARGININ görevli olduğu hk.

K A R A R

Davacı : N. Petrol Turizm İnşaat Sanayi Tic. Ltd. Şti..

Vekilleri : Av. A.E.K.

Davalı : Kültür ve Tur.Bak.izafeten İstanbul IV numaralı Kültür ve Tabiat Var. Kor. Kur.

Vekili : Av. R.B.

O L A Y : Davacı vekili özetle; Davacının İstanbul İli, Fatih İlçesi, Alemdar Mahallesi 54 ada, 23 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, taşınmazın İstanbul IV numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 14.03.2011 tarih ve 4458 sayılı kararı ile Bazilikal Planlı Chalkoprateia Kilisesi'nin orta ve güney yan neflerine denk gelmesi nedeniyle korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmesine ve üzerinde bulunan çelik konstrüksiyon müştemilat ve yine mülkiyeti davacıya ait olan 24 parsele bitişik duvarın KUDEB denetiminde Fatih Belediyesince yıkılmasına karar verildiğini, kararın ardından taşınmazın Fatih Belediye Başkanlığınca mühürlenip belediye ekiplerince yıkıma gelindiğini, taşınmazın kamulaştırılması için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna yaptıkları başvuruya verilen cevapta, taşınmazın Koruma Kurulunun 12.07.1995 gün ve 6848 sayılı kararı ile belirlenen, 04.06.2001 gün ve 12869 sayılı kararı ile Kentsel Arkeolojik Sit Alanı olarak yeniden tanımlanan alan içinde kaldığı, 14.03.2011 gün ve 4458 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edildiğinin belirtildiğini ifade ederek, davalı idareye yapılan başvuruya 6 aylık süre geçtiği halde bugüne kadar bir cevap verilmediğinden iş bu davanın açıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, davacıya ait olup kamulaştırmasız el atma yapılan taşınmazın bedeli olarak, şimdilik 10.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul 8.Asliye Hukuk Mahkemesi; 18.10.2012 gün ve E:2012/298 sayı ile, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı yasanın 13.maddesinin c bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının taşınmazının İstanbul IV numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 14.03.2011 tarih ve 4458 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmesine ve üzerinde bulunan çelik konstrüksiyon müştemilat ve yine mülkiyeti davacıya ait olan 24 parsele bitişik duvarın KUDEB denetiminde Fatih Belediyesince yıkılmasına dair verilen kararın ardından, taşınmazın Fatih Belediye Başkanlığınca mühürlenip belediye ekiplerince yıkıma gelinmesi sonrasında, taşınmazın kamulaştırılması için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna yapılan başvuruya verilen cevapta, taşınmazın Koruma Kurulunun 12.07.1995 gün ve 6848 sayılı kararı ile belirlenen, 04.06.2001 gün ve 12869 sayılı kararı ile Kentsel Arkeolojik Sit Alanı olarak yeniden tanımlanan alan içinde kaldığı, 14.03.2011 gün ve 4458 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edildiğinin belirtilmesi üzerine, davalı idareye yapılan başvuruya 6 aylık süre geçtiği halde cevap verilmemesi üzerine, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, davacıya ait olup kamulaştırmasız el atma yapılan taşınmazın bedeli olarak, şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, davaya konu taşınmazın İstanbul I numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 12.07.1995 gün ve 6848 sayılı kararı ile belirlenen, 04.06.2001 gün ve 12869 sayılı kararı ile Kentsel Arkeolojik Sit Alanı olarak yeniden tanımlanan alan içinde kaldığı, İstanbul IV numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 14.03.2011 gün ve 4458 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tesciline karar verildiği anlaşılmıştır.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları başlıklı 6.maddesinde korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları sayılmış olup, buna göre;

''a)Korunması gerekli tabiat varlıkları ile 19 uncu yüzyıl sonuna kadar yapılmış taşınmazlar,

b)Belirlenen tarihten sonra yapılmış olup önem ve özellikleri bakımından Kültür ve Turizm Bakanlığınca korunmalarında gerek görülen taşınmazlar,

c)Sit alanı içinde bulunan taşınmaz kültür varlıkları,

d)Milli tarihimizdeki önlemleri sebebiyle zaman kavramı ve tescil söz konusu olmaksızın Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunda büyük tarihi olaylara sahne olmuş binalar ve tesbit edilecek alanlar ile Mustafa Kemal Atatürk tarafından kullanılmış evler.

Ancak, Koruma Kurullarınca mimari, tarihi, estetik, arkeolojik ve diğer önem ve özellikleri bakımından korunması gerekli bulunmadığı karar altına alınan taşınmazlar, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı sayılmazlar.

Kaya mezarlıkları, yazılı, resimli ve kabartmalı kayalar, resimli mağaralar, höyükler, tümülüsler, ören yerleri, akropol ve nekropoller; kale, hisar, burç, sur, tarihi kışla, tabya ve isihkamlar ile bunlarda bulunan sabit silahlar; harabeler, kervansaraylar, han, hamam ve medreseler; kümbet, türbe ve kitabeler, köprüler, su kemerleri, su yolları, sarnıç ve kuyular; tarihi yol kalıntıları, mesafe taşları, eski sınırları belirten delikli taşlar, dikili taşlar; sunaklar, tersaneler, rıhtımlar; tarihi saraylar, köşkler, evler, yalılar ve konaklar; camiler, mescitler, musallalar, namazgahlar; çeşme ve sebiller; imarethane, darphane, şifahane, muvakkithane, simkeşhane, tekke ve zaviyeler; mezarlıklar, hazireler, arastalar, bedestenler, kapalı çarşılar, sandukalar, siteller, sinagoklar, bazilikalar, kiliseler, manastırlar; külliyeler, eski anıt ve duvar kalıntıları; freskler, kabartmalar, mozaikler, peri bacaları ve benzeri taşınmazlar; taşınmaz kültür varlığı örneklerindendir.

Tarihi mağaralar, kaya sığınakları; özellik gösteren ağaç ve ağaç toplulukları ile benzerleri; taşınmaz tabiat varlığı örneklerindendir.'' denilmiştir.

Tespit ve Tescil başlıklı 7.maddesinde; ''Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve doğal sit alanlarının tespiti, Kültür ve Turizm Bakanlığının koordinatörlüğünde ilgili ve faaliyetleri etkilenen kurum ve kuruluşların görüşü alınarak yapılır.

Yapılacak tespitlerde, kültür ve tabiat varlıklarının tarih, sanat, bölge ve diğer özellikleri dikkate alınır. Devletin imkanları gözönünde tutularak, örnek durumda olan ve ait olduğu devrin özelliklerini yansıtan yeteri kadar eser, korunması gerekli kültür varlığı olarak belirlenir.

Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili yapılan tespitler koruma bölge kurulu kararı ile tescil olunur.

Tespit ve tescil ile ilgili usuller, esaslar ve kıstaslar yönetmelikte belirtilir.

Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları, gerçek ve tüzelkişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, kervansaray, medrese han, hamam, mescit, zaviye, sebil, mevlevihane, çeşme ve benzeri korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının tespiti, envarterlenmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılır.

Tescil kararlarının ilanı, tebliği ve tapu kütüğüne işlenmesi ile ilgili hususlar yönetmelikle düzenlenir.'' denilmiştir.

Olayda, davacıya ait taşınmazın İstanbul I numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun kararı ile belirlenen, Kentsel Arkeolojik Sit Alanı olarak yeniden tanımlanan alan içinde kaldığı, İstanbul IV numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun kararı ile de korunması gerekli kültür varlığı olarak tesciline karar verildiği, ayrıca taşınmazın üzerinde bulunan çelik konstrüksiyon müştemilat ve yine mülkiyeti davacıya ait olan 24 parsele bitişik duvarın KUDEB denetiminde Fatih Belediyesince yıkılmasına karar verildiği, taşınmazın kamulaştırılması için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna yapılan başvuruya cevap verilmemesi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış ve kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir denilmiştir.

Uyuşmazlığa konu davanın konusu, davalı idarece 2863 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan işleme ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, idarenin kamu gücünü kullanarak tek yanlı irade ile yapmış olduğu işlemden kaynaklandığı belirtilen zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul 8.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.10.2012 gün ve E:2012/298 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/260

KARAR NO: 2013/876

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Adli yargı yerinde aleyhine açılan tazminat davasını kaybeden davalı tarafından, olayda kusur ve sorumluluğu saptanan diğer davalı Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan rücuen alacak davasının, Borçlar Kanunu hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.A.

Vekili : Av. S.M.

Davalılar : 1-Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. N.G., Av. V.Y. (Adli Yargıda)

2-E.Ö. (Adli Yargıda)

O L A Y : Davacı vekili, Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünü davalı olarak göstermek suretiyle dava dilekçesinde özetle, davacının dava konusu 55……. plaka sayılı aracı Samsun 5. Noterliğinin 02.04.2007 tarih ve 8690 yevmiye numaralı kati taşıt satış sözleşmesi ile E.Ö.'dan satın aldığını, Samsun 4.Noterliğinin 16.04.2007 tarih ve 07695 yevmiye numaralı araç satış sözleşmesi ile alıcıya satmış olup, aracın çalıntı çıkması nedeniyle 25.07.2007 tarihinde Samsun Emniyet Müdürlüğü Oto Hırsızlığı Büro Amirliği tarafından araca el konularak tespit yapıldığını, araç elindeyken alınan Gürhan Gündüz tarafından açılan davanın davacı aleyhine sonuçlanarak, araç bedeli ve yargılama giderlerinin alıcıya ödendiğini, Samsun 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.05.2009 tarih, E:2007/467, K:2009/198 sayılı dosyasının Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 01.03.2010 tarih, E:2009/12094, K:2010/2452 sayılı kararı ile onandığını belirterek, bu dava sonucunda davacının ödediği bedelin iadesi istemiyle davalı idareye yaptığı 11.08.2010 günlü başvurunun reddine ilişkin davalı idarenin 20.08.2010 tarih ve 39645 sayılı işleminin iptali ile mahkeme kararı gereği ödenmiş bulunan 35.000 TL’nin yasal faizi ile davalı idareden rücuen tahsiline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açılmıştır.

Samsun 2.İdare Mahkemesi: 04.11.2010 gün, E:2010/1271, K:2010/1115 sayı ile özetle, davanın 2577 sayılı Kanunun 2/1-b maddesinde tanımlanan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan bir tam yargı davası niteliğinde olmadığını, zira doğrudan zarar görenin zararının adli yargı yerinde yaptığı takip sonucunda karşılandığı, buna göre doğrudan tam yargı davası yoluyla giderilecek bir zararın kalmamış olduğu, dolayısıyla davanın tam yargı davası niteliği taşımayan bir rücu davası olduğu dikkate alındığında anılan bu rücu davasının Borçlar Kanunu hükümlerine göre adli yargı yerince çözümlenmesi gerektiğinden bahisle davanın görev yönünden reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü ve E.Ö.'ı davalı olarak göstermek suretiyle, bu kez adli yargı yerinde dava açılmıştır.

Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi: 01.07.2011 gün, E:2011/58, K:2011/383 sayı ile özetle, davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar vermiş olup, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 13.Hukuk Dairesi, 28.02.2012 gün, E:2011/19476, K:2012/4704 sayı ile özetle, dava konusu olayda sorumluluğun hizmet kusuruna dayandığını, dolayısıyla Karayolları Genel Müdürlüğü yönünden idari yargının görevli olduğunu belirterek, dava dilekçesinin bu davalı yönünden idari yargıda görülmek üzere reddine karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar vermiştir.

Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi: 14.06.2012 gün, E:2012/321, K:2012/235 sayı ile özetle, mahkemece Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 28.02.2012 tarihli bozma ilamına uyularak yargılamaya devam edildiğini belirterek, davacı tarafın davasının davalılardan E.Ö. yönünden kısmen kabul, kısmen reddine, davalı Karayolları Genel Müdürlüğü yönünden ise talebin yargı yolu engeli nedeniyle reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, idari ve adli yargı yerleri arasında anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece, idari yargı dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmediğinden esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacının Samsun 5.Noterliğince düzenlenen 02.04.2007 tarih ve 8690 sayılı kati satış sözleşmesi ile E.Ö. adlı şahıstan satın aldığı ve Samsun 4.Noterliğince düzenlenen 16.04.2007 tarih ve 07695 yevmiye numaralı araç satış sözleşmesi ile de Gürkan Gündüz adlı şahsa satışı yapılan 55 AJ 408 plaka sayılı otomobile 25.07.2007 tarihinde çalıntı araç olması nedeniyle Samsun Emniyet Müdürlüğünce el konulması üzerine,araç elindeyken el konulan Gürkan Gündüz tarafından davacı aleyhine açılan davada Samsun 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.05.2009 tarih, E:2007/467, K:2009/198 sayılı dosyası ile davacı aleyhine verilen kararın Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 01.03.2010 tarih, E:2009/12094, K:2010/2452 sayılı kararı ile onandığı ve böylece yapılan takibat sonucu araç bedelinin Gürkan Gündüz'e ödenmesi üzerine bu bedelin tahsili istemiyle davalı idareye başvurulduğu, başvuruya verilen ret cevabı üzerine söz konusu bedelin tahsili istemiyle iş bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, Samsun 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin, 26.05.2009 gün, E:2007/467, K:2009/198 sayı ile, davacı Gürkan Gündüz'ün davalı A.A. ve ihbar olunanlar E.Ö., Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açtığı davada, davanın konusunun 16.04.2007 tarihli satış sözleşmesi ile A.A. tarafından davacıya satılan 55 AJ 408 plaka sayılı otomobilin çalıntı olması nedeniyle 25.07.2007 tarihinde Samsun Emniyet Müdürlüğü tarafından el konulması üzerine, davalı hakkında Samsun 5.İcra Müdürlüğünün E:2007/6900 sayılı dosyasıyla icra takibine girişildiği, davalının bu takibe haksız ve kötü niyetle itiraz ettiği ve takibin durduğu, bunun üzerine söz konusu itirazın iptali ile takibin devamı, alacağın %40'ından aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemine ilişkin olduğu anlaşılmış olup, davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiş, iş bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine, Yargıtay 13.Hukuk Dairesi, 01.03.2010 gün, E:2009/12094, K:2010/2452 sayı ile hükmün onanmasına karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Olayda, rücuen alacak davasına bakan Samsun 2.Asliye Hukuk Mahkemesince, Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin, 28.02.2012 gün, E:2011/19476, K:2012/4704 sayılı bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada, her ne kadar Karayolları Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın hizmet kusuru esasına göre idari yargının görevine girdiği gerekçesiyle bu davalı yönünden görevsizlik kararı verilmiş ise de, davalıların müteselsil sorumlulukları esas alınarak hükmolunan tazminata ilişkin olarak dosyanın davalı idare bakımından tefriki ve davanın başka bir yargı yolunda görülmesinin, aynı konuda birden fazla yargı yolu organının olayı irdeleyip değerlendirmesi sonucuna varacağı değerlendirilmekle birlikte, uyuşmazlığa konu olayın tam yargı davası niteliği taşımayan bir rücu davası olduğu dikkate alındığında anılan bu rücu davasında Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiği, dolayısıyla 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b. maddesinde belirtilen "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında, zarar gören tarafından idari yargı yerinde açılacak bir idari davanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Belirtilen tüm bu hususlara göre, tam yargı davası niteliği taşımayan rücu davasının, Borçlar Kanunu hükümlerine göre adli yargı yerince çözümlenmesi; bu nedenle, Samsun 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce davalı Karayolları Genel Müdürlüğü bakımından verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle davalı Karayolları Genel Müdürlüğü bakımından verilen, Samsun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.06.2012 gün, E:2012/321, K:2012/235 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/264

KARAR NO: 2013/877

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Emekli Sandığı iştirakçisi iken istifa ederek görevinden ayrılan davacının 01.11.2005 tarihinden itibaren emeli aylığına hak kazandığının tespitine, bu tarihten itibaren hak ettiği tüm emekli aylıklarının ve emeklilikten doğan diğer haklarının hak ediş tarihi itibarı ile yasal faiziyle birlikte ödenmesine, SGK Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik İşleri Daire Başkanlığının yazılarıyla bildirilen emeklilik işleminin iptaline ilişkin işlemin iptaline, kesilen emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren yasal faizleriyle ödetilmesine karar verilmesi istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.A. (Adli Yargıda)

Vekili : Av. D.K. (Adli Yargıda)

N.A.mirasçısı G.A. (İdari Yargıda)

Vekili : Av. M.A.K. (İdari Yargıda)

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekili : Av. A.D. (Adli Yargıda)

Av. G.A. (İdari Yargıda)

O L A Y : Davacı 01.06.2010 gülü dilekçesi ile özetle; 22 yıl 9 ay 14 günlük memuriyetinden 19.11.1991 tarihinde istifa etmek zorunda kalarak ayrıldığını, ayrılırken birikmiş emekli sandığı primlerini istemediğini, daha sonra 3 yıl 5 ay 19 gün de emlakçı olarak çalıştığını Bağ-Kura bildirmediğini, ancak Bağ-Kur’un saptayarak resen Bağ-Kurlu yaptığını, bu durumu iyi bilmediğinden Bağ-Kur üyesi olmadığını sandığını, 04.06.2002 tarihli dilekçe ile T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü Tahsisler Daire Başkanlığı’na başvurup emekliliğini istediğini, gelen yanıtta 61 yaşını doldurduğu 01.10.2005 tarihinde Emekli Sandığı Kanunu'na göre emekli aylığı bağlanacağının bildirildiğini, bu arada T.C. Emekli Sandığı ile Bağ-Kur arasında yapılan yazışmalarla Bağ-Kur'lu sayıldığı döneme ilişkin belge toplanması gecikmiş, sonuçta Bağ-Kur 1168238406 sicil numarası ile 3 yıl 6 aylık hizmetinin Bağ-Kur’a tabi hizmetle geçtiğinden söz edilerek dosyasının Bağ-Kur'a gönderildiğinden yapılacak işlem bulunmadığının bildirildiğini, oysa yazının tarihinin 13.02.2007 olup, emekliliğe hak kazandığı tarihin kendi yazılarına göre 01.10.2005 tarihi olduğunu, belirtilen Bağ-Kurla ilgili süreden önce T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü’nden emekli aylığını almaya hak kazandığını, bu arada yasanın değiştiğini, Sosyal Güvenlik Kurumlarının T.C. Soysal Güvenlik Kurumu Başkanlığında birleştiğini, İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Yenigün Sosyal Güvenlik Merkezinin 10.05.2010 tarihli yazıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı’na 31.05.2010 tarihine kadar prim borcunun 38.111,05 TL olduğunun bildirildiğini, bu durumda Bağ-Kur’a borcunu ödemeden emekli olamayacağının bildirildiğini, oysa kendisinin bundan önce ve bu eklenmeden de emekliliğe hak kazandığının kendi yazılarıyla da sabit olduğunu, istenilen 38.111,05 TL primi şu anda hiç bir geliri olmadığından sıkıntı içinde olduğundan ödeyemeyeceğini, ancak emekliliği hak edişinde hak ettiği emekli aylığı ve faizlerinden devletin tahsil edebileceğini düşündüğünü belirterek, 61 yaşını doldurduğu 01.10.2005 tarihinden itibaren emekliliği hak ettiğinin tespitine, bu tarihten itibaren doğan tüm emekli aylıklarının, doğuş tarihileri itibari ile yasal faizleri, yargılama giderleriyle birlikte davalıya ödettirilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmış olup, iş bu dava Karşıyaka 3.İş Mahkemesinin E:2010/579 sırasına görülmüştür.

Davacı vekili 14.12.2010 gülü dilekçesi ile özetle; davacının 2 yıllık askerlik borçlanması ile birlikte toplam 22 yıl 9 ay 14 günlük hizmeti N.a alınarak 06.08.2010 günü 5. Derece 2. Kademe üzerinden 577.01 –TL emekli aylığı bağlandığını, bunun bağlanabilmesini sağlamak için davacının Karşıyaka 3. İş Mahkemesine 2010/579 esas sayılı davayı açtığını, bu dava açıldıktan sonra beş yıllık emekli aylığı toptan ödenen, üç aylık emekli aylığı da ödenmişken Bağ-Kur’a ödenmeyen 38.669,49-TL prim borcu olduğundan söz edilerek emekli aylığının iptal edildiğini, oysa 01.11.2005 tarihi itibariyle 863,70-TL emekli aylığı bağlanmış, ek belgelerle de ödenmiş olduğunu, oysa emekli sandığına, askerlik borçlanması ile birlikte prim ödeme süresinin tek başına emeklilik için yeterli olduğunu, Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nın birleştirilerek tek kurum, tek tüzel kişilik haline getirildiğini, bu durumda Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının bu tip mağduriyetleri giderecek çözüm araması ve bulması gerekirken, yetersiz de olsa tek geçim kaynağı olan emekli aylığını da iptal etmesinin insan hakları açısından anlaşılamaz bir durum olduğunu, emekli aylığını bağlayan kurumun kendinin alacağı olduğundan söz ederek kendi işleminin hukuka ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek iptal kararı verdiğini, oysa 22 yıl 9 ay 4 günlük süre ve davacının yaşının emeklilik için yeterli olduğunu,davacının aldığı beş yıllık birikmiş emekli aylığına maliyece el konulduğunu, yazışmaların yıllarca sürdüğünü, nihayet Emekli Sandığına prim ödenen gün sayısının, askerlik borçlanması da dahil edilerek yeterli sayılmış, yaşının da uygun görülmüş olduğunu belirterek, davanın kabulü ile SGK Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik İşleri Daire Bakanlığının 08.11.2010 günlü ve B.13.2.SGK.010.02.00.01.03/44.831.133 sayılı yazılarıyla bildirilen emeklilik işleminin iptalini içeren işlemin iptaline, kesilen emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren yasal faizi ile birlikte ödettirilmesine, giderilemez zararlar doğacağı gibi sosyal devlet ilkesine tamamen aykırı olduğundan ve büyük mağduriyete neden olduğundan emekli aylığı kesilmesi uygulamasının tedbiren durdurulmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yüklenmesine, prim ödenen gün sayısı ve müvekkilin yaş durumu yeterli olduğundan Bağ-Kurca istenen prim durumunun emekliliğe engel olmadığının kabulüne, mümkünse davanın Karşıyaka 3.İş Mahkemesinin 2010/579 esas sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmış olup, iş bu dava Karşıyaka 1.İş Mahkemesinin E:2010/917 sırasına kaydedilmiş olup, Karşıyaka 1.İş Mahkemesi’nin 04.03.2011 gün, E:2010/917, K:2011/88 sayı ile dava dosyasının Karşıyaka 3. İş Mahkemesinin E:2010/579 sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiştir.

Karşıyaka 3. İş Mahkemesi: 06.07.2011 gün, E:2010/579, K:2011/445 sayı ile özetle, ‘’5510 sayılı yasanın geçici 4. maddesinin 5. fıkrasında belirtildiği üzere; "Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, araştırılması, azaltılması, kesilmesi ve yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldıran hükümleri de dahil 5434 sayılı hükümleri ayrıca dikkate alınır. " düzenlenmesi mevcut olup, yasanın amir hükmü karşısında davacının dava ettiği konuya ilişkin İzmir İdare Mahkemeleri görevli olduğu anlaşılmıştır.’’ demek suretiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı 09.08.2011 günlü dilekçesi ile özetle, 22 yıl 9 ay 14 günlük memuriyetinden primlerini istemeden 08.11.1991 tarihinde istifa ettiğini, istifadan sonra 3 yıl 5 ay 19 gün emlakçılık yaptığını, bunu Bağ-Kur'un saptayıp, kendisini resen Bağ-Kur'lu yaptığını, Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün 04.06.2001 tarihli dilekçesine verdiği cevapta 61 yaşını doldurduğu 01.10.2005 tarihinde emekli aylığı bağlanacağını bildirildiğini, Bağ-Kur'a olan prim borcunun ödenmesi istenmişse de maddi gücünün yetersizliği sebebi ile ödeyemediğini, 06.08.2010 günü 5. derece 2. kademe üzerinden aylık 577,01 TL emekli aylığı bağlandığını, daha sonra da Bağ-Kur’a 38.669,49 TL faiziyle birlikte prim borcu olduğundan söz edilerek emekli aylığının iptal edildiğini, oysa emekli sandığındaki hizmetinin, yaşının emeklilik için yeterli olduğunu, önce emekli sandığından emekliliğinin tespiti ve kabulü için Karşıyaka 3. İş Mahkemesine 2010/579 no.lu tespit davasını açtığını, dava içinde emekli sandığınca aylık bağlandığını, ödemelerin başladığını, dava devam ederken emekli aylıklarının iptal edildiğini, bunun üzerine Karşıyaka 1. İş Mahkemesinde 2010/917 esas no.lu davayı açtığını, birleştirme karan ile dosyanın Karşıyaka 3. İş Mahkemesi’nin 2010/579 esas sayılı dosyası ile birleştirildiğini, bilirkişi raporuna göre emekli sandığı iştirakçisi olarak 22 yıl 9 ay 14 günlük hizmeti nedeni ile 01.11.2005 tarihinden itibaren aylık bağlanması gerektiği, her ay için aylık yasal faiz yürütülmesinin uygun olacağının saptandığını belirterek, 5434 ve 5510 sayılı yasanın 4/c kapsamında 44831133 no.lu dosyasında bulunan 22 yıl 9 ay 14 günlük hizmeti nedeni ile 01.11.2005 tarihinden itibaren emeli aylığına hak kazandığının tespitine, bu tarihten itibaren hak ettiği tüm emekli aylıklarının ve emeklilikten doğan diğer haklarının hak ediş tarihi itibarı ile yasal faiziyle birlikte ödetilmesine, yasaya aykırı biçimde emekli aylığı iptal edildiğinden SGK Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik İşleri Daire Başkanlığının 08.11.2010 günlü ve 13.13.2 SGK 010.02-00.01.03/44.831.132 sayılı yazılarıyla bildirilen emeklilik işleminin iptaline ilişkin işlemin iptaline, kesilen emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren yasal faizleriyle ödetilmesine, yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İzmir 1.İdare Mahkemesi: 17.08.2011 gün, E:2011/1603, K:2011/1099 sayı ile özetle, davanın yetki yönünden reddine, dava dosyasının yetkili Ankara İdare Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Ankara 8. İdare Mahkemesi: 10.05.2012 gün, E:2012/749 sayı ile özetle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Yaşlılık Sigortasından Sağlanan Haklar ve Yararlanma Şartları başlıklı 28. maddesinde; "Yaşlılık sigortasından sigortalıya sağlanan haklar şunlardır: a) Yaşlılık aylığı bağlanması, b) Toptan ödeme yapılması, ilk defa bu Kanuna göre sigortalı sayılanlara; a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için prim gün sayısı şartı 7200 gün olarak uygulanır. ... Yukarıdaki fıkralarda belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalının çalıştığı işten ayrıldıktan, (b) bendinde belirtilen sigortalının sigortalılığa esas faaliyete son verip vermeyeceğini beyan ettikten sonra yazılı istekte bulunmaları, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıların ise istekleri üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayı alındıktan sonra ilişiklerinin kesilmesi şarttır. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için ayrıca, yazılı talepte bulunduğu tarih itibarıyla genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması zorunludur. Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir." hükmü, Geçici 17. maddesinde ise; "Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, prim borçlarının ödenmesine ilişkin Kurumca çıkarılacak genel tebliğin yayımı tarihini takip eden aybaşından itibaren 6 ay içerisinde ödememeleri halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Prim borcuna ilişkin süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez. Ancak, sigortalı ya da hak sahipleri daha sonra müracaatları tarihindeki 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanlar için de bu maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.." hükmü, 101. maddesinde ise; "Bu kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür." hükmüne yer verildiğini,anılan düzenlemeler uyarınca 5510 sayılı Kanun'un uygulanmasından kaynaklı uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde genel yetkili mahkemenin İş Mahkemeleri olarak belirlendiğini,dosyasının incelenmesinden, dava konusu işleme karşı öncelikle Karşıyaka (İzmir) 3. İş Mahkemesinde dava açıldığını, mahkemece 06.07.2011 tarih ve E:2010/579, K:2011/445 sayılı kararla davanın idari yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle görev ret kararı verilmişse de, 5510 sayılı Kanun'un 101 maddesinde bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği hükmü gözönüne alındığında, 5510 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması sebebiyle ortaya çıkan ve bakılmakta olan uyuşmazlığın, görüm ve çözümünde adli yargı yerlerinin (iş mahkemelerinin) görevli olduğunu belirterek, adli yargının görev alanına giren davanın 2577 sayılı Yasanın 14/3-a ve 15/1-a maddeleri uyarınca görev yönünden reddi gerektiğinden, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı yasa’nın 19. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının, son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının 5434 ve 5510 sayılı yasanın 4/c kapsamında 44831133 no.lu dosyasında bulunan 22 yıl 9 ay 14 günlük hizmeti nedeni ile 01.11.2005 tarihinden itibaren emeli aylığına hak kazandığının tespitine, bu tarihten itibaren hak ettiği tüm emekli aylıklarının ve emeklilikten doğan diğer haklarının hak ediş tarihi itibarı ile yasal faiziyle birlikte ödetilmesine, SGK Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik İşleri Daire Başkanlığının 08.11.2010 günlü ve 13.13.2 SGK 010.02-00.01.03/44.831.132 sayılı yazılarıyla bildirilen emeklilik işleminin iptaline ilişkin işlemin iptaline, kesilen emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren yasal faizleriyle ödetilmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Mevcut bu bilgi ve belgeler çerçevesinde; davacının 5434 Sayılı Kanuna tabi kamu görevlisi olarak görev yapmaktayken, 22 yıl 9 ay 14 gün hizmeti bulunmasına karşın 19.11.1991 tarihinde istifa suretiyle memuriyet statüsünden ayrıldığı, 25 yıl fiili hizmeti bulunmadığı için T.C. Emekli Sandığınca kendisine emekli aylığı bağlanmadığı, kesenek iadesi ya da toptan ödeme yapılmadığı, davacının daha sonra serbest emlakçı olarak çalıştığı, bu durumunu Bağ-Kur Genel Müdürlüğü’ne bildirmediği, 4.6.2002 tarihinde T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü’ne başvurarak aylık bağlanması talebinde bulunduğu, adı geçen kurumca 5434 Sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca kendisine ancak 61 yaşını dolduracağı 1.10.2005 tarihinde aylık bağlanabileceğinin bildirildiği, davacının bu işleme karşı Karşıyaka 3. İş Mahkemesine dava açtığı, bu dava derdest iken 06.08.2010 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumunca re’sen davacıya 5434 Sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca 22 yıl 9 ay 14 günlük hizmeti gözetilerek 5’nci derecenin 2. kademesi üzerinden 1.10.2005 tarihi itibariyle (61 yaşını doldurduğu tarih) aylık bağlandığı ve ödeme tarihi itibariyle birikmiş aylıklarının tahakkuk ettirildiği, ancak yine Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yapılan inceleme ve araştırmalar sonunda davacının 3 yıl 6 aylık Bağ-Kur’a tabi çalışması tespit edilerek re’sen prim borçlarının hesaplandığı ve 2829 Sayılı Kanunun 8’nci maddesi uyarınca son 3,5 yıllık çalışmasının 1479 Sayılı Kanun uyarınca Bağ-Kur’a tabi olması itibariyle T.C. Emekli Sandığı emeklisi olamayacağı, Bağ-Kur sigortalısı olarak aylık bağlanması gerektiği gerekçesiyle evvelce tesis edilen 5434 Sayılı Kanuna göre aylık bağlanması işleminin iptal edildiği, ayrıca birikmiş Bağ-Kur prim borçlarını ödemesi gerektiği, aksi halde Bağ-Kur emekli aylığının da bağlanamayacağı yolunda işlem tesis edildiği, davacının bu işlemi de adli yargıda dava konusu yaptığı, gerek adli yargı organının (Karşıyaka 3. İş Mahkemesi) , gerek idari yargı organının (Ankara 8. İdare Mahkemesi) dava konusu bakımından kendilerini görevli görmediği anlaşılmaktadır. Görüldüğü üzere ihtilafın özünü, davacıya 5434 Sayılı Kanun uyarınca aylık bağlanması işleminin re’sen iptali ve 1479 ve 2829 Sayılı Kanunlar uyarınca kendisine Bağ-Kur’dan aylık bağlanması gerektiği, ancak mevcut prim borcu nedeniyle bu aylığın da bağlanamayacağı yolundaki SGK işleminin hangi yargı kolunun görevine girdiği hususu teşkil etmektedir. Davacıya 1.10.2005 tarihi itibariyle 5434 Sayılı Kanun uyarınca emekli aylığı bağlandığı ve bu tarihin 5754 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarihinden önceki bir tarih olduğu da izahtan varestedir.

Davalı kurumca tesis edilen işleme kazandırılacak mahiyet, görevli yargı yerinin belirlenmesine de doğrudan etki edecektir. Çünkü, sözkonusu işlem salt davacının 1479 sayılı Bağ-Kur Kanununa göre emekliliğe müstehak olduğu, ancak mevcut prim borcu nedeniyle bu borç ödenmedikçe fiilen Bağ-Kur emeklilik aylığının da bağlanamayacağı yolunda bir işlem olarak kabul edilecek olursa; 5510 Sayılı Kanunun 101 nci maddesi uyarınca, doğan uyuşmazlıkta İş Mahkemelerinin (adli yargının) görevli sayılması gerektiği açıktır. Ne var ki davalı kurum işlemi, gerçekte hem davacıya daha önce 5434 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinin (c) bendi uyarınca bağlanan aylığın iptaline ve yersiz ödenen aylık tutarlarının geri alınmasına, hem de 1479 Sayılı Bağ-Kur Kanununa göre işlem görmesi gerektiğine (zorunlu üyelik nedeniyle Bağ-Kur’lu sayılmasına + kendisine bu süre için prim tahakkuk ettirilmesine + 2829 sayılı Kanun uyarınca kendisine Bağ-Kur aylığı bağlanması gerektiğine + ancak mevcut prim borcu ödenene kadar Bağ-Kur emekli aylığı da bağlanamayacağına) dair bir “birleşik-işlem” mahiyetindedir ve görev yönünden ise bu birleşik-işlemin kökeni, evvelce 5434 Sayılı Kanuna göre bağlanan emekli aylığının iptaline dayanmaktadır. Bu durumda, aşağıda izah edilecek nedenlerle, görevli yargı yerinin “idari yargı yeri” olması gerektiği kuşkusuzdur.

5510 sayılı Kanunun 101 nci maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı: 28184) davayı redle sonuçlandırmakla birlikte; söz konusu kararın Mahkememiz önündeki uyuşmazlığa ışık tutacak şekilde şu gerekçeye dayandırmıştır: “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık Sosyal Sigortacılık esasına göre faaliyet gösteren ve yaptığı, tesis ettiği işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir, Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yani sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…”

Bu durumda, 5510 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanuna göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden Sosyal Güvenlik Kurumunca tesis edilen işlem ve yapacağı muamelelerin “idari işlem” ve “idari eylem” niteliğini korumaya devam edeceği, dolayısıyla,2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-a maddesinde belirtilen idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları kapsamında bulunan,5754 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten önce emekli sandığı iştirakçisi iken istifaen memuriyet statüsünden ayrılan ve serbest çalıştığı dönemde 61 yaşını doldurması nedeniyle kendisine 5434 sayılı Kanun uyarınca emekli aylığı bağlanan, ancak bu dönemde Bağ-Kur’a tabi çalışması olduğu gerekçesiyle önceki aylık bağlama işlemi iptal edilerek, prim borcunu ödemesi halinde kendisine 1479 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlanacağı yolundaki SGK işleminin iptali istemiyle davacı tarafından açılan davanın, görüm ve çözümünün idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde idari yargı görevli olduğundan Ankara 8. İdare Mahkemesince yapılan başvurunun reddine karar vermek gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 8. İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN REDDİNE, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/268

KARAR NO: 2013/878

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-A.A., 2-H.A., 3-M.A.

Vekili : Av.A.E.

Davalı : Bağcılar Belediyesi Başkanlığı

Vekili : Av. H.S.T.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Bağcılar İlçesi, Mahmutbey Mahallesi, 3430 ada, 2 parsel sayılı taşınmazın, Merkezi İş Alanında bulunduğunu ifade ederek; bu taşınmaza davalı idarece kamulaştırmasız el atılması nedeni ile fazlaya ait talep ve dava haklarını saklı tutarak şimdilik 10.000TL'nin davalı idareden dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle süresi içinde görev itirazında bulunmuştur.

BAKIRKÖY 9.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:4.9.2012 gün ve E:2012/276 sayı ile,, davanın, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminata ilişkin bulunduğu gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında yol ve yeşil alan olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında yol ve yeşil alan olarak ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın yol ve yeşil alan olarak gösterilmesinden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davaları idari dava türleri arasında sayılmış olduğu; dava konusu uyuşmazlıkta, idarenin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında bir işleminin bulunmaması karşısında, davanın anılan Kanun’un 14. maddesinde işaret edilen bedel artırma davası niteliğinde olduğunun kabulüne olanak bulunmadığı; uyuşmazlık konusu olayda, Bağcılar Belediye Başkanlığınca hazırlanan 1/1000 ölçekli imar planı ile yol ve yeşil alan olarak ayrılan davacılar taşınmazının dava tarihine kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi ya da fiilen el atma bulunmadığı; davaya konu, idari eylemin, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun arazi ve arsa düzenlenmesine ilişkin 18. maddesinin uygulamasından kaynaklanmakta olduğu; imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı Kanun’un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinin düşünüldüğü; bu nedenle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nm 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/276 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hissedar oldukları taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL.'nin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacı vekili tarafından, dava dilekçesinde müvekkillerinin taşınmazına ne şekilde el atıldığı konusunda açıklayıcı bilgiler bulunmadığı; buna karşılık Bağcılar Belediye Başkanlığı, Fen İşleri Müdürlüğünün 17.7.2012 gün, 61888 sayılı yazısında; dava konusu taşınmazda yapılan incelemede, taşınmazın 15.09.2008 tarihli 1/1000 ölçekli Bağcılar Uygulama İmar Planında kısmen yol, kısmen de yeşil (park) alanda kaldığı, taşınmazda imar planına uygun olarak yol ve kaldırım çalışması yapıldığı, ancak taşımaz üzerinde fiili olarak park mevcut olmadığı ve park olarak ayrılan kısma yönelik fiili bir çalışmanın (el atmanın) da olmadığının tespit edildiği belirtilmiş; yine Mahkemeye sunulan 26.7.2012 havale tarihli davalı İdare cevap dilekçesinde; aynı hususa vurgu yapılmış ve dava konusu taşınmazın bir kısmının park alanında kaldığı, park alanına yönelik fiili bir elatmanın bulunmadığı, dolayısıyla park alanına yönelik inşaat izni verilmemesinin planlara dayandığı, davacının bu talebinin imar planlarında taşınmazın bir bölümünün yeşil alan olarak ayrılması şeklindeki karar ve eyleminden kaynaklandığı, dolayısıyla davacının elatma iddiası ve tazminat talebinin idari işlemden kaynaklanan tek yanlı bir eyleme yönelik olduğu savunulmuştur.

İdarelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazın bir kısmına fiilen el atılarak yol ve kaldırım çalışması yapılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Öte yandan, İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde, “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanununa uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

Bu durumda, idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü, adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/361

KARAR NO: 2013/879

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2/3. maddesi uyarınca verilen para cezasının ve aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle açılan davanın, Kabahatler Kanunu’nun 3 ve 27/8. maddesi hükümleri uyarınca İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.E.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34…….. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 1.11.2012 tarih ve GO-508258 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 1.11.2012 tarih ve 221224 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 13.11.2012 gün ve E:2012/2058, K:2012/1864 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

KARTAL 8. SULH CEZA MAHKEMESİ: 7.12.2012 gün ve D. İş:2012/1274 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına da dayanılarak itirazın görev yönünden reddine ve görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

1- 2247 sayılı Yasanın 14. maddesinde yer alan, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir.” hükmüne göre, idare mahkemesinin kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine adli yargı yerince de görevsizlik kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde, olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş olacak; hukuk alanında doğmuş bulunan bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilecektir.

2- 2247 sayılı Yasanın 19. maddesindeki “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler ” hükmüne göre ise, adli yargı yeri, davaya bakma görevinin daha önce görevsizlik kararı veren idari yargı yerine ait olduğunu belirten gerekçeli bir karar ile doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesine başvurma olanağına sahiptir. Şu kadar ki, başvuru kararının, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilmesine değin işin incelenmesinin ertelenmesi hususunu da ihtiva etmesi gerekir.

Yasakoyucu, 14. maddeye göre hukuk alanında olumsuz görev uyuşmazlığı doğması halinde her iki yargı merciince işten el çekilmiş olduğundan başvurma iradesini davanın taraflarına bırakmış iken, bu yönteme N.an daha kısa zamanda çözüme ulaşılmasını amaçladığı 19. madde ile, daha önce görevsizlik kararı veren yargı merciinden sonra davayı inceleyen yargı merciine, işten el çekmeden doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesine başvurma olanağını tanımıştır.

Olayda, adli yargı yerince, öncelikle görevsizlik kararı verilmekle birlikte, bununla yetinilmemiş, görevli merciin belirtilmesi için re’sen Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına da karar verilmiştir.

Bu haliyle, her ne kadar 2247 sayılı Yasada öngörülen yönteme uymamakta ise de, davanın taraflarınca başvuruda bulunulmadığı gözetilerek, Sulh Ceza Mahkemesince re’sen yapılan başvurunun 2247 sayılı Yasanın 19. maddesi kapsamında olduğunun kabulü ile Uyuşmazlık Mahkemesinin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerek Uyuşmazlık Mahkemesinin kuruluş amacına uygun olacağından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2. maddesi üçüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin tutanağın iptal edilmesi istemiyle açılmıştır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlığı altında düzenlenen Ek 2. maddesi, üçüncü fıkrasında, “(Ek fıkra: 31/5/2012-6321/3 md.) İlgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dâhilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezası üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanır. Ayrıca, araç her defasında altmış gün süre ile trafikten men edilir” hükmü yer almıştır.

Uyuşmazlık Mahkemesi, 2918 sayılı Yasa’nın 116. maddesi kapsamında araç tescil plakasına göre düzenlenenler dışında trafik zabıtasınca uygulanan idari para cezalarına karşı açılan davaları; bu uygulamanın idari ceza kapsamında bulunması; Yasada idari cezalarla ilgili davalarda görevli yargı yerini açıkça belli eden bir hükme yer verilmemesi; bu Yasada gösterilen adli cezalara hükmetmekle görevli mahkemeye işaret eden 112. maddeye de herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında ve göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüş iken; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra; öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varmıştır.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Saklı tutulan hükümler” başlığını taşıyan 19. maddesinde ise, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

karşılığında öngörülen belirli bir süre için kara nakil aracının trafikten alıkonulmasına ilişkin hükümlerin geçici istisnalar içinde sayıldığı dikkate alındığında; aracın altmış gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin davaya bakma görevi idare mahkemesine ait olmaktadır.

Buna göre, 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen para cezasının çözüm yerinin adli yargı, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin işlemin çözüm yerinin idari yargı olması dikkate alındığında:

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Aynı Kanunun 27. maddesine, 5560 sayılı Kanun ile eklenen sekizinci fıkrada ise; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği kurala bağlanmış, bu maddenin gerekçesinde de bu hükümle, Kabahatler Kanunu'ndaki düzenlemelerin ortaya çıkardığı bağlantı sorununa çözüm getirilmesinin amaçlandığı ifade edilmiştir.

19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı ancak; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği anlaşılmaktadır.

Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan, görev konusunda taraflar için bir müktesep hak doğmayacağı; bu nedenle, yeni bir yasayla kabul edilen görev kurallarının, geçmişe de etkili olacağı, bilinen bir genel hukuk ilkesidir.

Davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir yasa ile görevsiz hale gelmiş ise, (davanın açıldığı anda görevli olan ve fakat yeni yasaya göre görevsiz hale gelen) mahkemenin görevsizlik kararı vermesi gerekeceği; ancak, yeni yasadaki görev kuralının, değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra açılacak davalarda uygulanacağına dair intikal hükümlerinin varlığı halinde, mahkemece görevsizlik kararı verilemeyeceği açıktır.

Diğer taraftan, dava görevsiz mahkemede açılmış, bu sırada yapılan bir kanun değişikliği ile görevsiz mahkeme o dava için görevli hale gelmiş ise, mahkeme, artık görevsizlik kararı veremeyip (yeni kanuna göre görevli hale geldiği için) davaya bakmaya devam etmesi gerekir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak; idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararın (aracın geçici olarak trafikten men edilmesi) da verildiği ve birlikte dava konusu edildikleri anlaşıldığından; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.

Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesi ve aynı Kanunun 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra hükmü bir arada değerlendirildiğinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen para cezasının ve aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptali istemiyle açılan davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Kartal 8. Sulh Ceza Mahkemesi’nce yapılan başvurunun 19.madde kapsamında kabulü ile, İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kartal 8. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 13.11.2012 gün ve E:2012/2058, K:2012/1864 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/370

KARAR NO: 2013/880

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.A. (İdari yargıda)

1- Ş.A. (Adli yargıda)

2- M.A.

Davalı : İstanbul Valiliği (İdari yargıda)

İstanbul Sivil Ekipler Amirliği Müdürlüğü (Adli yargıda)

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca,sürücü belgesi sahibi davacı M.A. adına 1.10.2012 tarih ve GO-173678 seri-sıra numaralı, araç sahibi davacı Ş.A. adına 1.10.2012 tarih ve GO-173679 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanakları düzenlenerek ayrı ayrı 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanaklara istinaden araç sahibi Ş.A. adına düzenlenen 1.10.2012 tarih ve 208400 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı Ş.A., aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 2.11.2012 gün ve E:2012/1746, K:2012/1789 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacılar bu kez,idari para cezalarının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuşlardır.

KARTAL 7. SULH CEZA MAHKEMESİ: 21.1.2013 gün ve D. İş:2013/199 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına da dayanılarak görevsizlik kararı ile görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine de karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Bahri AYDOĞAN, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Metin ULUKANLIGİL’in katılımlarıyla yapılan 4.6.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir”, 19.maddesinde, “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.

(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacıların birlikte, 2918 sayılı Kanun’un Ek 2. madde-sinin üçüncü fıkrası uyarınca adlarına ayrı ayrı verilen 1.950,00 TL tutarındaki idari para cezalarının kaldırılması istemiyle adli yargı yerine itirazda bulundukları ve Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, bu işlemler ile ilgili olarak idari yargı yerine dava açılıp açılmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, idari yargı yerince verilmiş bir görevsizlik kararı da bulunmadığı, davacılardan Ş.A.’in söz konusu Trafik İdari Para Cezası karar Tutanaklarına istinaden düzenlenen araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle de idari yargı yerinde dava açtığı, Mahkemece davanın görev yönünden reddine karar verildiği, bu işlem ile ilgili olarak adli yargı yerine dava açılıp açılmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, adli yargı yerince verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, ancak Kartal 7. Sulh Ceza Mahkemesi’nce, İstanbul 7. İdare Mahkemesi ile Mahkemeleri arasında olumsuz görev uyuşmazlığı meydana geldiğinden bahisle dosyanın Mahkememize gönderildiği anlaşılmıştır.

Bu durumda, adli ve idari yargı yerlerince, konusu ve sebebi aynı olan dava sebebiyle verilmiş iki ayrı görevsizlik kararı bulunmadığından, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen koşulların oluşmaması nedeniyle, başvurunun aynı Kanun’un 27. maddesi uyarınca reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen koşulların oluşmaması nedeniyle, BAŞVURUNUN aynı Kanun’un 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/394

KARAR NO: 2013/881

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İhale işlemleri tamamlandıktan sonra taraflar arasında imzalanan sözleşmenin; feshedilmesi yolundaki Encümen Kararının iptali istemi ile açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E. Yatırım Emlak İnş. Turz. Enerji San. Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. Y.G., Av. H.Ö.

Davalı : Kütahya Belediye Başkanlığı

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkili E. Yatırım Emlak İnşaat Turz. Enerji San. Tic. Ltd. Şti’nin Kütahya Belediye Başkanlığının 08.09.2011 tarihli 2388 sayılı kararı ile Kat Karşılığı Satış İhalesine katıldığını ve Kütahya İli, 30 Ağustos Mahallesi (Atakent), 1410 ada, 1 ve 2 parselde kayıtlı taşınmazı ihale şartlarına uygun olarak aldığını, ihale sonrası davalı Belediye Başkanlığı ile müvekkili arasında Kütahya 1. Noterliğinde 03.10.2011 tarihli 22879 yevmiye no ile Gayrimenkul Kat Karşılığı Yapım Şartnamesi ve Sözleşmesi imza edildiğini, düzenlenen sözleşme gereği müvekkili şirketin proje ve inşaatla ilgili altyapı çalışmalarına başladığını ve bu sırada şirket yetkilisinin bazı önemli sağlık sorunları nedeniyle sözleşmenin 8. maddesinde belirlenen süre içerisinde artırma bedelinin ödenmesinin atlandığını, bunun üzerine davalı Belediye Başkanlığının 6.3.2012 tarih 1007 sayılı Encümen Kararı ile “İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 23.3.2012 tarih ve 1818 sayılı yazıları ile 3 Ekim 2011 tarihli noterden düzenlenen kat karşılığı inşaat sözleşmesi ile 30 Ağustos Mahallesi (Atakent), 1410 ada, 3 parsel sayılı taşınmaz E. Yatırım Emlak İnşaat Turz. Enerji San. Tic. Ltd. Şti.’ne %28 daire karşılığı +25.000,-TL bedelle kat karşılığı verilmiştir. Yüklenici firma ihalede artırıma konu olan 25.000,-TL bedeli son ödeme tarihi olan 4.1.2012 tarihine kadar ödememiştir. Sözleşmenin 8. maddesi ile 17. maddeleri ihlal edildiğinden; bu sebepten dolayı sözleşmenin iptal edilerek yatırmış oldukları kati teminatın irat kaydedilmesine, sözleşmenin 17. maddesi gereğince 100.000,00-TL’lik tazminat davası açılmasına oybirliği ile karar verilmiştir” denildiğini, sözleşmenin feshine ilişkin işlemin davacı şirkete 18.4.2012 tarihinde tebliğ edildiğini öne sürerek, 6.3.2012 gün ve 1007 sayılı Kütahya Belediyesi Encümeni kararının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ESKİŞEHİR 2. İDARE MAHKEMESİ: 18.5.2012 gün ve E:2012/442, K:2012/424 sayı ile, genel bütçeye dahil dairelerle, katma bütçeli idareler, özel idareler ve belediye hizmetlerinin ihale suretiyle karşılanması yoluna gidilmesi durumunda, ihaleye katılma koşullarının ve işin tahmini bedelinin belirlenmesi, şartnamenin hazırlanması, ilanın yapılması, tekliflerin değerlendirilmesi ve uygun bedelin tespiti ile ihalenin ita amirince onaylanmasına ilişkin işlemlerin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde tesis edileceği ve bu işlemlerin yapılması sırasında doğabilecek olan uyuşmazlıkların da idari yargı yerleri tarafından çözümleneceği, ancak ihale safhası tamamlanıp, taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra, bu sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünün ise, adli yargı yerlerine ait olduğu, dosyanın incelenmesinden, davacının 2886 sayılı Kanun hükümleri uyarınca yapılan ihale sonrasında imzalanan 3.10.2011 günlü kat karşılığı sözleşme ile mülkiyeti davalı idareye ait olan Kütahya İli, Merkez, 30 Ağustos Mahallesi, (Atakent) adresinde bulunan tapuda 1410 ada, 1 ve 2 parsel numarada kayıtlı taşınmazları aldığı, sonrasında sözleşmenin 8. ve 17. maddelerini ihlal ettiğinden bahisle sözleşmenin feshine, yatırılan kati teminatın irat kaydedilmesine ve aynı sözleşmenin 17. maddesi gereğince 100.000.-TL’lik tazminat davası açılmasına ilişkin 6.3.2012 günlü 1007 sayılı Kütahya Belediye Encümen kararının alınması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığının anlaşıldığı, bu durumda, ihale sonrasında taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümlerinin yerine getirilmediğinden bahisle sözleşmenin feshedilmesi yönündeki dava konusu uyuşmazlığın, tarafların sözleşmeden doğan alacak ve borç ilişkisi çerçevesinde incelenmesi gerektiğinden, sözleşme hükümlerinin değerlendirilmesi suretiyle çözümlenebilecek nitelikte bulunan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerlerinin görevine girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle adli yargı yerinde dava açmıştır.

KÜTAHYA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 30.10.2012 gün ve E:2012/511, K:2012/378 sayı ile, İnşaat Müteahhitliği 6762 sayılı TTK.nun 12. maddesine göre ticari iş niteliğinde olup aynı Yasanın 14. maddesine (6102 sayılı Yasanın 12. maddesi) göre bu işi yapan kimselere tacir deneceği, buna göre davacı şirketin müteahhit bir tacir olduğu, tacirin gerçek veya hükmi şahıs olabileceği 6762 sayılı TTK.nun 18. maddesine göre (6102 sayılı Yasanın 16. maddesi) kendi kuruluş veya kanunları gereğince özel hukuk hükümleri dairesinde idare edilmek ve ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il ve belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan işletmelerin tacir niteliğinde hükmü şahıslardan olacağı, 6102 sayılı TTK.nun 16/2 fıkrası gereğince belediyenin kendisinin tacir sayılamayacağı dosya davalısı doğrudan doğruya Belediye Başkanlığı olduğu gibi kat karşılığı inşaat sözleşmesini davacı şirketle bir ihaleye dayalı olarak yaptığı yani Belediye Başkanlığının bir kuruluşunun sözleşmenin tarafı olmadığı, kaldı ki taraflar arasındaki sözleşmenin dayanağı bir ihale olduğu gibi sözleşmenin 6.3.2012 tarih 1007 sayılı idari bir tasarruf olan Kütahya Belediye Encümen kararıyla fesh edildiği, davacının isteğinin sözleşmenin uygulanmasıyla ilgili olmadığı, yani ihale fesh edilmeyip sözleşmenin uygulanması sırasında doğan uyuşmazlık olsa idi (diğer bir tabirle inşaatın yapılması sırasında doğan bir uyuşmazlık gibi) adli yargının görevli olacağı, ancak sözleşmenin uygulanmadan encümen kararıyla fesh edildiği, davalı idarenin ilk ihale sonrası sözleşmeyi fesh ederek yeniden 30.10.2012 tarihinde ikinci bir ihale kararı aldığına göre Encümen kararının idari bir işlem olduğu ve bu kararın iptali ve giderek tedbir konulmasının tamamiyle idari yargının görev alanına girdiği, uyuşmazlığın istisna sözleşmesinin uygulanmasından değil sözleşmenin encümen kararıyla iptalinden kaynaklandığına göre yargı yoluna ilişkin dava şartı engelinin mevcut olduğu, 6100 sayılı HMK.nun 115,137 ile 138. maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan incelemede yargı yoluna ilişkin dava şartının olayda bulunmadığı ve tamamlanmasının da mümkün olmadığı dolayısıyla dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda yargı yoluna ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle usulden davanın reddine karar vermek suretiyle ön incelemeye son verdiği gerekçesiyle 6100 sayılı HMK.nun 114/1 fıkra (b) bendi gereğince uyuşmazlığın idari yargının görev alanına girdiğinden dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine, Mahkemelerinin Görevsizliğine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili adli ve idari yargı yerlerince verilmiş olan görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı dosyasının Mahkemesinden istenildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Mülkiyeti davalı idareye ait olan Kütahya İli, Merkez, 30 Ağustos Mahallesi, (Ata Kent) adresinde bulunan tapuda 1410 ada, 1 ve 2 parsel numarada kayıtlı taşınmazları kat karşılığı inşaat sözleşmesi ile alan davacının, sözleşmenin 8. ve 17. maddelerini ihlal ettiğinden bahisle sözleşmenin feshine, yatırılan kati teminatın irat kaydedilmesine ve aynı sözleşmenin 17. maddesi gereğince 100.000,00-TL’lik tazminat davası açılmasına ilişkin 6.3.2012 günlü 1007 sayılı Kütahya Belediyesi Encümen kararının iptali istemiyle açılmıştır.

2886 sayılı Yasa'nın 1. maddesinin birinci fıkrasında, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin, bu Yasa'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği belirtilmiş; aynı Yasa'nın 4. maddesinde, İhale: bu Yasa'da yazılı usül ve şartlarla, işin istekliler arasından seçilecek birisi üzerinde bırakıldığını gösteren ve yetkili mercilerin onayı ile tamamlanan sözleşmeden önceki işlemler şeklinde tanımlanmış ve "İhalenin sözleşmeye bağlanması" başlığını taşıyan 53. maddeden önce yer alan hükümlerde, ihale aşaması düzenlenmiştir.

Yasa'nın 1. maddesinde sayılan işlerle ilgili olarak yapılacak ihalelerde, idarede kanunilik ilkesi gereğince, idarenin çeşitli usul kurallarına uyması zorunlu olup, bu Yasa kapsamına giren bir işin veya ihtiyacın belirlenmesi, ihale yönteminin tespiti, ihale ilanı ve ihale kararı alınması sürecinden geçilmesi gerekmektedir. Tümüyle idarenin kamu gücüne dayanan, re'sen ve tek yanlı olarak tesis ettiği ihale işlemleri hakkındaki yargısal denetimin, idare hukuku ilkelerine göre idari yargı yerlerince yapılacağı tartışmasızdır. Ancak, ihalenin kesinleşmesinden sonraki işlemlerin hangi hukuki rejime tabi olacağının tespiti için: yapılan sözleşmenin konusu ile içerdiği hüküm ve koşulların niteliğinin incelenmesi gerekmektedir.

Belediye Başkanlığınca yapılan ihale sonucunda taraflar arasında imzalanan “Kütahya Belediyesi Kat Karşılığı Yapım Şartname ve Sözleşmesi”nin incelenmesinden: sözleşmenin, gerek konusu ve gerekse tarafların eşitliği ve sözleşme serbestisi ilkelerine dayanan hüküm ve koşulları itibariyle, bir özel hukuk sözleşmesi olduğu anlaşılmaktadır.

Sözü edilen sözleşmenin 6. maddesinde “İhalede belediyede kalacak bağımsız bölümler sabit kalacak, ilave olarak istenen muhammen bedelin artırımı şeklinde ihale gerçekleştirilecektir. “;

8. maddesinde “Bu şartname ve sözleşmenin 6. maddesinde belirtilen, artırıma konu olan bedel sözleşme tarihinden itibaren üç ay içersinde nakit para olarak belediyeye ödenecektir. Bu ödeme bir seferde olabileceği gibi taksitler şeklinde de üç aylık dönem içinde tamamlanabilecektir.”; ve

17. maddesinde “Yüklenici, sözleşme maddelerinden herhangi birine uymadığı, işi yarım bıraktığı, işi yapmaktan vazgeçtiği taktirde, belediye sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebilecektir. Yüklenici yazılı olarak belediyeye mazeret bildirmeden üç ay süre ile faaliyet göstermemesi durumunda işi bıraktığı anlamına gelecektir. Bu durumda yüklenici hiçbir yazılı ve sözlü uyarıya veya mahkeme kararına gerek kalmaksızın 100.000.-TL tazminat ödemeyi kabul ve taahhüt eder. Bu oran her yıl enflasyon oranında artacaktır. Ayrıca bu şartname gereği yaptığı her türlü gider ve imalatlar karşılığı olarak hiçbir şekilde maddi talepte bulunamaz.” kuralı yer almıştır.

Olayda, ihalenin kesinleşmesi ve taraflarca işin sözleşmeye bağlanmasından sonra, davacının sözleşmenin yukarıda sözü edilen 8. ve 17. maddelerini ihlal ettiğinden bahisle sözleşmenin feshine, yatırılan kat’i teminatın irat kaydedilmesine ve aynı sözleşmenin 17. maddesi gereğince 100.000,00 TL’lik tazminat davası açılmasına ilişkin Belediye Encümen kararının iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır.

Bu durum karşısında, idarenin taraf olduğu özel hukuk sözleşmesi hükümlerinin uygulanarak yükümlülüğünü yerine getirmediği nedeniyle belediye encümenince alınan kararın kaldırılmasına ilişkin davanın özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesi gerekeceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, Kütahya 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Kütahya 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.10.2012 gün ve E:2012/511, K:2012/378 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/395

KARAR NO: 2013/882

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Çocuk hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı almakla görevli mahkemelerin adli yargı mahkemeleri olduğundan hareketle, bu konu ile bağlantılı ve ilişkili olan uyuşmazlığa konu çocuğun yetiştirme yurdunda kaldığının ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespiti istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Z.E.

Davalı : Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. M.B.

O L A Y : Davacı 16.09.2011 günlü dilekçesinde; ‘’ Ben Besni yetiştirme yurdunda 1991 yılında kaldığım halde hakkımda koruma kararı verilmemiştir. Bu nedenle yetiştirme yurdunda kalanların faydalandığı imkanlardan faydalanamadım. Halen de faydalanamamaktayım.

Benzer durumda olan arkadaşlar ekte sunduğum kararda olduğu gibi yetiştirme yurdunda kaldıklarını mahkeme aracılığıyla tespit ettirdikten sonra sunulan imkanlardan faydalanmışlardır.

Ben çeşitli defalar başvurduğum halde bu başvurularım hakkımda koruma kararı verilmediği için reddedilmiştir.

Son olarak ekte sunduğum yazıyı Adıyaman Valiliği aracılığıyla Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden aldım. Ancak bu belge de geriye doğru koruma kararı veremedikleri için mahkemeye başvurmam gerektiği tarafıma bildirilmiştir.

Benim reşit olmadığım ve vasi, veli ve vekilimin olmadığı bir dönem için kurumun re’sen yapması gereken işlemi yapmamasından sorumlu tutulmam hukuka aykırıdır.

Bu nedenle hakkımda 11.03.1991 yılında 4 ay Besni Yetiştirme Yurdunda kaldığımın ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesi gerekmektedir.’’ demek suretiyle 11.03.1991 yılında 4 ay Besni Yetiştirme Yurdunda kaldığının tespitine, bu nedenle koruma kararı verilenlerin faydalandığı imkanlardan faydalanması gerektiğine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Adıyaman 2.Asliye Hukuk Mahkemesi: 08.12.2011 gün, E:2011/647, K:2011/806 sayı ile özetle, Davacının, davalı idarenin belli bir işlem yapması yönünde zorlayıcı bir hüküm kurulmasını istediğine göre, böyle bir uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı yeri olduğundan bahisle 6100 Sayılı HMK'nun 114/1-c uyarınca davanın İdare Mahkemesi’nin görevine girmesi nedeniyle dava dilekçesinin reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı 28.02.2012 günlü dilekçesinde; ‘’Ben Besni yetiştirme yurdunda 1991 yılında kaldığım halde hakkımda koruma kararı verilmemiştir. Bu nedenle yetiştirme yurdunda kalanların faydalandığı imkanlardan faydalanamadım. Halen de faydalanamamaktayım.

Benzer durumda olan arkadaşlar ekte sunduğum kararda olduğu gibi yetiştirme yurdunda kaldıklarını mahkeme aracılığıyla tespit ettirdikten sonra sunulan imkânlardan faydalanmışlardır.

Ben çeşitli defalar başvurduğum halde bu başvurularım hakkımda koruma kararı verilmediği için reddedilmiştir.

Son olarak ekte sunduğum yazıyı Adıyaman Valiliği, aracılığıyla Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden aldım. Ancak bu belge de geriye doğru koruma kararı veremedikleri için mahkemeye başvurmam gerektiği tarafıma bildirilmiştir.

Benim reşit olmadığım ve vasi, veli ve vekilimin olmadığı bir dönme için kurumun re’sen yapması gereken işlemi yapmamasından sorumlu tutulmam hukuka aykırıdır.

Ben kaldığım sürece her ay aylık alıyordum. Kurumun her türlü imkânlarından faydalanıyordum.

Bu konuda Adıyaman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2011/647 E ve 2011/806 K sayılı dosyasıyla açtığım davada görevsizlik kararı verilmiştir. Bu kararda talep ettiğimiz haklarımızın idare mahkemesi aracılığıyla sağlanması gerekmektedir.

Bu nedenlerle hakkımda 11/3/1991 tarihinden itibaren 4 ay yetiştirme yurdunda kaldığımın ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesi gerekmektedir.’’ demek suretiyle 11.03.1991 tarihinden itibaren 4 ay Besni Yetiştirme Yurdunda kaldığının tespiti ile bu nedenle Koruma Kararı Verilmemesi işleminin iptaline, Koruma kararı verilenlerin faydalandığı imkânlardan faydalanması gerektiğine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Şanlıurfa İdare Mahkemesi: 21.03.2012 gün, E:2012/584, K:2012/431 sayı ile özetle, davanın görüm ve çözümünde Ankara İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğundan bahisle davanın yetki yönünden reddine, dosyanın yetkili Ankara İdare Mahkemesine gönderilmesine kara vermiştir.

Ankara 9.İdare Mahkemesi: 06.07.2012 gün, E:2012/991, K:2012/1121 sayı ile özetle, ‘’…davacının 11.03.1991 tarihinden itibaren 4 ay süreyle Adıyaman İli Besni İlçesi Yetiştirme Yurdunda kaldığının tespiti ile bu nedenle koruma kararı verilmemesi işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmış olmakla, dava dilekçesinde dava konusu işlemin tarih ve sayısı ile tebliğ tarihinin belirtilmediği ve işlemin dava dosyasına ibraz edilmediği görüldüğünden, 2577 sayılı Yasanın yukarıda aktarılan 3.maddesine aykırı bir durum oluştuğu açıktır.

Öte yandan, davacının 11.03.1991 tarihinden itibaren 4 ay süreyle Adıyaman İli, Besni İlçesi Yetiştirme Yurdunda kaldığının tespiti isteminin de, 2577 sayılı Yasada öngörülmeyen bir şekilde, tespit ve idari işlem niteliğinde yargı kararı verilmesine yönelik bir isteme ilişkin olması nedeniyle dava dilekçesi bu yönüyle de 2577 sayılı Yasanın 3.maddesine aykırı olduğu görülmektedir.’’ demek suretiyle, dava dilekçesinin reddine karar vermiştir.

Davacı 14.08.2012 günlü dilekçesinde; ‘’İptalini istediğimiz işlem Adıyaman Valiliği Erkek Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü’nün 20.10.2012 tarih ve B.17.0.SÇE.4.02.09.152./417 sayı numaralı işlemidir.

Benzer durumda olan arkadaşlar yetiştirme yurdunda kaldıklarını mahkeme aracılığıyla tespit ettirdikten sonra sunulan imkânlardan faydalanmışlardır.

Ben çeşitli defalar başvurduğum halde bu başvurularım hakkımda koruma kararı verilmediği için reddedilmiştir.

Benim reşit olmadığım ve vasi, veli ve vekilimin olmadığı bir dönme için kurumun re’sen yapması gereken işlemi yapmamasından sorumlu tutulmam hukuka aykırıdır.

Ben kaldığım sürece her ay aylık alıyordum. Kurumun her türlü imkânlarından faydalanıyordum.

Bu nedenlerle hakkımda 11/3/1991 tarihinden itibaren 4 ay yetiştirme yurdunda kaldığımın ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesi gerekmektedir.’’ demek suretiyle 11.03.1991 tarihinden itibaren 4 ay Besni Yetiştirme Yurdunda kaldığının tespiti ile bu nedenle Koruma Kararı Verilmemesi işlemi olan Adıyaman Valiliği Erkek Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü’nün 20.10.2012 tarih ve B.17.0.SÇE.4.02.09.152./417 sayı numaralı işlemin iptaline, Koruma kararı verilenlerin faydalandığı imkânlardan faydalanması gerektiğine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 9.İdare Mahkemesi: 07.09.2012 gün, E:2012/1335, K:2012/1251 sayı ile özetle, ‘’…davacı tarafından verilen yenileme dilekçesinde, 2577 sayılı Yasanın 3.maddesine aykırı olarak, işlem tarihinin sehven 20.10.2012 olarak belirtildiği, işlemin tebliğ tarihinin belirtilmediği ve işlemin dilekçe ekinde sunulmadığı, ayrıca, anılan karada, idari işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceğinin belirtilmesine karşın, yenileme dilekçesinde bu hususa aykırı olarak yetiştirme yurdunda kaldığının tespiti ve koruma kararı verilenlerin faydalandığı haklardan faydalanmasına karar verilmesi istemine yer verildiği anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, davacı tarafından, yukarıda belirtilen hususlara uygun olarak iki nüsha halinde düzenlenecek yenileme dilekçesiyle dava açılması, ayrıca, dava dilekçesinde, dava konusu olayla ilgili Adıyaman 2.Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada verilen görevsizlik kararı üzerine bakılan davanın açıldığının belirtildiği görülmekle, davacı tarafından verilecek yenileme dilekçesinde, anılan kararın kesinleşme tarihinin belirtilmesi ve kararın dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir.’’ demek suretiyle, dava dilekçesinin reddine karar vermiştir.

Davacı 22.10.2012 günlü dilekçesinde; ‘’ Benim hakkımdaki Adıyaman Valiliği Erkek Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü’nün 20.10.2011 tarih ve B.17.0.SÇE.4.02.09.152./417 sayılı kararın iptalini talep ediyorum.

Ben Besni yetiştirme yurdunda 1991 yılında kaldığım halde hakkımda koruma kararı verilmemiştir. Bu nedenle yetiştirme yurdunda kalanların faydalandığı imkanlardan faydalanamadım. Benzer durumda olan arkadaşlar yetiştirme yurdunda kaldıklarını mahkeme aracılığıyla tespit ettirdikten sonra sunulan imkânlardan faydalanmışlardır. Ben çeşitli defalar başvurduğum halde bu başvurularım hakkımda koruma kararı verilmediği için reddedilmiştir. Son olarak ekte sunduğum yazıyı Adıyaman Valiliği aracılığıyla Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden aldım. Ancak bu belge de geriye doğru koruma kararı veremedikleri için mahkemeye başvurmam gerektiği tarafıma bildirilmiştir. Benim reşit olmadığım ve vasi, veli ve vekilimin olmadığı bir dönme için kurumun re’sen yapması gereken işlemi yapmamasından sorumlu tutulmam hukuka aykırıdır. Ben kaldığım sürece her ay aylık alıyordum. Kurumun her türlü imkânlarından faydalanıyordum. Bu konuda Adıyaman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2011/647 E ve 2011/806 K sayılı dosyasıyla açtığım davada görevsizlik kararı verilmiştir. Bu kararda talep ettiğimiz haklarımızın idare mahkemesi aracılığıyla sağlanması gerekmektedir. Bu nedenlerle hakkımda 11/3/1991 tarihinden itibaren 4 ay yetiştirme yurdunda kaldığımın ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesi gerekmektedir.’’ demek suretiyle Adıyaman Valiliği Erkek Yetiştirme Yurdu Müdürlüğü’nün 20.10.2011 tarih ve B.17.0.SÇE.4.02.09.152./417 sayı numaralı işlemin iptali ile, 11.03.1991 tarihinden itibaren 4 ay Besni Yetiştirme Yurdunda kaldığının tespiti ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 9.İdare Mahkemesi: 22.11.2012 gün, E:2012/1717 sayı ile özetle, ‘’2828 Sosyal Hizmetler Kanununun 21. maddesinde, "Kurum, korunmaya, bakıma, yardıma muhtaç aile, çocuk, özürlü ve yaşlılar ile sosyal hizmetlere muhtaç diğer kişileri tespit ve incelemekle görevlidir. Bu kişilerin Kuruma duyurulmasında ve incelemeye ilişkin olarak Kurum ile işbirliğinde bulunulmasında mahalli mülki amirler, sağlık kuruluşları ve köy muhtarları ile genel kolluk kuvvetleri ve belediye zabıta memurları yükümlüdürler." hükmüne; aynı Kanunun 22. maddesinde de, "Korunmaya muhtaç çocukların reşit oluncaya kadar bu Kanun hükümlerine göre Kurumca kurulan sosyal hizmet kuruluşlarında bakılıp yetiştirilmeleri ve bir meslek sahibi edilmeleri hususundaki gerekli tedbir kararı yetkili ve görevli mahkemece alınır. Bu karar için gerekli belgeler Kurumca düzenlenir ve ilgili mahkemeye gönderilir. Haklarında derhal korunma tedbiri alınmasında zorunluluk görülen çocuklar mahkeme kararı alınıncaya kadar, bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda veya aile yanında mahalli mülki amirin onayı alınmak suretiyle bakım altına alınır." hükmüne yer verilmiştir.

Her ne kadar, Adıyaman 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.12.2011 tarih ve E:2011/647, K:2011/806 sayılı kararında, davacının isteminin, davalı idarenin belli bir işlem yapması yönünde zorlayıcı bir hüküm kurulmasına yönelik olması nedeniyle davanın idare mahkemelerince çözümlenmesi gerektiğinden bahisle görevsizlik kararı verilmiş ise de, esas olarak davacı hakkında koruma kararı verilip verilmeyeceğinin tespitine ilişkin bulunan dava konusu uyuşmazlığın 2828 sayılı Kanunun yukarıda yer alan hükümleri uyarınca adli yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.’’ demek suretiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27.maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı yasa’nın 19.maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının, son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, yetiştirme yurdunda kaldığı halde hakkında koruma kararı verilmediğinden yetiştirme yurdunda kalanların faydalandığı imkanlardan faydalanamadığı iddiasında bulunan davacının, 11.03.1991 tarihinden itibaren 4 ay Besni Yetiştirme Yurdunda kaldığının ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespiti istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, Adıyaman Valiliği Erkek Yetiştirme Yurdu Müdürlüğünün 20.10.2011 gün, B.17.0.SÇE.4.02.09.152./417 sayı numaralı yazısında Z.E.'in, Valilik Makamının 11.03.1991 tarih ve 119 sayılı onayı ile yetiştirme yurduna geçici olarak yerleştirildiği, ancak 18 yaşını doldurduğunda koruma kararı alınmadan kuruluştan ilişiğinin kesildiğinin tespit edildiği belirtilmiştir.

2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun Tespit ve İnceleme başlıklı 21.maddesinde; ''Kurum, korunmaya, bakıma, yardıma muhtaç aile, çocuk, özürlü ve yaşlılar ile sosyal hizmetlere muhtaç diğer kişileri tespit ve incelemekle görevlidir.

Bu kişilerin Kuruma duyurulmasında ve incelemeye ilişkin olarak Kurum ile işbirliğinde bulunulmasında mahalli mülki amirler, sağlık kuruluşları ve köy muhtarları ile genel kolluk kuvvetleri ve belediye zabıta memurları yükümlüdürler.''

Koruma Kararı başlıklı 22.maddesinde; ''Korunmaya muhtaç çocukların reşit oluncaya kadar bu Kanun hükümlerine göre Kurumca kurulan sosyal hizmet kuruluşlarında bakılıp yetiştirilmeleri ve bir meslek sahibi edilmeleri hususundaki gerekli tedbir kararı yetkili ve görevli mahkemece alınır. Bu karar için gerekli belgeler Kurumca düzenlenir ve ilgili mahkemeye gönderilir.

Haklarında derhal korunma tedbiri alınmasında zorunluluk görülen çocuklar mahkeme kararı alınıncaya kadar, bu Kanuna göre kurulmuş kuruluşlarda veya aile yanında mahalli mülki amirin onayı alınmak suretiyle bakım altına alınır.''

Korunma Kararının Süresi ve Kaldırılması başlıklı 24.maddesinde; ''Korunma kararı genel olarak çocuk reşit olana kadar devam eder. Ancak bu karar, korunma kararına neden olan şartların ortadan kalkması halinde Kurum yetkililerinin önerisi üzerine mahkemece çocuk reşit olmadan önce kaldırılabileceği gibi reşit olduktan sonra da çocuğun rızası alınmak şartıyla devamı hususunda karar verilebilir. Reşit olduktan sonra korunma kararının devamı aşağıda belirtilen şartlara bağlıdır.

a) 18 yaşını tamamlamış olan korunmaya muhtaç çocuklardan;

1.Ortaöğrenime devam edenlerin 20 yaşına kadar,

2.Yükseköğrenime devam edenlerin 25 yaşına kadar korunma kararları uzatılabilir.

b) Öğrenime devam etmeyen 18 yaşını doldurmuş çocukların bir iş veya meslek sahibi edilerek kendi kendilerine yeterli olabilmelerinin sağlanması amacıyla 20 yaşına kadar korunma kararları uzatılabilir.

Bunlardan korunma kararı kalkmış; ancak tek başına yaşamını sürdüremeyecek durumda bulunan kız çocukları, Kurumca himaye olunur. Bu çocukların emek karşılığı iaşe, ibate ve harçlıkları Kurumca karşılanmak kaydıyla Kurum hizmetlerinde çalışmaları da sağlanabilir.

· Bedensel, zihinsel ve ruhsal özürleri nedeniyle sürekli bakıma muhtaç durumda bulunan ve çalışmaktan aciz olan Çocukların korunma kararı uzatılır.

Korunma kararı kalkan çocukların Kurumla ilişkilerinin devamı sağlanır. Bu çocuklara gerektiğinde imkanlar ölçüsünde Kurumca yardımcı olunur.'' hükümleri yer almaktadır.

10.08.2003 gün, 25195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Medeni Kanunun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 3.maddesi Çocuğun Korunması başlıklı olup, ilgili maddede; ''Türk Medeni Kanununun 346 ve 347 nci maddelerinde belirtilen durumlarda hakim, çocuğun korunması için onun bir aile yanına veya bir kuruma yerleştirilmesine karar verebilir. Bu halde, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 22 nci maddesine göre ilgili mahkemeden korunma kararı alınır.'' hükmü yer almaktadır.

23.12.2006 gün, 26386 sayılı Çocuk Koruma Kanununa Göre Verilen Koruyucu Ve Destekleyici Tedbir Kararlarının Uygulanması Hakkında Yönetmeliğin Acil Korunma Kararı Alınması başlıklı 7.maddesinde; ''Derhal korunma altına alınmasını gerektiren bir durumun varlığı halinde çocuk, sağlık kontrolü yaptırıldıktan sonra Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından bakım ve gözetim altına alınır.

Acil korunma kararının alınması için Kurum tarafından çocuğun Kuruma geldiği tarihten itibaren en geç beş gün içinde çocuk hakimine müracaat edilir. Hakim tarafından, üç gün içinde talep hakkında karar verilir. Hakim, çocuğun bulunduğu yerin gizli tutulmasına ve gerektiğinde kişisel ilişkinin tesisine karar verebilir.

Acil korunma kararı alınıncaya kadar geçen sürede çocuk; Aile ve Sosyal Politikalar il müdürünün oluruna istinaden Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının hizmet modellerinden yararlandırılır.

Acil korunma kararı en fazla otuz günlük süre ile sınırlı olmak üzere verilebilir. Bu süre içinde Kurumca çocuk hakkında sosyal inceleme yapılır. Kurum, yaptığı inceleme sonucunda, tedbir kararı alınmasının gerekmediği sonucuna varırsa bu yöndeki görüşünü ve sağlayacağı hizmetleri hakime bildirir. Çocuğun, ailesine teslim edilip edilmeyeceğine veya uygun görülen başkaca bir tedbire hakim tarafından karar verilir.

Kurum, çocuk hakkında tedbir kararı alınması gerektiği sonucuna varırsa hakimden koruyucu ve destekleyici tedbir kararı verilmesini talep eder.'' hükmü yer almakta olup, ilgili kanun maddesinde koruma kararının çocuk hakimi tarafından alınacağı belirtilmiştir.

Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararı Alınmasında Yetki ve Usul başlıklı 8.maddesinde de; ''Çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı; çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya re'sen çocuğun menfaatleri bakımından kendisinin, ana, baba, vasisi veya birlikte yaşadığı kimselerin bulunduğu yerdeki çocuk hakimince alınır.

Çocuk mahkemesi bulunmayan yerlerde, bu mahkeme kurulup göreve başlayıncaya kadar hakkında kovuşturma başlatılmış olanlar hariç, korunma ihtiyacı olan çocuklar hakkında tedbir kararları, aile mahkemeleri kurulan yerler bakımından bu mahkemeler, kurulu bulunmayan yerler bakımından asliye hukuk mahkemelerince alınır. '' hükmü yer almakta olup, böylece çocuk hakkında tedbir kararı almakla görevli olan mahkemelerin yukarıda zikredilen adli yargı mahkemeleri olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler ışığında, çocuk hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı almakla görevli mahkemelerin adli yargı mahkemeleri olduğundan hareketle, bu konu ile bağlantılı ve ilişkili olan uyuşmazlığa konu çocuğun yetiştirme yurdunda kaldığının ve bu dönem için koruma kararı verilmesi gerektiğinin tespiti istemiyle açılan davaya bakmakla görevli mahkemelerin de adli yargı mahkemeleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde adli yargı görevli olduğundan Ankara 9. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile, Adıyaman 2.Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 9. İdare Mahkemesinin, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Adıyaman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 08.12.2011 gün, E:2011/647, K:2011/806 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/403

KARAR NO: 2013/883

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : Y.E.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 3.9.2012 tarih ve GN-594480 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 3.9.2012 tarih ve 197235 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 6. İDARE MAHKEMESİ: 31.10.2012 gün ve E:2012/1498, K:2012/1980 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

İSTANBUL 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 14.12.2012 gün ve D. İş:2012/6651, K:2012/6651 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 4.6.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla,idari yargı dosyasının getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

Uyuşmazlığın çözümü için, aracın altmış gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin karar, 2918 ve 5326 sayılı Kanunlar uyarınca incelendiğinde, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari bir işlem olduğu, 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde aracın geçici olarak trafikten men edilmesi hususunun trafik ve sulh ceza mahkemelerinin görevine dahil edilmediği ve 5326 sayılı Kanun’un 19. maddesinde, diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için kara nakil aracının trafikten alıkonulmasına ilişkin hükümlerin geçici istisnalar içinde sayıldığı dikkate alındığında; aracın altmış gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin davaya bakma görevi idare mahkemesine ait olmaktadır.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde " (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 6. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nin 31.10.2012 gün ve E:2012/1498, K:2012/1980 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/406

KARAR NO: 2013/884

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : Ç.İ.

Davalı : Trf. Dent. Şb. Müd. Sivil Trf. Ekipler Amirliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, sürücü belgesi sahibi davacı adına 16.11.2012 tarih ve GO-506176 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

ÜMRANİYE 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 23.11.2012 gün ve D. İş:2012/1167 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 6. İDARE MAHKEMESİ: 11.12.2012 gün ve E:2012/2258, K:2012/2500 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının kesinleşme durumunu gösterir onaylı örneğinin getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde " (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 6. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nin 11.12.2012 gün ve E:2012/2258, K:2012/2500 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/424

KARAR NO: 2013/885

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : O.T.

Vekilleri : Av. M.Ş.G., Av. N.G.

Davalılar : 1- Muratpaşa Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

2- Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. R.O.

3- Antalya İl Özel İdaresi

Vekili : Av. M.K.

O L A Y : Davacının vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, Demircikara Mahallesinde bulunan 6380 Ada 1 parsel sayılı taşınmazın, yaklaşık 10-15 yıl önce yapılan ve kesinleşen imar düzenlemesi ile davalılar tarafından ilkokul alanı olarak ayrıldığını ancak, davalıların bu güne değin pasif ve suskun kalmak ve taşınmaz üzerinde işlem tesis etmemek sureti ile taşınmaza kamulaştırmasız el attıklarını; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7., 3194 sayılı İmar Kanunun 10.maddesine aykırı olarak; uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeni ile davalı idarece, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek sureti ile taşınmaza müdahale edilmesinin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliği olduğunu; idarenin bu eyleminin, kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli olduğunu; Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin E:2010/17128, K:2011/5077 sayılı, 22.03.2011 tarihli kararında bu duruma işaret edildiğini; davalıların taşınmaza bu şekilde el koymasının, Anayasanın 35.maddesi ile Medeni yasanın 683.maddesine aykırı olduğunu ifade ederek; taşınmaza davalılar tarafından kamulaştırmasız el atıldığı için ve açmış oldukları davanın belirsiz alacak davası olduğu da göz önünde tutularak, fazlaya ilişkin tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00.TL (On Bin TL) tutarındaki kamulaştırmasız el atma bedelinin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı ile Antalya İl Özel İdaresi vekilleri, süresi içinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:19.10.2012 gün ve E:2012/212 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma nedeniyle açıldığı gerekçesiyle, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında ilkokul alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında ilkokul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL'si bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Aynı Kanun'un 18. maddesinde, “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez.

(Değişik üçüncü fıkra: 3/12/2003-5006/1 md.) Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.

Düzenleme ortaklık paylarının toplamı, yukarıdaki fıkrada sözü geçen umumi hizmetler için, yeniden ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olduğu takdirde, eksik kalan miktar belediye veya valilikçe kamulaştırma yolu ile tamamlanır.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez…” hükmü yer almıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden, Antalya, Muratpaşa İlçesi, Demircikara Mahallesi 6380 ada 1 parsel nolu taşınmazın, imar planında ilköğretim alanı alarak ayrıldığı; taşınmaz üzerinde okul binası bulunmadığı; söz konusu taşınmaz için alınmış her hangi bir kamulaştırma kararı bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla İlkokul Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.10.2012 gün ve E:2012/212 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/425

KARAR NO: 2013/886

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : R.B.

Vekilleri : Av. V.Ö., Av. Ş.Ç.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.E.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara İli, Mamak İlçesi, Çiğiltepe Mahallesinde kain 15698 ada 3 parsel sayılı taşınmaza, 69900 nolu imar planı gereğince Çocuk Bahçesi olarak ayrılmak suretiyle hukuken el atıldığını; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2011/17580 E. 2011/20948 K. sayılı 13/12/2011 tarihli son içtihadı ile uzlaşmaya gidilmeden dava açılabileceğine karar verildiğini, idare ile uzlaşmak istemediklerini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun da 15/12/2010 tarihli son içtihadı ile fiili el atma olmadan da hukuki el atmayı kamulaştırmasız el atma olarak kabul ederek taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiğine hükmetmiş bulunduğunu; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21/03/2010 tarih 2010/16894 E. 2011/4865 K. sayılı ilamında da; malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenmesi gerektiğine hükmettiğini ifade ederek; müvekkilinin taşınmazına davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın kamulaştırmasız el atılması nedeniyle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile kamulaştırmasız el atma tazminatına ilişkin miktarı belirsiz alacaklarının şimdilik 1.000,00 TL.’sinin tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:16.10.2012 gün ve E: 2012/276 sayı ile, Yargıtay 5.hukuk Dairesinin süre gelen uygulamasına göre kamulaştırmasız el atmaya ilişkin davaların adli yargıda çözümlenmesi cihetine gidildiği gerekçesiyle, davalının görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında çocuk bahçesi alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında çocuk bahçesi alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL bedelin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Mamak Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün, 16.9.2011 gün ve 2071116641sayılı yazısının incelenmesinden; dava konusu taşınmazın İmar ve İskan Bakanlığı Planlama İmar Genel Müdürlüğünün 10.02.1977 tarih ve 1412 sayılı yazıları ile onaylanan 69900 nolu "Çiğiltepe Askeri Lojmanları” imar planı kapsamında kaldığı, ilgili plan kapsamında 15698 ada 3 parselin Çocuk Bahçesi Alanına ayrıldığı; 69900 nolu plana ait plan notlarında, Lojman Binalarına ait yapılaşma koşullarının belirtildiği, özel kullanımlara ait yapılaşma koşullarının belirlenmediği; 5002 m2 yüzölçümlü 15698 ada 3 parselin 111 hissedarının bulunduğu, bunların şahıslardan oluştuğu, parsel üzerinde herhangi bir el koyulma mevcut olmayıp, Çiğiltepe Askeri Lojmanları tel çit sınırı dışında, üzerinde herhangi bir yapılaşma bulunmayan bir parsel olduğu anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla çocuk bahçesi alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.10.2012 gün ve E:2012/276 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/426

KARAR NO: 2013/887

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-İ.İ., 2-H.İ., 3-M.İ.

Vekilleri : Av.Ü.T. - Av.H.T.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.H.Ş.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.K.

O L A Y : Davacıların vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Yenimahalle İlçesi, Susuz-İmar Mahallesinde bulunan 44744 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Rekreasyon alanı ” olarak ayrıldığını, bu ayrılış amacına uygun olarak 3194 sayılı yasanın 10. maddesi amir hükmü uyarınca davalı İdareler tarafından 5 yıllık süre içinde kamulaştırılma işlemi yapılarak hisse bedelinin müvekkillerine ödenmesi gerekirken, bugüne değin, süre geçmesine rağmen Davalılar tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığını; Yargıtay H.G.K.’nun 15/12/2010 günlü 2010/5-662/651 sayılı kararı doğrultusunda Davalı İdareler tarafından fiilen el konulduğu kabul edilen bu yerdeki Müvekkillere ait hisse bedelinin Davalılardan 2942 sayılı yasanın geçici 6.maddesi ve bu maddeyi değiştiren 6111 sayılı yasanın geçici 2.maddesi gereğince tazminat olarak ödenmesini talep etme haklarının doğduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, dava konusu taşınmazdaki müvekkillerinin toplam hisse bedelleri tutarından, şimdilik, 2.000-TL kamulaştırmasız el atma bedelinin tazminat olarak, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle; adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 15. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 28.12.2012 gün ve E:2012/71 sayı ile, dava konusu taşınmazın hukuki kamulaştırmasız el atma nedeniyle ikame edilmiş olduğu, davalılar tarafından yapılan imar düzenlenmesinden kaynaklanan işlem nedeniyle davanın idare yargı yerinde görülmesi gerektiği nedenleri ile yargı yeri görev itirazında bulunmuş ise de, kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan ihtilafların 2942 sayılı yasa hükümleri uyarınca taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesi konusunda özel yetki düzenlenmesinin bulunduğu, her ne kadar Danıştay Başsavcılığınca benzer nitelikte bir kısım davalarda imar planı düzenlenmesi işleminin idari işlemle bu nedenle ihtilafın idari yargıda görülmesinden kaynaklanan yargı yeri görev uyuşmazlığı çıkarıldığı bilinmekte ise de, yasa ile özel görev düzenlenmesinin yapılmış olduğu hallerde genel görev düzenlenmesinin geçerli olmayacağı, davanın idari yargıda görülmesinde dahi yasa hükümlerinin 2942 sayılı yasa hükümlerine göre bilirkişi tayin olunup yargılamanın yapılmasının gerekli olduğu ancak açıklandığı üzere özel görev düzenlenmesi yapılmış olduğundan ve 2942 sayılı yasa hükümleri uyarınca da taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinin açıkça yetkili ve görevli olarak belirlenmiş olduğu gerekçesiyle; davalıların ayrı ayrı yargı yeri görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000 TL bedelin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığının savunmasında;44744 ada 1 nolu parselin, Belediye Meclisinin 17.11.1999 gün ve 320 sayılı kararıyla uygun görülüp, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının 20.01.2000 gün ve 06BBB.08.04 İM. 1.2./OP.659/7346/99( 1957-1958)311 sayılı yazısı ile onaylanan 1/1000 Ölçekli Susuz II-Etimesgut Kuzeyi Uygulama İmar Planı kapsamında ve bu planın uygulaması Belediye Encümeninin 20.04.2000 gün ve 1047 sayılı kararıyla onaylanan 84184 no.lu parselasyon planı kapsamında Kaks:0.1010 yapılaşma koşulu ile “rekreasyon alanı” kullanımında kaldığı; dava konusu parselin 3194 sayılı İmar Kanunun 18.maddesi Uyarıca Yapılacak ve Arsa Düzenlenmesi ile İlgili Yönetmeliğin 12.Maddesine göre göre “Düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında pay verilmek suretiyle hisselendirilir.” hükmü doğrultusunda KOP alanı olarak değerlendirildiği; 84184 no.lu parselasyon planının 18.plan notunda “18.Kentsel Rekreasyon Alanları, alanın mevcut kullanım ve topografık özellikleri dikkate alınarak projelendirilecek özel planlama alanlarıdır. Bu alanın projeleri ve uygulamaları özel proje yapılarak uygulamaya açılır ve ilgili belediyesince yaptırılarak uygulanır. Bu alanda sadece rekreasyonla ilgili tesisler yapılacaktır (lokanta, gazino, büfe, açık hava tiyatrosu, açık kapalı spor tesisleri, çocuk bahçeleri, oyun alanları, piknik ve eğlence yerleri vb). Bu alanlarda KAKS:0.10'u geçemez” denildiği, maliklerince de bu çerçevede değerlendirilebileceği, yani maliklerin de dava konusu taşınmazda tasarrufta bulunup yatırım yapabilecekleri, dolayısıyla hissedarların parsel üzerindeki haklarının saklı kaldığı ifade edilmiştir.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Rekreasyon Alanı kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 15. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.12.2012 gün ve E:2012/71 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/427

KARAR NO: 2013/888

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ü.

Vekili : Av. F.Y.

Davalılar : 1- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. C.G.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.K.

3- Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Ankara ili - Mamak İlçesi - İvedik Mah- Tilkiler Çiftliği mevkii - 41494 ada - 1 parselde, 41495 ada - 1 parselde ve 41488 ada - 1 parselde bulunan taşınmazda hissedar olduğunu; belirtilen taşınmazın, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 26.01.1989 gün ve 12 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli "Macun N.ım İmar Planı” doğrultuda hazırlanarak Yenimahalle Belediye Meclisi’nin 31.05.1995 gün ve 75 sayılı kararı ile uygun görülerek, Ankara B.Şehir Bld. Bşk.lığı.’nın 2963-8890/95(203,204,205 ) sayılı yazısı ile onaylanan 1/1000 ölçekli “Güneşevler Kuzeyi Uygulama İmar Planı" ile Yenimahalle Belediye Encümeninin 16.06.1998 gün ve 1662 sayılı kararı ile onaylanan 84129 no’lu parselasyon planı kapsamında kaldığını; söz konusu onanlı planlar kapsamında davacının paydaşı olduğu dava konusu 41495 ada 1 parselin "belediye hizmet alanı”, 41494 ada 1 parselin “Pazar alanı”, 41488 ada 1 parselin "kreş alanı” kullanımında kaldığını; bu taşınmazların, 1989 yılından beri belirtilen hizmetler için kamu hizmetine tahsis edilmesine rağmen, bugüne kadar üzerinde tahsis amacına uygun bir tesis kurulmadığını; taşınmazın kamulaştırılması ya da mülkiyet hakkını kısıtlayan tahsis amacı dışına çıkarılması talebiyle yapılan başvuruların sonuçsuz kaldığını; taşınmaz üzerinde idarenin devamlılık arzeden bir hak ihlalinin sözkonusu olduğunu, bu durumun Anayasa’nın 35. Maddesine aykırılık oluşturduğunu; 1989 yılından beri imar planında belirtilen hizmetlere tahsis edilen ve uzun yıllar kamulaştırılmayan taşınmazlarda inşaat yapma olanağının bulunmadığını ifade ederek; fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile 1.000.00-TL kamulaştırmasız el atma alacağının, haksız el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizleri ile birlikte ödenmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 16.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 21.11.2012 gün ve E: 2012/340 sayı ile, davalıların yargı yolu nedeniyle görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalı İdarelerin vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında belediye hizmet alanı, pazar alanı ve kreş alanı olarak ayrılan taşınmazlarının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazlarının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazlarının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında belediye hizmet alanı, pazar alanı ve kreş alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL’nin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığının, 12.7.2012 gün ve M.06.3.YEN.0.13/310.07.01.99.01/16043/Pln-2631-2346 sayılı yazısının incelenmesinden; Yenimahalle Belediye Meclisinin 30.12.1988 gün ve 439 sayılı kararı, Büyükşehir Belediye Meclisinin 30.10.1989 gün ve İP.52.R.128/89 sayılı kararı ile onaylanan tp.455, 296, 293, 457(944), 488(947), 489(926), 490(929), 468, 469, 470, 471 sayılı parsellere ilişkin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı doğrultusunda hazırlanan, Belediye Encümeninin 25.02.1991 gün ve 539 sayılı kararı ile uygun görülerek onaylanan 1/1000 ölçekli 84049 nolu parselasyon planı kapsamında kalan; 41494 ada 1 parselin, TAKS=0.10 KAKS=0.20 yapılaşma koşulları ile “Pazar Yeri” kullanımında; 41495 ada 1 parselin, “Belediye Hizmet Alanı” ve 41488 ada 1 parselin, TAKS=0.35 KAKS=0.70 yapılaşma koşulları ile “Kreş” kullanımında kaldığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların imar/parselasyon planıyla belediye hizmet alanı, pazar alanı ve kreş alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerin vekillerinin görev itirazlarının, Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.11.2012 gün ve E: 2012/340 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/428

KARAR NO: 2013/889

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.E.

Vekilleri : Av. M.E.A., Av.C.A.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.Ö.A.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.M.Ç.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Yenimahalle İlçesi, İvedik Mah. mevkiinde kâin 44675 ada, 40 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Rekreasyon alanı ” olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza, davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. Ve 2010/551 K. sayı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle; Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na karşı adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davacı vekilinin talebi üzerine, Mahkemece Yenimahalle Belediye Başkanlığı da davaya dahil edilmiştir.

Davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 21.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 11.12.2012 gün ve E: 2011/435 sayı ile, yargı yeri görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000 TL bedelin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan 2.5.2011 tarihli Bilirkişi Raporunun incelenmesinden; 44675 ada 25 nolu parselin 1/1000 ölçekli Yenimahalle Belediye Meclisinin 25.07.2001 gün ve 253 sayılı kararı ile onanan İvedik-Macun Kentsel Çalışma Alanı imar planı ve bunun uygulaması olan 84180/2 nolu parselasyon planı kapsamında (eski 25 nolu parsel yeni parselasyon planında 40 nolu parsel olarak) "Kentsel Rekreasyon alanında kaldığı; 84180/1 Nolu Parselasyon Planının Ankara 15.İdare Mahkemesi'nin 2008/921 esas no ve 2009/1562 sayılı karar notları ile iptal edildiği, mahkeme kararı doğrultusunda yapılan 84180/2 Nolu Parselasyon Planının Belediye Encümeninin 20.01.2011 gün ve 75/282 sayılı ve Ankara Büyükşehir Encümeninin 09.12.2010 gün ve 2118/5398 kararı ile onaylandığı, 19.12.2010 gün ve 27790 sayılı Resmi Gazetede ilan edildiği, 01.06.2011 gün ve 24541 yevmiye nosu ile Tapu Sicil Müdürlüğünde tescil edildiği; bu parsel üzerinde Belediyece bir el atmanın ve kamulaştırmanın söz konusu olmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Kentsel Rekreasyon Alanı kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.12.2012 gün ve E: 2011/435 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/460

KARAR NO: 2013/890

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2/3. maddesi uyarınca aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle açılan davanın, 2918 ve 5326 sayılı Yasa hükümleri uyarınca İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.S.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34…….. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca,davacı adına 29.8.2012 tarih ve GN-93842 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 29.8.2012 tarih ve 195369 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 2.11.2012 gün ve E:2012/1486, K:2012/1658 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

PENDİK 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 26.12.2012 gün ve D. İş:2012/1245, K:2012/1245 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında, “ aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptali istemiyle açılan dava yönünden ” 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı dosyasının getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacı adına kayıtlı aracın, 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2. maddesi üçüncü fıkrası uyarınca 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin tutanağın iptal edilmesi istemiyle açılmıştır.

Uyuşmazlığın çözümü için, aynı maddi olaydan kaynaklanan aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ve para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin 2918 ve 5326 sayılı Kanunlar uyarınca, ayrı ayrı incelenmesi gerekmektedir.

bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davaların görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varmıştır.

Uyuşmazlığın esasını oluşturan, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin karara gelince:

13.10.1983 tarih ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, ”Bu kanunun amacı, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemektir” denilmiş; “Motorlu Araçlara Ait Şartlar” başlığı altında düzenlenen beşinci kısım ikinci bölümünde yer alan 30.maddesinde araçların teknik şartlara uygunluğu,31.maddesinde araçlarda bulundurulması zorunlu gereçler,32.maddesinde adres değiştirme ve araçlar üzerindeki değişiklikleri bildirme, Ek 2.maddesinde araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması; altıncı kısım üçüncü bölümde düzenlenen “Sürücülerin Uyacağı Diğer Kurallar” başlıklı 65.maddesinde araçların yüklenmesi ile ilgili esaslar, uyulması gereken kural-lar,uymayanlara verilecek cezalar ve araçların hangi koşullarda trafikten men edileceklerine ilişkin hususlar ayrıntılı ve idarece tek yanlı kurallar şeklinde belirlenmiş,79.maddesinde de, trafikten men edilen araçlar ile ilgili işlemlerin usul ve esaslarının yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Saklı tutulan hükümler” başlığını taşıyan 19. maddesinde, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" hükmü yer almış olup; bu Kanun’un genel hükümleri arasında yer alan 27. maddesinin (1) numaralı bendinde, idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren engeç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabileceği öngörülmüştür.

Buna göre, Kabahatler Kanunu’nun; idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, Kanun’un 19. maddesinde sayılan yaptırımlar saklı tutulmak kaydıyla, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Kanun’un Adli Kovuşturma ve Cezaların Uygulaması başlıklı Dokuzuncu Kısım’a dahil 112. maddesinin ilk paragrafında da; sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki hafif para cezasını veya bu kanundaki hafif hapis cezasını, belgelerin geri alınması ve iptali veya işyerlerinin kapatılması cezasını gerektiren suçlarla ilgili davalara trafik mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde yetki verilen sulh ceza mahkemelerinde bakılacağı ifade edilmiş; böylelikle araçların belirli bir süre için trafikten men edilmelerine ilişkin uygulamalar, trafik ve sulh ceza mahkemelerinin görevi dışında tutulmuştur.

Olayda; davacının, tescil edildiği amacın dışında kullandığından bahisle aracının 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin işlemlerin ayrıntılı idari kurallarla düzenlendiği, kesin ve yürütülmesi zorunlu idari bir işlem olduğu, 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, aracın geçici olarak ( belirli bir süre için )trafikten men edilmesi hususunun trafik ve sulh ceza mahkemelerinin görevine dahil edilmediği, aynı şekilde 5326 sayılı Kanun’un 19. maddesinde de, diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için kara nakil aracının trafikten alıkonulmasına ilişkin hükümlerin geçici istisnalar içinde sayıldığı hususu da dikkate alındığında; aracın altmış gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptali istemiyle açılan davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 7. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 2.11.2012 gün ve E:2012/1486, K:2012/1658 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/464

KARAR NO: 2013/891

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : B.G.

Vekili : Av.İ.D.

Davalı : Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av.A.D., Av.V.A.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedarı olduğu Bursa Nilüfer, Alaattinbey Mah, 2841 ada 1 ve 2774 ada 2 parsel sayılı taşınmazların imarının 10 yıla yakın zamandır kısıtlı olduğunu, 2841 ada 1 parselin yönetim merkezi belediye fidanlığında ve 2774 ada 2 parselin belediye hizmet alanında kaldığını; müvekkilinin taşınmazının mülkiyetini dilediği gibi kullanamadığını; taşınmaz üzerindeki tasarruf hakkının engellendiğini; bunun bir hukuk devletinde kişinin hak ve özgürlükleri ile kamu yararı arasında bulunması gereken dengenin bozulmasına yol açarak hukuk güvenliğini yok ettiğini; taşınmaza fiilen el atılması ile imar uygulaması sonucu taşınmaza hukuken kullanmaya engel sınırlamalar getirilmesi arasında fark bulunmadığını; müvekkiline ait taşınmaza hukuki el koyma sebebiyle, bedelinin ödenmesi gerektiğini ifade ederek; şimdilik mümkün olduğu takdirde belirsiz alacak davası olarak 10.000 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, davalıdan hukuki el atma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, mümkün olmadığı takdirde fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL Kamulaştırmasız el atma tazminatının hukuki el koyma ve veya dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, davada, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 4.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:11.10.2012 gün ve E:2012/469 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında Belediye Fidanlığı ve Belediye Hizmet Alanı olarak ayrılan taşınmazların bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazlarına, imar planında Belediye Fidanlığı ve Belediye Hizmet Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL’nin faiziyle birlikte davalı idareden tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu Alaattinbey Mahallesi 2841 ada 1 parsel ve 2774 ada 2 parsel sayılı taşınmazların 3194 sayılı İmar Kanununun 18. madde uygulaması ile oluştuğu, DOP kesilmiş imar parselleri olduğu; taşınmazlar üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların imar planıyla Belediye Fidanlığı ve Belediye Hizmet Alanında kaldığı, uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Bursa 4.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.10.2012 gün ve E:2012/469 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/465

KARAR NO: 2013/892

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmazlara kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazmini istemiyle açılan davada, idarece fiili olarak el atılan taşınmazlar bakımından, davanın haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE; fiili olarak el atılmayan taşınmaz bakımından ise, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazmini kapsamında ve 2577 sayılı Yasa uyarınca İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.B.

Vekili : Av. Ş.K.

Davalı : Rize Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.Y.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin maliki olduğu Rize İli, Merkez, Çamlıbel Mahallesi mevkiinde kain ve tapunun 811 ada, 7-8-9 parsel numarasında kayıtlı bulunan taşınmazlarının bir kısmına; imar planında yapılan değişiklik sonucu İmar yolu ve park alanı olarak kamulaştırmasız el konulduğunu; uğranılan zarara karşılık her hangi bir bedel de ödenmediğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun E:2010/5-662, K:2010/651, 15.12.2010 tarihli Kararında, uzun yıllar programa alınmayan İmar Planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edilmiş olduğunu, İdarenin sorumlu bulunduğunu ve el koyma sebebiyle tazminat ödenmesi gerektiğine hükmettiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı tutularak, kamulaştırmasız el koyma bedeli olarak şimdilik 30.000-TL tazminatı dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

RİZE 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 27.11.2012 gün ve E:2012/472 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında yol ve park alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde kısmen idari, kısmen adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada kısman idari, kısmen adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının maliki olduğu Rize İli, Merkez, Çamlıbel Mahallesi mevkiinde bulunan 811 ada, 7, 8 ve 9 parsel sayılı taşınmazlarına, imar planında imar yolu ve park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 30.000 TL bedelin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Dava dosyasında bulunan Rize Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün, 6.6.2012 gün ve M.53.0.RİZ.0.13.00-121.02/905-2324 sayılı yazısında; dava konusu Çamlıbel Mahallesi 811 ada, 7-8-9 nolu parselleri de içine alan 19NIV uygulama imar planının, gerekli sosyal ve teknik alt yapı alanları ve konut alanlarını da kapsayacak şekilde 04.10.1990 tarihinde onandığı; söz konusu parseller üzerinde planlanan ilkokul, park ve yol alanlarının kamu ihtiyacı olduğu, okul alanlarının kamulaştırılmasının, ilgili kurum tarafından yapılması gerektiği, bu konuda Belediyelerinin o kamulaştırma yetkisinin bulunmadığı; 3194 sayılı imar kanununun 18. maddesi kapsamında okul alanı, park ve yol dahil kamu donatı alanları için imar uygulaması yapılması durumunda değer artışına karşı yüzde kırk'a kadar bedelsiz “Düzenleme Ortaklık Payı” alınabileceği; Belediyelerinin dava konusu alanda İmar Kanununun 18. maddesi kapsamında imar uygulaması ile ilgili yasal haklarının saklı olduğu; hiçbir şekilde dava konusu parseller üzerinde Belediyeleri tarafından fiilen kamulaştırmasız el atma durumunun söz konusu olmadığı belirtilmiş; buna karşılık Mahkemeye sunulan 25.12.2012 tarihli Fen Bilirkişisi Raporunda, aynen; “...3)Dava konusu 811 ada 7 nolu parselin ek-3 de görüldüğü gibi sarı renkte boyalı A ile gösterilen 130.64 m2'lik alan yol kamulaştırması yapılmadan işgal edilip yol olarak kullanılan alandır. Yani kamulaştırmasız el atılan alandır. Bu A alanın hesabı yine ek-3 de sunulmuştur.

Dava konusu 811 ada 8 nolu parselin ek-3 de görüldüğü gibi pembe renkte boyalı B ile gösterilen 5.19 m2 lik alan yol kamulaştırması yapılmadan işgal edilip yol olarak kullanılan alandır. Yani kamulaştırmasız el atılan alandır. Bu B alanın hesabı yine ek-3 de sunulmuştur,” denilmiştir.

Buna göre, davacıya ait taşınmazlardan 811 ada 7 ve aynı ada 8 parsel sayılı parselin, kamulaştırma yapılmadan fiilen yol olarak kullanılmakta olduğu, diğer bir değişle, anılan taşınmazlara kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığı anlaşılmıştır.

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazlardan bir tanesine fiilen el atılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

İdarenin dava konusu taşınmazlardan iki tanesine, 811 ada 7 ve 8 parsellere, kamulaştırmasız el atması karşısında, bu taşınmazlar bakımından el atmadan doğan zararın tazminine yönelik olan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Diğer taraftan, davaya konu 811 ada, 9 parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak, taşınmazın imar planında ilkokul alanında kaldığı; bu parselde de herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığı gibi, plan doğrultusunda bir tesis de yapılmadığı, dolayısıyla bu taşınmaza fiili olarak el atılmadığı anlaşılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dolayısıyla, davaya konu 811 ada 9 parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak; imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında ilkokul alanında kaldığı, bu taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği, davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının maliki olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan 811 ada 9 parsel sayılı taşınmaza ilişkin olan davanın ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

1-Davaya konu Rize İli, Merkez, Çamlıbel Mahallesi mevkiinde bulunan, 811 ada, 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazlar bakımından davanın görüm ve çözümünde Adli Yargı yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerektiği,

2-Davaya konu Rize İli, Merkez, Çamlıbel Mahallesi mevkiinde bulunan, 811 ada, 9 parsel sayılı taşınmaz bakımından davanın görüm ve çözümünde İdari Yargı yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın, başvurusunun kabulü ile, davalı Rize Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Rize 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde; davaya konu Rize İli, Merkez, Çamlıbel Mahallesi mevkiinde bulunan, 811 ada, 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazlar bakımından davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGI yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE; davaya konu Rize İli, Merkez, Çamlıbel Mahallesi mevkiinde bulunan, 811 ada, 9 parsel sayılı taşınmaz bakımından davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGI yeri görevli olduğundan Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Rize Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Rize 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.11.2012 gün ve E:2012/472 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/466

KARAR NO: 2013/893

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Emekli Sandığı iştirakçisi iken vefat eden babasından dolayı yetim aylığı alan davacının, boşandığı eşiyle birlikte yaşadığı gerekçesiyle aylığının kesilmesine ilişkin davalı idare işleminin iptali, kesilen maaşlarının ödenmesi istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : B.Ö.

Vekili : Av. Y.U.

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (İzmir Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü)

Vekili : Av. Y.D.P.

O L A Y :Davacının babasının, T.C. Emekli Sandığına tabi olarak emekli aylığı almakta iken 25.12.2006 tarihinde vefat etmesi üzerine davacıya babasından dolayı 1.1.2007 tarihinden itibaren yetim aylığı bağlanmış, ancak 4.4.2011 tarih ve 6455367 sayılı işlem ile, davacının muvazaalı boşandığının tespit edildiğinden bahisle söz konusu aylığı kesilerek, ödenen maaşları faizi ile birlikte geri istenilmiştir.

Davacı vekili, Müvekkilimin almakta olduğu dul ve yetim maaşının usulsüz bir şekilde kesilmesinden dolayı usulsüz işlemin iptali ile fazlaya dair hakların baki kalması kaydı ile dava tarihine kadar ödenmemiş olan maaşlarının kesildikleri tarihlerden itibaren ay ay yasal faiz uygulanarak davalı kurumdan alınarak müvekkiline ödenmesine, dava süresince işleyecek maaş alacaklarının aynı şekilde ödenmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

İZMİR 5.İŞ MAHKEMESİ: 12.4.2012 gün ve E: 2011/592, K:2012/199 sayı ile, tüm dosya muhteviyatı N.a alındığında; her ne kadar davacı vekilinin Mahkemelerine sunduğu dava dilekçesi ile davalı idarenin hukuka aykırı işlemin iptali ile müvekkiline ödenmeyen maaşların yasal faiziyle hesaplanarak davalı Kurumdan tahsiline ve dava süresince işleyecek maaşların da yasal faizi ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiş ise de; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun; Geçici maddesi olan md.121 uyarınca, "Çeşitli kanunlarla bağlanmış veya bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra bağlanacak. Hâzinece ödenmesi gerekli emekli, adi malûllük, vazife malûllüğü, harb malûllüğü, dul ve yetim aylıkları (Vatani hizmet aylıkları dahil) ile toptan ödemelerin ve bunlara ilişkin çeşitli hakların bağlama ve ödeme işlemleri 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre T.C. Emekli Sandığınca yapılır..." ile aynı yasanın geçici 141.maddesinde "Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığınca bağlanmış ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra bağlanacak aylıklar ile 07/02/1969 tarihli ve 1101 sayılı Kanunla Hâzineden Sandığa devredilmiş olan (Emekli, adi malûllük, vazife malûllüğü, harb malûllüğü, er vazife ve harb malûllüğü, dul ve yetim aylıkları ile özel kanunlarla vatani hizmet tertibinden bağlanmış) aylıklardan ve bunlarla ilişkin ödemelerden yalnız vatani hizmet aylıkları, faturası karşılığında Hâzinece Sandığa ödenir. Bu kanunun yürürlüğünden önceki devre için ödenmemiş paralar hakkında da bu madde hükmü uygulanır. 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesindeki emekli ikramiyesi ile 7184 sayılı Kanunda yazılı ölüm yardımı ve 1301 sayılı Kanun uyarınca ödenen kadrosuzluk tazminatının ödendikçe kuramlara fatura edileceği hakkındaki hükümleri saklıdır." düzenlemeleri doğrultusunda, 5510 sayılı yasanın yürürlük tarihinden evvelki 5434 sayılı Emekli Sandığı yasasının uygulanması gereken ihtilafların 2577 sayılı İYUK’nin 2./1-a fıkrası gereğince İdari Yargı’da görülmesinin gerektiği; somut olayda davacıya babası L.Ö.'dan dolayı Emekli Sandığınca 01/01/2007 tarihinde yetim aylığı bağlandığı ve davalı Kuramca yetim aylığının 04/04/2011 tarihinde yersiz ödendiğinden bahisle kesildiğinin anlaşıldığı; davacı tarafın yetim aylığının kesilmesi yönündeki davalı Kurumun işleminin iptali ile dava tarihine kadar ödenmeyen maaşların ve dava süresince ödenmesi gereken maaşların faizi ile birlikte tahsili yönündeki talepleri için yukarıda belirlenen yasal düzenlemeler doğrultusunda ve yetim aylığı bağlandığı tarih itibariyle ancak İdare Mahkemesi’ne davanın açılabileceği, Uyuşmazlık Mahkemesinin yerleşik içtihatlarının da bu yönde olduğu gerekçesiyle; yargı yolu hatasından dolayı görev yönünden dava dilekçesinin reddine ve idari yargının görevli olduğunun tespitine karar vermiş; bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 10.İDARE MAHKEMESİ: 27.12.2012 gün ve E:2012/1171 sayı ile, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "Uyuşmazlıkların Çözüm Yeri" başlıklı 101. maddesinde; "Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür," kuralına yer verildiği; bakılmakta olan davada uyuşmazlığın, vefat eden babasından dolayı yetim aylığı bağlanan davacı tarafından, boşandığı eşiyle fiilen yaşamaya devam ettiğinden bahisle 5510 sayılı Kanunun 56. ve 96. maddeleri uyarınca yetim aylığının kesilmesine ilişkin işlemden kaynaklandığının anlaşıldığı; 5510 sayılı Kanunun 96. maddesi ve bu madde uyarınca çıkarılan Yönetmelik kurallarının uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkla ilgili Danıştay Onbirinci Dairesinin E:2010/743 esasına kayıtlı benzer bir dosyanın temyizen incelenmesi sırasında Danıştay Onbirinci Dairesince verilen 24.02.2010 tarihli kararla, 5510 sayılı Kanunun "Uyuşmazlıkların Çözüm Yeri" başlıklı 101. maddesinde yer alan "bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür" tümcesinin Anayasa'mızın 2., 37. 125, ve 155. maddelerine aykırı olduğu kanısına ulaşılması nedeniyle tümcenin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verilmiş, Anayasa Mahkemesinin 25.1.2012 gün ve 28164 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 22.12.2011 günlü ve E:2010/65, K:2011/169 sayılı kararıyla; "...5510 sayılı Kanun ile birlikte sosyal güvenlik tek çatı altında toplanmış, özel hukuk niteliği ağır basan sosyal güvenlik hukuku alanı oluşmuştur, itiraz konusu kuralda, ayrım yapılmaksızın 5510 sayılı Kanundaki iş ve işlemler hakkında genel bir düzenleme yapılmış ve aksine hüküm bulunmayan hallerde, Kanun kapsamındaki uyuşmazlıkların çözüm yeri olarak iş mahkemeleri gösterilmiştir. İş Mahkemeleri, iş hukuku alanındaki uyuşmazlıkları çözmekle görevli, ihtisaslaşmış adlı yargı mahkemeleridir, Yasa koyucu 5510 sayılı Kanun kapsamındaki iş ve işlemleri, prim esasına dayalı yeni sistemin niteliğine bağlı olarak iş mahkemelerinin görev alanı kapsamına alabilir. Sosyal güvenlik hukuku kapsamında aynı konuya ilişkin tüm uyuşmazlıkların, bu alanda görevli uzman mahkeme olan iş mahkemelerinde görülmesinin, hak arama özgürlüğünü kolaylaştırıcı nitelikle olduğu, bu suretle daha kısa sürede sonuç alınmasını olanaklı kıldığı da açıktır./ Bu bakımdan; 5510 sayılı Kanun'un yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yeni sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa'ya aykırılık görülmemiştir." gerekçesiyle, 5510 sayılı Kanun'un 101. maddesinde yer alan "bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür" tümcesinin Anayasa'ya aykırı olmadığına ve itirazın reddine karar verilmiş olduğu; dava konusu olayda, uyuşmazlığın, 5510 sayılı Kanun'un 56. maddesinin son fıkrasında yer alan "Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre alınır." kuralının uygulanmasına ilişkin olduğu, bu kuralın 5510 sayılı Yasa ile yürürlüğe konmuş olan yeni bir kural olduğu; bu durumda, Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesi de dikkate alındığında, yürürlükteki 5510 sayılı Kanun ile getirilen kuralın uygulanmasından kaynaklandığı tartışmasız olan uyuşmazlığın görüm ve çözüm yerinin, aynı Kanunun 101. maddesi uyarınca iş mahkemeleri olduğu gerekçesiyle, 2247 sayılı Kanunun 19. maddesi uyarınca dava konusu uyuşmazlıkta görevli yargı merciinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına, davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinin vereceği karara kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Emekli Sandığı iştirakçisi iken vefat eden babasından dolayı yetim aylığı alan davacının, anlaşmalı boşanma yaptığı gerekçesiyle aylığının kesilmesine ilişkin davalı idare işleminin iptali, kesilen maaşlarının ödenmesi istemiyle açılmıştır.

5510 sayılı Kanunun 101 nci maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı: 28184) davayı redle sonuçlandırmakla birlikte; söz konusu kararın Mahkememiz önündeki uyuşmazlığa ışık tutacak şekilde şu gerekçeye dayandırmıştır: “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık Sosyal Sigortacılık esasına göre faaliyet gösteren ve yaptığı, tesis ettiği işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir… Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yani sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…”

Bu durumda, 5510 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden önce iştirakçi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanuna göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden Sosyal Güvenlik Kurumunca tesis edilen işlem ve yapacağı muamelelerin “idari işlem” ve “idari eylem” niteliğini korumaya devam edeceği, dolayısıyla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-a maddesinde belirtilen idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları kapsamında bulunan, 5754 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce emekli kamu personeli olan babasından dolayı kendisine yetim aylığı bağlanan ve boşandığı eşiyle beraber yaşadığının tespit edildiğinden bahisle yetim aylığının kesilmesine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle davacı tarafından açılan davanın görüm ve çözümünün; gerek 5510 sayılı Yasanın 56.maddesinin, yürürlükten kaldırılan 5434 sayılı Yasanın 75.maddesinin genişletilmiş hali olması, Yasanın dava konusu olaya ilişkin 56.maddesinin son fıkrasının 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesi; buna karşılık davacıya bu Yasanın yürürlük tarihinden önce, 5434 sayılı Yasa hükümlerine göre, iştirakçi annesinden dolayı yetim aylığı bağlanması ve iptal edilen aylık bağlanma işleminin 5434 sayılı Yasa uyarınca tesis edilmesi hususları da gözetildiğinde, idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 10.İdare Mahkemesinin başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 10. İdare Mahkemesi’nin 27.12.2012 gün ve E:2012/1171 sayılı BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/472

KARAR NO: 2013/894

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : F.A.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 1.9.2012 tarih ve GN-505585 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 1.9.2012 tarih ve 196728 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 2.11.2012 gün ve E:2012/1498, K:2012/1781 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

İSTANBUL 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 28.12.2012 gün ve D. İş:2012/6812, K:2012/6812 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı dosyasının getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 7. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 2.11.2012 gün ve E:2012/1498, K:2012/1781 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/493

KARAR NO: 2013/895

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : B.Y. Madencilik İnşaat Petrol Nakliyat Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi

Vekili : Av.A.F.D.

Davalılar: 1-Yıldırım Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.M.Ö.

2-Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.E.D.

O L A Y : Davacı vekili, Bursa ili, Yıldırım İlçesi, Mimarsinan Mah. 1648 ada, 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazların, müvekkili şirkete ait olduğunu; bu taşınmazların, İmar uygulaması ile birlikte uzun yıllardan beri YEŞİL ALAN VE DOĞAL SİT ETKİLENME GEÇİŞ ALANI olarak planlandığını ancak bugüne kadar tahsis amacına uygun bir tesis kurulmadığı gibi, kamulaştırılması ya da tahsisi amacı dışına çıkarılması talebiyle idareye yapılan başvuruların sonuçsuz kaldığını; imar planı değişikliği de yapılmadığını; dolayısıyla, gayrimenkul üzerinde devamlılık arz eden bir hak ihlali gerçekleşmiş olup, mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığını; uzun süredir kamu alanında yer alan ve uzun yıllar kamulaştırmayan taşınmazda inşaat yapma imkanı kalmadığını; ortada mülkiye hakkının kısıtlanmasına dayalı bir hukuki el atma bulunduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ile buna dayalı Yargıtay 5.Hukuk Dairesi’nin içtihatlarından anlaşılacağı üzere “İmar planında park-yol-okul-teaş alanı gibi kamuya ayrılan taşınmazlara fiilen el atılmamış olsa dahi 3194 sy. imar kanununun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz, şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiği”nin belirtildiğini ifade ederek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla; 10.000,00.TL. tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

BURSA 7.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 27.11.2012 gün ve E:2012/319 sayı ile, görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında yol, yeşil alan ve 1. derece doğal sit alanında kalan taşınmazlarının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacı şirketin maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında yol, yeşil alan ve 1. derece doğal sit alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 10,000,00.TL tazminatın, faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan davalı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının, 20.9.2012 gün ve M.16.1.BBB.0.13.02.0-310.99-148388 sayılı yazısının incelenmesinden; Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 17.07.2008 gün ve 486 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Yıldırım N.ım İmar Planında, Yıldırım İlçesi, Mimarsinan Mahallesi, 1648 ada, 1 parselin Doğal Sit Alanı Sınırı içerisine kalmakta olduğu, kısmen yol alanı, kısmen Park ve Dinlenme Alanı olarak tanımlandığı; aynı plan dahilinde, Mimarsinan Mahallesi, 1648 ada, 2 parselin kısmen yol alanı, kısmen Park ve Dinlenme Alanı olarak planlandığı ve kısmen Doğal Sit Alanı Sınırı, kısmen 1. Derece Doğal Sit Alanı Sınırı içerisinde kaldığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının maliki olduğu taşınmazların imar planıyla yol, yeşil alan ve 1. derece doğal sit alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Bursa 7.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.11.2012 gün ve E:2012/319 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/495

KARAR NO: 2013/896

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : A.A. Verasetçileri: 1-E.A., 2-N.K.(A.), 3-D.A.A., 4-A.Ç. (A.), 5-S.Ö. (A.)

Vekilleri : Av. S.K., Av. E.Ü.

Davalılar : 1-Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.E.S.Ç.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.D.B.G.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yakacık mahallesinde bulunan 44116 ada 1 parsel sayılı taşınmazın; Yenimahalle Belediye Başkanlığının 2002 gün Yakacık Batı 1 etap 84193 nolu imar düzenlemesi/planında, 'Ağaçlandırılacak alan' olarak ayrılarak kamuya tahsis edildiğini, tapu kaydında da kamulaştırılacak şerhi bulunduğunu; bu düzenleme ile, müvekkillerin taşınmaza ilişkin tüm tasarrufi haklarının kısıtlandığını; her ne kadar, taşınmaza fiilen el atılmamış olsa da, malikin tasarruf haklarının tümü kısıtlanmış olduğundan, taşınmazdan yararlanma imkanının hukuken kalmadığını; bir taşınmaza malik bulunan kişinin, fiilen el atılması durumunda taşınmazını fiilen kullanması nasıl mümkün değilse; aynı taşınmaza hukuken/kayden el atılmış olması olgusunda da, malikin yine tasarruf haklarını kullanamayacağını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 E.- 2010/551 K. Sayılı ilamında bu hususa temas edilerek fiilen el atılma eylemi gerçekleşmemiş olsa dahi, taşınmaz malikinin tasarruf haklarının kayden de olsa kısıtlanmış olması durumunda bedel tahsiline hükmedilmesi gerektiğinin belirtildiğini; davalıların, hukuki kısıtlamaya gitmesine karşın bu güne değin bu yönde bir kamulaştırma işlemi yapmadığını, tahsis amacı dışına çıkarma da yapmadığını; mülkiyet hakkı kısıtlamasının Anayasanın Mülkiyet hakkını düzenleyen 35. maddesi ve mülkiyet hakkının kısıtlanamayacağı düzenleyen Türk Medeni Kanununun 683.maddesine aykırılık teşkil ettiğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın tespit edilecek değerinden, müvekkil hissesine isabet eden tutardan, fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL’sinin dava tarihinden işleyecek kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faizi ile davalılardan tahsili ile müvekkile ödenmesine; dava konusu taşınmazın davalı ilgili kurum adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 29.11.2012 gün ve E: 2012/490 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında ağaçlandırılacak alan olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine ilişkin kısmı için olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında ağaçlandırılacak alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla ağaçlandırılacak alan kullanımında kaldığı, tapu kaydında da kamulaştırılacak şerhi bulunduğu, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.11.2012 gün ve E: 2012/490 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/496

KARAR NO: 2013/897

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.K.

Vekili : Av. H.T.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya ilçesi, Kırkkonaklar Mah. 26374 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın, imar uygulaması ile sağlık alanı olarak planlandığını; ancak bugüne kadar taşınmaz üzerinde herhangi bir sağlık alanı yapımına başlanmadığı gibi kamulaştırma işlemi de yapılmadığını; bununla müvekkilinin taşınmazı kullanma hakkının engellendiğini; bu durumun başta AİHS, T.C. Anayasası ve “mülkiyet hakkını” düzenleyen diğer temel hukuk normları ile korunan temel insan haklarından sayılan mülkiyet hakkını ihlal ettiğini; davalı idarenin bu şekilde pasif kalarak müvekkilini zarara uğrattığını; Yargıtay HGK’nin 11.05.2011 tarihli 2011/5-148 E 2011/303 sayılı kararı doğrultusunda, davalının kamulaştırmasız el koyma kapsamında taşınmaz hissesinin bedelini davacıya ödeme yükümlülüğü bulunduğunu ifade ederek; dava konusu taşınmaz hissesinin bedeli olarak, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 15.000 TL ve artırılacak miktarın, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği savunma dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 5.7.2012 gün ve E:2012/11 sayı ile, yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, taşınmaz bedeli olarak şimdilik 15.000TL'nin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının, 5.2012 gün ve M.06.0.ABB.0.13.05.UİP 2012 (26374/5)2438-8379 sayılı yazısının incelenmesinden; 26374 ada 5 sayılı parselin Çankaya Belediye Meclisinin 23.12.1994 gün ve 381 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Kırkkonaklar Islah Planı kapsamında kaldığı; Belediye sınırları içinde, Çankaya İlçesi Kırkkonaklar Mahallesi sınırları içinde meskün mahalde bulunduğu; 5402m2 yüzölçümlü 26374 ada 5 sayılı parselin 81035 nolu parselasyon planı ile E=0.8O, Hmax=9.50 yapılanma koşullarında Sağlık Alanı kullanımına ayrıldığı; Kırkkonaklar Mahallesine ait imar planları kapsamında kalan tüm şahıslara, konut alanlarından tahsis yapıldığı, tüm şahıslardan Kamu Ortaklık Payı şeklinde ayrılan kısımlar ile Sağlık Alanının oluşturulduğu anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Sağlık Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Ankara 6.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.7.2012 gün ve E:2012/11 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/497

KARAR NO: 2013/898

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N. İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd.Şti. (Yetkilisi M.Ş.)

Vekili : Av. H.Ü.

Davalılar : 1-Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.A.

2-Osmangazi Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. R.B.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Bursa İli, Osmangazi İlçesi, Veysel Karani Mahallesi, 8193 ada 16 parsel sayılı taşınmazın, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kapsamında rekreasyon amaçlı özel planlama alanı ve dere taşkın alanında kaldığını, Yargıtay Genel Kurulunun 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı gözetilerek, imar planında rekreasyon alanı olarak ayrılmış bulunan taşınmazın 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle bedelinin ödenmesine karar verilmesini istediklerini; davalı idarelerin 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıldan fazla bir sürenin geçmiş olmasına karşılık, kamulaştırma yapmamasının, haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu ifade ederek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri süresi içerisinde verdikleri dilekçeler ile görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 20.11.2012 gün ve E: 2012/570 sayı ile, davalıların vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasa'nın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662, K:2010/651 sayılı kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında "Rekreasyon amaçlı özel planlama alanı ve dere taşkın alanı" olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının paydaşı olduğu taşınmazın, imar planında "Rekreasyon amaçlı özel planlama alanı ve dere taşkın alanı"na ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın "Rekreasyon amaçlı özel planlama alanı ve dere taşkın alanı" olarak gösterilmesinden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin Adli Yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin Vinci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince İdari Yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarelerin vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazlarının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında "Rekreasyon amaçlı özel planlama alanı ve dere taşkın alanı" olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 10.000,00 TL tazminatın faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla "Rekreasyon amaçlı özel planlama alanı ve dere taşkın alanı" kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerin vekillerinin görev itirazlarının, Bursa 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.11.2012 gün ve E: 2012/570 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/498

KARAR NO: 2013/899

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.Ö.

Vekilleri : Av. B.K. - Av. F.Ş.K. - Av. F.Ö.

Davalılar : 1- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.Y.

2- Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.O.

3- Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü

Vekili : Av.Z.H.

O L A Y : Davacının vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Arapsuyu Mahallesi, 20018 Ada 3 parsel sayılı taşınmazın, imar düzenlemesi ile davalılar tarafından semt spor sahası olarak ayrıldığını; davalıların bu güne değin pasif ve suskun kalmak ve taşınmaz üzerinde işlem tesis etmemek sureti ile taşınmaza kamulaştırmasız el attıklarını; bunun mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip olduğunu ve ayrıca idarenin bu eyleminin, kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının tespiti için yeterli olduğunu; Yargıtay 5.H.D. 2010/17128 E.- 2011/5077 K. say. 22.03.2011 tarihli kararında, bu gibi durumlarda kamulaştırma yapmaksızın taşınmaza el atıldığını kabul ettiğini; davalıların taşınmaza bu şekilde el koymasının Anayasanın 35. Maddesi ile Medeni Kanunun 683. Maddesine aykırı olduğunu ifade ederek; taşınmaza davalılar tarafından kamulaştırmasız el atıldığı için ve açmış olduğukları davanın belirsiz alacak davası olduğu da göz önünde tutularak, fazlaya ilişkin tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00-TL tutarındaki kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedelinin, dava tarihinden ilamın kesinleşeceği tarihe kadar işleyecek yasal faizi ile ve ilamın kesinleşmesinden sonrasındaki dönem için ise 17.01.2001 tarihinde yürürlüğe giren 4709 say. Kanunla değişik anayasanın 46/son maddesi uyarınca kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranı ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmışlardır.

Davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü vekilleri süresi içinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 8.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 14.12.2012 gün ve E:2012/430 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı Vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı Vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında belediye semt spor tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL'si bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Belediye Semt Spor Tesis Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 8.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.12.2012 gün ve E:2012/430 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/499

KARAR NO: 2013/900

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : Esas Dosya: E:2011/565: Ankara 9.Asliye Hukuk Mahkemesi

1- P.C., 2- H.D., 3- Y.Y., 4- A.Ç.

- İçinde Birleşen Ankara 1. AHM. E:2012/162 sayılı davanın Davacıları:

1-M.Y.,2-M.Y.,3-A.Y.,4-A.Y.,5-O.Y.,6-A.P.,7-H.T.H.,8-G.K.,9-G.K.,10-H.K., 11-H.K.,12-A.S.

13- M.K. Mirasçıları; a- N.K., b- S.K., c- S.K., d- Ş.Ç.(K.), e- M.K.

2- İçinde Birleşen Ankara 6. AHM. E:2012/57 sayılı davanın Davacıları:

1- T.D., 2- Z.K., 3- H.G., 4- V.D., 5- M.T.

Vekilleri : Av. V.K. - Av. H.B.K.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. F.Ç.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara İli Çankaya İlçesi Karakusunlar, 27549 ada 6 parsel sayılı taşınmazın, 1995 yılında kesinleşen imar planı ile lise alanı olarak ayrılmış olmasına rağmen aradan geçen 16 yıl gibi uzun süreye rağmen davalı idarece kamulaştırılmadığını; bu nedenle müvekkillerinin taşınmazdan hukuken ve fiilen yararlanma ve taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunma imkanının tamamen ortadan kaldırıldığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 gün ve E.2010/5-662, K.2010/651 sayılı kararında da kabul edildiği üzere, taşınmaza fiili ve hukuki el atma gerçekleşmiş olduğundan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsil edilerek müvekkillere ödenmesi karşılığında müvekkiller adına olan tapu kaydının iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmesi amacıyla işbu davanın açılmasının zorunlu olduğunu ifade ederek; taşınmaz bedeli olarak fazlaya ait hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik her bir müvekkil için 2.000.TL olmak üzere 8.000.TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak müvekkillere ödenmesine, taşınmazdaki hisselerin davalı idare adına tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 9.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/565 sayısına kaydedilen davada; Davalı idare vekili, süresi içinde görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 9.Asliye Hukuk Mahkemesi; 8.3.2012 gün ve E:2011/565 sayılı ön inceleme tensip tutanağında, Birleşen Ankara 6. AHM.nin E:2012/57 sayılı dosyasına ilişkin tebliğ işlemlerinin yapılmasına karar vermiş; duruşmanın yapılacağı gün olan 2.5.2012 tarihinde de, ana dosya ile, Ankara 1. AHM.nin E:2012/162 sayılı dosyasının da birleştirildiği anlaşılmıştır. Bu duruşmada ayrıca ana dosya ile ilişkin olarak:

1-ANKARA 9.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:2.5.2012 gün ve E:2011/565 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekili, 2.5.2012 günlü duruşmada verilen karardan bahisle; davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde dilekçe vermiştir.

Davalı vekili, dilekçelerin kendilerine tebliği üzerine; birleşen dosyalar yönünden de süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

2-ANKARA 9.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:6.12.2012 gün ve E:2011/565 sayı ile, birleşen dosyalar yönünden de davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekili, birleşen dosyalar yönünden 6.12.2012 günlü duruşmada verilen karardan bahisle; davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde, bir kez daha dilekçe vermiştir.

Davalı idare vekilinin talepleri üzerine; asıl ve birleşen dava dosyalarının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında lise alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, “asıl dava ve birleşen davalar” ile “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı” yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı” anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, talep edilen bedelin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu edilen Çankaya, Karakusunlar Mahallesi 27549 ada 6 parsel sayılı taşınmazın Çankaya Belediye Meclisinin 11/10/1991 tarih ve 251 sayılı kararı ile kabul edilen, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 04/12/1992 tarih ve 4836/91(774) sayılı kararı ile de onaylanan Karakusunlar 3. Etap İmar Planı ile 2971/3290/3366 Sayılı Kanun ve İmar Kanunun 18. Maddesi göre hazırlanan ve Çankaya Belediye Encümeninin 22/06/1995 tarih ve 3123 sayılı kararı ile onaylanan 81129 no.lu parselasyon planı sonucu Hmax=15.50, Emsal=1.00 Lise Alanı oluşan bir imar parseli olduğu; parsel üzerinde idareye ait bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Lise Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazlarının, Ankara 9.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararların kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.5.2012 gün ve E:2011/565 ile 6.12.2012 gün ve E:2011/565 sayılı KARARLARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/501

KARAR NO: 2013/901

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F.Ö.

Vekili : Av. Ş.A., Av. M.A.

Davalı : Giresun Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.B., Av. S.B.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Giresun Merkez Gedikkaya Mahallesinde bulunan 245 ada, 200 parsel sayılı taşınmazın, yaklaşık 20 yıldır imar planında doğal karakteri korunacak alan olarak tahsis edildiğini; buna karşın davalı idarenin, bu güne kadar imar planındaki tahsis işlemini yerine getirme konusunda herhangi bir işlem yapmadığını; söz konusu taşınmazın yıllardır kullanılamadığını, atıl durduğunu; imar planındaki kısıtlılık nedeni ile müvekkilinin taşınmazında herhangi bir tasarrufta bulunamadığını, maddi olarak zarara uğradığını; bu haliyle davalı idarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve mülkiyet hakkının kullanılmasını ortadan kaldıran kamulaştırmasız el koyma hususunu ortaya koyduğunu; bu nedenle kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminatın tahsili dava açtıklarını ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 50.000,00 TL kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminatın, faizi ile birlikte davalı idareden alınarak müvekkiline hissesi oranında verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

GİRESUN 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 16.1.2013 gün ve E:2012/429 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında doğal karakteri korunacak alan olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında doğal karakteri korunacak alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; 50.000 TL bedelin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan davalı idarenin savunma dilekçesinin incelenmesinden; dava konusu 245 ada, 200 parsel numaralı taşınmazın, parselasyon planı sonucunda 245 ada 4 parsel numaralı ana parselden ayrıldığı; dolayısıyla 245 ada, 4 parsel numaralı taşınmaz ana parsel olarak kabul edildiğinde yaklaşık 14.750 m2lik taşınmazın eski 1985 onaylı imar planında 3733 m2 lik kısmının konut alanında, 2600 m2 lik kısmının yol ve eğitim tesisi alanında, kalan 8421 m2 lik kısmının ise Doğal Karakteri Korunacak Alan (D.K.K.A.) içinde kalmış olduğu; 1998 yılında onaylanan revizyon imar planında ise taşınmazın (245 ada, 4 parsel) konut alanına rastlayan bölümünün arttırıldığı ve D.K.K.A.'ya ayrılan kısmının ise azaldığı; 1985 planına göre ana parselin %25'i konut ve %57'si D.K.K.A.'da kalırken 1998 ve 2008 onaylı imar planlarında bu oranın %47 konut ve %22,5 D.K.K.A. olarak değiştiği; parsele isabet eden konut alanı yaklaşık 2 katına çıkarken D.K.K.A.'da kalan kısmın azaldığı; Gedikkaya Tepesi ve yakın çevresinin imar planlarında D.K.K.A. olarak belirlenmesinin nedeninin bu tepenin kentin bir simgesi olduğu; bu alan kayalık bir bölge olduğu için topoğrafik yapısından dolayı yapılaşma için uygun bir alan olmadığı; dava konusu taşınmazın bu alan içinde kalan kısmının da (245 ada, 200 parsel) bu nedenlerden dolayı D.K.K.A. içinde kaldığı ve ayırma çapı ile ayrılarak ayrı bir parsel olarak tescil edildiği; Doğal Karakteri Korunacak Alanın, var olan özellikleri ile korunacak bir alan olduğu, bu alanların DOP ve kamulaştırma işlemi ile kamuya kazandırılması gibi bir durumun söz konusu olmadığı, bu alanların, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18. maddesi gereğince arazi ve arsa düzenlemesiyle kesilen DOP oranına konu alanlardan olmadığı; bu alanlar mevcut şekliyle korunduğu, belediyece kullanılmasının da söz konusu olmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedarı olduğu taşınmazın imar planıyla “Doğal Karakteri Korunacak Alan (D.K.K.A.)” kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Giresun 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.1.2013 gün ve E:2012/429 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/502

KARAR NO: 2013/902

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-İ.G., 2-S.A.’a vekaleten Kendi adına asaleten E.D.T.

Vekili : Av. E.A., Av. E.A.

Davalı : Bağcılar Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. O.E.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkilinin hissedarı olduğu, İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Mahmutbey mevkii, tapunun, 245DT1A pafta, 1662 ada, 5 parsel sayısı taşınmazın, 28.09.1992 tasdik tarihli Mahmutbey Islah İmar Planında Kentsel Hizmet Alanında, 19.10.2004 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Bağcılar Uygulama İmar planında Teknik Altyapı Alanında, halen kullanılmakta olan 15.09.2008 onanlı Bağcılar Uygulama İmar Planında da Teknik Alt Yapı alanında kaldığını; tapuda müvekkilleri adına kayıtlı olan taşınmazda, müvekkilinin mülkiyet hakkının bulunmadığını; tasarruf etme imkanının ortadan kalktığını; taşınmazın yaklaşık 20 seneden bu yana kamulaştırılmadığını, tahsis amacı dışına çıkarılmadığını; taşınmazı kamulaştırmayarak veya takas yoluyla davacıya başka bir yerden taşınmaz vermeyerek, pasif kalmak sureti ile tasarrufunu engelleyen davalı idarenin Anayasada yer alan Temel Hak ve Hürriyetlerle bireyin mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemeyeceğini; kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının doğal sonucu olarak, İdarenin hukuka aykırı eylemi ile mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda, mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle, idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin, taşınmaza fiilen el atılmamış olsa dahi 5 yıl içinde davalı idarece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının sûresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeni ile taşınmaz mal bedelinin ödenmesi yolunda kararlarının bulunduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik; kamulaştırmasız el atmadan dolayı alacaklarının 30.000,00 TL’lik bölümünün dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsiline; yapılacak ödemeye isabet edecek pay miktarlarının iptali ile davalı/İdare adına tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

BAKIRKÖY 8.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:18.12.2012 gün ve E:2012/350 sayı ile, davalının görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında teknik alt yapı alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında teknik alt yapı alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 30.000 TL bedelin, faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8.maddesinde; “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Bağcılar Belediye Başkanlığının 29.5.2012 gün ve …-310.01-3690/37049 sayılı yazısının incelenmesinden; dava konusu Bağcılar İlçesi, Fatih Mahallesi, 1662 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın; 28.09.1992 tasdik tarihli Mahmutbey Islah İmar Planında Kentsel Hizmet Alanında, 19.10.2004 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Bağcılar Uygulama İmar planında Teknik Alt Yapı Alanında; halen kullanılmakta olan 15.09.2008 onanlı Bağcılar Uygulama İmar Planında da Teknik Alt Yapı Alanında kaldığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Teknik Alt Yapı Alanında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.12.2012 gün ve E:2012/350 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/506

KARAR NO: 2013/903

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-N.Ç.2)Ö.B.3)İ.A.R.A.mir.;4)Ş.A.5)F.K.6)L.K.7)E.T.,8)O.T.,9)A.T., 10)Y.T.11)Ş.A.

Vekili : Av. A.M.

Davalılar : 1-Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.O.E.

2-Melikgazi Belediye Başkanlığı/Kayseri

Vekili : Av. A.M.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Konaklar mahallesi, 11417 ada, 39 parsel sayılı taşınmazın; 25-30 yıldır 1/1000 ölçekli imar planında yol, park ve okul gibi kamu hizmetine ayrılmış olduğunu, taşınmaza bu şekilde hukuki olarak el atılarak, kamu yararına tahsis edildiğini; bu şekilde el atılan taşınmazın bedelinin müvekkillerine ödenmesi gerektiğini;Yargıtay Hukuk Genel kurulunun 15.12.2010 tarih ve 2010/5/662 esas ve 2010/ sayılı İlamında, bir taşınmazın yıllar önce imar planına alınmış olup ta uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, İdarenin pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis etmemek suretiyle taşınmaza müdahale edilmiş sayılacağı, taşınmaz çok uzun süredir yol ve park olarak kamu hizmetine tahsis edilmesine rağmen bu güne kadar kamu hizmetine ayrılan bölümün tamamı üzerinde tahsis amacına uygun bir işlem yapılmaması, taşınmazın kamu hizmetine ayrılan kısımlarının kamulaştırılmaması, dolayısıyla idarenin taşınmaz üzerinde devamlılık arz eden bir hak ihlalinin söz konusu olduğu, bu durumun Anayasaya ve Avrupa insan hakları sözleşmesine aykırı olduğu, uzun yıllar önce imar planında park ve yola tahsis edilen ancak bu tarihe kadar kamulaştırılmayan taşınmazda mülkiyet hakkının kısıtlanmış olacağının belirtildiği; Yargıtay 5.HD. nin kararlarında da, 3194 sayılı kanunun 10.maddesinin amir hükmüne göre de 1/1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı Belediyece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle kamu hizmetine ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesi gerektiğinin hükme bağlandığını ifade ederek; bütün müvekkilleri için fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak üzere şimdilik 20.000,00 TL davalı Melikgazi Belediyesinden ve yine fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak üzere şimdilik 140.000,00 TL’de davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığından olmak üzere toplam 160.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır. Davalı İdarelerin vekilleri, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuşlardır. KAYSERİ 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:28.12.2012 gün ve E:2011/544 sayı ile, yargı yolu görev itirazının reddine karar vermiştir. Davalı idarelerden Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8’inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü kararında, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, imar planında park, yol ve lise alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarelerin yazı ve savunma dilekçelerinden de, anılan taşınmaz üzerine henüz yapılmış tesis bulunmadığının anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, imar planında park, yol ve lise alanı olarak ayrılması hadisesi sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmazın park, yol ve lise alanı olarak gösterilmesinden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla; taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Bahri AYDOĞAN, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve ’nun katılımlarıyla yapılan 4.6.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı idarelerden Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıların hissedar oldukları taşınmazlarına imar planında yol, park ve okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam 160.000,00 TL. tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacılar vekilince dava dilekçesinde, taşınmaza hukuki olarak el atıldığının iddia edildiği, buna karşılık davalı idarelerin cevap dilekçelerinde; imar planında kamu hizmetlerine ayrılmalarına karşılık, taşınmazlara fiilen el konulmadığı, malikin tasarruf hakkının engellenmediğinin savunulduğu; Harita mühendisi teknik bilirkişi tarafından mahkemeye sunulan 10.10.2012 tarihli kısa raporda, dava konusu parselin tapu cinsinin tarla olduğu, zeminde herhangi fiili bir değişiklik bulunmadığının belirtildiği; bir heyet tarafından hazırlanıp Mahkemeye sunulan 12.12.2012 tarihli bilirkişi raporunda da; taşınmaza fiilen el atıldığına ilişkin bir tespit yapılmadığı, buna karşılık hukuki el atmadan bahisle hesaplamalar yapıldığı görülmüş; son olarak Davacı vekili tarafından dosyaya sunulan 5.2.2013 tarihli dilekçe ekindeki, Kayseri Melikgazi Lisanslı Harita Kadastro Mühendislik Bürosunca düzenlenen, 4.2.2013 tarihli Aplikasyon Krokisinde ise; dava konusu 11417 ada, 39 parsel sayılı taşınmaza, hafriyat atık malzemesi dökülmüş olduğu tespit edilmiş; ancak atık malzemenin, davalı idarelerce, plan kapsamındaki uygulamaya ilişkin olduğu yolunda her hangi bir bilginin ve taşınmaz üzerinde plan kapsamında yapılmış bir tesisin, dolayısıyla fiili bir el atmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar oldukları taşınmazın, imar planında yol, park ve okul alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Kayseri 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Kayseri 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.12.2012 gün ve E:2011/544 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/510

KARAR NO: 2013/904

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.E.

Vekili : Av. M.H.Ö.

Davalılar : 1-İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.N.K.

2-Beşiktaş Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.G.K.

3-T.C. Hâzinesine İzafeten Milli Muhakemat Müdürlüğü

Vekili : Av.M.Ç.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin maliki olduğu İstanbul ili, Beşiktaş İlçesi, Kültür Kuruçeşme Mahallesi, 1/1 Pafta, 1225 Ada, 80 Parsel sayılı taşınmazın; Boğaziçi İmar Müdürlüğü'nün, 17.11.2011 sayılı yazısından anlaşıldığı kadarı ile 13.6.2011 onanlı sayılaştırılmış ve güncelleştirilmiş paftalarında H:16,50 m konut alanında kaldığını, plan hükümlerinin 3.5 maddesine göre 2960 sayılı yasanın Geçici 4. Maddesi uyarınca Yeşil alan statüsü uygulanacağının bildirildiğini; hukuki (kanuni) el atma nedeniyle, 6111 sayılı kanunun geçici 2. maddesinin yaptığı atıfla 5999 sayılı kanuna eklenen geçici 6. maddenin 1.fıkrası gereğince uzlaşmak amacıyla davalı idarelere yaptıkları başvuruya olumlu cevap alınamadığını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, artık imar planlarında yer alan ve süresiz olarak hayata geçirilmeyen ve fiilen uygulanmayan planlar sebebiyle ortaya çıkan mağduriyetleri de haklı olarak mülkiyet hakkının özüne dokunan bir el atma olarak değerlendirdiğini; planlarda yeşil alanda, park alanında, sağlık tesisi v.s alanlarda kalan yerlerin bedellerinin vatandaşa ödenmesi gerektiği açıkça hüküm altına aldığını; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin de bu Hukuk Genel Kurulu Kararına dayanarak fiili el atma olmaması, salt hukuki el atma olması nedeniyle reddedilen davalara ilişkin kararları bozduğunu; konut alanında kalmasına rağmen, müvekkilinin rızası hilafına 2960 Sayılı Kanunun Geçici 4. Maddesine dayanarak Yeşil Alan Statüsü uygulanan ve bu şekilde hukuken el atılan taşınmaz bedeli için, tazminat ödenmesi için işbu davanın açılması zaruretinin doğduğunu ifade ederek; metrekare ve değer yönünden fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile Yargıtay İçtihadı doğrultusunda dava tarihinden itibaren Kamu Alacaklarına uygulanan en yüksek faiz oranından hesaplanacak faizi ile birlikte, Beşiktaş İlçesi, Kültür Kuruçeşme Mahallesi, 1/1 pafta, 1225 Ada, 80 Parselde kain taşınmaza vaki hukuki el atma sebebiyle şimdilik 1.000,00 TL‘nin davalı idarelerden müştereken ve müteselsilen tahsiline; bedeli ödenen gayrimenkulün davalı idareler lehine tapudan terkin ya da tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idareler süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

İSTANBUL 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.12.2012 gün ve E: 2012/205 sayı ile, görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun geçici 4. maddesi uyarınca yeşil alan statüsü uygulanan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazına, imar planında yeşil alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL bedelin, faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Boğaziçi İmar Müdürlüğünün 9.4.2012 gün ve M.34.0.İBB.70.12.310.01.03-BR-9921 sayılı yazısında; İstanbul İli, Beşiktaş İlçesi, Arnavutköy Mahallesi, 1 Pafta 1225 ada 80 parsel sayılı dava konusu yerin, 22.7.1983 onanlı, 1/1000 Ölçekli Boğaziçi Sahil Şeridi ve Öngörünüm Bölgesi Uygulama İmar Planının, 13.6.2011 onanlı, Sayısallaştırılmış ve güncelleştirilmiş paftalarında “Konut Alanında” kaldığı; 2960 sayılı yasanın geçici 4.maddesi uyarınca konut kullanımına ayrılmış ancak yapı yapılmamış yerlerde yeşil alan statüsünün uygulanacağı; diğer hususlarda onanlı plan hükümlerine uyulacağı belirtilmiştir.

Olayda, davacının maliki olduğu taşınmazın, imar planında Konut Alanı kullanımında kaldığı ancak, 2960 sayılı yasanın geçici 4.maddesi uyarınca konut kullanımına ayrılmış ancak yapı yapılmamış yerlerde yeşil alan statüsünün uygulanacağı; aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, İstanbul 16.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.12.2012 gün ve E: 2012/205 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/528

KARAR NO: 2013/905

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davalı idarenin açtığı ihaleye katılmak suretiyle kitap basım işini üstlenen davacı şirketin, işin tamamlanarak idareye teslim edilmesine rağmen davalı idarenin borcunu ödemediğinden bahisle yapılan işin karşılığı olan bedelin faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılan davanın, her ne kadar taraflar arasında akdedilmiş bir sözleşme olmasa da, uyuşmazlığın tarafların karşılıklı edimlerinin ifa edilip edilmediği konusunda olması karşısında özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : G. Matbaacılık Ambalaj San. ve Tic. AŞ.

Vekili : Av. İ.Ö.

Davalı : Iğdır Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. K.Ş.

O L A Y : Davacı vekili dilekçesinde özetle, Iğdır Belediyesi'nin 3000 adet ‘Aras Boyunda Sa’dlılar’, 3000 adet ‘Sürmeli Emiri Hüsam Ed-din Hızır’ ve 5000 adet Iğdır’da N.A. ile 10 Altın Yıl’ olmak üzere 3 farklı kitabın basım işi için ihale ilan ettiğini, davacı şirketin 22.09.2008 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 2008/151663 ihale kayıt numarası ile katılarak söz konusu işin tamamını K.D.V. hariç 28.230,00 TL bedel karşılığında yapmayı kabul ve taahhüt ettiğini bildirdiğini, bunun akabinde davalı Iğdır Belediyesi'nin 3446 sayılı yazısı ile kesinleşen ihale kararını 25.09.2008 tarihinde davacı şirkete elden teslim ettiğini ve bu tarihin tebliğ tarihi sayılacağını beyan ettiğini, 26.09.2008 tarihinde yine elden tebliğ edilen ve sözleşmeye davet konusunu içeren 3447 sayılı yazı ile de davacı şirketin gerekli yazıların yazılması, teminatın yatırılması ve diğer lüzumlu işlemlerin tamamlanarak ihale konusu işe ilişkin sözleşme akdetmeye davet edildiğini, bu “3 adet kitap basımı işi” için davacı şirketin de Ziraat Bankası’ndan 1.000,00 TL’lik teminat mektubu aldığını, davacı şirketin daha önce de davalı Belediye’nin bir çok kitap basımı işini üstlenip, aldığı işi gereği gibi yaparak teslimatları gerçekleştirdiğini, bu işinde de gerek davalı Belediye ile daha önce yaptıkları işlere -ki bu işlerin de çoğunda yazılı sözleşme imzalanmamıştır- gerekse davalı Belediye ile davacı Şirketin idare merkezi arasındaki mesafenin uzak olması nedeniyle taraflar arasında yazılı bir sözleşme akdedilmediğini, gerekli tüm işlemlerin tamamlanmasının ardından ihale ile davacı şirket üzerine bırakılan söz konusu kitap basımı işinin davacı şirketçe gereği gibi yapılıp 17.01.2009 tarihinde teslimatın gerçekleştirildiğini, son yerel seçimlerden sonra davalı Belediye’de yönetimin değiştiğini ve yeni yönetimin davacı şirkete bu işi kendilerinin vermediğini belirterek, üzerlerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediklerini belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik davacı şirketin davalı Belediye’den olan 33.311,40 TL’lik alacağının vade tarihinden itibaren işletilecek olan avans faizi ile birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Iğdır 1. Asliye Hukuk Mahkemesi: 27.12.2011 gün ve E:2011/55, K:2011/716 sayı ile özetle, idarenin özel hukuk hükümlerine tabi bir işleminden söz edilebilmesinin, ancak ortada özel hukuk alanına giren yazılı bir sözleşmenin bulunması halinde mümkün olup, idarenin sözleşme aşamasına kadar tesis ettiği, tek taraflı tasarruflarının idari işlem niteliğinde olduğunu, idari şartnamenin 50.maddesine göre ihalenin sözleşmeye bağlanması gerektiğinin belirtildiğini, bu nedenle idari şartnameye göre taraflar arasında sözleşmenin imzalanmasının gerekmekte olup, taraflar arasından akdedilmiş bir sözleşme bulunmadığının anlaşıldığını, yine 59.maddede sözleşmenin imzalanarak yürürlüğe girmesine kadar olan süreçte doğacak ihtilafların idari yargıda dava konusu edilebileceğinin düzenlendiğini, bu nedenle sözleşme imzalanmadan önceki uyuşmazlıklar hakkında İdare Mahkemesi'nin görevli olduğunu belirterek, davaya konu iddia edilen zarar bakımından İdare Mahkemesi görevli bulunduğundan dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar vermiş olup, iş bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 11.09.2012 gün, E:2012/3957, K:2012/5643 sayı ile hükmün onanmasına karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili aynı istemle bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.

Erzurum 2.İdare Mahkemesi: 28.12.2012 gün, E:2012/1500, K:2012/1525 sayı ile özetle, idari sözleşmelerin, idarelerin tek yanlı, kamusal yetkiye dayanarak, kamu hizmetinin gereklerinin yerine getirilmesi için kamu yararı amacı ile taraflar arasında akdedilen ve idareye üstün hak ve yetkiler veren, gerektiğinde tek yanlı değişiklik ve fesih yetkisini de idareye tanıyan nitelikte sözleşmeler olduğunu, kamu idarelerinin özel hukuk alanında akdettikleri sözleşmelerin ise idari sözleşme niteliği taşımayıp, bunların özel hukuk kurallarına göre düzenlendiğini, öte yandan, idarelerce mal veya hizmet alımı için ihaleye çıkılması safhasında ihalenin sonuçlanıp kesinleşmesine kadar geçen aşamada tesis edilen işlemlerin idari nitelikte kabul edilmekte ve bu aşamada ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümünün idari yargı yerlerine, ihalenin kesinleşmesi ve sözleşmenin akdedilmesinden sonraki aşamada idare ile yüklenici arasındaki sözleşmenin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün ise özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerlerine ait bulunduğunu, davacı şirket tarafından davalı idarece, sözleşme hükümlerine aykırı davranıldığı belirtilerek hüküm kurulmasının istenildiğinin anlaşılmış olmasına karşın, davacı ile davalı idare arasındaki sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın adli yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerektiğini belirterek davanın görev yönünden reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili tarafından ortaya çıkan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacı vekilinin istemi üzerine, son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Davalı Iğdır Belediye Başkanlığı'nın 22.09.2008 tarihinde açtığı ihaleye katılmak suretiyle değişik niteliklerde toplam 11000 adet kitabın basım işini üstlenen davacı şirketin, işin 17.01.2009 tarihinde tamamlanarak idareye teslim edilmesine rağmen davalı Belediye'nin borcunu ödemediğinden bahisle, yapılan işin karşılığı olarak toplam 33.311,40 TL alacağının faizi ile birlikte tahsili istemiyle söz konusu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, davacı şirketin, davalı Iğdır Belediye Başkanlığı tarafından ihale edilen ve 22.09.2008 tarihinde gerçekleştirilen kitap basımı işi için 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun ''Pazarlık Usulü'' başlıklı 21.maddesinin f maddesinde belirtildiği şekilde ''İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar (altmışüçmilyar altıyüzelliikimilyon) Türk Lirasına kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları'' çerçevesinde pazarlık usulü ile yapılan ihale işine girdiği ve 28.230 TL bedelle ihale işinin davacı şirkete kaldığı, ihaleye ilişkin olarak sözleşmeye davet mektubunun 25.09.2008 tarihinde davacı şirkete elden tebliğ edildiği anlaşılmış olup, Iğdır Belediye Başkanlığının 19.07.2011 tarihli cevabi yazısı ile davacı şirket ve davalı Belediye arasında kitap basımı ile ilgili herhangi bir sözleşme imzalanmadığının belirtildiği anlaşılmıştır.

04.01.2002 tarih ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ''Amaç'' başlıklı 1.maddesinde; ''Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.'' denilmiştir.

“Kapsam” başlıklı 2. maddesinde de; “Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:

a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler,

b) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri,

c) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (mesleki kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar,

d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler,

e) 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ile bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri

Ancak, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da tamamen sahip olduğu bankalar, 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketler ( (e) bendinde belirtilen yapım ihaleleri hariç) 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankaların 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi gayrimenkul yatırım ortaklıkları ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler bu Kanun kapsamı dışındadır.'' denilmiştir.

05.01.2002 tarih ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun ''Kapsam'' başlıklı 2. maddesinde; ''Bu Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar tarafından söz konusu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar.'' denilmiş, ''İlkeler'' başlıklı 4.maddenin 3.fıkrasında; ''...Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.'' denilmiştir.

Dosya kapsamında yer alan davacının ihaleye girerken aldığı idari şartnamenin ''Sözleşmeye Davet'' başlıklı 45.maddesinde; ''Bu şartnamede belirtilen bildirim sürelerinin bitimini veya Maliye Bakanlığı'nın vizesi gereken hallerde bu vizenin yapıldığının bildirilmesini izleyen günden itibaren 3 gün içinde, ihale üzerinde kalan istekli, iadeli taahhütlü mektupla sözleşme imzalamaya davet edilecektir. Mektubun postaya verilmesini takip eden 7.gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır. Yabancı istekliler için bu süreye 12 gün ilave edilecektir. İsteklinin, bu davetin tebliğ tarihini izleyen 10 gün içinde kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalaması şarttır.'' denilmekle birlikte, ''İhalenin Sözleşmeye Bağlanması'' başlıklı 50.maddesinde de; ''İdare tarafından ihale dökümanında belirlenen şartlara uygun olarak hazırlanan sözleşme, ihale yetkilisi ve yüklenici tarafından imzalanır.'' denilmiş olup, ''Anlaşmaların Çözüm Şekli'' başlıklı 59.maddesinde; ''Sözleşmenin imzalanarak yürürlüğe girmesine kadar olan süreçte doğacak ihtilaflar, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 54.ve devam eden maddelerinde yer alan inceleme talebinde bulunulmasına ilişkin kurallar saklı kalmak üzere idari yargıda dava konusu edilebilecektir. Sözleşmenin uygulanmasından doğabilecek ihtilaflarda ise işin sözleşmesinde yer alan konuya ilişkin hükümler uygulanacak'' denilmiştir.

Belirtilen yasal düzenlemeler çerçevesinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun kamu hukukunu ilgilendiren yasalar olması nedeniyle, sözleşme aşamasına kadar yasaya dayanılarak idarece alınan karar ve yapılan işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların idari yargı yerinde, sözleşme yapıldıktan sonra sözleşme hükümlerinin uygulanması nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıkların ise sözleşme ve özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde görülmesi gerekmekte ise de, sözleşme yapıldıktan sonra tesis edilse bile sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşmeden doğan bir hak veya alacağın takibi niteliğini taşımayan, idarenin kamu gücüne dayanarak ve tek yanlı olarak tesis ettiği idarî işlemlerin iptali istemiyle açılan veya bu nitelikteki idarî işlemler nedeniyle doğan tazminat istemleri nedeniyle açılan davaların da idarî yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır.

İdari sözleşmeler, idarelerin tek yanlı, kamusal yetkiye dayanarak, kamu hizmetinin gereklerinin yerine getirilmesi için kamu yararı amacı ile taraflar arasında akdedilen ve idareye üstün hak ve yetkiler veren, gerektiğinde tek yanlı değişiklik ve fesih yetkisini de idareye tanıyan nitelikte sözleşmelerdir. Kamu idarelerinin özel hukuk alanında akdettikleri sözleşmelerin ise; idari sözleşme niteliği taşımayıp, özel hukuk kurallarına göre düzenlendiği kuşkusuzdur.

Öte yandan, idarelerce mal veya hizmet alımı için ihaleye çıkılması safhasında ihalenin sonuçlanıp kesinleşmesine kadar geçen aşamada tesis edilen işlemlerin idari nitelikte olduğu kabul edilmekte ve bu aşamada ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümünün idari yargı yerlerine, ihalenin kesinleşmesi ve sözleşmenin akdedilmesinden sonraki aşamada idare ile yüklenici arasındaki sözleşmenin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün ise özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerlerine ait olduğunda kuşku bulunmamaktadır.

Somut olayda, davacı şirket tarafından, yapılan ihalenin gereği olarak kendi ediminin yerine getirilmiş olmasına karşın, davalı idarenin edimini yerine getirmediği iddia edilerek bundan doğan alacağın tazmini talep edildiği görülmüştür.Her ne kadar, yapılan ihale sonrasında taraflar arasında imzalanmış bir sözleşme bulunmasa da, uyuşmazlığın; ihale şartlarının yerine getirilip getirilmemesi veya ihale sürecindeki bir usulsüzlükten kaynaklanmadığı ve bu hususlara ilişkin bir iptal veya tazminat talebinin olmadığı, davanın esas itibariyle, tarafların karşılıklı edimlerinin yerine getirilip getirilmemiş olmasından kaynaklandığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli olduğundan, Iğdır 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Iğdır 1. Asliye Mahkemesi’nin 27.12.2011 gün ve E:2011/55, K:2011/716 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/532

KARAR NO: 2013/906

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- R.B., 2- H.B.

Vekilleri : Av. D.S. - Av. B.İ.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Y.O.T.

O L A Y : Davacıların vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara İli, Mamak İlçesi, General Zeki Doğan Mahallesi, 36260 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Mamak Belediye Başkanlığı’nın (Belediye Meclisi) 09.03.1989 tarih ve 30 sayılı kararıyla onaylanan imar planı ile "sağlık ocağı alanı" olarak belirlendiğini; kamulaştırma yapılması taleplerinin karşılanmadığını; bir kısım hissedar tarafından sözü edilen parsele ilişkin olarak davalı Mamak Belediye Başkanlığına yapılan plan değişikliği yapılması yolundaki başvurunun reddi üzerine; davalı idarenin bu işlemine karşı Ankara İdare Mahkemelerinde dava açıldığını; bu davalarda davalı idarenin işleminin iptaline karar verildiğini; yargı kararlarının yerine getirilmesi bağlamında, idarece anılan parsele ilişkin olarak plan değişikliği çalışması yapıldığını ve parselin bu defa “Özel sağlık alanı” olarak belirlendiğini; plan değişikliğinin Mamak Belediye Meclisi’nin 05.09.2009 gün ve 745 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 20.11.2009 tarih ve 2713 sayılı kararı ile onaylandığını ve kesinleştiğini; yapılan plan değişikliği ile müvekkillerinin mülkiyet hakları üzerindeki sınırlamalar kalkmadığını; mülkiyet hakkının özünün zedelenmesine devam edildiğini; 3194 sayılı İmar Kanununun 10.maddesi hükmüyle yasa koyucunun; beş yıllık imar programları sınırları içerisinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerlerin, program süresi (5 yıl) içinde kamulaştırılması gereğini emredici bir şekilde kurala bağladığını; imar planının kesinleştiği 1983 yılından itibaren 5 yıldan fazla bir türe geçmiş olmasına rağmen; ilgili yatırımcı kamu kuruluşunca tahsis amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmediğini, diğer yandan; tahsis amacına uygun kamulaştırmayı yapacak olan ilgili kurumun “bu alana ihtiyacım yok” şeklinde görüş belirtmesine karşın, bahse konu taşınmazın müvekkillerin tasarrufuna bırakılması ile emsale göre inşaat izni verilmesi yönünde davalı idareden plan değişikliği talep etmelerine rağmen bu taleplerinin kabul ediliyormuş gibi yapılarak “özel sağlık tesisi" alanı olarak planın değiştirildiğini; yapılan plan değişikliği ile yeni bir kısıtlama ihdas edildiğini ve bu suretle sözü edilen taşınmazlara kamulaştırmasız olarak el atıldığını; bu nedenle fiilen el atılmamış bile olsa, taşınmaz bedelinin davalı idarece müvekkillere ödenmesinin gerektiğini ifade ederek; fazlaya ve sair hususlara ilişkin her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak koşuluyla; kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin şimdilik, her müvekkiline 5.000,00 TL’den toplam 10.000,00 TL’sinin davalıdan dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:8.5.2012 gün ve E:2011/278 sayı ile, Yargıtay uygulamasına göre davalının görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında özel sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında özel sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam, 10.000,00 TL bedelin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar Ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Uygulama İmar Planlama Şube Müdürlüğünün, 15.9.2011 gün ve M.06.ABB.0.13.05. UİP.2011/( 36260/1)3547-12600 sayılı yazısında; dava konusu parselin, Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.02.2007 gün ve 525 sayılı kararıyla onaylanan 2023 Başkent Ankara 1/25000 ölçekli N.ım imar planı kapsamında bulunduğu; parsele yönelik onaylı 1/5000 ölçekli N.ım imar planının bulunmadığı; mevcutta ıslah imar planıyla oluşmuş ve sağlık tesisi alanı kullanımında olan söz konusu parselin, Mamak Belediye Meclisinin 05.09.2009 gün ve 745 sayılı kararıyla uygun görülerek, Büyükşehir Belediye Meclisinin 20.11.2009 gün ve 2713 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı kapsamında “özel sağlık tesisi alanı” kullanmada bulunduğu belirtilmiş; taşınmaz üzerinde herhangi bir yapılaşma bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla özel sağlık tesisi alanı” kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 8.5.2012 gün ve E:2011/278 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/533

KARAR NO: 2013/907

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- F.K., 2- A.E.Ö., 3- T.Ö., 4- A.M.Ö.

Vekilleri : Av. A.Y., Av. E.O., Av. M.K., Av. A.S., Av. Ö.A.

Davalılar : 1- Muratpaşa Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.T.K.A.

2- Gençlik Ve Spor Bakanlığı(Antalya Gençlik Ve Spor İl Müdürlüğü)

Vekili : Av. Z.H.

O L A Y : Davacıların vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, Güzeloba Mah. 8010 ada 3 Parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar düzenlemesi ile “Semt Spor Sahası Alanında” kaldığını; davalı idareler tarafından bugüne kadar herhangi bir kamulaştırma evrakı tebliğ edilmediği gibi, yapılan uzlaşma-kamulaştırılma taleplerine de olumlu bir cevap alınmadığını; davalı idareler tarafından dava konusu taşınmaz üzerine bina ya da düzenleme yapılmamasının fiilen el atılmadığı anlamına gelmediğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, taşınmazın kullanılmasının kısıtlanması ve taşınmazdan tasarrufta bulunmasına müsaade edilememesi nedeniyle taşınmaza fiilen el atmış bulunulduğunu; 3194 sayılı imar yasasının 10. Maddesi uyarınca, davalı idarelerin planla fiilen el atılan müvekkil taşınmazına ilişkin hiçbir işlem yapmadığını, müvekkillerin mülkiyet hakkının kısıtlanarak kullanımının engellendiğini; müvekkillerin taşınmazına ilişkin yapılan planla taşınmazın kullanımının SEMT SPOR SAHASI alanı olarak özgülendiğini, ancak aradan onlarca yıl geçmesine rağmen idarelerin görevini yerine getirmeyerek müvekkillere herhangi bir bedel ödemesi yapmadığını; mülkiyet hakkının kamu yararı için de olsa süresiz olarak kısıtlanması yönünde Türkiye Cumhuriyetinin yapmış olduğu uygulamalar nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Türkiye Cumhuriyetini defalarca tazminata mahkum ettiğini; kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının doğal sonucu olarak, İdarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceğini ifade ederek; fazlaya ilişkin her türlü hak, dava ve talepleri saklı kalmak üzere, müvekkillerinin hisselerinin dava tarihindeki değerinin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsili ile davacı müvekkillere verilmesine, bu tazminat için fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00.TL ödenmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 8.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:15.11.2012 gün ve E:2012/273 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında semt spor alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında semt spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL'si bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla semt spor alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 8.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.11.2012 gün ve E:2012/273 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/534

KARAR NO: 2013/908

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.O.

Vekili : Av. E.O.

Davalılar : 1- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.A.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. C.I.

3- Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. M.K.Ç.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedarı bulunduğu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Köyü mevkiine kain 43006 ada, 1 parselde kayıtlı taşınmazın, 25.05.1996 gün ve 85 sayılı Yenimahalle Belediye Meclisi kararı ile ve Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının 02.11.1996 gün ve 4162 sayılı yazısı ile onaylı 1/1000 ölçekli Yuva Köyü çevresi uygulama imar planında sağlık alanı olarak ayrıldığını; imar planının kesinleşmesinden itibaren aradan geçen zaman içersinde imar planındaki tahsis amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını, taşınmazın plandan önceki haliyle kaldığını; 3194 sayılı İmar kanununun 10. maddesine göre: Belediyelerin, imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren en geç üç ay içinde bu planı tatbik etmek üzere beş yıllık imar planlarını hazırlamalarının gerektiğini, beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş yerlerde ilgili kamu kuruluşlarınca bu program süresi içinde kamulaştırmalarının gerektiğini, yasanın bu hükmüyle imar planında kamu hizmet tesislerine tahsis edilen bir yerin yasada öngörülen 5 yıllık süre içerisinde ilgili kurumca kamulaştırma yapılmaması durumunda dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atılmış olduğunu; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarında da bu hususun vurgulandığını; mülkiyeti davacıya ait olan taşınmazın imar planında sağlık alanı olarak ayrılmış olmasına rağmen, tapu kaydının halen davacının üzerinde olduğunu, bu plan nedeniyle müvekkillinin mülkiyet haklarının özünün zedelendiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun ve 5.Hukuk Dairesinin kararının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 23/09/1982 tarihli Sporrong ve Lonnroth ve 21/06/2011 tarihli Ziya Çevik kararıyla birebir örtüştüğünü, gerekçesinde de açıklandığı üzere; imar planı ile kamu hizmetine tahsis edilen bir taşınmazın bu tahsise uygun olarak yasal süresi içerisinde kamulaştırma yapılarak bedelinin ödenmemesinin kamulaştırmasız el koyma olarak kabul edildiğini belirterek; dava konusu taşınmazın bedelinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10. 000 TL’sinin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Yenimahalle Belediye Başkanlığı Vekilleri, süresi içinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 22.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:1.11.2012 gün ve E:2012/125 sayı ile, yargı yolu görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 10.000TL bedelin, faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığının cevap dilekçesinde; 43006 ada 1 parselin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 01.06.1992 gün ve 177 sayılı kararı ile onaylanan Yuva Köyü ve Çevresi N.ım İmar Planı doğrultusunda hazırlanarak 3030 sayılı yasanın 14. Maddesi gereği Büyükşehir Başkanlığının onayına sunulan 1. ve 2. etap 1/1000 ölçekli imar planları ile bu planlamaya ait Meclis ve Komisyon raporlan üzerinde yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan 1/5000 ölçekli Revizyon N.ım İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 12.10.1995 tarih ve 711 sayılı kararı ile onaylanmış planda kaldığı; 1/5000 ölçekli N.ım İmar Planı doğrultusunda hazırlanan ve 22.05.1996 tarih ve 85 sayılı karar ile Belediyelerince onaylanan, 3030 sayılı yasanın 14. maddesi gereğince Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın 13.06.1996 gün ve 06.BBB.08.04.İM.1.2.1428-3531/96(168) sayılı yazısı ile onaylandığı, Yuvaköyü ve Çevresine ait 1/1000 ölçekli imar planında ve bu planın uygulaması olan 84138 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 06.05.1997 tarih ve 1515 sayılı kararı ile onaylandığı ve 1 aylık askı süresinin 16.05.1997 gün ve 22991 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak tamamlandığı, planda 43006 ada 1 parselin E:0.60 Hmax:Serbest yapılaşma koşullarıyla "Sağlık Tesisleri Alanı" kullanımında kaldığı, ilgili planın 17.nolu plan notlarında; "17....Kreş, Sağlık Tesisi ve İdari Tesis alanlarında E. 0.60 ve Hmax: serbesttir...." denildiği belirtilmiştir.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Sağlık Tesisleri Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 22.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 22. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.11.2012 gün ve E:2012/125 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/535

KARAR NO: 2013/909

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

—— • ——

Davacılar : 1-A.D., 2-H.M.D., 3-M.M., 4-H.Ö., 5-M.Y., 6-F.D.,

Vekili : Av.A.Z.K.

Davalılar : 1-Gençlik ve Spor Bakanlığı (Spor Genel Müdürlüğü)

Vekili : Av.D.K.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.Ş.

3-Etimesgut Belediye Başkanlığı(İhbar Edilen)

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu, Ankara İli, Etimesgut Bağlıca mahallesi, 46839 ada 2 parsel sayılı taşınmazın imar planında spor alanı olarak ayrıldığını, bu şekilde kısıtlanması sebebiyle tasarrufta bulunamayan müvekkillerinin mağdur olduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2010/5-662 esas ve 2010/651 karar sayılı kararının sonrasında, Yargıtay Dairelerinin de görüş değiştirerek, fiilen el atmayı kamulaştırmasız el atmanın ön şartı olmaktan çıkardıklarını; gelinen bu aşamada dava konusu edilen taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atıldığı hususunda tereddüt bulunmadığını, kamulaştırmasız el atma sebebiyle müvekkilleri tarafından uğranılan zararın tazmini açısından tazminat davası açmak zarureti hasıl olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydıyla, uğranılan 10,000,00.TL zararın el atma tarihinden itibaren işleyecek gecikme faizi ile birlikte davalılardan tahsiline, el atılan kısmının tapusunun iptali ile davalı lehine tapuya tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile Etimesgut Belediye Başkanlığı (İhbar Edilen) vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:29.5.2012 gün ve E:2012/108 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında spor alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 ’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, uğranılan zarara karşılık, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL bedelin, faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; davacıların hissedar olduğu, Etimesgut Belediye Encümeninin 23/03/2010 gün ve 296/447 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin 05/08/2010 gün ve 1184/3354 sayılı kararı ile onanan ve 04.11.2010 tarih ve 31543 yevmiye numarası ile tapuda tescil gören 85207 nolu kesin parselasyon planı ile imarın 46839 ada 2 sayılı parselin, 46839 ada 3 sayılı parsele dönüştüğü; 1/1000 ölçekli İmar Planının kesinleşme tarihinin ise 85207 nolu planın tapuda tescil gördüğü tarih olduğu; 85207 nolu plan kapsamında imarın 46839 ada 3 sayılı parselin Spor Alanı olarak ayrıldığı, inşaat emsalinin E=0.05 ve saçak seviyesinin Hmax=6.50 m. olacak şekilde yapılaşma koşulunun bulunduğu; ancak söz konusu parsele yönelik olarak Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 1/5000 ölçekli N.ım İmar Planı Değişikliğinin yapıldığı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 17.10.2011 tarih ve 3018 sayılı kararı ile onanan 1/5000 ölçekli N.ım İmar Planı Değişikliği ile imarın 46839 ada 3 sayılı parselin bir kısmının Akaryakıt ve Lpg Satış Servis ve İkmal İstasyonuna, diğer kısmının ise Spor ve Ticari Rekreasyon Alanına dönüştüğü; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Spor Tesisleri alanı kullanımında kaldığı, kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Sincan 1.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.5.2012 gün ve E:2012/108 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/536

KARAR NO: 2013/910

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.K.

Vekili : Av.Ali F.D.

Davalı : Nilüfer Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. F.G., Av. V.A., Av. A.D., Av. S.A.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedarı olduğu Bursa ili, Nilüfer İlçesi, Demirci Mah. 3372 ada, 1. parsel sayılı taşınmazın, imar uygulaması ile birlikte uzun yıllardan beri BELEDİYE HİZMET ALANI olarak planlandığını; ancak bugüne kadar tahsisi amacına uygun bir tesis kurulmadığı gibi kamulaştırılmadığını, tahsis amacı dışına çıkarılmadığını, imar planı değişikliği de yapılmadığını; dolayısıyla gayrimenkul üzerinde devamlılık arz eden bir hak ihlali gerçekleştiğini, mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığını; ortada mülkiye hakkının kısıtlanmasına dayalı bir HUKUKİ EL ATMA bulunduğunu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ile buna dayalı Yargıtay 5.Hukuk Dairesi’nin içtihatlarında, kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiğinin belirildiğini ifade ederek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla; 10.000,00TL. tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde verdiği dilekçede, davada, idare mahkemesinin görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BURSA 7.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:15.11.2012 gün ve E:2012/320 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında belediye hizmet alanı, spor ve rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazına, imar planında Belediye Hizmet Alanı(spor ve rekreasyon alanı) olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL’nin faiziyle birlikte davalı idareden tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

İ İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu Demirci Mahallesi 3372 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, Nilüfer Güneybatı Aksı Gelişme Bölgesi Uygulama İmar Planı kapsamında Belediye Hizmet Alanı (Spor ve Rekreasyon Alanı)’nda bulunduğu, bu planın 23.11.2000 tarihinde onaylandığı; dava konusu parselin ise 3194 sayılı Kanunun 18. madde uygulaması (şuyulama) ile oluşarak 29.04.2002 tarihinde tescil edildiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Belediye Hizmet Alanı (Spor ve Rekreasyon Alanı) kullanımında kaldığı, uzun yıllardır kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Bursa 7.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.11.2012 gün ve E:2012/320 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/538

KARAR NO: 2013/911

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.K.

Vekilleri : Av.S.A., Av.A.D.

Davalılar : 1-Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av.D.O.İ.

2-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.T.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Sancak Mahallesi, 25326 Ada, 1 Parsel de kayıtlı taşınmazın, imar planında Çankaya Belediyesi Açık ve Kapalı Spor Oyun alan olarak ayrılması nedeni ile hak sahibinin mülkiyet hakkının, süresi belirsiz şekilde kısıtlandığını; davalının bu taşınmazı kamulaştırması gerekirken, imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi nedeniyle taşınmazdan tasarruf edemeyen müvekkilin mağdur edildiğini ifade ederek; taşınmazın tapuda davalıya devri ile, bedelinin, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000 TL. nin dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 7.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:17.10.2012 gün ve E:2011/461 sayı ile, Yargıtay 5 H.D.nin, hukuki ve fiili el atmalarla ilgili kamulaştırmasız el atma bedellerine dair davaların adli yargıda görülmesi şeklindeki uygulamasının yerleşmiş olduğu gerekçesiyle, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında Açık ve Kapalı Spor alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında Açık ve Kapalı Spor Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’sı bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Çankaya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 26.6.2012 gün ve 202389 sayılı yazısının incelenmesinden; Sancak Mahallesi 25326 ada 1 sayılı parselin; Çankaya Belediye Meclisinin 21.12.1988 tarih ve 510 sayılı kararı ile uygun görülen “1/1000 ölçekli Sancak Mahallesi Islah İmar Planı Değişikliği” kapsamında kullanım kararının “Çankaya Belediyesi Açık ve Kapalı Spor ve Oyun Alanı” kullanımında kaldığı, yapılaşma koşullarının E=0.15, Hmax: 7.50 olduğu; Çankaya Belediye Meclisinin 08.03.2005 gün ve 193 sayılı kararıyla uygun görülüp Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 21.11.2009 gün ve 2728 sayılı kararı ile tadilen onaylanan “1/1000 ' ölçekli Sancak Mahallesi İmar Planı Değişikliği kapsamında “Çankaya Belediyesi Açık ve Kapalı Spor Alanı” kullanımında kaldığı ve yapılaşma koşullarının E=0.15, Hmax: Serbest olduğu; 81026 no’lu kesin parselasyon planı kapsamında kaldığı ve kamu ortaklık payından (K.O.P.) meydana geldiği ve üzerinde herhangi bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla “Açık ve Kapalı Spor Alanı” kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 7.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.10.2012 gün ve E:2011/461 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/539

KARAR NO: 2013/912

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.G.

Vekili : Av.D.A.

Davalılar : 1-Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av.Z.T.

2-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av.V.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedarı olduğu Ankara ili, Yenimahalle ilçesine bağlı Yuva Köyü 43128 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, imar planında “OKUL ALANI” olarak ayrıldığını, tapu kaydı üzerine kamulaştırma şerhi konulduğunu; taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662E ve 2010/551K sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini, fakat bugüne kadar davalı İdarece hiçbir bedel ödenmediğini; müvekkilinin mülkiyet hakkının sahibine verdiği yetkileri kullanma hakkının kısıtlandığını, İdarenin, Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetlerle, müvekkilinin 35. madde uyarınca güvence altına alınmış olması gereken mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemeyeceğini ifade ederek; fazlaya dair ve ıslah hakları saklı kalmak üzere, şimdilik 2.000,00TL’nin kamulaştırmasız el atma tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsiline, tapunun davalı adına tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 19.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:18.1.2013 gün ve E:2012/550 sayı ile, davalıların görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında okul alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davalı idareler ve davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL’nin, faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Harita Şube Müdürlüğünün 12.11.2012 gün ve M.06.1.ABB.0.13.03/2012(43128/1) 5339-19122 sayılı yazısının incelenmesinden; Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi 43218 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Belediye Meclisinin 2/10/1995 gün ve 711 sayılı kararı ile onaylanan “Yuva Köyü Çevresi 1/5000 ölçekli Revizyon N.ım İmar Planı” ve bu doğrultuda hazırlanarak, Yenimahalle Belediye Meclisinin 22.05.1996 gün ve 85 sayılı kararı ile uygun görülüp, Başkanlığın 19/08/1996 sayılı yazısı ile onaylanan 1/1000 ölçekli “Yuva Köyü Çevresi 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı” kapsamında, “Lise Alanı” kullanımında kaldığı ve bu plan doğrultusunda hazırlanan parselasyon planının Yenimahalle Belediye Encümeninin 06/05/1999 tarih ve 1515 sayılı kararı ile onaylandığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla “okul/lise alanı” kullanımında kaldığı, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerin vekillerinin görev itirazlarının, Ankara 19.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.1.2013 gün ve E:2012/550 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/564

KARAR NO: 2013/913

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : R.A.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın ikinci kez yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 11.9.2012 tarih ve GN-754666 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 3.250,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 11.9.2012 tarih ve 0200412 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 1. İDARE MAHKEMESİ: 31.10.2012 gün ve E:2012/1616, K:2012/1731 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

KÜÇÜKÇEKMECE 4. SULH CEZA MAHKEMESİ: 13.12.2012 gün ve D. İş:2012/1343 sayıyla; itiraza konu eylemin idare mahkemesinin görevine girdiği yargı yolu bakımından mahkemelerinin görevsiz olduğu açıklanarak davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı yerince verilen görevsizlik kararının kesinleşme durumunu gösterir onaylı örneğinin getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde " (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 1. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nin 31.10.2012 gün ve E:2012/1616, K:2012/1731 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/565

KARAR NO: 2013/914

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : G.-S. Turizm Taşımacılık ve Servis Tic. A.Ş.

Vekili : Av. A.Ö.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 41…… plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, sürücü belgesi sahibi F.B. adına 25.9.2012 tarih ve GO-161796 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden araç sahibi davacı adına düzenlenen 25.9.2012 tarih ve 0205819 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı vekili, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 10. İDARE MAHKEMESİ: 1.11.2012 gün ve E:2012/1699, K:2012/1955 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

PENDİK 1. SULH CEZA MAHKEMESİ: 28.12.2012 gün ve D. İş:2012/1307 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıl-dığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlık Mahkemesi, 2918 sayılı Yasa’nın 116. maddesi kapsamında araç tescil plakasına göre düzenlenenler dışında trafik zabıtasınca uygulanan idari para cezalarına karşı açılan davaları; bu uygulamanın idari ceza kapsamında bulunması; Yasada idari cezalarla ilgili davalarda görevli yargı yerini açıkça belli eden bir hükme yer verilmemesi; bu Yasada gösterilen adli cezalara hükmetmekle görevli mahkemeye işaret eden 112. maddeye de herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında ve göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüş iken; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra; öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davaların görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varmıştır.

Uyuşmazlığın esasını oluşturan, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin karara gelince:

13.10.1983 tarih ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, ”Bu kanunun amacı, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemektir” denilmiş; “Motorlu Araçlara Ait Şartlar” başlığı altında düzenlenen beşinci kısım ikinci bölümünde yer alan 30.maddesinde araçların teknik şartlara uygunluğu,31.maddesinde araçlarda bulundurulması zorunlu gereçler,32.maddesinde adres değiştirme ve araçlar üzerindeki değişiklikleri bildirme,Ek 2.maddesinde araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması; altıncı kısım üçüncü bölümde düzenlenen “Sürücülerin Uyacağı Diğer Kurallar” başlıklı 65.maddesinde araçların yüklenmesi ile ilgili esaslar, uyulması gereken kural-lar,uymayanlara verilecek cezalar ve araçların hangi koşullarda trafikten men edileceklerine ilişkin hususlar ayrıntılı ve idarece tek yanlı kurallar şeklinde belirlenmiş,79.maddesinde de, trafikten men edilen araçlar ile ilgili işlemlerin usul ve esaslarının yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Saklı tutulan hükümler” başlığını taşıyan 19. maddesinde, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 10. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 10. İdare Mahkemesi’nin 1.11.2012 gün ve E:2012/1699, K:2012/1955 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/567

KARAR NO: 2013/915

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : C.Y.

Davalı : İstanbul Valiliği, C Bölgesi Trf. Dent. Şube Md.

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 9.10.2012 tarih ve GO-101971 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 9.10.2012 tarih ve 0212291 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 2.11.2012 gün ve E:2012/1878, K:2012/1698 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

PENDİK 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 25.12.2012 gün ve D. İş:2012/1227 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına dayanarak, davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, yapılan itiraz Pendik 1. Asliye Ceza Mahke-mesi’nce kesin olarak reddedilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı yerince verilen görevsizlik kararının kesinleşme durumunu gösterir onaylı örneğinin getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde " (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 7. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 2.11.2012 gün ve E:2012/1878, K:2012/1698 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/569

KARAR NO: 2013/916

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : G. İstanbul Turizm Otel Telk. ve Oto Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. N.Ö.

Davalı : İstanbul Valiliği, A Bölgesi Trf. Dent. Şb. Müd.

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34 …… plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, sürücü belgesi sahibi O.Y.adına 2.10.2012 tarih ve GO-079424 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden araç sahibi davacı adına düzenlenen 2.10.2012 tarih ve 0209059 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı vekili, idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 8. İDARE MAHKEMESİ: 22.10.2012 gün ve E:2012/1804, K:2012/2035 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

BAKIRKÖY 7. SULH CEZA MAHKEMESİ: 11.2.2013 gün ve D. İş:2013/2 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Olayda, adli yargı yerince, öncelikle görevsizlik kararı verilmekle birlikte, bununla yetinilmemiş ve görevli merciin belirtilmesi için re’sen Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına da karar verilmiştir.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, Bakırköy 7. Sulh Ceza Mahkemesinin başvurusunun 19.madde kapsamında kabulü ile İstanbul 8. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Bakırköy 7. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İstanbul 8. İdare Mahkemesi’nin 22.10.2012 gün ve E:2012/1804, K:2012/2035 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/571

KARAR NO: 2013/917

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : V. Tur Turizm Taşımacılık Gıda Tic. Ltd. Şti.

Davalı : İstanbul Valiliği, Anadolu Yakası Bölge Trf.Dent.Amirliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca,sürücü belgesi sahibi H.A. adına 27.8.2012 tarih ve GN-997011 seri-sıra numaralı,araç sahibi davacı adına 27.8.2012 tarih ve GN-997012 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanakları düzenlenerek ayrı ayrı 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanaklara istinaden düzenlenen 27.8.2012 tarih ve 0194657 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı,sürücü belgesi sahibi adına verilen idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 1. İDARE MAHKEMESİ: 16.10.2012 gün ve E:2012/1445, K:2012/1588 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

SULTANBEYLİ 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 20.12.2012 gün ve D. İş:2012/1203 sayıyla; karar başlığında sehven davanın 997012 sayılı işleme karşı açıldığı yazılarak ancak karar içeriğinde 997011 sayılı tutanağa karşı açıldığı belirtilerek, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı ile oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne de gönderilmesine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Olay kısmında belirtildiği üzere tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin başvurusunun 19. madde kapsamında kabulü ile İstanbul 1. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nin 16.10.2012 gün ve E:2012/1445, K:2012/1588 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/572

KARAR NO: 2013/918

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2/3. maddesi uyarınca verilen idari para cezasının iptal edilmesi istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ö. Tekstil ve Giyim San. Ltd. Şti.

Davalı : İstanbul Valiliği,Sultanbeyli Trafik Denetleme Büro Amirliği

Davacı, idari para cezasının iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 10. İDARE MAHKEMESİ: 19.10.2012 gün ve E:2012/1840, K:2012/1766 sayı ile, 2918 sayılı Kanun ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu uyarınca davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı,aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

SULTANBEYLİ 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 20.12.2012 gün ve D. İş:2012/1204 sayı ile, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, ayrıca dosyanın görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine de karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2. maddesi üçüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının iptal edilmesi istemiyle açılmıştır.

30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, " (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır"; Kanunun “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise "idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir" düzenlemeleri yer almıştır.

Bu düzenlemelere göre; Kabahatler Kanunu’nun, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer Kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 19.madde kapsamında görülen başvurusunun reddi ile aynı Mahkemece verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN REDDİ ile, aynı Mahkemenin 20.12.2012 gün ve D. İş:2012/1204 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/573

KARAR NO: 2013/919

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : M.G.

Davalı : İstanbul Valiliği, Anadolu Yakası Bölge Trafik Denetleme Amirliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 26.9.2012 tarih ve GN-091903 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 26.9.2012 tarih ve 20206272 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 10. İDARE MAHKEMESİ: 1.11.2012 gün ve E:2012/1718, K:2012/1961 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

SULTANBEYLİ 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 20.12.2012 gün ve D. İş:2012/1205 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, ayrıca dosyanın görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine de karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin başvurusunun 19.mad-de kapsamında kabulü ile İstanbul 10. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İstanbul 10. İdare Mahkemesi’nin 1.11.2012 gün ve E:2012/1718, K:2012/1961 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/574

KARAR NO: 2013/920

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2/3. maddesi uyarınca verilen para cezasına ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle açılan davanın, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3.maddesi ve aynı Kanun’un 27.maddesinin sekizinci fıkrası hükmü bir arada değerlendirildiğinde İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.T.

Davalı : İstanbul Valiliği, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34,,,,,,,,, plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 27.8.2012 tarih ve GN-986678 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 27.8.2012 tarih ve 0194582 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 3. İDARE MAHKEMESİ: 1.11.2012 gün ve E:2012/1485, K:2012/2054 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

SULTANBEYLİ 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 26.12.2012 gün ve D. İş:2012/1229 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Olay kısmında belirtildiği üzere, idari para cezasının iptali istemiyle açılan dava yönünden tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Dava, 2918 sayılı Kanun’un Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

1.6.2005 tarihinde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nce, sözü edilen Kanun’un diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımlar ile bunlara karşı yapılacak itirazlara ilişkin görev hükümleri üzerindeki etkisinin incelenmesi sonucunda: diğer kanunlarda düzenlenen idari yaptırımın, dayanağı olan yasanın amacı dikkate alınarak; Kabahatler Kanunu’nun 1., 2., 16. ve 19. maddelerinde belirtilen koşulları taşıması, 27. maddenin (1) numaralı bendinde belirtilen idari yaptırımlardan olması halinde, idari para cezaları ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin olanlarına karşı 1.6.2005 tarihinden sonra yapılacak itirazlarda sulh ceza mahkemelerinin genel görevli kılındığına ve bu nedenle doğan görev uyuşmazlıklarında adli yargı yerinin görevli bulunduğuna karar verilmiştir.

Daha sonra, 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde “(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır” denilmiştir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak; idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak aracın geçici olarak trafikten men edilmesi kararı da verildiği ve idari yargı yerinde dava konusu edildiği anlaşıldığından; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.

Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesi ve aynı Kanunun 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra hükmü bir arada değerlendirildiğinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen para cezasına karşı açılacak davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin başvurusunun 19.madde kapsamında kabulü ile İstanbul 3. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sultanbeyli 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İstanbul 3. İdare Mahkemesi’nin 1.11.2012 gün ve E:2012/1485, K:2012/2054 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/576

KARAR NO: 2013/921

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : G.K.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan denetimler sırasında 34…….. plaka sayılı aracın amaç dışı kullanıldığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 19.9.2012 tarih ve GN-796912 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 5. İDARE MAHKEMESİ:23.10.2012 gün ve E:2012/1808,K:2012/2469 sayı ile, 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş,verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı,bu kez,idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulun-muştur.

SİLİVRİ 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 11.2.2013 gün ve D. İş:2012/854,K:2012/854 sayı ile; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına da dayanılarak itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

İdari ve adli yargı yerleri arasında “idari para cezası” yönünden 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, davacının dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi talebini idari yargı yerine yapması nedeniyle, idari yargı dosyasının, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren adli yargı dosyası temin edilmeden Mahkememize gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, adli yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, 2918 sayılı Kanun’un Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

Daha sonra, 30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde “(1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır” denilmiştir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak; idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak aracın geçici olarak trafikten men edilmesi kararı da verildiği ve idari yargı yerinde dava konusu edildiği anlaşıldığından; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.

Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesi ve aynı Kanunun 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra hükmü bir arada değerlendirildiğinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen para cezasına karşı açılacak davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 5. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nin 23.10.2012 gün ve E:2012/1808,K:2012/2469 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/580

KARAR NO: 2013/922

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : C.A.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan denetimler sırasında 34………. plaka sayılı aracın amaç dışı kullanıldığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 9.10.2012 tarih ve GO-196249 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 9.10.2012 tarih ve 0211969 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 9. İDARE MAHKEMESİ:17.10.2012 gün ve E:2012/1896, K:2012/2028 sayı ile, 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

PENDİK 1. SULH CEZA MAHKEMESİ: 19.12.2012 gün ve D. İş:2012/1021 sayı ile; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına da dayanılarak itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

İdari ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 9. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 9. İdare Mahkemesi’nin 17.10.2012 gün ve E:2012/1896, K:2012/2028 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/581

KARAR NO: 2013/923

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F ve B Otomotiv Gıda ve Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.

Davalılar : 1- T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

2- İstanbul Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü

O L A Y : Davacı tarafından ithalatı yapılan Nissan marka A5 tip ve Fx35, Fx45, Murrano ticari tanımlı araçlarda gerçeğe aykırı Tip Onayı Belgesi kullanıldığının anlaşıldığından bahisle, İstanbul Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü’nün 12.10.2006 gün ve PGD-SGM/92 sayılı işlem ile 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun’un 5. maddesinin onuncu fıkrasına aykırılık nedeniyle aynı Kanunu’nun 12. maddesi uyarınca davacı adına 65.880 YTL idari para cezası verilmiştir.

Davacı, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerinde itirazda bulunmuştur.

ANKARA 5. SULH CEZA MAHKEMESİ; 30.3.2007 gün ve 2007/478 Müt. sayı ile, 4703 sayılı Kanun’da, bu Kanun’dan kaynaklanan idari para cezasına karşı açılacak davalarda idare mahkemesinin görevli olduğu belirtildiğinden davanın çözümünün idare mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ; 24.3.2011 gün ve E:2011897, K:2011/456 sayı ile, davanın esası incelenerek sonuçta davanın reddine ilişkin olarak verilen kararının Danıştay 13. Dairesi’nce görev nedeniyle bozulduğu ve karar düzeltme isteminin de aynı Dairece reddedildiği açıklanarak; bozma kararına uyularak, 4703 sayılı Kanun’da yapılan değişiklik nedeniyle davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, aynı istemle ikinci kez adli yargı yerinde itirazda bulunmuş Ankara 4. Sulh Ceza Mahkemesi’nce, yetkisizlik kararı verilmesi üzerine İstanbul 18. Sulh Ceza Mahkemesi davanın devamı için dosyanın Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, dava dosyası Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesi’nce görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre:

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada; adli yargı yerince idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen idari yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Ancak, somut olayda, davacı vekilinin ikinci kez adli yargı yerinde dava açması sonucu, önce yetkisizlik kararı verilerek İstanbul 18. Sulh Ceza Mahkemesine gönderilen dava dosyası, daha sonra davanın devamı için gönderme kararı ile kendisine gönderilen Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesi’nce görevli merciin belirtilmesi için re’sen Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.

Bu haliyle, her ne kadar 2247 sayılı Yasada öngörülen yönteme uymamakta ise de, davanın taraflarınca başvuruda bulunulmadığı gözetilerek, Sulh Ceza Mahkemesince re’sen yapılan başvurunun 2247 sayılı Yasanın 19. maddesi kapsamında olduğunun kabulü ile Uyuşmazlık Mahkemesinin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerek Uyuşmazlık Mahkemesinin kuruluş amacına uygun olacağından görev esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, 4703 sayılı Kanun’un 12. maddesine göre verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.

29.6.2001 gün ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun’un 5. maddesinin onuncu fıkrasında, “Uygunluk işaretinin veya uygunluk değerlendirme işlemleri sonucunda verilen belgelerin tahrif veya taklit edilmesi, usule uygun olmadan kullanılması yasaktır” denilmiş, 12. maddesinin birinci fıkrasında “Bu Kanunun; ..… (f) 5 inci maddesinin onuncu fıkrasına aykırı hareket edenler hakkında beşbin Türk Lirasından onikibinbeşyüz Türk Lirasına kadar…… idari para cezası uygulanır” denilerek idari para cezaları düzenlenmiş; 13. maddesinde, bu idarî para cezalarına karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebileceği öngörülmüşken, 23.1.2008 gün ve 5728 sayılı Kanun’un 496. maddesi ile 13. madde, ”Bu Kanunda yer alan idarî para cezaları, yetkili kuruluşlar tarafından verilir” şeklinde değiştirilmiş; 5728 sayılı Kanun, 8.2.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun’da idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.

Öte yandan; 30.3.2005 gün ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 6.12.2006 gün ve 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesiyle değiştirilen 3. maddesinde, “ (1) Bu Kanunun;

a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır”; Kanunun “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında ise “İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idari yaptırım kararı kesinleşir” düzenlemeleri yer almıştır.

Bu düzenlemelere göre; Kabahatler Kanunu’nun, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı anlaşılmaktadır.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen idari para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun’da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacak olması nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen başvurusunun reddi ile aynı Mahkemece verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesinin 19.madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN REDDİ ile, aynı Mahkemenin 30.3.2007 gün ve 2007/478 Müt. sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/585

KARAR NO: 2013/924

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : O.A.A.

Davalı : İstanbul Valiliği, Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 27.8.2012 tarih ve GN-500895 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 27.8.2012 tarih ve 0194610 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 2. İDARE MAHKEMESİ: 19.10.2012 gün ve E:2012/1641, K:2012/1788 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

PENDİK 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 5.12.2012 gün ve D. İş:2012/1146 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle ve Uyuşmazlık Mahkemesinin benzer kararlarına dayanılarak, davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

İdari ve adli yargı yerleri arasında, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle açılan dava yönünden 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece, 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Uyuşmazlık Mahkemesi, 2918 sayılı Yasa’nın 116. maddesi kapsamında araç tescil plakasına göre düzenlenenler dışında trafik zabıtasınca uygulanan idari para cezalarına karşı açılan davaları; bu uygulamanın idari ceza kapsamında bulunması; Yasada idari cezalarla ilgili davalarda görevli yargı yerini açıkça belli eden bir hükme yer verilmemesi; bu Yasada gösterilen adli cezalara hükmetmekle görevli mahkemeye işaret eden 112. maddeye de herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında ve göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüş iken; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra; öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davaların görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varmıştır.

Uyuşmazlığın esasını oluşturan, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin karara gelince:

13.10.1983 tarih ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, ”Bu kanunun amacı, karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemektir” denilmiş; “Motorlu Araçlara Ait Şartlar” başlığı altında düzenlenen beşinci kısım ikinci bölümünde yer alan 30.maddesinde araçların teknik şartlara uygunluğu,31.maddesinde araçlarda bulundurulması zorunlu gereçler,32.maddesinde adres değiştirme ve araçlar üzerindeki değişiklikleri bildirme,Ek 2.maddesinde araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması; altıncı kısım üçüncü bölümde düzenlenen “Sürücülerin Uyacağı Diğer Kurallar” başlıklı 65.maddesinde araçların yüklenmesi ile ilgili esaslar, uyulması gereken kural-lar,uymayanlara verilecek cezalar ve araçların hangi koşullarda trafikten men edileceklerine ilişkin hususlar ayrıntılı ve idarece tek yanlı kurallar şeklinde belirlenmiş,79.maddesinde de, trafikten men edilen araçlar ile ilgili işlemlerin usul ve esaslarının yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiştir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Saklı tutulan hükümler” başlığını taşıyan 19. maddesinde, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 2. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 2. İdare Mahkemesi’nin 19.10.2012 gün ve E:2012/1641, K:2012/1788 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/598

KARAR NO: 2013/925

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- M.Y., 2- M.T.

Vekili : Av. K.T.

Davalılar : 1- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. N.K.

2- Fatih Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M. Z.G.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin İstanbul İli, Fatih İlçesi, İbrahim Çavuş mevkii, 371 pafta 1476 ada, 60 parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında park alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar vekilleri süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmazın imar planında kamusal alanda (park, cami, okul vb.) gösterilmesinin taşınmaza fiilen el atıldığı anlamına gelmeyeceğini, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.12.2012 gün ve E:2012/253 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılar vekilleri idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında park alanında kaldığı, dava dosyasının incelenmesinden, davalı Fatih Belediye Başkanlığı cevap dilekçesinde ve konuya ilişkin olarak dosyaya sunulan Park ve Bahçeler Müdürlüğü ile İmar ve Şehircilik Müdürlüğü yazılarında; teknik personellerince yerinde yapılan incelemede söz konusu yerin halihazırda “açık otopark” olarak kullanıldığının tespit edildiğinin; sözü edilen yerde müdürlüklerinin herhangi bir tasarrufunun bulunmadığının, dava konusu yerin imar planında park alanı görüldüğünün ancak otopark olarak kullanıldığının belirtildiği görülmüştür.

Dosya içeriğinden her ne kadar taşınmaz otopark olarak kullanılmakta ise de, davalılarca taşınmaza herhangi bir müdahalede bulunulmadığı gibi taşınmazın otopark olarak kullanılıyor olmasında herhangi bir dahlininde bulunmadığının anlaşıldığı dolayısıyla taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılar vekilleri görev itirazının, İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılar vekilleri GÖREV İTİRAZININ, İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.12.2012 gün ve E:2012/253 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/604

KARAR NO: 2013/926

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Ticaret ve esnaf odasınca belirlenen ekmek fiyatlarına yapılan itirazın reddine ilişkin Valilik Komisyon kararının iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.H.K.

Davalı : Çankırı Valiliği

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde, kendisi gibi fırıncı olan onsekiz kişi ile birlikte ticaret ve esnaf odasına başvurarak ekmek fiyatlarının arttırılmasını (250 gram ekmeğin fiyatının 60 kuruştan, 85 kuruşa çıkarılmasını) talep ettiklerini; Ticaret ve esnaf odalarınca uygulanan önceki fiyatlarla çevre illerden alınan fiyatların ve gramajların karşılaştırıldığını ve 250 gram ekmeğin 70 Kuruştan satılmasının uygun olduğuna karar verildiğini; kendilerinin taleplerine uygun olmayan bu zamma valilik makamı nezdinde itiraz ettiklerini; valiliğin bu itirazı değerlendirmek üzere bir komisyon kurarak 250 gram ekmeğin 70 Kuruştan satılmasını belirleyen oda kararını uygun bulduğunu ve taleplerini reddettiğini; ekmek fiyatının objektif değerlerle belirlenmediğini dolayısıyla usul ve hukuka uygun bulunmadığını ileri sürerek, Çankırı Valiliği Gümrük ve Ticaret İl Müdürlüğünün 11.12.2012 gün ve 63 sayılı “Ekmek Fiyatları” konulu yazı ekindeki Komisyon Kararının kaldırılması istemiyle Ticaret Odası ile Esnaf Odasının müşterek kararı ile verilen ekmek zammının yetersiz olduğu gerekçesi ile Valilik Gümrük ve Ticaret İl Müdürlüğü Komisyon Kararına yapmış olduğu itirazın “ilimizde uygulanan önceki fiyatlar ile çevre illerden alınan ekmek fiyatları ve gramajlarıyla mukayese edildiğinde ilimiz Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı Oda Meclisince belirlenen 30.11.2012 gün ve 2012/47 sayılı kararla yürürlüğe konulan ekmek fiyatlarının uygun bulunduğu kanaatine varılmıştır” şeklindeki Valilik Komisyon Kararına itiraz ederek, Ticaret Odasından talep ettiği 250 gram ekmeğin 85,-Kuruş olmasına havi talebinin kabulü ile 250 gram ekmeğin fiyatının belirlendiği fiyatın 50 şer gram artırılarak üretilmesi halinde fiyatın gramaja göre aynı katsayıyla çarpılarak bulunması konusundaki hesap hatasının acilen ve tedbiren düzeltilmesini ve fazlaya dair haklarının saklı tutulmasını talep ederek adli yargı yerinde dava açmıştır.

ÇANKIRI 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 19.12.2012 gün ve E:2012/448, K:2012/526 sayı ile, kamu kurumu niteliği bulunan ticaret ve sanayi odası tarafından belirlenen ve Çankırı için geçerli olan genel düzenleyici ekmek fiyatı belirleme işlemine yapılan itiraz üzerine bu düzenlemenin uygun olduğu konusunda karar verdiği, idari işlem niteliğindeki bu karara itirazın Adliye Mahkemelerine değil görevli olan İdare Mahkemesine itirazda bulunulması gerektiği, yargı yolunun kamu düzenine ilişkin olduğu, ayrıca HMK.nun 114 ncü maddesinde dava şartı olarak sayıldığı, HMK.nun 138 nci maddesi uyarınca dava şartları konusunda dosya üzerinden karar verilebileceği, açılan davada yargı yolunun idari yargı yolu olduğu ve İdare Mahkemesinde dava açılması gerektiğinden dava şartlarından olan yargı yolunun caiz olması dava şartının işbu davada bulunmadığı gerekçesiyle davanın yargı yolu bakımından İdare Mahkemesinde görülmesi gerekmesi nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı aynı istemle bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.

KASTAMONU İDARE MAHKEMESİ: 30.1.2013 gün ve E:2012/998 sayı ile, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu ile Tacir ve Sanayiciler Tarafından Üretilen Mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerinden söz ederek, Çankırı İli genelinde satışı yapılacak azami ekmek fiyatları ve gramajlarının belirlenmesine ilişkin Çankırı Ticaret Odası Başkanlığı Oda Meclisinin 30.11.2012 tarih ve 2012/47 sayılı kararına yapılan itirazın reddine ilişkin 10.12.2012 tarihli komisyon kararına karşı açılan davanın 5362 sayılı Kanunun 62. maddesinin açık hükmü gereği, görüm ve çözüm yerinin Adli Yargı olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca, görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına, dosya incelemesinin bu konuda karar verilinceye kadar ertelenmesine, kararın dava dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, İdari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Çankırı İli genelinde satışı yapılacak azami ekmek fiyatları ve gramajlarının belirlenmesine ilişkin Çankırı Ticaret Odası Başkanlığı Oda Meclisinin 30.11.2012 gün ve 2012/47 sayılı kararına yapılan itirazın reddine ilişkin 10.12.2012 tarihli Çankırı Valiliği Gümrük ve Ticaret İl Müdürlüğü Komisyon kararının iptali istemiyle Çankırı Valiliğine karşı açılmıştır.

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı; esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalışanların meslekî ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlerine uygun olarak gelişmelerini ve meslekî eğitimlerini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak, meslek disiplini ve ahlâkını korumak ve bu maksatla kurulan tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğindeki esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşu olan birlik, federasyon ve Konfederasyonun çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir.”,

“Kapsam” başlıklı 2. maddesinde ise, “Bu Kanun, esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalışanlar ve esnaf ve sanatkârlar tarafından kurulan esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşları olan birlik, federasyon ve Konfederasyon hakkında uygulanır.” denilmiş,

Aynı Kanunun “Fiyat Tarifelerinin Tespit Şekli” başlıklı 62. maddesinde “Bu Kanuna tabi esnaf ve sanatkârlarca üretilen mal ve hizmetlerin fiyat tarifeleri, bağlı bulundukları odalarca hazırlanır ve odanın mensubu olduğu birlik yönetim kurulu tarafından fiyat tarifesinin sunulmasından sonra otuz gün içinde onaylanır veya reddedilir. Onaylanan fiyat tarifesi belediye, mülki amirlik ve ilgili odaya yedi gün içerisinde bildirilir ve bu andan itibaren yürürlüğe girer. Fiyat tarifeleri, uygulanacak azami hadleri gösterir.

Belediyeler veya o yerin en büyük mülki amiri tespit edilen bu tarifeleri uygun bulmadıkları takdirde esnaf teşekkülü ile anlaşmaya varamazlarsa onbeş gün içinde o yerin mülki amirinin ya da görevlendireceği yardımcısının başkanlığında, ticaret ve sanayi veya ticaret odasından bir temsilci ile esnaf ve sanatkârlar odaları birliği temsilcisinden teşekkül edecek bir komisyonda görüşülüp karar verilmesini isteyebilirler.

Komisyon kararları salt çoğunlukla alınır. Komisyon, tarifeleri uygun bulmadığı takdirde tarife yürürlükten kalkar.

Komisyon kararına karşı, ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren on gün içinde ticari davaları görmeye yetkili mahkeme nezdinde itirazda bulunabilirler. Bu mahkemenin kararı kesindir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları, ticaret borsaları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin kuruluş ve işleyişine ilişkin esasları düzenlemek amacında olan 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunun 12. maddesinin (ı) bendinde, gerektiğinde 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunun 125’inci maddesinde sayılan mal ve hizmetlerin azami fiyat tarifelerini kendi üyeleri için, Bakanlıkça çıkartılacak yönetmeliğe uygun olarak tespit etmek ve onaylamak odaların görevleri arasında sayılmıştır.

15.12.2004 gün ve 25671 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tacir ve Sanayiciler Tarafından Üretilen Mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 1. maddesinde; 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa tabi odalarca, üyeleri tarafından üretilen ve 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununa tabi esnaf ve sanatkarlar odaları tarafından belirlenmiş tarifelere konu mal ve hizmetlerin azami fiyat tarifelerinin kendi üyeleri için düzenlenmesi, uygulamaya konulması ve denetimi ile diğer usul ve esasların bu Yönetmelikle düzenlendiği, “Tarife tespit esasları” başlıklı 4. maddesinde; odaların, bu Yönetmeliğin 1. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen mal ve hizmetlere ilişkin tarifeleri kendi üyeleriyle ilgili olarak düzenleyebilecekleri, birden fazla odaya kayıtlı bulunan üyelerce üretilen mal ve hizmetlere ilişkin tarifeler, üretilen mal ve hizmetin tacir, deniz taciri ve sanayici vasfıyla bağlantısı dikkate alınarak ilgili oda tarafından tanzim edileceği, “Tarifelerin hazırlanması” başlıklı 5. maddesinde; odaların üyelerin talebi üzerine veya doğrudan, tarifesi yapılacak mal ve hizmetler için, varsa bir önceki dönemde tespit edilmiş olan tarifedeki hadler üzerinden, gerekli maliyet hesaplarını yaparak yeni döneme ait tarifeleri hazırlayacağı, odaların tarifelerin hazırlanmasında uzman kişi ve kuruluşların görüşlerine başvurabilecekleri, odaların çalışma alanı içerisinde bulunan yerleşim yerlerinin ekonomik ve sosyal göstergelerini dikkate alarak ayrı ayrı tarifeler hazırlayabilecekleri, meclisçe onaylanan tarifelerin aynı gün içinde yürürlüğe gireceği, onaylanan tarifelerin en geç on gün içinde o yer belediye ve mülki idare amirliği ile esnaf ve sanatkarlar odaları birliğine bildirileceği, 6. maddesinde; odalarca düzenlenen tarifelere ilişkin itirazları karara bağlamak üzere, o yerin mülki idare amirinin veya görevlendireceği kişinin başkanlığında, ilgili belediyenin konunun uzmanı belediye personeli arasından görevlendireceği bir üye ile tarifeyi düzenleyen oda ve ilgili esnaf ve sanatkarlar odaları birliğinin temsilcilerinden oluşan dört kişilik bir komisyon oluşturulacağı, “Tarifelere itiraz” başlıklı 7. maddesinde ise; belediyeler ve o yerin mülki idare amiri, odalarca tespit edilen tarifeleri uygun bulmadıkları ve bu konuda ilgili odayla anlaşamadıkları takdirde, ayrı ayrı veya birlikte tarifelerin kendilerine yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren on beş gün içinde mülki idare amirliği nezdinde komisyona itiraz edebilecekleri, komisyona yapılan itirazların tarifelerin uygulanmasını durdurmayacağı, komisyonun tarifeyi onaylayacağı veya reddedeceği, tarifenin reddi halinde, ilgili odanın ya komisyonun ret gerekçelerini dikkate alarak yeni tarifeyi hazırlayacağı ya da komisyon kararının kendisine yazılı bildirim tarihinden itibaren on gün içinde ticari davaları göremeye yetkili mahkeme nezdinde itirazda bulunacağı, mahkemenin vereceği kararın kesin olduğu kurala bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Çankırı İli genelinde satışı yapılacak ekmeklerin azami fiyatları ve gramajlarının belirlenmesine ilişkin Çankırı Ticaret Odası Başkanlığı Oda Meclisinin 30.11.2012 gün ve 2012/47 sayılı kararına karşı, fırıncılar esnafınca Çankırı Valiliğine itirazda bulunulduğu; itiraz üzerine vali yardımcısı başkanlığında çalışan, Ticaret ve Sanayi Odası, Belediye Başkanlığı ve Esnaf ve Sanatkarlar Odası temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurulduğu, anılan komisyon tarafından 10.12.2012 tarihinde alınan kararla “İlimizde uygulanan önceki fiyatlar ile çevre iller Kastamonu, Kırıkkale ve Çorum’dan alınan ekmek fiyat ve gramajları, 250 gram ekmeğin 0,60 kuruştan, yine 300 gram ekmeğin 0,65 kuruş ve 0,80 kuruştan satıldığı tespit edilmiştir. Çankırı Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığının Oda Meclisinde 30.11.2012 tarih ve 2012/47 sayılı kararı gereği, 250 gram ekmeğin, 0,70 kuruş, 300 gram ekmeğin 0,80 kuruş, 400 gram ekmeğin 1,00 TL’den satılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu görüşmeler sonucunda; İlimizde uygulanan önceki fiyatlar ile çevre illerden alınan ekmek fiyatları ve gramajlarıyla mukayese edildiğinde; İlimiz Çankırı Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı Oda Meclisinin belirlemiş olduğu 250 gram ekmeğin, 0,70 kuruş, 300 gram ekmeğin 0,80 kuruş, 400 gram ekmeğin 1,00 TL’den satılmasının uygun bulunarak yasal yollar açık olmak üzere komisyonca oybirliği karar verilmiştir.” denildiği ve bu kararın davacıya 11.12.2012 gün ve 63 sayılı Çankırı Valiliği Gümrük ve Ticaret İl Müdürlüğü işlemi ile bildirildiği; davacı tarafından bildirimi yapılan komisyon kararının kaldırılması, ticaret odasından talep edilen 250 gram ekmeğin 85 Kuruş olmasına havi talebinin kabulü ile 250 gram ekmeğin fiyatının belirlendiği fiyatın 50 şer gram arttırılarak üretilmesi halinde fiyatın gramaja göre aynı katsayı ile çarpılarak bulunması konusundaki hesap hatasının acilen ve tedbiren düzeltilmesi, Valiliğin eksik inceleme sonucu yasalara aykırı vermiş olduğu bu kararın iptali ile fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulması istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.

Yukarıda sözü edilen kanun ve yönetmelik hükümleri uyarınca, mal ve hizmetlerin fiyat tarifelerinin bağlı oldukları odalarca hazırlanacağı ve fiyat tarifelerinin uygulanacak azami hadleri göstereceği, bu tarifelerin uygun bulunmaması halinde (yapılan itiraz üzerine), tarifenin uygunluğunun teşekkül edecek bir komisyonda görüşülüp karar verilebileceği gözetildiğinde, komisyon kararlarına karşı adli yargı nezdinde itirazda bulunulabileceği açıktır.

Bu durumda, Çankırı İli genelinde satışı yapılacak azami ekmek fiyatları ve gramajların belirlenmesine ilişkin komisyon kararına karşı açılan davanın görüm ve çözüm yerinin adli yargı olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Kastamonu İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile, Çankırı 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kastamonu İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Çankırı 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 19.12.2012 gün ve E:2012/448, K:2012/526 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/607

KARAR NO: 2013/927

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 3194 sayılı Kanun gereğince tesis edilen idari nitelikteki uygulama işleminden dolayı uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-H.T.Mir.:a)H.T.,b)M.T.,c)M.A.T.,d)H.T.Oğlu A.T.Mir.:I- G.E.T., II- T.Ç., III- F.S.

2- C.Ö., 3- E.E., 4- E.G. Mirasçıları: a) Ş.G., b) H.G., c) F.F., d) Ş.G., 5- A.T.

Vekili : Av. A.E.

Davalı : Bağcılar Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.S.T.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Mahmutbey Mahallesi, 3430 Ada, 2 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında yol, park ve yeşil alan olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilli süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmazın park alanında kalan kısmına fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ve taşınmazın kamulaştırılarak, Belediyeleri adına tapuda terkininin yapıldığını, ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BAKIRKÖY 7. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.11.2012 gün ve E:2012/277 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Bağcılar Belediye Başkanlığı vekili idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında yol, park ve yeşil alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında yol, park ve yeşil alanda kaldığı, ancak dosyanın incelenmesinden, davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilinin cevap dilekçesinde (ve Bağcılar Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğünün 18.7.2012 gün ve 62711 sayılı yazılarında); dava konusu taşınmazda yapılan incelemede, taşınmazın 15.9.2008 tarihli 1/1000 ölçekli Bağcılar Uygulama İmar Planında kısmen yol, kısmen de yeşil (park) alanında kaldığı, taşınmazda imar planına uygun olarak yol ve kaldırım çalışması yapıldığı, ancak taşınmaz üzerinde fiili olarak parkın mevcut olmadığı ve park olarak ayrılan kısma yönelik fiili bir çalışmanın (el atmanın) da olmadığının tespit edildiği belirtilmekle birlikte, Bağcılar Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğünün 23.7.2012 gün ve 64192 sayılı yazısı ile “Mahmutbey Mahallesi F21cl7c4d pafta, 1241 parsel sayılı 960,00 m2 alanlı taşınmazda 3194 sayılı yasanın 18. maddesi gereğince yapılan imar uygulaması neticesinde taşınmazın %40 ını aşan 203,27 m2 alanlı kısmın kamulaştırılması Harita Müdürlüğünün 11.10.2006 tarih ve 1541-3442 sayılı yazısı ile Müdürlüğümüzden istenmiştir. Taşınmazda yapılan imar uygulaması neticesinde oluşan %40 geçen ve malikler adına kayıtlı olan kısım 15.09.2008 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Bağcılar Uygulama İmar Planında kısmen yol ve yeşil alanında kaldığından bu taşınmazın kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi hususunda 17.10.2006 tarih ve 2118 sayılı Başkanlık Onayı alınmıştır. Taşınmazın Kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi hususunda karar alınmak üzere dosya 20.10.2006 tarih ve 2159 sayılı yazımız ekinde Belediye Encümenine sunulmuştur. Taşınmazın kamulaştırma işlemlerinin yürütülmesi hususunda Belediye Encümenince 26.10.2006 tarih ve 3880 sayılı Karar alınmıştır. Kıymet Takdir Komisyonuna yazılan 02.11.2006 tarih ve 2218 sayılı yazımız ile taşınmazın değer tespitinin yapılması istenmiştir. Mahmutbey Mahallesi 1241 parsel sayılı taşınmazda yapılan imar uygulaması sonucunda oluşan 203,27 m2 alanlı F21cl7c4d pafta, 3430 ada, 2 parsel sayılı taşınmaz 18.01.2007 tarihinde 913 yevmiye numarası ile malikleri adına tescil edilmiştir. Kıymet Takdir Komisyonunun 04.07.2011 tarih ve 163 sayılı raporuyla taşınmaza 900.00 TL/m2 birim fiyatı ile taşınmazın tamamına 900,00 X 203,27 = 182.943,00 TL (yüz seksen iki bin dokuz yüz kırk üç TL) değer tespiti yapılmıştır. Mahmutbey Mahallesi F21cI7c4d pafta, 3430 ada, 2 parsel sayılı 203,27 m2 alanlı taşınmaz maliklerinden D.A. vekili A.A.ile yapılan pazarlık sonucunda taşınmazdaki D.A. adına kayıtlı 7/120 hissenin tamamının 10.600,00 TL (on bin altı yüz TL) bedelle kamulaştırılmasında uzlaşmaya varılarak 17.11.2011 tarih ve 216 sayılı, taşınmaz maliklerinden A.A. ile yapılan pazarlık sonucunda taşınmazdaki A.A. adına kayıtlı 7/200 hissenin tamamının 6.300,00 TL (altı bin üç yüz TL) bedelle kamulaştırılmasında uzlaşmaya varılarak 17.11.2011 tarih ve 217 sayılı, taşınmaz maliklerinden F.T. ile yapılan pazarlık sonucunda taşınmazdaki F.T. adına 7/200 hissenin tamamının 6.000,00 TL (altı bin üç yüz TL) bedelle kamulaştırılmasında uzlaşmaya varılarak 17.11.2011 tarih ve 218 sayılı, taşınmaz maliklerinden Ş.A. ile yapılan pazarlık sonucunda taşınmazdaki Ş.A. adına kayıtlı 7/200 hissenin tamamının 6.300.00 TL (altı bin üç yüz TL) bedelle kamulaştırılmasında uzlaşmaya varılarak 17.11.2011 tarih ve 219 sayılı, taşınmaz maliklerinden H.A. ile yapılan pazarlık sonucunda taşınmazdaki H.A. adına kayıtlı 7/200 hissenin tamamının 6.300,00 TL (altı bin üç yüz TL) bedelle kamulaştırılmasında uzlaşmaya varılarak 17.11.2011 tarih ve 220 sayılı, taşınmaz maliklerinden N.A. ile yapılan pazarlık sonucunda taşınmazdaki N.A. adına kayıtlı 7/200 hissenin tamamının 6.300,00 TL (altı bin üç yüz TL) bedelle kamulaştırılmasında uzlaşmaya varılarak 17.11.2011 tarih ve 221 sayılı Uzlaşma Tutanakları düzenlenmiştir. Taşınmazdaki D.A., A.A., F.T., Ş.A., H.A. ve N.A. adlarına kayıtlı hisselerin kamulaştırılması, anılan hisselerin Belediyemiz adına tescil işlemlerinin yapılması ve kamulaştırma bedellerinin taşınmaz maliklerine ödenmesi hususunda karar alınmak üzere Başkanlık Makamına yazılan 24.11.2011 tarih ve 7130 sayılı yazımız ekinde dosya Belediye Encümenine sunulmuş olup, Belediye Encümenince 24.1 1.201 1 tarih ve 4688 sayılı Karar alınmıştır. Taşınmaz maliklerinden D.A., Ş.A., A.A., H.A., F.T., N.A. taşınamazdaki adlarına kayıtlı hisselerin tamamı Bağcılar Tapu Müdürlüğünde 31.01.2012 tarihinde 1913 yevmiye numarası ile Belediyemiz adına tescili yapılmıştır…” denilmiştir.

3194 sayılı Yasaya göre yapılan imar planı ve bu planın uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın, İmar mevzuatı uyarınca, idarenin kamu gücünü kullanılarak tek yanlı tesis ettiği idari işlemden kaynaklandığı açıktır.

Bu durumda, 3194 sayılı Kanun gereğince tesis edilen idari nitelikteki uygulama işleminden dolayı uğranılan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, imar mevzuatı ve 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1/b bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Bakırköy 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Bakırköy 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.11.2012 gün ve E:2012/277 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/618

KARAR NO: 2013/928

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : Ö.E.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34……. plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 16.8.2012 tarih ve GN-918095 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen 16.8.2012 tarih ve 0191234 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı, idari para cezası ile araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 2.11.2012 gün ve E:2012/1838, K:2012/1702 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı, bu kez aynı istemle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

İSTANBUL ANADOLU 2. SULH CEZA MAHKEMESİ: 18.2.2013 gün ve D.İş:2012/1516, K:2012/1516 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına da dayanılarak görevsizlik kararı ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Mahkemesinin başvurusunun 19. madde kapsamında kabulü ile İstanbul 7. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul Anadolu 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 19. madde kapsamında görülen BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İstanbul 7. İdare Mahkemesi’nin 2.11.2012 gün ve E:2012/1838, K:2012/1702 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/625

KARAR NO: 2013/929

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.K.

Vekilleri : Av. Ö.F.Y., Av. E.Ç.

Davalılar : 1- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. U.E.

Birleşen dosya Ankara 22. Asliye Hukuk Mahkemesi E: 2012/342 K:2012/532

Davacı : N.Y.B.

Vekili : Av. B.T.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara İli, Çankaya İlçesi, Sancak mevkiinde kain, 25326 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “Çankaya Belediye Açık ve Kapalı Spor ve Oyun Alanı” olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL bedelin dava tarihinden kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilleri süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

Birleşen dosyadaki davacı vekili özetle; Ankara İli, Çankaya İlçesi, 1. Bölge Sancak Mahallesinde kain, 25326 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “Oyun Alanı” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde ve 13.12.2012 tarihli ön inceleme duruşmasında görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 22. Asliye Hukuk Mahkemesi 13.12.2012 gün ve E:2012/ 342, K: 2012/532 sayı ile özetle; Ankara 3. Asliye Hukuk mahkemesinin 2012/55 Esas sayılı dosya ile hukuki ve fiili irtibat olduğundan delillerin birlikte değerlendirilmesi temini açısından usul hükümlerine göre Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/55 Esas sayılı dosyası üzerinden yürütülmesine karar verilmiştir.

Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; 27.12.2012 gün, E:2012/55 sayı ile görev itirazının reddine karar verilmiştir.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13.maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem’’, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Çankaya Belediye Başkanlığı vekili ile davalı Ankara Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve davalılardan davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında “Çankaya Belediyesi Açık ve Kapalı Spor ve Oyun Alanı” olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyası üzerinde yapılan incelemede; Ankara İli, Çankaya İlçesi, Sancak mevkiinde kain, 25326 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “Çankaya Belediye Açık ve Kapalı Spor ve Oyun Alanı” olarak ayrılmış olmasına rağmen taşınmaz üzerinde herhangi bir tesis bulunmadığı gibi taşınmaz için alınmış kamulaştırma kararının da bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “ Çankaya Belediyesi Acık ve Kapalı Spor ve Oyun Alanı”” kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.12.2012 gün, E:2012/55 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/668

KARAR NO: 2013/930

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: 6183 sayılı Kanunun 79. maddesine göre açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Gelir İdaresi Başkanlığı Adına Lüleburgaz Vergi Dairesi Müdürlüğü

Vekili : Av. F.C.M.

Davalı : E.B.

O L A Y : Davacı kurum vekili dava dilekçesinde özetle; Kuzey Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin unvan değişikliğinden önceki ismi B.Alkollü İçkiler Sanayi Ticaret A.Ş. olan vergi mükellefinin, Lüleburgaz Vergi Dairesi mükellefi olup vadesi geçmiş ve haciz varakası düzenlenmiş vergilerden dolayı 116.854.644,62 TL vergi borcu bulunduğunu, K. Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin 2010 yılına ait Kurumlar vergisi beyannamesinin incelenmesinde şirketin aktifleri bölümünden ortaklardan alacaklar kaleminde 81.456.628, 50TL alacak olduğunun tespit edildiğini, vergi borçlusu şirketin %99,95 payı ile en büyük ortağının E.B. olduğunu, davacı idare tarafından K.Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.ye ilgili tutarın ortaklar tarafından şirkete ödenip ödenmediğinin sorulmasına rağmen herhangi bir cevap alınmaması üzerine, E.B.’e 08.12.2011 tarihinde haciz bildirisinin tebliği edildiğini ve 2009-2010 dönemi hesaplarının TMSF ile yapılan görüşmeler sonrasında edinilen bilgiye göre mükellef şirkete TMSF tarafından el konulacağını anlayan şirket ortaklarının şirkete ait menkul ve bazı gayrimenkulleri kaçırmak amacıyla elden çıkardıklarının tespit edilmesi üzerine şirketin aktiflerinin bu surette azaltılması sebebiyle 81.456.628,50 TL tutar TMSF tarafından düzenlenen 2010 yılı bilançosunda ortaklardan alacaklar olarak gösterildiğini, 6183 sayılı Kanunun 79. Maddesinin 6. Fıkrası gereğince, davalı E.B.’in K.Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.ye borçlu olduğunun tesbitine, İcra İflas Kanunun 338/1 maddesine göre cezalandırılması ve borçlu bulunduğu tutarın ödenmesi istemiyle 26.12.2011 tarihinde adli yargıda dava açmıştır.

LÜLEBURGAZ 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 26.12.2011 gün ve E: 2011/566 K:2011/492 sayılı kararında özetle; davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü hususların tasarrufun iptali davası niteliğinde olmayıp doğrudan doğruya Vergi Dairesi’nin davalıdan olan vergi alacağının tesbiti aynı zamanda eda hükmünü de içermekte olduğundan, bu hali ile vergi uyuşmazlığı ile ilgili vergi davalarının iptal ya da tam yargı davası niteliğinde olduğu veya vergi davalarının kendine özgü ayrı bir kategori oluşturduğu şeklinde görüşler bulunmakla birlikte İYUK 2. Madde kapsamında değerlendirildiğinde, uğranılan bir zarar tazmini şeklinde cereyan eden vergi davalarının tam yargı davası, menfaati etkileyen vergi ile ilgili idari işlemlerin ortadan kaldırılması istemi ile açılan davalarında iptal davası olarak nitelendirilmesi dolayısıyla 2576 sayılı Yasa’nın 6/a maddesi kapsamında kaldığından idari mahkemelerin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.

Lüleburgaz 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizliğe ilişkin kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

YARGITAY 17.HUKUK DAİRESİ; 25.12.2012 gün E:2012/3537 K:2012/14797 sayılı ONAMA kararında; davalı Emine Başer’in dava dışı Kuzey Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin %99.95 hisse sahibi olarak şirketin kamu borçlarından 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayılı Kanun hükümleri gereğince sorumlu bulunduğu gerekçe gösterilerek görevsizlik kararı onanması sonucu karar kesinleşmiştir.

Davacı kurum vekili, bu kez aynı istemle 26.02.2013 tarihinde idari yargıda dava açmıştır.

EDİRNE VERGİ MAHKEMESİ: 01.03.2013 gün E:2013/445 sayı ile davacı Lüleburgaz Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından Kuzey Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.ortağı Emine Başer’e gönderilen haciz bildirisine yapılan itiraz üzerine, Lüleburgaz Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından 6183 sayılı Kanun’un 79/6 maddesi gereğince Emine Başer’in adı geçen şirkete borçlu olduğunun tesbiti ile İİK 338 maddeye göre cezalandırılması ve borçlu bulunduğu tutarın ödenmesine hükmedilmesi istemiyle açılan davanın 6183 sayılı Kanun’un 24, 30 ve 79. Maddeleri ile 2577 sayılı İdari Yargılama Kanunu’nun 2. Maddesi hükümleri ve davalı konumunda devlet veya kamu tüzel kişiliği bulunmadığı gibi idari dava açılabilmesinin ön koşulu olan, ilgililerin hak ve menfaatlerini ihlal eden idari işlem veya eylemin varlığından söz edilemeyeceğinden adli yargının görevli olduğu sonucuna varıldığından, 2247 sayılı yasanın 19. maddesine istinaden görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurularak, bu mahkemenin kararına kadar dava dosyasının bekletilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 19.maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Kuzey Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin vergi borcundan dolayı şirketin alacaklı olduğu ortaklarından en fazla hisse sahibi olan Emine Başer’in 6183 sayılı Kanun’un 79. Maddesinin 6. Fıkrası gereğince borçlu olduğunun tesbitine, İcra İflas Kanunu 338/1’e göre cezalandırılması ile borçlu bulunduğu tutarın ödenmesine ilişkindir.

Lüleburgaz Vergi Dairesi 14.11.2011 tarih ve33209 sayılı yazı ile mükellefi olan Kuzey Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye şirketin 04.11.2011 tarihi itibariyle 115.424.270,45 TL vergi borcu olduğunu, yapılan bilanço incelemesinde şirketin alacaklılarından 81.456.628,50 TL alacağı bulunduğunu ve bu alacağın ortaklar tarafından ödenip ödenmediği ve ödenmiş ise buna ilişkin belgelerin gönderilmesi aksi halde 213 sayılı Vergi Usul Kanun’a göre yasal işlemlerin yapılacağı bildirilmiştir. Şirket tarafından herhangi bir cevap verilmemesi üzerine; şirketin en büyük ortağı olan davalı Emine Başer’e 08.12.2011 tarihinde bahsi geçen vergi borcundan dolayı haciz bildirisi tebliğ edilmiştir. Davalı gönderilen bu haciz bildirisine karşı 14.12.2011 tarihinde Lüleburgaz Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne itiraz etmiştir.

Davacı kurum, mükellef şirketin TMSF tarafından el konulacağının ortaklar tarafından anlaşılması nedeniyle, şirkete ait menkul ve gayrimenkullerin ortaklar tarafından elden çıkarttıkları bilgisine ulaştıklarını ancak bu hususların tesbitinin uzmanlık gerektirdiği ve şirkete ait ticari defter ve kayıtların incelenmesi ile ortaya çıkabileceğinden önce adli yargıda, adli yargının görevsizlik kararının kesinleşmesi sonrasında da idari yargıda dava açmıştır.

6183 sayılı Yasa’nın iptal davası açılmasına ilişkin 24. Maddesinde “Amme borçlusunun bu kanunun 27, 28, 29 ve 30 uncu maddelerinde yazılı tasarruf ve muamelelerinin iptali için umumi mahkemelerde dava açılır ve bu davalara diğer işlere takdimen umumi hükümlere göre bakılır”

Amme alacağının tahsiline imkan bırakmamak maksadıyla yapılan tasarrufları düzenleyen 30. Maddede “Borçlunun malı bulunmadığı veya borca yetmediği takdirde amme alacağının bir kısmının veya tamamının tahsiline imkan bırakmamak maksadiyle borçlu tarafından yapılan bir taraflı muamelelerle borçlunun maksadını bilen veya bilmesi lazım gelen kimselerle yapılan bütün muameleler tarihleri ne olursa olsun hükümsüzdür”

Üçüncü şahısların hakları ve mecburiyetlerini düzenleyen 31. Maddede “ 27, 28, 29 ve 30 uncu maddelerde sözü edilen tasarruf ve muamelelerden faydalananlar elde ettiklerini, elden çıkarmışlarsa takdir edilecek bedelini vermeye bu kanun hükümleri dairesinde vermeye mecburdurlar. Bunlar karşılık olarak verdikleri şeyden dolayı alacaklı amme idaresinden bir talepte bulunamazlar”

Üçüncü şahıslardaki menkul malların, alacak ve hakların haczine ilişkin 79. Maddenin 6.fıkrasında ise (Değişik: 30/3/2006 – 5479/5 md.) “ Üçüncü şahıs, haciz bildirisi üzerine yedi gün içinde alacaklı tahsil dairesine itiraz ettiği takdirde, alacaklı amme idaresi bir yıl içinde, üçüncü şahsın yaptığı itirazın aksini genel mahkemelerde açacağı davada ispat ederek, üçüncü şahsın İcra ve İflas Kanununun 338 inci maddesinin birinci fıkrasına göre cezalandırılmasını ve borçlu bulunduğu tutarın ödenmesine hükmedilmesini isteyebilir.” hükümleri düzenlenmiştir.

Olayımızda, davacı Lüleburgaz Vergi Dairesi Müdürlüğü vergi borcunun tahsili amacıyla 6183 sayılı Kanun kapsamı çerçevesinde 3. Kişi durumunda bulunan davalı Emine Başer’e haciz bildirisinde bulunmuş ve davalı da bu haciz bildirimine itiraz etmiştir. 6183 sayılı Kanun’un 79. Maddesinin 6.fıkrası uyarınca bu aşamadan sonra davacı Lüleburgaz Vergi Dairesi Müdürlüğü itirazın aksini ancak genel mahkemelerde açacağı dava ile ispat edebilecektir.

Diğer taraftan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlığını taşıyan 2. maddesinin birinci fıkrasında, “1. (Değişik: 10/6/1994 - 4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır:

a) (İptal: Ana.Mah.nin 21/9/1995 tarih ve E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000 - 4577/5 md.) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18/12/1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” denilmiştir.

İdari davalardan olan iptal ve tam yargı davalarında davalı daima idaredir. Bir başka deyişle, idari yargı yerinde açılan bir iptal ya da tam yargı davasına bakılabilmesi için, diğer dava koşullarının yanısıra, davanın idare aleyhine açılmış olması gerekmekte; idari yargı yerinde gerçek kişiler aleyhine dava açılabilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

Buna göre, davacı idarenin vergi alacağının tahsili için 6183 sayılı Kanun’a göre yaptığı haciz işlemine yapılan itiraz üzerine davalının borçlu olduğunun tesbiti ile İcra İflas Kanununun 338. Maddesine göre cezalandırılması ve borçlu bulunduğu tutarın ödenmesine ilişkin açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevlidir.

Açıklanan nedenlerle, Lüleburgaz 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Lüleburgaz 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.12.2011 gün ve E: 2011/566 K:2011/492 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/704

KARAR NO: 2013/931

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- H.T., 2- G.C., 3- H.D., 4- N.Ö., 5- H.U.

Vekilleri : Av. D.S., Av. B.İ.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. M.B.

Birleşen dosya Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi E: 2012/229 K:2012/173

Davacılar : 1- R.E., 2- B.K., 3- İ.S., 4- H.Ö., 5- A.S., 6- A.S., 7- T.S., 8-Z.S., 9-S.S.

Vekili : Av. D.S.

Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı

O L A Y : Davacılar vekili özetle; davacıların Ankara İli, Mamak İlçesi, Zeki Doğan Mahallesi, 38103 ada, 9 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında “lise-okul alanı” olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı için 2.000’er TL olmak üzere toplam 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle dava açmıştır.

Birleşen dosyadaki davacılar vekili özetle; davacıların Ankara İli, Mamak İlçesi, Zeki Doğan Mahallesi, 38103 ada, 9 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında “lise-okul alanı” olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik davacılardan Rıza Erdoğan ve Bayram Koç için 1.000’er TL, İbrahim Saykan için 3.000 TL, Hüseyin Özdemir için 2.000 TL, Arap Sakıncı, Ali Sakıncı, Turan Sakıncı ve Satılmış Sakıncı için 560,00’ar TL ve Zeliha Sakıncı için 760,00 TL olmak üzere toplam 10.000’er TL olmak üzere toplam 10.000 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle 25.04.2012 tarihinde dava açmıştır.

Ankara 8.Asliye Hukuk Mahkemesi 26.04.2012 gün ve E:2012/229 K:2012/173 sayı ile ön inceleme aşamasında dosya üzerinden yaptığı inceleme sonucu, HMK.nun 166/1 ve 4.fıkraları uyarınca 2012/31 Esas sayılı dosya ile birleştirme kararı vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde ve 15.02.2013 tarihli duruşmada görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; 15.02.2013 gün ve E:2012/31 sayı ile özetle, asıl ve birleşen dosya yönünden davalı Mili Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresinde verdikleri dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13.maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem’’, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Milli Eğitim Bakanlığı açısından, 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hisseli taşınmazına, imar planında “lise-okul alanı” olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik her bir davacı için 2.000’er TL olmak üzere toplam 10..000 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyası üzerinde yapılan incelemede; Ankara İli, Mamak İlçesi, Zeki Doğan Mahallesi, 38103 ada, 9 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın imar planında “lise-okul alanı” olarak ayrılmış olmasına rağmen taşınmaz üzerinde herhangi bir tesis bulunmadığı gibi taşınmaz için alınmış kamulaştırma kararının da bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “lise-okul alanında” kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, başvurusunun kabulü ile davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.02.2013 gün ve E:2012/31 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/712

KARAR NO: 2013/932

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.Y.

Vekilleri : Av. M.E.A. - Av. C.A.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.T.D.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi, Çukurca, 26121 Ada 5 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Sosyal Kültürel Tesis Alanı ” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini, idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 3.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 19.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:1.2.2013 gün ve E:2012/588 sayı ile, davalının görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında sosyal-kültürel tesis alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında sosyal-kültürel tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 3.000,00 TL bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının 21.11.2012 gün ve M.06.0.ABB.013.03 /2012/5585-20147 (26121/5) sayılı yazısının incelenmesinden; Çukurca-Birlik Mahallesi Islah imar Planı Uygulamasına ait 81031 nolu parselasyon planı kapsamındaki imarın 26121 ada 2 nolu parselin, bu bölgede daha sonra yapılan Revizyon İmar Planında ait parselasyon planı değişikliği ile yeniden düzenlemeye alınarak 26121 ada 5 nolu parsel numarasını aldığı; Çukurca-Birlik Mahallesi 26121 ada 1, 2, 3 ve 4 nolu parsellerin 81031 nolu parselasyon planı kapsamında düzenlemeye giren tüm hissedarlardan hisseleri oranında alınan Kamu Ortaklık Payı (KOP) hisselerden oluştuğu; Çankaya Belediye Encümeni’nin 12.12.1997 tarih ve 5634 sayılı kararıyla onaylanan parselasyon plan ile 26121 ada 1, 2, 3 ve 4 nolu parsellerin düzenlemeye alınarak aynı ada 1 nolu parselden 274m2 ve 2 nolu parselden 273m2 nin yola terk olarak ayrıldığı, 1, 2, 3 ve 4 nolu parsellerden kalan hisselerin 26121 ada 5 nolu parseli oluşturduğu, yapılaşma koşullarının ise “E:1,35 Hmax: Serbest yapılaşma koşulları ile Çankaya Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesisler Alanı (Sinema, Tiyatro,Konser Salonu, Konferans Salonu, Kütüphane) olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Sosyo-Kültürel Tesisler Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğu, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Ankara 19.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.2.2013 gün ve E:2012/588 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/725

KARAR NO: 2013/933

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacıya ait bulunan ve ruhsatsız olduğu iddia edilen gecekondu ve dükkanların, imar planında imar yolu üzerinde kalması nedeniyle yıktırılmasından dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.B.

Vekili : Av. N.P.

Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. N.I.K.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Altındağ ilçesi, Yunusemre Mahallesi 117. Sokak No: 2’ de bulunan taşınmazın davacıya ait iken 775 sayılı Yasa’nın 31. Maddesine göre Ankara ili Altındağ ilçesi-Solfasol Gecekondu Önleme Bölgesinde inşa ettirilerek anılan Yasa ve Uygulama Yönetmeliği hükümleri uyarınca tahsis edilen nüve konut ile bu konutun üzerinde bina edildiği 11045 ada 1 parselin sadece Hacı Bölükbaşı adına tahsis edildiğini, sonrasında Milli Emlak’a ait olan komşu 19 m2 arsanın mülkiyetinin bedeli mukabilinde alınarak parselin toplamının 311m2 olduğu, zamanla genişleyen aile yapısı nedeniyle ilave konutlar yapıldığı ama bu eklentiler için de 1983 yılında imar affından yararlanılarak gereken yasal işlemlerin yapılmış olmasına rağmen, davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadan ve bedel ödenmeksizin söz konusu yapıların yıktırılmış olduğu açıklanarak; zararın ve taşınmaz bedelinin tesbitine, zarara neden olan kamulaştırmasız el atma ve yıkımın Altındağ Belediyesi tarafından yapıldığının tesbiti ile fazlaya dair her türlü dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin el atma tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; davacıya ait gecekondunun hisseli arazi üzerine yapıldığını, ruhsatsız ve kaçak olarak inşa edilen taşınmazların imar yolu içerisinde kalmasından dolayı yıkıldığı ve imar yolunda kalması nedeniyle yıkılan taşınmaza ilişkin tazminat talepli davanın idari yargıda görülmesi gerektiği gerekçesi ile görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi: 16.01.2013 gün ve E:2012/437 sayı ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolundaki süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı: Davanın, davacının taşınmazında idarenin bir eyleminden kaynaklanan zararın tazmini talebiyle açıldığını, Anayasanın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlandığını, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b. maddesinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayıldığını; bu duruma göre, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürütmesi nedeniyle kişilere verdiği zararın tazminine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının saptanmasında esas alınan idare hukuku ilkelerine göre ve 2577 sayılı İYUK.'nun 2/1-b. maddesinde sayılan tam yargı davası kapsamında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunduğu, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığından, davanın 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2’nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle; 2547 sayılı Yasa’nın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı bakımından 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının Ankara İli, Altındağ İlçesi, Yunusemre Mahallesi, 117 Sokak No:2 nolu adreste bulunan taşınmazlarının üzerindeki gecekondu tarzındaki yapılara ilişkin olarak, taşınmazların imar planında yolda kalması gerekçesiyle yıkılması nedeniyle, zararın kim tarafından meydana getirildiği ve miktarının tesbiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 1.000,00 TL nin faiziyle birlikte davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamındaki Altındağ Belediye Başkanlığı’nın cevabi yazısında; dava konusu edilen Ankara İli, Altındağ İlçesi, Yunusemre Mahallesi,117 Sokak No:2 nolu adresinde bulunan ve davacının hissedar olduğu, 11045 ada 1 parselin imar uygulamaları sonucu 23543 ada 1 ve 23545 ada 1 parsellere gittiği, taşınmazlar üzerinde bulunan bir kısım yapıların ruhsatsız olduğu, söz konusu yapıların imar planında yolda kaldığı ve bu nedenle davalı idare tarafından yıktırıldığı anlaşılmaktadır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri: a)İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b)İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak sayılmıştır.

Olayda, davacıya ait ruhsatsız yapının yolda kalması ve imar planının uygulanmasına başlanılması nedeniyle yıktırılmasından dolayı zararın tespit ve tahsili istemiyle dava açıldığı; buna göre, kamu mevzuatı hükümleri çerçevesinde ve kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan uygulama işlemleri sonucunda davacıya ait yapı için bir bedel ödenip ödenmeyeceğine, uğranıldığı veya uğranılacağı ileri sürülen zararların giderilip giderilmeyeceğine, dolayısıyla bir idari işlem olan imar planına dayanılarak ruhsatsız yapının yıktırılmasından doğan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.01.2013 gün ve E:2012/437 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde Üyelerden Mustafa AYSAL ve Bahri AYDOĞAN’ın KARŞI OYLARI ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Davalı Belediye Başkanlığınca yapılan imar uygulaması sonucunda yolda kalan veruhsatsız olduğu iddia edilen davacıya ait binanın, davalı idarece kamulaştırma işlemlerine tevessül edilmeksizin yıktırılması nedeniyle davacı tarafından kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat davası Adli Yargı ilk derece mahkemesinde açılmış,

Davalı idare vekilinin süresi içinde olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda verdiği dilekçe üzerine Danıştay Başsavcılığınca uyuşmazlığın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargıda çözümlenmesi gerektiği düşüncesiyle 2247 sayılı yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar verilerek, dosya yüksek mahkemeye gönderilmiş,

Yüksek Mahkemece çoğunluk görüşü ile Danıştay Başsavcılığının başvurusu kabul edilerek davanın çözümünde idari yargının görevli olduğuna karar verilmiştir. Yüksek çoğunluk görüşüne katılamamaktayız. Zira; 3194 sayılı yasanın 18/10 md "Bu maddede belirtilen kamu hizmetlerine ayrılan yerlere rastlayan yapıların belediye veya valilikçe kamulaştırılmadıkça yıktırılamayacağı" öngörülmüştür. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 gün 1956/1-6 sayılı kararında da "Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın ilgili amme hükmi şahsiyeti aleyhine men'i müdahale davası açmaya hakkı bulunduğu gibi fiili duruma rıza göstererek mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulün bedelinin tahsilini de dava edebileceği" vurgulanmıştır.

Bu halde kamulaştırmasız elatma davasında görevli yargı kolu Adli Yargıdır.

Maruz nedenlerle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı yasanın 10. maddesi uyarınca yaptığı başvurunun reddine karar verilmesi düşüncesinde olduğumuzdan, sayın çoğunluğun aksi yönde oluşan görüşüne katılamıyoruz.

Üye

Mustafa AYSAL

Üye

Bahri AYDOĞAN

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/726

KARAR NO: 2013/934

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 1-Hukuk uyuşmazlıklarında, adli yargı yerince görevsizlik kararı verildikten sonra, dava dosyası gönderilmekle idari yargı yerinde dava açılmış sayılmayacağı;

2- 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Şeker Sigorta A.Ş.(Yeni Ünvanı Liberty Sigorta)

Vekili : Av. C.Ü.-Av. A.G.-Av. A.Ö.-Av. B.K.E.

Davalı : 1-M.A.C.

2- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.İ.A.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacı şirkete IS-T02-2181352 nolu sigorta poliçesiyle malikin Slim Yatırım Holding A.Ş. ve sürücünün B.U. olduğu 34…... plakalı vasıtanın 21.05.2004 tarihinde Beykoz’da seyir halinde iken, malikin ve sürücüsünün M.A.C. olduğu 34……. plakalı aracın çarpmasına maruz kalarak hasara uğradığını, 21.05.2004 tarihli Kaza Tespit Tutanağına göre bu kazanın oluşumunda 34……. Plakalı aracın sürücüsü M.A.C.’ın %25 diğer davalı tarafın %25 oranında kusurlu olmasından dolayı 34……. plakalı araca tedbir konularak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 764,00TL alacağın ödeme tarihinden itibaren yıllık yasal faiziyle birlikte vekaletin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle 29.05.2006 tarihinde adli yargıda dava açmıştır.

BEYKOZ SULH HUKUK MAHKEMESİ: 16.07.2008 gün ve E: 2006/813 K: 2008/926 sayılı karar ile özetle; dosya arasında bulunan bilirkişi raporuna göre, hurda ve amortisman bedeli tenzil edildikten sonra davalıların kusurlarına isabet eden zarar bedelinin 666.75 er YTL olduğu, davalı M.A. C.’ın Zorunlu M.M.S. Şirketinden davacı sigortanın 689.00TL ödeme aldığı, bu nedenle bu davalıdan alacağının kalmadığı anlaşıldığından bu davalı hakkında açılan davanın reddine, davalı Belediye kusuruna isabet eden 666.75 TLnin davalı belediyeden tahsiline karar vermiştir.

Beykoz Sulh Hukuk Mahkemesi kararı davalı İstanbul Büyükşehir Belediye vekili tarafından temyiz edilmiştir.

YARGITAY 17.HUKUK DAİRESİ: 29.09.2011 gün ve E:2011/2144 K: 2011/8376 sayılı kararında özetle; davalı Belediye aleyhindeki davanın hizmet kusuruna dayanılarak açıldığının anlaşılması nedeniyle yargı yolu yönünden görevsizlik kararı verilmesi gerektiği vurgulanarak yerel mahkemenin kararı bozulmuştur.

BEYKOZ SULH HUKUK MAHKEMESİ: 24.05.2012 gün ve E: 2012/152 K: 2012/1073 sayılı kararı ile Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin bozma ilamına uyarak görevsizlik kararı vermiş, verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin 07.12.2012 tarihinde kesinleşmiştir.

Beykoz Sulh Hukuk Mahkemesi 03.01.2013 gün ve 2012/152 sayılı yazı ile dava dosyasını Beykoz nöbetçi İdare Mahkemesine gönderilmiştir.

İSTANBUL 2. İDARE MAHKEMESİ: 24.01.2013 gün ve E: 2013/75 K: 2013/84 sayı ile özetle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. Maddesinde yapılan değişikliğe göre, bu Kanundan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş ve verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin, İstanbul 2. İdare Mahkemesi’ne verdiği dilekçe ile Beykoz Sulh Hukuk Mahkemesi ile İstanbul 2. İdare Mahkemesi kararları arasında oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmesi üzerine, dava dosyası Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Bahri AYDOĞAN, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 04.06.2013 günlü toplantısında: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir” ve 15. maddesinde “Olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyaları, son görevsizlik kararını veren yargı merciince, bu kararın kesinleşmesinden sonra, ceza davalarında doğrudan doğruya diğer davalarda ise taraflardan birinin istemi üzerine, ilk görevsizlik kararını veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir ve görevli yargı merciinin belirlenmesi istenir” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Öte yandan; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 20.maddesinin 1.fıkrasında; “ (1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.” hükmüne yer verilmiş; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İdari davaların açılması' başlıklı 3. maddesinde; idari davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılması öngörülmüş; aynı Kanunun 9. maddesinde; çözümlenmesi Danıştay’ın idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemelerde dava açılabileceği hükme bağlanmış; Yasanın “İlk inceleme üzerine verilecek karar” başlıklı 15.maddesinin 1.fıkrasının (a) bendinde; “ 1. (Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/6 md.) Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14 üncü maddenin; a) 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine, (…) karar verilir” denilmiştir.

Dosyanın, 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca incelenmesinden:

Hukuk uyuşmazlıklarında, görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesi, ancak aynı yargı düzeni içinde yer alan mahkemeler arasında olanaklı olup; bu hususa ilişkin 6100 sayılı H.M.K’nın 20. (1086 sayılı H.U.M.K.’nun 27.) maddesiyle 2577 sayılı İ.Y.U.K.’ nun 15. maddesinin 1. fıkrası (a) bendinin ikinci cümlesinde yer alan “görev” kuralları, aynı yargı düzeni içindeki mahkemelerin işbölümü esasına ilişkin düzenlemelerdir. Oysa yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda, görevli olduğundan bahisle farklı bir yargı düzeninde yer alan mahkemeye dava dosyasının gönderilebilmesine olanak tanıyan bir düzenleme bulunmamaktadır.

Göreve ilişkin kararın, işbölümü esasına göre veya yargı yolu bakımından verilmiş olması farklı sonuçlar doğurmaktadır. Şöyle ki; işbölümü esasına göre verilen görevsizlik kararı sonucu dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesi durumunda, dava başvuru tarihi itibariyle görevli mahkemede açılmış sayılmaktadır. Yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda ise, görevli olduğu işaret edilen yargı yerine, bu yargı yerinin uyguladığı usul kurallarına uygun olarak yeniden dava açılması zorunlu bulunmaktadır.

Olayda, davacı tarafından, idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadan, Beykoz Sulh Hukuk Mahkemesi'nce yazı ekinde dava dosyası İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesine gönderilmiş ve bu yargı yerince, kendisine gelen adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinden inceleme yapılarak görevsizlik kararı verilmiş olup, yukarıda yapılan açıklamalara göre, İ.Y.U.K.’nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerine açılmış bir dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

2247 sayılı Yasa’nın 15. maddesine göre, olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyalarının, son görevsizlik kararını veren yargı merciince, bu kararın kesinleşmesinden sonra, hukuk davalarında taraflardan birinin istemi üzerine ilk görevsizlik kararını veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek, Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi ve görevli yargı merciin belirlenmesinin istenmesi gerekmektedir. Ancak, başvuru koşullarının incelenebilmesi için öncelikle, yargı yerinde usulüne göre açılmış bir dava bulunması gerektiği tartışmasızdır.

Bu durumda, ortada idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadığından, 2247 sayılı Yasa’nın 15. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 15. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 04.06.2013 gününde Üyelerden Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, davacı şirkete IS-T02-2181352 nolu sigorta poliçesiyle malikin S. Yatırım Holding A.Ş. ve sürücünün B.U. olduğu 34...... plakalı vasıtanın 21.05.2004 tarihinde Beykoz’da seyir halinde iken, malikin ve sürücüsünün M.A.C. olduğu 34........ plakalı aracın çarpmasına maruz kalarak hasara uğradığını, 21.05.2004 tarihli Kaza Tespit Tutanağına göre bu kazanın oluşumunda 34......... Plakalı aracın sürücüsü M.A.C.’ın %25 diğer davalı tarafın %25 oranında kusurlu olmasından dolayı 34........... plakalı araca tedbir konularak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 764,00TL alacağın ödeme tarihinden itibaren yıllık yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle açılmıştır. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir" ve 27. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder" denilmiştir. Öte yandan; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik: 10/6/1994-4001/2 md.), “İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır" ve 9. maddesinin birinci fıkrasında (Değişik: 5/4/1990 - 3622/2 md.), “Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir" hükmü yer almıştır. Olayda, adli yargı yerince yargı yolu bakımından görevsizlik kararı verilen dava dosyası idari yargı yerine gönderilmiş ve bu yargı yerince, adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinde inceleme yapılarak davada adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş olup, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerinde açılmış bir dava bulunduğundan sözetmek mümkün değildir. Durum böyle olmakla birlikte, İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre yapılan usule aykırılığın 2247 sayılı Kanunun 27. maddesi kapsamında incelenemeyeceği, bu hususun Uyuşmazlık Mahkemesi’nin görev ve yetkisi dışında kaldığı, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının varlığı kabul edilerek çözüme kavuşturulmasının dava ekonomisine ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun düşeceği, bu nedenle görev uyuşmazlığının esası incelenerek görevli yargı yerinin belirlenmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.

Üye

Nurdane TOPUZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/738

KARAR NO: 2013/935

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.S.

Vekili : Av. M.A.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. M.M.B.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, Samandıra Mahallesinde bulunan 7413 ada, 14,16,18,23 parsel, 7435 ada 9 parsel; 7440 ada 5 parsel; 7442 ada 23 parsel; 7465 ada 24 parsel sayılı taşınmazların hissedar olarak maliki olduğunu, söz konusu taşınmazların belediyenin imar uygulaması sonucu dere mutlak koruma bandı içinde kaldığını, bu durumun müvekkilinin taşınmazları üzerindeki tasarruf imkanını ortadan kaldırdığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000.00 TL tazminatın faiziyle birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği dilekçede özetle taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANADOLU 15. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 21.2.2013 gün ve E:2012/666 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcısına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13.maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazların, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zararın şimdilik; 10.000,00TL'sinin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan ve davalı İdarece Kartal 4. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen yazıda; dava konusu taşınmaz üzerinde İdarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediği; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığı, parsele İdareleri tarafından el atılmadığı; dava konusu parsellerin; 14.01.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, anılan yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı, bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığı; mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken ilgili yönetmelik hükümlerine göre parsellerin Ömerli Baraj Gölünün Uzun Mesafeli Koruma Alanında ve 11.02.2010 tarih 514 sayılı, 12.10.2009 tarih 1989 sayılı İBB Meclis Kararı ile onaylanan plan sahasında bulunduğu, uzun mesafeli koruma alanında İdarelerince kamulaştırma yapılmadığı; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, Eski Yönetmeliğe göre hiçbir yapılaşma hakkına sahip değilken, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, yönetmelik EK-2'de verilen yoğunluk değerlerinde yapılaşma hakkına kavuşmuş olduğu, imar planı revize edilmesi halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; imar mevzuatına uygun olarak yapılması kaydıyla, uzun mesafeli koruma alanında kalan söz konusu parselde konut, hayvancılık, ziraat madencilik, sanayi, depolama, eğitim tesisi, sosyal kültürel tesisler, konut dışı kentsel çalışma alanları, ticaret alanları vb. zehirli, zararlı olmayan konut dışı yapılaşma haklarını engelleyen bir hüküm bulunmadığı; dava konusu taşınmazlara dair alınmış bir kamulaştırma kararı ve kamu yararı kararı bulunmayıp, taşınmaz maliklerine tebligat çekilmediği; parseller için 2942 sayılı kanununa göre herhangi bir kamulaştırma bedeli blokesi yapılmadığı ve 4650 sayılı kanunla değişik 2942 sayılı kanunun 10. maddesine göre İdareleri adına bedel tespiti ve tescil davası açılmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacı vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında su havzasında ve dere mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan müvekkilinin taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.2.2013 gün ve E:2012/666 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/761

KARAR NO: 2013/936

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Kurum çalışanının tedavi amacıyla şehir dışına yaptırdığı usulsüz sevklerden dolayı davacı kurumun uğradığı zararın tahsili istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : MTA Genel Müdürlüğü

Vekilli : Av. E.K.

Davalı : R.D.

Vekili : Av. M.D.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının da aralarında bulunduğu bir kısım Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü personelinin Sağlık Ocağı’ndan il dışına yaptırdıkları usulsüz sevklerle konuyu düzenleyen mevzuata aykırı olarak görev mahallinde yaptırabilecekleri tedavileri il dışında yaptırmak sureti ile usulsüz tedavi yolluğu almaları ve yine konuya ilişkin mevzuata aykırı olarak bir kısmının da refakatli olarak il dışına gitmiş olduklarının öğrenilmesi üzerine Kurum Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca yürütülen soruşturma neticesinde düzenlenen 09.04.2007 tarih ve 8 sayılı soruşturma raporu ve 29.06.2007 tarih ve 4 sayılı Disiplin Kurulu Kararı gereğince davalının kusurlu olduğunun tespit edildiğini ve aynı raporda davalının kızı İstanbul’da ikamet ettiği halde Marmara Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi KBB servisinde yapılan ameliyat nedeniyle gerek ameliyat için gerekse ameliyat sonrasında tedavi sürecinde Zonguldak’tan İstanbul’a refakatli olarak 7 kez gitmiş gibi göstererek 2349,60 TL kurumdan para aldığını, haksız olarak alınan bu paranın faizi ile birlikte kuruma iadesinin gerektiği, Kamu Zararlarının Tahsili Usulü Hakkında Yönetmelik ve yine Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve CeN.e Giderleri Yönetmeliği, 2004, 2005, 2006 yılları tedavi yardımına ilişkin bütçe uygulama talimatları dikkate alınarak haksız olarak davalının tahsil ettiği 2349,60 TL asıl alacak ile 04.03.2008 tarihinden itibaren işlemiş olan 2785,91 TL faizin davalıdan alınıp müvekkili kuruma verilmesi istemiyle 26.05.2008 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

ZONGULDAK 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ: 13.10.2011 gün ve E:2008/445, K:2011/971 sayı ile davaya konu alacağın Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 7/A maddesine göre tahsili gerekeceği, Harcırah Kanununun 60. Maddesi uyarınca 6183 sayılı Kanunun uygulanması gerekeceği, tahsil yolu bakımından öncelikle idarenin amme alacakları hükümlerine göre kesin ve yürütülebilir idari bir tahsilat işlemine başvurması gerekeceği, bu yol uygulamaya konulup borçlu tarafından itiraz olunduğu takdirde idari yargıda gereğinin yapılması gerektiği, idari yargıda çözümlenecek bir olay bakımından davanın idari yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesi ile görevsizlik kararı vermiştir. Mahkemece verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle 27.12.2012 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

ZONGULDAK İDARE MAHKEMESİ: 16.01.2013 gün ve E: 2012/1873 K: 2013/27 sayı ile davalıya yersiz ödendiği ileri sürülen uyuşmazlık konusu meblağın davalılardan kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince tahsili için açılan is bu davanın, anılan Yönetmeliğin 21. Maddesinin 5. Fıkrası göz önüne alındığında adli yargıda görülmesi gerektiği gerekçesi ile davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, bu karara itiraz edilmediğinden karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, adli ve idari yargı yerlerince verilen görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi talebiyle başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte olup, bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasanın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Mahkememize gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, kurum personeli olan davalının sağlık ocağından il dışına yaptırdığı usulsüz sevkler nedeniyle kuruma verilen zararın faizi ile birlikte tahsiline ilişkindir.

2804 sayılı Kanuna göre kurulmuş olan MTA Genel Müdürlüğü, Başbakanlığa bağlı genel müdürlük iken 13/01/1999 tarih ve 23582 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığının 12/01/1999 tarih ve 39-08/D-4-99-20 sayılı Onayı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlanmıştır. Davalı ise MTA Genel Müdürlüğü Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü personelidir.

Davalı Ramis Demirkır, İstanbul ‘da ikamet eden kızı Müge Demirkır İstanbul Kaymakamlığından Kadıköy Sağlık Ocağına yaptırdığı 18.01.2006 tarih ve 296 nolu sevkle aynı gün yapılan muayene sonucu Marmara Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi KBB servisine sevk edilmiş ve 19.01.2006 tarihinde hastane kaydı yaptırılmasına rağmen 26.01.2006 tarihinde yapılan muayenesi sonucunda ameliyat için hastaneye yatışı uygun görülmüştür.

Davalı, yaklaşık bir hafta sonra Zonguldak Bölge Müdürlüğünden alınan 30.01.2006 tarih 61 sayılı sevkle gidilen 3 nolu Sağlık Ocağına önceki sevk kağıda ibraz edilerek, Zonguldak’taki ikinci ve üçüncü kademe sağlık kuruluşları atlanarak İstanbul Marmara Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesine sevk yapılmıştır.

Davacı vekili, davalının kızının tedavi süresi içerisinde İstanbul Barosu’na bağlı olarak stajını yapmasına rağmen gerek ameliyat için gerekse ameliyat sonrasındaki tedavi süresince Zonguldak’tan İstanbul’a refakatli olarak yaptırılan sevklerle 7 kez gitmiş gibi 37 günlük tedavi yolluğu alındığını ileri sürmüştür.Davalı vekili, davacının iddialarının yerinde olmadığını Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü’nde yapılan teftiş sonrasına usulsüz sevklerden dolayı ilgili kurumun Memur Disiplin Kurulu tarafından davalıya verilen “ilerlemenin kısa süreli durdurulması” cezası ile ödenen tedavi yolluğunun tahsiline ilişkin verilen cezanın İdare mahkemesince iptaline karar verildiğini, ortada usulsüz sevk işlemlerinin olmadığını savunmuştur. Olayımızda, davacı kurum tarafından davalının kusuru nedeniyle meydana gelen zararın tahsili için kurum çalışanına karşı açılan bir dava söz konusudur.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu Zararının Tespiti Ve Bildirilmesine ilişkin 7. Maddesinde:

(1) Kamu zararları 6 ncı maddede belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle;

a) Kontrol, denetim veya inceleme,

b) Sayıştay’ca kesin hükme bağlama,

c) Adlî, idarî veya askerî yargılama sonucunda tespit edilir.

(2) Tespit edilen kamu zararına ilişkin yazı, tutanak, rapor, ilâm ve benzeri belgeler ilgili kamu idarelerine gönderilir. Kontrol, denetim ve inceleme sonucunda tespit edilerek kamu idarelerine bildirilen kamu zararlarına ilişkin belgelerde yer alan hususlar, ilgili harcama yetkilisinin de görüşleri alınmak suretiyle merkezde üst yönetici, taşrada ise idarenin en üst yöneticisi tarafından değerlendirilir. Taşrada idarenin en üst yöneticisi ile harcama yetkilisi görevinin aynı kişide birleşmesi halinde değerlendirme üst yönetici tarafından yapılır. Yapılan değerlendirme sonuçları dosyasına konulur.

(3) Kontrol, denetim veya inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararına ilişkin belgelerde, sorumlularla birlikte tahsil sürecine dahil edilecek ilgililer de belirtilir. Bu belirlemenin yapılmadığı durumlarda, zararın tahsil sürecine dahil edilecek ilgililer merkezde üst yönetici, taşrada ise idarenin en üst yöneticisi tarafından yaptırılacak inceleme ile belirlenir.

(4) Yargı kararları ve Sayıştay ilâmlarıyla tespit edilen kamu zararı alacakları ile değerlendirme sonucunda takip ve tahsiline karar verilen alacaklar, merkezde strateji geliştirme birimlerince, taşrada ise takibe yetkili idare birimince takip edilir.

(5) Sayıştay denetçileri tarafından inceleme sırasında mevzuata uygun bulunmayan veya noksan görülen işler hakkında kendilerine gönderilen kamu zararına ilişkin sorguların bir örneği, ilgili kamu görevlisince ilgisine göre üst yönetici veya en üst yöneticiye bildirilir. Bu sorgular, kamu idaresince ihbar kabul edilerek gerekli kontrol, denetim ve inceleme başlatılabilir”

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu Yararından Doğan Alacakların Silinmesi başlıklı 21. Maddesinin 5. fıkrasında:

“Alacağın tahsili için açılan davada kamu idaresi aleyhine karar verildiği ve Yargıtay tarafından da onanmak suretiyle hüküm kesinleştiği veya kamu idaresi için bir yarar görülmediğinden temyizden yetkili mercinin onayı alınarak vazgeçildiği hallerde, Yargıtay ilâmı veya temyizden vazgeçme onayı ile buna ilişkin aleyhteki mahkeme kararı, hukuk birimince strateji geliştirme birimi veya ilgili taşra birimine gönderilir. Bu birimlerce de, söz konusu belgelerin onaylı birer örnekleri ilgili muhasebe birimine intikal ettirilerek alacağın kayıtlardan çıkarılması sağlanır” şeklindeki düzenlemeler ile kamu zararlarının tahsiline ilişkin usul belirlenmiştir. Zonguldak 2. Sulh Hukuk Mahkemesi görevsizlik kararında Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu Zararının Tespiti ve Bildirilmesine ilişkin 7. Maddesine, Zonguldak İdare Mahkemesi ise aynı yönetmeliğin 21. Maddesine dayanmış ise de göreve ilişkin usul ve esasların yönetmelik ile belirlenmesinin mümkün olmaması nedeniyle davaya bakmakla görevli mahkemenin Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre değil, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlığını taşıyan 2. maddesinin birinci fıkrasında, “1. (Değişik: 10/6/1994 - 4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır: a) (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 21/9/1995 tarih ve E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000-4577/5 md.) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Buna göre, davacı idare alacağının tahsili için gerçek kişi aleyhine açılan davanın, özel hukuk hükümleri çerçevesinde görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevlidir.

Açıklanan nedenlerle, Zonguldak 2.Sulh Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Zonguldak 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 13.10.2011 gün ve E:2008/445, K:2011/971 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/763

KARAR NO: 2013/937

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesine göre itirazın iptali istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Sosyal Güvenlik Kurumu

Vekili : Av. S.Y. Davalı : N.Ç.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının Sosyal Güvenlik Kurumunda araştırmacı memur olarak görev yapmakta iken, davalıya 02/2007-03/2009 tarihleri arasında Özel Hizmet Tazminat Oranlarında hata yapılmak suretiyle 14.053,76 TL sehven fazla ödeme yapılmış olduğunu, durumun davalı sigortalıya 24.04.2009 tarihinde bildirildiği halde söz konusu meblağa itiraz edilmediği gibi ödeme de yapılmadığından kurum alacağının tahsili için Ankara 1. İcra Müdürlüğü’nün 2009/6454 sayılı dosya ile takip yapıldığı, davalının takibe itirazı sonucu takip durduğundan itirazın iptali ile takibin devamına, %40 İcra İnkar Tazminatına hükmedilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açılmıştır.

ANKARA 13. İŞ MAHKEMESİ; 13.10.2010 gün ve E: 2009/689 K:2010/820 sayı ile özetle; davalının İdarede 657 sayılı Yasa’ya tabi araştırmacı memur statüsünde çalıştığı, uyuşmazlığın tarafların işçi, işveren olmadığı ve uyuşmazlığın İş Kanunu’ndan kaynaklanmadığı gerekçesiyle davanın görevsizlik nedeniyle reddine karar verilmiş, kararın davacı Kurum tarafından temyizi üzerine Yargıtay 10. Hukuk Mahkemesi’nin 12.04.2011 gün, E:2011/4364 K:2011/5176 sayılı onama kararı ile görevsizlik kararı kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 7. İDARE MAHKEMESİ ; 02.10.2012 gün ve 2012/1612 K: 2012/2524 sayı ile özetle; davacı idare tarafından, her ne kadar adli yargı kararı esas alınmak suretiyle dava açılmış ise de, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun 1 ve 67. Maddeleri uyarınca, icra takiplerine ilişkin olarak itirazın iptali davasının görüm ve çözüm yerinin adli yargı yeri olduğu gerekçe gösterilmek suretiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş, yapılan itiraz başvurusu üzerine Ankara Bölge İdare Mahkemesinin 16.01.2013 gün ve E:2013/110 K:2013/629 sayılı kararı ile görevsizlik kararı onanarak kesinleşmiştir.

Davacı vekili, adli ve idari yargı yerlerince verilen görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi talebiyle başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, dava dosyalarının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, icra takibine yapılan itirazın iptali istemiyle açılmıştır.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “İlamsız takip” başlıklı Üçüncü Bap, 42-49. maddelerinde takip yöntemleri gösterilmiş; değişik 58. maddesinde, takip talebinin icra memuruna yazı ile veya sözlü olarak yapılacağına işaret edilmiş; değişik 60. maddesine göre, takip talebi üzerine icra dairesince düzenlenen ödeme emrinin değişik 61. maddede öngörülen şekilde takip borçlusuna tebliğ edileceği ve 62-65. maddelerde itiraza ilişkin hükümlere yer verilmiş olup, değişik 66. maddede, süresi içinde yapılan itirazın takibi durduracağı kurala bağlanmıştır.

İncelenen uyuşmazlıkta alacaklı konumundaki davacı tarafından, değişik 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak suretiyle itirazın iptali davası açılmıştır.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

(Mülga dördüncü fıkra: 17/7/2003-4949/103 md.)

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır” hükümlerini taşımaktadır.

Anılan Yasanın değişik 1. maddesinin birinci fıkrasında, “Her asliye mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar icra dairesi bulunur” denilmekte olup, yukarıda hükmü yazılı 67. maddede sözü edilen “mahkeme” ile icra dairesinin bulunduğu yargı çevresi bakımından bağlı olduğu asliye mahkemesinin anlaşılması ve takip hukukuna özgü bulunan itirazın iptali davasının asliye mahkemesinde görülmesi gerektiği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 13.İş Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 13. İş Mahkemesi’nin 13.10.2010 gün ve E:2009/689 K:2010/820 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/766

KARAR NO: 2013/938

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de çalışırken Kurumun özelleştirilmesi nedeniyle başka kuruma nakledilen davacının, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi ve alacağının faizi ile birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ç.

Vekili : Av.B.B.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.D.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Türk Telekom A.Ş. Kayseri İl Müdürlüğü emrinde teknisyen olarak görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adının 29.06.2010 tarihinde Devlet Personel Başkanlığına bildirildiğini, bunun üzerine Erciyes Üniversitesi Bilgi İşlem Daire Başkanlığı’na atandığını ve yeni görevine başladığını, 18.08.2011 tarihli dilekçesiyle yaptığı başvurusu ile ek ödemelerin maaşına yansıtılmasını istemiş ise de bu talebinin zımnen reddedilmesi nedeniyle davalı kurum tarafından davacının maaşına eklenmeyen ikramiye ve aylık ek ödemelerinin maaş nakil ilmühaberine eklenmesi ve maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi talebinin davalı kurum tarafından zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile başvuru tarihinden itibaren eksik ödenen farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle 12.12.2011 tarihinde idari yargıya dava açmıştır.

KAYSERİ 1. İDARE MAHKEMESİ : 27.12.2011 gün ve E: 2011/1520 K: 2011/1319 sayı ile vermiş olduğu kararında özetle; davalı olarak gösterilen Türk Telekomünikasyon A.Ş.deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ye satılmış ve böylece Türk Telekomünikasyon A.Ş. kamu kurumu niteliğini yitirdiğinden idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceği davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş ve bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

DANIŞTAY 5. DAİRESİ: 05.07.2012 gün ve E: 2012/2790 K: 2012/5119 sayı ile vermiş olduğu kararında özetle; davalı şirketin Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “ Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi “ ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatılmış olması nedeniyle belirlenen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığından davacının temyiz isteğinin kabulü ile Kayseri 1. İdare Mahkemesinin görevsizliğe ilişkin kararının bozulmasına karar verilmiş, Mahkemece bozma kararına uyulmuştur.

Davalı vekilince birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

KAYSERİ 1. İDARE MAHKEMESİ: 27.11.2012 gün ve E:2012/954 sayı ile, imtiyaz Sözleşmesi ile bir kamu hizmetini yürütmek hakkını elde eden davalı şirkete, devir sonrasında yetişmiş personel yetersizliği nedeniyle doğabilecek aksaklıkların önüne geçilebilmesi için, 406 sayılı Yasa hükümleri ile tanınan ayrıcalıkların sonucu olarak bünyesinde belli süre ile çalışmaya devam eden söz konusu personelin kamu kurumlarına naklen atanmasının sağlanması amacıyla kimi görevler yüklendiği; bu görevler kapsamında 406 sayılı Yasa hükümleri uyarınca davalı şirket tarafından, hak sahibi personelinin Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilmesi, bildirim ile beraber personelin nakledileceği kamu kurumunda yararlanacağı parasal haklara esas olmak üzere memur maaş nakil ilmühaberi düzenlenmesi, personelin ilişiğinin kesilmesi gibi işlemlerin bulunduğu; bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu gerekçesiyle, davalı idarenin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, ceN.e giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, 01/01/2006 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklandığı; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargı yerinin, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

1953 tarih ve 6145 sayılı Yasa ile, Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi kurulmuş; 1924 tarih ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun 10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Yasa’yla değiştirilen 1. maddesi ile, posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetler, Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü’nce (P.İ), telekomünikasyon hizmetleri ise, “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Şirket)” tarafından yürütülecek şekilde yeniden yapılandırılmıştır.

27.1.2000 tarih ve 4502 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile, 406 sayılı Yasa’nın 1. maddesine eklenen dokuzuncu fıkrada, “Türk Telekom, bu Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirkettir. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin kuruluş, teşkilât ve faaliyetleri ile ilgili mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz. Sadece, Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine ilişkin 2.4.1987 tarihli ve 3346 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanır” denilmiş; anılan fıkra hükmü, 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile değiştirilmiş ve “Türk Telekom, bu Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirkettir. Bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, kamu iktisadi teşebbüsleri de dahil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz. Sermayesinin yarısından fazlası kamuda kaldığı sürece, Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine ilişkin 2.4.1987 tarihli ve 3346 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanır. 16.7.1965 tarihli ve 697 sayılı Kanun ile milli güvenlik ve kamu düzeniyle sıkıyönetim ve seferberlik hallerinde telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin özel kanunların hükümleri saklıdır”; Ek 29. maddesinin 3.7.2005 gün ve 5398 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen aslî ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tâbi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır…” denilmiştir.

Öte yandan; 406 sayılı Yasa’nın 4502 sayılı Yasa ile değişik 2. maddesinin (c) bendinin birinci alt bendinin birinci cümlesinde, “Türk Telekom; telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini, 31.12.2003 tarihine kadar bu Kanun ve görev sözleşmesi çerçevesinde tekel olarak yürütür” denildikten sonra, anılan (c) bendinin birinci alt bendine 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa ile eklenen üçüncü cümlede, “Ancak, Türk Telekom’daki kamu payı %50’nin altına düştüğünde, Türk Telekom’un tüm tekel hakları 31.12.2003 tarihinden önce de olsa ortadan kalkmış olur” denilmiş; 4502 sayılı Yasa’nın Geçici 3. maddesi ile de Türk Telekomünikasyon A.Ş., 233 sayılı KHK’nin ekindeki “B-Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK)” bölümünde yer alan kuruluşlar listesinden çıkarılmıştır.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar “tekel” olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom’un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu tartışmasızdır.

Özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i, Bakanlar Kurulu’nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)’nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar”ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile (6.550.000.000 USD. bedelle) Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ne satılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Türk Telekom A.Ş., 4502 sayılı Yasa’nın 29.1.2000 tarih ve 23948 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği dikkate alındığında, 29.1.2000 tarihi itibariyle 233 sayılı KHK kapsamı dışında kalmış ve anılan KHK eki cetvellerden çıkarılmış olması nedeniyle, Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı ve özelleştirme kapsamında bulunan kamu iktisadi teşebbüslerinde sözleşmeli veya kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile olan ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğu yolundaki İlke Kararı kapsamı dışında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anılan 4502 sayılı Yasa’nın 13. maddesi ile 406 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 22. maddenin (a) bendinde, “a) Personelin statüsü: Telekomünikasyon hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler telekomünikasyon alanında sekiz yıl tecrübeye sahip ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş bir genel müdür ile kadro, unvan, derece ve sayıları Yönetim Kurulunun önerisi ve Bakanlığın teklifi üzerine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yüzseksen gün içerisinde Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen kadrolarda istihdam edilen personel eliyle yürütülür. Bu personel hakkında bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak üzere 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmüne yer verilmiş; bu bent hükmü, 4673 ve 5189 sayılı Yasalarla yapılan değişiklikler sonucunda; “a) Personelin statüsü: (Ek ibare: 12.5.2001-4673/6. md.) Türk Telekomdaki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar, Türk Telekom Yönetim Kurulu üyeliklerine atanacaklarda Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip olma ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görme şartları aranır. (Mülga ikinci ve üçüncü cümle: 16.6.2004-5189/12 md.) Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmünü almış; aynı maddenin (b) bendinin ikinci paragrafında da iş mevzuatına tabi olan Türk Telekom çalışanlarının aylık ücretlerinin kendilerini atamaya yetkili olan Yönetim Kurulu tarafından tespit olunacağı kurala bağlanmıştır.

406 sayılı Yasa’nın anılan Ek 22. maddesi uyarınca, Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü’ne ait asli ve sürekli kadrolar belirlenerek 4.4.2000 tarih ve 24010 (Mükerrer) sayılı R.G. de yayımlanan 31.3.2000 tarih ve 2000/331 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yer alan listede: merkez teşkilatı için 100 ve taşra teşkilatı için 100 (6 Bölge Müdürü, 12 Bölge Müdür Yardımcısı ve 82 İl Telekom Müdürü) kadro ihdas edilmiş; öte yandan, aynı Yasa maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan “Türk Telekomünikasyon A.Ş. Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği” adı altındaki düzenleme, Yönetim Kurulunun 31.8.2000 tarih ve 407 sayılı kararıyla kabul edilmek suretiyle yürürlüğe konulmuştur.

Kanunla, Kurumda görev yapan personelden asli ve sürekli görev yapacak olanları kadro unvanı itibariyle belirlemek konusunda Bakanlar Kurulu'na yetki verildiği açıktır. Bu yetki 4502 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 29.1.2000 tarihi ile 5189 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 2.7.2004 tarihleri arasında geçerli olmuştur.

Anayasa’nın 128. maddesinde, “Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür” denilmiştir.

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde bu kuruluşta çalışmakta iken 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) (Değişik : 8.6.2000-4577/5 md.) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan sözetmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Kayseri 1. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Kayseri 1. İdare Mahkemesi’nin 27.11.2012 gün ve E:2012/954 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 04.06.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/770

KARAR NO: 2013/939

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca öğretim üyesi yetiştirilmek üzere başka bir üniversitede görevlendirilen davacının, mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.S.

Vekili : Av. M.B.

Davalı : Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. H.K.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Yüzüncü Yıl Üniversitesi adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyolojik Bilimler Bölümünde doktora eğitimini alması nedeniyle davalı Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile imzalamış olduğu Yenimahalle 4. Noterliğinin 27.12.2004 gün ve 51722 yevmiye numaralı kefalet senedine göre yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle davalı idareye vermiş olduğu 19.6.2012 (varış) tarihli dilekçesindeki talebinin reddine ilişkin Davalı Üniversitenin 27.6.2012 gün ve 3666 sayılı işleminin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekilince birinci savunma dilekçesinde, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanıp idareye karşı taahhütte bulunulduğunu, taraflar arasında yüklenme ve kefalet senedinden doğan alacak borç ilişkisi nedeniyle özel hukuk hükümlerine göre adli yargının görevli olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunulmuştur.

VAN 1. İDARE MAHKEMESİ; 4.10.2012 gün ve E:2012/1334 sayı ile, 2547 sayılı Yasa’nın 35., 2914 sayılı Yasa’nın 20. ve Bir Üniversite Adına Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlileri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddelerinden söz ederek, davalı idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği mecburi hizmet yükümlülüğünden kaynaklanan işlemin idari yargıda görülen iptal davalarının konusuna girdiği sonucuna varıldığı, gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Olayda, davacı Orta Doğu Teknik Üniversitesinde görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu, dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu bu nedenlerle 2247 sayılı Kanun’un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca davalı Üniversite adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyolojik Bilimler Bölümünde doktora öğrencisi olan davacının, davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun, “Öğretim elemanı yetiştirme” başlıklı 35. maddesinde “Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler.

(Ek fıkralar: 17/8/1983-2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmüne yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği ve bu yükümlülüğün iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Van 1. İdare Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Van 1. İdare Mahkemesinin 4.10.2012 gün ve E:2012/1334 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde Üyelerden Sıddık YILDIZ’ın KARŞIOYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Dava, Davalı Üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi kapsamında davalı idare adına başka bir üniversitede lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, görevlendirme işleminden önce imzaladığı taahhüt ve kefalet senedi uyarınca, mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılmıştır

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-a maddesinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları idari dava türleri arasında sayılmıştır.

2547 sayılı Yasa uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önünde bulundurulduğunda, davacının bu taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığından söz etmeye olanak bulunmadığından, ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

İdarece kamu gücüne dayanılarak ve tek taraflı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedine ilişkin uyuşmazlığın 2577 sayılı Yasanın 2/1-a maddesinde sayılan iptal davaları kapsamında görüm ve çözümünde idari yargı görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/771

KARAR NO: 2013/940

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de çalışırken 4046 sayılı Yasa’nın 22. maddesi uyarınca başka kuruma nakledilen davacının, özelleştirme tarihinden sonra tesis edilen işlemin iptali istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği

K A R A R

Davacı : Y.Ö.

Vekili : Av. B.B.

Davalı : Türk Telekom A.Ş.

Vekili : Av. B.S.Y.

O L A Y : İl Telekom Müdürlüğünde görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, Kayseri İl Sağlık Müdürlüğü Bünyan Devlet Hastanesi emrine atanmıştır.

Davacı 18.8.2011 tarihli dilekçesiyle, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesini istemiş; bu isteği zımnen reddedilmiştir.

Davacı vekili; davalı idarenin zımni ret işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Kayseri 1. İdare Mahkemesi: 13.12.2011 gün ve E:2011/1494, K:2011/1296 sayı ile, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekom A.Ş.’nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceğinden, uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Danıştay 5. Daire Başkanlığı: 05.07.2012 gün ve E:2012/2498, K:2012/5106 sayı ile, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varılmakta olduğu aksi yöndeki kararda isabet görülmediği gerekçesiyle davacının temyiz isteminin kabulüyle İdare Mahkemesince verilen kararın bozulmasına karar vermiş, Mahkemece bozma kararına uyulmuştur.

Davalı vekilince birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

KAYSERİ 1. İDARE MAHKEMESİ: 22.11.2012 gün ve E:2012/971 sayı ile, 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesi hükümleri uyarınca, kamu kurumuna nakil hakkı bulunan personelden hizmet sözleşmesi feshedilenlerin 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesi uyarınca yeniden kamu personeli statüsüne girdiğinde kendilerine ödenecek ücretin hesaplanması görevinin idari nitelik taşıdığı, bu hesaplama konusunda T. Telekomünikasyon A.Ş.'nin görevli kılındığı, anılan şirketin belirlediği atamaya esas ücrete göre personele atandığı kurumda ödenecek maaşın tespit edilecek olması dolayısıyla T. Telekomünikasyon A.Ş. tarafından düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin kamu görevlisi olan kişinin hukukunu etkilemesi, öte yandan davacının kamu kurumuna atanmasıyla kamu personeli statüsüne girmesi karşısında, kamu görevlisinin maaşının hatalı hesaplandığı iddiasına dayandırılan ve bu nedenle maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin bir idari uyuşmazlık yarattığı kuşkusuz olup bu nedenle bu işlemin iptali ile parasal hak istemiyle açılan davanın görülmesi ve çözümlenmesi görevinin idari yargıya ait olduğu, gerekçesiyle, davalı idarenin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosya örneği ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, ceN.e giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." denilmek suretiyle yasa koyucu tarafından Türk Telekom'da çalışan kapsam dışı personelin, kamu personeli sayıldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacıyla davalı Şirket arasındaki uyuşmazlığın, bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığı, öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacının isteminin; özelleştirilen kuruluş tarafından reddedilmesi üzerine açılan davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargı, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde çalışmakta iken 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Kayseri 1. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Kayseri 1. İdare Mahkemesinin 22.11.2012 gün ve E:2012/971 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/772

KARAR NO: 2013/941

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.K., 2- H.K., 3- S.F., 4- R.Y.

Vekili : Av. M.Y.

Davalılar : 1- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. S.T.

2- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.Y.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Arapsuyu mevkii, 4151 Ada, 6 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar vekilleri süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANTALYA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 8.3.2013 gün ve E:2012/477 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılar vekillerinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla davanın taşınmazın bedeline tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında okul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında okul alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılar vekillerinin görev itirazının, Antalya 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılar vekillerinin GÖREV İTİRAZININ, Antalya 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 8.3.2013 gün ve E:2012/477 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/773

KARAR NO: 2013/942

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- M.K., 2- Y.K., 3- M.K., 4- K.Ş., 5- Ş.D., 6- M.K., 7- Y.S.

Vekili : Av. O.T.

Davalılar : 1- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.Y.

2- Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.O.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Arapsuyu mevkii, 4055 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında rekreasyon tesisleri alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekili süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 8. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.1.2013 gün ve E:2012/508 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. “Davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında rekreasyon tesisleri alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında rekreasyon tesisleri alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 8. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının “Davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Antalya 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.1.2013 gün ve E:2012/508 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ “Davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/780

KARAR NO: 2013/943

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Halk Eğitim Merkez’inde açılan meslek kursu atölyesinde öğretici olarak görev yapan davacının, kıdem tazminatı alacağının tahsili amacı ile açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk

K A R A R

Davacı : H.A.

Vekili : Av. S.Y.

Adli ve İdari

Yargıda Davalılar :1.Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğü

Vekili : Av. D.T.

2. Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av.F.K.

Sadece Adli

Yargıda Davalı : 3.Sosyal Güvenlik Kurumu

Vekili : Av.C.Ö.

O L A Y : Davacı vekili, Zile Asliye Hukuk(İş) Mahkemesi’ne verdiği dava dilekçesinde özetle; davacının Zile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ile Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Zile Halk Eğitim Müdürlüğü Merkezine ait ayakkabı atölyesinde 12.12.1988 tarihinde kursiyer olarak göreve başladığını, 20.06.1990 tarihinde kursiyerliğinin bitmesi üzerine bu tarihten itibaren aralıksız ve sürekli olarak çalışmaya davanın ettiğini, 01.05.1993 tarihinde SSK işe giriş bildirgesinin verildiğini, 1994 tarihinde askere gittiğini, 1996 yılında döndüğünde aynı yerde çalışmaya devam ettiğini, davacının 1993,1996 ve 1997 yıllarına ait sigorta primlerinin eksik yatırıldığını,1988,1999,2000,2001,2002,2003 yıllarına ait sigorta primlerinin ise hiç yatırılmadığını, bu sürelerde sigortalı olduğunun tespiti ile hak kazandığı 3600,00 TL kıdem tazminatının iş akdinin fesih tarihinden itibaren yıllık mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ettiği anlaşılmaktadır.

ZİLE ASLİYE HUKUK (İŞ) MAHKEMESİ: 18.11.2011 gün ve 2011/162 karar sayılı kararı ile davacının davasını kıdem tazminatı talebi yönünden tefrik ederek 2011/407 esasa kaydetmiş, 21.11.2011 tarih ve 2011/418 sayılı kararı ile davanın, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda tanımlanan hizmet akdinden kaynaklanan bir dava olmadığı, kanun ve yönergeler ile çerçevesi çizilen statüler hukuki ile ilgili bir dava olduğu belirtilerek davanın idari yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar davacı vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 04.12.2012 tarih ve 2012/40600 karar sayılı kararı ile mahkeme hükmünü onanmış, bu suretle karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 3600,00 TL kıdem tazminatının işten çıkarılma tarihinden itibaren işleyecek yıllık mevduata uygulanan en yüksek faizi ile davalılardan tahsili istemi ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

TOKAT İDARE MAHKEMESİ: 29.03.2013 gün 2013/78 sayılı ara kararı ile davalı ile davacı arasında kural olarak yazılı olması gereken ve kamuda genel istihdam politikası ile tespit edilen ilkelere uygun bir sözleşmenin ve davalı idarelerce genel kadro usulüne uygun bir atama tasarrufunun bulunmadığını, diğer taraftan Zile Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2011/62 esas sayılı dosyasına davalı idarece verilen cevap dilekçesinde davacının kurumda işçi sıfatı ile değil kursiyer öğrenci sıfatına sahip olarak çalıştığını, dosyaya sunulan ücret bordrolarında davacının kursiyer olarak gözüktüğünü, sonuç olarak davacının kamu personeli rejimine tabi olmadığını, ileri sürdüğü iddiaların niteliği itibari ile işçi olduğunu iddia eden davacının talep ettiği tazminatın 1475 sayılı iş kanunun hükümlerinden kaynaklandığını, 5521 sayılı İş Mahkemeleri kanunun 1. Maddesinde İş Kanununun uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların İş Mahkemeleri’nde çözüleceğinin düzenlendiğini, bu kapsamda davacının işçi olup olmadığına karar verme ve bir alacağı var ise belirleme görevinin adli yargıya ait olduğunu belirterek görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, davanın Uyuşmazlık Mahkemesi kararına kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, her iki yargı yerinde ortak işlem olan davacının kıdem tazminatı esas 3600,00 TL alacağı yönünden oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının Zile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ile Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Zile Halk Eğitim Müdürlüğü Merkezine ait ayakkabı atölyesinde ilk olarak kursiyer daha sonra işçi olarak çalıştığı, 10.08.1992 tarihinden 11.11.2003 gününe kadar - dava konusu yerde askerlik yaptığı 1994 tarihinden 1996 tarihine kadar olan süre hariç- sürekli ve aralıksız olarak çalışması nedeni ile hak kazandığını ileri sürdüğü 3600,00 TL kıdem tazminatının iş akdinin fesih tarihinden itibaren yıllık mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi talebine ilişkin alacak davasıdır.

Davacının çalıştığı dönemde yürürlükte olan 22/05/2003 kabul tarihli, 10/06/2003 tarih ve 25134 sayılı R.G.de yayımlanan 4857 sayılı Kanunun 120. maddesi ile yürürlükten kaldırılan 1475 sayılı İş Kanunu 1.maddesinde :

“Bir hizmet akdine dayanarak herhangi bir işte ücret karşılığı çalışan kişiye işçi, işçi çalıştıran tüzel veya gerçek kişiye işveren, işin yapıldığı yere işyeri denir.”

26/01/2006 tarihli ve 5450 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki Ve Teknik Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanun’un 5. Maddesinde:

“Mesleki ve teknik öğretim okulları döner sermaye atelyelerinin muamelatı, idare tarzı ve siparişlerden alınacak ücretlerle bu atelyelerde yapılan sipariş işlerinde çalıştırılacak talebeye umumi hasılattan verilecek ücretler Maliye ve Milli Eğitim Bakanlığınca müşterek tesbit olunur.”

Milli Eğitim Bakanlığı İşletmeler Dairesi Başkanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Çalışma Yönergesi’nin sürekli işçi kadroları”nın kapsamı başlıklı 13. Maddesinde :

“a) Bakanlıkça tahsisli ve vizeli işçi kadrosu verilmeyen işletmelerin işçi çalıştırmaları mümkün değildir. Kadrosuz işçi çalıştırmak suç olduğu gibi bu işçilere ödenen ücretlerde sorumlulardan geriye tahsil edilir,

b) Sürekli işçi kadrolarının işletmelere göre dağılımı yeniden düzenlenerek, Devlet Personel Başkanlığı ile Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na vize ettirilmiştir, (Ek : 6)

c) Her işletme kendisine tahsis edilen bu sürekli işçi kadrolarında boş varsa veya herhangi bir nedenle boşalırsa (emeklilik, ölüm, istifa vb.) bu boş kadrolara işletmeler Dairesi Başkanlığı'nın izni alınmadan kesinlikle işçi alınmayacaktır.

d) Başkanlığın yazılı müsaadesi olmadan işçilerin işine son verilmeyecektir.

e) Kendi isteği ile ayrılan veya ölen işçilerin durumu derhal Başkanlığa bildirilecektir.

f) Bu kadroda çalışan işçilerin emekli olmaları, işten ayrılmaları veya işten çıkarılmaları halinde Başkanlığın uygun görüşü alınmadan herhangi bir ad altında tazminat ödenmeyecektir. Bu konudaki izin talep yazılarında; emekliliğin türü (yaşlılık, malulen vb) işten çıkış yada çıkarılış nedeni, döner sermayede çalıştığı süre (yıl, ve ay olarak) son aldığı ücret vs sigorta sicil numarası bildirilecektir.”

Milli Eğitim Bakanlığı İşletmeler Dairesi Başkanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Çalışma Yönergesi’nin 42. maddesinde :

“a) Döner sermayede siparişler üzerinde fiilen çalışan öğrenciye atölye şeflerince takdir edilen ücret ödenir. Ancak, bu ücret saat başına 200- lirayı geçemez.

DEĞİŞİKLİK : - 3423 sayılı kanun kapsamında çalışan öğrenciler için;

a) Her dereceli Mesleki ve Teknik Öğretim okul ve kurumlarında öğrenim gören öğrencilere öğrenci hakkı olarak saat başına azami, günlük asgari ücretin 1/8'i kadar ücret ödenir.

b) Her dereceli Mesleki ve Teknik Öğretim Okul ve Kurumlarında üretim işlerinde çalışan öğrencilerle, kursiyer, stajyer öğrencilerin işçilikleri atölye şefleri tarafından takdir edilir.

-3308 sayılı kanun kapsamında çalışan öğrenciler için ; yaşına uygun asgari ücretin %30'undan aşağı olmamak üzere ücret ödenir. Asgari Ücret Tespit Komisyonunun belirlediği yaşına uygun asgari ücrete göre saat ücreti belirlenir.)

b) Öğrenci ücretleri gelir vergisinden muaf olduğundan, bu ücretten sadece % 06 damga, vergisi kesilerek, kalanı net olarak ödenir.

c) Öğrenci ücretleri takip eden ayın 10 una kadar ödenir.d) Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüleri, Pratik Kız Sanat Okulları, Pratik Erkek Sanat Okulları ve Halk Eğitim merkezlerindeki kursiyerler öğrenci gibi değerlendirilmeyecek, iş becerisi iyi olan kursiyerlere (a) fıkrasına göre ücret ödenir.

e) Yapılacak işlerde işçilik tutarı hesaplanırken (tahsis edilirken) öğrenci hakkı da içinde olacaktır. Yani ödenen işçilik ücreti ile öğrenci hakkının toplamı o iş için tahsis edilen işçilik tutarını aşmayacaktır.

f) Sadece ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerine ücret ödenecektir. “

şeklindeki düzenlemeler ile Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı mesleki ve teknik öğretim okullarında çalıştırılacak öğrencilere ilişkin çalıştırma ve ücret esaslarının belirlendiği görülmektedir.

Bu düzenlemeler ışığında dava dosyası incelendiğinde; davacının davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okulda yazılı bir hizmet akdine dayalı olarak çalışmadığı, dosya kapsamında bulunan 1992 tarihinden 2003 tarihine kadar olan maaş bordrolarının incelemesinden davacının maaşını kursiyer sıfatı ile aldığı, Tokat Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 16.06.2011 tarihli yazı cevabından; davacının öğretmen olarak çalıştığını iddia ettiği 1988 tarihi ile 2003 tarihleri arasında adı geçen ayakkabıcılık kursu öğreticisi olarak Atölye Şefi Dursun Özkarslı ve Necmi Kaya’nın görevlendirildiğinin anlaşıldığı, tüm bu bilgiler birlikte değerlendirildiğinde davacının dava konusu ayakkabıcılık atölyesinde Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Mesleki Ve Teknik Öğretim Okulları Döner Sermayesi Hakkında Kanun’un 5. Maddesine göre istihdam edildiği anlaşılmaktadır. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

30.01.1950 tarih 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1. Maddesinde:

“İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle (o kanunun değiştirilen ikinci maddesinin Ç, D ve E fıkralarında istisna edilen işlerde çalışanlar hariç) işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya iş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözülmesi ile görevli olarak lüzum görülen yerlerde iş mahkemeleri kurulur.” denilmek sureti ile İş Mahkemelerinin görev alanı da belirlenmiştir.

Tüm bu yasal düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, davacı 1988 ile 2003 tarihleri arasında Tokat İli Zile İlçesi İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Ayakkabıcılık Atölyesinde aralıksız ve sürekli olarak çalıştığını, bu sebeple 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesi gereğince kıdem tazminatına hak kazandığını iddia ettiğine göre, davacının işçi sıfatı taşıyıp taşımadığı, taşıyor ise çalışmaları karşılığında kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, kazanmış ise miktarının belirlenmesine ilişkin uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Tokat İdare Mahkemesi’nin başvurusunun kabulü ile, Zile Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin Görevsizlik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Zile Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin 21.11.2011 tarih ve 2011/407 Esas 2011/418 Karar sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/783

KARAR NO: 2013/944

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.H., 2- M.H., 3- S.A., 4- F.A., 5- D.B.

Vekili : Av. M.E. & Av.Ş.Ö. Davalılar : 1- Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanlığı Vekili : Av. H.İ.Y. 2- Melikgazi Belediye Başkanlığı/Kayseri Vekili : Av. Z.S.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar oldukları Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Germir Mahallesi, 11374 ada, 4 parselde kayıtlı bulunan taşınmazın, 5 yıldan daha uzun süre önce onanmış ve kesinleşmiş 1/1000 ölçekli uygulama imar planına göre, yeşil alanda/parkta kaldığını; bu imar durumuna göre taşınmazdan fiilen ve hukuken tasarruf etme imkanının ortadan kalktığını; İhtisas dairesi olan Yargıtay 5.HD’nin 03.05.2011 tarih,2011/182 Esas ve 2011/7779 Karar sayılı ilamı ile aynı dairenin 22.03.2011 tarih, 2010/17128 Esas ve 2011/5077 Karar sayılı ilamında da benimsenen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5-662 Esas ve 2010/551 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere; 3194 Sayılı Yasa'nın 10.maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı belediyece dava konusu taşınmazın ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve taşınmaz malikinin süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat şartları oluştuğundan, taşınmazın bedelinin ödenmesinin gerektiğini; bu aşamaya kadar davalı idarece herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığı gibi, taşınmazın bedelinin ödenmediğini ve söz konusu olaylarda müvekkillerinin de rızası alınmadığından dava konusu taşınmaza el atılmış olduğunu; bunun sonucunda müvekkilinin çok büyük zarara uğradığını, yapılan işlemin hukuka ve özellikle mülkiyet hakkına aykırılık oluşturduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 15.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır. Davalı İdarelerin vekilleri, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuşlardır. KAYSERİ 4.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 2.10.2012 gün ve E:2012/186 sayı ile, yargı yoluna ilişkin görev itirazının reddine karar vermiştir. Davalı İdarelerin vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında park ve yaya yolu olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı İdarelerin vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idareler yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında park alanı ve yaya yolu olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 15.000,00 TL tazminatın faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu taşınmazın, 1/1000 ölçekli imar planında şeritvari park alanı ve yaya yolu olarak ayrıldığı, plan kapsamında taşınmaz üzerinde yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla park alanı ve yaya yolu kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı İdarelerin vekillerinin, görev itirazlarının, Kayseri 4.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Kayseri 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.10.2012 gün ve E:2012/186 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/785

KARAR NO: 2013/945

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.S.

Vekilleri : Av. M.E.A. - Av. C.A.

Davalılar : 1- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. D.B.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.N. K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Öveçler Mah. 27794 Ada, 6 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Park Alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; taşınmazın imarlı arsa niteliğinde olduğunu; taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 20 1 07551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini; yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 3.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden tahsili ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 21.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 2.10.2012 gün ve E: 2012/251 sayı ile, Davalı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalı idarelerin vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında park alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, Davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarelerin vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazlarının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 3.000,00 TL.sı bedelin, faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, Davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla “Park ve Spor Alanı” kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğu, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan Davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerin vekillerinin, görev itirazlarının, Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.10.2012 gün ve E: 2012/251 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/786

KARAR NO: 2013/946

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-M.S., 2- A.S., 3- T.S. Mirasçıları; a- B.S., b- H.S., c- R.H.S., d- İ.H.S.

Vekili : Av. N.B.

Davalılar : 1- Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. S.K.

2- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. E.D.

3- Ostim Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü

Vekili : Av. A.Ö., Av. H.İ.K.

4- Maliye Hazinesi

Vekili : Av. N.A.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedarı oldukları Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Macun Mahallesinde bulunan 43452 ada 1 parsel sayılı taşınmaza, davalı idarenin herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmaksızın eğitim alanı olarak kullanmak üzere el attığını; arsa vasfındaki taşınmazın Ankara’nın değerli bir bölgesinde bulunduğunu; bu durumda kamulaştırmasız el atma nedeniyle, kamulaştırmasız el atma tazminatına hükmedilebilmesi için dava açtıklarını ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL'nin yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalıların vekilleri, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 11.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 27.2.2013 gün ve E:2012/517 sayı ile, davalıların yargı yolu itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan, Ankara İl Özel İdaresi, Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Hazinesi vekillerinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında eğitim alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan, Ankara İl Özel İdaresi, Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Hazinesi vekillerinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazlarının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında eğitim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Macun Mahallesinde bulunan 43452 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Eğitim Alanı kullanımında kaldığı, taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla eğitim alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Ankara İl Özel İdaresi, Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Hazinesi vekillerinin görev itirazlarının, Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Ankara İl Özel İdaresi, Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Hazinesi vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.2.2013 gün ve E:2012/517 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/787

KARAR NO: 2013/947

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.B.

Vekilleri : Av. A.Y. & Av. F.Y. & Av.A.A.D.

Davalılar : 1- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.B.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. İ.E.K.

O L A Y : Davacı vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Alacaatlı Mahallesi mevkii, 60941 ada, 4 parselde kain taşınmazın, yapılan imar planında, “Kentsel Rekreasyon Alanı" olarak ayrıldığını ve tapu kaydına "Kamulaştırılacak" şerhi işlendiğini; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza, davalı idarelerce fiilen el atılmadığını, ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15/12/2010 tarih, 2010/5-662 E. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile, bu tür yerlerin bedelinin maliklere ödeneceğine karar verildiğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL. bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, davalı idarelerden alınarak davacı müvekkile ödenmesine; dava konusu taşınmazdaki paylarının tapuda, davalı idareler adına tescil edilmesine karar verilmesi istemiyle; adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 10.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 5.3.2013 gün ve E:2012/518 sayı ile, davalı tarafın görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare ve davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000 TL bedelin, faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan Yenimahalle Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 12.10.2012 gün ve 19456 sayılı yazısında; 60941 ada 4 parselin; 1/1000 ölçekli, 84225 nolu parselasyon planı kapsamında yapılaşma koşullarıyla “Kentsel Rekreasyon Alanı” kullanımında kaldığı; 1/1000 ölçekli 84225 nolu parselasyon planı notlarında Kentsel Rekreasyon Alanları için, “72.2. Kentsel rekreasyon alanları, mevcut kullanım ve topografik özellikleri dikkate alınarak projelendirilecek özel planlama alanlarıdır. Bu alanların projeleri ve uygulamaları ilgili belediyesince özel proje yapılarak uygulamaya açılır. Bu alanda yalnız rekreasyonla ilgili tesisler yapılacaktır, (lokanta, büfe, açık hava tiyatrosu, açık kapalı spor tesisleri, çocuk bahçeleri oyun alanları, piknik ve eğlence yerleri vb.) E=0.05, yapı yaklaşma mesafeleri ve yapı yükseklikleri proje özelliklerine göre belirlenir. Açık hava tiyatrosu emsal dışındadır.12.3. Kentsel rekreasyon alanlarında, ilçe belediyesince hazırlanacak kentsel tasarım proje koşullarına uygun ölarakT0700(T m2'den az olmamak kaydıyla ifraz edilebilir. “ denildiği; söz konusu imar planının, Yenimahalle Belediye Meclisinin 13.11.2002 gün ve 398 sayılı kararı ile uygun görülerek, Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar Daire Başkanlığının 26.09.2003 gün ve 17776 sayılı yazıları ile onaylandığı hususları tespit edildiği belirtilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 10.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.3.2013 gün ve E:2012/518 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/792

KARAR NO: 2013/948

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.D.

Vekili : Av.S.B.

Davalı : Bağcılar Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. C.Ç.B.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Yeni Mahalle F21e22b2d (Eski 245 dt 4e Pafta) 2353 (21) ada Parsel: 3, 4 ve 5 nolu parsellerin maliki olduğunu; bu parsellerin, yürürlükte olan planlarda sırasıyla, 26/11/1990 TT'li Kirazlı Islah imar planında çocuk bahçesi, 19.10.2004 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında çocuk bahçesi, 15.9.2008 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama İmar planında çocuk bahçesi olarak düzenlenmesinin yapıldığını; müvekkile ait 3 adet taşınmazın tamamının 1990 tarihinden itibaren tüm imar planlarında çocuk bahçesi olarak düzenlendiği halde, herhangi bir kamulaştırma yapılmadığını, tahsis amacına uygun bir tesis kurulmadığını; müvekkilince defalarca başvurulmasına rağmen, mülkiyet haklarını kısıtlayan, tahsis amacı dışına çıkarılmasına yönelik bir imar plan değişikliği yapılmadığını, kamulaştırma işlemi de yapılmadığını, bedel olarak tazminat ödenmediğini, İnşaat izni verilmediğini; müvekkilinin mülkiyet hakkının uzun süredir kısıtlandığını; bu durumun yürürlükteki mevzuata aykırı olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, 588.000,00 TL( Beşyüzseksensekizbin Türk lirası) tazminatın kamulaştırmasız el koyma hükümleri çerçevesinde davalıdan tahsiline; alacaklarına dava tarihinden kararın kesinleşmesine kadar yasal faiz, karar kesinleştikten sonra Anayasanın 46/ son fıkrası uyarınca kamu alacakları için ödenen en yüksek faiz uygulanmasına; talep halinde taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile davalı adına tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

BAKIRKÖY 7.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:15.11.2012 gün ve E:2012/288 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında çocuk bahçesi olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmazlarına, imar planlarında çocuk bahçesi alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 588.000,00 TL bedelin, faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8.maddesinde; “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Bağcılar Belediye Başkanlığının 17.7.2012 gün ve M.34.3.BAĞ.0.29.00.00-310.03.99.01-61656 sayılı yazısının incelenmesinden; Bağcılar İlçesi Yenimahalle F21c22b2d pafta, 2353 (21) ada, 3, 4 ve 5 parsel sayılı taşınmazların, 15.09.2008 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Bağcılar Uygulama İmar Planında; Çocuk Bahçesi Alanında kalmakta olduğu; anılan taşınmazlarda kamulaştırma yapılmasına ilişkin herhangi bir işlem bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının maliki olduğu taşınmazların imar planıyla Çocuk Bahçesi Alanında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Bakırköy 7. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.11.2012 gün ve E:2012/288 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/793

KARAR NO: 2013/949

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-H.K., 2-B.K., 3-Ş.K., 4-İ.K., 5-Y.U., 6-F.İ., 7-S.G., 8-A.U.(O.)

Vekilleri : Av. N.A. - Av. F.A.

Davalılar : 1- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.Y.

2- Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.O. 3- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. F.S.

4-Antalya İl Özel İdaresi

Vekili : Av.T.C.C.

O L A Y : Davacıların vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Hurma Mahallesi, 8441 Ada 4 parsel sayılı taşınmazın, imar planında okul yeri/ilkokul olarak ayrıldığını; 1/l000 Ölçekli uygulama imar planının 15-16 sene önce yapıldığını, o zamandan beri plana yönelik hiçbir işlem yanılmadığını, kısıtlılık durumunun devam ettiğini; taşınmazı kamulaştırmayarak veya takas yoluyla davacıya başka bir yerden taşınmaz yer vermeyerek pasif kalmak suretiyle tasarrufunu engelleyen davalı idarenin, Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetlerle bireyin mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemeyeceğini; bunun hukuk güvenliğini yok ettiğini; imar planının fiilen hayata girilmemesi, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek sureti ile mülkiyet hakkının kısıtlandığını, bunun, taşınmaza davalılar tarafından el atıldığının kabulünü gerektirdiğini; bu konuda, Yargıtay Genel Kurulunun ve Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin emsal kararları bulunduğunu ifade ederek; fazlaya dair ve diğer tüm hakları saklı tutularak, imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle mülkiyet hakkı kısıtlanarak taşınmaza davalılar tarafından el atıldığının kabulü gerekeceğinden, şimdilik 20.000,00 TL’nin yasal faiziyle birlikte dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmışlardır.

Davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Antalya İl Özel İdaresi vekilleri süresi içinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 1.2.2013 gün ve E:2012/542 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında ilkokul alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedarı olduğu taşınmazlarına, imar planında okul yeri/ilkokul alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 20.000,00 TL'si bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla İlkokul Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.2.2013 gün ve E:2012/542 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/794

KARAR NO: 2013/950

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.O.

Vekili : Av. M.Y

Davalılar : 1- Gençlik ve Spor Bakanlığı

Vekili : Av. Z.H.

2- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.Y.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Antalya - Konyaaltı, Arapsuyu mevkiinde bulunan, aşağıda ada ve parsel numaraları yazılı taşınmazlarda hissedar olduğunu;

ADA	PARSEL	ADA	PARSEL	ADA	PARSEL	ADA	PARSEL
3526	1	20018	3	20064	3	20311	1
4165	1	20060	4	20071	2	20312	1
20008	2	20061	2	20074	2
20012	2	20062	4	20077	3
20016	2	20063	2	20310	1

anılan taşınmazların, imar planında Belediye Semt Spor Tesis Alanı vb. gibi kamu hizmetine ayrıldığını; ancak uzun yıllardır programa alınmadığını, bu şeklide, imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalınması ve işlem tesis edilmemesi suretiyle, davacının mülkiyet hakkının kısıtlanarak, taşınmaza el atılmış olduğunu; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 gün ve E:2010/5-662, K:2010/651 sayılı kararının da bu yönde bulunduğunu; imar planlarında uzunca bir süre kamu alanı olarak tahsis edilmiş bulunan söz konusu taşınmazı kamulaştırmayarak veya takas yoluyla davacıya başka bir yerden taşınmaz yer vermeyerek pasif kalmak suretiyle tasarrufunu engelleyen davalı idarenin, Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetlerle bireyin mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemeyeceğini; İmar Planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek sureti ile mülkiyet hakkı kısıtlanarak taşınmaza davalılar tarafından el atıldığının kabulünün gerektiğini ifade ederek; fazlaya dair ve diğer tüm hakları saklı tutularak, şimdilik 10.000,00 TL’nin yasal faiziyle birlikte dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle önce Gençlik ve Spor Bakanlığına karşı; daha sonra aynı istemle Konyaaltı Belediye Başkanlığına karşı adli yargı yerinde davalar açılmış; her ikisi de Antalya 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin esaslarına kaydedilen davalardan; E:2012/545 sayılı dava dosyası, 19.2.2013 tarihinde, K:2013/80 sayı ile, aynı Mahkemeye ait E:2012/379 numaralı dava dosyası ile birleştirilmiştir. (Mahkemece aynı tarihte, davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığının görev itirazının reddine de karar verildiği görülmüştür.)

Davalıların vekilleri, birleştirme öncesi ve sonrasında, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:19.2.2013 gün ve E:2012/379 sayı ile, görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan, Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında semt spor alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalılardan, Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında Belediye Semt Spor Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu taşınmazların, 1/1000 ölçekli imar planında Belediye Semt Spor Alanı olarak ayrıldığı, davalılar tarafından dava konusu parsellere fiilen el atıldığına yönelik dosyada bilgi bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların, imar planıyla Belediye Semt Spor Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan, Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan, Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.2.2013 gün ve E:2012/379 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/795

KARAR NO: 2013/951

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- S.S., 2- C.A., 3- N.A., 4- K.A., 5- N.A.

Vekilleri : Av. M.Ş.G., Av. N.G.

Davalı : Muratpaşa Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.E.

O L A Y : Davacıların vekilleri, müvekkillerinin hissedar olduğu Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, Alan Mahallesinde bulunan 12539 Ada 2 parsel sayılı taşınmazın, yaklaşık 10-15 yıl önce yapılan ve kesinleşen imar düzenlemesi ile davalılar tarafından pazar yeri olarak ayrıldığını ancak, davalıların bu güne değin pasif ve suskun kalmak ve taşınmaz üzerinde işlem tesis etmemek sureti ile taşınmaza kamulaştırmasız el attıklarını; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7., 3194 sayılı İmar Kanunun 10.maddesine aykırı olarak; uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçirilmemesi nedeni ile davalı idarece, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek sureti ile taşınmaza müdahale edilmesinin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliği olduğunu; idarenin bu eyleminin, kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli olduğunu; Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin E:2010/17128, K:2011/5077 sayılı, 22.03.2011 tarihli kararında bu duruma işaret edildiğini; davalıların taşınmaza bu şekilde el koymasının, Anayasanın 35.maddesi ile Medeni yasanın 683.maddesine aykırı olduğunu ifade ederek; taşınmaza davalılar tarafından kamulaştırmasız el atıldığı için ve açmış oldukları davanın belirsiz alacak davası olduğu da göz önünde tutularak, fazlaya ilişkin tüm talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00.TL (On Bin TL) tutarındaki kamulaştırmasız el atma bedelinin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Vekili süresi içinde görev itirazında bulunmuştur.

ANTALYA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:1.3.2013 gün ve E:2012/497 sayı ile, davanın kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası olduğu, bu davalara bakmak görevinin adli yargıya ait olduğu gerekçesiyle, davalı tarafın görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında pazar alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların hissedarı olduğu taşınmazlarına, imar planında pazar alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL'si bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla pazar alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Antalya 2.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.3.2013 gün ve E:2012/497 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/796

KARAR NO: 2013/952

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Ş.K., 2- S.K., 3- S.K.,

Vekilleri : Av. M.E.A. - Av. C.A.

Davalılar : 1- Sağlık Bakanlığı

Vekili : Haz. Av. Ö.G.H.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.Ö.Y.

3- Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ç.U.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin hissedar olduğu Ankara ili, Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mah., 27518 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Sağlık Alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını, ancak; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile, bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiğini, bugüne kadar idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; dava konusu taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idarelerden alınarak taraflarına ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idarelere tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdarelerin vekilleri, süresi içerisinde, davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle görev itirazında bulunmuşlardır.

ANKARA 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:1.2.2013 gün ve E:2012/508 sayı ile, davalıların yargı yolu nedeniyle görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalı İdarelerden, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine ilişkin kısmı için olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı İdarelerden, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazlarının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan davalı idareler ve davanın uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar oldukları taşınmazlarına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın toplam bedelinden fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL.sı bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu edilen 27518 ada 1 sayılı parselin Karakusunlar-Çukurambar 3.Etaba ait 1/1000 ölçekli İmar Planı kapsamında “Sağlık Alanı” kullanımında kaldığı, yapılaşma koşullarının E:0.50, Umax: 9.50m olarak oluşturulduğu; söz konusu parselin de bulunduğu alana ait 81129 nolu parselasyon planının Çankaya Belediye Encümeninin 22.06.1995 tarih ye 3123 sayılı kararıyla onaylandığı; taşınmaz üzerinde plan doğrultusunda yapılmış bir tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar/parselasyon planıyla Sağlık Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğu, aradan uzun zaman geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı İdarelerden, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazlarının, Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İdarelerden, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.2.2013 gün ve E:2012/508 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/797

KARAR NO: 2013/953

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : N.T.Mirasçıları; 1- A.T., 2- S.T., 3- C.T., 4- M.G., 5- Z.T., 6- H.(T.) S., 7- N.(T.) S.,

8- N.S., 9- O.S., 10- M.(S.) S., 11- G.(S.) K.

Vekili : Av. M.Y.

Davalılar : 1- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av.A.Y.

2- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Haz.Av. M.G.

O L A Y : Davacıların vekili, müvekkillerinin maliki olduğu Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, Arapsuyu mevkiinde bulunan, 4151 Ada, 6 parsel sayılı taşınmazın; imar planında Belediye LİSE ALANI vb. gibi kamu hizmetine ayrıldığını, ancak beş yıldan daha fazla zamandır programa alınmadığını; bu şeklide, imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalınması ve işlem tesis edilmemesi suretiyle, davacının mülkiyet hakkının kısıtlandığını ve taşınmaza el atıldığını; nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 15.12.2010 gün ve E:2010/5-662, K:2010/651 sayı kararının da bu yönde olduğunu; imar planlarında uzunca bir süre kamu alanı olarak tahsis edilmiş bulunan söz konusu taşınmazı kamulaştırmayarak veya takas yoluyla davacıya başka bir yerden taşınmaz yer vermeyerek pasif kalmak suretiyle tasarrufunu engelleyen davalı idarenin, Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetlerle bireyin mülkiyet hakkına saygılı olduğundan söz edilemeyeceğini; imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek sureti ile mülkiyet hakkı kısıtlanarak taşınmaza davalılar tarafından el atıldığının kabulünün gerektiğini ifade ederek; fazlaya dair ve diğer tüm hakları saklı tutularak, imar planının fiilen hayata geçirilmemesi, pasif ve suskun kalmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle mülkiyet hakkı kısıtlanarak taşınmaza davalı tarafından el atıldığının kabulü gerekeceğinden, şimdilik 10.000,00-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmışlardır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:22.2.2013 ve E:2012/499 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında Lise alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacıların maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında lise alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL'si bedelin faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacıların hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla lise alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.2.2013 ve E:2012/499 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/798

KARAR NO: 2013/954

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.B.

Vekilleri : Av. S.A., Av. Z.T.A., Av. H.M.K.

Davalılar : 1- Antalya İl Özel İdaresi

Vekili : Av. M.K.

2- Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.Y.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Antalya - Konyaaltı, Hurma, 8441 ada 4 parsel; Konyaaltı 4024 ada 1 parsel ve Konyaaltı 5679 ada 1 parselde kain taşınmazların, imar planında ilköğretim alanı olarak ayrıldığını; 3194 sayılı İmar Kanunun 10 maddesine göre, davalı belediyece imar planının yürürlük tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde planın tatbiki için 5 yıllık imar planının hazırlanması ve kamulaştırma işlemini yapacak kurumca işlemin tamamlanmasının gerektiğini, ancak taşınmazların, uzun zamandan bu yana hizmet alanları olarak belirlenmiş olmasına rağmen davalı belediyece bugüne kadar herhangi bir işlem yapılmadığını; müvekkilinin Anayasada güvence altına alınan mülkiyet hakkının kısıtlandığını; buna karşılık davalı idarece kamulaştırma yönünde herhangi bir işlem yapılmadığını; davalı idarelerin, pasif ve suskun kalarak, amacına uygun işlem tesis etmemek sureti ile müvekkilin mülkiyet hakkını, eylemli olarak süresi belli olmayan bir sınırlandırmaya tabi tuttuklarını; davalı tarafın, müvekkile ait taşınmaza el koyduğu olgusunun sonucu olarak, mülkiyetin bedele çevrilmesini isteyebileceğinin yasanın gereği olduğunu; AİHM ve Yargıtay'ın içtihatlarının, kendilerini doğrular nitelikte olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, her bir parselde bulunan hisseler için toplam 15.000TL nin dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:20.2.2013 gün ve E:2012/679 sayı ile, davalıların görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında ilköğretim okul alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında ilköğretim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla toplam 15.000,00 TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu taşınmazların, 1/1000 ölçekli imar planında ilköğretim okulu alanı olarak ayrıldığı, plan kapsamında taşınmaz üzerinde yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların, imar planıyla ilköğretim okulu alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı İdarelerin vekillerinin, görev itirazlarının, Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idarelerin vekillerinin GÖREV İTİRAZLARININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.2.2013 gün ve E:2012/679 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/802

KARAR NO: 2013/955

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ss Madenciler Akdeniz Toplu Konut Yapı Kop.

Vekili : Av. S.K.

Davalı : Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.Y.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Antalya İli Konyaaltı İlçesi 9170 ada 1 parsel, 6479 ada 1 parsel, 6238 ada 1 parsel, 6480 ada 1 parsel, 6250 ada 1 parsel ve 20100 ada 1 parsel sayılı taşınmazların; imar planında resmi kurum alanı, park, semt spor alanı ve rekreasyon alanı olarak ayrılmasına rağmen, Yasada öngörülen 5 yıllık süre içinde kamulaştırma işlemlerine başlanmadığı gibi aradan uzun zaman geçmesine rağmen işlem yapılmadığını; artık hukuki el koymanın sözkonusu olmadığını, bu nedenle adli yargının görevli bulunduğunu; imarlı arsaların çok değerli olduğunu; taşınmazların imar planında ve tapuda cinsi arsa, resmi kurum alanı, park, semt spor tesis alanı ve rekreasyon alanı olarak ayrıldığını, ancak kamulaştırma işlemi yapılmadığını; imar planı ile müvekkilinin mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, bu yerin satılamadığını, inşaat yapılamadığını, hatta ipotek-rehin olarak bile verilemediğini; bu nedenlerle kamulaştırmasız elkoyma nedeni ile tazminat davası açılmasının zorunlu olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak koşulu ile bu yerlerdeki müvekkili hisselerine kamulaştırmasız el koyma nedeni ile 10.000TL belirsiz alacağın, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 20.2.2013 gün ve E:2012/630 sayı ile, davalının görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında resmi kurum alanı, park, semt spor alanı ve rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazlarına, imar planında resmi kurum alanı, park, semt spor alanı ve rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL'nin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu 6250 ada 1 nolu parsel ile 6238 ada 1 nolu parselin Belediye Semt Spor Tesis Alanı, 6480 ada 1 nolu parselin Park Alanı, 6479 ada 1 nolu parselin Resmi Kullanış Alanı, 9170 ada 1 nolu parselin Resmi Kurum Alanı olarak planlandığı; 20100 ada 1 nolu parselin 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı ve İmar Uygulamasının İdare Mahkemesi Kararı ile iptal edilmiş olduğu anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazların imar planıyla Belediye Semt Spor Tesis Alanı, Park Alanı, Resmi Kullanış Alanı ve Resmi Kurum Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmazlar üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 20.2.2013 gün ve E:2012/630 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/803

KARAR NO: 2013/956

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.A.

Vekili : Av. A.B.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. E.B.

O L A Y :Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu Ankara ili, Etimesgut, Eryaman 46225 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, Ankara Büyükşehir Belediyesinin 1/5000'lik “N.ım imar planı" ve Etimesgut Belediyesi'nin 1/1000'lik "uygulama imar planında" davalı idare lehine ilköğretim alanı olarak ayrıldığını, bu sebeple müvekkilinin mülkiyet hakkının kısıtlandığını; bu durum uzun yıllardır devam ettiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun, 2010/5-662 Esas 2010/651 Karar sayılı kararında " taşınmazın imar planının kesinleşmesi akabinde uzun yıllar programa alınmayan imar planının fiilen hayata geçilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece pasif ve suskun kalınarak işlem tesis edilmemek suretiyle davacının taşınmazına hukuken müdahale edildiği ve bu haliyle idarenin eyleminin mülkiyet hakkını ortadan kaldıran bir niteliğe sahip bulunan kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığı için yeterli bulunduğu" içtihadında bulunduğunu; dava konusu bu olayda da davalı idarenin eyleminin, mülkiyet hakkını ortadan kaldıran bir nitelikte olduğunu, kamulaştırmasız el koyma hükümlerinin uygulanmasının gerektiğini ifade ederek; belirlenecek bedel üzerinden artırılmak kaydıyla şimdilik; 180.000,00 TL kamulaştırmasız elatma bedelinin faiz, masraf ve ücreti vekalet ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmasına, hükmedilecek bedel karşılığında dava konusu taşınmazdaki müvekkil hissesinin iptali ile davalı idare adına kayıt ve tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 21.2.2013 gün ve E:2012/389 sayı ile, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu’nun 16.05.1956 gün ve 1956/1-6 sayılı kararı gereğince idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmaz mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğinin karara bağlandığı, içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı olduğu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 18 Hukuk Dairelerinin aynı mahiyetteki istikrar kazanmış uygulamaları ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6 maddesi hükmü gözetilerek kamulaştırmasız el atma talepli davalarda adli yargının görevli bulunduğu gerekçesiyle görev itirazının reddine vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında ilköğretim alanına ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında ilköğretim Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; 180.000 TL bedelin faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dosyanın incelenmesinden, dava konusu Şeyh Şamil Mahallesi, imarın 46225 ada 1 sayılı parselin içerisinde bulunan bölgeye ait 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planının Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapıldığı ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.09.1995 gün ve 671 sayılı kararı ile onandığı; onanlı planda imarın 46225 ada 1 sayılı parselin “Temel Öğretim Alanı” olarak ayrıldığı, inşaat emsalinin E-0.80 ve saçak seviyesinin Hmax=Serbest olacak şekilde yapılaşma koşulunun bulunduğu; taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Temel Öğretim Alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Sincan 5.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.2.2013 gün ve E:2012/389 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/804

KARAR NO: 2013/957

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.S.

Vekili : Av. V.Ö.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.B.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu 15698 Ada 1 parselde kayıtlı taşınmazın hissedarlarından olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Çocuk Bahçesi” olarak ayrılmak sureti ile el atıldığını, bu nedenle davacının zarar gördüğünü, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi; 21.11.2012 gün ve 2012/258 esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının taşınmazına, imar planında “ Çocuk Bahçesi “ olarak ayrılmak sureti ile kamulaştırmasız olarak el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Çocuk Bahçesi Alanı”nda kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1000,00 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Çocuk Bahçesi Alanı”nda kalmakta iken Mamak Belediye Meclisinin 03.09.2012 tarih ve 506 sayılı kararı ile uygun görülüp; Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı’nın 15.10.2012 tarih ve 1827 sayılı kararı ile onanan imar planı değişikliğinde “ Özel Spor Tesisi Alanı” olarak değiştirildiği ve bu şekilde kamulaştırmasız el atıldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 17.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.11.2012 gün ve 2012/258 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/805

KARAR NO: 2013/958

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.K.

Vekili : Av. Y.B.

Davalı : Çekmeköy Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Y.G.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin dava konusu 461 ada 1 parselde kayıtlı taşınmazın maliki olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında yol alanında kaldığını, taşınmaza fiilen el atıldığını, bu şekilde davacının tasarruf imkanının elinden alındığını ve davacının zarar gördüğünü, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1000,00 TL tazminatın değerlendirme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı alınarak davacıya verilmesine ve taşınmazın tapudan terkinine karar verilmesini istemiştir.

Davalı Çekmeköy Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmamış ancak mahkemenin 3. oturumdaki beyanında; görev itirazında bulunmuştur

Ümraniye 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 10.01.2012 tarihli ön inceleme tutanağı ile ilk duruşmanın 22.03.2012 tarihinde yapılmasına karar verildiği, 22.03.2012 tarihinde yapılan ilk duruşmaya davacı ve davalı vekillerinin katıldıkları, davalı vekili tarafından cevap dilekçesinin tekrar edildiği ve dava konusu alanın İSKİ Koruma alanında kalması nedeni ile davanın husumetten reddine karar verilmesinin talep edildiği, davanın İSKİ Genel Müdürlüğü'ne ihbarının istendiği, mahkemece dava konusu taşınmazın mutlak dere alnında kalıp kalmadığı hususunun sorulması konusunda İSKİ Genel Müdürlüğü’ne müzekkere yazılmasına ve 2. duruşmanın 12.06.2012 tarihinde yapılmasına karar verdiği, 12.06.2012 tarihli 2. celsesine davacı vekilinin katıldığı ve fakat davalı vekilinin katılmadığı, mahkemece İSKİ Genel Müdürlüğü'ne yazılan müzekkere cevabının beklenmesine karar verildiği ve bir sonraki duruşma tarihi olarak 09.10.2012 gününün belirlendiği, 09.10.2012 tarihli duruşmaya davacı ve davalı vekillerinin katıldığı, davalı vekilinin davanın idari yargının görev alanına girdiğini belirterek görev yönünden davanın reddine karar verilmesini talep ettiği, mahkemece davacı vekiline davalı vekilinin celsede bulunduğu beyanlara karşı beyanda bulunması için süre verildiği ve duruşmanın 24.01.2013 gününe ertelendiği, 24.01.2013 tarihinden mahkemece davalı vekilinin görev itirazının reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Davalı Çekmeköy Belediye Başkanlığı vekilinin ,idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine , dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Bahri AYDOĞAN, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Metin ULUKANLIGİL’in katılımlarıyla yapılan 4.6.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının taşınmazına, imar planında “ Yol Alanı “ olarak ayrılmak sureti ile kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Yol” olarak ayrılan alanda kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, değerlendirme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1000,00 TL’nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Yetkili Başsavcı veya Başkanunsözcüsünün Uyuşmazlık Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının, hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda, ceza mahkemelerinde delillerin ikamesine başlamadan önce; idari yargı yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şarttır.

Görev itirazının yargı merciince yerinde görülerek görevsizlik kararı verilmesi halinde, görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesince incelenebilmesi, temyizen bu kararın bozulmuş ve yargı merciince de bozmaya uyularak görevli olduğuna karar verilmiş bulunmasına bağlıdır.

Uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makam; reddedilen görevsizlik itirazı adli yargı yararına ileri sürülmüş ise Cumhuriyet Başsavcısı, idari yargı yararına ileri sürülmüş ise Danıştay Başkanunsözcüsü, askeri ceza yargısı yararına ileri sürülmüş ise Askeri Yargıtay Başsavcısı, Askeri İdari Yargı yararına ileri sürülmüş ise bu mahkemenin Başkanunsözcüsüdür.

Görev itirazının reddine ilişkin karara karşı itiraz yolunun açık bulunduğu ceza davalarında ret kararı kesinleşmeden uyuşmazlık çıkarma istenemez” denilmiş; 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Olayda, Ümraniye 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, Davalı Çekmeköy Belediye Başkanlığı vekilince 04.11.2011 tarihinde kayda giren birinci cevap dilekçesinde, görev itirazında bulunulmadığı, ancak 09.10.2012 tarihinde yapılan 3.oturumda, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu ileri sürülerek görev itirazında bulunulduğu anlaşılmıştır.

Bu durumda; Davalı Çekmeköy Belediye Başkanlığı vekili tarafından, Ümraniye 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, (en geç)birinci oturumdan sonra yapılan görev itirazının süresinde olduğunun kabulü mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan başvurunun, anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan BAŞVURUNUN, anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 4.6.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/806

KARAR NO: 2013/959

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözüm-lenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar :1-Ş.O., 2-A.R.O., 3-K.Y., 4-H.İ.O., 5-İ.O., 6-E.U., 7-O.İ., 8-S.E.

Vekili : Av. H.H.S.

Davalı : Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : E.S.Ç.

İhbar olunanlar:1-Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı

2-Ankara Valiliği'ne izafeten Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müd.

Vekili : Av. N.Ö.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkillerinin dava konusu 43387 Ada 1 parsel ve 43390 Ada 1 parsel sayılı taşınmazlarda hissedar olduklarını, dava konusu 43387 Ada 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında “Spor Alanı“ ve 43390 Ada 1 parsel sayılı taşınmazın “Belediye Hizmet Alanı” olarak kaydedildiğini, taşınmaza fiilen el atılmadığı ancak idare tarafından herhangi bir kamulaştırma işleminin de yapılmadığını, bu nedenle davacının zarar gördüğünü,fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik her bir davacı için ayrı ayrı 1000.00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacılara verilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi ;06.02.2013 gün ve 2012/410 esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacılardan S.E.’in hissedarı bulunduğu 43390 Ada 1 parsel sayılı taşınmazın, imar planında “ Belediye Hizmet Alanı”da , diğer davacıların hissedarı bulunduğu 43387 Ada 1 parselin ise imar planında “ Spor Alanı”nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında belediye hizmet alanı ve spor alanında kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, her bir davacı için ayrı ayrı 1000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacılara verilmesine karar verilmesi istemi ile açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu 43390 Ada 1 parsel sayılı taşınmazın “Belediye Hizmet Alanı”nda, 43387 Ada 1 parsel sayılı taşınmazın “ Spor Alanı”nda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıların hissedarı olduğu taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 06.02.2013 gün ve 2012/410 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/808

KARAR NO: 2013/960

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1.M.P., 2.M.P., 3.F.P., 4.Z.F.P.

Vekili : Av. A.A.

Davalı : İstanbul İl Özel İdaresi

Vekili : Av. M.B.

O L A Y :Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkillerinin dava konusu 1412 Ada 3 parselde kayıtlı taşınmazın hissedarları olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında okul alanında kaldığını, dava konusu taşınmazın kamulaştırılmadığını, bedelinin ödenmediğini ya da takasen başka bir arazi ile değiştirilmediğini, bu nedenle davacıların zarar gördüklerini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 580,000 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı İstanbul İl Özel İdaresi süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesi ; 18.10.2012 gün 2012/105 esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İstanbul İl Özel İdaresi vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İstanbul İl Özel İdaresi vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı İstanbul İl Özel İdaresi vekili bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların taşınmazına, imar planında okul alanında kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında okul alanında kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 580,000 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Eğitim Tesisi Alanı”nda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıların hissedarı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı İstanbul İl Özel İdaresi vekilinin görev itirazının Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İstanbul İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.10.2012 gün 2012/105 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/809

KARAR NO: 2013/961

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Davalı tarafından hukuka aykırı sevk kullanılarak alınan yolluklar nedeniyle kurumun uğradığı zararın, faizi ile birlikte tahsili talebiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : MTA Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. P.Z.

Davalı : E.G.

Vekili : Av.A.O.O.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davalının da aralarında bulunduğu bir kısım Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü personelinin Sağlık Ocağı’ndan il dışına yaptırdıkları usulsüz sevklerle konuyu düzenleyen mevzuata aykırı olarak görev mahallinde yaptırabilecekleri tedavileri il dışında yaptırmak sureti ile usulsüz tedavi yolluğu almaları ve yine konuya ilişkin mevzuata aykırı olarak bir kısmının da refakatli olarak il dışına gitmiş olduklarının öğrenilmesi üzerine Kurum Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca yürütülen soruşturma neticesinde düzenlenen 09.04.2007 tarih ve 8 sayılı rapor gereğince davalının kusurlu olduğunun tespit edildiğini ve aynı raporda davalının 2003,2004,2005 ve 2006 yıllarında yaptırdığı diş tedavileri sırasında Tedavi yardımına ilişkin bütçe uygulama talimatlarında ve Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve CeN.e Giderleri Yönetmeliğinde belirtilen esaslara aykırı olarak diş tedavisi 12.11.2012 tarihinden tamamlanmasına rağmen 2003 yılında 10 kez, 2004 yılında 14 kez, 2005 yılında 4 kez ve 2006 yılında 7 kez sevk yaptırarak toplam 4278,00 TL Diş Tedavi yolluğu aldığını, bu nedenle mevzuata aykırı şekilde usulsüz olarak davalıya ödenen 4278,00 TL asıl ve 04.03.2008 tarihine kadar işlemiş 2497,67 Tl işlemiş faiz olmak üzere toplam 6775,77 TL’nin 04.03.2008 tarihinden itibaren asıl alacağa işlemeye devam edecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

ZONGULDAK 2. SULH HUKUK MAHKEMESİ: 13.10.2011 gün ve 2008/447 Esas 2011/972 Karar sayılı kararı ile dosya kapsamında aldırılan 09.05.2011 tarihli rapor dosyayı aydınlatmaya yeter nitelik bulunmak sureti ile davalının 2003 ve sonrasında yaptırdığı sevkler nedeni ile kendisine ödenen 4278,00 TL’nin Harcırah Kanunu ve Devlet Memurları Tedavi Yargımı ve CeN.e Giderleri Yönetmeliğinin ilgili maddelerine aykırı olduğunu ve davacının kuruma sunduğu yanıltıcı belgelerle bu ödemenin yapılmasını sağladığını, davanın bu niteliği gereğince davalı tarafından hukuka aykırı olarak alınan 4278,00 TL’nin Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 7/A maddesi gereğince tahsilinin gerektiğini, bu kanun uyarınca tahsili istenen alacağa ilişkin davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ZONGULDAK İDARE MAHKEMESİ: 16.01.2013 gün ve 2012/1872 Esas 2013/26 Karar sayılı kararı ile davaya konu tedavi giderleri için usulsüz olarak yapılmak sureti ile kurumun uğradığı zararın tahsili istemi ile açılan davada Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21. maddesinin 5. Fıkrası gereğince adli yargı mercilerinin görevli olduğu gerekçesi davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili adli ve idari yargı yerlerince verilen görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari ve adli yargı dosyalarının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davalının da aralarında bulunduğu bir kısım Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğü personelinin Sağlık Ocağı’ndan il dışına yaptırdıkları usulsüz sevklerle konuyu düzenleyen mevzuata aykırı olarak görev mahallinde yaptırabilecekleri tedavileri il dışında yaptırmak sureti ile usulsüz tedavi yolluğu almaları ve yine konuya ilişkin mevzuata aykırı olarak bir kısmının da refakatli olarak il dışına gitmiş olduklarının öğrenilmesi üzerine Kurum Teftiş Kurulu Başkanlığı’nca yürütülen soruşturma neticesinde düzenlenen 09.04.2007 tarih ve 8 sayılı rapor gereğince davalının kusurlu olduğunun tespit edildiği ve aynı raporda davalının 2003,2004,2005 ve 2006 yıllarında yaptırdığı Diş tedavileri sırasında Tedavi yardımına ilişkin bütçe uygulama talimatlarında ve Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve CeN.e Giderleri Yönetmeliğinde belirtilen esaslara aykırı olarak diş tedavisi 12.11.2012 tarihinden tamamlanmasına rağmen 2003 yılında 10 kez, 2004 yılında 14 kez, 2005 yılında 4 kez ve 2006 yılında 7 kez sevk yaptırarak toplam 4278,00 TL Diş Tedavi yolluğu aldığı, bu nedenle mevzuata aykırı şekilde usulsüz olarak davalıya ödenen 4278,00 TL asıl ve 04.03.2008 tarihine kadar işlemiş 2497,67 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 6775,77 TL’nin 04.03.2008 tarihinden itibaren asıl alacağa işlemeye devam edecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemi ile istemiyle açılmıştır.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu Zararının Tespiti Ve Bildirilmesine ilişkin 7. Maddesinde:

“(1) Kamu zararları 6 ncı maddede belirtilen hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle;

a) Kontrol, denetim veya inceleme,

b) Sayıştayca kesin hükme bağlama,

c) Adlî, idarî veya askerî yargılama sonucunda tespit edilir.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu kararından Doğan Alacakların Silinmesi başlıklı 21. Maddesinin 5. fıkrasında :

şeklindeki düzenlemeler ile kamu zararlarının tahsiline ilişkin usul belirlenmiştir. Zonguldak 2. Sulh Hukuk Mahkemesi görevsizlik kararında Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu Zararının Tespiti Ve Bildirilmesine ilişkin 7. Maddesine, Zonguldak İdare Mahkemesi ise aynı yönetmeliğin 21. Maddesine dayanmış ise de göreve ilişkin usul ve esasların yönetmelik ile belirlenmesinin mümkün olmaması gerçeği karşısında davaya bakmakla görevli mahkemenin sadece Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre değil, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlığını taşıyan 2. maddesinin birinci fıkrasında, “1. (Değişik: 10/6/1994 - 4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

İdari davalardan olan iptal ve tam yargı davalarında davalı daima idaredir. Bir başka deyişle, idari yargı yerinde açılan bir iptal ya da tam yargı davasına bakılabilmesi için, diğer dava koşullarının yanı sıra, davanın idare aleyhine açılmış olması gerekmekte; idari yargı yerinde gerçek kişiler aleyhine dava açılabilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

Bu durumda, davanın, ortada idarece kamu gücüne dayalı olarak ve idari usul ve esaslara göre re'sen ve tek yanlı biçimde tesis edilmiş bir işlem veya eyleminden dolayı hak ve menfaati ihlâl edilenler tarafından idare aleyhine açılmış 2577 sayılı Yasa'nın 2. maddesinde belirtilen davalardan biri olmadığı, davacı alacağının tahsili için gerçek kişi aleyhine açılan dava olduğu ayrıca Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Kamu Zararından Doğan Alacakların Silinmesi başlıklı 21. Maddesinin 5. fıkrasında idarenin alacağına ilişkin olarak kişiye karşı açılan bu tür tazminat davalarında adli yargı mercilerinin görevli olduğunun belirtilmesi karşısında idari yargının görevine giren bir dava bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Buna göre, davacı idare alacağının tahsili için gerçek kişi aleyhine açılan davanın, özel hukuk hükümleri çerçevesinde görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevlidir.

Açıklanan nedenlerle, Zonguldak 2.Sulh Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Zonguldak 2.Sulh Hukuk Mahkemesinin 13.10.2011 gün ve 2008/447 Esas 2011/972 Karar sayılı kararı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/810

KARAR NO: 2013/962

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Davacının, aleyhine başlatılan takip dosyasında kendisine usulüne uygun ödeme emri gönderilmemesi nedeni ile uğradığı zararının tazmini için açtığı davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.K.

Vekili : Av. S.Ç.

Davalı : TC Posta ve Telgraf Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. L.Ş.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının esasen Almanya’da yaşadığını, davacının Almanya’da iken hakkında Uşak 4. İcra Müdürlüğü’nün 2011/1214 Esas sayılı dosyası üzerinden 14.000 EURO borçlu olduğu gerekçesi ile takip başlatıldığını, söz konusu takip nedeni ile kendisine tebligat yapılmadığını, M.D. isimli PTT görevlisinin tebligatı 3. Kişiye yaptığını, ve bu nedenle icra takibinin şeklen kesinleştiğini, davacının kesinleşen icra takibi nedeni ile Vakıfbank hesabında bulunan 66002,43 TL’ye haciz konulduğunu ve paranın tahsil edildiğini, M.D. hakkında görevi kötüye kullanma suçundan Uşak Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılan yargılamanın 2011/201 esas sayılı dosya üzerinden devam ettiğini, davacının zararı ile ilgili olarak davalı kuruma başvuru yapıldığını, davalı kurumun talebe olumlu bir cevap vermediğini ve davacının zararını karşılamadığını, bu sebeplerle davacının uğradığı 66002,43 TL maddi ve 20,000 TL manevi zararın 23.02.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep ettiklerini belirtmiştir.

Davalı PTT Genel Müdürlüğü vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Manisa İdare Mahkemesi ; 15.02.2012 gün 2011/1644 esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı PTT Genel Müdürlüğü vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.

Yargıtay Başsavcısı olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması talebinde özetle; davanın, davalı PTT idaresinin emrinde çalışan posta dağıtıcısının davalı idarenin yüklendiği resmi tebligatların yapılması işini görevinin gereklerine uygun yapmaması sonucu davacının aleyhine ve haksız olarak özel hukuka ait bir işlem tesisi ile maddi zararın yol açıldığı iddiasına dayandığını, 4000 Sayılı kanun ile değiştirilen 406 sayılı yasanın 1. Maddesinde “(Değişik fıkra: 05/11/2008-5809 S.K./67.mad) Posta ve telgraf tesis ve işletilmesine ilişkin hizmetler T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünce (PTT), telekomünikasyon hizmetleri ise yetkilendirilen işletmeciler tarafından yürütülür. “ hükmüne yer verildiğini, 4502 sayılı kanun ile de kurum isminin “ Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü” adını aldığını, davalı kurumun 22.02.2000 tarih ve 236972 sayılı resmi gazetede yayınlanan ana statü’nün 3. Maddesinin 1 numaralı bendinde bu Ana Statü ile Genel Müdürlüğün tüzel kişiliğe sahip faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir kamu iktisadi kuruluşu olduğunun belirtildiğini, 233 sayılı KHK ve Ana Statü ile özerk bir tarzda ve ekonomik gereklere uygun olarak karlılık ve verimlilik esaslarına göre yönetilmesi öngörülen iktisadi faaliyetleri bakımından özel hukuk hükümlerine tabi olduğunu,5584 sayılı kanunun 46-545 maddelerinde kurum faaliyetleri sırasında doğan zararların nasıl ödeneceğinin düzenlendiğini, PTT idaresinin gördüğü bu hizmet nedeni ile kişi ve kurum arasında akdi bir ilişkinin bulunduğunu, kişi tarafından bir ücret karşılığında işin yapılmasının istendiğini, idare tarafından da verilen ücret karşılığında bu yükümlülüğün yerine getirildiğini, bu akdi ilişkinin ifası sırasında, bundan etkilenenlerin zararlarının da özel hukuk hükümlerine göre istenmesinin gerektiğini, bu nedenle davada adli yargı yerinin görevli olduğu görüşüne yer verilmekle 2247 sayılı Kanunun 10 ve 13. maddeleri gereğince olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı TC Posta ve Telgraf Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Başsavcısı'nca, davalı TC Posta ve Telgraf Genel Müdürlüğü vekili bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava; davacının, Almanya’da iken aleyhine Uşak 4. İcra Müdürlüğü’nün 2011/1214 Esas sayılı dosyası üzerinden 14.000 EURO alacak için başlatılan takip sırasında kendisine yapılan ödeme emrinin usulüne uygun tebliğ edilmemesi nedeni ile kesinleşen takip dosyasında ödemek zorunda kaldığı 66002,43 TL maddi zararı ile yapılan bu usule aykırı işlemler nedeni ile gördüğü 20,000 TL manevi zararın 23.02.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsiline ilişkin olarak açılmıştır.

1953 tarih ve 6145 sayılı Kanun ile “Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi” kurulmuş; 1924 tarih ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun 10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Kanun’la değiştirilen 1. maddesi ile, posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetler Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü’nce (P.İ), telekomünikasyon hizmetleri ise Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından yürütülecek şekilde yeniden yapılandırılmış; 27.1.2000 tarih ve 4502 sayılı Kanun ile de “Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü” adını almış olup, 22.2.2000 tarih ve 23972 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ana Statü’nün “Hukuki Bünye” başlıklı 3. maddesinin 1 numaralı bendinde, bu Ana Statü ile teşkil olunan Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü’nün, tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir Kamu İktisadi Kuruluşu olduğu belirtilmiş ve aynı maddenin 2 numaralı bendinde de, 233 sayılı KHK ve bu Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi bulunduğuna işaret edilmiştir.

Buna göre, Posta ve Telgraf Teşkilatı, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu ise de, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Ana Statü ile, özerk bir tarzda ve ekonomik gereklere uygun olarak kârlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda yönetilmesi amacıyla, iktisadi faaliyetleri bakımından özel hukuk hükümlerine tabi kılındığı açıktır.

Bu durumda, posta hizmetini yürüten Kuruluş ile bu hizmetten yararlananlar arasındaki hukuki ilişkinin, Kuruluşun günlük iktisadi faaliyetlerinden doğan bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığında kuşkuya yer yoktur.

Nitekim, posta faaliyeti sırasında doğan zararlardan dolayı Kuruluşun sorumluluğu ve sınırları ile ödenecek tazminatın miktarları, 1950 tarih ve 5584 sayılı Posta Kanunu’nun IV. Bölümünde yer alan 46-55. maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Belirtilen durum karşısında, olayda bir idari işlem ya da eylemden doğmuş bir zarar söz konusu olmayıp, posta alıcısının uğradığı zarardan dolayı Kuruluşun tazmin yükümlülüğünün saptanmasına ilişkin bulunan davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı TC Posta ve Telgraf Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının Manisa İdare Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı TC Posta ve Telgraf Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ Manisa İdare Mahkemesinin 15.02.2012 gün 2011/1644 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/811

KARAR NO: 2013/963

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesine göre açılan itirazın iptali davasının, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A. Sigorta A.Ş.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Sivas Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.T.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle sigortalısı olan Oyuncak Galeri isimli iş yerinin belediyeye ait su şebekesi borusu patlaması sonucu çıkan suyun kaldırım taşlarının arasından sızarak işyerindeki malzemelere zarar vermesi nedeni ile zarar gördüğünü, davacının sigortalısı Oyuncak Galeri isimli işyerinin zararını karşıladığını ve ödediği meblağın tahsili için olayda kusuru bulunan davalı aleyhine Sivas 3. İcra Müdürlüğü’nün 2009/2961 esas sayılı dosyasında takip başlattığını ancak başlatılan takibe davalı tarafından haksız olarak itiraz edildiğini, itirazın iptali ile takibin devamına, davalının %40’dan az olmamak kaydı ile inkar tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep ederek adli yargıda dava açmıştır.

SİVAS 1. SULH HUKUK MAHKEMESİ: 24.11.2010 gün ve 2010/309 Esas 2010/1586 karar sayılı kararı ile dava konusu zararın idarenin hizmet kusurundan kaynaklandığını ve 2577 sayılı yasanın 2. Maddesi gereğince davaya idari yargıda bakılması gerektiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, kararın temyizi üzerinde Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 21.11.2012 gün 2011/13257 Esas 2012/18820 Karar sayılı kararı ile temyiz isteminin reddi üzerine bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez takip konusu 1095,036 TL’nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemi ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

SİVAS İDARE MAHKEMESİ: 07.03.2013 gün ve 2013/6 sayılı ara kararı ile dava konusu alacağın İİK 67. Maddesi gereğince tahsiline girişildiğini, 2577 sayılı İYUK’nun 2. Maddesinde idare mahkemesinde tam yargı olarak görülebilecek üç tür davanın düzenlendiğini ve açılan davanın niteliği gereğince idari yargıda görülmesinin mümkün olmadığını gerekçe göstererek davada adli yargı mercilerinin görevli olduğunu, mahkemelerinin görevine girmeyen ve adli yargı yerince de görevsizlik kararı verilen bu davada, görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, davanın Uyuşmazlık Mahkemesi kararına kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, her iki yargı yerinde dava dışı Oyuncak Galeri isimli işyerinde meydana gelen zararın tahsili istemi ile 1095,036 TL için açılan davalar yönünden oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacı şirket sigortalısının işyerinde davalının görevi gereği sorumlu olduğu su şebekesi borusunda meydana gelen patlamam nedeni ile ödemek zorunda kaldığı 1095,036 TL tazminatın rücuen davalıdan tahsili için başlatılan takibe itiraz edilmesi nedeni ile bu itirazın iptali ile takibin devamına karar verilmesi istemi ile açıldığı anlaşılmıştır.

İtiraz nedeniyle takibin durması üzerine alacaklıya, itirazın iptali için yasada iki yola başvurma olanağı tanınmış olup, bunlardan birincisi, 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak, ikincisi ise 68, ek 68/a ve ek 68/b maddelerine göre tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını istemektir.

İncelenen uyuşmazlıkta alacaklı konumundaki davacı tarafından, değişik 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak suretiyle itirazın iptali davası açılmıştır.

İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.

(Mülga dördüncü fıkra: 17/7/2003-4949/103 md.)

Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır” hükümlerini taşımaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Sivas 1.Sulh Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sivas 1.Sulh Hukuk Mahkemesinin 24.11.2010 gün ve 2010/309 Esas 2010/1586 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.6.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

ESAS NO : 2013/813

KARAR NO: 2013/964

KARAR TR : 04.06.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Halk Eğitim Merkezi’nde açılan meslek kursu atölyesinde öğretici olarak görev yapan davacının, kıdem tazminatı alacağının tahsili amacı ile açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : T.E.

Vekili : Av. S.Y.

Adli ve İdari

Yargıda Davalılar : 1.Kaymakamlık Makamı (Sosyal Yard. ve Day. Fonu Ayakkabı Atolyesi)

Vekili : Av. D.T.

2. Milli Eğitim Bakanlığı (Zile Halk Eğitim Merkezi Akşam Sanat Okulu

Müdürlüğü Ayakkabıcılık Kursu İşbirliği)

Vekili : Av. F.K.

Sadece Adli

Yargıda Davalı : 3.Sosyal Güvenlik Kurumu

Vekili : Av. C.Ö.

O L A Y :Davacı vekili, Zile Aliye Hukuk(İş) Mahkemesi’ne verdiği dava dilekçesinde özetle; davacının Zile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ile Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Zile Halk Eğitim Müdürlüğü Merkezine ait ayakkabı atölyesinde 26.12.2000 tarihinden 30.03.2007 tarihinde davalı işyerini kapatıncaya kadar çalışmaya devam ettiğini, 30.03.2007 tarihinde davalının işyerini kapattığını ve davacının işine de son verdiğini, davacının dava konusu yerde hizmet akdine bağlı olarak çalıştığını, bu nedenle kıdem tazminatına hak kazandığını ancak işten çıkarılan davacıya herhangi bir tazminat ya da ücret ödenmediğini, bu nedenlerle davacının 26.12.2000 tarihinden 30.03.2007 tarihine kadar hizmet aktine bağlı olarak dava konusu işyerinde çalıştığının tespitine, 3600,00 TL kıdem tazminatı,1050,00 TL İhbar Tazminatının, 1500,00 TL yıllık ücret alacağının, 1000,00 TL fazla çalışma ücretinin işten çıkarılma tarihi,1250,00 TL ücret farkı alacağının ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemi ile dava açtıklarını belirtmiştir.

ZİLE ASLİYE HUKUK ( İŞ ) MAHKEMESİ: 18.11.2011 gün ve 2011/112 karar sayılı kararı ile davacının davasını işçi alacaklarına ilişkin talebi yönünden tefrik ederek 2011/405 esasa kaydetmiş, 21.11.2011 tarih ve 2011/416 sayılı kararı ile davanın, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda tanımlanan hizmet akdinden kaynaklanan bir dava olmadığı, kanun ve yönergeler ile çerçevesi çizilen statüler hukuki ile ilgili bir dava olduğu belirtilerek davanın idari yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle, görev yönünden reddine karar vermiş; bu karar davacı vekilinin temyizi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 16.10.2012 tarih ve 2012/34636 karar sayılı kararı ile mahkeme hükmünü onanmış, bu suretle karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 3600,00 TL kıdem tazminatı,1050,00 TL İhbar Tazminatının, 1500,00 TL yıllık ücret alacağının, 1000,00 TL fazla çalışma ücretinin işten çıkarılma tarihi,1250,00 TL ücret farkı alacağının ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemi ile davalılardan tahsili istemi ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

TOKAT İDARE MAHKEMESİ: 10.04.2013 gün 2013/77 sayılı ara kararı ile davalı ile davacı arasında kural olarak yazılı olması gereken ve kamuda genel istihdam politikası ile tespit edilen ilkelere uygun bir sözleşmenin ve davalı idarelerce genel kadro usulüne uygun bir atama tasarrufunun bulunmadığı, diğer taraftan Zile Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2011/112 esas sayılı dosyasına davalı idarece verilen cevap dilekçesinde davalının kurumda işçi sıfatı ile değil kursiyer öğrenci sıfatına sahip olarak çalıştığını, dosyaya sunulan ücret bordrolarında davacının kursiyer olarak gözüktüğünü, sonuç olarak davacının kamu personeli rejimine tabi olmadığını, ileri sürdüğü iddiaların niteliği itibari ile işçi olduğu ileri sürülen davacının talep ettiği tazminatın 1475 sayılı iş kanunun hükümlerinden kaynaklandığını, 5521 sayılı İş Mahkemeleri kanunun 1. Maddesinde İş Kanununun uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların İş Mahkemeleri’nde çözüleceğinin düzenlendiğini, bu kapsamda davacının işçi olup olmadığına karar verme ve bu kapsamda alacağı var ise belirleme görevinin adli yargıya ait olduğunu belirterek görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, davanın Uyuşmazlık Mahkemesi kararına kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, her iki yargı yerinde ortak işlem olan davacının işçi olarak hak kazandığını iddia ettiği 8400,00 TL alacağı yönünden oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının Zile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ile Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Zile Halk Eğitim Müdürlüğü Merkezine ait ayakkabı atölyesinde işçi olarak çalıştığı, 26.12.2000 tarihinden 30.03.2007 tarihine kadar olan dönem için hak kazandığı 3600,00 TL kıdem tazminatı,1050,00 TL İhbar Tazminatının, 1500,00 TL yıllık ücret alacağının, 1000,00 TL fazla çalışma ücretinin işten çıkarılma tarihi,1250,00 TL ücret farkı alacağının ise dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemi ile açılan alacak davasıdır.