21 Şubat 2014 CUMA

Resmî Gazete

Sayı : 28920 (Mükerrer)

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI

I- 2247 SAYILI KANUN’UN 27. MADDESİ GEREĞİNCE VERİLEN (BAŞVURU RED) KARARLAR

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

1-ESAS NO : 2013/32

KARAR NO: 2013/35

KARAR TR : 30.12.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, (Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararı kesinleşmediğinden) aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE karar verilmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanıklar : 1- B.K., 2- Ö.K.

O L A Y : Ordu/Akkuş İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde Trafik Tim Komutanı olarak görevli sanık J. Bçvş. Ö.K.’nın 3.8.2010 günü, Jandarma Komutanı olarak görevli sanık J. Yzb. B.K. ile görüşerek birliğe yeni katılış yapmasından ötürü sorumluluk bölgesini tanıyabilmesi açısından göreve çıkmanın uygun olup olmayacağını sorduğu, B.K.’ın da Akkuş İlçe Jandarma Komutanlığında bir seneden bu yana görev yapan ve bölgeyi tanıyan Uzm. J. IV Kad. Çvş. T.Ç.ile birlikte halı sahanın bulunduğu bölgeden geri dönmeleri kaydıyla göreve çıkabileceklerini söylemesi üzerine, Ö.K., T.Ç.ve müteveffa Uzm. J. IV Kad. Çvş. H.E.P.’in saat 10:30 sıralarında Komutanlıktan çıktıkları, Jandarma sorumluluk sahasının başlangıç noktası olan halı saha bölgesine geldikleri, buradan geri dönme düşüncesindeyken bölgenin tepe noktası olmasından bahisle biraz daha ileride bulunan Salman yol kavşağından dönüş yapmanın uygun olacağını değerlendirdikleri ve dönüş yapacakları esnada kavşakta yaklaşık 250 - 300 metre kadar iç kısımda beyaz renkli bir minibüs olduğunu fark ederek minibüsün yanına gittikleri, araç sahibinden mantar toplamaya geldiği ve herhangi bir sıkıntısının olmadığı bilgisini aldıktan sonra, yolun genişlediği müsait bölgeden dönüş yaparak tekrar minibüsün bulunduğu bölgeye geldiklerinde minibüsün olmadığını fark ettikleri, aynı anda tim aracının sol arka tarafına denk gelen ormanlık alandan seri ve yoğun bir şekilde yaylım ateşine maruz kaldıkları ve ateşe karşılık verdikleri, yaklaşık beş dakika kadar süren çatışma esnasında tamamının yaralandığı, Tuğrul Çelik’in çatışma esnasında araması nedeniyle olay yerine gelen Jandarma Komutanlığı personeli, polis memurları ve ambulanslar tarafından, yaralıların hastaneye kaldırıldığı, ağır şekilde yaralanan H.E.P.’in vefat ettiği, böylece, İlçe Jandarma Komutanı olarak görevli sanık B.K.’ın “Jandarma Trafik Timlerinin Görevlerinin Asgariye İndirilmesi” konulu mesaj emrinin hilafına hareket ederek ve gereğini hiç yapmayarak Trafik Timi’ne zırhlı araç veya devriye desteği sağlamayarak, “Büyük Zararlar Doğuran Emre İtaatsizlikte ısrar” suçunu işlediği, sanık Ö.K.’nın, görevi kapsamında gidebileceği son noktanın halı saha bölgesi olduğu halde bu sınırı aşarak çatışmanın meydana geldiği bölgeye gitmesine rağmen değişikliği Harekat Merkezine bildirmeyerek, “Jandarma Trafik Timleri Emniyet Tedbirleri” konulu emirde geçen “Jandarma Trafik Tim Komutanları, trafik timlerinin göreve çıkış, görev yeri değişikliğini ve dönüşlerini mutlaka Harekat Merkezine bildirecektir. Jandarma Trafik Timlerinin faaliyetleri mutlaka Harekat Merkezi görevlilerince takip edilecektir ” şeklindeki düzenlemenin hilafına hareket ederek ve gereğini hiç yapmayarak “Büyük Zararlar Doğuran Emre itaatsizlikte Israr” suçunu işlediği ileri sürülerek, sanıkların eylemlerine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 89. maddesi uyarınca ayrı ayrı cezalandırılmaları istemiyle 48. Motorlu Piyade Tugayı Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 2.12.2011 gün ve E:2011/605, K:2011/252 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

48. MOTORLU PİYADE TUGAYI KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 24.5.2012 gün ve E:2012/448, K:2012/132 sayıyla; sanıklara yüklenen eylemin, jandarmanın mülki görevlerinin ifası sırasında gerçekleştiği nedeniyle, eylemin sübutu halinde 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’ nun 257/2. maddesinde yazılı suçun oluşacağı açıklanarak, sanıkları yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle, görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek dava dosyası, Akkuş Sulh Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

AKKUŞ SULH CEZA MAHKEMESİ: 10.1.2013 gün ve E:2012/204, K:2013/1 sayıyla; sanıklara yüklenen eylemin, devriye görevi kapsamında gerçekleştiğinin değerlendirilemeyeceği, zira eylemin emirlere aykırı olduğu ve askeri yargı yerinin görev alanı kapsamında kaldığı gerekçesiyle, Akkuş Asliye Ceza Mahkemesi’ne itiraz yolu açık olmak üzere görevsizlik kararı vermiş, karara karşı sanık B.K. tarafından itiraz edilmesi üzerine, Ünye Ağır Ceza Mahkemesi’nce yukarıda bahsedilen kararlar arasında olumsuz görev uyuşmazlığı oluştuğundan bahisle, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi gerektiği açıklanarak, itirazın reddine karar verilmiş, dava dosyası, Akkuş Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler; Ahmet KARADAVUT, Davut TELLİ, Şuayip ŞEN, Haluk ZEYBEL, Mehmet AVCIOĞLU, Levent BİLGİ’nin katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında, Raportör-Hâkim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, başvurunun reddi yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Eser Cihat POYRAZ’ın, başvurunun reddine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosyanın incelenmesinde, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının itiraz yolu açık olmak üzere verildiği anlaşılmıştır.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 34. maddesi ikinci fıkrasında, “Kararlarda, başvurulabilecek kanun yolu, süresi, mercii ve şekilleri belirtilir” denilmiş, 223. maddesinin onuncu fıkrasında, “Adli yargı dışındaki bir yargı merciine yönelik görevsizlik kararı kanun yolu bakımından hüküm sayılır” düzenlemesi yer almış, 232. maddesinin altıncı fıkrasında ise, “Hüküm fıkrasında, 223 üncü maddeye göre verilen kararın ne olduğunun, uygulanan kanun maddelerinin, verilen ceza miktarının, kanun yollarına başvurma ve tazminat isteme olanağının bulunup bulunmadığının, başvuru olanağı varsa süresi ve merciinin tereddüde yer vermeyecek şekilde açıkça gösterilmesi gerekir” hükmüne yer verilmiştir.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’un “Olumsuz görev uyuşmazlığı” başlığı altında düzenlenen 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir” denilmektedir.

Uyuşmazlığın incelenebilmesi için, 2247 sayılı Yasa’nın 1 ve 14. maddeleri uyarınca, yargı yerlerince verilen kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri dışında ayrıca, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu'nun 9.12.1931 gün ve E:1931/12, K:1931/48 sayılı kararında da belirtildiği gibi yargı yolunu değiştirmeye yönelik görevsizlik kararlarının temyize tabi oldukları kuşkusuzdur. Böylece, başvuracağı kanun yolu, süresi, mercii yasaya uygun olarak gösterilmeyen kararın kesinleşmesinden söz edilmesine olanak yoktur. Bu nedenle;

1- Sanıklardan Ö.K.’ya yukarıda açıklanan haklarını belirtir nitelikte tebligat yapılarak temyiz süresinin beklenmesi, görevsizlik kararı kesinleştikten sonra, dosyanın Mahkememize gönderilmesi;

2- Sanıklardan B.K. görevsizlik kararına itiraz ettiğinden ve karar temyiz incelemesine tabi olduğundan , itiraz dilekçesinin temyiz dilekçesi olarak kabulü ile, dosyanın temyiz incelemesi yapılmak üzere Yargıtay’a gönderilmesi, temyiz incelemesi yapıldıktan sonra verilecek karara göre, görevsizlik kararı kesinleştiği takdirde, dosyanın Mahkememize gönderilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Akkuş Sulh Ceza Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kesinleşmemiş olması nedeniyle, 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE, 30.12.2013 günü OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

2-ESAS NO : 2013/33

KARAR NO: 2013/36

KARAR TR : 30.12.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, (Asliye Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararı kesinleşmediğinden) aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE karar verilmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanık : H.T.

O L A Y : 22.02.2009 tarihinde N.S. isimli şahsın şoförlüğünü yaptığı Tır aracında Suriye ve Gürcistan uyruklu olmak üzere 14 göçmenin yakalanması sonrası kollukça yürütülen çalışmalarda, "H. D., H.T. ve arkadaşları ile Sahil Güvenlik Komutanlığından bir görevlinin de katıldığı organizasyonun, Hatay ve Adana İlleri üzerinden kara ve deniz yolları ile Kıbrıs üzerinden Avrupa ülkelerine irtibatlı oldukları şahıslar aracılığı ile organize bir şekilde göçmen kaçakçılığı yaptıkları" şeklinde istihbari bilginin alınıp konunun Mersin Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmesi üzerine başlatılan soruşturma sonucunda; Mersin Sahil Güvenlik Komutanlığı Akdeniz Bölge Komutanlığı emrinde görevli sanık Yzb. H.T. ile sivil kişi sanıklar A.T., H.D., H.T., İ.Ş., M.Y., A.K., K.B., N.B.’ın, Mersin bölgesinde göçmen kaçakçılığı organize ettikleri, Hatay ilinden açık kimlikleri tespit edilemeyen S., F., H.L. ve F.A. isimli şahıslar tarafından Suriye, Filistin ve Gürcistan ülkelerinden Hatay İline yasadışı yollardan giriş yapan, Hatay İlinden Mersin İline organize bir şekilde gönderilen, yurtdışına çıkmak isteyen göçmenleri kara-denizyolu ile Mersin İlinden KKTC’ne götürülmesini organize ederek KKTC üzerinden Avrupa ülkelerine gönderdikleri tespit edilmiştir. Sanıklar A.T., H.T., H.D.ve H.T. isimli şahısların örgüt kurucu ve yöneticileri konumunda oldukları, İ.Ş., M.Y., A.K., N.B. ve K.B. ile Hatay ve Adana İlleri üzerinden kara ve deniz yolları ile Kıbrıs üzerinden Avrupa ülkelerine irtibatlı oldukları şahıslar aracılığı ile fikir ve eylem birliği içinde biraraya gelerek, hiyerarşik bir yapı ve süreklilik içerisinde iş bölümüne dayalı uygun araç ve gereç temini ve yeterli eleman sayısı ile göçmen kaçakçılığı eylemlerini gerçekleştirdikleri; böylece, suç işlemek amacıyla örgüt kurma-üye olma suçunu işledikleri, Tır dorselerinde, tekne kamaralarında maddi menfaat elde etmek maksadıyla yasal olmayan yollardan göçmenlerin taşınması ile de göçmen kaçakçılığı suçunu işledikleri, kamu görevlisi olan sanık H.T.'nin diğer sanıklar ile birlikte gerçekleştirdiği eylemlerinde, aynı zamanda görevinin gereklerine aykırı davrandığı, göreve ilişkin edindiği bilgileri başkaları ile paylaştığı, örgüt faaliyet kapsamında görevinde yetkiyi kötüye kullandığı ve gizli kalması gereken bilgileri başkalarına ilettiği ileri sürülerek, sanıklardan A.T., H.T., H.D. ve H.T.’nin eylemlerine uyan Türk Ceza Kanunu’nun 220/1, 220/4 madde ve fıkrası delaletiyle 79/1, 220/5 maddesine göre örgüt yöneticisi/kurucusu konumunda olduklarından, diğer sanıklarca örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen ve yargılama sonucunda sabit görülen bütün suçlardan dolayı ayrıca fail olarak, sanık H.T.’nin ayrıca aynı Kanun’un 257/1,43 ve 258/1,43 maddeleri uyarınca, sanıklar İ.Ş., M.Y., A.K.’ın, aynı Kanun’un 220/2, 220/4 madde ve fıkrası delaletiyle 79/1, sanık N.B.’ın eylemlerine uyan aynı Kanun’un 220/6, sanık K.B.’in eylemlerine uyan aynı Kanun’un 220/7, 220/4 madde ve fıkrası delaletiyle 79/1. maddeleri uyarınca ayrı ayrı cezalandırılmaları istemiyle Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 22.4.2010 gün ve E:2010/6233, K:2010/2989 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

MERSİN 8. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 10.6.2011 gün ve E:2011/502, K:2011/507 sayıyla; sanık H.T. hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 257 ve 258. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle açılan kamu davasının tefriki ile Mahkemenin 2011/502 esasına kaydedilmesine karar verdikten sonra, suç tarihinde ve halen asker kişi olan sanığa yüklenen bu eylemler sebebiyle, yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle Ağır Ceza Mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, 6. Mekanize Piyade Tümen Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

6. MEKANİZE PİYADE TÜMEN KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 2.4.2013 gün ve E:2013/426, K:2013/246 sayıyla; sanık hakkında, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, göçmen kaçakçılığı yapmak, görevi kötüye kullanmak ve göreve ilişkin sırrın açıklanması suçlarını işlediği iddiası ile açılan kamu davasında, sanığın asker kişi olduğu, Sahil Güvenlik Komutanlığında Yüzbaşı olarak görev yaptığı, görev nedeni ile bu suçları işlediği iddiası ile görevi kötüye kullanma ve göreve ilişkin sırların açıklanması suçlarından görevsizlik kararı verilerek dava dosyası Mahkemelerine gönderilmiş ise de; 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu’na dayanılarak hazırlanan, Sahil Güvenlik Komutanlığının İdari ve Adli Görevlerine İlişkin Tüzük uyarınca, sanığın suç tarihinde yerine getirmekte olduğu görevinin, kaçakçılığın önlenmesi, bu kapsamda deniz araçlarının aranması ve kontrolleriyle sahillerimizin, Liman ve Körfezlerimizin güvenliğinin sağlanması olup, bu görevin de Sahil Güvenlik Personelinin idari görevleri arasında sayıldığı, sanığa isnat edilen asıl eylemin göçmen kaçakçılığı yapmak için kurulan örgüte üye olmak olduğu, yani sanığa isnat edilen suçların askeri hizmet ve görev ile ilişkisinin bulunmadığı, görevi kötüye kullanma ve göreve ilişkin sırrın açıklanması suçları işlenmeden, göçmen kaçakçılığı ve örgüt üyeliği suçlarının (dava dosyasındaki eylemler göz önüne alınarak) işlenemeyeceğinin açık olduğu, bu nedenle suçlar arasında bağlılık bulunduğu açıklanarak, tüm bu tespitler sonrasında idari hizmet kapsamında kalan sanık hakkındaki görevi kötüye kullanma ve göreve ilişkin sırların açıklanması suçlarına ilişkin davada yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 6. Mekanize Piyade Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

Dosyanın incelenmesinde, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının itiraz yolu açık olmak üzere verildiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Mersin 8. Asliye Ceza Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kesinleşmemiş olması nedeniyle, 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

3-ESAS NO : 2013/34

KARAR NO: 2013/37

KARAR TR : 30.12.2013

(Ceza Bölümü)

K A R A R

Davacı : K.H.

Katılan : E.A.

Sanıklar : 1- M.Ö.2- İ.S.

O L A Y : İstanbul/Selimiye 1.Ordu K. 2. Sınıf Askeri Ceza ve Tutukevi Müdürlüğünde, nöbetçi astsubay olarak görevli olduğu 24 Aralık 2009 günü, sanık Tnk.Kd.Bçvş. İ.S.’ün, Bilecik 2. Jandarma Eğitim Tugayı 4 . Jandarma Eğitim Taburu 11 . Jandarma Eğitim Bölük Komutanlığı emrinde görevliyken firar eden, , İstanbul İlinde polislerce yakalanıp 1. Ordu Komutanlığı Askeri Mahkemesince tutuklanarak, 1.Ordu K. 2. Sınıf Askeri Ceza ve Tutukevi Müdürlüğüne teslim edilen mağdur J.Er E.A.’in giriş işlemleri sırasında görevli gardiyanlarca kendisine anlatılan cezaevi emir ve talimatlarına uymayacağını söylemesi, gardiyan çavuşun ikazlarına rağmen askeri tek tip elbiseyi giymemesi üzerine, durum kendisine bildirildiğinde, mağdurun bulunduğu görüş odasına gelerek kendisine askeri cezaevinde kuralların olduğunu, askeri cezaevinde bulunan bütün tutuklu ve hükümlülerin tek tip elbise giydiklerini, bu nedenle elbiseleri giymesini söylediği, ancak mağdurun elbiseyi giymeyi reddetmesi üzerine, astı konumunda bulunan mağdurun göğsüne yumruk ve diz kapaklarının altına birkaç kez tekme ile vurduğu, tekme darbeleri neticesi mağdurun diz kapaklarının alt bölgesinin kanadığı, böylece, sanık İ.S.’ün asta müessir fiil suçunu işlediği, 25 Aralık 2009 günü, saat 09.00 sıralarında, İstanbul/Selimiye 1.Ordu K. 2. Sınıf Askeri Ceza ve Tutukevi Müdürü olarak görevli sanık P.Kd.Alb. M.Ö.’in mağduru bulunduğu koğuştan infaz astsubayı odasına çağırarak, askeri elbiseleri giymesi ve askeri cezaevi kurallarına uyması konusunda kendisine nasihatlarda bulunduğu, mağdurun laik düzeni kabul etmediğini, komutanım diyerek itaat etmeyeceğini söylemesi üzerine sanık M.Ö.’in sinirlenerek astı konumunda bulunan mağdurun yüzüne yumruk ve tokatla vurduğu, bacaklarına tekme attığı, böylece, astı konumunda bulunan mağdura karşı asta müessir fiil suçunu işlediği ileri sürülerek, sanıkların eylemlerine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 117/1.maddesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle 1. Ordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 18.5.2010 gün ve E:2010/163,K:2010/315 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

1. ORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 14.3.2012 gün ve E:2012/23, K:2012/49 sayıyla; mağdurun suç tarihlerinde askerliğe elverişli olmaması nedeniyle sanıkların eylemlerinin Türk Ceza Kanununda düzenlenmiş bulunan kasten yaralama suçunu oluşturacağı ve sanıkların askeri mahkemede yargılanmalarını gerektiren her hangi bir neden bulunmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmesi üzerine, hükmün Askeri Yargıtay 1. Dairesi’nce onanmak suretiyle kesinleşmesinden sonra, dava dosyası, İstanbul Anadolu 27. Sulh Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

İSTANBUL ANADOLU 27. SULH CEZA MAHKEMESİ: 26.6.2013 gün ve E:2013/23, K:2013/955 sayıyla; Olayın oluş şekli, suç tarihinde davaya katılanın asker kişi olması nedeniyle sanıkları yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler; Ahmet KARADAVUT, Davut TELLİ, Şuayip ŞEN, Haluk ZEYBEL, Levent BİLGİ, Zafer YAĞLIOĞLU’nun katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında, Raportör-Hâkim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, başvurunun reddi yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Eser Cihat POYRAZ’ın, başvurunun reddine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosyanın incelenmesinde, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının Yasa’da belirtilen hususları içermediği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul Anadolu 27. Sulh Ceza Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kesinleşmemiş olması nedeniyle, 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

4-ESAS NO : 2013/35

KARAR NO: 2013/38

KARAR TR : 30.12.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, (Ağır Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararı kesinleşmediğinden) aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE karar verilmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanıklar : 1- H.Y., 2- E.T., 3- B.A., 4- M.A., 5- M.Ç., 6- İ.P., 7- İ.P., 8- B.D., 9- S.A., 10- G.B., 11- S.S., 12- Z.G., 13- E.T., 14- A.Ç., 15- E.K., 16- B.H.A., 17- M.Ö.

O L A Y : Zile İlçesi Askerlik Şubesi Başkanlığı emrinde, ASAL işlemleri, son yoklama, er celp ve sevk, öğrenci (bu kapsamda ertesi yıla bırakma ve sevk tehir işlemleri, öğrenci belgelerindeki tereddüt edilen hususların öğretim kurumlarından sorma işlemleri), hava değişimi, bedelli askerlik, dövizli askerlik, yurtdışı erteleme gibi işlemlerden sorumlu sivil memur E.T. ile, terhisli işlemleri, askerlik borçlanması işlemleri, cezalı yükümlü işlemleri, terhis belgeleri ile ilgili işlemler, sigorta kurumlarına yazılacak yazılarla ilgili işlemlerden sorumlu sivil memur H.Y.’nin, aynı zamanda görev tanımları gereği Askerlik Şubesi Başkanının talimatıyla diğer memurların görevlerini, bu kapsamda diğerinin yokluğunda birbirlerine ait işlemleri de yapabildikleri belirtilerek, sanıklar E.T. ile H.Y.’nin 2007-2008 yılları içinde, sivil kişi sanıklar B.A. ve M.A.’ın aracılığı ile, diğer bir kısım sivil kişi sanıkların iştirakleri ile, sosyal güvenlik kurumundan emekli maaşı alabilmeleri için sigorta süreleri eksik olan bazı yakınları adına normalden fazla askerlik yapmış gibi göstererek sahte askerlik süre belgeleri tanzim ettikleri, bazı sivil kişi sanıkların iştirakleri ile de sahte öğrenci belgeleri düzenleyerek ya da gerçek belgeleri yok ederek bu sanıklar adına tecil işlemleri yaptıkları, böylece sivil memur ve sivil kişi sanıkların, rüşvet almak, rüşvet almak suçuna yardım etmek, resmi belgede sahtecilik, resmi belgeyi yok etmek, görevi kötüye kullanmak ve askerlikten kurtulmak için hile yapmak ve bu suça iştirak etmek, rüşvet vermek suçlarını işledikleri ileri sürülerek, sanık H.Y.’nin rüşvet almak suçundan eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 135’inci maddesi delaletiyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 252/1. maddesi (altı kez ), resmi belgede sahtecilik suçundan eylemine uyan aynı Kanun’un 204/2. maddesi (üç kez ), görevi kötüye kullanmak suçundan eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 144.maddesi delaletiyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 257/3 ve 1.maddeleri ve resmi belgeyi yok etmek suçundan eylemine uyan aynı Kanun’un 205/1.maddesi son cümlesi uyarınca, sanık E.T.’ın rüşvet almak suçundan eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 135’inci maddesi delaletiyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 252/1. maddesi (altı kez ), rüşvet almak suçuna yardım etmek suçundan eylemine uyan Türk Ceza Kanunu’nun 252/1 ve 39.maddeleri (üç kez), resmi belgede sahtecilik suçundan eylemine uyan aynı Kanun’un 204/2. maddesi, askerlikten kurtulmak için hile yapmak suçuna iştirak etmek suçundan Askeri Ceza Kanunu’nun 81/2. maddesi (dört kez) ve görevi kötüye kullanmak suçundan eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 144.maddesi delaletiyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 257/3 ve 1.maddeleri uyarınca, sivil kişi sanıklar B.A. ve M.A.’ın aracılık yapmak suretiyle, rüşvet almak suçuna yardım etmek suçundan eylemlerine uyan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 252/1 ve 39. maddeleri uyarınca, sivil kişi sanık M.Ç.’nın, askerlikten kurtulmak için hile yapmak suçuna iştirak etmek suçundan eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 81/2. maddesi uyarınca, sanıklar İ.P., İ.P., B.D., S.A., G.B., S.S., Z.G., E.T., A.Ç., E.K., B.H.A. ve M.Ö.’ın, rüşvet vermek suçundan eylemlerine uyan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 252/1.maddesi uyarınca, sanıklar E.T., A.Ç., E.K. ve B.H.A.’un ayrıca askerlikten kurtulmak için hile yapmak suçundan eylemlerine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 81/1. maddesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle 5. Piyade Eğitim Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 29.01.2009 gün ve E:2009/9, K:2009/54 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

5. PİYADE EĞİTİM TUGAY KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 30.9.2010 gün ve E:2010/74, K:2010/476 sayıyla; sivil memur olan sanıklar H.Y. ile E.T.’ın, yargılama aşamasında Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ilişiklerinin kesildiği, bu nedenle sanıklara yüklenen “resmi belgede sahtecilik, resmi belgeyi yok etmek” suçları nedeniyle haklarında açılan kamu davasının, suçların askeri suç olmaması, askeri suça bağlı bulunmaması ve sanıkların askeri mahkemede yargılanmalarını gerektiren ilginin kesilmiş olması nedeniyle adli yargı yerinde görülmesi, sanıklara yüklenen diğer suçlar yönünden ise, Anayasa, Ceza Muhakemesi Kanunu ve 353 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikler nedeniyle sivil kişi sanıkların askeri mahkemede yargılanmalarının mümkün olmaması, yüklenen suçların sivil kişi sanıklarla birlikte işlenmesi ve suçların niteliği itibariyle delillerin birlikte toplanıp değerlendirilmesinin gerektiği açıklanarak, tüm sanıkları birlikte yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın sanıklar H.Y., E.T., M.Ç.,A.Ç. ve M.Ö. tarafından temyiz edilmesi üzerine, Askeri Yargıtay 4. Dairesi, sanıklar H.Y. ve E.T. hakkında verilen görevsizlik kararının, 353 sayılı Kanun’un 10. maddesinin birinci fıkrası (c) bendinin, Anayasa Mahkemesi’nce Anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildiğinden, artık bu sanıkların asker kişi sayılması ve askeri mahkemelerde yargılanmalarının mümkün olmaması, diğer sanıklar hakkında verilen görevsizlik kararının , bu sanıkların sivil kişi olmaları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca, sivil kişi sanıkların askeri mahkemelerde yargılanmalarının mümkün olmaması nedeniyle hükmün onanmasına karar vermiştir.

ZİLE AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 18.7.2013 gün ve E:2013/76, K:2013/122 sayıyla; sanıklar H.Y. ile E.T.’ın, olay tarihinde asker kişi oldukları, yüklenen suçların askeri suç olduğu nedeniyle, bu sanıkların askeri mahkemede yargılanmaları gerektiği ve yüklenen suçların sivil kişi sanıklar ile birlikte müştereken işlendiği ileri sürüldüğüne göre delillerin birlikte toplanıp değerlendirilmesinin ve kararın aynı mahkemece verilmesinin hukuka daha uygun olacağı açıklanarak, tüm sanıkları yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle Tokat Ağır Ceza Mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, Zile Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

Dosyanın incelenmesinde, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının itiraz yolu açık olmak üzere verildiği anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Zile Ağır Ceza Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kesinleşmemiş olması nedeniyle, 2247 sayılı Yasa'nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

—— • ——

II- 2247 SAYILI KANUN’UN 14. MADDESİ GEREĞİNCE VERİLEN (OLUMSUZ GÖREV UYUŞMAZLIĞI) KARARLAR

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

1-ESAS NO : 2013/36

KARAR NO: 2013/39

KARAR TR : 30.12.2013

(Ceza Bölümü)

ÖZET: Jandarma personeli olan sanık hakkında, mülki görevleri sırasında işlediği ileri sürülen “emre itaatsizlikte ısrar etmek” suçu nedeniyle açılan kamu davasının ADLİ YARGI yerinde görülmesinin gerek-tiği hk.

K A R A R

Davacı : K.H.

Sanık : Ö.D.

O L A Y : Diyarbakır İl J.K.lığı E Tipi Cezaevi J.Bl.K.lığı emrinde görevli sanık Uzm. J.III.Çvş. Ö.D.’in, Diyarbakır Adliyesinde sevk ve nakil devriyesinde görevli olduğu 20.6.2012 günü, devriye komutanı olarak görev yapmakta olan J.Bçvş. B.D. tarafından jandarma yeleğini giymesi hususunda uyarılmasına rağmen gün içerisinde jandarma yeleğini giymemeye devam ettiği, öğleden sonra saat 16:00 sıralarında duruşmaların sona ermesi nedeniyle hükümlü ve tutukluların ring aracına bindirilmesi sonrasında sanığın çevrede bulunamadığı, devriye komutanı tarafından telefon ile arandığı ve kendisinden iki dakikaya kadar ring aracının bulunduğu yere geleceğinin öğrenildiği, bir müddet sonra gecikmeli olarak ring aracının bulunduğu yere gelen sanığın yine üzerinde görev gereği bulunması gereken jandarma yeleği ile şapkasının bulunmadığı, gecikmesi nedeniyle devriye komutanı tarafından uyarıldığında ise esas duruşa geçmeden elini kolunu sallayıp yukarıya doğru kaldırmak suretiyle, “Niye bağırıyorsun geldik işte! Komutanım sen benden ne istiyorsun milletin içinde bana bağırıyorsun!” şeklinde bağırdığı, ardından orada bulunan J.Er A.Ö.’e yeleğini ve şapkasını nezarethaneden alıp getirmesi hususunda emir verdiği, J.Er A. Ö.’in ise söz konusu jandarma yeleği ile şapkayı bulamayarak geri gelmesi üzerine “Yapacak olduğun işi …….. lan” şeklinde sözler söylediği, daha sonra kendisinin giderek söz konusu malzemeleri bulup geldiği ve akabinde de devriye aracının arka kısmına bindiği, böylece, hizmete ilişkin emre rağmen jandarma yeleğini giymemek suretiyle emre itaatsizlikte ısrar suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 87/1. maddesinin “hizmete ilişkin emri hiç yapmayan asker kişiler” cümlesi uyarınca cezalandırılması istemiyle 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nın 13.9.2012 gün ve E:2012/1268, K:2012/443 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 17.10.2012 gün ve E:2012/965, K:2012/455 sayıyla, tutuklu ve hükümlülerin adliyeye götürülmesi görevinin jandarmanın mülki görevleri içersinde yer aldığı, bahsedilen emrin bu göreve ilişkin bulunduğu ve bu görev sırasında verildiği, askeri hizmetle bir ilgisinin bulunmadığı açıklanarak, sanığı yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Diyarbakır 6. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

DİYARBAKIR 6. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ:17.1.2013 gün ve E:2013/17, K:2013/63 sayıyla, sanığı, işlediği ileri sürülen emre itaatsizlikte ısrar etmek suçu nedeniyle, suçun askeri suç olmasından dolayı, yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle Diyarbakır Ağır Ceza Mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, kendisine gelmekle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir.

Mahkememize gönderilen dava dosyasında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce 1.7.2013 gün ve E:2013/19, K:2013/22 sayılı karar ile adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleşmeden dava dosyası Mahkememize gönderildiğinden, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilip dosyanın Mahkemesine gönderilmesinden sonra, dosyadaki eksiklik giderilip, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleştirilerek dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

I-İLK İNCELEME: Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın adli yargı, Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Eser Cihat POYRAZ’ın davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmekte iken, maddenin “….askeri mahallerde….” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 26.6.2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.3.2012 gün ve E:2011/30, K:2012/36 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Ancak, sanık Jandarma Personeli olduğuna göre, Jandarmanın hangi nitelikteki görevler ile görevlendirildiğine ilişkin yasal düzenlemenin göz önünde tutulması, suça konu olayın meydana geldiği sırada yerine getirilmekte olan görevin, Yasa'da belirtilen görevlerden hangisine uygun olduğunun incelenmesi, görevli yargı yerinin buna göre belirlenmesi gerekmektedir.

2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev Ve Yetkileri Kanunu’nun 7. maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri:

a) Mülki görevleri;

Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak,

b) Adli görevleri;

İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

c) Askeri görevleri;

Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı'nca verilen görevleri yapmak,

d) Diğer görevleri;

Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak, şeklinde sayılmıştır.

Jandarma Teşkilatı Görev Ve Yetkileri Yönetmeliğinin, “Mülki Görevlerin Esasları” başlığı altında düzenlenen 45. maddesinde, “Jandarma:

a.Halkın can, ırz ve malını korur.

b…….

………..

h.Ceza infaz kurumlarının ve tutukevlerinin dış korumalarını sağlayıcı önlemleri alır. Tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakilleriyle muhafazalarını sağlar” denilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, dosya içinde mevcut bilgi ve belgelerden, sanığın olay sırasında, E Tipi Cezaevi Jandarma Bölük Komutanlığından, Diyarbakır Adliyesine tutuklu ve hükümlüleri götürmek üzere sevk devriyesi olarak görevlendirildiği, bu görevin de jandarmanın askerlik görevi ile ilgili olmayıp mülki görevlerinden olan tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakilleri ile ilgili olduğu açıktır.

2803 sayılı Kanun’un 15 ve Yönetmeliğin 186. maddelerine göre jandarma personelinin ancak askeri hizmete ilişkin eylemlerinden dolayı askeri yargıya tabi bulundukları kuşkusuzdur.

Açıklanan nedenlerle, asker kişi sanığın mülki görevleri sırasında işlediği ileri sürülen suç nedeniyle hakkında açılan kamu davasının adli yargı yerinde görülmesi ve Diyarbakır 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Diyarbakır 6. Asliye Ceza Mahkemesi’nin 17.1.2013 gün ve E:2013/17, K:2013/63 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

I-2247 SAYILI KANUN’UN 24. MADDESİ GEREĞİNCE HÜKÜM UYUŞMAZLIĞINA İLİŞKİN VERİLEN BAŞVURU RED KARARLARI

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

1-ESAS NO : 2013/63

KARAR NO: 2013/1754

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: 2247 sayılı Yasanın 24. maddesinde hüküm uyuşmazlığının varlığı için öngörülen “konu ve dava sebebinin aynı olması”, “hakkın yerine getirilmesinin imkansız bulunması” koşullarını taşımayan BAŞVURUNUN REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi

İsteminde Bulunan (Davacı) : ADLİ YARGIDA

: 1- Ş.C.U., 2- M.A.M., 3- A.C.Ö., 4- C.Ç.

5- D.K., 6- E.O.O., 7- H.C.K., 8- O.N.Ö.

Vekilleri : Av. M.G. & Av. B.K.

İDARİ YARGIDA

: Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T. A. Ş

Vekilleri : Av. M.S.Ç., & Av. C.A.

Karşı Taraf (Davalı) : T.C. Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu

Vekili : Av. G.A. – (İdari Yargıda)

O L A Y : I-Davacı Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T. A. Ş vekili dava dilekçesinde özetle; Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 15.08.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13-1532-14907 sayılı işlemi ile,

‘’ Kurulumuzun 05.05.2006 tarih ve 21/561 sayılı toplantısında, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. nin 2005 yılı sonu itibariyle, yıl içinde uyguladığı muhasebe standardı seti (Kurulumuzun seri:XI, No:25 sayılı tebliği) yerine yeni bir muhasebe standardı seti (Uluslararası Muhasebe/ Finansal Raporlama Standartları- UMS/UFRS) ile finansal tablolarını düzenlediği ve bu değişikliğin dönem karına etkisinin (152.329,914 TL) önemli olduğu, ayrıca 2005 yılı 3, 6 ve 9 aylık finansal tablolarında dikkate alınmayan yaklaşık 43 milyon TL tutarında dönem karını azaltan gider tahakkuklarına ilişkin uygulama göz önüne alınarak, kamunun doğru bilgilendirilmesini teminen, 31.12.2005 tarihli finansal tabloların, şirketin yıl içinde uyguladığı muhasebe standardı setine göre yeniden düzenlenerek ilan edilmesine ve genel kurulun onayına sunulmasına karar verilmiş olup, bu karar 06.05.2006 tarih ve B.02.SPK.0.13.1047-9382 sayılı kurulumuz yazısı ile şirkete tebliği edilmiş ve kurulumuz haftalık bülteni aracılığıyla kamuya duyurulmuştur.

Şirket, kurulumuzun yukarıda belirtilen kararını yerine getirmemiş olup, söz konusu kararın yürütmesinin durdurulması ve iptali için Ankara 11. İdare Mahkemesi nezdinde iptal davası açmıştır. Ankara 11. İdare Mahkemesi, 25.07.2006 tarihinde kurulumuza tebliğ edilen 13.07.2006 tarihli kararı ile şirketin açmış olduğu davada yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar vermiştir. Ayrıca, Ankara Bölge İdare Mahkemesi’nin, 02.08.2006 tarihinde kurulumuza tebliğ edilen 20.07.2006 tarihli Ankara 11. İdare Mahkemesince yürütmenin durdurulması istemi hakkında verilen kararda yasaya aykırılık bulunmadığından, şirketin itirazının reddine karar verilmiştir.

Yukarıda anılan mahkeme kararları göz önüne alınarak kurulumuzun 03.08.2006 tarih ve 34/983 sayılı toplantısında; kurulumuzun 05.05.2006 tarih ve 21/561 sayılı kararı uyarınca kamunun doğru bilgilendirilmesini teminen, şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının kurulumuzun Seri:XI, No:25 sayılı tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenerek, 11.08.2006 günü mesai saati bitimine kadar ilan edilmek üzere Borsanıza ve Kurulumuza gönderilmesi gerektiği, aksi takdirde kurulumuzda mevcut bilgiler çerçevesinde anılan finansal tabloların borsanız bülteninde yayınlanmak suretiyle kamuya duyurulacağı hususlarının şirkete bildirilmesine karar verilmiş olup, bu karar 03.08.2006 tarih ve B.02.SPK.0.13.1458.13999 sayılı kurulumuz yazısı ile şirkete bildirilmiş,ayrıca kurulumuz haftalık bülteni ile kamuya duyurulmuştur.

Kurulumuzun 03.08.2006 tarih ve 34/983 sayılı ve 11.08.2006 tarih ve 35/1029 sayılı kararlarına rağmen, 14.08.2006 tarihi itibariyle, şirket tarafından 31.12.2005 tarihli finansal tabloların yeniden düzenlenerek ilan edilmemesi nedeniyle, aynı kurulumuz kararları uyarınca; şirket ve ilgili bağımsız denetim kuruluşu Denetim Serbest Mali Müşavirlik AŞ. nin daha önceden kurulumuza göndermiş olduğu bilgiler çerçevesinde, kurulumuzun 05.05.2006 tarih ve 21/561 sayılı kararı uyarınca kurulumuzun Seri:XI, No:25 sayılı tebliği esas alınarak düzenlenmesi gereken 31.12.2005 tarihli finansal tablolar, kamuya açıklanmak üzere borsanıza gönderilmektedir.

Şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının kurulumuzun Seri:XI, No:25 sayılı tebliğine göre düzenlenmesi durumunda, şirketin 31.12.2005 tarihi itibariyle net dönem karı 193.392.407 TL yerine 345.722.321 TL hisse başına kazanç ise, 0,198 TL yerine 0,354 TL olarak gerçekleşmektedir.

Ayrıca, şirketin 2005 yılı 3,6,9 aylık ara dönem finansal tablolarında dikkate alınmayan, ancak, 31.12.2005 tarihi itibariyle tahakkuk ettirilen giderlerin toplamı yaklaşık 43 milyon TL dir.

Bu çerçevede bilgi edinilmesini ve kurulumuzun 03.08.2006 tarih ve 34/983 sayılı ve 11.08.2006 tarih ve 35/1029 sayılı kararları uyarınca Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.nin 31.12.2005 tarihli, kurulumuzun Seri:XI, No:25 sayılı tebliğine göre yeniden düzenlenmiş ve daha önce şirket tarafından kamuya açıklanan bilanço ve gelir tablosu ile karşılaştırmalı olarak hazırlanan bilanço ve gelir tablosunun, kamunun doğru bilgilendirilmesini teminen, borsanız günlük bülteninde yayımlanmasını, ayrıca borsanız web sitesinin şirket mali tabloları bölümünde düzeltilmiş mali tablolara da yer verilmesi ‘’ hususunun talep edildiğini belirterek, SPK’nun davacı şirkete ait 31.12.2005 tarihli mali tabloların resen yeniden tanzim edilmesine ilişkin olup, 15.08.2006 tarihinde duyurulan işleminin iptali istemiyle 10.10.2006 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 11. İdare Mahkemesi: 25.06.2007 gün, E:2006/2548, K:2007/1071 sayı ile özetle; ‘’ … 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15. maddesinde; Kurulun, yasalardan kaynaklanan yükümlülüklerin doğruluk incelemesi dahil bilanço ve gelir tablolarını denetleme ve düzeltmeye yetkili olduğu, Vergi Usul Kanunu’nun vergi incelemesine ilişkin . hükümlerinin saklı olduğu, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esasların Kurul tarafından belirleneceği, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Görev ve Yetkiler başlıklı 22. maddesinin (h) . bendinde, bu Kanun hükümleri gereğince elde ettiği veya kendisine tevdi edilen mali tablo ve raporlar ile diğer belgelerin incelemek, gerekli gördüğü hususlar hakkında ihraçcı ve kurum denetçilerinden veya bağımsız denetçilerden ayrıca rapor istemek, elde ettiği sonuçları değerlendirerek, Kanunda belirtilen gerekli tedbirleri almak, Kurulun görev ve yetkileri arasında sayılmış, aynı Kanunun “Tedbirler” başlıklı 46. maddesinin (e) bendinde ise; mevzuat uyarınca açıklanması gerekirken açıklanmamış bilgileri ve mevzuata aykırılıkları masrafı ilgili anonim ortaklık, kişi, kuruluş veya sermaye piyasası kurumlarından tahsil edilmek üzere kamuoyuna duyurmaya Kurulun yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 28. maddesinin l.fıkrasında, (Değişik bent: 10/06/1994 - 4001/13 md.) Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği, ancak, haciz veya ihtiyati haciz uygulamaları ile ilgili davalarda verilen kararlar hakkında, bu kararların kesinleşmesinden sonra idarece işlem tesis edileceği hükmü öngörülmüştür.

Dava dosyasının ve bu dosyayla bağlantılı Mahkememizin 2006/1396 esas sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden, davacı şirketin 2005 yılının 3, 6 ve 9. döneme ilişkin mali tablolarını Ulusal Muhasebe Standartlarına göre düzenlediği, 31.12.2005 dönemine ilişkin mali tablolarını ise Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre tanzim etmesi üzerine Sermaye Piyasası Kurulunun 05.05.2006 tarihli 7484 sayılı kararıyla 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının yıl içinde uygulanan muhasebe standartlarına göre yeniden düzenlenerek ilan edilmesine ve şirket genel kurulunun onayına sunulmasına karar verildiği, bu işleme karşı Mahkememizin E: 2006/1396 esasında açılan davada Mahkememizce 13.07.2006 tarihinde davacı şirketin yürütmenin durdurulması isteminin reddedildiği, bu karara yönelik itirazın da Ankara Bölge İdare Mahkemesinin 20.07.2006 günlü YD İtiraz No: 2006/2696 sayılı kararıyla reddedildiği, bu arada Özelleştirme İdare Başkanlığınca Şirket Genel Kurulunun 30.03.2006 tarihinde kararının iptali istemiyle davacı şirkete karşı Ankara 3. Asliye Ticaret Mahkemelerinin E: 2006/218 esasında kayıtlı davanın açıldığı, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 03.08.2006 günlü 13999 sayılı yazısıyla 31.12.2005 tarihli mali tabloların SPK 25 nolu tebliğine uygun biçimde yeniden düzenlenerek ilan edilmek üzere İMKB’a ve SPK’a gönderilmesi aksi halde anılan finansal tabloların İMKB bülteninde re’sen yayınlanmak suretiyle kamuya duyurulacağının davacı şirkete bildirildiği, davacının 10.08.2006 tarih ve 8 sayılı cevabi yazısıyla yukarıda belirtilen davalar sonuçlanmadan mali tabloların yayınlamasının kamuyu yanıltabileceği ve davaların sonuçlanmamasının beklenilmesinin talep edildiği, SPK’nun 11.08.2006 tarihli cevabı ile şirketin söz konusu talebi reddedilerek 31.12.2005 tarihli finansal tabloların SPK 25 sisteme göre yeniden düzenlenerek 14.08.2006 günü mesai saati bitimine kadar ilan edilmek üzere İMKB ve SPK’a bildirilmesi gerektiğinin, ilgili şirkete yeniden bildirildiği, davacı şirket tarafından davalı idarenin söz konusu isteminin gereğinin yerine getirilmemesi üzerine 15.08.2006 tarih ve 14907 sayılı işlemle şirkete ait finansal tabloların SPK 25 nolu tebliğe göre re’sen yeniden tanzim edildiği ve İMKB’ye gönderildiği, söz konusu mali tabloların 15.08.2006 tarihli İMKB bülteninde yayınlandığı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının Kurulun Seri XI, No: 25 sayılı Tebliğine göre düzenlenmesi durumunda şirketin 31.12.2005 tarihi itibariyle net dönem karının 193.392.407 YTL olmayıp 345.722.321 YTL, hisse başına kazancın ise 0,198 YTL değil 0,354 YTL olarak gerçekleştiğinin açıklanması üzerine davacı şirkete ait 31.12.2005 tarih mali tabloların re’sen yeniden tanzim edilmesine ilişkin söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Uyuşmazlıkta, davacı şirket tarafından 31.12.2005 tarihli mali tabloların UFRS sistemi yerine SPK Seri XI, No: 25 sayılı tebliğe göre yeniden düzenlemesi için aynı konuda Mahkememizde açılan davanın sonucunun beklenmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de, Mahkememizin E: 2006/1396 esasında açılan davada yürütmenin durdurulması isteminin reddedilmesi ve bu karara yönelik itirazın da Ankara Bölge İdare Mahkemesince reddi üzerine kamunun doğru ve sürekli aydınlatılması amacıyla davalı idarece Sermaye Piyasası Kanununun anılan hükümlere göre işlem tesis edilebileceği açık olup aksi yöndeki davacı iddiasına itibar edilmemiştir.

Bu durumda, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal raporlarını Seri XI, No: 25 sayılı kurul kararları gereğince yeniden düzenleyerek ilan etmemesi nedeniyle davacı şirket ve ilgili bağımsız denetim kuruluşunca Kurula gönderilen bilgiler çerçevesinde Kurulun anılan yasa hükümlerinde öngörülen yetkisine istinaden tesis ettiği dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.

Davacı tarafından dava konu işlemde verilen miktarlarla şirket karının tamamının dağıtılacağı gibi bir izlenim verilmesi yönüyle de işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de, davalı idarece resen tanzim edilip, ilan edilen finansal tablo şirketin daha önce yaptığı muhasebe sistemine (UFRS) göre beyan ettiği dönem net karı ile ilgili denetim şirketince davalı idareye bildirilen Seri XI, No: 25 sayılı tebliğe göre düzenlenen tabloda arasındaki dönem net kar ve hisse başına düşen kazanç miktarlarının belirtilmesinden ibaret olup dönem net karının mutlaka dağıtılacağı anlama gelmeyeceğinin açık olması karşısında söz konusu sava hukuken katılmak olanaksızdır. ‘’ demek suretiyle davanın reddine karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan yürütmenin durdurulması istemli temyiz başvurusu üzerine, Danıştay 13. Daire 04.12.2007 gün, E:2007/13724 sayı ile özetle yürütmeyi durdurma isteğinin kabulüne karar vermiştir.

Danıştay 13. Daire 12.05.2010 gün, E:2007/13724, K:2010/3985 sayı ile özetle, ‘’…Dava, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli malî tablolarının re'sen yeniden düzenlenmesine ilişkin davalı idare işlemlerinin iptal istemiyle açılmış, idare Mahkemesi'nce; 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 22/h maddesinde, bu Kanun hükümleri uyarınca elde ettiği veya kendisine tevdi edilen malî tablo ve rapor ile diğer belgeleri incelemenin, gerekli gördüğü hususlar hakkında ihraççı ve kurum denetçilerinden veya bağımsız denetçilerden rapor istemenin, elde ettiği sonuçları değerlendirerek Kanunda belirtilen tedbirleri almanın Kurul'un görevleri arasında sayıldığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesinde, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğunun hükme bağlandığı; dava dosyasının ve Mahkeme'nin 2006/1396 esasına kayıtlı dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin 2005 yılının 3, 6 ve 9 aylık döneme ilişkin malî tablolarının Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri X, No:25 sayılı Tebliği uyarınca hazırlandığı, 31.12,2005 tarihli malî tablolarının ise Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) esas alınarak hazırlandığı, Sermaye Piyasası Kurulu'nun 05.05.2006 tarih ve 7484 sayılı karan ile, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, 2005 yılının 3,6 ve 9 aylık dönemlerine ilişkin finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri XI, No:25 sayılı Tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenmesine, yeniden düzenlenecek 31.12.2005 tarihli finansal tabloların İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Sermaye Piyasası Kurulu'na gönderilmesine ve ivedilikle şirket genel kurulu onayına sunulmasına karar verildiği, bu işlemin iptali istemiyle Mahkeme'nin 2006/1396 esasına kayıtlı davanın açıldığı, anılan davada yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verildiği, bu karara yapılan İtirazın Ankara Bölge İdare Mahkemesi'nce reddedildiği, davalı idarenin 03.08.2006 tarih ve 13999 sayılı yazısı ile 31.12.2005 tarihli malî tabloların Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri X, No:25 sayılı Tebliğine uygun olarak hazırlanıp gönderilmesinin istenildiği, davacı şirketin adlî yargıda şirket genel kurulunun iptali istemiyle açılan davanın sonuçlanmasının beklenilmesi isteminin davalı idarece reddedilmesine rağmen gereğinin yerine getirilmemesi nedeniyle davalı İdarece şirket malî tablolarının resen düzenlenerek 15.08.2006 tarihli İMKB bülteninde yayımlandığı, davacı şirketin davalı idarenin 05.05.2006 tarih ve 7484 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, yürütmenin durdurulması isteminin reddedilmiş olması karşısında davalı idarenin kamunun doğru ve sürekli aydınlatılması amacıyla işlem tesis edebileceği açık olduğundan, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal raporlarının resen düzenlenerek yayımlanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, davacının, şirket kârının tamamının dağıtılacağı izlenimi yarattığı iddiasının da yerinde bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 16. maddesinde, "ihraççılar ve sermaye piyasası kurumlan, konsolide olanlar dahil kamuya açıklanacak veya gerektiğinde Kurulca istenecek malî tablo, rapor ve bilgileri tespit olunacak şekil ve esaslara, genel kabul görmüş muhasebe kavram, ilke ve standartlarına uymak suretiyle düzenlemekle yükümlüdürler.

İhraççılar ve sermaye piyasası kurumları düzenleyecekleri malî tablolardan Kurulca belirlenenleri daha önce kurulmuş ve bu Kanun'un 22. maddesinin (d) bendi uyarınca kurulan bağımsız denetleme kuruluşlarına, bilgilerin doğruluk ve gerçeği dürüst bir biçimde yansıtma ilkesine uygunluğu bakımından inceleterek bir rapor almak zorundadırlar.

Kurul, halka arzda, kayıtlı sermaye sistemine geçişte, bu Kanun kapsamındaki anonim ortaklık ve sermaye piyasası kuramlarının tasfiyesi, devri, birleşmesi ve nevi değiştirmelerinde bağımsız denetim raporu isteyebilir.

Bağımsız denetleme kuruluşları, denetledikleri malî tablo ve raporlara ilişkin olarak hazırladıkları raporlardaki yanlış ve yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararlardan hukuken sorumludurlar.

Kurulca düzenlenmesi öngörülen malî tablo ve raporlar ile, bağımsız denetlemeye tabi olunması durumunda bağımsız denetim raporu Kurulca belirlenen usul ve esaslar dahilinde Kurula gönderilir ve kamuya duyurulur." hükmüne yer verilmiş; 22. maddesinin (e) bendinde, "Kamunun zamanında yeterli ve doğru olarak aydınlatılmasını sağlamak amacıyla, genel ve özel nitelikte kararlar almak ve her türlü malî tablo ve raporlar ile bunların bağımsız denetimlerinin, sermaye piyasası araçlarının halka arzında yayımlanacak izahname ve sirkülerin ve araçların değerini etkileyebilecek önemli bilgilerin kapsamını, standartlarını ve ilân esaslarını tesbit ve bu konularda tebliğler yayımlamak";(h) bendinde,."Bu Kanun hükümleri gereğince elde ettiği veya kendisine tevdi edilen malî tablo ve raporlar ile diğer belgeleri incelemek, gerekli gördüğü hususlar hakkında ihraççı ve kurum denetçilerinden veya bağımsız denetçilerden ayrıca rapor istemek, elde ettiği sonuçları değerlendirerek, Kanunda belirtilen gerekli tedbirleri almak" Kurut'un görev ve yetkileri arasında sayılmış; 46: maddesinin (e) bendinde-ise, Kurul’un, mevzuat uyarınca açıklanması gerekirken açıklanmamış bilgileri ve mevzuata aykırılıkları, masrafı ilgili anonim ortaklık, kişi, kuruluş veya sermaye piyasası kuramlarından tahsil edilmek üzere kamuoyuna duyurmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 327. maddesinde, şirket yönetim kurulunun her iş yılı sonunda 325. maddede yazılı bilançodan başka şirketin ticarî, malî ve ekonomik durumunu gösteren bir rapor düzenlemeye ve dağıtılacak kazanç miktarı ile yedek akçeyi oluşturacak teklif belgesini hazırlamaya zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.

Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri VIII, No:39 sayılı Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği'nin 5. maddesinin (h) bendinin 15 numaralı ali bendinde ise, diğer alt bentlerde sayılmamakla birlikte, ortaklığın faaliyetlerini ve malî durumunu önemli ölçüde etkileyecek bir gelişme olması ya da daha önce faaliyet raporu, malî tablo, malî tablo dipnotları, izahname, raf kayıt belgesi veya başka yollarla kamuya açıklanan bir durumda değişikliğin ortaya çıkması hA.Ö.el durum açıklaması yapılmasını gerektiren haller arasında sayılmıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, şirketlerin finansal tablo ve bilançolarının genel kurul onayına sunularak onaylanmasından sonra kamuya açıklanabileceği, Sermaye Piyasası Kurulu'nun anılan finansal tablolar üzerinde denetim yapmaya, gerekli gördüğü açıklamanın yapılmasını veya yeniden düzenlenmesini, malî tablo ve raporlarda önemli bir değişikliğin meydana gelmesi halinde özel durumun açıklanılmasını istemeye yetkili olduğu, Kurul'un bu kapsamda tesis ettiği genel ve özel düzenlemelere uyulmaması halinde yine Kanunda öngörülen yaptırımları uygulayabileceği, ancak, ortaklıklar adına malî tablo düzenleme ve yayımlama yetkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirketin, 2005 yılı 3, 6 ve 9 aylık dönemlere ilişkin finansal tablolarının Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri X, No:25 sayılı tebliğinde yer alan muhasebe standartları uyarınca hazırlandığı, şirketin özelleştirilmesi sonrasında aralarında yabancı bankaların da bulunduğu bankalardan kredi temin etmek amacıyla 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının ise UFRS uyarınca hazırlandığı, Özelleştirme idaresi Başkanlığının, bu durumun şirket kârını Önemli ölçüde etkilediğinden bahisle yaptığı başvuru üzerine davalı idarece yapılan inceleme sonucunda, şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının Seri X, No:25 sayılı Tebliğ uyarınca yeniden hazırlanarak kamuoyuna duyurulmak üzere Kurul'a gönderilmesine, şirket genel kurulu onayına sunulmasına ilişkin 05,05.2006 tarih ve 7484 sayılı işlemin tesis edildiği, bu işleme karşı açılan davada yürütmenin durdurulması isteminin reddi üzerine davalı idarece, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının yeniden düzenlenerek gönderilmesinin istenildiği, davacı şirketçe adlî ve İdarî yargı yerlerinde açılan davalar sonuçlanmadan finansal tabloların yeniden düzenlenmesinin sakıncalı olacağının belirtildiği, davalı idarece, davacının iddialanna itibar edilmeyerek davacı şirketin 2005 yılı 3, 6 ve 9 aylık dönemlerde vermiş olduğu finansal tablolar dikkate alınmak suretiyle finansal tabloların yeniden düzenlenerek İMKB bülteninde yayımlandığı, davanın da bu işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlıkta, davalı idarenin, davacı şirketin 2005 yılı kârının Seri X, No:25 sayılı tebliğ uyarınca hazırlanacak malî tablolar kapsamında hesaplanması gerektiğini kamuya duyurabileceği, Kurul kararlarının gereğini yerine getirmeyen ilgililer hakkında Kanunda öngörülen yaptırımları uygulayabileceği, hukukî ve cezaî sorumluluk için kanun yollarına başvurabileceği açık olmakla birlikte,davacı şirketin malî tablolarını resen oluşturarak yayımlamaya yetkisi bulunmadığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamıştır.’’

Açıklanan nedenlerle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyize konu Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 tarih ve E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararının bozulmasına ‘’ karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan Karar Düzeltme talebi üzerine, Danıştay 13. Daire 30.05.2012 gün, E:2010/4405, K:2012/1352 sayı ile özetle, ‘’ … Dava, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli malî tablolarının re'sen yeniden düzenlenmesine ilişkin davalı idare işlemlerinin iptal istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi'nce; 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 22/h maddesinde, bu Kanun hükümleri uyarınca elde ettiği veya kendisine tevdi edilen malî tablo ve rapor ile diğer belgeleri incelemenin, gerekli gördüğü hususlar hakkında ihraççı ve kurum denetçilerinden veya bağımsız denetçilerden rapor istemenin, elde ettiği sonuçları değerlendirerek Kanunda belirtilen tedbirleri almanın Kurul'un görevleri arasında sayıldığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesinde, Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğunun hükme bağlandığı; dava dosyasının ve Mahkeme'nin 2006/1396 esasına kayıtlı dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin 2005 yılının 3, 6 ve 9 aylık döneme ilişkin mali tablolarının Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri X, No:25 sayılı Tebliği uyarınca hazırlandığı, 31.12.2005 tarihli malî tablolarının ise Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) esas alınarak hazırlandığı, Sermaye Piyasası Kurulu'nun 05.05.2006 tarih ve 7484 sayılı kararı ile, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, 2005 yılının 3,6 ve 9 aylık dönemlerine ilişkin finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri XI, No:25 sayılı Tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenmesine, yeniden düzenlenecek 31.12.2005 tarihli finansal tabloların İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Sermaye Piyasası Kurulu'na gönderilmesine ve ivedilikle şirket genel kurulu onayına sunulmasına karar verildiği, bu işlemin iptali istemiyle Mahkeme'nin 2006/1396 esasına kayıtlı davanın açıldığı, anılan davada yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verildiği, bu karara yapılan itirazın Ankara Bölge idare Mahkemesi'nce reddedildiği, davalı idarenin 03.08.2006 tarih ve 13999 sayılı yazısı ile 31.12.2005 tarihli malî tabloların Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri X, No:25 sayılı Tebliğine uygun olarak hazırlanıp gönderilmesinin istenildiği, davacı şirketin adlî yargıda şirket genel kurulunun iptali istemiyle açılan davanın sonuçlanmasının beklenilmesi isteminin davalı idarece reddedilmesine rağmen gereğinin yerine getirilmemesi nedeniyle davalı idarece şirket malî tablolarının re'sen düzenlenerek 15.08.2006 tarihli İMKB bülteninde yayımlandığı, davacı şirketin davalı idarenin 05.05.2006 tarih ve 7484 sayılı işleminin iptali istemiyle açtığı davada, yürütmenin durdurulması isteminin reddedilmiş olması karşısında davalı idarenin kamunun doğru ve sürekli aydınlatılması amacıyla işlem tesis edebileceği açık olduğundan, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal raporlarının re'sen düzenlenerek yayımlanmasında hukuka aykırılık bulunmadığı, davacının, şirket kârının tamamının dağıtılacağı izlenimi yarattığı iddiasının da yerinde bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 11. İdare Mahkemesi'nin 25.06.2007 tarih ve E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararında, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, temyiz istemi yerinde görülmeyerek anılan Mahkeme kararının onanmasına‘’ karar vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

II- Davacılar Ş.C.U., M.A.M., A.C.Ö., C.Ç., D.K., E.O.O., H.C.K., O.N.Ö. vekili dava dilekçesinde özetle; Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 20.10.2006 gün, 46/1299 sayılı toplantısında,

‘’… Kurulumuzun Seri:XI, No:25 sayılı Tebliği esas alınarak düzenlenmesi gereken Ereğli Demir Çelik Fabrikaları T.A.Ş.nin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının 31.03.2005, 30.06.2005, 30.09.2005 tarihli finansal tablolarının düzenlenmesinde esas alınan standartlara uygun olarak düzenlenmemesi ve ilan edilmek üzere İMKB ye gönderilmemesi fiiline ilişkin olarak,

Şirket yönetim kurulu üyesi M.K. hakkında şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının UFRS ne göre hazırlanmasına karşı olduğu iradesi dikkate alınarak herhangi bir işlem yapılmamasının,

Şirket yönetim kurulu başkanı Ş.C.U., başkan vekili murahhas üye M. Aydın Müderrisoğlu ve üyeler A.C.Ö., C.Ç., E. Oktay Okur, D.K., H.C.K. ve O.N.Ö. hakkında SPK.nun 47/A maddesi uyarınca her biri için ayrı ayrı olmak üzere 21.960 TL idari para cezası uygulanmasına’’ karar verildiğini, bu karara istinaden;

Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ş.C.U. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2050.20556 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının, Yönetim Kurulu Başkan vekili M.A.M. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2049.20555 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi O.N.Ö. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2048.20554 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi A.C.Ö.hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2047.20553 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi C.Ç. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2046.20552 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi E.O.O. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2045.20551 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının, Yönetim Kurulu Üyesi D.K. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2044.20550 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi C.K. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2043.20549 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının tanzim edildiğini belirterek, SPK’nın 02.11.2006 tarih ve B.02.1.SPK.0.13-2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı idarî para cezalarının kaldırılması istemiyle 15.11.2006 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesi: 10.01.2007 gün, Müteferrik No:2006/1480 sayı ile özetle, 5560 sayılı Kanun’un 31.maddesi gereğince 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3.maddesinin ‘’ bu Kanun’un; a) idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde b) diğer genel hükümleri idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanır ‘’ şeklinde değiştirildiğini ve bu değişiklikten sonra ilgili kanunda özel olarak sulh ceza mahkemelerinin görevli olarak belirtilmediği durumlarda idari para cezalarına karşı açılan davalarda idari yargının görevli olduğunun açık ve kesin olarak belirlendiğini, dolayısıyla idari para cezalarında idari yargının görevli olduğunu belirterek, davanın idari yargının görev alanına girdiğinden bahisle görevsizlik kararı vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Davacı vekilleri, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 14. İdare Mahkemesi: 8.3.2007 gün ve E:2007/869 sayı ile özetle, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 2’inci maddesinde kabahat deyiminden; kanunun, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlığın anlaşılacağını; 16’ncı maddesinin (l)’inci fıkrasında kabahatler karşılığında uygulanacak olan idarî yaptırımların, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibaret olduğunu; 27’nci maddesinin (l)’inci fıkrasında da “idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir” hükmüne yer verildiğini, aynı Kanun’un (5560 sayılı Kanun’un 3l’inci maddesiyle değişik) 3’üncü madde hükmünde de “(1) Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır” düzenlemesinin bulunduğunu; diğer taraftan 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun “İdari para cezaları” başlıklı 47/A maddesinde “Bu Kanun’a dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurul’ca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket ettiği tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişiler hakkında gerekçesi belirtilmek suretiyle Kurul tarafından 2 milyar liradan 10 milyar liraya kadar para cezası verilir” düzenlemesinin bulunduğunu, fakat bu idarî yaptırım kararına karşı yapılacak yargısal başvuru yolunda görevli yargı merciinin idare mahkemeleri ya da idarî yargı yerleri olduğuna ilişkin bir hüküm bulunmadığını; Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu düzenlemeye istinaden tesis edeceği idarî para cezalarına dair kararlarına karşı idarî yargı yerlerinin görevli olduğu yönünde başka kanunlarda da herhangi bir düzenlemenin yapılmadığını; 5326 sayılı Kanun ile 2499 sayılı Kanun’un bu hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 2499 sayılı Kanun’un 47/A maddesinin, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü fiilin kabahat deyimine girdiğini, bu kabahat fiili karşılığında öngörülen idarî para cezalarının idari yaptırımın türlerinden biri olduğunu, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 2499 sayılı Kanun’a göre verilen idari yaptırım kararlarına karşı açıkça idarî yargı yerlerine başvurulabileceği yönünde bir düzenleme bulunmadığından, 5326 sayılı Kanun’un 27/(1) hükmü gereğince bu konuda görevli yargı yerinin Sulh Ceza Mahkemesi olduğu sonucu çıkarıldığını belirterek, 2247 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesi uyarınca, bakılan davada görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına karar vermiştir.

Uyuşmazlık Mahkemesi: 26.12.2007 gün, E:2007/150, K:2007 / 371 sayı ile özetle, İdari para cezalarının 5326 sayılı Kanun’un 16.maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğunu, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediğini, bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanunla Değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezalarına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanun’un 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi: 07.07.2009 gün, Müteferrik No:2006/1480 sayı ile, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin adli yargının görevli olduğuna dair vermiş olduğu kararı üzerine dosyayı yeniden ele almış ve özetle, her ne kadar SPK nın 20.10.2006 tarih ve 46/1299 sayılı toplantısında alman idari para ceza verilmesine ilişkin karara istinaden 02.11.2006 tarih ve B.02.1.SPK.0.13-2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı kararlar ile Ereğli Demirçelik Aş nin 31.12.2005 tarihli 12 aylık mali tablolarının UFRS ye göre düzenlenmesinde SPK dan görüş alınmadığı gerekçesiyle ve 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi gereğince yönetim kurulu başkan, başkan vekili ve üyelerine 10.980 TL idari para cezası verilmiş ise de, Sermaye Piyasası Kurulunun Seri XI No:29 sayılı tebliğinin 5.maddesinde “ işletmeler Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslar arası Muhasebe Standartlarını uygularlar ve finansal tabloların Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) göre hazırlandığı husussuna dipnotlarda yer verirler” şeklinde düzenleme yapıldığını, bu nedenle Ereğli Demirçelik AŞ nin 31.12.2005 tarihli 12 aylık mali tablolarının UFRS ye göre düzenlenmesine ilişkin olarak SPK dan görüş almasına gerek olmadığını, bu nedenle verilen cezanın hukuka aykırı olduğunu belirterek itirazın kabulüne, SPK nın 20.10.2006 tarih ve 46/1299 sayılı toplantısında alınan idari para cezası verilmesine ilişkin karara istinaden 02.11.2006 tarih ve B.02.1.SPK.0.13- 2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı idari para cezalarının iptaline karar verilmiştir.

Bu karara karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Ankara 3.Ağır Ceza Mahkemesi: 10.08.2009 gün, Değişik İş No: 2009/320 sayı ile, itirazın reddine karar vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNDEN İSTEK:

Davacı vekili; Sermaye Piyasası Kurulu’nun, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’nin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarını, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re’sen düzenleyerek, İMKB ve Kurullarına gönderilmesine ilişkin işleminin iptali istemiyle anılan Şirket tarafından, Sermaye Piyasası Kurulu aleyhine açılan davada, Ankara 11.İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 gün, E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiğini, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire’nin 12.05.2010 gün, E:2007/13724, K:2010/3985 sayılı kararı ile hükmün bozulmasına karar verildiğini, bu karara karşı yapılan karar düzeltme başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire’nin 30.05.2012 gün, E:2010/4405, K:2012/1352 sayılı kararı ile karar düzeltme talebinin kabulüne ve mahkeme hükmünün onanmasına karar verilerek kararın kesinleştiğini, bu arada, SPK’nun 02.11.2006 tarihinde aldığı karar ile, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’nin tüm yöneticilerine, 31.12.2005 tarihli mali tabloların UFRS’ye göre hazırlanmasının hukuka aykırı olduğu, bu tabloların SPK’nun 25 sayılı Tebliği’ne göre yeniden tanzim edilmesi gerektiği, oysa buna ilişkin Kurul kararlarına riayet edilmediği gerekçeleriyle idari para cezası uygulanması üzerine, bu para cezasının hukuka aykırı olduğundan bahisle iptali istemiyle Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesi nezdinde itiraz edildiğini, bu itiraz üzerine Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün, Müteferrik No:2006/1480 sayılı kararı ile itirazın kabul edilerek idari para cezalarının iptaline karar verildiğini, bu karara karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 10.08.2009 gün, Değişik İş No:2009/320 sayılı kararı ile itirazın reddine karar verilerek kararın kesinleştiğini, sonuç itibariyle Ankara 11.İdare Mahkemesi’nce ve Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nce aynı konuya ilişkin olarak verilen ve kesinleşen farklı kararların bulunduğunu, bu kararların özü itibariyle davacı şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablolarının davacı şirket tarafından SPK mevzuatına uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususunda olduğunu, bu iki ayrı kararın birbiriyle çeliştiğini, bu çelişkinin varlığı sebebiyle davacı şirketin mali tablolarının kesinleşemediğini ve bu tablolarla ortaya çıkan hakların kullanılmasının, bunlardan istifade edilmesinin olanaksız olduğunu belirterek, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 gün, E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararının kaldırılarak Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün, Müt.no: 2006/1480 sayılı kararının benimsenmesi suretiyle hüküm uyuşmazlığının giderilmesine karar verilmesi istemiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvuruda bulunmuştur.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasanın 24. ve 16. maddelerine göre ilgili Başsavcıların yazılı düşünceleri istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

‘’ … Adli ve idari yargı kararları arasında oluştuğu ileri sürülen hüküm uyuşmazlığının çözümü için öncelikle, hüküm uyuşmazlığının oluşup oluşmadığının belirlenmesi gerekir.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanun’un 2592 sayılı Kanun ile değişik 24’üncü maddesinin birinci fıkrasında, “1 nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığı kabul edilir.” Hükmü yer almaktadır.

Anılan hükme göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için:

Uyuşmazlık yaratan hükümlerin, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından verilmesi,

Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

Her iki kararın da kesinleşmiş olması,

Kararlarda davanın esasının hükme bağlanması,

Kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması,

Koşullarının birlikte gerçekleşmesi aranmaktadır.

Hüküm uyuşmazlığı bulunduğu ileri sürülen kararların incelenmesinden, ortada, adli ve idari yargı yerlerince verilmiş ve yasa yollarına başvurularak kesinleşmiş kararlar oldukları her iki kararda da davanın esasının hükme bağlandığı; Sermaye Piyasası Kurulu yönünden, taraflarından en az birinin de aynı olduğu anlaşılmıştır.

Davalar sebep ve konu yönünden incelendiğinde;

İdari Yargı Yerinde Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 gün ve E:2006/2548, K.2007/1071 sayılı kararıyla, Şirketin UFRS uyarınca hazırlanarak kamuoyuna duyurulan 31.12.2005 tarihli malî tabloları nedeniyle, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 22/h ve 46/e maddesi uyarınca, tedbir almak ve kamuoyunun doğru bilgilendirmek amacıyla Şirketin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarının, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re’sen düzenlenmesine ilişkin, dava konusu Sermaye Piyasası Kurulu işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine;

Adli Yargı Yerinde ise Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararıyla; Şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının Seri X, No:25 sayılı Tebliğ uyarınca yeniden hazırlanarak ilan edilmek üzere İMKB’ye gönderilmemesi üzerine, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi uyarınca; Kurul düzenlemelerine, genel ve özel nitelikli kararlarına uyma yükümlülüğüne aykırı hareket ettikleri nedeniyle (yönetim kurulu üyesi M.K. hariç) Şirket yönetim kurulu başkanı ve üyelerine, davaya konu idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin iptaline karar verildiği;

İdare Mahkemesinde bakılan davanın konusunu, Şirketin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarının, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re’sen düzenlenmesine ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu işlemi oluştururken, adli yargıdaki davanın konusunun, idari para cezası olduğu, iki uyuşmazlık arasında, Şirketin mali tablolar yönüyle bir ilgi bulunmakla beraber, aynı konu ve sebebe dayanmayan söz konusu adli ve idari yargı kararları arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Şirket vekili tarafından; anılan kararlarda 31.12.2005 tarihli mali tablolarının mevzuata uygunluğu konusunda çelişki olduğu, bu çelişkinin varlığı sebebiyle Şirket mali tablolarının kesinleşmediği, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamadığı ileri sürülmüş ise de; 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin iptali yolundaki Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararının gerekçesi yada iptal hükmünün, Şirketin mali tablolarının kesinleşmesi, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamamasıyla ilişkilendirilmesi söz konusu olamayacağı gibi, bu kararlardan birinin diğerinin uygulanmasına engel teşkil etmediğinden, kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşulunun da geçekleşmediği açıktır.’’ Demek suretiyle Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 gün ve E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararı ile Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararı arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığından bahisle, başvurunun reddine karar verilmesi gerekeceğine yönelik düşünce vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI:

‘’ … 2247 sayılı Kanun’un 24. maddesinde belirtilen hüküm uyuşmazlığının oluşabilmesi için, yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması gerekmektedir.

Olayda, hüküm uyuşmazlığına konu edilen kararlardan Ankara 11. İdare Mahkemesinin 25/06/2007 tarih ve 2006/2548 E, 2007/1071 K sayılı kararı ile SPK’nun mali tabloların hazırlanması konusunda yayımlanan tebliğlere uyulması ve yeniden IMKB ve SPKya bildirimlerin buna uygun yapılmasına ilişkin işleminin hukuka uygun olduğuna karar verilerek, iptal davasının reddedildiği; Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 07/07/2009 gün ve 2006/1480 Müt. sayılı kararı ile ise, SPK mevzuatına uygun işlem yapılmaması nedeniyle Şirket Yönetim Kurulunun bir kısım üyelerine verilen idari para cezasının SPK mevzuatında Şirketlerin mali tablo hazırlama sistemlerini seçimde SPK’dan görüş alma zorunlulukları bulunmadı gerekçesi ile iptaline karar verilmiştir.

Her iki yargı yerinde açılan ve kesinleşen davalarda, taraflardan en az birisinin aynı olma koşulu uygun ise de, idari yargı yerinde açılan iptal davasında, sermaye şirketleri üzerinde denetin ve düzenleyici işlem yapma yetkisine sahip olan SPK işleminin hukuka uygunluğunun denetlenerek, hukuka uygun olduğuna karar verildiği; adli yargı yerinde verilen kararda ise, idari para cezasına itirazın değerlendirilerek, idari para cezası vermek için gereken koşulların bulunmadığı değerlendirilip, idari para cezalarının iptal edildiği, bu yönleri ile her iki yargı yerindeki davaların konu ve sebeplerinin aynı olmadığı gibi, bu davalar nedeniyle verilen kararlar sonucu bir hakkın yerine getirilmesinin imkansız hale gelme koşulunun da bulunmadığı anlaşılmaktadır. Zira idari yargı yerinde verilen karar sonucu, SPK’nun işleminin hukuka uygunluğu kesinleşmiş yargı kararı ile ortaya konulmuş, davacı Şirketin bu karara uyma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. İdari para cezasının iptal edilmiş olmasının benzer mevzuat ve hukuki gerekçelerden kaynaklanması, davaların konu ve sebeplerinin farklı olması karşısında, idari yargı kararının yerine getirilmesi konusunda çelişki yarattığı söylenemeyecektir.’’ Demek suretiyle Ankara 11. İdare Mahkemesinin 25/06/2007 gün, E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararı ile Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 07.07.2009 gün, 2006/1480 Müt. sayılı kararı arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığından bahisle, başvurunun reddine karar verilmesi gerekeceğine yönelik düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un “Mahkemenin görevi” başlığını taşıyan 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir” denilmiş; 24. Maddesinde (Değişik birinci fıkra: 21/1/1982 – 2592/7 md.) ise, 1 nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığının kabul edileceği belirtilmiştir.

Anılan hükme göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için:

a) Uyuşmazlık yaratan hükümlerin, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından verilmesi,

b) Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

c) Her iki kararın da kesinleşmiş olması,

d) Kararlarda davanın esasının hükme bağlanması,

e) Kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşullarının birlikte gerçekleşmesi aranmaktadır.

Hüküm uyuşmazlığı bulunduğu ileri sürülen adli ve idari yargı kararlarının incelenmesinden; ortada adli ve idari yargı yerlerince verilmiş ve kesinleşmiş kararlar bulunduğu; davaların taraflarından en az birinin (T.C.Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu) aynı olduğu anlaşılmaktadır.

Kararlarda işin esasının hükme bağlanmasının incelenmesi:

Sermaye Piyasası Kurulu’nun, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’ nin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarını, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re’sen düzenleyerek, İMKB ve Kurullarına gönderilmesine ilişkin işleminin iptali istemiyle anılan Şirket tarafından, Sermaye Piyasası Kurulu aleyhine açılan davada, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 gün ve E:2006/2548, K.2007/1071 sayılı kararıyla davanın reddine karar vermiş olup, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire 12.05.2010 gün, E:2007/13724, K:2010/3985 sayı ile hükmün bozulmasına karar vermiş, bu karara karşı yapılan karar düzeltme başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire’nin 30.05.2012 gün, E:2010/4405, K:2012/1352 sayılı kararı ile karar düzeltme talebinin kabulüne ve mahkeme hükmünün onanmasına karar verilmiş ve karar kesinleşmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun 20.10.2006 gün, 46/1299 sayılı toplantısında alınan idari para cezası verilmesine ilişkin karara istinaden Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.nin yönetim kurulu başkan ve üyeleri olan davacılar Ş. C.U., M.A.M., A.C.Ö., C.Ç., D.K., E.O.O., H.C.K., O.N.Ö.’e idari para cezası verilmesine ilişkin 02.11.2006 gün ve B.02.1.SPK.0.13- 2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı kararların iptali istemiyle yapılan başvuruda Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi 07.07.2009 gün, Müt.No:2006/1480 sayı ile itirazın kabulü ile idari para cezalarının iptaline karar vermiş, bu karara kaşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Ankara 3.Ağır Ceza Mahkemesi 10.08.20009 gün, Değişik İş No:2009/320 sayı ile itirazın reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Konu ve dava sebebinin aynı olup olmadığının incelenmesi:

İdari Yargı Yerinde, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 25.06.2007 gün ve E:2006/2548, K:2007/1071 sayılı kararıyla, Sermaye Piyasası Kurulu’nun, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’ nin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarını, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re’sen düzenleyerek, İMKB ve Kurullarına gönderilmesine ilişkin işleminin iptali istemiyle açılan davada, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal raporlarını seri XI, no:25 sayılı kurul kararları gereğince yeniden düzenleyerek ilan etmemesi nedeniyle davacı şirket ve ilgili bağımsız denetim kuruluşunca Kurula gönderilen bilgiler çerçevesinde Kurulun yasa hükümlerince öngörülen yetkisine istinaden tesis ettiğini belirttiği dava konusu işlemde hukuka aykırılık olmadığından, ayrıca davacı idarece resen tanzim edilip, ilan edilen finansal tablo şirketin daha önce yaptığı muhasebe sistemine göre beyan ettiği dönem net karı ile ilgili denetim şirketince davalı idareye bildirilen seri XI, no:25 sayılı tebliğe göre düzenlenen tabloda arasındaki dönem net kar ve hisse başına düşen kazanç miktarlarının belirtilmesinden ibaret olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiş ve karar kesinleşmiştir.

Adli Yargı Yerinde, Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt. No:2006/1480 sayılı kararıyla, şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının Seri XI, No:25 sayılı Tebliğ uyarınca yeniden hazırlanarak ilan edilmek üzere İMKB ‘ye gönderilmemesi üzerine, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca; Kurul düzenlemelerine, genel ve özel nitelikli kararlarına uyma yükümlülüğüne aykırı hareket ettikleri gerekçesiyle davacılara idari para cezası verilmesine ilişkin kararların, Sermaye Piyasası Kurulu’nun seri XI, no:29 sayılı Tebliğinin 5.maddesinde ‘’İşletmeler Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslar arası Muhasebe Standartlarını uygularlar ve finansal tabloların Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarına göre hazırlandığı hususuna dipnotlarda yer verirler’’ şeklindeki düzenleme nedeniyle Ereğli Demirçelik AŞ.nin 31.12.2005 tarihli 12 aylık mali tablolarının UFRS ye göre düzenlenmesine ilişkin olarak SPK dan görüş almasına gerek olmadığından bahisle, hukuka aykırı olduklarını belirterek itirazın kabulü ile idari para cezalarına ilişkin kararların iptaline karar verildiği ve kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.

Öte yandan Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 7.7.2009 tarihli kararına esas alınan Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: XI, No:29 Sayılı Tebliği’nin 9 Nisan 2008 tarih ve 26842 Sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı, davalı SPK’ca tesis edilen 2.11.2006 tarihli idari para cezalarının dayanağının ise 15.1.2003 tarih ve 25280 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Seri: XI, No:25 Sayılı Tebliğe aykırılık iddiası olduğu, Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin idari para cezalarının tesis edildiği tarihteki değil, karar verdiği tarihte yürürlükte olan Tebliği esas aldığı anlaşılmaktadır.

İdare Mahkemesinde bakılan davanın konusunu, Şirketin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarının, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re’sen düzenlenmesine ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu işlemi oluştururken, adli yargıdaki davanın konusunu, idari para cezası olduğu, iki uyuşmazlık arasında, Şirketin mali tablolar yönüyle bir ilgi bulunmakla beraber, aynı konu ve sebebe dayanmayan söz konusu adli ve idari yargı kararları arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan; şirket vekili tarafından, anılan kararlarda 31.12.2005 tarihli mali tablolarının mevzuata uygunluğu konusunda çelişki olduğu, bu çelişkinin varlığı sebebiyle Şirket mali tablolarının kesinleşmediği, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamadığı ileri sürülmüş ise de; 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin iptali yolundaki Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararının gerekçesi yada iptal hükmünün, Şirketin mali tablolarının kesinleşmesi, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamamasıyla ilişkilendirilmesi söz konusu olamayacağı gibi, bu kararlardan birinin diğerinin uygulanmasına engel teşkil etmediğinden, kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşulunun da geçekleşmediği açıktır.

Açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Yasanın 24. maddesinde öngörülen “konu ve dava sebebinin aynı olması”, “hakkın yerine getirilmesinin imkansız bulunması” koşullarını taşımayan başvurunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde öngörülen “konu ve dava sebebinin aynı olması”, “hakkın yerine getirilmesinin imkansız bulunması” koşullarını taşımayan BAŞVURUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

2-ESAS NO : 2013/64

KARAR NO: 2013/1755

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi

İsteminde Bulunan (Davacı) : ADLİ YARGIDA

: 1- Ş.C.U., 2- M.A.M., 3- A.C.Ö., 4-C.Ç. 5- D.K., 6- E.O.O., 7- H.C.K., 8- O.N.Ö.

Vekilleri : Av. M.G. & Av. B.K.

İDARİ YARGIDA

: Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T. A. Ş

Vekilleri : Av. M. S.Ç. & Av. C.A.

Karşı Taraf (Davalı) : T.C. Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu

Vekili : Av. G.A. – (İdari Yargıda)

O L A Y : I-Davacı Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş vekili 26.05.2006 tarihli dava dilekçesinde özetle; Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 05.05.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13-855-7484 sayılı kararı ile,

‘’... Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. (Şirket)’nin dönem sonu itibarı ile yıl içinde uyguladığı muhasebe standardı seti (Seri: XI No: 25) yerine yeni bir muhasebe standardı seti ile (UMS/UFRS) finansal tablolarını düzenlediği ve bu değişikliğin dönem karına etkisinin önemli tutarda (152.329.914 TL) olduğu, ayrıca 2005 yılı 3, 6, ve 9 aylık finansal tablolarında dikkate alınmayan ve 2005 yılı karını 43.595.953 TL tutarında azaltan gider tahakkuku uygulamasına gidildiği göz önünde bulundurularak, kamunun doğru bilgilendirilmesini teminen, 31.12.2005 tarihli finansal tabloların yıl içinde uygulanan muhasebe standartları setine göre yeniden düzenlenerek ilan edilmesine ve ivedilikle Şirket genel kurulunun onayına sunulmasına

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile A. Holding AŞ. arasında yapılan şirketiniz paylarının satışına ilişkin sözleşmede yer alan kar dağıtımına ilişkin hükümler hakkında özel durum açıklaması yapılmaması nedeniyle, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. (Şirket)’nin sermaye piyasası mevzuatına uyum konusunda uyarılmasına ‘’ karar verildiğini belirterek, SPK’nın 2006/20 sayılı Haftalık Bülteni’nde yer alan ve davacıya 08.05.2006 tarihinde tebliğ edilmiş olan 05.05.2006 tarih ve 02.SPK.0.13-855-7484 sayılı işlemin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmış olup, dava dilekçesi Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin E:2006/1396 sırasına kaydedilmiştir.

Davacı Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T. A. Ş vekili, 10.10.2006 tarihli dava dilekçesinde özetle, SPK.nun davacı şirkete ait 31.12.2005 tarihli mali tabloların resen yeniden tanzim edilmesine ilişkin olup, 15.08.2006 tarihinde duyurulan işleminin iptali isteminde bulunmuş olup, dava dilekçesi Ankara 10. İdare Mahkemesi’nin E:2006/2491 sırasına kaydedilmiş, bu davanın Ankara 11. İdare Mahkemesi’nde görülmekte olan E:2006/1396 sayılı dosyası ile bağlantısı bulunduğundan bahisle Ankara Bölge İdare Mahkemesine yapılan başvuru neticesinde, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 08.11.2006 gün, E:2006/6851, K:2006/6674 sayı ile, Ankara 10. İdare Mahkemesi’nin E:2006/2491 sayılı dosyası ile Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin E:2006/1396 sayılı dosyası arasında bağlantının varlığına, davalara bakmak üzere Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin yetkili kılınmasına karar vermiştir.

Ankara 11. İdare Mahkemesi: 13.07.2006 gün, E:2006/1396 sayı ile özetle, davacı vekilinin yürütmenin durdurulması talebinin reddine karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine, Ankara Bölge İdare Mahkemesi; 20.07.2006 gün, Y.D. İtiraz No:2006/2696 sayı ile özetle, itirazın reddine karar vermiştir.

Ankara 11. İdare Mahkemesi: 29.03.2007 gün, E:2006/1396, K:2007/494 sayı ile özetle; ‘’ … 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15. maddesinde, “..., Kurul, yasalardan kaynaklanan yükümlülüklerin doğruluk incelemesi dahil bilanço ve gelir tablolarını denetleme ve düzeltmeye yetkilidir. Vergi Usul Kanununun vergi incelemesine ilişkin hükümleri saklıdır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esaslar Kurul tarafından belirlenir...”, Görev ve Yetkiler başlıklı 22. maddesinin (e) bendinde; “Kamunun zamanında yeterli ve doğru olarak aydınlatılmasını sağlamak amacıyla, genel ve özel nitelikte kararlar almak ve her türlü mali tablo ve raporlar ile bunların bağımsız denetimlerinin, sermaye piyasası araçlarının halka arzında yayımlanacak izahname ve sirkülerin ve araçların değerlerini etkileyecek önemli bilgilerin kapsamını,standartlarını ve ilan esaslarını tespit ve bu konularda tebliğler yayımlamak.” (h) bendinde; “Bu Kanun hükümleri gereğince elde ettiği veya kendisine tevdi edilen mali tablo ve raporlar ile diğer belgeleri incelemek, gerekli gördüğü hususlar hakkında ihraççı ve kurum denetçilerinden veya bağımsız denetçilerden ayrıca rapor istemek, elde ettiği sonuçları değerlendirmek, Kanunda belirtilen gerekli tedbirleri almak.” Sermaye Piyasası Kurulu’nun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

Ayrıca Sermaye Piyasası Kurulunca 2499 sayılı Kanunun 16 ve 22/e maddeleri uyarınca işletmeler tarafından düzenlenecek mali tablo ve raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin muhasebe ilke ve kurallarını belirlemek amacıyla çıkarılan ve

tarihinden sonra sona eren ilk ara mali tablolardan geçerli olmak üzere, yayımlandığı 15.11.2003 tarihinde yürürlüğe giren “Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında (Seri:XI, No: 25) sayılı tebliğde; muhasebe standartları, mali tabloların hazırlama amacı, mali tabloların önceki dönemlere ait olan mali tablolarla karşılaştırılabilir olması ve kapsamı, ara mali tabloların 3 er aylık dönemler itibariyle düzenleneceği ve muhasebe politikalarında yapılabilecek değişiklikler kurala bağlanmış ve bu tebliğe 01.01.2005 tarihinden itibaren “geçerli olmak üzere (Seri: XI, No: 27) seri sayılı tebliğ ile eklenen ek 1. maddede; “Mali tablo ve rapor ile dipnot formatları dahil bu tebliğin 5. maddesi uyarınca Kurulca yayımlanan muhasebe standartları açıklamaları saklı olmak üzere, işletmelerin Uluslararası Finansal Raporlama Standartları uygulamaları; bu Tebliğde öngörülen düzenleme ve ilan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hükmündedir. İlk uygulama yılında mali tabloların bağımsız denetimine ilişkin hükümler saklıdır” hükmüne yer verilmiştir.

2499 sayılı Kanunla tanınan yetkiye istinaden Sermaye Piyasası Kurulunca 31.03.2004 tarihi itibariyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) göre de mali tablolar düzenlenebileceği kabul edilmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun 05.05.2006 günlü 21/526 sayılı ilke kararıyla da; “Ortaklarca finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan muhasebe standardı setlerinin kural olarak hesap dönemi başı itibari ile uygulamaya konulup tam dönem boyunca değiştirilmemesi esastır. Muhasebe standardı setinin yıllık hesap dönemi başında kamuya açıklanmak ve genel kurul onayı alınmak suretiyle değiştirilebilmesi (Kurulumuzun Seri XI, No: 25 tebliği yerine, Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları uyarınca finansal tablo hazırlanması vb.) mümkündür.

Haklı gerekçelerin varlığı halinde muhasebe standartları setinin yıllık hesap döneminin ilk 3 ayından sonra değiştirilebilmesi için gerçekleştirilecek değişikliğin finansal tablolar üzerindeki olası tüm etkilerinin kamuya açıklanması ve genel kurul onayı ile Kurulumuzun izninin alınması gerekmektedir.” yönünde karar alınmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden,Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 06.04.2005 tarihli 2005/47 sayılı kararıyla Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları Türk Anonim Şirketi (Erdemir T.A.Ş.) sermayesinin %46,12 oranındaki Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait hisselerinin “blok satış” yolu ile özelleştirilmesine karar verildiği, sözkonusu hisselerin ihale ile OYAK’ın kurduğu A. Holding A.Ş.’ye devredildiği, bu şirketin ihale bedelini ödemek için aralarında yabancı bankalarında bulunduğu bir grup bankadan kredi temin ettiği ve kredi veren kuruluşlara Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) uygun olarak hazırladığı mali tabloları sunmak zorunda olduğundan bahisle 02.03.2006 tarihinde Sermaye Piyasası Kuruluna başvurarak izin talep edildiği, SPK’nun 07.03.2006 tarih 3482 sayılı yazısıyla işletmelerin yürürlükteki düzenlemeler uyarınca mali tablolarını izin almadan da UFRS’ya göre hazırlayabileceklerinin bildirildiği, şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablosu UFRS sistemine göre hazırlanarak kamuya duyurulduğu, Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca, Erdemir’in 01.01.2005 - 30.09.2005 döneme ilişkin 9 aylık net kararının 347.294.543,00 YTL olarak açıklandığı, 31.12.2005 tarihi itibariyle düzenlenmiş ve bağımsız denetimden geçmiş, 01.01.2005 - 31.12.2005 dönemine ilişkin dönem karının ise 193.392.407,00 YTL olarak açıklandığı, karın %50’den fazla azaltıldığından bahisle sebebinin davacı şirketten sorulması üzerine şirketin 05.04.2006 tarihli cevabı yazısına SPK’dan izin alınarak mali tabloların UFRS’ye göre hazırlandığının bildirildiği, ÖİB’ca sözkonusu muhasebe standardı sistemi nedeniyle adı geçen şirketin karının azalması sebebiyle ciddi kamu zararına sebep olunduğunun SPK’ya bildirilmesi üzerine Sermaye Piyasası Kurulu’nca 05.05.2006 tarili 7484 sayılı işlemiyle, Ereğli Demir Çelik T.A.A.’nin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının 2005 yılının 3, 6 ve 9 aylık dönemlere ilişkin finansal tablolarının hazırlanmasında esas alınan Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri XI, No: 25 sayılı tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenmesi, yeniden düzenlenen 31.12.2005 tarihli finansal tabloların yayınlanmak üzere İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına ve Kurula gönderilmesi ve ivedilikle şirketin genel kurulunun onayına sunulmasına ilişkin karar verildiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden davacı şirketin 2005 yılı 3, 6 ve 9. dönemlere ilişkin mali tablolarının Ulusal Muhasebe Standartları (UMS) setine göre düzenlendiği, ancak 2005 yılı 12. dönem mali tablolarının ise kredi temin ettiği yabancı bankalara mali tablolarını UFRS’e göre sunmak zorunda olduğundan bahisle Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre hazırlayıp ilan ettiği, UFRS’e göre şirketin dağıtılabilecek kar miktarının önemli ölçüde uzatıldığı, her iki tabloya göre dönem karının farklı olduğunun adı geçen şirketçe de kabul edildiği, ancak bunun negatif şerefiyelerin muhasebeleştirilmesindeki farklılıktan kaynaklandığı, şirket öz kaynaklarında önemli bir artış yarattığı ve özelleştirme idaresinin karının artmasının aksine şirket özkaynaklarında artış yapan yöntemin tercih edilmesinin kamu yararına olduğu, kamu zararının söz konusu olmadığının ileri sürüldüğü görülmektedir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre işletmelerin seçecekleri muhasebe standartları konusunda Kuruldan izin almaları gerekmediği cihetle SPK’nun davacı şirkete yönelik 07.03.2006 tarihli yazısı aynı döneme (2005 yılı) ilişkin muhasebe standardı değişikliği yapılmasına izin verilmesi niteliğinde değerlendirilemez.

Sermaye piyasasında “mali tablolar” aracılığıyla kamunun yeterli ve doğru aydınlatılması sistemi, yatırım kararları için gerekli mali tablo ve rapor bilgilerinin hazırlanmasında muhasebe standartlarının kurularak mali tablo ve raporlarda standardizasyonunun sağlanması; bu şekilde hazırlanan mali tablo ve rapor bilgilerinin bağımsız denetimden geçirilerek güvenilir kılınması ve kamuya zamanında ve etkin şekilde açıklanmasını içeren bir süreci kapsar. Bu süreçte, kamunun doğru bilgiye ulaşmasının sağlanması bakımından, şirketlerin mali tablolarının aynı standarda göre düzenlenmeleri ve karşılaştırılabilir olmalarının büyük önem taşıdığı açıktır.

Sermaye piyasası alanındaki gelişmelerin hızı ve sürekliliği dikkate alınıp, sermaye piyasasına ilişkin genel çerçeve Sermaye Piyasası Kanunu ile çizmiş, ancak piyasadaki gelişmelere ilişkin güncelliğin sağlanması için ayrıntılı ve alt düzenlemeleri yapma yetkisi Kurul’a tanınmıştır. Söz konusu yetkiye dayalı olarak Kurul, kamunun aydınlatılmasını değişik Tebliğler ile düzenlemekte ve söz konusu Tebliğlerin uygulamasıyla ilgili olarak genel ve özel nitelikli kararlar almaktadır. Söz konusu Tebliğ hükümleri ile tasarruf sahipleri, ortaklar ve diğer ilgililerin yatırım kararlarını etkileyebilecek önemli olay ve gelişmeleri zamanında, tam, doğru ve eşit şekilde öğrenmelerinin sağlanmasının amaçlanması ve Kamunun aydınlatılması suretiyle sermaye piyasanın açıklık ve güven içinde işleyerek, yatırım kararlarının daha sağlıklı bir şekilde verilebilmesine olanak sağlaması gerektiği açıktır.

Öte yandan, yasaların tanıdığı yetkiye dayanılarak ilgili mercilerce tesis olunan düzenleyici işlemlerin, tesis olundukları tarihten sonraki durum ve işlemler hakkında uygulanması ve hüküm ifade etmesi gerektiği yolundaki hukukun genel ilkesi kamu (idare) hukuku alanında da geçerlidir. Buna göre, önceki Seri: XI, No: 25 sayılı tebliğin Ek: 1 maddesinin tanıdığı hakka istinaden zamanında meydana gelen ve sonuçlanmış bulunan başka bir ifade ile davacı yönünden sübjektif hak doğurmuş olan durum ve işlemlere sonradan çıkarılan düzenleyici işlem konumundaki ilke kararının uygulanması mümkün değildir. Bu şekilde bir uygulamanın, bağlayıcı mahiyetteki düzenleyici işlemlerin geriye yürümezliği, hukuk güvenliği ve hukuki belirlilik gibi ilkelere aykırılık oluşturacağında kuşku bulunmamakta olup, 2499 sayılı Yasanın kendisine tanıdığı yetkiye istinaden Sermaye Piyasası Kurulunca ortaklıklarca finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan muhasebe standardı setlerinin kural olarak hesap dönemi başı itibariyle uygulamaya konulup tüm dönem boyunca değiştirilmemesi yönünde karar alınması mümkündür. Dolayısıyla işlemin idari istikrar ve hukuki güvenlik ve belirlilik ilkesinin ihlal ettiği ileri sürülmekte ise de, dava konusu işlemin aynı tarihli ilke kararına istinaden alınmadığı, söz konusu ilke kararının aynı dönem içinde muhasebe standardı değişikliğine ilişkin esasları belirlediği açık olup, bu ilke kararı alınmadan önceki döneme ilişkin olarak davalı idarenin kamunun doğru, yeterli ve sürekli aydınlatılması için karar alma görevi ve yetkisi kapsamında, işlemin SPK’nun anılan hükmüne istinaden tesis edilmiş olması karşısında söz konusu iddiaya itibar edilmemiştir.

Bu durumda, davacı şirkete ait 2005 yılı mali tablolarının belli bir standarda ve karşılaştırılabilir şekilde hazırlanarak bir hesap dönemi süresince tek bir muhasebe standardı uygulanmasının kamunun sürekli, yeterli ve doğru aydınlatılabilmesi bakımından kamu yararına uygun olması yönüyle Sermaye Piyasası Kanunun un 15.ve 22. maddelerinin verdiği görev ve yetkiye dayanılarak ilgili şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablosunun da 2005 yılının 3, 6 ve 9.dönemlerinde esas alınan sisteme göre yeniden düzenlenip yayınlanmasına, İMKB ve SPK’a bildirilmesine ve ivedilikle şirket genel Kurulunun onayına sunulmasına ilişkin dava konu işlemde mevzuata ve kamu yararı yönünden hukuka aykırılık görülmemiştir. ‘’ demek suretiyle davanın reddine karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan yürütmenin durdurulması istemli temyiz başvurusu üzerine, Danıştay 13. Daire 04.12.2007 gün, E:2007/13762 sayı ile özetle, yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar vermiştir.

Danıştay 13. Daire 12.05.2010 gün, E:2007/13762, K:2010/3984 sayı ile özetle, ‘… Dava, davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, 2005 yılının 3,6 ve 9 aylık dönemlerine ilişkin finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri XI, No:25 sayılı Tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenmesi, yeniden düzenlenecek 31.12.2005 tarihli finansal tabloların İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve sermaye Piyasası Kurulu'na gönderilmesi ve ivedilikle şirket genel kurulu onayına sunulmasına ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu'nun 05.05.2006 tarih 7484 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, idare Mahkemesi'nce; Sermaye Piyasası Kanunu'nun 16. ve 22/e maddelerinde, işletmeler tarafından düzenlenecek malî tablo ve raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin muhasebe ilke ve kurallarını belirlemenin Sermaye Piyasası Kurulu'nun görev ve yetkileri arasında sayıldığı, anılan kurallara dayanılarak 15.11.2003 tarihinde yayımlanan Seri XI, No:25 sayılı Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ'de, muhasebe standartları, malî tabloların hazırlanma amacı, malî tabloların önceki dönemlerle karşılaştırılabilir olması ve kapsamı, ara malî tabloların 3 er aylık dönemler itibariyle düzenlenmesi ve muhasebe politikalarında yapılabilecek değişiklikler konusunda düzenleme yapıldığı, Tebliğ'in Seri XI, No:27 sayılı Tebliğ ile eklenen ve 01.01.2005 tarihinden itibaren geçerli olan ek 1. maddesinde, "Malî tablo ve rapor ile dipnot formatları dahil bu Tebliğ'in 5. maddesi uyarınca Kurulca yayımlanan muhasebe standartları açıklamaları saklı olmak üzere, işletmelerin Uluslararası Finansal Raporlama Standartları uygulamaları bu tebliğ'de öngörülen düzenleme ve ilân yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hükmündedir. İlk uygulama yılında malî tabloların bağımsız denetimine ilişkin hükümler saklıdır." kuralının getirildiği, Kurul'un 05.05.2006 tarih ve 21/256 sayılı ilke kararı ile de, ortaklıklarca finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan muhasebe standardı setlerinin kural olarak muhasebe hesap dönemi başı itibariyle uygulamaya konulup tam dönem boyunca değiştirilmemesinin esas olduğunun, muhasebe standardının yıllık hesap dönemi başında kamuya açıklanmak ve genel kurul onayı alınmak suretiyle değiştirilebilmesinin mümkün olduğunun, haklı gerekçelerin varlığı halinde muhasebe standartları setinin yıllık hesap döneminin ilk 3 ayından sonra değiştirilebilmesi için gerçekleştirilecek değişikliğin finansal tablolar üzerindeki tüm olası etkilerinin kamuya açıklanması ve genel kurul onayı ile Sermaye Piyasası Kurulu'nun onayının alınması gerektiğinin belirtildiği, dava dosyasının incelenmesinden, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 06.04.2005 tarih ve 2005/47 sayılı kararı ile davacı şirketin %46,12 oranındaki hisselerinin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesine karar verildiği, yapılan ihale sonucu anılan hisselerin A. Holding A.Ş.'ye devredildiği, bu şirketin ihale bedelini ödemek için aralarında yabancı bankaların da bulunduğu bir grup bankadan kredi temin etmek için kredi veren kuruluşlara UFRS'ye uygun hazırlanmış finansal tabloları sunmak zorunda olduğundan bahisle 02.03.2006 tarihinde davalı idareye başvurduğu, davalı idarenin 07.03.2006 tarih ve 3482 sayılı yazısı ile işletmelerin yürürlükteki düzenlemeler uyarınca izin almadan da malî tablolarını UFRS'ye göre hazırlayabileceklerinin bildirildiği, 31.12.2005 tarihli malî tabloların bu muhasebe standardına göre hazırlanarak kamuya duyurulduğu, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nca, şirketin, 01.01.2005-30.09.2005 dönemi net kârının 347.294.543,-TL olarak açıklandığı, 01.01.2005-31.12.2005 dönemi kârının ise 193.392.407,-TL olarak açıklandığı, kârın % 50'den fazla azaltıldığından bahisle sebebinin davacı şirketten sorulduğu, davacı şirketçe UFRS'ye göre hazırlandığının bildirildiği, bu durumun davalı idareye bildirilmesi üzerine de dava konusu işlemin tesis edildiği, 07.03.2006 tarihli davalı idare yazısının izin olarak nitelendirilemeyeceği, davalı idarenin aynı tarihli ilke kararının dava konusu işlemin tesisine dayanak alınmadığı, davalı idarece kamunun doğru, yeterli ve sürekli aydınlatılması için karar alma görev ve yetkisi kapsamında işlem tesis edildiği, davacı şirkete ait 2005 yılı malî tablolarının belli bir standarda göre ve karşılaştırılabilir şekilde hazırlanarak bir hesap dönemi süresince tek bir muhasebe standardı uygulanmasının istenilmesinin kamunun sürekli, yeterli ve doğru aydınlatılabilmesi yönünden kamu yararına uygun olması nedeniyle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu Ankara 11. İdare Mahkemesi'nin 29.03.2007 tarih ve E:2006/1396, K:2007/494 sayılı kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan Mahkeme kararının onanmasına ‘’ karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan Karar Düzeltme talebi üzerine, Danıştay 13. Daire 06.06.2012 gün, E:2010/4196, K:2012/1499 sayı ile özetle, karar düzeltme isteminin reddine karar vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

II- Davacılar Ş.C.U., M.A.M., A.C.Ö., C.Ç., D.K., E.O.O., H.C.K., O.N.Ö. vekili 15.11.2006 tarihli dava dilekçesinde özetle; Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 20.10.2006 gün, 46/1299 sayılı toplantısında,

Şirket yönetim kurulu başkanı Ş.C.U., başkan vekili murahhas üye M.A.M. ve üyeler A.C.Ö., C.Ç., E. Oktay Okur, D.K., H.C.K. ve O.N.Ö. hakkında SPK.nun 47/A maddesi uyarınca her biri için ayrı ayrı olmak üzere 21.960 TL idari para cezası uygulanmasına’’ karar verildiğini, bu karara istinaden;

Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ş.C.U. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2050.20556 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının, Yönetim Kurulu Başkan vekili M.A.M. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2049.20555 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi O.N.Ö. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2048.20554 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi A.C.Ö. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2047.20553 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi C.Ç. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2046.20552 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi E.O.O. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2045.20551 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının, Yönetim Kurulu Üyesi D.K. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2044.20550 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının,Yönetim Kurulu Üyesi C.K. hakkında, Başbakanlık Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02.11.2006 gün, B.02.1.SPK.0.13.2043.20549 sayılı yazısı ile, 10.980 TL tutarındaki idari para cezası tutanağının tanzim edildiğini belirterek, SPK’nın 02.11.2006 tarih ve B.02.1.SPK.0.13-2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı idarî para cezalarının kaldırılması istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davacı vekilleri, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 14. İdare Mahkemesi: 8.3.2007 gün ve E:2007/869 sayı ile özetle, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 2'inci maddesinde kabahat deyiminden; kanunun, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlığın anlaşılacağını; 16'ncı maddesinin (l)'inci fıkrasında kabahatler karşılığında uygulanacak olan idarî yaptırımların, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibaret olduğunu; 27'nci maddesinin (l)'inci fıkrasında da “idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç on beş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir" hükmüne yer verildiğini, aynı Kanun'un (5560 sayılı Kanun'un 3l'inci maddesiyle değişik) 3'üncü madde hükmünde de "(1) Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır” düzenlemesinin bulunduğunu; diğer taraftan 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun “İdari para cezaları” başlıklı 47/A maddesinde "Bu Kanun'a dayanılarak yapılan düzenlemelere, belirlenen standart ve formlara ve Kurul'ca alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket ettiği tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişiler hakkında gerekçesi belirtilmek suretiyle Kurul tarafından 2 milyar liradan 10 milyar liraya kadar para cezası verilir" düzenlemesinin bulunduğunu, fakat bu idarî yaptırım kararına karşı yapılacak yargısal başvuru yolunda görevli yargı merciinin idare mahkemeleri ya da idarî yargı yerleri olduğuna ilişkin bir hüküm bulunmadığını; Sermaye Piyasası Kurulu'nun bu düzenlemeye istinaden tesis edeceği idarî para cezalarına dair kararlarına karşı idarî yargı yerlerinin görevli olduğu yönünde başka kanunlarda da herhangi bir düzenlemenin yapılmadığını; 5326 sayılı Kanun ile 2499 sayılı Kanun'un bu hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 2499 sayılı Kanun'un 47/A maddesinin, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü fiilin kabahat deyimine girdiğini, bu kabahat fiili karşılığında öngörülen idarî para cezalarının idari yaptırımın türlerinden biri olduğunu, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından 2499 sayılı Kanun'a göre verilen idari yaptırım kararlarına karşı açıkça idarî yargı yerlerine başvurulabileceği yönünde bir düzenleme bulunmadığından, 5326 sayılı Kanun'un 27/(1) hükmü gereğince bu konuda görevli yargı yerinin Sulh Ceza Mahkemesi olduğu sonucu çıkarıldığını belirterek, 2247 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesi uyarınca, bakılan davada görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına karar vermiştir.

Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi: 07.07.2009 gün, Müteferrik No:2006/1480 sayı ile, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin adli yargının görevli olduğuna dair vermiş olduğu kararı üzerine dosyayı yeniden ele almış ve özetle, her ne kadar SPK nın 20.10.2006 tarih ve 46/1299 sayılı toplantısında alman idari para ceza verilmesine ilişkin karara istinaden 02.11.2006 tarih ve B.02.1.SPK.0.13-2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı kararlar ile Ereğli Demirçelik Aş nin 31.12.2005 tarihli 12 aylık mali tablolarının UFRS ye göre düzenlenmesinde SPK dan görüş alınmadığı gerekçesiyle ve 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi gereğince yönetim kurulu başkan, başkan vekili ve üyelerine 10.980 TL idari para cezası verilmiş ise de, Sermaye Piyasası Kurulunun Seri XI No:29 sayılı tebliğinin 5.maddesinde “ işletmeler Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Muhasebe Standartlarını uygularlar ve finansal tabloların Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) göre hazırlandığı husussuna dipnotlarda yer verirler” şeklinde düzenleme yapıldığını, bu nedenle Ereğli Demirçelik AŞ nin 31.12.2005 tarihli 12 aylık mali tablolarının UFRS ye göre düzenlenmesine ilişkin olarak SPK dan görüş almasına gerek olmadığını, bu nedenle verilen cezanın hukuka aykırı olduğunu belirterek itirazın kabulüne, SPK nın 20.10.2006 tarih ve 46/1299 sayılı toplantısında alınan idari para cezası verilmesine ilişkin karara istinaden 02.11.2006 tarih ve B.02.1.SPK.0.13- 2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı idari para cezalarının iptaline karar verilmiştir.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNDEN İSTEK:

Davacı vekili; Davacı şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, 3, 6 ve 9 aylık dönemlerine ilişkin finansal tabloların hazırlanmasında esas alınan Kurulun Seri XI, No 25 sayılı Tebliği’ne uygun olarak yeniden düzenlenmesi,yeniden düzenlenen 31.12.2005 tarihli finansal tabloların yayınlanmak üzere IMKB’ye ve Kurula gönderilmesi ve Şirketin genel kurulunun onayına sunulması hakkındaki SPK’nun 05.05.2006 tarih ve 7484 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 11.İdare Mahkemesi’nin 29.03.2007 gün, E:2006/1396, K:2007/494 sayılı kararı ile davacı şirkete ait 2005 yılı mali tablolarının, belli bir standarda ve karşılaştırılabilir şekilde hazırlanarak bir hesap dönemi süresince tek bir muhasebe standardı uygulanmasının kamunun sürekli, yeterli ve doğru aydınlatılabilmesi bakımından kamu yararına uygun olması yönüyle SPKan.nun 15 ve 22.md.’lerinin verdiği görev ve yetkiye dayanılarak ilgili şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablosunun da 2005 yılının 3.,6.ve 9. dönemlerinde esas alınan sisteme göre yeniden düzenlenip yayınlanmasına, İMKB ve SPK 'a bildirilmesine ve ivedilikle şirket genel kurulunun onayına sunulmasına ilişkin dava konu işlemde mevzuata ve kamu yararı yönünden hukuka aykırılık görülmediğinden bahisle davanın reddine karar verildiğini, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire’nin 12.05.2010 gün, E:2007/13762, K:2010/3984 sayılı kararı ile temyiz başvurusunun reddine karar verilerek hükmün onandığını, bu karara karşı yapılan karar düzeltme başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire’nin 06.06.2012 gün, E:2010/4196, K:2012/1499 sayılı kararı ile karar düzeltme talebinin reddine karar verilerek kararın kesinleştiğini, bu arada, SPK’nun 02.11.2006 tarihinde aldığı karar ile, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’nin tüm yöneticilerine, 31.12.2005 tarihli mali tabloların UFRS’ye göre hazırlanmasının hukuka aykırı olduğu, bu tabloların SPK’nun 25 sayılı Tebliği’ne göre yeniden tanzim edilmesi gerektiği, oysa buna ilişkin Kurul kararlarına riayet edilmediği gerekçeleriyle idari para cezası uygulanması üzerine, bu para cezasının hukuka aykırı olduğundan bahisle iptali istemiyle Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesi nezdinde itiraz edildiğini, bu itiraz üzerine Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün, Müteferrik No:2006/1480 sayılı kararı ile itirazın kabul edilerek idari para cezalarının iptaline karar verildiğini, bu karara karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 10.08.2009 gün, Değişik İş No:2009/320 sayılı kararı ile itirazın reddine karar verilerek kararın kesinleştiğini, sonuç itibariyle Ankara 11.İdare Mahkemesi’nce ve Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nce aynı konuya ilişkin olarak verilen ve kesinleşen farklı kararların bulunduğunu, bu kararların özü itibariyle davacı şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablolarının davacı şirket tarafından SPK mevzuatına uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususunda olduğunu, bu iki ayrı kararın birbiriyle çeliştiğini, bu çelişkinin varlığı sebebiyle davacı şirketin mali tablolarının kesinleşemediğini ve bu tablolarla ortaya çıkan hakların kullanılmasının, bunlardan istifade edilmesinin olanaksız olduğunu belirterek, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 29.03.2007 gün, E:2006/1396, K:2007/494 sayılı kararının kaldırılarak Ankara 1.Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün, Müt.no: 2006/1480 sayılı kararının benimsenmesi suretiyle hüküm uyuşmazlığının giderilmesine karar verilmesi istemiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvuruda bulunmuştur.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasanın 24. ve 16. maddelerine göre ilgili Başsavcıların yazılı düşünceleri istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanun’un 2592 sayılı Kanun ile değişik 24'üncü maddesinin birinci fıkrasında, “1 nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığı kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükme göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için:

Uyuşmazlık yaratan hükümlerin, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından verilmesi,

Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

Her iki kararın da kesinleşmiş olması,

Kararlarda davanın esasının hükme bağlanması,

Kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması,

Koşullarının birlikte gerçekleşmesi aranmaktadır.

Davalar sebep ve konu yönünden incelendiğinde;

İdari Yargı Yerinde. Ankara 11. İdare Mahkemesi'nin 29.03.2007 gün ve E:2006/1396, K.2007/494 sayılı kararıyla, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. nin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, Sermaye Piyasası Kurulu’nun seri XI,No:25 sayılı tebliğe uygun olarak yeniden düzenlenmesi, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Sermaye Piyasası Kurulu’na gönderilmesi şirket genel kurulu onayına sunulmasına ve piyasa mevzuatına uyum konusunda şirketin uyarılmasına ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu’nun 05.05.2006 tarih ve 7484 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine,

Adli Yargı Yerinde ise Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararıyla; Şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının Seri XI, No:25 sayılı Tebliğ uyarınca yeniden hazırlanarak ilan edilmek üzere İMKB'ye gönderilmemesi üzerine, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi uyarınca; Kurul düzenlemelerine, genel ve özel nitelikli kararlarına uyma yükümlülüğüne aykırı hareket ettikleri nedeniyle (yönetim kurulu üyesi M.K. hariç) Şirket yönetim kurulu başkanı ve üyelerine, davaya konu idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin iptaline karar verildiği;

İdare Mahkemesinde bakılan davanın konusunu, Şirketin, 31.12.2005 tarihli malî tablolarının, Seri:XI,No: 25 sayılı Tebliğe uygun olarak re'sen düzenlenmesine ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu işlemi oluştururken, adli yargıdaki davanın konusunun, idari para cezası olduğu, iki uyuşmazlık arasında, Şirketin mali tablolar yönüyle bir ilgi bulunmakla beraber, aynı konu ve sebebe dayanmayan söz konusu adli ve idari yargı kararları arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Şirket vekili tarafından; anılan kararlarda 31.12.2005 tarihli mali tablolarının mevzuata uygunluğu konusunda çelişki olduğu, bu çelişkinin varlığı sebebiyle Şirket mali tablolarının kesinleşmediği, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamadığı ileri sürülmüş ise de; 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin iptali yolundaki Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararının gerekçesi yada iptal hükmünün, Şirketin mali tablolarının kesinleşmesi, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamamasıyla ilişkilendirilmesi söz konusu olamayacağı gibi, bu kararlardan birinin diğerinin uygulanmasına engel teşkil etmediğinden, kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşulunun da geçekleşmediği açıktır.’’ demek suretiyle Ankara 11. İdare Mahkemesi'nin 29.03.2007 gün ve E:2006/1396, K:2007/494 sayılı kararı ile Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin 07.07.2009 gün ve Müt.no:2006/1480 sayılı kararı arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığından, başvurunun reddine karar verilmesi gerekeceğine yönelik düşünce vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI:

Olayda, hüküm uyuşmazlığına konu edilen kararlardan Ankara 11. İdare Mahkemesinin 29/03/2007 tarih ve 2006/1396 E, 2007/494 K sayılı kararı ile SPK'nun mali tabloların hazırlanması konusunda yayımlanan tebliğlere uyulması ve yeniden IMKB ve SPKya bildirimlerin buna uygun yapılmasına ilişkin işleminin hukuka uygun olduğuna karar verilerek, iptal davasının reddedildiği; Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 07/07/2009 gün ve 2006/1480 Müt. sayılı kararı ile ise, SPK mevzuatına uygun işlem yapılmaması nedeniyle Şirket Yönetim Kurulunun bir kısım üyelerine verilen idari para cezasının SPK mevzuatında Şirketlerin mali tablo hazırlama sistemlerini seçimde SPK'dan görüş alma zorunlulukları bulunmadı gerekçesi ile iptaline karar verişmiştir.

Her iki yargı yerinde açılan ve kesinleşen davalarda, taraflardan en az birisinin aynı olma koşulu uygun isede, idari yargı yerinde açılan iptal davasında, sermaye şirketleri üzerinde denetin ve düzenleyici işlem yapma yetkisine sahip olan SPK işleminin hukuka uygunluğunun denetlenerek, hukuka uygun olduğuna karar verildiği; adli yargı yerinde verilen kararda ise, idari para cezasına itirazın değerlendirilerek, idari para cezası vermek için gereken koşulların bulunmadığı değerlendirilip, idari para cezalarının iptal edildiği, bu yönleri ile her iki yargı yerindeki davaların konu ve sebeplerinin aynı olmadığı gibi, bu davalar nedeniyle verilen kararlar sonucu bir hakkın yerine getirilmesinin imkansız hale gelme koşulunun da bulunmadığı anlaşılmaktadır. Zira idari yargı yerinde verilen karar sonucu, SPK'nun işleminin hukuka uygunluğu kesinleşmiş yargı kararı ile ortaya konulmuş, davacı Şirketin bu karara uyma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. İdari para cezasının iptal edilmiş olmasının benzer mevzuat ve hukuki gerekçelerden kaynaklanması, davaların konu ve sebeplerinin farklı olması karşısında, idari yargı kararının yerine getirilmesi konusunda çelişki yarattığı söylenemeyecektir.’’ demek suretiyle Ankara 11. İdare Mahkemesinin 29.03.2007 gün, E:2006/1396, K:2007/494 sayılı kararı ile Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 07.07.2009 gün, 2006/1480 Müt. sayılı kararı arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığından, başvurunun reddine karar verilmesi gerekeceğine yönelik düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un “Mahkemenin görevi” başlığını taşıyan 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir” denilmiş; 24. Maddesinde (Değişik birinci fıkra: 21/1/1982 - 2592/7 md.) ise, 1 nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığının kabul edileceği belirtilmiştir.

Anılan hükme göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için:

a) Uyuşmazlık yaratan hükümlerin, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından verilmesi,

b) Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

c) Her iki kararın da kesinleşmiş olması,

d) Kararlarda davanın esasının hükme bağlanması,

e) Kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşullarının birlikte gerçekleşmesi aranmaktadır.

Kararlarda işin esasının hükme bağlanmasının incelenmesi:

Davacı Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T. A.Ş.’nin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:XI, No: 25 sayılı Tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenmesi, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Sermaye Piyasası Kurulu’na gönderilmesi, şirket genel kurul onayına sunulması ve piyasa mevzuatına uyum konusunda gerekli özenin gösterilmesi hususunda uyarılmasına ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu’nun 05.05.2006 tarih, 7484 sayılı kararının iptali istemiyle idari yargı yerinde açılan davada Ankara 11. İdare Mahkemesi 29.03.2007 gün, E:2006/1396, K:2007/494 sayı ile davacı şirkete ait 2005 yılı mali tablolarının belli bir standarda ve karşılaştırılabilir şekilde hazırlanarak bir hesap dönemi süresince tek bir muhasebe standardı uygulanmasının kamunun sürekli, yeterli ve doğru aydınlatılabilmesi bakımından kamu yararına uygun olması yönüyle Sermaye Piyasası Kanunu'nun 15.ve 22. maddelerinin verdiği görev ve yetkiye dayanılarak ilgili şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablosunun da 2005 yılının 3, 6 ve 9.dönemlerinde esas alınan sisteme göre yeniden düzenlenip yayınlanmasına, İMKB ve SPK’a bildirilmesine ve ivedilikle şirket genel Kurulunun onayına sunulmasına ilişkin dava konu işlemde mevzuata ve kamu yararı yönünden hukuka aykırılık görülmediğinden bahisle davanın reddine karar vermiş olup, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay 13.Daire 12.05.2010 gün, E:2007/13762, K:2010/3984 sayı ile hükmün onanmasına karar vermiş, bu karara karşı yapılan karar düzeltme talebi üzerine Danıştay 13.Daire 06.06.2012 gün, E:2010/4196, K:2012/1499 sayı ile karar düzeltme talebinin reddine karar vermiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun 20.10.2006 gün, 46/1299 sayılı toplantısında alınan idari para cezası verilmesine ilişkin karara istinaden Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.nin yönetim kurulu başkan ve üyeleri olan davacılar Ş.C.U., M.A.M., A.C.Ö., C.Ç., D.K., E.O.O., H.C.K., O.N.Ö.’e idari para cezası verilmesine ilişkin 02.11.2006 gün ve B.02.1.SPK.0.13- 2050-20566, 2049-20555, 2047-20553, 2046-20552, 2044-20550, 2045-20551, 2043-20549, 2048-20554 sayılı kararların iptali istemiyle yapılan yapılan başvuruda Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi 07.07.2009 gün, Müt.No:2006/1480 sayı ile itirazın kabulü ile idari para cezalarının iptaline karar vermiş, bu karara kaşı yapılan itiraz başvurusu üzerine Ankara 3.Ağır Ceza Mahkemesi 10.08.20009 gün, Değişik İş No:2009/320 sayı ile itirazın reddine karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.

Konu ve dava sebebinin aynı olup olmadığının incelenmesi:

İdari Yargı Yerinde, Ankara 11. İdare Mahkemesi’nin 29.03.2007 gün ve E:2006/1396, K:2007/494 sayılı kararıyla, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. ‘nin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri XI, No:25 sayılı Tebliğine uygun olarak yeniden düzenlenmesi, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Sermaye Piyasası Kuruluna gönderilmesi, şirket genel kurulu onayına sunulmasına ve piyasa mevzuatına uyum konusunda şirketin uyarılmasına ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu’nun 05.05.2006 gün, 7484 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin aynı tarihli ilke kararına istinaden alınmadığı, söz konusu ilke kararının aynı dönem içinde muhasebe standardı değişikliğine ilişkin esasları belirlediğinden, bu ilke kararı alınmadan önceki döneme ilişkin olarak davalı idarenin kamunun doğru, yeterli ve sürekli aydınlatılması için karar alma görevi ve yetkisi kapsamında, işlemin SPK nun anılan hükmüne istinaden tesis edilmiş olmasına karşın bu işlemde hukuka aykırılık görülmediği, ayrıca davacı şirkete ait 2005 yılı mali tablolarının belli bir standarda ve karşılaştırılabilir şekilde hazırlanarak bir hesap dönemi süresince tek bir muhasebe standardı uygulanmasının kamunun sürekli, yeterli ve doğru aydınlatılabilmesi bakımından kamu yararına uygun olması yönüyle Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15. ve 22.maddelerinin verdiği görev ve yetkiye dayanılarak ilgili şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablosunun da 2005 yılının 3,6 ve 9. Dönemlerinde esas alınan sisteme göre yeniden düzenlenip yayınlanmasına, İMKB ve SPK a bildirilmesine ve ivedilikle şirket genel kurulunun onayına sunulmasına ilişkin olan dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden bahisle, davanın reddine karar verilmiş ve karar kesinleşmiştir.

Adli Yargı Yerinde, Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt. No:2006/1480 sayılı kararıyla, şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının Seri XI, No:25 sayılı Tebliğ uyarınca yeniden hazırlanarak ilan edilmek üzere İMKB ‘ye gönderilmemesi üzerine, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca; Kurul düzenlemelerine, genel ve özel nitelikli kararlarına uyma yükümlülüğüne aykırı hareket ettikleri gerekçesiyle davacılara idari para cezası verilmesine ilişkin kararların, Sermaye Piyasası Kurulu’nun seri XI, no:29 sayılı Tebliğinin 5.maddesinde ‘’İşletmeler Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Muhasebe Standartlarını uygularlar ve finansal tabloların Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre hazırlandığı hususuna dipnotlarda yer verirler’’ şeklindeki düzenleme nedeniyle Ereğli Demirçelik AŞ.nin 31.12.2005 tarihli 12 aylık mali tablolarının UFRS ye göre düzenlenmesine ilişkin olarak SPK dan görüş almasına gerek olmadığından bahisle, hukuka aykırı olduklarını belirterek itirazın kabulü ile idari para cezalarına ilişkin kararların iptaline karar verildiği ve kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.

İdare Mahkemesi’nde bakılan davanın konusu, şirketin 31.12.2005 tarihli finansal tablolarının, seri XI, No:25 sayılı Tebliğ uyarınca yeniden hazırlanarak ilan edilmek üzere gönderilmemesine ilişkin işlem iken, adli yargıdaki davanın konusu, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 47/A maddesi uyarınca, kurul düzenlemelerine, genel ve özel nitelikli kararlarına uyma yükümlülüğüne aykırı hareket etmekten ötürü uygulanan idari para cezası olduğu, dolayısıyla bahse konu adli ve idari yargı kararlarının sebep ve konusu aynı olmadığından kararlar arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan; şirket vekili tarafından, anılan kararlarda şirketin 31.12.2005 tarihli mali tablolarının mevzuata uygunluğu konusunda çelişki olduğu, bu çelişkinin varlığı sebebiyle şirket mali tablolarının kesinleşmediği, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamadığı ileri sürülmüş ise de, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 47/A maddesi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin işlemlerin iptali yolundaki Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 07.07.2009 gün ve Müt.No: 2006/1480 sayılı kararının, şirketin mali tablolarının kesinleşmesi, bu mali tablolardan çıkan hakların kullanılamamasıyla ilişkilendirilmesi sözkonusu olmayacağı gibi, bu kararlardan birinin diğerinin uygulanmasına engel teşkil etmediğinden, kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşulunun da gerçekleşmediği anlaşılmış olup, dolayısıyla bu açıdan da hüküm uyuşmazlığından söz edilemeyeceği açıktır.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

3-ESAS NO : 2013/285

KARAR NO: 2013/1756

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasanın 24. maddesinde hüküm uyuşmazlığının varlığı için öngörülen “konu ve dava sebebinin aynı olması” ve “hakkın yerine getirilmesinin imkânsız bulunması” koşullarını taşımayan hüküm uyuşmazlığının giderilmesi BAŞVURUSUNUN REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi

İsteminde Bulunan (Davacı) : R.Ş.. İnş. Tur. Gıda Teks. Oto. ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti.

Vekili : Av. Ö.Ş.

Karşı Taraf (Davalı) : Kültür ve Turizm Bakanlığı

Vekili : Av. F.B.

O L A Y : I-a) Çankaya Belediye Başkanlığı vekili 28.07.2005 tarihli dava dilekçesinde; Belediye sınırları içinde bulunan Keklikpınarı Mahallesi 27338-28341 adalar arasındaki rekreasyon (Nazım Hikmet Parkı) alanı içerisinde bulunan Restaurant ve Şelale Kafenin işletilmesi işinin 04/12/2003 tarihinde yapılan ihale sonucu R.Ş..İnş.Tur.Gıda Teks.Oto.ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti.ne kiraya verildiğini; söz konusu Restaurant ve Şelale Kafe ile ilgili Belediye Park ve Bahçeler Müdürlüğünün, Emlak ve İstimlak Müdürlüğüne yazdığı 08/04/2005 tarihli yazıda, park mahallinde mevcut onaylı proje dışında kiracı tarafından kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak izin alınmaksızın eklentiler yapıldığının belirtildiğini, bunun üzerine davacıya 28/04/2005 tarihli yazı ile kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak izin alınmaksızın yapılan eklentilerin 15 gün içinde kaldırılması, aksi halde yasal işlemler yapılacağının bildirildiğini, daha sonra Park ve Bahçeler Müdürlüğünün 28/06/2005 tarihli yazıları ile proje hilafı hususların ortadan kaldırılmadığının belirtildiğini ifade ederek; kira akdine aykırılık nedeniyle davalının kullanmakta olduğu mecurun tahliyesine karar verilmesi istemiyle R.Ş..İnş.Tur.Gıda Teks.Oto. ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti.ne karşı, adli yargı yerinde dava açmıştır.

I-b) R.Ş..İnş.Tur.Gıda Teks.Oto.ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti. vekili savunma dilekçesinde; dava konusu restaurant ve şelale kafenin davacı Belediye Başkanlığınca 04/12/2003 tarihinde yapılan ihale ile davalı müvekkili şirkete üç yıllığına kiraya verildiğini, taraflar arasındaki 12/01/2004 tarihli kira sözleşmesine göre aylık kira bedelinin 3.880.860.000 TL olduğunu, davalının restaurant ve şelale kafeyi, deyim yerinde ise sadece dört duvardan ibaret kiraladıktan sonra, 450-500 milyar TL.masraf yaparak Turizm Deneme İşletme Belgesi almak amacıyla kullanmaya uygun hale getirdiğini; ancak yerel seçimlerden sonra davacı Belediye’nin yeni yönetiminin, hiçbir sebep yokken mecurun kullanılmasına engel olmak ve tahliyeyi sağlamak amacıyla önce 1.Sınıf Lokanta Turizm Deneme İşletme Belgesi almasını engellendiğini, beyan üzerine verilen İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatının iptal edildiğini, bunda da başarılı olunamayınca bu dava ile gerçek dışı sebeplerle akde aykırı davranıldığı iddiası ile tahliye davası açıldığını; davalı şirketin kendisine teslim edilen tesis ve parkta hiçbir değişiklik yapmadığını, sadece kiralanan tesisi kullanmaya uygun hale getirmek için esaslı olmayan tamir ve tadilatlar yaptığı halde, 07/02/2005 tarihli yazı ile; kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak, mevcut onaylı projenin dışına çıkılarak a)Parkın Dikmen Caddesi girişine yaklaşık (1.50x3.50 m.) ebatlarında h=5 m. yüksekliğinde ışıklı pano yapıldığı, giriş kapısı sağ ve sol yanlarına (1.00x2.00 m.) ebatlarında ışıklı pano yapıldığı, b)Restorana çıkış sağ yanda yaklaşık (6.80x15.00 m.) ebadında yeşil alanın iptal edilip h=1-1-50 m. yüksekliğinde duvar örülerek dolgu yapıldığı ve üzerinin parça granit malzeme ile kaplanmak suretiyle yaya yoluna katıldığı, c)Restaurant önüne isabet eden yaklaşık (20.00x2.00 m.) ebadında yeşil alanın iptal edilip, h=1,5 m. yüksekliğinde duvar ile çevrildiği, yeşil alanın doldurularak yaya yolu kotuna getirildiği ve mevcut durumu ile araç parkı(yolu)olarak kullanıldığının tespit edildiği belirtilerek, en kısa zamanda proje hilafı hususların giderilerek Müdürlüğe müracaat edilmesi, aksi halde yasal yollara başvurulacağının bildirildiğini; parkın Dikmen Caddesi girişine ve giriş kapısının sağ ve sol yanlarına ışıklı pano yapıldığı hususunun doğru olduğunu, ancak bu hususun, sözleşmeye aykırılık teşkil etmediğini, ışıklı panoların restaurant ve kafenin Dikmen Caddesinden algılanmasını sağlamaktan başka amacı ve anlamının olmadığını, buna rağmen Belediye’ye cevabi mahiyette dilekçe verilerek işyerinin algılanmasını sağlayacak ışıklı panoların konulduğu yerlerin uygun olmadığı düşünülüyor ise, bu ışıklı panoların kurulacağı ve monte edileceği yerlerin Belediye tarafından gösterilmesi halinde müvekkili şirket tarafından ışıklı panoların yerlerinin değiştirileceğinin belirtildiğini; sözleşmeye aykırılık teşkil ettiği belirtilen diğer bütün sebeplerin gerçek dışı olduğunu, kiralanan tesisin bulunduğu parktaki yeşil alanların ve yaya yollarının tamamen Belediye’den teslim alındığı haliyle bırakıldığını; müvekkili şirket tarafından, Turizm Bakanlığı tarafından Turizm Denetleme İşletme Belgesinin verilebilmesi amacıyla bu tesisin fen ve sağlık kaideleri açısından kullanılmaya uygun tesis olduğuna ilişkin belge verilmesinin istenildiğini; davacı Belediye’nin Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün 26/05/2004 tarihli yazısı ile, fen ve sağlık kaideleri açısından kullanılması hususunda bir sakınca olmadığının belirttiğini; 18/08/2004 tarihlî yazı ile tesislerin fen ve sağlık koşullarına uygun yaptırıldığı hususunun tekrarlandığını; Turizm Bakanlığı tarafından, kiralanan tesisin fen ve sağlık kaideleri bakımından kullanmaya uygun olup olmadığı yolundaki yazının, İmar Müdürlüğü tarafından verilmesini istenmesine rağmen, davacı Belediye tarafından ısrarla bu yazının Emlak ve İstimlak Müdürlüğünce verildiğini, en son 14/10/2004 tarihli yazı ile davacı Belediye tarafından Turizm Bakanlığına yazılan yazıda kiralanan tesisin fen ve sağlık kaidelerine uygun olduğunun belirtildiğini, davacının akde aykırılık sebebi olarak gösterdiği iddialar doğru olsa idi davacı Belediye tarafından bu yazıların verilmesinin mümkün olmayacağını, yeşil alanların kaldırılarak yaya yolunun genişletilmesi ve duvar örülmesi iddiasının davacı tarafın 07/02/2005 tarihli yazısı ile ortaya atıldığına göre, böyle bir tamirat ve tadilatın kış aylarında yapılmasının mümkün olamayacağını, Dikmen Caddesi üzerinden restoran kısmına geçmeye imkan verecek yolda iki aracın yan yana geçmesinin imkansız olduğunu, davacı Belediye’nin iddiaları gerçek olsa idi yolun iki aracın geçmesine imkân verecek şekilde düzenleneceğinin gerekeceğini; diğer taraftan, kiralanan mecurun onaylı mimari projesinin bulunmadığını, bu sebeple iddia edilen tadilat ve değişikliklerin onaylı mimari projesine aykırı olmasının da mümkün olmadığını; davacı tarafından davalı şirkete tebliğ edilen 07/02/2005 tarihli ihtarnamenin, Belediye Başkanı veya Yardımcısının imzasını taşımaması nedeniyle geçerli olmadığını, buna göre müvekkili aleyhine BK’nun 256/2.maddesine göre açılmış olan akdin feshi ve tahliye davasının reddinin gerektiğini; müvekkili şirket tarafından yapılan imar ve ihya anlamındaki tadilatların mecurun varlığına, niteliklerine ya da değerine zarar veren tadilatlar olmadığını, tam tersine varlığını koruyan, niteliğini zenginleştiren, değerini artıran değişiklikler olduğunu ifade ederek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

I-c) ANKARA 10.SULH HUKUK MAHKEMESİ: 4.12.2007 gün ve E:2005/1409, K:2007/2407 sayı ile, davacının iddiası ile davalının savunmasına yer verdikten sonra, aynen;“(…)GEREKÇE:

Dava, BK.’nun 256/2.maddesi hükmüne dayalı olarak açılmış olup akde aykırılık sebebiyle akdin feshi ve tahliye istemine ilişkindir.

Davacı vekilince taraflar arasındaki 12/01/2004 tarihli üç yıl süreli kira sözleşmesi, şartname, ihtarnameler, yazışmalar sunulmuştur. Davalı vekili ise cevap dilekçesindeki yazışmaları, İdare Mahkemesi kararlarını, emsal Yargıtay kararlarını ibraz etmiştir.

Kira Sözleşmesindeki kira bedeline göre, davalı vekilinin harcın eksik alındığı yolundaki iddiasına itibar edilmemiştir.

Mahallinde keşif ve inceleme yapılmış; bilirkişi tarafından 05/06/2006 tarihli ön rapor, 13/12/2006 tarihli ek rapor ve 17/10/2007 tarihli ikinci ek rapor sunulmuştur.

Bilirkişi tarafından, parkın Dikmen Caddesi girişine ve giriş kapısının sağ ve sol yanlarına “Sur Restoran” yazılı iki adet ışıklı pano konulmuş olduğa tespit edilmiş; dosyaya sunulan mimari projeler zemine uygulanmış; projesinde çıkış sağ yanda yaklaşık 6.80x15.00=102 m2 olarak görülen yeşil alanı yerinde doldurulup, kenarına yüksekliği 1-1-50 m. arasında değişen duvar örüldüğü, üzeri parça granit malzeme ile kaplanıp projede belirtilen yaya yoluna ilave edilmiş olduğu; keza restoran önüne isabet eden yaklaşık 20.00x2.00=40 m2 alanında olup projesinde yeşil alan olarak görülen mahallin de doldurulup, kenarına yüksekliği 1.50 m. olan duvar çevrilerek yaya yolu kotuna getirildiği ve fiiliyatta araç parkı olarak kullanılmakta olduğu belirlenmiş; ancak dosyaya sunulan mimari proje ve vaziyet planlarının ilgili Belediye Başkanlığı’nca onaylı olmadığı açıklanmıştır.

06/03/2007 tarihli duruşmada dinlenen davalı tanığı Hikmet Dönmez, önceki dönemde Belediye Başkan Yardımcısı olarak görevli olduğunu, dava konusu tesisin ihalesinin kendisi tarafından yapıldığını, kira sözleşmesinde de kendi imzasının bulunduğunu, kira sözleşmesi yapılmasına rağmen müstecire anahtarı açılış töreninin yapılmasından iki ay sonra teslim ettiklerini, eski Belediye Başkanı’nın parkı gezerken giriş yolunun dar olduğunu söylediğini, Park ve Bahçeler Müdürlüğünün yolda tek araç geçişine imkan verecek şekilde düzenleme yaptığını, duvar örülerek dolgu yapılması ve restoran önündeki yeşil alanın doldurulması işlemlerini Park ve Bahçeler Müdürlüğünün yaptığını, bütün bu işlemler bittikten sonra müstecire anahtarın verildiğini, müstecirin bu iki aylık gecikme ile ilgili belge istediğini, kendilerinin bunu mücbir sebep saydıklarını, Belediye Başkanının buna “olur” verdiğini ifade etmiştir.

Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin 9.maddesinde, “Kiralanan tesisler mevcut durumu ile kiraya verilmiş olup, Belediye’nin yazılı izni olmadan hiçbir şekilde değişiklik ve eklenti yapılamaz. Herhangi bir tadilatın gerektiği hallerde Belediyenin ilgili birimlerinden, gerekli müsaadenin alınması ve Park ve Bahçeler Müdürlüğünce görevlendirilecek teknik eleman nezaretinde yapılması zorunludur. Aksi bir durum akde muhalefet olarak kabul edileceğinden tahliye sebebidir.” hükmü kabul edilmiştir. Davacı tarafça, bu hükme dayanılarak mecurun tahliyesi talep edilmektedir.

Davacı Belediye Başkanlığı tarafından davalı şirkete yazılan 07/02/2005 tarihli yazıda; mahallinde yapılan kontrolde kiracı tarafından mevcut onaylı projesi dışında kira sözleşmesinin 9. maddesine aykırı olarak, Müdürlüklerinden izin almaksızın proje hilafı hususların belirlendiği, projeye aykırı hususların;

“1-Parkın Dikmen Caddesi girişine yaklaşık (1.50x3.50 m.) ebatlarında h=5 m.yüksekliğinde ışıklı pano yapıldığı, giriş kapısı sağ ve sol yanlarına (1.00x2.00 m.)ebatlarında ışıklı pano yapıldığı,

2-Restorana çıkış sağ yanda yaklaşık (6.80x15.00 m.)ebadında yeşil alanın iptal edilip h=1-1.50 m. yüksekliğinde duvar örülerek dolgu yapıldığı ve üzerinin parça granit malzeme ile kaplanmak suretiyle yaya yoluna katıldığı,

3-Restoran önüne isabet eden yaklaşık (20.00x2.00 m.)ebadında yeşil alanın iptal edilip h=1.5 m yüksekliğinde duvar ile çevrildiği, yeşil alanın doldurularak yaya yolu kotuna getirildiği ve mevcut durumu ile araç parkı(yolu)olarak kullanıldığının tespit edildiği belirtilerek en kısa zamanda proje hilafı hususların giderilmesi istenmiştir.

Davacı Belediye Başkanlığı tarafından daha sonra davalıya hitaben yazılan 28.4.2005 tarihli yazıda, projeye aykırı hususlar tekrar edilerek onaylı proje dışında yapılan eklentilerin 15 gün içinde kaldırılması gerektiği, aksi halde yasal işlemler yapılacağı ihtar edilmiştir.

Davacı tarafça, akde aykırı olduğu belirtilen restorana çıkış sağ yanda bulunan yeşil alanın iptal edilerek yaya yoluna katılması ve restoran önündeki yeşil alanın iptal edilip yaya yolu kotuna katılması hususlarının onaylı mimari projeye dolayısı ile akde aykırı olduğu iddia edilmiştir. Ancak dosyaya sunulan mimarı projelerde sadece proje müellifinin imzasının olduğu, Belediye onayı olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum karsısında, yapıldığı iddia edilen değişikliklerin akde aykırılık oluşturmayacağı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Ayrıca davacı tarafça, bu tadilatların davalı kiracı tarafından yapılmış olduğu, davalının tesisi kiralamasından sonra bu eklenti ve değişikliklerin yapılmış olduğu hususları da kanıtlanamamıştır. Aksine, dinlenen ve bir önceki Belediye Başkan Yardımcısı olan tanık tarafından, Belediye tarafından bu değişiklikler yapıldıktan sonra tesisin anahtarının davalıya teslim edildiği açıklanmıştır.

Davacı Belediye Başkanlığı tarafından davalı tarafa gönderilen 07/02/2005 tarihli yazıda restoran girişine konulan ışıklı panoların en kısa zamanda kaldırılması istenmiştir. Davacı tarafça bu yazıya karşı yazılan 23/02/2005 tarihli yazıda ışıklı panoların restoran ve şelale kafenin algılanmasını sağlamak amacıyla konulduğu, buna rağmen Belediye tarafından ışıklı panoların konulduğu yerlerin uygun olmadığı düşünülüyor ise restoran olarak kiralanan mecurun algılanmasını sağlayacak ışıklı panoların kurulacağı ve monte edileceği yerlerin gösterilmesi ve bu konuda izin verilmesi halinde davalı şirket tarafından ışıklı panoların yerinin değiştirileceği belirtilmiştir. Davacı Belediye tarafından bu yazıya cevap verilmemiş, panoların dikilmesine izin verilip verilmediği veya yerlerinin değiştirilip değiştirilemeyeceği açıklanmamış, 28.4.2005 tarihli süreli ihtarla akde aykırılık teşkil ettiği iddia edilen hususlar tekrarlanmış; onaylı proje dışındaki eklentilerin 15 gün içinde kaldırılması istenmiştir. Kira sözleşmesinde restoran ve şelale kafenin işletilmesi, parkın bakımı, korunması ve işletme giderleri kiracı tarafından karşılanmak üzere ihale yolu ile kiraya verildiği belirtilmiştir. Restoran ve şelale kafeyi işletmek amacıyla kiralayan davalının, tesisin tanıtımı ve görülebilmesi için pano dikmesi doğaldır. Bunların şekli, yeri ve boyutları uygun görülmüyorsa bu konuda kiracıya uyarıda bulunulması gerekirken, kiracı tarafından da 23/02/2005 tarihli yazı ile panoların şekli ve yerinin değiştirilmesine hazır olunduğu belirtildiği halde cevap verilmeyip, panoların akde aykırılık teşkil ettiği hususunda süreli ihtar gönderilip dava açılması iyi niyetli bulunmamıştır.

Akde aykırılık oluşturduğu iddia edilen hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığı anlaşılmış davanın reddine karar vermek gerekmiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

KARAR

Davanın reddine…" karar vermiş; bu karar Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 21.4.2008 gün ve E:2754, K:4999 sayılı kararı ile onanmış; karar düzeltme istemi aynı Dairenin 11.11.2008 gün ve E:8694, K:12403 sayılı kararı ile reddedilmiş anılan karar kesinleşmiştir.

II-a) R.Ş. İnş.Tur.Gıda Teks.Oto.ve Rekl.Org. ve San.Tiç.Ltd.Şti. vekili, 4.9.2006 tarihli dava dilekçesinde; Çankaya ilçesi, Dikmen-Keklikpınarı Mahallesi 27338-27341 adalar arasındaki rekreasyon(Nazım Hikmet Parkı) alanı içerisinde bulunan restaurant ve şelale kafenin, davalı belediye başkanlığınca 04.12.2003 tarihinde yapılan ihale ile müvekkili şirkete üç yıl süre ile kiraya verildiğini; müvekkil şirket tarafından kiralanan restaurant ve şelale kafenin kullanımı için aylık 4.193,00 YTL kira bedeli ödendiği gibi; kira sözleşmesi incelendiğinde görüleceği üzere müvekkil şirket tarafından ayrıca restaurant ve şelale kafenin bulunduğu Nazım Hikmet Parkının, Bakım ve İşletme Şartnamesine göre korunması, bakımı ve giderlerinin karşılanmasının da ücretsiz olarak üstlenildiğini; müvekkilinin, davalı belediyeye ait park içerisindeki restaurant ve şelale kafeyi deyim yerinde ise sadece dört duvardan ibaret olarak ihale ile kiraladıktan sonra, 450.000-500.000.YTL arası masraf yaparak Turizm Deneme İşletme Belgesi almak amacıyla kullanmaya uygun hale getirmiş olduğunu; ancak yerel seçimlerden sonra davalı belediyenin yeni yönetimi tarafından hiçbir sebebi yokken, mecurun kullanmasına engel olunması ve bir şekilde tahliyenin sağlanması amacıyla, ilk önce müvekkil şirket tarafından Turizm Bakanlığından 1.Sınıf Lokanta Turizm Deneme İşletme Belgesinin alınmasının engellendiğini; akabinde gerçek dışı iddia ve gerekçeler yaratılarak lokanta işyerine verilen “lüks sınıf’ İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatının iptal edildiğini, bu olaydan sonra bu kez sınıf değişikliği yoluyla talep edilen “Birinci Sınıf’ lokanta ruhsatının verilmediğini, en sonunda lüks sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve ayrıca talep edilen “Birinci Sınıf’ işyeri açma ve çalışma ruhsatının da verilmemesi üzerine iki adet iptal davası açtıklarını, iki davanın da lehlerine neticelenmesine rağmen, iptal kararlarının uygulanmadığını, aynı gerekçelerle haksız fiile dönüştüğünü, idari işlem görünümündeki işlem ve eylemlerle muaraza yaratılarak müvekkilinin kiracısı ve işletmecisi olduğu işyerinin çalışmasına engel olunduğunu; şöyle ki; müvekkili şirket tarafından kiralanan işyerinin lüks sınıf lokanta niteliğinde olması sebebiyle, davalı belediyeye başvurularak, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının verilmesinin istenildiğini, bunun üzerine davalı belediye tarafından da 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı lüks sınıf lokanta işletilmeciliği için İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verildiğini; keza davalı belediye tarafından müvekkilinin kiracısı olduğu işyerinin lüks sınıf lokantaya uygun olup-olmadığı konusunda hiçbir inceleme yapılmadan; kiralanan tesisin 1.sınıf lokantaya uygun olduğu, lüks sınıf lokanta olma kriterlerini taşımasının zor olduğu belirtilerek; müvekkil şirket yetkilisine 1.sınıf lokanta için sınıf değişikliği talebinde bulunulmasının kendilerinin faydasına olacağının belirtilmesi üzerine, müvekkili şirket yetkilisi tarafından 14.01.2005 tarih ve 190 sayılı dilekçe ile müracaat edilerek sınıf değişikliği talebinde bulunulduğunu, hatta davalı belediyenin küşat heyetince işyerinde yapılan incelemede birinci sınıf lokanta ruhsatı alma konusunda hiçbir sorun olmadığının da belirtildiğini; müvekkili şirket tarafından kendisine teslim edilen tesis ve parkta hiçbir değişiklik yapılmadığını, sadece kiralanan tesisin kullanılmaya uygun hale getirilmesi için esaslı olmayan tamir ve tadilatlar yapıldığı halde; davalı belediye tarafından müvekkili şirketin aldığı lüks sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi veya bir şekilde talep edilen birinci sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınmasına da engel olunması ve bu şekilde müvekkil şirketin mecuru tahliye etmesinin sağlanması amacıyla 07.02.2005 tarih ve 17-04/L-1/1823 733-650 sayılı yazı tebliğ edilerek, Park ve Bahçeler Müdürlüğünün kira sözleşmesi ekindeki Bitkisel Bakım Onarım ve Koruma İşi Şartnamesine göre parkın bakımında kontrol ve denetim görevinin olduğu; denetimi yapılan Nazım Hikmet Parkının mahallinde yapılan kontrolünde; müvekkil kiracı tarafından kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak mevcut onaylı projenin dışına çıkıldığının tespit edildiği belirtilerek, en kısa zamanda proje hilafı hususların giderilerek müdürlüğe müracaat edilmesi, aksi halde yasal yollara başvurulacağının bildirildiğini; davalı belediye tarafından müvekkil şirkete verilen lüks sınıf lokanta ruhsatının bir şekilde iptal edilmesi ve hatta sınıf değişikliği yoluyla talep edilen 1.sınıf lokanta ruhsatının da reddedilmesi suretiyle mecurun tahliyesinin sağlanması amacıyla düzenlenen 07.02.2005 tarih ve 17- 04/L-1/1823 733-650 sayılı yazı sonrasında, Belediye Encümeninin 01.03.2005 tarih ve C:/2005/0621.17 sayılı kararı ile hem 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edildiğini, hem de müvekkil şirkete ait işyerinin 1.sınıf lokanta olarak faaliyet göstermeye uygun olduğu belirtilmesine rağmen, 1.sınıf lokanta ruhsatı için yapılacak başvurunun dahi reddedileceğinin belirtildiğini; bahse konu olaydan sonra, müvekkili şirkete ait işyerine beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta sınıfına ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin davalı belediye encümeni kararının iptali için dava açtıklarını, bu davanın kabul edildiğini; davalı belediyenin, kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak mevcut onaylı projenin dışına çıkıldığı yolundaki savunmalarına itibar edilmeyerek, bahse konu Encümen kararının Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 tarih ve 2005/725 E, 2006/113 K. sayılı kararı ile iptal edildiğini; anılan Mahkeme kararı verilmeden önce, müvekkili tarafından işyerinin kapalı kalmaması amacıyla, bu kez de davalı belediyeye tekrar başvurularak kiracısı olunan işyerine sınıf değişikliği yoluyla 1.sınıf lokanta ruhsatı verilmesi için 11.03.2005 tarih ve 923 sayılı dilekçe ile başvuruda bulunulduğunu; ancak davalı idarenin, 15.03.2005 tarih ve 17-04/L-1/1823 1684-1535 sayı ile başvuruyu da reddettiğini; bu işlemin iptali için de dava açıldığını; bu davanın da kabul edildiğini; yine bu davada da onaylı projeye aykırı davranıldığı yolundaki davalı idare savunmasına itibar edilmeyerek, bahse konu olumsuz işlemin de Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.3.2006 tarih ve 2005/1349 E, 2006/712 K. sayılı kararı ile iptal edildiğini; açılan her iki davada, davalı belediyeye ait işlemlerin iptal edilmesi üzerine, davalı tarafından müvekkili şirkete tebliğ edilen 26.05.2006 tarih ve 22-04/A-2/2560-2356 sayılı yazı ile bu kez müvekkil şirketin, lüks sınıf lokanta ruhsatı ile birinci sınıf lokanta ruhsatından hangisini tercih ettiğinin sorulduğunu, 04.07.2006 tarih ve 12583 sayılı cevabi dilekçe ile tercihlerinin lüks sınıf lokanta ruhsatı olduğu, ancak gerekli görülürse sınıf değişikliği yoluyla birinci sınıf lokanta ruhsatının da talep edilebileceğinin bildirildiğini; müvekkil şirket tarafından bu şekilde tercih edilen lüks sınıf lokanta ruhsatı ile işyeri tekrar çalıştırılmaya başlanmışken; davalı belediye tarafından müvekkil şirkete tebliğ edilen 06.07.2006 tarih ve 22-04-A/2 3431-3134 sayılı yazıda da, geçmişte gerçek dışı olarak yaratılan proje hilafı hususların varlığı iddiası aynen tekrarlanarak, bahse konu proje hilafı hususların giderilmesi, aksi halde yaptırım uygulanacağının bildirildiğini; bu yazıdan yaklaşık bir ay sonra da 15.12.2005 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin faaliyetten men’ine ilişkin davalı belediyeye ait 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Başkanlık Oluru ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının tesis edildiğini; bu Encümen kararının açıkça muaraza çıkarma amacına yönelik haksız fiil niteliğinde bir işlem olduğunu, çünkü; bu işlemin, Ankara 11.İdare Mahkemesince verilen iptal kararlarına açıkça aykırılık teşkil ettiğini; müvekkili şirket hakkındaki işlemlere gerekçe oluşturan davalı idarenin savunmalarına, anılan Mahkemece itibar edilmediğini ve lüks sınıf lokanta ruhsatının iptali ve işyerinin kapatılması ile birinci sınıf lokanta ruhsatı başvurusunun reddine ilişkin işlemlerin yasa ve usule aykırı olduğu belirtilerek bahse konu işlemlerin iptaline karar verilmiş olduğunu; yasa ve usule aykırı olduğu yargı kararı ile sabit olan işlemler ile aynı nitelikteki bahse konu işlemin tesis edilmesinin açıkça “Haksız Fiil” niteliğinde olduğunu, ve hatta “Keyfi Muamelede Bulunma” suçuna vücut verdiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 03.05.2000 tarih ve 2000/4-843 E- 2000/856 K.sayılı kararından da anlaşılacağı üzere; salt yargı kararının yerine getirilmemesinin haksız fiil teşkil ettiğini ve sorumluluk için yeterli olduğunu; Yargıtay 4.Hukuk Dairesinin 17.03.2003 tarih ve 2002/12690 E-2003/3012 K.sayılı kararından da anlaşılacağı üzere; yargı kararlarının uygulanmaması hallerinde kamu hizmeti ile eylem veya işlem arasında bulunması gereken bağın kesildiğini, eylem veya işlemlerin kamu hizmeti çerçevesinde tutulma olanağının kalmadığını, kasti nitelikteki bu eylemlerin ilgililerin de kişisel sorumluluklarını gerektirdiğini; müvekkil şirkete ait işyeri ile ilgili işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ile işyerinin faaliyetten men’ine ilişkin haksız fiil niteliğindeki muaraza çıkaran bahse konu işlemin, mevzuata da açıkça aykırı olduğunu; İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 8.maddesinde; eksiksiz olarak doldurulan başvuru formu üzerine, ilgiliye en geç müracaatını izleyen iş günü içerisinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı verileceği, ilgilinin beyanına göre tanzim edilen ruhsatın müktesep hak doğurmayacağı, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan işyeri açılamayacağı ve çalıştırılamayacağının; 9.maddesinde, yetkili mercilerce işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerlerinin, kurum ve kuruluşlarına derhal bildirilerek ruhsat veriliş tarihini izleyen bir ay içerisinde mevcut mevzuat çerçevesinde kontrol ettirileceği, bu süre içinde kontrol ettirilmemesi veya yapılan kontrol sonucunda Yönetmelikte öngörülen esaslara aykırılık bulunmadığının anlaşılması hallerinde ilgilinin ruhsatının kesinleşmiş sayılacağının, 3.bendinde de ise; başvuru üzerine bir ay içerisindeki ilk kontrol ve denetimlerde Yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerinin mevzuata uygun hale getirilmesi için ilgiliye bir defaya mahsus olmak üzere yedi gün süre verileceği, buna rağmen aykırılığın giderilmediğinin anlaşılması halinde, ruhsatın iptal edilerek işyerinin kapatılacağı ve ilgililer hakkında ayrıca yasal işlem yapılacağının öngörüldüğünü; oysa somut olayda, müvekkiline 30.12.2004 tarihinde lüks sınıf lokantaya ilişkin işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verildiğine göre; bu ruhsatın verildiği lokantanın bir ay içerisinde kontrol ettirilerek, varsa eksikliğin tespit edilerek müvekkiline bildirilmesinin gerekmesine rağmen; davalı idarenin varlığını iddia ettiği projede değişiklikler olduğu iddiasının, ilk defa ruhsatın kesinleşmesinden sonraki 07.02.2005 tarihli yazı ile bildirildiğini, varlığı iddia edilen bahse konu eksikliklerin giderilmesi için müvekkiline herhangi bir süre de verilmediğini; keza bu işlemlerin iptali için açtıkları her iki davanın da kabul edilerek, davalı belediyenin aynı yöndeki işlemlerinin Ankara 11.İdare Mahkemesince iptal edilmesine rağmen; aradan uzunca bir süre sonra (diğer bir deyişle müvekkilin kiracısı olduğu işyerine beyana göre verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının kesinleşmesinden sonra) işyerinin faaliyetine engel olmak kastıyla tesis edilen ve muaraza çıkarılma amacını taşıyan aynı nitelikteki davalı belediyeye ait 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Başkanlık Oluru ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının haksız fiil niteliğinde olduğunu; diğer taraftan, kiracı ve işletmeci olunan lokanta işyerinde müvekkili tarafından yapıldığı iddia edilen proje hilafı tadilatların gerçekte yapılıp-yapılmadığı hususunun, beyan üzerine verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine değil; şartları varsa ancak BK’nun 256.maddesinde düzenlenen akde aykırılık nedeniyle tahliye davası açılmasına sebebiyet verebileceğini; gerçekten de davalı belediye tarafından aynı iddiaların ileri sürülerek, kira sözleşmesine aykırı olarak mecurun kullanıldığının iddia edilmesi suretiyle müvekkili aleyhine Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2005/1409 E sayılı dosyası ile BK’nun 256.maddesine göre tahliye davası açılmış olduğunu; müvekkili tarafından proje hilafı tadilat yapılıp-yapılmadığı konusunda anılan Mahkemece yapılan keşif ve bilirkişi incelemesinde, davalı belediyece herhangi bir onaylı proje dosyaya sunulmadığından, davalı belediyenin iddialarının doğru olup-olmadığının anlaşılamadığını, bunun üzerine bilirkişi tarafından davalı belediyenin iddialarının doğru olup-olmadığının tespiti için varlığı iddia edilen onaylı mimari projenin dosyaya sunulmasının istenildiğini, ancak davalı belediye tarafından dosyaya herhangi bir onaylı proje sunulamadığını, sonradan sahte olarak çizdirilen, diğer bir deyişle onaylı olmayan sahte bir mimari projenin dosyaya sunulduğunu, bunun üzerine davalı belediyenin sunduğu projenin onaysız olduğu ve sonradan sahte olarak çizdirildiği konusunda anılan Mahkemeye beyan dilekçesi verildiğini, bu durumun bile, davalı belediyenin müvekkilinin kiracısı ve işletmecisi olduğu işyerinin çalışmasına engel olabilmek amacıyla muaraza çıkaran ve haksız fiil teşkil eden işlemler tesis ettiğini açıkça gösterdiğini ifade ederek; öncelikle müvekkilinin kiracısı ve işletmecisi olduğu işyerinin çalışmasına ve faaliyetine engel olma anlamında çıkarılan muarazanın ihtiyati tedbir kararı verilerek durdurulmasına; davalı belediyenin tarafı olduğu kira sözleşmesine uymamak ve İdare Mahkemelerince verilmiş iptal kararlarını, uygulamamak suretiyle müvekkilin kiracısı ve işlemecisi olduğu işyerinin çalışmasına ve faaliyetine engel olmak amacıyla tesis ettiği “işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ve işyerinin faaliyetten men’i” şeklindeki “idari işlem ve eylem” olma özelliğini kaybetmiş ve haksız fiile dönüşmüş işlem ve eylemlerle yarattığı muarazanın ve haksız müdahalenin önlenmesine karar verilmesi istemiyle Çankaya Belediye Başkanlığına karşı adli yargı yerinde dava açmıştır.

II-b) Çankaya Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde; Davacı R.Ş. İnş.Tur.Gıda Tek. Oto. Org. San. ve Tic.Ltd.Şti.nin tarafından Dikmen Cad. Nazım Hikmet Parkı No… adresinde işletilmek istenen lüks lokanta işyerine 3572 sayılı yasa ve 09.03.1989 tarih ve 20103 sayılı Resmi Gazete Yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatına İlişkin Yönetmelik gereği yapılan beyana göre 30.12.2004 tarih 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verildiğini; dava konusu işyerine ait işlem dosyasında yapılan inceleme sonucunda; söz konusu işyerinin, Nazım Hikmet parkının içinde olması nedeniyle park planı ve projesine uygun olup olmadığı ile lokanta olarak kullanılmasında sakınca bulunup bulunmadığının Küşat Müdürlüğü tarafından Park ve Bahçeler Müdürlüğüne sorulduğunu, gelen 27.01.2005 tarih ve 294 sayılı cevabi yazıda Nazım Hikmet Parkı içindeki lokanta ve şelale kafenin işletilmesi ve mevcut parkın bakım işinin Emlak ve İstimlak Müdürlüğü tarafından ihale edilerek kiraya verildiği, Müdürlüklerince kira sözleşmesi eki, bitkisel bakım onarım ve koruma işi şartname gereğince kontrollüğü denetimi ve idamesi yapılan Dikmen Nazım Hikmet parkının mahalline yapılan kontrolde, mevcut onaylı projesi dışında kiracı tarafından kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak izin alınmaksızın-Parkın Dikmen caddesi girişine yaklaşık (1.50x3.50)m. ebatlarında h=5m. yüksekliğinde ışıklı pano yapıldığı, giriş kapısı sağ ve sol yanlarına (1.00x2.00)m. ebatlarında 2 adet ışıklı pano yapıldığı-Restorana çıkış sağ yanda yaklaşık (6.80x15.00)m. ebadında yeşil alanın iptal edilip, h=1- 1,5m. yüksekliğinde duvar örülerek dolgu yapıldığı ve üzerine parça ve granit malzeme ile kaplanmak suretiyle yaya yoluna katıldığı,-Restoran önüne isabet eden yaklaşık (20.00x2.00)m. ebadında yeşil alanın iptal edilip h=1.50m. yüksekliğinde duvar ile çevrildiği, yeşil alanın doldurularak yaya yolu kotuna getirildiği ve mevcut durumu ile araç park yolu olarak kullanıldığının tespit edildiğinin bildirilmiş olduğunu; ayrıca ilgili şirketin 14.01.2005 tarihinde Küşat Müdürlüğüne vermiş olduğu dilekçesinde, işyerinin lüks sınıf lokanta ruhsatının 1.sınıf olarak değiştirilmesi talebinde bulunması üzerine, ilgiliye 07.02.2005 tarih ve 733-650 sayılı yazıyla proje hilafı hususların giderildiği taktirde müracaatlarının değerlendirileceğinin bildirildiğini, şirket adına beyana göre verilen 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptali ile işyerinin kapatılması yönünde Küşat Müdürlüğünün teklifi ile Belediye Encümenince 01.03.2005 tarih ve 0621.17 sayılı kararın alındığını; ancak davacı şirketçe Ankara 11.İdare Mahkemenin 07.06.2005 tarih ve Esas No:2005/725 sayılı kararı ile 12.08.2005 tarih ve Esas No:2005/1349 sayılı kararlarına istinaden R.Ş. İnş.Tur.Gıda Teks. Oto. Rek. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına lüks sınıf lokanta olarak 15.12.2005 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verildiğini; Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.03.2006 tarih ve 2005/1349 esas nolu, aynı Mahkemenin 31.01.206 tarih ve 2005/725 esas nolu kararında; Keklikpınarı Mahallesi Nazım Hikmet Parkı No:4 adresinde yer alan davacıya ait lokanta için 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma ruhsatı verildiği, 11.01.2005 tarihinde yapılan denetimde söz konusu yerin lüks sınıf lokanta olarak uygun olmadığı, küşat ruhsatının 1.sınıf olarak değiştirilmesi gerektiğinin belirlendiği, davacının 14.01.2005 tarihli dilekçe ile sınıf değişikliğinde bulunduğu işyerinde insan sağlığı can ve mal güvenliği yönünden inceleme yapılmadığı, kira sözleşmesine aykırı olarak ışıklı pano ve yeşil alan iptal edilerek yaya yolu yapıldığı gerekçesiyle 27.01.2005 tarih ve 424- 408 sayılı yazı ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iadesinin istenildiği, 01.03.2005 tarih ve 0621.17 sayılı dava konusu Belediye Encümen kararıyla, işyerinin kapatılarak ruhsatının iptal edildiğinin anlaşıldığını; 11.01.2005 tarihinde yapılan denetim sonucu belirlenen eksikliğin giderilmesi için anılan yönetmelik uyarınca davacıya 7 günden az olmamak üzere süre verilmesi ve bu süre sonucunda tekrar denetim yapılarak aykırılığın giderilmediğinin kontrol edilmesi gerekirken doğrudan ruhsatın iptali ve işyerinin kapatılması yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediğinin belirtildiğini; ayrıca, işyerinin 1.sınıf lokanta olarak mı yoksa lüks sınıf lokanta olarak işletilmek istendiğine dair dilekçenin en geç 10 gün içerisinde Küşat Müdürlüğüne verilmesi gerektiğini aksi taktirde yargı kararlarının lüks sınıf lokanta olarak uygulanacağının, 26.05.2006 tarih ve 2563-2556 sayılı Küşat Müdürlüğü yazısıyla ilgilisine tebliğ edilerek işyerinin yeniden inceleneceğinin bildirildiğini; 03.07.2006 tarihinde dava konusu işyerinin, Küşat heyetince incelendiğini ve tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için davacı şirkete 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin yönetmelik gereği 15 gün süre verildiğinin 04.07.2006 tarih ve 3372-3076 sayılı Küşat Müdürlüğü yazısıyla bildirilmiş olduğunu; verilen süre sonunda; işyerinin, küşat heyetince yeniden incelendiğini, daha önce belirlenen eksikliklerin giderildiğini, ancak 20.06.2006 tarih ve 3067-2802 sayılı Küşat Müdürlüğü yazısına cevaben Park ve Bahçeler Müdürlüğünün 03.07.2006 tarih ve 2590 sayılı cevabi yazısında Dikmen caddesi Keklikpınarı mevkii Nazım Hikmet Parkı içi No:4’de bulunan işyerinin 26.01.2005 tarihli tutanakta belirtilen proje hilafı hususlarının giderilmediğinin anlaşıldığı; bu nedenle davacı R.Ş. İnş.Tur.Gıda Teks. Oto. Rek. Org. San. ve Tic.Ltd.Şti. adına Ankara 11.İdare Mahkemesinin 09.11.2005 tarih ve 2005/725 esas numaralı Yürütmeyi durdurma kararı gereğince verilmiş olan 15.12.2005 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma ruhsatının Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından tutulmuş olan 26.01.2005 tarihli tutanakta belirtilen hususların giderilmemiş olması nedeniyle iptali ve işyerinin faaliyetten menine karar alınmak üzere konu Encümene iletilmiş, Encümenin 17.08.2006 tarih ve 4023.22 sayılı kararıyla 15.12.2005 tarih ve 1823 sayılı İşyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilerek faaliyetten men kararı alındığını; Zabıta Müdürlüğünce Küşat Müdürlüğünün 27.01.2005 tarih ve 1874 - 424/408 sayılı yazısına istinaden, 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınarak Küşat Müdürlüğüne iade edilmesinin istenildiğini, ancak davacı tarafından ruhsatın iade edilmeyeceğinin bildirildiğini; bunun üzerine Küşat Müdürlüğünce ruhsatın iptali ile işyerinin kapatılması için konunun 21.02.2005 tarih ve 2097-993 sayılı yazı ile Belediye Encümenine sunulduğunu, Belediye Encümeninin 01.03.2005 tarih ve C/2005/0621.17 sayılı kararı ile işyerinin kapatılarak ruhsatının iptaline karar verildiğini ifade ederek; haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmuştur.

II-ca) Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi; 21.11.2006 gün ve E:2006/380, K:2006/309 sayı ile, davalı idare tarafından gerçekleştirilen işlemin, 2577 sayılı Yasanın 2 maddesinde düzenlenen idari işlem niteliğinde olduğu, davaya idari yargıda bakılması gerektiğinden bahisle görevsizlik kararı vermiş; kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 14. Hukuk Dairesi; 09.05.2008 gün ve E:2008/5128, K:2008/6088 sayı ile; davanın, kişisel hakka dayalı elatmanın önlenmesi isteğine ilişkin olduğu, davacı ve davalı yan arasında 12.012004 tarihli hasılat kira sözleşmesi düzenlendiği ve özel hukuk ilişkisi kurulduğu; davacının, bu sözleşmeden kaynaklanan haklarını davalı idarenin haksız, eylem ve işlemlerinden dolayı kullanamadığını ileri sürerek idarenin yarattığı muaraza ve müdahalenin önlenmesini istediği; idarenin 15.8.2006 tarihli Encümen Kararı ile davacının kiraladığı iş yerinin çalışma ruhsatını iptal ettiği, Mahkemenin de belirttiği gibi bu işlemin idari bir işlem olduğu; bilindiği gibi; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırları başlıklı 2. maddesinin (a) bendinde, idari işlemler hakkında, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaati ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, (b) bendinde de idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari yargının görev alanı içinde sayıldığı; ancak somut olayda, idari işlemin haksızlığı usulsüzlüğü ve buna bağlı olarak da iptali isteğinin bulunmadığı; sadece sürekli iş yeri çalışma ruhsatlarının iptali ile, özel hukuktan kaynaklanan hakkın kullanılmadığı iddiası ve buna bağlı muarazanın önlenmesi isteğinin bulunduğu; bu isteğin incelenme yerinin ise adli yargı olduğu; Mahkemece bu yön göz ardı edilerek idari yargının görevli olduğundan bahisle reddinin doğru olmadığı gerekçesiyle; davacının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün bozulmasına karar vermiş; davalı idare vekilinin karar düzeltme istemi ise aynı Dairenin 9.10.2008 gün ve E:2008/10159, K:2008/11255 sayılı kararıyla reddedilmiş; Mahkeme bozma kararına uyarak işin esasını incelemiştir.

II-cb) ANKARA 23.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.5.2009 gün ve E: 2008/396, K:2009/162 sayı ile, davacının iddiası ile davalının savunmasına yer verdikten sonra, aynen; “(…) GEREKÇE:

Dava, davalının idari işlem ve eylemle yarattığı muarazanın ve müdahalenin önlenmesinden ibarettir.

Davacı ve davalı yan arasında 12.01.2004 tarihli hasılat kira sözleşmesi düzenlenmiş ve özel hukuk ilişkisi kurulmuştur. Davacı, bu sözleşmeden kaynaklanan haklarını davalı idarenin haksız eylem ve işlemlerinden dolayı kullanamadığını ileri sürerek idarenin yarattığı muaraza ve müdahalenin önlenmesini istemektedir.

Tarafların delilleri toplanılmış, yapılan yargılama sonunda davaya bakmaya idari yargı görevli olduğundan yargı yolu yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

Davacı tarafın temyizi üzerine iş bu karar Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 9.5.2008 Tarih, 2008/5128 Esas, 2008/6088 Karar sayılı ilamı ile "Somut olayda idari işlemin haksızlığa usulsüzlüğü ve buna bağlı olarak da iptal isteği yoktur. Sadece sürekli işyeri çalışma ruhsatlarının iptali ile özel hukuktan kaynaklanan hakkın kullanılmadığı iddiası ve buna bağlı muarazanın önlenmesi isteği vardır. Bu isteğin inceleme yeri ise adli yargıdır. Mahkemece bu yön göz ardı edilerek idari yargının görevli olduğundan bahisle reddi doğru olmamıştır." gerekçesi ile bozularak gelmekle usul ve yasaya uygun bulunan bozma ilamına uyulmuş, yeniden yargılama yapılmıştır.

Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/1409 Esas sayılı dosyası delil olarak gösterilmekle getirtilmiş, incelenmesinde davacı Çankaya Belediyesinin, davalı R.Ş..... Ltd. Şti. ne karşı davalının Nazım Hikmet Parkındaki restorant ve şelale cafenin kiracısı olduğunu, kira sözleşmesinin 9. Maddesine aykırı izin almaksızın eklentiler yaptığını, verilen süre içinde bu eklentileri kaldırmadığından dolayı tahliyesini istediği;- mahallinde keşif yapılıp bilirkişilerden rapor alındığı, yapılan yargılama sonunda akde aykırılık oluşturduğu iddia edilen hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verildiği, bu kararın Yargıtayca onanıp kesinleştiği anlaşılmıştır.

Davacının Çankaya ilçesi, Dikmen, Keklikpınarı Mahallesi, Nazım Hikmet Parkı alanı içerisinde bulunan restorant ve şelale cafenin işletmesini davalı belediye başkanlığınca 04.12.2003 talihinde yapılan ihale ile aldığı, aldıktan sonra harcama yaparak turizm deneme işletme belgesi almak amacı ile kullanıma uygun hale getirdiği ancak davalı belediye tarafından bu belgenin verilmediği, lokanta işyerine verilen lüks sınıf işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptal edildiği, davacının 1.Sınıf Lokanta ruhsatı taleplerinin de kabul edilmediği, bunun üzerine iptal davaları açtıkları, bu davaların davacıların lehlerine sonuçlandığı, davacının işyerlerinin lüks sınıf lokanta niteliğinde olduğundan bununla ilgili çalışma ruhsatının verilmesi için belediyeye başvurdukları, 30.12.2004 tarihinde bu ruhsatın verildiği, davacının daha sonra 1. sınıf lokanta için sınıf değişikliği talebinde bulunduğu, bu taleplerinin de 07.02.2005 tarihli yazılarıyla park mahallinde mevcut onaylı proje dışında kiracı tarafından kira sözleşmesinin 9. Maddesine aykırı olarak izin almaksızın bazı eklentiler yapıldığının belirtilerek kabul edilmediği, bunların en kısa zamanda giderilmesinin istenildiği, belediye encümeninin 1.3.2005 tarihli kararı ile hem işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptal edildiği, hem de işyerinin 1. sınıf lokanta olarak faaliyet göstermesi talebinin reddedildiği, bu konuda Ankara 11. İdare Mahkemesinde iptal davası açtıkları, Ankara 11. İdare Mahkemesinde kararın iptal edildiği, belediyenin bu kez davacının seçimleri doğrultusunda lüks sınıf lokanta ruhsatı verdiği, işyerini çalıştırmaya başladıkları, belediyenin 06.07.2006. tarihinde yazı göndererek proje hilafı hususların varlığı iddiasını tekrar ederek bunların giderilmesini talep ettiği, yaklaşık 1 ay sonra da 15.08.2006 tarihli encümen kararı ile daha önce verilen işyeri ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin faaliyetten men'ine karar verdiği anlaşılmıştır.

Davalı, davacı tarafından kira sözleşmesinin 9. Maddesine aykırı olarak eklentiler yapıldığını belirtmişse de bu husus Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/1409 Esas sayılı dosyasında incelenmiş, davalının ileri sürdüğü hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığına karar verilmiş ve bu husus kesinleşmiştir. Davalı belediyenin davacı kiracının sık sık işyeri ve çalıştırma ruhsatını iptal etmesi, lüks sınıf işyeri açma ve çalıştırma ruhsatını iptal etmesi, Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 ve 31.03.2006 tarihli iptal kararlarından sonra da proje hilafı hususların varlığının ileri sürülmesi, tekrar 15.08.2006 tarihli encümen kararı ile işyerinin çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve işyerinin faaliyetten men'ine karar verilmesi şeklindeki bu işlemlerin davacının özel hukuktan kaynaklanan haklarının kullanmasına engel olmak amacına yönelik haksız fiile dönüşmüş işlem ve eylemler olduğu mahkememizce kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmesi gerekmiştir.

HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;

Davanın kabulü ile, Çankaya ilçesi, Dikmen ve Keklikpınarı, Nazım Hikmet Parkı içinde bulunan halen davacının tasarrufunda bulunan restorant ve şelale cafeye davalının yaptığı müdahalenin men'ine ve muarazanın men'ine…” karar vermiş; temyiz edilmesi üzerine bu karar Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 5.11.2009 gün ve E:2009/10683, K:2009/12210 sayılı kararı ile onanmış ve mahkeme kararı kesinleşmiştir.

III-a) R.Ş. İnş.Tur.Gıda Teks.Oto.ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti. vekili 23.12007 tarihli dava dilekçesinde; Çankaya ilçesi, Dikmen-Keklikpınarı Mahallesi 27338-27341 adalar arasındaki rekreasyon(Nazım Hikmet Parkı) alanı içerisinde bulunan restaurant ve şelale kafenin, Çankaya Belediye Başkanlığınca 04.12.2003 tarihinde yapılan ihale ile müvekkili şirkete üç yıl süre ile kiraya verildiğini; müvekkili şirket tarafından 1.sınıf Lokanta işyerine Turizm İşletme Belgesi alınabilmesi gayesiyle davalı Kültür ve Turizm Bakanlığına başvurulduğunu; Bakanlık yetkilileri tarafından yerinde inceleme yapıldıktan sonra, müvekkili şirkete belirlenen eksikliklerin giderilmesi halinde Turizm Deneme İşletme Belgesinin verilmesi anlamında bir sorun olmadığının belirtilmesi üzerine; müvekkili şirket tarafından tesise 450-500 milyar arası masraf yapılarak davalı idarenin istediği her eksiklik giderilerek 05.05.2004 tarihinde Turizm İşletme Belgesinin verilmesi için başvuru yapılmasına rağmen, yerel seçimler ile Çankaya Belediyesinde görevine başlayan yeni yönetimin bütün engellemelerine rağmen ancak 27.02.2006 tarihinde Turizm İşletme Belgesini alabildiklerini; keza müvekkili şirket tarafından ihale ile kiralanan lokanta işyeriyle ilgili Belediyeye yapılan başvuru üzerine ise, ilk defa Çankaya Belediyesince 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı lüks sınıf lokanta İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verilmiş olduğunu; bu anlamda Belediyenin Küşat Müdürlüğü tarafından müvekkilinin kiracısı olduğu işyerinin, lüks sınıf lokantaya uygun olup-olmadığı konusunda 11.01.2005 tarihinde incelemeye gelindiğini; bu incelemede İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmelikte “Lüks Sınıf Lokanta” kriterlerinin açıkça belli olmadığı, bu nedenle kiralanan tesisin 1.sınıf lokantaya daha uygun olduğu, dolayısıyla müvekkil şirket yetkilisine 1. sınıf lokanta için sınıf değişikliği talebinde bulunulmasının daha iyi olacağının belirtilmesi üzerine, müvekkili şirket yetkilisi tarafından da 14.1.2005 ve 190 sayılı dilekçe ile müracaat edilerek sınıf değişikliği talebinde bulunulduğunu, belediyenin küşat heyetince 18.01.2005 tarihinde işyerinde yapılan incelemede birinci sınıf lokanta ruhsatı alma konusunda hiçbir sorun olmadığı belirtilerek “uygun görüş” ihtiva eden rapor düzenlendiğini; bütün bunlara rağmen, yukarıda da belirttikleri gibi, yaklaşık üç yıl önceki yerel seçimle göreve gelen yeni Belediye yönetimi tarafından, müvekkili şirketin tahliye edilebilmesi amacıyla, kiralanan işyerinde proje hilafı değişiklikler yapıldığı, parktaki yeşil alanların yaya yoluna ve otoparka katıldığı gibi gerçek olmayan iddialarda bulunulmaya başlandığını, böylece hem kesinleşen işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptalinin amaçlandığı, hem de tahliye sebebi yaratılmaya çalışıldığı; aslında kesinleşmesi nedeniyle iptal edilmesi mümkün olmayan 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının Encümen kararı ile iptal edildiğini; bahse konu bu olaylardan sonra, birinci olarak, müvekkili şirkete ait işyerine beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta sınıfına ait, işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin belediye encümen kararının iptali için iptal davası açtıklarını; açılan bu dava kabul edilerek, Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 tarih ve 2005/725 E., 2006/113 K. sayılı kararı ile İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatının iptaline ilişkin Belediye işleminin iptal edildiğini; keza müvekkili şirketin kiracısı olduğu işyerine beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta işletmeciliğine ilişkin 30.12.2004 tarih ve 1823 sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının, belirtilen şekilde Encümen kararı ile iptal edilmesi üzerine, henüz yukarıda bahsi geçen Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 tarih ve 2005/725 E., 2006/113 K. sayılı kararı hükme bağlanmadan önce, müvekkil şirket tarafından işyerinin kapalı kalmaması için Belediyeye tekrar başvurularak, bu kez kiracı olunan işyerine sınıf değişikliği yoluyla 1. sınıf lokanta ruhsatı verilmesi için 11.03.2005 tarih ve 923 sayılı dilekçe ile başvuruda bulunulduğunu; ancak müvekkili şirkete ait işyerine ruhsat vermeme suretiyle tahliyeyi gerçekleştirmeyi arzulayan belediyenin, bu kez tesis ettiği 15.3.2005 tarih ve 17-04/L-1/1823 1684-1535 sayılı işlem ile 1.sınıf lokanta ruhsatı verilmesi yönündeki başvuruyu da reddettiğini; keza müvekkili şirkete ait işyerine sınıf değişikliği yoluyla talep edilen 1. sınıf lokanta sınıfına dair işyeri açma ve çalışma ruhsatı isteminin de reddedilmesi üzerine; ikinci olarak, belediyenin birinci sınıf lokanta ruhsatı vermeme yönündeki 15.3.2005 tarih ve 17-04/L-1/1823 1684-1535 sayılı işleminin iptali için de dava açıldığını, açılan bu davanın da kabul edildiğini, Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.03.2006 tarih ve 2005/1349 E., 2006/712 K.sayılı kararı ile davalı belediyenin birinci sınıf lokanta işletmeciliği için işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermemesi yönündeki işleminin de iptal edildiğini; müvekkili şirket lehine olan bahse konu yargı kararlarından sonra, Çankaya Belediyesi tarafından müvekkili şirkete tebliğ edilen 26.05.2006 tarih ve 22-04/A-2/2560-2356 sayılı yazı ile bu kez müvekkili şirketin, lüks sınıf lokanta ruhsatı ile birinci sınıf lokanta ruhsatından hangisini tercih ettiğinin sorulduğunu; bu yazıya verilen 04.07.2006 tarih ve 12583 sayılı cevabi dilekçe ile tercihlerinin lüks sınıf lokanta ruhsatı olduğu, ancak gerekli görülürse sınıf değişikliği yoluyla birinci sınıf lokanta ruhsatının da talep edilebileceğinin bildirildiğini; müvekkili şirket tarafından bu şekilde tercih edilen lüks sınıf lokanta ruhsatı ile müvekkilinin kiracısı olduğu işyeri tekrar çalıştırılmaya başlanmışken; Çankaya Belediyesi tarafından yukarıda bahsi geçen Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 tarih ve 2005/725 E., 2006/113 K. ile yine Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.03.2006 tarih ve 2005/1349 E., 2006/712 K. sayılı iptal kararlarına konu olan işlemlerin gerekçesi ile aynı olacak şekilde, “idari” olma vasfını kaybeden ve “haksız fiil” dönüşen işlemler tesis edilerek, yeniden işyerinin kapatılması ve ruhsatının iptal edilmesine yönelik işlemler yapılması sonucunda, müvekkili şirkete tebliğ edilen 06.07.2006 tarih ve 22-04-A/2 3431-3134 sayılı yazı ile geçmişte gerçek dışı olarak yaratılan proje hilafı hususların varlığı iddiası aynen tekrarlanmak suretiyle, bahse konu proje hilafı hususların giderilmesi, aksi halde yaptırım uygulanacağının bildirildiğini; bu yazıdan yaklaşık bir ay sonra da yargı kararlarının uygulanmadığı anlamına gelen ve haksız fiil teşkil eden müvekkili şirkete ait lokanta işyerine verilen 15.12.2005 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin faaliyetten men’ine ilişkin Çankaya Belediyesinin Başkanlık Makamına ait 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Olur ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının tesis edilmesi sağlandığı gibi, Çankaya Belediyesinin durumu davalı idareye yazılı olarak bildirmesi üzerine de, davalı bakanlık tarafından "...işyeri açma ve çalışma ruhsatının ilgili belediyesince iptal edildiği...” gerekçesiyle dava konusu 21.12.2006 tarih ve 205776 sayılı makam oluru tesis edilerek, müvekkil şirkete ait Turizm İşletme Belgesinin iptal edilmiş olduğunu; bu anlamda dava konusu işlemi irdelemeden önce, dava konusu işlemin gerekçesi yapılan Belediye işlemi yönünden öncelikle belirtmek istedikleri hususun, müvekkili şirket lehine olan yargı kararlarına rağmen, Çankaya Belediyesi tarafından yeniden tesis edilen aynı nitelikteki bahse konu işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin kapatılmasına ilişkin işlemin, açıkça idari yargı kararlarının yerine getirilmemesi anlamına geldiği gibi, tesis eden ilgililer tarafından da suç niteliğini taşıdığını; gerçekten de Anayasa’nın 2.maddesine göre Türkiye Cumhuriyetinin Demokratik, Sosyal bir Hukuk Devleti olduğunu, Hukuk Devletinin insan hak ve özgürlüklerini ön planda tutan, bu hakları koruyucu, adaletli bir hukuk düzeni kuran ve bunu sürdürmekle kendini yükümlü sayan, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yönetenlerin her türlü işlem ve eylemlerini yargı denetimine tabi tutan bir devlet olduğunu; dolayısıyla bireylerin devlete karşı güven duyabilmeleri, maddi ve manevi varlıklarını serbestçe, korkusuzca geliştirebilmelerinin, ancak hukuk güvenliğinin sağlandığı bir sistem içinde olacağını; bu durum karşısında Hukuk Devleti ilkelerinin yaşamda tutulması, amacının sağlanması için bağımsız yargı kararlarına uymanın kaçınılmaz bir zorunluluk olduğunu; bu nedenledir ki, yasa koyucunun, Anayasa’nın 125.ve 138.maddesinde idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunu açık tuttuğunu, yasama ve yürütme organları ile idarenin Mahkeme kararlarına uyma zorunluluğunda olduğunu hükme bağladığını; bu hukuki nitelendirme kapsamında, müvekkili şirket tarafından Yargı kararlarını yerine getirmeyen Belediye Personeli aleyhine Ankara 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2006/362 E.sayılı dosyası ile Anayasanın 138. maddesi ve 2577 sayılı İ.Y.U.K’nun 28. maddesi gereğince manevi tazminat davası açıldığı gibi; ayrıca yargı kararlarının uygulanmadığı anlamına gelen işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin faaliyetten men’ine ilişkin Çankaya Belediyesi Başkanlık Makamınca tesis edilen 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Olur ile 15.8.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının iptali için Ankara 1.İdare Mahkemesi’nin 2006/2001 E.sayılı dosyası ile iptal davası açılmış olduğunu; Ankara 1.İdare Mahkemesince 31.10.2006 tarih ve 2006/2001 E. sayılı yürütmeyi durdurma kararı verilmesi üzerine, bahse konu karar gereğince de yeniden ilgili belediyeden ve 1823 sayılı lüks sınıf lokantaya ilişkin işyeri açma ve çalışma ruhsatı alındığını; görüldüğü gibi, davalı idare tarafından müvekkil şirkete daha önce verilen 27.02.2006 tarih ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesinin iptaline gerekçe yapılan, Belediye Ruhsatının iptaline ilişkin Çankaya Belediyesinin 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Başkanlık Makamı Oluru ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının, daha önce hükme bağlanan Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 tarih ve 2005/725 E- 2006/113 K. ile yine Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.03.2006 tarih ve 2005/1349 E-2006/712 K.sayılı iptal kararlarının uygulanmadığı anlamına geldiği gibi; ayrıca belediye ruhsatının iptaline ilişkin Çankaya Belediyesinin 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Başkanlık Makamı Oluru ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının yürütülmesinin de açılan iptal davası sonucu Ankara 1.İdare Mahkemesi’nin 31.10.2006 tarih ve 2006/2001 E. sayılı kararıyla durdurulduğunu ve sonuçta önceki belediye ruhsatının devamı mahiyetinde olan 11.12.2006 ve 1823 sayılı lüks sınıf lokantaya ilişkin işyeri açma ve çalışma ruhsatının tekrar alındığını; bilindiği üzere, yürütmeyi durdurma kararlarının da esas hakkındaki kararlar gibi, dava konusu edilen işlemi doğduğu andan itibaren hukuk aleminden sildiğini; bu nedenle yürütülmesi durdurulan Çankaya Belediyesinin 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Başkanlık Makamı Oluru ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının, hiç doğmamış kabul edilmesi, idarenin eski duruma avdet etmesinin gerektiğini; dolayısıyla müvekkili şirkete ait işyerine davalı idare tarafından daha önce verilen Turizm İşletme Belgesinin iptaline ilişkin 21.12.2006 tarih ve 205776 sayılı makam olurunun dayanağı olan Belediye Ruhsatının iptaline ilişkin işleminin yürütülmesinin, Ankara 1.İdare Mahkemesi’nin 31.10.2006 tarih ve 2006/2001 E.sayılı kararı ile durdurulduğuna göre, doğal olarak dava konusu Turizm İşletme Belgesinin iptaline ilişkin davalı idare İşleminin de dayanağının kalmamış olduğunu; kaldı ki, idarenin Kuruluş ve görevleriyle bir bütün olduğuna ilişkin Anayasa kuralı gereğince Ankara 1.İdare Mahkemesi’nin 31.10.2006 tarih ve 2006/2001 E.sayılı yürütmeyi durdurma kararının, Çankaya Belediyesini bağladığı gibi davalı bakanlığı bağladığı konusunda da kuşku olmadığını; keza dava konusu işlemin tesisine gerekçe yapılan Belediye işleminin yasa ve usule aykırı olduğunun Ankara 1.İdare Mahkemesi’nin 31.10.2006 tarih ve 2006/2001 E.sayılı yürütmeyi durdurma kararı ile sabit olması karşısında, dava konusu işlemin hukuki dayanağı olan 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanu’nun 34.maddesinin (e) bendindeki “yatırım ve işletme döneminde tesisin belgelendirmeye esas vasıflarını yitirmiş olması...” hükmünün somut olayda gerçekleşmediğinin de kolaylıkla anlaşıldığını ifade ederek; öncelikle dava konusu işlemin Yürütülmesinin durdurulmasına, müvekkili şirkete ait 1.sınıf Lokanta işyeriyle ilgili 27.02.2006 tarih ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesinin iptaline ilişkin dava konusu 21.12.2006 tarih ve 205776 sayılı davalı işleminin (makam oluru) iptaline karar verilmesi istemiyle Kültür ve Turizm Bakanlığına karşı, idari yargı yerinde dava açmıştır.

III-b) Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen cevap dilekçesinde; Sur Et ve Balık Lokantası isimli tesise, 27.02.2006 tarih ve 36237 sayılı Bakanlık Makam Oluru ile 1. Sınıf Lokanta Turizm İşletmesi Belgesi verildiğini ve Çankaya Belediye Başkanlığı’na da 10.03.2006 tarih ve 34058 sayılı yazı yazılarak tesise ilişkin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ile ilgili olarak 5393 ve 3572 sayılı Kanunlar ve ilgili mevzuat çerçevesinde Belediye tarafından yapılacak olan değişiklik ve iptalin Bakanlıklarına bildirilmesinin istenildiğini; tesisin, 27.02.2006 tarih ve 10356 sayılı 1. Sınıf Lokanta Turizm İşletmesi Belgesi ile faaliyet gösterdiği sırada Bakanlıklarına ulaşan Çankaya Belediye Başkanlığı’nın 03 Kasım 2006 tarih ve 15573 sayılı yazısında özetle; tesise ilişkin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı’nın 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Olurları ile iptal edildiğinin belirtildiğini; ilgili Belediyesinin Bakanlığa ulaşan söz konusu yazısı üzerine, tesise ilişkin 17.11.2006 tarih ve 27-62-1949 sayılı Araştırma ve İnceleme Raporunun tanzim edildiğini; söz konusu rapor ile tesisin belge almaya esas vasfını yitirmiş olduğu hususundan hareketle, tesise ilişkin Turizm İşletmesi Belgesinin 2634 sayılı Kanun’un 34 üncü maddesinin (e) fıkrası hükmü uyarınca iptal edilmesinin önerildiğini; bunun üzerine tesisin belgesinin Bakanlığın 21.12.2006 tarih ve 205776 sayılı Makam Oluru ile iptal edildiğini; davacı şirket adına Bakanlıklarına intikal ettirilen 18.01.2007 giriş tarihli dilekçe içeriğinde özetle; tesise ilişkin turizm işletmesi belgesinin iptal edilmesine gerekçe yapılan, Çankaya Belediyesi’nin 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Makam Oluruna karşı, Ankara 1. İdare Mahkemesi’nce verilen 31.10.2006 tarih ve 2006/2001 E. sayılı yürütmeyi durdurma kararı üzerine, 11.12.2006 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı'nın yeniden alındığı, bu nedenle Bakanlıklarınca tesis edilmiş olan belge iptalinin geri alınmasının istenildiğini; bu dilekçeye verilen 31.01.2007 tarih ve 14995 sayılı cevap yazısında; söz konusu Mahkeme kararının ilgili Belediyesine karşı açılan İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatı’nın iptalinin yürütmesinin durdurulmasına yönelik olması, turizm işletmesi belgesinin iptaline yönelik olarak Bakanlıkları aleyhine açılan herhangi bir mahkeme kararının olmaması nedeniyle, belge ihyasına yönelik talebin Bakanlıklarınca uygun görülmediğinin bildirildiğini; bu arada girişimci tarafından gönderilen 22.01.2007 giriş tarihli dilekçe ve ekindeki İlgili Belediyesince mahkeme kararı gereği yeniden düzenlenen İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ile, 1. Sınıf Lokanta Turizm İşletmesi Belgesi talebinde bulunulduğunu; bu talebin olumlu sonuçlanmasıyla birlikte, girişimcinin Bakanlıkları aleyhine söz konusu davayı açması nedeniyle belgelendirme işleminin durdurulduğunu; tesise ilişkin düzenlenmiş olan 17.11.2006 tarih ve 27-62-1949 sayılı Araştırma ve İnceleme Raporu’nda da belirtildiği üzere; Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğin 6 ncı maddesinde "... İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatına dair yetkili idareden olumsuz görüş gelmesi halinde tesis belgeye esas vasfını yitirmiş olacağından 2634 sayılı Kanun’un 34 üncü maddesinin (e) bendi hükmü uyarınca belgesi iptal edilir" ifadesinin yer aldığını; söz konusu açıklamalar doğrultusunda tesise ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının ilgili belediyece iptal edilmiş olması hususu göz önünde alındığında, tesisin belge almaya esas vasfını yitirmiş olması nedeniyle belgesinin Bakanlıklarınca iptal edilmiş olduğunu; dava dilekçesinde ayrıca; turizm belgesinin iptali kararının davacı şirketin büyük miktarda maddi zarara uğramasına neden olacağının belirtildiğini; işyerinin ticari faaliyette bulunmasında Bakanlıklarınca verilen turizm işletmesi belgesinin bulunması yönünde bir koşul bulunmadığını, tesisin işletilebilmesi için işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunmasının yeterli olduğunu, bu nedenden dolayı tesisin turizm belgesinin iptal edilmesinin maddi kayıplara yol açacağı hususunun yerinde olmadığını ifade ederek; davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

III-ca) Ankara 16. İdare Mahkemesi: 5.11.2007 gün ve E:2007/270 K:2007/1263 sayı ile, davanın, davacı şirket tarafından, 1. Sınıf Lokanta olarak işletilen işyerine ait 27.02.2006 gün ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesi'nin iptal edilmesine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığının 21.12.2006 gün ve 2005776 sayılı işleminin iptali istemiyle açıldığı; 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nda; Turizm sektöründe faaliyet gösteren turizm işletmelerine Turizm İşletme Belgesi vermeye yetkili makam olarak davalı Bakanlığın gösterildiği, Kanun'un 34/e maddesinde ise; Tesisin yatırım veya işletme döneminde belgelendirilmesine esas niteliklerini önemli ölçüde kaybetmiş olması halinde Turizm İşletme Belgesi'nin Bakanlıkça iptal edileceğinin hüküm altına alındığı; idari işlemlerin unsurlarından birinin de sebep unsuru olduğu; nitekim 2577 sayılı Kanun'da da idari işlemlerin sebep unsuruna aykırı olduklarından dolayı iptal davasına konu olabileceklerinin hüküm altına alındığı, sebebin, idareyi bir işlem yapmaya sevk eden hukuki veya fiili etken olduğu; bu etkenlerin, idari işlemden önce geldiği ve onun dışında yer aldığı, idareyi dava konusu işlemi yapmaya yönelten neden olarak gösterilen işlemin sakat olmasının, dava konusu yapılan esas işlemi de sebep yönünden sakatlayacağı; olayda, Çankaya Belediyesince verilen, işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı'nın proje hilafı hususların giderilmediğinden bahisle iptal edilmesi üzerine 2634 sayılı Kanun'un 34/e maddesi uyarınca Turizm İşletme Belgesinin davalı Bakanlıkça iptal edildiği anlaşılmakta ise de; dava konusu işleme dayanak teşkil eden ve sebep unsurunu oluşturan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptaline ilişkin işlemin Ankara 1 İdare Mahkemesinin 22.5.2007 tarih ve E: 2006/2001, K:2007/1447 sayılı kararıyla iptal edilmesi karşısında dayanağı ortadan kalkan davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle; dava konusu işlemin iptaline karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay 6.Dairesi: 16.2.2010 gün ve E:2008/757, K:2010/1447 sayı ile, dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin işlemin Ankara 1.İdare Mahkemesi'nin 22.5.2007 günlü, E:2006/2001, K:2007/1447 sayılı kararıyla iptal edilmesi karşısında, dayanağı ortadan kalkan davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, bu kararın davalı idare tarafından temyiz edildiği; anılan mahkeme kararının Danıştay 8. Dairesinin 26.5.2009 günlü, E:2007/8212, K:2009/3412 sayılı kararıyla bozulduğu anlaşıldığından, İdare Mahkemesince bu husus göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesinin gerekmekte olduğu gerekçesiyle; Ankara 16. İdare Mahkemesinin 5.11.2007 günlü, E:2007/270, K:2007/1263 sayılı kararının BOZULMASINA karar vermiş; karar düzeltme istemi ise Danıştay 14.Dairesinin 6.2.2012 gün ve E:2011/6035, K:2012/384 sayılı kararıyla reddedilmiştir. Mahkeme bozma kararına uymuştur.

III-cb) ANKARA 16.İDARE MAHKEMESİ: 29.5.2012 gün ve E:2012/484, K:2012/891 sayı ile aynen; “(…)Dava, davacı şirket tarafından, 1. Sınıf Lokanta olarak işletilen işyerine ait 27.02.2006 gün ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesi'nin iptal edilmesine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 21.12.2006 gün ve 205776 sayılı işleminin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemiyle açılmıştır.

3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 3/c maddesinde; Belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelere büyükşehir belediyesi olan yerlerde büyükşehir belediye başkanlıklarının, sıhhi ve sair işletmelere ise, büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediyelerin işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili olduğu belirtilmiş; 4. maddesinde ise; 3. maddede belirtilen mercilerin, izin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alacakları; bu kriterlerin; insan sağlığına zarar vermemek, çevre kirliliğine yol açmamak, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak olduğu; 6. maddesinin 2. fıkrasında da; ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, 4. maddede belirtilen yönetmelikte öngörülen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde; verilmiş olan ruhsatın, ilgili mevzuattaki hükümler çerçevesinde yetkili merci veya mülki idare amirince iptal edilerek işyerinin kapatılacağı ve ilgililer hakkında ayrıca işlem yapılacağı hükme bağlanmıştır.

2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu'nun 34/(e) maddesinde ise; tesisin yatırım veya işletme döneminde belgelendirilmesine esas niteliklerini önemli ölçüde kaybetmiş olması halinde Turizm İşletme Belgesi'nin Bakanlıkça iptal edileceği hüküm altına alınmıştır.

İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmayan tesise turizm işletmesi belgesi düzenlenmesi mümkün olmadığı gibi, işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilen bir tesisin de belgelendirmeye esas niteliklerini ve işletme iznine esas belgesinin geçerliliğini yitirmiş olması nedeniyle belgelilik halini sürdürmesinin söz konusu olamayacağı açıktır.

Dosyanın incelenmesinden; davacı şirket tarafından "lokanta" olarak işletilen işyerinde

11.1.2005 tarihinde yapılan kontrolde, parkın Dikmen Caddesi girişine yaklaşık (1.50x3.50) m ebatlarında 2 adet ışıklı pano yapıldığı, restoranta girişte bulunan yeşil alanın iptal edilip üzerine duvar örülerek dolgu yapıldığı ve üzerinin parça granit malzeme ile kaplanmak suretiyle yaya yoluna katıldığının tespiti üzerine, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptal edilerek faaliyetten men edildiği, dava konusu işlemle de, 2634 sayılı Kanun'un 34/(e) maddesi uyarınca Turizm İşletme Belgesinin iptal edildiği anlaşılmaktdır.

Olayda, Çankaya Belediyesi'nce verilen İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı'nın proje hilafı hususların giderilmediğinden bahisle iptal edilmesi üzerine 2634 sayılı Kanun'un 34/e maddesi uyarınca Turizm İşletme Belgesi'nin davalı Bakanlıkça iptal edildiği, dava konusu işleme dayanak teşkil eden ve sebep unsurunu oluşturan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı'nın iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın Ankara 1. İdare Mahkemesi'nin 26.11.2010 günlü, E:2010/1380, K:2010/1720 sayılı kararıyla reddedildiği ve bu kararın Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 16.11.2011 günlü, E:2011/6381, K:2011/5637 sayılı kararıyla onandığı görülmektedir.

Bu durumda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilerek faaliyetten men edilen iş yerine ait Turizm İşletme Belgesinin iptal edilmesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; davanın reddine…” karar vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

IV-UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNDEN İSTEK: R.Ş. İnş.Tur.Gıda Teks.Oto.ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti. vekili tarafından, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına Sunulmak Üzere 13.9.2012 tarihinde Ankara 16.İdare Mahkemesi Başkanlığına verilen ve Kültür ve Turizm Bakanlığının davalı olarak gösterildiği dilekçede; “İ. Konusu: Aynı Nedenlerle Adli Yargı Yerlerinde Açılmış “Tahliye” Ve “Müdahalenin Men’i” davalarıyla ilgili Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E-2007/2407 K. sayılı kararı ile Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E-2009/162 K. Sayılı kararının lehimize kesinleşmelerinden sonra yine aynı konu ve sebebe ilişkin olarak tarafımızdan davalı aleyhine açılan "davanın reddine” ilişkin Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 tarih ve 2012/484 E., 2012/891 K. kararının aleyhimize kesinleşmesi nedeniyle, "bir hakkın yerine getirilmesi olanaksız" kılacak şekilde ortaya çıkan hüküm uyuşmazlığının yasa ve usule uygun olan "Adli Yargı Yerlerince Verilen Kararlar Doğrultusunda" giderilmesine karar verilmesi istemidir.

OLAYLAR :

1.) Danıştay 6.Daire Başkanlığı’nın 16.02.2010 tarih ve 2008/757 E-2010/1447 K.sayılı “bozma" kararı doğrulusunda verilen Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 tarih ve 2012/484 E., 2012/891 K. kararında bahsi geçen Danıştay 8.Daire Başkanlığı’nın 26.05.2009 tarih ve 2007/8212 E-2009/3412 K.sayılı “bozma” kararı incelendiğinde görüleceği üzere; müvekkil şirket tarafından “lokanta” olarak işletilen işyerinde Çankaya Belediyesince 11.01.2005 tarihinde yapılan kontrolde, parkın Dikmen Caddesi girişine yaklaşık (1.50x3.50) m ebatlarında H=5 m yüksekliğinde ışıklı pano ile giriş kapısı sol ve sağ yanlarına (1.00x2.00) m ebatlarında 2 adet ışıklı pano yapıldığının, keza restoranın girişinde bulunan yeşil alanın iptal edilip üzerine duvar örülerek dolgu yapıldığı ve üzerinin parça granit malzeme ile kaplanmak suretiyle yaya yoluna katıldığının tespit edildiği, bahse konu tespite istinaden işyerinin faaliyetten menine karar verildiğinin anlaşıldığı, bu bağlamda 3572 sayılı Yasaya göre ruhsatın verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde, mevzuata uygun olmayan hususların ve noksanlıkların saptanması halinde, bunların giderilmesine kadar ve bu amaca yönelik olarak işyerinin faaliyetten men edilebileceği, dolayısıyla müvekkil şirketin imar mevzuatına aykırı olarak yaptığı işyerinde faaliyette bulunduğunun sabit olması nedeniyle çalışmaktan alıkonulmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı şeklindeki gerekçenin gösterilmesi suretiyle, dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının geri alınması işleminin iptali isteğiyle tarafımızdan açılan iptal davasının kabulüne ilişkin Ankara 1.İdare Mahkemesinin 22.05.2007 tarih ve 2006/2001 E., 2007/1447 K. sayılı kararının “bozulmasına” karar verilmiştir.

2.)Burada yeri gelmişken önemle belirtmek isteriz ki; bahse konu tespit tutanağında belirtilen ışıklı panolar, müvekkil şirket tarafından işyerinin dışarıdan algılanmasını sağlamak amacıyla yapılmış olup, dolayısıyla müvekkil ile dava dışı Çankaya Belediyesi arasında akdedilen kira sözleşmesine herhangi bir şekilde aykırılık teşkil etmemektedir. Buna rağmen bahse konu tespit tutanağında belirtilen ve dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının geri alınması işleminin gerekçesini teşkil eden “yeşil alanların bir kısmının yaya yoluna ve restoran önüne isabet alana katıldığı" şeklindeki iddia ise kesinlikle gerçek dışı olup; yukarıda bahsi geçen Ankara 1.İdare Mahkemesi’nin 2006/2001 E. sayılı davasında “davalı” durumunda bulunan dava dışı Çankaya Belediyesince yapılan savunmanın aksine, kiralanan lokanta işyeri, müvekkil şirket tarafından mevcut haliyle teslim alınmıştır.

Dava dışı Çankaya Belediyesi tarafından tesis edilen ve dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının geri alınması işlemindeki gerekçenin doğru olmadığı, Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 21.04.2008 tarih ve 2008/2754 E-2008/4999 K. sayılı kararı ile onanan Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E-2007/2407 K.sayılı kararı ile sabittir. Gerçekten de dava dışı belediye tarafından yine dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının geri alınması işlemindeki gerekçeye (ışıklı pano yapılması ve yeşil alanların bir kısmının yaya yoluna ve restoran önündeki alana katıldığı) dayanılarak müvekkil şirket aleyhine ayrıca “akde aykırılık” iddiasıyla BK’nun 256/2.maddesine istinaden tahliye davası açılmış; ancak yapılan yargılama sonucu verilen Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E-2007/2407 K.sayılı kararı ile “ışıklı panoların akde aykırılık teşkil etmediği, yeşil alanların bir kısmının yaya yoluna ve restoran önüne isabet eden alana katılmasının ise kiralayan durumundaki belediye tarafından yapıldığı sonucuna varıldığı” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, müvekkil şirket lehine olan bu karar, dava dışı Çankaya Belediyesi tarafından temyiz edilmiş ise de; bütün temyiz nedenleri reddedilerek Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 21.04.2008 tarih ve 2008/2754 E., 2008/4999 K. sayılı kararı ile onanmıştır.

Görüldüğü üzere dava dışı belediye tarafından sürekli olarak müvekkil şirketin “kiralanan mecurun bulunduğu parktaki yeşil alanların bir kısmını yaya yoluna ve restoran önüne isabet eden alana kattığı ve ışıklı panolar yaptığı” şeklinde iddialarda bulunularak, hem dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının geri alınması yönünde tesis ettiği aynı nitelikteki işlemleriyle müvekkil şirkete ait işyeriyle ilgili çalışma ruhsatlarını sürekli olarak iptal etmek suretiyle kapatma kararları verdiği, hem de aynı gerekçelerle müvekkil şirket aleyhine BK’nun 256.maddesindeki “akde aykırılık” sebebine dayanılarak Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2005/1409 E. sayılı dosyası ile tahliye davası açtığı kolaylıkla anlaşılmaktadır. Bu bağlamda dava dışı belediyenin dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının geri alınması yönündeki işlemine gerekçe olarak gösterdiği “kiralanan mecurun bulunduğu parktaki yeşil alanların bir kısmını yaya yoluna ve restoran önüne isabet eden alana kattığı ve sözleşmeye aykırı olarak ışıklı panolar yapıldığı” yönündeki iddia ve gerekçesinin doğru olmadığı, Yargıtay aşamasından geçerek kesinleşen Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E., 2007/2407 K.sayılı kararı ile sabit olduğuna göre; Danıştay 6.Dairesinin bozma kararı doğrultusunda verilen Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 tarih ve 2012/484 E., 2012/891 K. kararının gerekçesinde bahsi geçen aksi yöndeki gerekçenin, anılan Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E., 2007/2407 K. sayılı kararındaki gerekçe ile çelişki arz ettiği kolaylıkla anlaşılmaktadır.

Gerçekten de Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E., 2007/2407 K.sayılı kararının gerekçesi aynen;

“...davacı tarafça, akde aykırı olduğu belirtilen restorana çıkış sağ yanda bulunan yeşil alanın iptal edilerek yaya yoluna katılması ve restoran önündeki yeşil alanın iptal edilip yaya yoluna katılması hususlarının onaylı mimari proje dolayısı ile akde aykırı olduğu iddia edilmiştir. Ancak dosyaya sunulan mimari projelerde sadece proje müellifinin imzasının olduğu, belediyenin onayı olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, yapıldığı iddia edilen değişikliklerin akde aykırılık oluşturmayacağı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Ayrıca davacı tarafça, bu tadilatların davalı kiracı tarafından yapılmış olduğu, davalının tesisi kiralamasından sonra bu eklenti ve değişikliklerin yapılmış olduğu hususları da kanıtlanamamıştır. Aksine, dinlenen ve bir önceki Belediye Başkan Yardımcısı olan tanık tarafından, bu değişikliklerin belediye tarafından yapılmasından sonra tesisin davalıya teslim edildiği açıklanmıştır.

Davacı Belediye Başkanlığı tarafından davalı tarafa gönderilen 07.02.2005 tarihli yazıda restoran girişine konulan ışıklı panoların en kısa zamanda kaldırılması istenmiştir. Davacı tarafça bu yazıya karşı yazılan 23.02.2005 tarihli yazıda ışıklı panoların restoran ve şelale kafenin algılanmasını sağlamak amacıyla konulduğu, buna rağmen Belediye tarafından ışıklı panoların konulduğu yerlerin uygun olmadığı düşünülüyor ise restoran olarak kiralanan mecurun algılanmasını sağlayacak ışıklı panoların kurulacağı ve monte edileceği yerlerin gösterilmesi ve bu konuda izin verilmesi halinde davalı şirket tarafından ışıklı panoların yerinin değiştirilebileceği belirtilmiştir. Davacı Belediye tarafından bu yazıya cevap verilmemiş; panoların dikilmesine izin verilip verilmediği veya yerlerinin değiştirilip değiştirilmeyeceği açıklanmamış; 28.04.2005 tarihli süreli ihtarla akde aykırılık teşkil ettiği iddia edilen hususlar tekrarlanmış; onaylı proje dışındaki eklentilerin 15 gün içinde kaldırılması istenmiştir. Kira sözleşmesinde restoran ve şelale kafenin işletilmesi, parkın bakımı, korunması ve işletme giderleri kiracı tarafından karşılanmak üzere ihale yolu ile kiraya verildiği belirtilmiştir. Restoran ve şelale kafeyi işletmek amacıyla kiracı davalının, tesisin tanıtımı ve görülebilmesi için pano dikmesi doğaldır. Bunların şekli, yeri ve boyutları uygun görülmüyorsa bu konuda kiracıya uyarıda bulunulması gerekirken(kiracı tarafından da 23.02.2005 tarihli yazı ile panoların şekli ve yerinin değiştirilmesine hazır olunduğu belirtildiği halde) cevap verilmeyip, panoların akde aykırılık teşkil ettiği hususunda sürekli ihtar gönderilip dava açılması iyiniyetli bulunmamıştır... ” şeklindedir.

3.)Yine önemle dikkatlerinize sunmak isteriz ki; dava dışı belediye tarafından müvekkil şirkete beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta ruhsatının iptal edilmesine ilişkin daha önceki tarihli Çankaya Belediye Encümeninin 01.03.2005 gün ve C/2005/0621.17 sayılı kararı, Ankara 11.İdare Mahkemesi’nin 31.01.2006 gün ve 2005/725 E., 2006/113 K. sayılı kararı ile yasa ve usule aykırı bulunarak iptal edilmiş; bahse konu bu karar dava dışı Çankaya Belediyesi tarafından temyiz edilmiş ise de bütün temyiz nedenleri reddedilerek Danıştay 8.Daire Başkanlığının 08.06.2007 tarih ve 2006/3865 E., 2007/3578 K.sayılı kararı ile onanmıştır.

Keza yukarıda bahsi geçen müvekkil şirkete beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta ruhsatının iptal edilmesi akabinde, müvekkil şirket tarafından işyerinin kapalı kalmasının engellenmesi amacıyla 1.sınıf lokanta ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava dışı Çankaya Belediye Başkanlığının 16.03.2005 gün ve 1535 sayılı işlemi de, Ankara 11.İdare Mahkemesi’nin 31.03.2006 gün ve 2005/1349 E., 2006/712 K. sayılı kararı ile yasa ve usule aykırı bulunarak iptal edilmiş; bahse konu bu karar dava dışı Çankaya Belediyesi tarafından temyiz edilmiş ise de bütün temyiz nedenleri reddedilerek Danıştay 8.Daire Başkanlığının 08.06.2007 tarih ve 2006/3864 E., 2007/3579 K.sayılı kararı ile onanmıştır.

Dolayısıyla bahse konu Ankara 11.İdare Mahkemesi’nin 31.01.2006 gün ve 2005/725 E., 2006/113 K. sayılı kararı ile yine Ankara 11.İdare Mahkemesi’nin 31.03.2006 gün ve 2005//1349 E., 2006/712 K.sayılı kararına rağmen, dava dışı belediyenin her iki mahkeme kararını da uygulamayarak yeniden müvekkil şirkete ait işyerini kapatmak amacıyla tesis ettiği dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatını geri alarak işyerinin faaliyetten men’ine karar vermesinin ayrıca “haksız fiile” neden olacağı düşünülerek, tarafımızdan haksız fiile dönüşmüş bahse konu işlem ve eylemle yaratılan muaraza ve müdahalenin önlenmesi isteğiyle dava dışı belediye aleyhine “Adli Yargı” yerinde dava açılmış, her ne kadar açılan dava yerel mahkemece ilk önce “yargı yolu” bakımından reddedilmiş ise de; anılan kararın lehimize Yargıtay 14.Hukuk Dairesi’nin 09.05.2008 tarih ve 2008/10159 E., 2008/11255 K. sayılı kararı ile bozulması üzerine, ilk derece mahkemesince bozma kararına uyularak Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E., 2009/162 K. sayılı kararı ile verilen davanın kabulüne ilişkin kararda, dava dışı belediyenin gerçek dışı gerekçelerle sürekli olarak dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri Açma ve Çalışma Ruhsatını iptal etmek ve işyerinin faaliyetten men’ine karar vermek suretiyle çıkardığı haksız müdahalenin ve muarazanın men’ine karar verilmiştir.

Görüldüğü üzere dava dışı belediyenin dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatını geri alması yönünde tesis ettiği işlemde gerekçe olarak gösterdiği “kiralanan mecurun bulunduğu parktaki yeşil alanların bir kısmını yaya yoluna ve restoran önüne isabet eden alana kattığı ve sözleşmeye aykırı olarak ışıklı panolar yapıldığı” yönündeki iddia ve gerekçesinin doğru olmadığı, tarafımızdan açılan haksız müdahalenin men’i davasındaki Yargıtay 14.Hukuk Dairesi’nin 09.05.2008 tarih ve 2008/10159 E., 2008/11255 K. sayılı bozma kararı doğrultusunda verilen Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E-2009/162 K. sayılı kararı ile sabit olduğuna göre; Danıştay 6.Dairesinin bozma kararı doğrultusunda verilen Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 tarih ve 2012/484 E-2012/891 K. kararının gerekçesinde bahsi geçen aksi yöndeki gerekçenin anılan Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E., 2009/162 K. sayılı kararındaki gerekçe ile çelişki arz ettiği kolaylıkla anlaşılmaktadır.

Gerçekten de Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E., 2009/162 K. sayılı kararının gerekçesi aynen;

“...dava, davalının idari işlem ve eylemle yarattığı muarazanın ve müdahalenin önlenmesinden ibarettir. Davacı ile davalı yan arasında 12.01.2004 tarihli hasılat kira sözleşmesi düzenlenmiş ve özel hukuk ilişkisi kurulmuştur. Davacı bu sözleşmeden kaynaklanan haklarını davalı idarenin haksız işlem ve eylemlerinden dolayı kullanamadığını ileri sürerek idarenin yarattığı muaraza ve müdahalenin önlenmesini istemiştir.

Tarafların delilleri toplanmış, yapılan yargılama sonunda davaya bakmaya idari yargı görevli olduğundan yargı yolu yönünden davanın reddine karar verilmiştir. Davacı tarafın temyizi üzerine, iş bu karar Yargıtay 14.Hukuk Dairesinin 09.05.2008 tarih ve 2008/5128 E., 2008/6088 K. sayılı ilamı ile ‘somut olayda idari işlemin haksızlığı, usulsüzlüğü ve buna bağlı olarak da iptal isteği yoktur. Sadece sürekli işyeri çalışma ruhsatlarının iptali ile özel hukuktan kaynaklanan hakkın kullanılamadığı iddiası ve buna bağlı muarazanın önlenmesi isteği vardır. Bu isteğin inceleme yeri ise adli yargıdır. Mahkemece bu yön göz ardı edilerek idari yargının görevli olduğundan bahisle reddi doğru olmamıştır.’ gerekçesi ile bozularak gelmekle usul ve yasaya uygun bulunan bozma ilamına uyulmuş, yeniden yargılama yapılmıştır.

Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2005/1409 Esas sayılı dosyası delil olarak gösterilmekle getirtilmiş, incelemesinde davacı Çankaya Belediyesinin, davalı R.Ş. Ltd. Şirketine karşı davalının Nazım Hikmet Parkındaki restoran ve şelale kafenin kiracısı olduğunu, kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak izin almaksızın eklentiler yaptığını, verilen süre içinde bu eklentileri kaldırmadığından dolayı tahliyesini istediği, mahallinde keşif yapılıp bilirkişilerden rapor alındığı, yapılan yargılama sonunda akde aykırılık oluşturduğu iddia edilen hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığı anlaşıldığından davanın reddine ilişkin kararın Yargıtay tarafından onanıp kesinleştiği anlaşılmıştır.

Davacının Çankaya ilçesi, Dikmen, keklik Pınarı mahallesi, Nazım Hikmet Parkı alanı içerisinde bulunan restoran ve şelale cafenin işletmesini davalı belediye başkanlığınca 04.12.2003 tarihinde yapılan ihale ile aldığı, aldıktan sonra harcama yaparak turizm deneme işletme belgesi almak amacı ile kullanıma uygun hale getirdiği, ancak davalı belediye tarafından lokanta işyerine verilen lüks sınıf işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptal edildiği, davacının 1.Sınıf lokanta ruhsatı taleplerinin de kabul edilmediği, bunun üzerine iptal davaları açtıkları, bu davaların lehlerine sonuçlandığı, davacının işyerinin lüks sınıf lokanta niteliğinde olduğundan bununla ilgili çalışma ruhsatının verilmesi için belediyeye başvurdukları, 30.12.2004 tarihinde bu ruhsatın verildiği, davacının daha sonra l.sınıf lokanta için sınıf değişikliği talebinde bulunduğu, bu taleplerinin de 07.02.2005 tarihli yazılarıyla park mahallinde mevcut onaylı proje dışında kiracı tarafından kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak izin almaksızın bazı eklentiler yapıldığının belirtilerek kabul edilmediği, bunların en kısa zamanda giderilmesinin istendiği, belediye encümeninin 01.03.2005 tarihli kararı ile hem işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edildiği, hem de işyerinin 1.sınıf lokanta olarak faaliyet göstermesi talebinin reddedildiği, bu konuda Ankara 11.İdare Mahkemesinde iptal davası açtıkları, Ankara 11.İdare Mahkemesince kararların iptal edildiği, belediyenin bu davacının seçimleri doğrultusunda lüks sınıf lokanta ruhsatı verdiği, işyerini çalıştırmaya başladıkları, belediyenin 06.07.2006 tarihinde yazı göndererek proje hilafı hususların varlığı iddiasını tekrar ederek bunların giderilmesini talep ettiği, yaklaşık 1 ay sonra da 15.08.2006 tarihli encümen kararı ile daha önce verilen işyeri ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin faaliyetten men’ine karar verildiği anlaşılmıştır.

Davalı belediye, davacı tarafından kira sözleşmesinin 9.maddesine aykırı olarak eklentiler yapıldığını belirtmişse de; bu husus, Ankara 10.Sulh Hukuk mahkemesinin 2005/1409 Esas sayılı dosyasında incelenmiş, davalı belediyenin ileri sürdüğü hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığına karar verilmiş ve bu husus kesinleşmiştir. Davalı belediyenin davacı kiracının sık sık işyeri ve çalıştırma ruhsatını iptal etmesi, lüks sınıf işyeri açma ve çalıştırma ruhsatını iptal etmesi, Ankara 11.İdare Mahkemesinin 31.01.2006 ve 31.03.2006 tarihli iptal kararlarından sonra da proje hilafı hususların varlığını ileri sürmesi, tekrar 15.08.2006 tarihli encümen kararı ile işyerinin çalışma ruhsatını iptal ederek işyerinin faaliyetten men'ine karar vermesi şeklindeki işlemlerinin davacının özel hukuktan kaynaklanan hakkının kullanılmasına engel olmak amacına yönelik haksız fiile dönüşmüş işlem ve eylemler olduğundan Mahkememizce kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmesi gerekmiştir...” şeklindedir.

4.)Görüldüğü üzere Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E., 2007/2407 K. sayılı kararı ile Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E-2009/162 K. sayılı kararında müvekkil şirkete ait lokanta işyerine verilen 15.12.2005 tarih ve 1823 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının iptaline ve işyerinin faaliyetten men’ine ilişkin davalı belediyece tesis edilen dava konusu 16.08.2006 tarih ve 3961 sayılı Başkanlık Oluru ile 15.08.2006 tarih ve C/2006/4002.22 sayılı Encümen kararının "HAKSIZ FİİL" niteliğinde olduğu belirtilmek suretiyle çıkarılan muarazanın(el atmanın) önlenmesine ve tahliye isteminin reddine karar verilmişken; aynı işlemin Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 tarih ve 2012/484 E-2012/891 kararı ile HUKUKA UYGUN BULUNMASI kabul edilemez bir durum olup, iki farklı karar nedeniyle bir hakkın yerine getirilmesini olanaksız kılmaktadır.

SONUÇ : Yukarıda belirtilen nedenlerle durumu önemle Başkanlığınızın dikkatine sunar; AYNI NEDENLERLE ADLİ YARGI YERLERİNDE AÇILMIŞ “TAHLİYE” VE “MÜDAHALENİN MENİ” davalarıyla ilgili Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 04.12.2007 tarih ve 2005/1409 E., 2007/2407 K. sayılı kararı ile Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 26.05.2009 tarih ve 2008/396 E-2009/162 K. Sayılı kararının lehimize kesinleşmelerinden sonra yine aynı konu ve sebebe ilişkin olarak tarafımızdan davalı aleyhine açılan "davanın reddine" ilişkin Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 tarih ve 2012/484 E., 2012/891 K. kararının aleyhimize kesinleşmesi nedeniyle, "bir hakkın yerine getirilmesi olanaksız" kılacak şekilde ortaya çıkan hüküm uyuşmazlığının yasa ve usule uygun olan "Adli Yargı Yerlerince Verilen Kararlar Doğrultusunda" giderilmesine karar verilmesini vekil olarak saygı ile arz ederiz.” demek suretiyle, kararlar arasında ortaya çıktığı ileri sürülen hüküm uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle Uyuşmazlık Mahkemesine başvuruda bulunmuştur.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasanın 24. ve 16.maddelerine göre ilgili Başsavcıların yazılı düşünceleri istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI;

“…İNCELEME :

Davacı şirket tarafından 1. sınıf lokanta olarak işletilen işyerine ait 27.02.2006 gün ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesi'nin iptal edilmesine ilişkin 21.12.2006 gün ve 205776 sayılı işlemin iptali istemiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesi'nin bozma kararına uyularak davanın reddi yolunda verilen ve temyiz edilmemek suretiyle kesinleşen Ankara 16. İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 gün ve E:2012/484, K:2012/891 sayılı kararı ile, Çankaya Belediye Başkanlığı tarafından "akde aykırılık" iddiasıyla BK' nun 256/2. maddesine istinaden davacı şirket aleyhine açılan tahliye davası sonucunda Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin 21.04.2008 gün ve E:2008/2754, K:2008/4999 sayılı kararı ile onanarak kesinleşen Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 04.12.2007 gün ve E:2005/1409, K:2007/2407 sayılı "akde aykırılık oluşturduğu iddia edilen hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığı" gerekçesiyle reddine ilişkin kararı ve işyerinin çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve işyerinin faaliyetten men'ine ilişkin 15.08.2006 günlü Encümen kararının iptali istemiyle Çankaya Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davada, Yargıtay 14. Hukuk Dairesi'nin 09.05.2008 gün ve E:2008/10159, K:2008/11255 sayılı bozma kararı doğrultusunda "müdahalenin men'ine ve muarazanın men'ine" denilmek suretiyle davanın kabulü yolunda verilen ve temyiz edilmemek suretiyle kesinleşen Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 26.5.2006 gün ve E:2008/396, K:2009/162 sayılı kararları arasında davacı şirket vekili tarafından, oluştuğu ileri sürülen hüküm uyuşmazlığının giderilmesinin istenilmesi üzerine, konu ile ilgili olarak uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığınca Başsavcılığımızdan yazılı düşünce istenilmiş olmakla dosya incelendi.

Adli ve idari yargı kararları arasında oluştuğu ileri sürülen hüküm uyuşmazlığının çözümü için öncelikle hüküm uyuşmazlığının oluşup oluşmadığının belirlenmesi gerekir.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 2592 sayılı Kanun ile değişik 24'üncü maddesinin birinci fıkrasında, “1 nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığı kabul edilir.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hükme göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için:

a) Uyuşmazlık yaratan hükümlerin, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından verilmesi,

b)Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

c)Her iki kararın da kesinleşmiş olması,

d)Kararlarda davanın esasının hükme bağlanması,

e)Kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması,

Koşullarının birlikte gerçekleşmesi aranmaktadır.

Hüküm uyuşmazlığı bulunduğu ileri sürülen kararların incelenmesinden, ortada, adli ve idari yargı yerlerince verilmiş ve yasa yollarına başvurularak ya da temyiz edilmeyerek kesinleşmiş kararlar oldukları; her üç kararda da davanın esasının hükme bağlandığı; R.Ş. İNŞ.TUR.GIDA TEKS.OTO REK.ORG.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ yönünden, taraflarından en az birinin de aynı olduğu anlaşılmıştır.

Her üç yargı yerinde açılan davalar konu yönünden incelendiğinde;

Adli Yargı Yerinde, Çankaya Belediye Başkanlığı tarafından "akde aykırılık" iddiasıyla BK' nun 256/2. maddesine istinaden davacı şirket aleyhine açılan tahliye davası sonucunda Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 04.12.2007 gün ve E: 2005/1409, K: 2007/2407 sayılı "akde aykırılık oluşturduğu iddia edilen hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığı" gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, ikinci davada ise; işyerinin çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve işyerinin faaliyetten men'ine ilişkin 15.08.2006 günlü Encümen kararının iptali istemiyle Çankaya Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davada, "müdahalenin men'ine ve muarazanın men'ine" denilmek suretiyle Ankara 23.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 26.5.2006 gün ve E:2008/396, K:2009/162 sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verildiği, İdari Yargı Yerinde, Davacı şirket tarafından 1. sınıf lokanta olarak işletilen işyerine ait 27.2.2006 gün ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesi'nin iptal edilmesine ilişkin 21.12.2006 gün ve 205776 sayılı işlemin iptali istemiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine açılan davada, Ankara 16. İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 gün ve E:2012/484, K:2012/891 sayılı kararı ile davanın reddine hükmedildiği anlaşılmıştır.

Davacı şirket vekili tarafından; adli yargı yerlerinde açılan ve lehlerine sonuçlanan tahliye isteminin reddine ve muarazanın (el atmanın) önlenmesine karar verilmişken; aynı işlemin İdare Mahkemesince hukuka uygun bulunmasının kabul edilemez bir durum olup iki farklı karar nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız olduğu ileri sürülmüş ise de; her üç davada maddi olay arasında ilgi bulunmasına karşılık davaların aynı konu ve sebebe dayanmaması, farklı hukuki sebeplerle uyuşmazlık çıkarılması, yargısal denetimin de farklı kanun hükümleri çerçevesinde yapılarak çözüme varılması karşısında, hukuki sebepleri farklı olan söz konusu adli ve idari yargı kararları arasında çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesinin olanaksız olduğundan, dolayısıyla hüküm uyuşmazlığı bulunduğundan söz edilemez.

Kaldıki; Çankaya Belediyesi tarafından davacı şirkete beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta ruhsatının iptal edilmesine ilişkin daha önceki tarihli Çankaya Belediye Encümeninin 01.03.2005 gün ve C/2005/0621.17 sayılı kararının Ankara 11. idare Mahkemesi'nin 31.1.2006 gün ve E:2005/725, K:2006/113 sayılı kararı ile iptal edildiği, bu kararın Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 08.06.2007 gün ve E:2006/3865, K:2007/3578 sayılı kararı ile onandığı, keza, davacı şirkete beyan üzerine verilen lüks sınıf lokanta ruhsatının iptal edilmesi akabinde, davacı şirket tarafından işyerinin kapalı kalmasının engellenmesi amacıyla 1. sınıf lokanta ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Çankaya Belediye Başkanlığının 16.3.2005 gün ve 1535 sayılı kararının Ankara 11. idare Mahkemesi'nin 31.03.2006 gün ve E:2005/1349, K:2006/712 sayılı kararı ile iptal edildiği, bu kararın Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 08.06.2007 gün ve E: 2006/3864, K: 2007/3579 sayılı kararı ile onandığı anlaşılmış olup gerek idari yargı gerekse adli yargı mercilerince verilen ve kesinleşmiş bulunan anılan kararlar karşısında davacının tahliye endişesi olmaksızın faaliyetini sürdürmesine bir engel bulunmadığı, dolayısıyla bir hakkın yerine getirilmesinin olanaksız olduğundan söz edilemeyeceği açıktır.

SONUÇ: Açıklanan nedenlerle; Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 4.12.2007 gün ve E:2005/1409, K:2007/2407 sayılı, 23. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 26.5.2006 gün ve E:2008/396, K:2009/162 sayılı kararları ile Ankara 16. İdare Mahkemesi'nin 29.05.2012 gün ve E:2012/484, K:2012/891 sayılı kararları arasında hüküm uyuşmazlığı bulunmadığından başvurunun reddine karar verilmesi gerekeceği…” yolunda düşünce vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI;

“…R.Ş. şirketinin Çankaya Belediyesi sınırları içinde işletmeciliğini yaptığı ve 1. Sınıf lokanta olarak işletilen işletmenin, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen 27/02/2006 gün ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesinin, 21/12/2006 gün ve 205776 sayılı işlem ile iptal edilmesi üzerine, davacı şirket tarafından belgenin iptal edilmesine ilişkin işlemin iptali istemi ile idare mahkemesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine açılan davada, yargılama süreci içinde son olarak Ankara 16. İdare Mahkemesinin 29/05/2012 gün ve 2012/484 E., 2012/891 K. sayılı karan ile davanın reddine karar verilmiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Çankaya Belediye Başkanlığı tarafından, davalı şirket aleyhine "sözleşmeye aykırılık" nedeni ile Borçlar Kanununun 256/2 maddesi uyarınca açılan tahliye davası ise, Ankara 10.Sulh Hukuk Mahkemesinin 04/12/2007 gün ve 2005/1409 E., 2007/2407 K. sayılı kararı ile reddedilmiş, temyiz istemi sonucu Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 21/04/2008 gün ve 2008/2754 E., 2008/4999 K sayılı Kararı ile onanarak karar kesinleşmiştir.

Bu kez, Çankaya Belediye Encümeninin 15/08/2006 günlü kararı ile R.Ş. şirketinin işlettiği lokanta işyerinin çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve işyerinin faaliyetten meni kararı alınmış, bu karara karşı, davacı Şirket tarafından açılan davada, Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından yapılan yargılama süreci sonunda 29/05/2012 gün ve 2012/484 E., 2012/891 K. sayılı Karar ile "müdahalenin ve muarazanın meni" kararı verilerek bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı şirket vekili tarafından, lokanta olarak işletilen işyeri hakkında verilen üç karar arasında çelişki bulunduğu ve bu çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksızlaştığı iddiası ile hüküm uyuşmazlığı çıkarılması istemi ile Uyuşmazlık mahkemesine başvurulduğu anlaşılmaktadır.

2247 sayılı Kanun un 24. maddesinde belirtilen hüküm uyuşmazlığının oluşabilmesi için, yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması gerekmektedir.

Yukarıda içerikleri açıklanan adli yargı kararları ve idari yargı kararında, taraflardan R.Ş. şirketi bakımından, her bir davada da taraf olma şartı gerçekleşmekle beraber, kararlar incelendiğinde, idari Yargı yerinde, Ankara 16. İdare Mahkemesinin 29/05/2012 gün ve 2012/484 E., 2012/891 K sayılı kararına konu olayda, işletmenin Turizm işletme belgesinin iptaline ilişkin işlemin iptali dava edilmiş ve red kararı ile sonuçlanmakla, işletme faaliyetine turizm işletme belgesi olmaksızın ancak diğer şartlarla devam etmektedir. Adli Yargı yerinde açılan davalarda ise; Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesine konu davada, işletmeyi kiralayan Çankaya Belediyesinin sözleşme hükümlerine aykırılık nedenine dayalı olarak açtığı tahliye davasının reddedildiği; Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava konusu olan olayda ise, Çankaya Belediyesinin işletme izin ve ruhsatlarını iptal ile faaliyetten men kararının, müdahalenin ve muarazanın meni kararı ile sonuçlandırılarak davacı lehine bir sonuç ortaya konulduğu anlaşılmaktadır. İdari yargı yerinde görülen dava ile adli yargı yerinde görülen davaların neden ve sebeblerinin aynı olmadığı gibi, bu davalar sonucu verilen kararlar arasında çelişki bulunmadığı, R.Ş. şirketinin lokanta işletmesini devam ettirmesinde bir sorun bulunmaması nedeniyle de, bir hakkın yerine getirilmesinin olanaksız olduğundan söz edilemeyeceği, idari yargı yerinde açılan dava sonucu Turizm işletme belgesinin iptalinin de işyerinin 1. Sınıf lokanta olarak işletilmesine engel teşkil etmediği anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, adli ve idari yargı mercileri tarafından esasa ilişkin olarak verilen ve kesinleşen mahkeme kararlarında her ne kadar taraflardan biri aynı ise de; davaların aynı konuya ve sebebe ilişkin olmaması ve dolayısıyla kararlar arasında da çelişki bulunmaması karşısında hakkın yerine getirilmesini olanaksız kılan bir durum görülmediği için 2247 sayılı Kanun’un 24. maddesinde belirtilen koşulların gerçekleşmediği düşüncesiyle söz konusu başvurunun reddi gerekmektedir.” yolunda düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un “Mahkemenin görevi” başlığını taşıyan 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir” denilmiş; 24. maddesinde(Değişik birinci fıkra: 21/1/1982 - 2592/7 md.) ise, 1 nci maddede gösterilen yargı mercilerinden en az ikisi tarafından, görevle ilgili olmaksızın kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş, aynı konuya ve sebebe ilişkin, taraflarından en az biri aynı olan ve kararlar arasındaki çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesi olanaksız bulunan hallerde hüküm uyuşmazlığının varlığının kabul edileceği belirtilmiştir.

Anılan hükme göre, hüküm uyuşmazlığının varlığı için:

a) Uyuşmazlık yaratan hükümlerin, adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisi tarafından verilmesi,

b) Konu, dava sebebi ve taraflardan en az birinin aynı olması,

c) Her iki kararın da kesinleşmiş olması,

d) Kararlarda davanın esasının hükme bağlanması,

e) Kararlar arasındaki çelişki nedeniyle hakkın yerine getirilmesinin olanaksız bulunması koşullarının birlikte gerçekleşmesi aranmaktadır.

Hüküm uyuşmazlığı bulunduğu ileri sürülen adli ve idari yargı kararlarının incelenmesinden; ortada adli ve idari yargı yerlerince verilmiş ve kesinleşmiş kararlar bulunduğu; davaların taraflarından en az birinin (R.Ş..İnş.Tur.Gıda Teks.Oto.ve Rekl.Org.San. ve Tic.Ltd.Şti.) aynı olduğu anlaşılmaktadır.

Kararlarda işin esasının hükme bağlanması hususu incelendiğinde; hüküm uyuşmazlığı bulunduğu ileri sürülen kararların, adli ve idari yargı yerlerince verilmiş ve kesinleşmiş kararlar oldukları; adli yargı yerlerince verilmiş iki, idari yargı yerince verilmiş bir kararda da davanın esasının hükme bağlandığı anlaşılmıştır.

Konu ve dava sebebinin aynı olup olmadığının incelenmesi:

Hüküm uyuşmazlığına konu edilen ve adli yargı yerine ait ilk kararın; Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 04.12.2007 gün ve E:2005/1409, K:2007/2407 sayılı kararı olduğu; bu davada davacının; Çankaya Belediye Başkanlığı, davalının ise R.Ş. İnş. Tur. Gıda. Teks. Oto. Rekl. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti, dava sebebinin, davalı şirket tarafından gerçekleştirilen mimari projeye aykırı tadilatlar; dava konusunun ise, bu tadilatların eski haline getirilmemesi nedeni ile taraflar arasında imzalanan kira sözleşmesinin 9. Maddesinin ihlal edilmesi ve bu nedenle davalının taşınmazdan tahliyesine ilişkin olduğu; Mahkemece; akde aykırılık oluşturduğu iddia edilen hususların akde aykırılık koşullarını taşımadığının anlaşıldığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verildiği görülmektedir.

Hüküm uyuşmazlığına konu edilen ve adli yargı yerince verilen ikinci kararın; Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.05.2009 gün ve E:2008/396, K:2009/162 sayılı kararı olduğu görülmektedir. R.Ş. İnş. Tur. Gıda. Teks. Oto. Rekl. Org. San. ve Tic. Ltd. Şti tarafından Çankaya Belediye Başkanlığına karşı açılan dava dosyası incelendiğinde; davanın; davalı Belediye Başkanlığı’nın, Ankara 11. İdare Mahkemesi tarafından verilen E:2005/725, K:2006/113 ve E:2005/1349, K:2006/712 sayılı kararlarını uygulamayarak ve kiracı şirketin işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının Belediye Encümeninin 17.08.2008 gün ve C/2006/4023.22 sayılı kararı ile iptal etmek sureti ile; kiracı şirketin işyerini kullanmasını engellediği iddiasıyla; idarenin bu eylemlerinin idari işlem niteliğini kaybetmesi ve haksız fiil niteliğin kazanmış olması nedenleri ile idarenin taşınmaza müdahalesinin önlenmesi istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu davada, Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi; E:2006/380, K:2006/309 sayılı ilk kararında, davanın görev yönünden reddine karar vermiş, kararın temyizi üzerine; Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E:2008/5128, K:2008/6088 sayı ile ; “somut olayda idari işlemin haksızlığı, usulsüzlüğü ve buna bağlı iptali isteminin değil; sadece işyeri açma ve çalıştırma ruhsatlarının sürekli olarak iptal edilmesi nedeni ile davacının özel hukuktan kaynaklanan hakkını kullanamaması iddiası ve buna bağlı muarazanın önlenmesi ile davalı Belediye Başkanlığı’nın müdahalesinin önlenmesinin talep edildiği, bu talebin adli yargıda görülmesi gerektiğini” belirterek mahkeme kararını bozmuş; Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce Yargıtay bozma ilamına uyulmak sureti ile yapılan yargılama neticesinde; E:2008/396, K:2009/162 sayı ile; davanın kabulüne, davalı Belediye Başkanlığı’nın taşınmaza müdahalesinin önlenmesine ve muarazanın bu şekilde giderilmesine karar verilmiştir.

Hüküm uyuşmazlığına konu edilen İdari yargı kararı incelendiğinde; davanın R.Ş. İnş.Tur.Gıda Teks. Oto. ve Rekl. Org. San. ve Tic.Ltd.Şti. tarafından, 1. Sınıf Lokanta olarak işletilen işyerine ait 27.02.2006 gün ve 10356 sayılı Turizm İşletme Belgesi'nin iptal edilmesine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 21.12.2006 gün ve 205776 sayılı işleminin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemiyle; Kültür ve Turizm Bakanlığına karşı açıldığı; Ankara 16. İdare Mahkemesinin ilk olarak 5.11.2007 gün ve E:2007/270 K:2007/1263 sayı ile verdiği ilk kararında, Çankaya Belediyesi'nce verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatının proje hilafı hususların giderilmediğinden bahisle iptal edilmesi üzerine 2634 sayılı Kanun'un 34/e. maddesi uyarınca turizm işletme belgesinin davalı Bakanlıkça iptal edildiği anlaşılmakta ise de; dava konusu işleme dayanak teşkil eden işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin işlemin Ankara 1. İdare Mahkemesi'nin 22.5.2007 günlü, E:2006/2001, K:2007/1447 sayılı kararıyla iptal edilmesi karşısında, dayanağı ortadan kalkan davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine Danıştay 6.Dairesince; anılan mahkeme kararının Danıştay 8. Dairesinin 26.5.2009 günlü, E:2007/8212, K:2009/3412 sayılı kararıyla bozulduğu anlaşıldığından, İdare Mahkemesince bu husus göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle bozulmuş; bunun üzerine; ANKARA 16.İDARE MAHKEMESİ, hüküm uyuşmazlığına konu edilen 29.5.2012 gün ve E: 2012/484, K:2012/891 sayılı ikinci kararında; 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun bazı maddeleri ile, 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu'nun 34/(e) maddesinden bahisle; Çankaya Belediyesi'nce verilen İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı'nın proje hilafı hususların giderilmediğinden bahisle iptal edilmesi üzerine 2634 sayılı Kanun'un 34/e maddesi uyarınca Turizm İşletme Belgesi'nin davalı Bakanlıkça iptal edildiği, dava konusu işleme dayanak teşkil eden ve sebep unsurunu oluşturan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı'nın iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın Ankara 1. İdare Mahkemesi'nin 26.11.2010 günlü, E:2010/1380, K:2010/1720 sayılı kararıyla reddedildiği ve bu kararın Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 16.11.2011 günlü, E:2011/6381, K:2011/5637 sayılı kararıyla onandığının görüldüğü; bu durumda, işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilerek faaliyetten men edilen iş yerine ait Turizm İşletme Belgesinin iptal edilmesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verdiği görülmüştür.

Görüldüğü üzere; adli yargı yerindeki davalardan, Ankara 10. Sulh Hukuk Mahkemesindeki davada; işletmeyi kiralayan Çankaya Belediyesinin, sözleşme hükümlerine aykırılık nedenine dayalı olarak açtığı tahliye davasının reddedildiği; Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan diğer dava konusu olan olayda ise, Belediye Encümeninin, işyerinin çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve işyerinin faaliyetten men'ine ilişkin kararının iptali istemiyle Çankaya Belediye Başkanlığı aleyhine açılan davanın; müdahalenin ve muarazanın meni kararı ile sonuçlandığı ve davacı lehine bir sonuç ortaya çıktığı; buna karşılık, idari Yargı yerinde, Ankara 16. İdare Mahkemesinin kararına konu olayda ise, davacı Şirketin, Turizm İşletme Belgesinin iptaline ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açtığı; Mahkemece dava reddedilmesine karşın, Şirketin faaliyetine son verilmesine yönelik bir sonuç doğmadığı; davacı şirketin, turizm işletme belgesi olmadan, diğer koşullarda ve tahliye endişesi taşımadan faaliyetine devam edebileceği hususları gözetildiğinde; -her üç davadaki maddi olaylar arasında ilgi bulunmasına karşılık- konuları ve hukuki sebepleri farklı olan adli ve idari yargı kararları arasında çelişki yüzünden hakkın yerine getirilmesinin imkânsızlığından ve dolayısıyla hüküm uyuşmazlığından söz edilemeyeceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Yasanın 24. maddesinde öngörülen “konu ve dava sebebinin aynı olması” ve “hakkın yerine getirilmesinin imkânsız bulunması” koşullarını taşımayan başvurunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

II-2247 SAYILI KANUNUN 10., 14. VE 19. MADDELERİNE İLİŞKİN OLARAK YAPILAN BAŞVURULARDA GEREKLİ KOŞULLARI TAŞIMAYAN BAŞVURULARIN REDDİ KARARLARI

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

1-ESAS NO : 2013/1393

KARAR NO: 2013/1775

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.Ö.

Vekilleri : Av. Ş.Ö., Av. E.A.

Davalı : Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığı-Zile

Vekili : Av. Ş.C.

O L A Y : 1-Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin 01.04.1998 tarihinden itibaren hiç ara vermeden Zile Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığı bünyesinde, aralıksız olarak yaklaşık 8,5 yıldır çalıştığını; davalı Birlik Başkanlığı tarafından, Birliğin maddi sıkıntı içinde olduğu gerekçesi ile 16.04.2007 tarihinden itibaren 2 ay süre ile iş aktinin geçici olarak askıya alındığını, iki aylık sürenin bitmesi beklenmeden 4.5.2007 tarih ve 40 sayılı yazı ile iş aktine aykırı davranışları gerekçe gösterilerek, iş aktinin feshine karar verildiğini; hakkında hiçbir disiplin soruşturması yapılmadığı gibi 4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinde sayılan ve işvereni haklı kılacak hiçbir fiilin oluşmadığını, konuyla ilgili her hangi bir savunma istenmediğini, belge düzenlenmediğini; kaldı ki bu güne kadar işveren tarafından müvekkiline verilmiş her hangi bir cezanın da bulunmadığını; iş aktinin geçici olarak feshine ilişkin idari işlemin iptali için idare mahkemesine açmış olduğu davanın henüz sonuçlanmadığını; işveren sıfatıyla sulama birliği başkanının, bir yandan kıdem tazminatı hakkının doğduğunu belirterek kıdem tazminatı tutarını müvekkilinin hesabına yatırırken, diğer yandan kusurlu davrandığı gerekçesi ile iş akdini feshetmek suretiyle kendi içinde çelişkiye düşmüş olduğunu; bilindiği üzere, 5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli işçi Kadrolarına Veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 2006 ve 2007 yılında 6 ay süre ile geçici işçi olarak çalışanların sürekli işçi kadrolarına geçirilmelerinin öngörülmüş olduğunu; ne hazindir ki, müvekkili böyle bir hakkı elde ettiğine sevinirken, aynı tarihlerde iş akdinin fesh edildiğini; esasen, sulama birliği başkanının, kendi akraba ve siyasi çevresini yerleştirmek için bu tür yola tevessül ederek müvekkilinin akdini sonlandırma yoluna gittiğini; zaten, 16.04.2007 tarihli yazıda ve iki ay süre ile iş akdi geçici süreli askıya alınmış, geçici süreli askıya alınma işlemi devam ederken, yani 04.05.2007 tarihli yazı ile ve üstelik iş akdine aykırı davrandığı gerekçesi ile iş akdinin sona erdirildiğini ifade ederek; geçerli bir sebebe dayanmayan iş akdinin feshine ilişkin işlemin iptal edilerek ortadan kaldırılması istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

SİVAS İDARE MAHKEMESİ: 28.6.2007 gün ve E: 2007/1112, K: 2007/1045 sayı ile, 2576 sayılı Yasanın 6. maddesinde "Vergi Mahkemeleri; a) Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait, vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları, b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanunun uygulamasına ilişkin davaları, c) Diğer kanunla verilen işleri, çözümler" hükmünün yer aldığı; aynı yasanın 5. maddesinin 1. fıkrasında da İdare Mahkemelerinin, Vergi Mahkemelerinin görevine giren davalar ile Danıştay'da çözümlenecek olanlar dışındaki iptal davaları ile tam yargı davalarını, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinin birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar ve kanunlarla verilen diğer işleri çözümleyeceğinin hükme bağlandığı; 4857 sayılı İş Kanunu'nun 20. maddesinde ise; iş sözleşmesi feshedilen işçinin, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabileceğinin hükme bağlandığı; dava dilekçesi ve eklerinin incelenmesinden, uyuşmazlığın konusunun 4857 sayılı İş Kanunu'nun uygulanmasından kaynaklandığının anlaşılması karşısında davanın görev yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

2-Davacı vekili bu defa, müvekkilinin 1993 yılından 04.05.2007 tarihine kadar aralıksız olarak davalı sulama birliğinde geçici işçi statüsünde sayman olarak sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar sürekli hizmet vermiş bulunduğunu; SGK sicil numarasının 6001023036408 olduğunu; 5620 Sayılı Kanunla getirilen düzenleme kapsamında müvekkili(açısından da), geçici işçilerin, sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesi için gereken yasal şartlar oluştuğu halde, davalı kurum yönetimi tarafından gerekli bildirimlerin yapılmadığını; iş bu sebeple, müvekkilinin, 5620 Sayılı Kanunla geçici işçilerin sürekli işçi kadrosuna geçirilmesine hak kazandığının tespitinin yapılmasını talep etmek için dava açma zorunluluğu doğduğunu ifade ederek; tazminat ve diğer hukuki hakları saklı kalmak kaydı ile 5620 Sayılı Yasa ile getirilen düzenleme kapsamında; müvekkilinin de sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesine hak kazandığının tespitine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Tokat İş Mahkemesi: 8.3.2011 gün ve E:2009/205, K:2011/69 sayı ile, 5620 sayılı Kanunun yayımlanarak yürürlüğe girdiği 21/04/2007 tarihinden sonra 04/05/2007 tarihinde davacının iş akti feshedilmiş olmakla ve davacının 6 aydan fazla kıdemi olduğu anlaşılmakla davacının 21/04/2007 tarihi itibariyle 5620 sayılı yasa gereğince daimi işçi kadrosuna geçmeye hak kazandığının tespitine ve davanın kabulüne karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 9.Hukuk Dairesi: 29.1.2013 gün ve E:2012/38619, K:2013/3246 sayı ile, görev konusu kamu düzenine ilişkin olup mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerektiği; İş mahkemelerinin görev alanını hakimin, tarafların iddia ve savunmalarına göre değil, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 1. maddesini esas alarak belirleyeceği; 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1. maddesi uyarınca İş Kanununa göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya iş Kanununa dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözüm yerinin iş mahkemeleri olduğu; 21/04/2007 tarih ve 26500 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına Veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 7. maddesine göre ”geçici işçilikten sürekli işçi kadrosuna geçirilenlerin, ilgili idare, kurum ve kuruluşlarda 2006 yılı içerisinde toplam 6 ay ve daha fazla sürelerle vizeli geçici iş pozisyonlarında işçi olarak çalıştığının belgelenmesi...” şartının getirildiği; davacının anılan yasa uyarınca 2006 yılı içerisinde altı aydan fazla süre ile çalıştığının ve kadroya geçirilmesi gerektiğinin tespiti için bu davayı açtığı; kadro tahsisinin idari bir işlem olduğu, idari işlem tesis edecek şekilde yargı kararı verilemeyeceği; idarenin 5620 sayılı yasa kapsamında sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesi için düzenlediği kadro tahsis işleminin bir idari işlem olduğu, bu işlemin iptaline yönelik uyuşmazlığın; kısaca sürekli işçi kadrosunda bulunması gerektiği yönündeki istemin idari yargı yerinde çözülmesinin gerektiği; zira 5620 sayılı yasadan kaynaklanan düzenleyici işlem niteliğindeki uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu; buna göre mahkemece dava dilekçesinin yargı yolu yanlışlığı (HMK.nın 114/b, 115 maddeleri) nedeni ile reddine kararı verilmesi gerekirken uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle; kararın BOZULMASINA karar vermiştir.

TOKAT İŞ MAHKEMESİ: 11.6.2013 gün ve E:2013/85, K:2013/240 sayı ile, mahkemelerince usul ve yasaya uygun bozma ilamına uyulduğu; her ne kadar Mahkemelerinin 08/03/2011 tarih ve 2009/205 esas, 2011/69 karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verilmiş ise de, İdarenin 5620 sayılı yasa kapsamında sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesi için düzenlediği kadro tahsis işleminin bir idari işlem olduğu, bu işlemin iptaline yönelik uyuşmazlığın, kısaca sürekli işçi kadrosunda bulunması gerektiği yönündeki istemin idari yargı yerinde çözülmesinin gerektiği; 5620 sayılı yasadan kaynaklanan düzenleyici işlem niteliğindeki uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu kanaatine varıldığından davaya bakmaya adli yargı yeri görevli olmayıp idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle; dava dilekçesinin yargı yolu bakımından reddine karar vermiş; bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

3-Davacı vekili, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına sunulmak üzere Tokat İş Mahkemesi Hakimliğine verdiği 26.6.2013 tarihli dilekçe ile; Zile Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığına karşı açtıkları davada Sivas İdare Mahkemesi’nin 28/06/2007 gün ve 2007/1112 E. 2007/1045 K. sayılı kararıyla görevsizliğe hükmettiğini ve bu kararın kesinleştiğini; bunu üzerine Zile Sol Sahil Sulama Birliği Başkanlığına karşı açtıkları davada Mahkemelerinin 11/06/2013 gün ve 2013/85 E., 2013/240 K. sayılı kararıyla görevsizliğe hükmettiğini ve bu kararın kesinleştiğini; açılan davalar aynı konu hakkında olup müvekkilinin 5620 Sayılı Yasa’dan yararlandırılarak kadrolu olarak işe devamına ilişkin bulunduğunu; kesinleşen görevsizlik kararları nedeniyle ortaya çıkan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesini istediklerini ifade ederek; ortaya çıkan görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Uyuşmazlık Mahkemesi’nin görev ve yetkileri, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 158. maddesi ile 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde açıkça gösterilmiş ve adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili kılınmıştır.

2247 sayılı Kanun’un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararın kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte; bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasa’nın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Olayda; idari yargı yerinde, davalı Birlik Başkanlığında çalışan davacının iş akdinin feshine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açıldığı; Mahkemece, uyuşmazlığın konusunun 4857 sayılı İş Kanunu'nun uygulanmasından kaynaklandığı gerekçesiyle davanın görev yönünden reddedildiği; adli yargı yerinde ise; 5620 Sayılı Yasa ile getirilen düzenleme kapsamında; davacının sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesine hak kazandığının tespitine karar verilmesi istemiyle dava açıldığı; Mahkemece, Yargıtay’ın bozma kararına uyulmak suretiyle; 5620 sayılı yasadan kaynaklanan düzenleyici işlem niteliğindeki uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle, görevsizlik kararı verildiği; dolayısıyla ortada, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde, tarafları aynı olan ve kesinleşmiş iki karar bulunmasına karşılık; bu kararların aynı konuya ve sebebe dayalı olmadıkları anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Davacı vekilinin, 2247 sayılı Yasanın 14.maddesinde öngörülen koşulları taşımayan “Sivas İdare Mahkemesi ile Tokat İş Mahkemesi arasındaki olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi” istemiyle yaptığı başvurunun, anılan Yasa’nın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

2-ESAS NO : 2013/1413

KARAR NO: 2013/1781

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının ve 19. maddede belirtilen koşulların da oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.Ü.

Vekilleri : Av. M.Y.B., Av. A.A.

Davalı : Beykoz Belediye Başkanlığı

O L A Y : Beykoz Belediyesi Encümeninin 26.10.2010 tarih ve 2010/345 sayılı kararı ile, Beykoz İlçesi, Çavuşbaşı, Çengeldere Mahallesi,Çamlık Caddesi, Tevhit Sokakta bulunan F.Ü. arazisine, kaçak hafriyat döküldüğünden bahisle, arazi kullanıcısı davacı İ.Ü. adına, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 40.maddesi uyarınca 10.000,00 TL. para cezası verilmesine, aynı Belediyenin 24.8.2010 tarih ve 2010/285 sayılı kararı ile de, Beykoz İlçesi, Çavuşbaşı, Yavuzselim Mahallesi, Kestanelik Caddesi,Övgü Sokak No.6 adresinde bulunan taşınmaza kaçak hafriyat döküldüğünden bahisle, arazi kullanıcısı İsrafil Cebir adına,aynı Kanun’un aynı maddesi uyarınca 15.000,00 TL. para cezası verilmesine karar verilmiştir.

Davacı vekili, 24.8.2010 tarih ve 2010/285 sayılı encümen kararının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 4. İDARE MAHKEMESİ: 31.12.2010 gün ve E:2010/2573, K:2010/2682 sayı ile, davada idari yargının görevli olması için 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması ve birlikte dava edilmiş olması gerektiği açıklanarak, olayda idari yargının görev alanına giren, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken nitelikte bir kararın bulunmadığı belirtilerek 3194 sayılı Kanun uyarınca verilen idari yaptırım niteliğindeki para cezalarına karşı açılacak davaların görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiştir.

Davacı vekili, bu kez 26.10.2010 tarih ve 2010/345 sayılı encümen kararının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

BEYKOZ 1. SULH CEZA MAHKEMESİ: 20.4.2011 gün ve D.İş:2011/356 sayıyla, 3194 sayılı Kanun uyarınca verilen para cezalarına karşı açılacak davaların görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, ayrıca idare mahkemesi ile Mahkemeleri arasında görev uyuşmazlığı oluştuğunu ileri sürerek,dosyanın görev uyuşmazlığının çözümlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine de karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği...” açıkça belirtilmiştir. Bu durum gözetildiğinde, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir”, 19.maddesinde, “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.

(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacı vekilinin, idari para cezasının iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine yaptığı itiraz sonucunda, Mahkemece görevsizlik kararı verilmekle birlikte, bununla yetinilmeyerek, yukarıda sözü edilen görevsizlik kararları arasında olumsuz görev uyuşmazlığı oluştuğu ileri sürülerek, görevli merciin belirtilmesi için dosyanın re’sen Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine de karar verildiği ve önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden adli yargı dosyasının Mahkememize gönderildiği görülmüştür.

Uyuşmazlık Mahkemesi bu durumlarda, her ne kadar 2247 sayılı Yasada öngörülen yönteme uymamakta ise de, davanın taraflarınca başvuruda bulunulmadığı gözetilerek, mahkemelerce re’sen yapılan başvuruların 2247 sayılı Yasanın 19. maddesi kapsamında olduğunun kabul edilerek Uyuşmazlık Mahkemesinin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlıklarının çözüme kavuşturulmasının, gerek dava ekonomisine gerek Uyuşmazlık Mahkemesinin kuruluş amacına uygun olacağı düşüncesiyle görev uyuşmazlıklarının esasını inceleyerek esasa ilişkin karar vermektedir.

Ancak, somut olayda, adli yargı yerince önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden dosyanın Mahkememize gönderilmiş olması nedeniyle, Başkanlık yazısıyla idari yargı dava dosyasının istenmesi üzerine, İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının davacı tarafından temyiz edildiği, Danıştay 14. Dairesi’nce hükmün bozulmasına karar verilmesi üzerine, yeni bir esasa kaydedildiği ve halen derdest olduğunun ilgili Mahkemece, Mahkememize bildirildiği ve bahsedilen kararın dosya içinde bulunan onaylı örneğinin incelenmesinden de, davacı vekilinin 24.8.2010 tarih ve 2010/285 sayılı encümen kararının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açtığı ve Mahkemece davanın görev yönünden reddine karar verildiği, bu işlem ile ilgili olarak davacının adli yargı yerine dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, adli yargı yerince bu işlem hakkında verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, davacı vekilinin 26.10.2010 tarih ve 2010/345 sayılı encümen kararının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunduğu, Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, davacının idari yargı yerine bu işlem ile ilgili olarak dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, idari yargı yerince bu işlem hakkında verilmiş bir görevsizlik kararı da bulunmadığı, ancak Beykoz 1. Sulh Ceza Mahkemesi’nce, İstanbul 4. İdare Mahkemesi ile aralarında bahsedilen kararlar yönünden olumsuz görev uyuşmazlığı meydana geldiğinden bahisle dosyanın Mahkememize gönderildiği anlaşılmıştır.

Bu durumda, adli ve idari yargı yerlerince, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan dava sebebiyle verilmiş iki ayrı görevsizlik kararı bulunmadığı gibi, idari yargı yerince verilen görevsizlik kararının da kesinleşmediği, bu nedenle 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının ve 19. maddede belirtilen koşulların da oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14.maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının ve 19. maddede belirtilen koşulların da oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

3-ESAS NO : 2013/1503

KARAR NO: 2013/1788

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.B.

Vekili : Av. B.Y.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.E.

O L A Y : Davalı Şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasanın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasanın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı 27.6.2006 tarihinde Ulaştırma Bakanlığı emrine atanmıştır.

Davacı vekili, davalı kurumdan geçiş yapan müvekkilinin maaş nakil ilmühaberinin 4046 sayılı yasanın 22. Maddesi ve 406 sayılı yasanın Ek 29. Maddesine uygun düzenlenmemesi nedeniyle yeniden tesbiti ile maaşına esas net ücretine söz konusu tespit doğrultusunda zamların eklenerek davalı kurumda çalıştığı 27.6.2006 tarihine kadar hak ettiği, ancak kendisine ödenmeyen, yıllar itibari ile değişen ek ödeme ve denge tazminatlarının ve buna bağlı olarak değişen maaş tutarına uygulanan ikramiye tutarları farkının fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kaydıyla şimdilik 40,00- TL alacağın ödenmesi gereken tarihlerden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ilavesi ile birlikte ödenmesi istemiyle 31.3.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 15.İş Mahkemesi:14.2.2012 gün ve E:2011/365, K:2012/261 sayı ile, uyuşmazlığın esasını inceleyerek, davanın kabulüne karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 9.Hukuk Dairesi; 27.4.2012 gün ve E:2012/15006, K:2012/14862 sayı ile; eksik inceleme ile karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararını bozmuştur.

ANKARA 15.İŞ MAHKEMESİ:26.3.2013 gün ve E:2012/425, K:2013/197 sayı ile, davacının Mahkemelerine sunduğu dava dilekçesi ile 31.03.2006 tarih ve 26125 sayılı resmi gazetede yayınlanan 5423 sayılı değişik adlar altında ödemesi bulunmayan memurlar ve sözleşmeli personele ek ödeme yapılması ve bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması hakkındaki kanuna göre ek ödeme ve maaş nakil bildiriminin bu yasaya göre düzenlenmesi talebinde bulunduğu; davacının davalı şirket ile imzaladığı 2 tip iş sözleşmesini imzaladığı, bu sözleşmede ücretlerde yapılacak artış oranı, kamudaki memur artış oranında olacaktır, ibaresinin bulunduğunu belirttiği, bu durum çerçevesinde uyuşmazlık incelendiğinde talep konusu uyuşmazlıkların kapsadığı dönem açısından davacının memur olarak 657 sayılı yasaya tabi olmak üzere çalıştığı ve statü hukukuna tabi olduğu; bu durumda uyuşmazlık konusu dönem gözetildiğinde davacının statü hukukuna tabi memur olması bakımından mahkemeleri açısından yargı yerinin caiz olmadığı; zira uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı yeri olduğu, benzer uyuşmazlıkta Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 26.12.2012 tarih, 2012/9-1518 Esas, 2012/1388 Karar sayılı ilamında da; Yargı yerinin adli yargı olmayıp idari yargı olduğunun belirtildiği gözetilmekle, 6100 sayılı HMK'nın 114/1-b maddesinde belirtilen dava şartı eksikliği göz önüne alınarak aynı yasanın 115/2 maddesi gereğince davanın usulden reddine karar vermenin gerektiği belirtilerek; bu itibarla; Uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı yeri olduğu, mahkemeleri açısından yargı yolu caiz olmadığından, HMK 114/1-b maddesi göz önüne alınarak aynı Yasanın 115/2 maddesi gereğince davanın usulden reddine karar verildikten sonra, hükmün sonunda; (…) “Davacı vekiline tefhimden, davalı tarafa tebliğden itibaren 8 gün içerisinde Yargıtay'a temyiz yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne davalı tarafın yokluğunda açıkça okunup usülen anlatıldı.” denilmiştir.

Ankara 15.İş Mahkemesinin dava dosyasının incelenmesinden; görevsizlik kararının davalı tarafa tebliğ edildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin bulunmadığı; dolayısıyla Mahkeme kararının davalı yönünden kesinleşmediği anlaşılmıştır.

Davacı vekili bu kez, müvekkilinin maaş nakil ilmühaberinin 4046 sayılı yasanın 22. Maddesi ve 406 sayılı yasanın Ek 29. Maddesine uygun düzenlenmemesi nedeniyle maaş nakil bildiriminin iptal edilerek yeniden tespiti ile iş mahkemesi yargılamasında toplanan kanıtlar ve belgeler çerçevesinde maaşına esas net ücretine söz konusu tespit doğrultusunda zamların eklenerek kendisine ödenmeyen, yıllar itibari ile değişen ek ödeme ve denge tazminatlarının ve buna bağlı olarak değişen maaş tutarına uygulanan ikramiye tutarları farkının fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydıyla ödenmesi gereken tarihlerden itibaren işleyecek faizi ilavesi ile birlikte ödenmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 11.İDARE MAHKEMESİ: 8.5.2013 gün ve E:2013/734, K:2013/709 sayı ile, Özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hâzineye ait bulunan hisselerden % 55'inin 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde sözleşmeli personel statüsünde çalışan ve 2006 yılında 406 sayılı Kanun'un ek 29 ve 4046 sayılı Kanun'un 22.maddesi çerçevesinde başka kuruma atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin 4046 sayılı Yasanın 22.maddesine uygun düzenlenmemesi sonucunda hak kaybına uğradığını ileri sürerek maaş nakil ilmühaberinin iptali ile alamadığı ödemelerin tazmini istemiyle bakılan davanın açıldığı; buna göre, idare aleyhine dava açılmayıp, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan özel hukuk tüzel kişisi Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin bulunması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında tesis edilmiş bir idari işlem bulunduğundan söz edilemeyeceğinden uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargının görevinde bulunduğu gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1 -a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili tarafından, adli ve idari yargı yerleri arasında oluştuğu ileri sürülen olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için başvuruda bulunmuş; İdare Mahkemesince, idari yargı ile adli yargı dosyalarının asılları, talep doğrultusunda Mahkememize gönderilmiştir.

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte; bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Davacı vekilinin istemi üzerine, Mahkememize gönderilen Ankara 15.İş Mahkemesinin dava dosyasının incelenmesinden; görevsizlik kararının, duruşmaya gelen Davacı vekiline sözlü olarak bildirilmesi suretiyle tebliğinin sağlandığı; anılan kararın davalı tarafa tebliğ edildiğine ilişkin evrakın dosyada bulunmadığı, bu nedenle; söz konusu kararın kesinleşmediği anlaşılmıştır.

Bu durumda, görev uyuşmazlığına konu edilen kararlardan, Ankara 15.İş Mahkemesi kararı kesinleşmediğinden, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

4-ESAS NO : 2013/1570

KARAR NO: 2013/1803

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.F.

Vekili : Av. E.S.

Davalı : Türk Telekom A.Ş.

Vekili : Av. M.H.B.

O L A Y : İl Telekom Müdürlüğünde görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasanın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasanın 22. maddesine göre adı başka kamu kurum ve kuruluşlarına atanmak üzere 23.2.2006 tarihinde Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı 24.4.2006 tarihinde de Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili 14.3.2011 tarih ve 10910 sayılı başvurusu ile müvekkil maaş nakil ilmühaberinin düzeltilerek eksik ödemelerin geriye dönük olarak tamamının yürütülecek yasal faiziyle birlikte iadesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 6. İDARE MAHKEMESİ: 25.5.2011 gün ve E:2011/942, K:2011/674 sayı ile, 406 sayılı Kanunun Değişik 1. maddesinin 9. fıkrasında “Türk Telekomun, bu kanun ve özel kanun hükümlerine tabi bir anonim şirketi olduğu, bu kanun hükümleri saklı kalmak üzere kamu iktisadi teşebbüsleri de dahil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz” hükmüne yer verilerek Türk Telekom’a özgü farklı bir statü oluşturduğu, aynı Kanunun 4673 sayılı Yasayla Değişik Ek 22. maddesinde de Türk Telekomdaki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar, Türk Telekom Yönetim Kurulu üyeliklerine atanacaklarda Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip olma ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görme şartlarının aranacağı, bunların dışında kalan personelin iş mevzuatı uyarınca istihdam edileceği ve iş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartların Yönetim Kurulu tarafından tayin olunacağının hükme bağlandığı, ayrıca, Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin özelleştirme kapsamında iken %55 oranındaki hissesinin blok olarak satışı suretiyle özelleştirilmesi için 01.07.2005 tarihinde yapılan ihale sonucunda 2005/9146 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda şirketin %55 oranındaki hissesi satılarak 14.11.2005 tarihinde Oger firmasına devredildiği, şirketin kamusal niteliğinin ortadan kalktığı buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği ve davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın adli yargının görev alanına girdiği sonucuna varıldığından, davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 9. İŞ MAHKEMESİ: 14.5.2013 gün ve E:2011/834, K:2013/346 sayı ile, Uyuşmazlığın 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek II. Cetvelinde yer alan ve özelleştirme sonucu hissesi devredilen davalı kurumda TİP 2 sözleşmesi ile nakle tabi olarak çalışan davacının davalının özelleştirmeden önce tabi olduğu ve özelleştirme ile bazı hükümleri değişen 406 sayılı Kanunun Ek.29.Maddesi kapsamındaki düzenleme ve sözleşmedeki hüküm nedeni ile 375 sayılı KHK.’un Ek 3 maddesi ve 399 sayılı KHK.’un Ek II.Cetvelinde yer alan kurumlarda çalışan sözleşmeli personele yapılan artışlardan yararlanıp yararlanmayacağı, nakledilirken bu artışların yer aldığı ücreti gösteren nakil maaş ilmühaberinin buna göre düzenlenmesi gerekip gerekmediği noktasında toplandığı, davanın devamı sırasında YGHK’nin 26.12.2012 gün ve 2012/9-1518-1388 E-K sayılı içtihadı birleştirme kararı verildiği, görülen davada HMK’nun 114/1-b maddesi gereğince yargı yolunun caiz olmadığı ve davaya idare mahkemelerince bakılması gerektiği gerekçesiyle davanın usulden reddine karar vermiştir.

Davacı vekili adli ve idari yargı yerlerince verilmiş olan görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Davacı vekilinin olumsuz görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle verdiği dilekçe üzerine, İş Mahkemesince Mahkememize gönderilen dava dosyasının incelenmesinden; İdare Mahkemesi kararının kesinleşmesinden sonra, davacı vekilinin adli yargı yerinde dava açtığı; Ankara 9. İş Mahkemesinin 14.05.2013 gün ve E:2011/834,K:2013/346 sayılı kararı ile davanın görev nedeniyle reddine karar verildiği; 22.05.2013 günü Mahkemeleri kayıtlarına giren dilekçe ile, davacının, iş mahkemesince verilen görevsizlik kararını temyiz ettiği; dolayısıyla bu kararın kesinleşmediği anlaşılmıştır.

Bu durumda, görev uyuşmazlığına konu edilen Ankara 9. İş Mahkemesi kararı kesinleşmediğinden, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

5-ESAS NO : 2013/1584

KARAR NO: 2013/1810

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 1- Hukuk uyuşmazlıklarında, adli yargı yerince görevsizlik kararı verildikten sonra, dava dosyası gönderilmekle idari yargı yerinde dava açılmış sayılmayacağı;

2-2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.G.A.

Vekili : Av. G.K.

Davalılar : 1-Sapanca Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

2-Sapanca Tapu Sicil Müdürlüğü

Vekili : Av. S.E.

O L A Y : Davacı vekili özetle; olay tarihi itibariyle Sapanca Bölgesinde 775 sayılı Gecekondu Kanunu (Gecekondu Önleme Bölgesi) uygulaması olmadığı halde, 775 sayılı Gecekondu Kanununun 27 ve 34. maddelerine dayanılarak, müvekkili adına Sapanca İlçesi Göl Mahallesi 19 pafta, 166 ada, 30 parselde kayıtlı arsanın; 775 sayılı Gecekondu Kanunu uygulaması gerekçe gösterilerek, Sapanca Belediye Encümenin 02.03.1987 tarih ve 202 sayılı kararı ile ve bu kararı esas alarak Sapanca Tapu Müdürlüğünün yaptığı tapu işlemlerinin; içerdiği bilgi ve dayandırıldığı yasa yönünden (775 sayılı Gecekondu Kanunu) gerçek dışı, yanıltıcı ve müvekkilinin zararına sebep olan karar ve işlemler olduğundan bahisle ve bu karar ve işlemlerin, özü itibari ile sahte işlemler olması nedeniyle, davalarına konu olan taşınmaza ilişkin müvekkilinin tarafı olduğu ve aleyhine sonuçlanan Sapanca Asliye Hukuk Mahkemesinin 1989/426 Esas, 1991/47 Karar no’lu karar ile Sakarya İdare Mahkemesinin 1989/981 E ve 1990/64 K no’lu kararlarına karşı iade-i muhakeme yoluna başvurabilmeleri için; söz konusu Belediye Encümen kararının ve buna davalı tapu işlemlerinin sahte karar ve işlemler olduğuna karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

SAPANCA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 28.7.2011 gün ve E:2011/123, K:2011/222 sayı ile, davacı tarafın, sahteliğine karar verilmesini talep ettiği işlemlerin idari işlemler olduğu, uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu; 2577 sayılı İYUK'nun 2/1-a maddesindeki yasal düzenleme gereğince, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının, idari dava türlerinden olduğu, idare mahkemesinin görev alanına girdiği gerekçesiyle; davalı tarafın yargı yolu itirazının kabulü ile görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar vermiş; temyiz edilmesi üzerine bu karar Yargıtay 14. HD'nin 05/03/2012 gün ve E:2012/2831, K:2012/3137 sayılı kararıyla onanmış, karar düzeltme isteminde bulunulmamış ve anılan karar kesinleşmiştir.

Mahkeme kararının kesinleşmesinin ardından, davacı vekilinin 5.4.2012 tarihli talep dilekçesi üzerine, adli yargı dosyası Sakarya nöbetçi İdare Mahkemesine gönderilmiş; Asliye Hukuk Mahkemesinin üst yazısı dikkate alınarak, dosyanın idare mahkemesine giriş kaydı yapılmıştır.

SAKARYA 1.İDARE MAHKEMESİ: 17.5.2012 gün ve E:2012/570, K: 2012/427 sayı ile, 2576 sayılı Kanun’un 5 ve 6; 2577 sayılı Kanun’un 2. 14. ve 15. maddelerinden bahisle; bakılan davanın, Mahkemelerinde açılmadan önce Sapanca Asliye Hukuk Mahkemesinin 28/07/2011 tarih ve E.2011/123, K.2011/22 sayılı kararıyla; sahteliğine karar verilmesi istenilen işlemlerin idari işlemler olması sebebiyle uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu, 2577 sayılı İYUK'un 2/1-a maddesindeki yasal düzenleme gereği idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davalarının idari dava türlerinden olduğu ve idare mahkemesinin görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik nedeniyle davanın reddedildiği, bu kararın Yargıtay’ın 05.03.2012 tarih ve E.2012/2831, K.2012/3137 sayılı kararı ile onandığı, daha sonra davacı vekili tarafından 05/04/2012 havale tarihli dilekçe ile, dava dosyasının idare mahkemesine gönderilmesi talebinde bulunması üzerine dosyanın Mahkemelerine gönderildiğinin görüldüğü; davacının talebi irdelendiğinde; dava dilekçesindeki istemin Sapanca Belediye Encümeninin 02.03.1987 tarih ve 202 sayılı kararı ile Sapanca Tapu Sicil Müdürlüğünün 09.02.1982 tarih ve 2-3/a-b belge nolu kararlarının sahte karar ve işlemler olduğuna karar verilmesi şeklinde olduğunun anlaşıldığı; olayda Sapanca Belediyesi ve Sapanca Tapu Sicil Müdürlüğünün "idare" olması ve tesis edilen işlemlerin "idari işlem" olması hususlarında tereddüt bulunmadığı; ancak, davanın bu işlemlerin iptali istemiyle değil, bu işlemlerin sahte karar ve işlemler olduğuna karar verilmesi istemiyle açıldığı dikkate alındığında, ortada 2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinde belirlendiği şekliyle idari dava türleri arasında sayılan nitelikte bir dava bulunmaması karşısında, uyuşmazlığın idari yargı yerince çözümlenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; temyiz edilmesi üzerine bu karar Danıştay 14. Dairesinin 27/12/2012 gün ve E:2012/7056, K:2012/10168 sayılı kararıyla onanmış, karar düzeltme isteminde bulunulmamış ve anılan karar kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin istemi üzerine, İdare Mahkemesince dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.

Dosyanın, 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca incelenmesinden;

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir”; 15. maddesinde; “ (Değişik madde: 21/01/1982 -2592/4 md.;Değişik madde: 23/07/2008-5791 S.K./6.mad) Olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyaları, son görevsizlik kararını veren yargı merciince, bu kararın kesinleşmesinden sonra, ceza davalarında doğrudan doğruya diğer davalarda ise taraflardan birinin istemi üzerine, ilk görevsizlik kararını veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir ve görevli yargı merciinin belirlenmesi istenir.” denilmiş; Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Öte yandan; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Görevsizlik veya yetkisizlik kararı üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 20.maddesinin 1.fıkrasında; “ (1) Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.” hükmüne yer verilmiş; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'İdari davaların açılması' başlıklı 3. maddesinde; idari davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılması öngörülmüş; aynı Kanunun 9. maddesinde; çözümlenmesi Danıştay’ın idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemelerde dava açılabileceği hükme bağlanmış; Yasanın “İlk inceleme üzerine verilecek karar” başlıklı 15.maddesinin 1.fıkrasının (a) bendinde; “ 1. (Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/6 md.) Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14 üncü maddenin; a) 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine, (…) karar verilir” denilmiştir.

Hukuk uyuşmazlıklarında, görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesi, ancak aynı yargı düzeni içinde yer alan mahkemeler arasında olanaklı olup; bu hususa ilişkin 6100 sayılı H.M.K’nın 20. (1086 sayılı H.U.M.K.’nun 27.) maddesiyle 2577 sayılı İ.Y.U.K.’ nun 15. maddesinin 1. fıkrası (a) bendinin ikinci cümlesinde yer alan “görev” kuralları, aynı yargı düzeni içindeki mahkemelerin işbölümü esasına ilişkin düzenlemelerdir. Oysa yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda, görevli olduğundan bahisle farklı bir yargı düzeninde yer alan mahkemeye dava dosyasının gönderilebilmesine olanak tanıyan bir düzenleme bulunmamaktadır.

Göreve ilişkin kararın, işbölümü esasına göre veya yargı yolu bakımından verilmiş olması farklı sonuçlar doğurmaktadır. Şöyle ki; işbölümü esasına göre verilen görevsizlik kararı sonucu dava dosyasının görevli mahkemeye gönderilmesi durumunda, dava başvuru tarihi itibariyle görevli mahkemede açılmış sayılmaktadır. Yargı yolunu değiştiren görevsizlik kararı verilmesi durumunda ise, görevli olduğu işaret edilen yargı yerine, bu yargı yerinin uyguladığı usul kurallarına uygun olarak yeniden dava açılması zorunlu bulunmaktadır.

Olayda, davacı vekili tarafından, ortada idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadan, adli yargı dosyasının idari yargı yerine gönderilmesi ve bu yargı yerince, kendisine gelen adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinden inceleme yapılarak görevsizlik kararı verilmiş olup, yukarıda yapılan açıklamalara göre, İ.Y.U.K.’nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerine açılmış bir dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Diğer taraftan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İkinci Dairesinin 14.10.2008 tarihli Mesutoğlu-Türkiye kararında (Başvuru No: 36533/04); Asliye Hukuk Mahkemesine açılan tazminat davasında bu mahkemece davanın görev yönünden reddine, başvuranların kararın kesinleşmesinden itibaren 10 gün içinde dava açmaları halinde dava dosyasının yetkili İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, davacıların öngörülen sürede başvurmaları üzerine yine bu mahkemece dava dosyasının ilgili İdare Mahkemesine gönderildiği, İdare Mahkemesince de mahkemelerine İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre davacılar tarafından açılan bir davanın mevcut olmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddedildiği, temyiz edilen bu kararın Danıştay’ca onandığı, davacıların adil yargılanma haklarının ihlali iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM’ne) başvurdukları, AİHM 2. Dairesince yapılan inceleme de ise davanın somutunda İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 9 uncu maddesinin uygulamasının çok katı biçimde ve aşırı şekilde gerçekleşmesi nedeniyle, başvuranların mahkemeye erişim haklarının ve dolayısıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6/1 nci maddesinin ihlal edildiği sonucuna varıldığı görülmektedir. Mahkememizce konuya ilişkin idari yargı içtihatları üzerinde yapılan araştırmada; Danıştay 6 ncı Dairesi uygulamasında AİHM’nin temas edilen kararına işaretle, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararı sonrası davacının 30 günlük süre içerisinde başvurarak dosyanın görevli İdare Mahkemesine gönderilmesini talep etmesi halinde, Asliye Hukuk Mahkemesine yaptığı başvuru tarihinin görevli idare mahkemesine başvurma tarihi olarak kabulü gerektiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır. (Dnş. 6. D. nin 27.9.2012 tarih ve E.2012/4525, K. 2012/4622 sayılı kararı) Danıştay İdari Dava Daireleri kurulunun 31.5.2007 tarih ve E.2006/4713, K. 2007/1302 sayılı kararında ise “… ilgililerin süresi içinde adli yargı yerine verdikleri ve dosyanın idari yargı merciine gönderilmesi istemini içeren dilekçelerin ‘dilekçe reddi’ kararı verilerek dava dilekçesi durumuna getirilmek suretiyle işin esasının incelenmesine geçilmesi hukuken olanaklı ise de, adli yargı yerinin kendiliğinden dava dosyasını idari yargı yerine göndermesi halinde, dosya mahkemenin esasına kaydedilerek davanın incelenmesine geçilemeyecektir. Davada davacının yazılı bir istemi olmaksızın doğrudan idari yargı merciine dosyanın 2577 Sayılı Yasanın 9/1 nci maddesi hükmü karşısında esasa kaydedilmeyerek veya esasa hataen kaydedilmiş ise dosya kaydının kapatılarak mahkemesine iadesi gerekmektedir” denilmektedir.

Buna göre dava konusu somut olay irdelendiğinde; Sapanca Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görev yönünden red kararı, davacı vekilinin istemi üzerine Sakarya İdare Mahkemesine gönderilmiş; ancak bu mahkemece usulü yönden bir karar (dilekçe reddi) verilmeyip, davada adli yargının görevli olduğu değerlendirilmesiyle görevsizlik kararı verilmiş; davacı vekilinin, görevli yargı yerinin belirlenmesi istemi doğrultusunda da dava dosyaları, Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 3. ve 9. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde bizzat dava açma, davacıların uymak zorunda olduğu emredici bir hüküm olduğu gibi, 492 sayılı Harçlar Kanunun ilgili hükümleri ve tarifeleri gereğince böyle bir davanın harca tabi olduğu izahtan varestedir. İlgili mevzuatında gerekli değişiklik yapılmadığı sürece bu yasal yükümlülüklerin ihmali ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin anılan kararının doğrudan uygulanması suretiyle benzer bütün davaların bu şekilde sonuçlandırılması mümkün görülmemiştir. Bu durumda ortada idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçe ile açılmış bir dava bulunmadığından 2247 sayılı Yasanın 14. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasanın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde üye Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYU VE OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir" ve 27. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder" denilmiştir.

Öte yandan; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik: 10/6/1994-4001/2 md.), “İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır" ve 9. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik; 5/4/1990 - 3622/2 md.), “Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir" hükmü yer almıştır.

Olayda, adli yargı yerince yargı yolu bakımından görevsizlik kararı verilen dava dosyası davacı vekilinin istemi üzerine idari yargı yerine gönderilmiş ve bu yargı yerince, adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinde inceleme yapılarak davada adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş olup, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerinde açılmış bir dava bulunduğundan sözetmek mümkün değildir.

Durum böyle olmakla birlikte, İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre yapılan usule aykırılığın 2247 sayılı Kanunun 27. maddesi kapsamında incelenemeyeceği, bu hususun Uyuşmazlık Mahkemesi’nin görev ve yetkisi dışında kaldığı, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının varlığı kabul edilerek çözüme kavuşturulmasının dava ekonomisine ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun düşeceği, bu nedenle görev uyuşmazlığının esası incelenerek görevli yargı yerinin belirlenmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.

Üye

Nurdane TOPUZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

6-ESAS NO : 2013/1625

KARAR NO : 2013/1838

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. ve 19. maddelerinde öngörülen koşulu taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.A.

Vekili : Av. B.Y.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.E.

O L A Y : Davalı Şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasanın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasanın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı bir kamu kurumu emrine atanmıştır.

Davacı vekili, davalı kurumdan geçiş yapan müvekkilinin maaş nakil ilmühaberinin 4046 sayılı yasanın 22. Maddesi ve 406 sayılı yasanın Ek 29. Maddesine uygun düzenlenmemesi nedeniyle yeniden tesbiti ile maaşına esas net ücretine söz konusu tespit doğrultusunda zamların eklenerek davalı kurumda çalıştığı 2.5.2006 tarihine kadar hak ettiği, ancak kendisine ödenmeyen, yıllar itibari ile değişen ek ödeme ve denge tazminatlarının ve buna bağlı olarak değişen maaş tutarına uygulanan ikramiye tutarları farkının fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kaydıyla şimdilik 40,00- TL alacağın ödenmesi gereken tarihlerden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ilavesi ile birlikte ödenmesi istemiyle 31.3.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 15.İş Mahkemesi:14.2.2012 gün ve E:2011/345, K:2012/241 sayı ile, uyuşmazlığın esasını inceleyerek, davanın kabulüne karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 9.Hukuk Dairesi; 27.4.2012 gün ve E:2012/14990, K:2012/14846 sayı ile; eksik inceleme ile karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararını bozmuştur.

ANKARA 15.İŞ MAHKEMESİ:26.3.2013 gün ve E:2012/405, K:2013/177 sayı ile, davacının Mahkemelerine sunduğu dava dilekçesi ile 31.03.2006 tarih ve 26125 sayılı resmi gazetede yayınlanan 5423 sayılı değişik adlar altında ödemesi bulunmayan memurlar ve sözleşmeli personele ek ödeme yapılması ve bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması hakkındaki kanuna göre ek ödeme ve maaş nakil bildiriminin bu yasaya göre düzenlenmesi talebinde bulunduğu; davacının davalı şirket ile imzaladığı 2 tip iş sözleşmesini imzaladığı, bu sözleşmede ücretlerde yapılacak artış oranı, kamudaki memur artış oranında olacaktır, ibaresinin bulunduğunu belirttiği, bu durum çerçevesinde uyuşmazlık incelendiğinde talep konusu uyuşmazlıkların kapsadığı dönem açısından davacının memur olarak 657 sayılı yasaya tabi olmak üzere çalıştığı ve statü hukukuna tabi olduğu; bu durumda uyuşmazlık konusu dönem gözetildiğinde davacının statü hukukuna tabi memur olması bakımından mahkemeleri açısından yargı yerinin caiz olmadığı; zira uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı yeri olduğu, benzer uyuşmazlıkta Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 26.12.2012 tarih, 2012/9-1518 Esas, 2012/1388 Karar sayılı ilamında da; Yargı yerinin adli yargı olmayıp idari yargı olduğunun belirtildiği gözetilmekle, 6100 sayılı HMK'nın 114/1-b maddesinde belirtilen dava şartı eksikliği göz önüne alınarak aynı yasanın 115/2 maddesi gereğince davanın usulden reddine karar vermenin gerektiği belirtilerek; bu itibarla; Uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı yeri olduğu, mahkemeleri açısından yargı yolu caiz olmadığından, HMK 114/1-b maddesi göz önüne alınarak aynı Yasanın 115/2 maddesi gereğince davanın usulden reddine karar verildikten sonra, hükmün sonunda; (…) “Davacı vekiline tefhimden, davalı tarafa tebliğden itibaren 8 gün içerisinde Yargıtay'a temyiz yolu açık olmak üzere verilen karar davacı vekilinin yüzüne davalı tarafın yokluğunda açıkça okunup usülen anlatıldı.” denilmiştir.

ANKARA 9.İDARE MAHKEMESİ: 18.6.2013 gün ve E:2013/792 sayı ile, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’deki tamamı Hâzineye ait bulunan hisselerden % 55’inin, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A. Ş. ’ ne satıldığı; 406 sayılı Yasanın ek 29.maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22.maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 300 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakil için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır...” denilerek, yasa koyucu tarafından Türk Telekom’da 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ile kapsam dışı personelin kamu personeli sayıldığı; bu durumda, davalının özel hukuk tüzel kişisi olması karşısında, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargının görevinde bulunduğu; Uyuşmazlık Mahkemesinin benzer bir olaya ilişkin olarak 05.07.2010 tarih ve E:2010/56, 2010/157 sayılı ve 08.04.2013 tarih ve E:2013/82, K:2013/502 sayılı kararlarında da, uyuşmazlığın görüm ve çözüm yerinin adli yargı olduğuna hükmettiği gerekçesiyle; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 15. ve 19. maddeleri uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi, için ilk görevsizlik kararını veren Ankara 15. İş Mahkemesinin 2012/405 esasına kayıtlı dava dosyası da temin edilerek dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesinin, bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiş ve dava dosyalarının aslını Mahkememize göndermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, başvurunun reddi yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosyalar üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir” hükmü yer almış, 19. maddesinde, “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler. (Değişik fıkra: 21/01/1982 - 2592/6 md.;Değişik fıkra: 23/07/2008-5791 S.K./9.mad) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir.” denilmiş; aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Buna göre, anılan Yasanın 19. maddesi uyarınca yapılan bir başvuruda da, 14. maddede öngörülen “kesin veya kesinleşmiş karar” koşulunun aranacağı doğaldır.

İdare Mahkemesince, Mahkememize gönderilen Ankara 15.İş Mahkemesinin dava dosyasının incelenmesinden; görevsizlik kararının, duruşmaya gelen Davacı vekiline sözlü olarak bildirilmesi suretiyle tebliğinin sağlandığı; anılan kararın davalı tarafa tebliğ edildiğine ilişkin evrakın dosyada bulunmadığı, bu nedenle; adli yargı kararının henüz kesinleşmediği anlaşılmıştır.

Belirtilen duruma göre, Ankara 15.İş Mahkemesi kararı kesinleşmediğinden, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddelerinde öngörülen koşulu taşımayan Ankara 9.İdare Mahkemesince yapılan başvurunun, aynı Yasa’nın 27. uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. ve 19. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

7-ESAS NO : 2013/1627

KARAR NO : 2013/1840

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : Zümrüt Kuyumculuk Elek.Eşya Paz. İlt.Hizm.İnş.Tur.Gıda San.Tic.Ltd.Şti.(idari yargıda)

R.E. (adli yargıda)

Vekili : Av. F.K.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34...... plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının ve araç muayene süresinin geçirildiğinin tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3 ve 34. maddeleri uyarınca, sürücü belgesi sahibi davacı R.E.adına 4.10.2012 tarih ve GO-016387 seri-sıra, araç sahibi davacı şirket adına 4.10.2012 tarih ve GO-016388 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanakları düzenlenerek sırasıyla ayrı ayrı 2.022,00 ve 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanaklara istinaden araç sahibi şirket adına düzenlenen 4.10.2012 tarih ve 0209820 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı şirket vekili, 4.10.2012 tarih ve GO-016387 seri-sıra numaralı trafik idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 3. İDARE MAHKEMESİ: 1.11.2012 gün ve E:2012/1911, K:2012/2077 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Bu kez, davacı R.E.vekili, 4.10.2012 tarih ve GO-016387 seri-sıra numaralı trafik idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

PENDİK 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 24.12.2012 gün ve D. İş:2012/1108 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle ve Uyuşmazlık Mahkemesinin benzer kararlarına da dayanılarak davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, yapılan itiraz İstanbul Anadolu 39. Asliye Ceza Mahkemesi’nce kesin olarak reddedilmiştir.

Davacı R.E.vekili, yukarıda bahsedilen kararlar arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğunu ileri sürerek görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi talebinde bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket vekilinin, 4.10.2012 tarih ve GO-016387 seri-sıra numaralı trafik idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açtığı ve Mahkemece davanın görev yönünden reddine karar verildiği, bu işlem ile ilgili olarak davacı şirketin adli yargı yerine dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, adli yargı yerince davacı şirket hakkında bu konuda verilmiş bir görevsizlik kararı da bulunmadığı, davacı R.E.vekilinin ise, 4.10.2012 tarih ve GO-016387 seri-sıra numaralı trafik idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine yaptığı itiraz sonucunda, Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, bu işlem ile ilgili olarak idari yargı yerine davacı Rıfat Ezgin’in dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, idari yargı yerince davacı R.E.hakkında bu konuda verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, ancak davacı R.E.vekilinin, yukarıda bahsedilen kararlar arasında olumsuz görev uyuşmazlığı meydana geldiğinden bahisle dosyanın Mahkememize gönderilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.

Bu durumda, adli ve idari yargı yerlerince, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan dava sebebiyle verilmiş iki ayrı görevsizlik kararı bulunmadığından, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

8-ESAS NO : 2013/1629

KARAR NO : 2013/1842

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacılar : İ.U.T. (İdari yargıda)

İ.H.T. (Adli yargıda)

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34....... plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3 madde ve fıkrası uyarınca, sürücü belgesi sahibi davacı İ.H.T.adına 3.10.2012 tarih ve GO-605883 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden araç sahibi İ.U.T.adına düzenlenen 3.10.2012 tarih ve 0209352 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı İ.U.T., idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 8. İDARE MAHKEMESİ: 22.10.2012 gün ve E:2012/1750, K:2012/2059 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Bu kez, davacı İ.H.T., idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

İSTANBUL 3.SULH CEZA MAHKEMESİ: 18.10.2012 ve D. İş:2012/5567, K:2012/5567 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, yapılan itiraz İstanbul 3. Asliye Ceza Mahkemesi’nce kesin olarak reddedilmiştir.

Davacı İsmail Hakkı Turan, yukarıda bahsedilen kararlar arasında olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğunu ileri sürerek görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi talebinde bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Dosyanın incelenmesinden, araç sahibi davacı İ.U.T.’ın, sürücü belgesi sahibi adına verilen idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açtığı ve Mahkemece davanın görev yönünden reddine karar verildiği, bu işlemler ile ilgili olarak davacı İ.U.T.’ın adli yargı yerine dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, adli yargı yerince davacı İ.U.T.hakkında bu konuda verilmiş bir görevsizlik kararı da bulunmadığı, davacı İsmail Hakkı Turan’ın ise, idari para cezasının iptali istemiyle adli yerine yaptığı itiraz sonucunda, Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, bu işlemler ile ilgili olarak idari yargı yerine davacı İ.H.T.’ın dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, idari yargı yerince davacı İ.H.T.hakkında bu konuda verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, ancak davacı İsmail Hakkı Turan’ın yukarıda bahsedilen kararlar arasında olumsuz görev uyuşmazlığı meydana geldiğinden bahisle dosyanın Mahkememize gönderilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14.maddesinde belirtilen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığının oluşmadığı anlaşıldığından, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN REDDİNE 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

9-ESAS NO : 2013/1661

KARAR NO : 2013/1874

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Nevşehir Valiliği (Nevşehir Defterdarlığı )

Vekilleri : Av. N.Ç., Av. Z.Y., Av. H.U.

Davalı : (Adli Yargıda)

1-Nevşehir Kadastro Müdürlüğü, Y.B.Mirasçıları; 2-P.B., 3-H.B., 4-Ü.B., 5-Ö.(B.) K.

(İdari Yargıda)

Nevşehir Kadastro Müdürlüğü

O L A Y : Davacı İdare vekili, 1-Nevşehir ili, merkez ilçe, SulusaR.kasabası, Kuruçayır mevkii, K33.d.05.a.pafta 4568 parsel numarasında 8800 m2 yüzölçümlü Hâzineye ait taşınmazın, kadastro paftasından bilgisayar ortamında sayılaştırılması sonucunda 24.102 m2 geldiğini; düzeltilmesinin Kadastro Müdürlüğünden istenildiğini ancak cevaben verilen Kadastro Müdürlüğünün 21.02.2005 tarih,141 sayılı yazılarıyla “paftada silinti ve kazıntı yapıldığı, bunun kadastro çalışması sırasında mı yoksa sonradan mı yapıldığının anlaşılamadığı, bu nedenle, 3402 sayılı Kanunun 41.maddesi ve 1458 sayılı genelge uyarınca düzeltilmesinin mümkün olmadığı, yargı yoluyla düzeltilmesi gerektiği bildirilmiş olduğundan; Milli Emlak Müdürlüğünün 06.10.2005 tarih, 4489 sayılı yazılarıyla dava açılmasının istenilmesi üzerine, 01.06.2009 tarihinde Hâzineyi izafeten Nevşehir Defterdarlığı tarafından Tapu Sicil Müdürlüğü aleyhine "Hâzineye ait, 4568 parselin, tapuda 8.800 m2 görünen yüzölçümünün, (fen bilirkişi raporundan sonra ıslahla) 24.220,10 m2 olarak düzeltilmesi" amacıyla; Nevşehir 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/152 Esasında, “Tapuda yüzölçüm düzeltilmesi” davası açıldığını; dava devam ederken, 26.3.2010'da yapılan duruşmasında, Mahkemece davanın ihbar edildiği komşu 4569 parsel maliki Y.B.mirasçılarının,“Kadastro Müdürlüğüne başvurduklarını, Kadastro Müdürlüğünce resen düzeltme yapılarak parsellerin yerlerinin değiştirildiğini, büyük miktarlı olanın kendilerine ait 4569 parsel olduğunu, adlarına tescilini istediklerini" bildiren 26.3.2010 tarihli dilekçe verdiğini; dilekçeye karşı beyanda bulunmaları için kendilerine süre verildiğini ve duruşmanın 07.05.2010'a ertelendiğini; aynı konuyla ilgili olarak Milli Emlak Müdürlüğünün 19.03.2010 tarih, 886 sayılı yazısıyla da "Kadastro Müdürlüğünce 16.03.2010 tarihinde resen düzeltme yapıldığı”nın kendilerine bilgi olarak gönderildiğini; taraflarından, "Milli Emlakin düzeltme konusundaki görüşünün ve ne yapmalarının istendiğinin bildirilmesi" için yazı yazıldığını; gelen 30.03.2010 tarih 1058 sayılı cevabi yazıda; “16.3.2010'da taraflarına tebliğ edildiği, resen düzeltmeye karşı Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açılması gerektiği; diğer taşınmaz malikinin daha önce işgalci olarak ecrimisil ödediği, Asliye Hukuktaki davada da 24.220.10 m2 olarak düzeltilmesi” istenildiğini;

2-3402 sayılı Kanunun “Hataların Düzeltilmesi” başlıklı 41.maddesinde “(Değişik: Başlık: 03/03/2005 - 5304/9 md.) (DEĞİŞİK: Birinci fıkra: 03/03/2005 - 5304/9 md.) "Kadastro sırasında veya sonrasında yapılan işlemlerle geometrik durumları kesinleşmiş olan taşınmazlarda ölçü, sınırlandırma, tersimat ve hesaplamalardan doğan hatalar, ilgilinin müracaatı veya kadastro müdürlüğünce re'sen düzeltilir. Düzeltme, taşınmaz malikleri ile diğer hak sahiplerine tebliğ olunur. Tebliğ tarihinden başlayan otuz gün içinde düzeltmenin kaldırılması yolunda sulh hukuk mahkemesinde dava açılmadığı takdirde, yapılan düzeltme kesinleşir. / Kadastro sırasında veya sonrasında yapılan işlemlerle kesinleşmiş olan taşınmazlarda, değişiklik işlemleri sırasında ortaya çıkan yüzölçümü farklılıklarından, kadastronun dayandığı teknik kurallarda belirtilen hata sınırları içinde kalanların re'sen düzeltilmesine kadastro müdürlükleri yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasında 12 nci maddede belirtilen hak düşürücü süre aranmaz." denildiğinden; süresi içerisinde iş bu “düzeltmenin kaldırılması” davasını açtıklarını; sözkonusu olayın, Kadastro Müdürlüğünce, 3402 sayılı kanunun 41.maddesince resen düzeltilebilecek nitelikte olmadığını “resen düzeltmenin” kaldırılmasını talep ettiklerini;

3-"Tapuda yüzölçüm düzeltilmesi" davası sırasında Milli Emlak Müdürlüğüne, Kadastro müdürlüğünce onaylı ve orijinal pafta olduğu belirtilmek suretiyle gönderilen paftada büyük miktarlı parselin hâzineye ait 4568 nolu parsel olduğunu ve güney batıda göründüğünü; keşif ve bilirkişi raporunun da buna göre düzenlendiğini, Kadastro Müdürlüğünce 16.03.2010 tarihinde resen düzeltmede ise, parsellerin yer değiştirdiğini ve Hazine parselinin kuzey doğuda küçük miktarlı parsel olarak gösterildiğini; ayrıca parsellerin şekillerinin de değiştirildiğini ki burada; tamamen mülkiyete ilişkin değişikliğin söz konusu olduğunu; bu konuda resen düzeltmenin mümkün olmadığını. Mahkemeye sunulan 06.01.2010 tarihli bilirkişi raporunda, 4568 parselin miktarı 24.220,10 m2 olarak tesbit edilmiş iken, düzeltmede 8.600 m2 olarak belirtildiğini;

4-2.Asliye Hukuk Mahkemesindeki "Tapuda yüzölçüm düzeltilmesi" davasının devam ettiği bilindiği ve konunun dava ile çözümlenmesi gerektiğinin kendilerince Kadastro Müdürlüğünce bildirildiği için bu dava açılmış olduğu halde; resen düzeltme yapılmasının usul ve hukuka aykırı olduğunu, kaldırılmasının gerektiğini; her iki parselin de herhangi bir kayda dayanmadığını, senetsizden tespit edilmiş olduğunu; ayrıca kadastro Müdürlüğünün, 4569 parsel nolu taşınmaz maliki Y.B.'nin mirasçılarının kullandığı yerleri göstermesi sonucu parsellerin yerlerini ve şekillerini değiştirdiğini; oysa ki malik Yaşar BİLGİLİ, Hâzinenin yerinde haksız işgalci olduğu için, bu kişiye ecrimisil ihbarnamesi gönderilerek ecrimisil tahsil edildiğini, dolayısıyla kullandığı yere bakılıp da bu şekilde düzeltme yapılmasının da tamamen hatalı olduğunu ifade ederek; Nevşehir merkez ilçe, SulusaR.kasabası, Kuruçayır mevkii, K33.d.05.a.pafta Hâzineye ait 4568 parsel ve Y.B.'ye ait 4569 parsel numarasındaki taşınmazla ilgili olarak Kadastro Müdürlüğünün 16.03.2010 tarihli "resen düzeltme” işleminin kaldırılmasına, iptaline; 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/152 Esaslı dosyasındaki 06.01.2010 tarihli fen bilirkişi raporu dayanak yapılarak, rapora uygun olarak 4568 parsel miktarının 24.220,10 m2 olarak Hazine adına tesbit ve tesciline; davalılara ait 4569 parselin ise 2.949,83 m2 olarak maliki adına tesbit ve tesciline karar verilmesi istemiyle 13.4.2010 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

NEVŞEHİR SULH HUKUK MAHKEMESİ: 29.11.2011 gün ve E:2010/448, K:2011/1497 sayı ile aynen; “Mahkememizde görülmekte bulunan Tapu İptali Ve Tescil davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacı vekili 13/04/2010 havale tarihli dilekçesi ile; hazineye ait olan Nevşehir ili Merkez SulusaR.Kasabası Kuruçayır Mevkii 4568 parsel sayılı taşınmazın kadastro paftasından bilgisayar ortamında sayılaştırılması sonucunda 24.102 m2 geldiğini, düzeltilmesinin Kadastro Müdürlüğünden istenildiğini ancak düzeltmenin yapılamayacağı yönünde bildirimde bulunulduğunu, ancak 16/03/2010 tarihinde SulusaR.Kasabasında Hâzineye ait 4568 ve Y.B.'ye ait 4569 parsel numarasındaki taşınmazlar ile ilgili olarak Kadastro Müdürlüğünce teknik hataların düzeltilmesi yoluna gidildiğini, bunun 3402 sayılı kanunun 41.maddesince resen düzeltilebilecek nitelikte olmadığını, bu nedenlerle davalarının kabulü ile SulusaR.Kasabasında Hâzineye ait 4568 parsel ve Y.B.'ye ait 4569 parsel numarasındaki taşınmazla ile ilgili olarak, Kadastro Müdürlüğünün 16/03/2010 tarihli "resen düzeltme" işleminin kaldırılmasına, iptaline; Nevşehir 2.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2009/152 Esas sayılı dosyasındaki 06/01/2010 tarihli fen bilirkişi raporu dayanak yapılarak, rapora uygun olarak 4568 parsel miktarı 24.220,10 m2 olarak Hazine adına tespit ve tesciline; davalılara ait 4569 parselin ise 2.949,83 m2 olarak maliki adına tesbit ve tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Taraflara duruşma gün ve saati usulüne uygun tebliğ edilmiş ve taraf teşkili sağlanmıştır.

Taraflarca bildirilen deliller toplanmış, tapu kayıtları celp edilip incelenmiş, Kadastro Müdürlüğü'nden dava konusu taşınmaza ilişkin teknik hataların düzeltilmesi işlemlerine yönelik evraklar getirtilmiş, mahallinde keşif yapılmış, evrakların incelenmesinden teknik hataların düzeltilmesi talebi üzerine 21/02/2005 tarihinde mümkün olmadığı gerekçesi ile talebin reddedildiği, ancak aynı taşınmaza ilişkin olarak 16/03/2010 tarihinde teknik hataların düzeltilmesi yoluna gidildiği anlaşılmıştır.

Nevşehir 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2009/152 Esas 2010/176 Karar sayılı dosyası celp edilip incelenmiştir.

Tüm dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesi sonucunda; davacı tarafından SulusaR.Kasabasında Hâzineye ait 4568 parsel ve Y.B.'ye ait 4569 parsel numarasındaki taşınmazla ile ilgili olarak, Kadastro Müdürlüğü'nün 16/03/2010 tarihli "resen düzeltme" işleminin kaldırılmasına, iptaline; Nevşehir 2.Asliye, Hukuk Mahkemesi'nin 2009/152 Esas sayılı dosyasındaki 06/01/2010 tarihli fen bilirkişi raporu dayanak yapılarak, rapora uygun olarak 4568 parsel miktarı 24.220,10 m2 olarak Hazine adına tespit ve tesciline, davalılara ait 4569 parselin ise 2.949,83 m2 olarak maliki adına tesbit ve tescilini talep ettiği, 16/03/20l0 tarihinde SulusaR.Kasabasında Hâzineye ait 4568 ve Y.B.'ye ait 4569 parsel numarasındaki taşınmazlar ile ilgili olarak Kâdastro Müdürlüğünce teknik hataların düzeltilmesi yoluna gidildiği anlaşılmıştır. Davacının teknik hataların düzeltilmesine ilişkin başvurunun reddi üzerine buna karşı yasal yollara giderek işlemi kesinleştirmesi gerekirken bu yola gitmediği, davacı tarafından yasada öngörülen işlem basamakları yerine getirilmeden mahkememize dava açıldığı kanaatine ile, yargı yeri yönünden davanın reddine, tapu iptal ve tescil talebi yönünden ise yapılan araştırmalar ve mahallinde yapılan keşifte dinlenen mahalli bilirkişi beyanında, yaşı itibari ile 71 yaşında olduğunu, 1987-1988 yılında dava konusu yeri biçerdöveri ile biçtiğini ve bu tarihten beri de davalının babası Y.B.tarafından kullanıldığı vefatından sonra mirasçılarına düştüğü ve dava konusu yerin Y.B.ve mirasçılarına ait olduğunu, burada herhangi bir hazine arazisi olup olmadığı hususunda bilgisinin olmadığını, hali hazırda davalı H.B.tarafından buğday ekilmiş olduğunu ve kadastroda tespit edilen yerin davalı Y.B.'nin mirasçılarına ait olduğunu beyan etmiş ve yapılan keşif dinlenen mahalli bilirkişi ve fenni bilirkişi raporlarına göre tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu taşınmazın ölü-müteveffa Y.B.'ye ait olduğu bunun ölmesi üzerine mirasçıları H.B., Ö.K. ve Ü.B. tarafından kullanılmaya devam edildiği ve bu kullanımın fasılasız ve nizasız olarak 20 yıldan fazla devam ettiği bu hali ile kadastro tespitinin ve daha sonraki idari işlem ile düzeltilen işlemin doğru olduğu kanaatine varılmış davacının davasının reddine yönüne gidilerek aşağıda yazılı şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Açıklaması yukarıda gösterildiği üzere;

Davacının davasının Kadastro Müdürlüğünün 16/03/2010 tarihli resen düzeltme işleminin kaldırılması ve iptali talebinin yargı yolu yönünden REDDİNE,

Davacının Tapu iptali ve Tescil davasının reddine,

Davacının harç muafiyeti gereğince harç alınmasına yer olmadığına

Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,

Dair karar taraflara tebliğinden itibaren 8 gün içerisinde temyizi kabil olmak üzere karar verildi. Açık duruşmaya son verildi.” diyerek davayı sonuçlandırmış; hüküm davacı İdare tarafından temyiz edilmiştir.

YARGITAY 16.HUKUK DAİRESİ: 4.3.2013 gün ve E:2012/3872, K: 2013/1534 sayı ile aynen; “ (…)Kadastro Müdürlüğünce 3402 sayılı Yasa'nın 41. maddesine göre re'sen yapılan düzeltme işlemi sonucu verilen kararla SulusaR.Köyü çalışma alanında ve tapuda H.B.ve arkadaşları adına kayıtlı bulunan 4569 parsel sayılı 18400 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın yüzölçümü 18500 metrekare, Hazine adına tapuda kayıtlı bulunan 4568 parsel sayılı 8800 metrekare yüzölçümündeki taşınmazın yüzölçümü 8600 metrekare olarak düzeltilmiştir. Davacı Hazine, 4568 sayılı parselin yüzölçümünün 24220.10 metrekare, 4569 sayılı parselin yüzölçümünün ise 2949.83 metrekare olması gerektiğinden düzeltme işleminin hatalı olduğu iddiasına dayanarak yapılan işlemin iptali istemi ile yasal süresi içinde dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, 04.03.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.” Demek suretiyle kararı onamış, karar düzeltme yoluna gidilmemiş ve Mahkeme kararı kesinleşmiştir.

Davacı İdare vekili bu defa; dava dilekçesinde, davanın adli yargıda kesinleşmesine kadarki safahatına da yer verdikten sonra; dosyada mevcut olan 21.02.2005 tarihli Nevşehir Kadastro Müdürlüğünün yazısı ekinde bulunan pafta durumunda ve 16.06.2009 tarih ve 2152 sayılı Nevşehir Kadastro Müdürlüğünün yazısında aslı doğru olarak gönderildiği belirtilen K.33.d.05.a paftayı gösterir Harita(plan)örneğinde, aslında büyük parselin güney batıdaki Hazine parseli olan 4568 no.lu taşınmaz ve kuzeydoğudaki küçük parselin şahıs parseli 4569 no.lu taşınmaz olduğunu; Kadastro Müdürlüğünün 16.03.2010 tarihli işlemi ile durumun tam tersine çevrildiğini ve kuzey doğudaki küçük parselin 4568 no.su ile hâzineye, güney batıdaki büyük parselin ise 4569 no.su ile şahıslara yazıldığını; ayrıca taşınmazın şekillerinin de değiştirildiğini; burada tamamen mülkiyete ilişkin değişikliğin söz konusu olduğunu, resen düzeltme mümkün olmadığını; bu değişiklikle yapılan işlemin bilgi ve belgelere ( pafta ve krokilere ) de aykırı olduğunu; Kadastro Müdürlüğünce bu işlemin neden yapıldığının belirtilmediğini, Kadastro Müdürlüğünün 16.03.2010 tarihli kararın ekinde bulunan “parselin ver gösterme krokisinde” taşınmazların şekli, sınırları ve yerlerinin tamamen değiştirildiğini; bu durumun, 4569 no.lu parselin maliklerinin yer göstermesinden meydana gelmekte ise, bu durumun kabulünün mümkün olmadığını; ekte sundukları ecrimisil belgelerinden (ecrimisil ihbarnameleri ve tahsil fişleri ) de anlaşılacağı üzere; Hâzineye ait 4568 parseli, komşu parsel maliki olan ve Kadastro Müdürlüğüne talepte bulunan kişilerin murisinin ecrimisil ödeyerek kullanmış olduğunu, eğer zemindeki kullanım durumuna göre işlem yapılmış ise bu durumun gerçeğe uygun olmadığını; 4569 parsel malikinin, zeminde Hazine taşınmazını kullanmakta olduğunu, bu nedenle Hâzineye ecrimisil ödediğini; bu nedenle de Kadastro Müdürlüğü işleminin hiçbir hukuki dayanağı olmadığı gibi Kadastro Müdürlüğünün kendi yazısı ile de çeliştiğini; Nevşehir Kadastro Müdürlüğünce, 4568 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili olarak idarece yapılan başvuruya “3402 sayılı kanunun 41.maddesi ve 1458 sayılı genelge uyarınca düzeltme yapılması mümkün olmayıp yargı yoluyla düzeltilmesi gerektiği”nin bildirildiğini, buna rağmen 4569 parsel maliki mirasçılarının başvurusu üzerine Hâzineye ait 4568 parsel ve ilgililere ait 4569 parsel sayılı taşınmazlar ile ilgili olarak resen düzeltme yapılmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, Kadastro Müdürlüğünün 16.03.2010 tarihli resen düzeltme kararının/ işleminin iptali için iş bu davayı açmanın gerektiğini ifade ederek; Nevşehir İli Merkez ilçesi SulusaR.kasabası Kuruçayır mevkiinde bulunan Hâzineye ait 4568 parsel sayılı taşınmaz(ve komşu 4569 parsel sayılı taşınmaz ) ile ilgili olarak Kadastro Müdürlüğünce alınan 16.3.2010 tarihli resen düzeltme işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

KAYSERİ 2.İDARE MAHKEMESİ: 17.9.2013 gün ve E:2013/502 sayı ile, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun "Hataların Düzeltilmesi" başlıklı 41.maddesinde; "(Değişik fıkra: 22/02/2005 - 5304 S.K./9.mad) Kadastro sırasında veya sonrasında yapılan işlemlerle geometrik durumları kesinleşmiş olan taşınmazlarda ölçü, sınırlandırma, tersimat ve hesaplamalardan doğan hatalar, ilgilinin müracaatı veya kadastro müdürlüğünce re'sen düzeltilir. Düzeltme, taşınmaz malikleri ile diğer hak sahiplerine tebliğ olunur. Tebliğ tarihinden başlayan otuz gün içinde düzeltmenin kaldırılması yolunda sulh hukuk mahkemesinde dava açılmadığı takdirde, yapılan düzeltme kesinleşir. / Kadastro sırasında veya sonrasında yapılan işlemlerle kesinleşmiş olan taşınmazlarda, değişiklik işlemleri sırasında ortaya çıkan yüzölçümü farklılıklarından, kadastronun dayandığı teknik kurallarda belirtilen hata sınırları içinde kalanların re'sen düzeltilmesine kadastro müdürlükleri yetkilidir./ Bu maddenin uygulanmasında, 12 nci maddede belirtilen hak düşürücü süre aranmaz." hükmüne yer verilmiş olduğu; dava dosyasının incelenmesinden; Nevşehir Kadastro Müdürlüğünce 3402 sayılı Yasa'nın 41.maddesine göre 16.03.2010 tarihinde re'sen yapılan düzeltme işlemi sonucu mülkiyeti Hâzineye ait Nevşehir İli, Merkez SulusaR.Kasabası, Kuruçayır Mevkii, 4568 parsel sayılı 8800 m2 yüzölçümündeki taşınmazın yüzölçümünün 8.600m2 olarak; yine SulusaR.Köyü çalışma alanında ve tapuda H.B.ve arkadaşları adına kayıtlı bulunan 4569 parsel sayılı 18400 m2 yüzölçümündeki taşınmazın yüzölçümünün ise 18500 m2 olarak düzeltilmesine karar verildiği, Nevşehir Kadastro Müdürlüğünün 16.03.2010 tarih ve 467 sayılı yazısı ile davacının dava konusu düzeltme işlemi hakkında bilgilendirildiği, bunun üzerine davacı tarafından 16.03.2010 günlü re'sen düzeltme işleminin iptali istemiyle yasal süresi içinde Nevşehir Sulh Hukuk Mahkemesi'ne dava açtığı, anılan Mahkemenin 29.11.2011 tarih ve E:2010/448, K:2011/1497 sayılı kararı ile özetle; "16.03.2010 tarihinde SulusaR.Kasabasında Hâzineye ait 4568 ve Y.B.'ye ait 4569 parsel sayılı taşınmazlarla ilgili olarak Kadastro Müdürlüğü'nce teknik hataların düzeltilmesi yoluna gidildiğinin anlaşıldığı, davacının teknik hataların düzeltilmesine ilişkin başvurunun reddi üzerine buna karşı yasal yollara giderek işlemi kesinleştirmesi gerekirken bu yola gitmediği, yasada öngörülen işlem basamakları yerine getirilmeden Mahkemelerinde dava açıldığı, bu nedenle de davanın yargı yolu yönünden reddi gerektiği" gerekçesiyle görevsizlik kararı verildiği, bu karara karşı davacının yaptığı temyiz başvurusunun da Yargıtay 16.Hukuk Dairesi'nin 4.3.2013 tarih ve E:2012/3872, K:2013/1534 sayılı kararıyla reddedilerek Mahkeme kararının onandığı ve kararın 15.05.2013 tarihinde kesinleştiği, bunun üzerine davacı tarafından 16.03.2010 günlü re'sen düzeltme işleminin iptali istemiyle Mahkemelerinde bakılmakta olan iş bu davanın açıldığının anlaşıldığı; uyuşmazlık konusu olayda, Nevşehir Sulh Hukuk Mahkemesi'nce davacının teknik hataların düzeltilmesine ilişkin başvurunun reddi üzerine buna karşı yasal yollara giderek işlemi kesinleştirmesi gerekirken bu yola gitmediği, yasada öngörülen işlem basamaklan yerine getirilmeden Mahkemelerinde dava açıldığı, bu nedenle de davanın yargı yolu yönünden reddi gerektiğinden bahisle görevsizlik kararı verilmiş ise de; dosyada mevcut tüm bilgi ve belgeler ile yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendiril-diğinde; Nevşehir Kadastro Müdürlüğü'nce 3402 sayılı Yasa'nın 41.maddesine göre 16.03.2010 tarihinde re'sen yapılan düzeltme işlemi sonucu mülkiyeti Hâzineye ait Nevşehir ili, Merkez SulusaR.Kasabası, Kuruçayır Mevkii, 4568 parsel sayılı 8800 m2 yüzölçümündeki taşınmazın yüzölçümünün 8.600m2 olarak; yine SulusaR.Köyü çalışma alanında ve tapuda H.B.ve arkadaşları adına kayıtlı bulunan 4569 parsel sayılı 18400 m2 yüzölçümündeki taşınmazın yüzölçümünün ise 18500 m2 olarak düzeltilmesine karar verildiği, yapılan bu düzeltme işleminin Nevşehir Kadastro Müdürlüğünün 16.03.2010 tarih ve 467 sayılı yazısı ile davacıya tebliğ edildiği anlaşılmış olup, somut olayda davacı tarafından, 4568 sayılı parselin yüzölçümünün 24.220,10 m2, 4569 sayılı parselin yüzölçümünün ise 2.949,83 m2 olması gerektiğinden yapılan düzeltme işleminin hatalı olduğu ve mülkiyete ilişkin değişiklik yarattığı iddia edilmek suretiyle davanın ikame edildiği dikkate alındığında; uyuşmazlığın 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun "Hataların Düzeltilmesi" başlıklı 41.maddesine (özel hukuk hükümlerine) göre çözüm ve görümünün, Sulh Hukuk Mahkemesi'nin görev alanına girdiği, uyuşmazlığın idari yargı yerinde görülüp çözümlenmesine hukuken olanak bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle; Mahkemelerinin görevsizliğine, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve işleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosyanın incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Anayasa’nın 158. maddesinde, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili olduğu belirtilmiş; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir…”; 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir. / Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir.”; 19.maddesinde, “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler. / (Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir.” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.

Kayseri 2.İdare Mahkemesi kararının görevsizlik kararı olduğunda tereddüt bulunmamaktadır.

Öte yandan, olumsuz görev uyuşmazlığına konu edilen Nevşehir Sulh Hukuk Mahkemesi kararı incelendiğinde; Mahkemece, davacının taşınmazla ilgili olarak Kadastro Müdürlüğünün "resen düzeltme” işleminin kaldırılması / iptal edilmesi istemine ilişkin olarak, hüküm fıkrasında, talebin yargı yolu yönünden reddine karar verdiği görülmekte ise de; bu hususa ilişkin olarak kararın gerekçesinde; … “Davacının teknik hataların düzeltilmesine ilişkin başvurunun reddi üzerine buna karşı yasal yollara giderek işlemi kesinleştirmesi gerekirken bu yola gitmediği, davacı tarafından yasada öngörülen işlem basamakları yerine getirilmeden mahkememize dava açıldığı kanaati ile, yargı yeri yönünden davanın reddine” denilmek suretiyle açıklık getirildiği; bu ifade ile, adli yargı dışında, idari yargının görevli olması nedeniyle verilmiş bir görevsizlik kararının kastedilmediği; dava öncesi sürece ilişkin olarak, davacının işlemin kesinleştirilmesi açısından üzerine düşen yasal/idari yükümlülükleri yerine getirmediğinin ifade edildiği; aynı kararda, davacının ilk talebiyle bağlantılı olan tapu iptali ve tescili istemine ilişkin davasının ise doğrudan reddine karar verilmek suretiyle hüküm kurulduğu; anılan kararı temyiz eden dava vekilinin dilekçesinde; “3402 sayılı yasanın 41. maddesi ve 1458 sayılı genelge uyarınca bu tür işlemlerin idari yoldan düzeltilmesinin mümkün olmayacağı açıkça belirtilmiştir” denilmek suretiyle, Mahkeme kararının bu kısmının, “idari sürece ilişkin” prosedürün yerine getirilmemesi olarak algılandığını gösterdiği; kararı temyizen inceleyen Yargıtayın ilgili Dairesinin de; Mahkeme kararını, doğrudan davanın reddi olarak nitelemek suretiyle sonuca ulaştığı anlaşılmaktadır.

Buna göre; Sulh Hukuk Mahkemesinin kararı, idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş bir görevsizlik kararı niteliğinde olmadığından, adli ve idari yargı yerleri arasında görev uyuşmazlığı oluştuğundan söz etmek mümkün değildir.

Bu durumda, olayda, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan Kayseri 2.İdare Mahkemesinin başvurusunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 19.maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

10-ESAS NO : 2013/1697

KARAR NO : 2013/1910

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.H.Y.

Vekili : Av. A.T.H.

Davalı : Keşan Kaymakamlığı (Keşan Nüfus Müdürlüğü)

O L A Y : Davacı dilekçesinde; annesi H.Y.’ın, nüfus kaydında 01.07.1922 doğumlu, annesinin isminin ise Ş. olduğunu; Ş.’nin Yunanistan’da B. isminde bir kişi ile evlendiğini, bu evlilikten annesi H.Y.’ın doğduğunu; evlenmiş olduğu B. öldükten sonra, kızıyla birlikte Türkiye’ye göçtüğünü, ikinci evliliğini H.D.ile yaptığını; nüfus kaydında annesinin ismi Ş. olduğu halde, her nasılsa Ş.D.’in nüfus kaydında kaydının bulunmadığını; Ş.D.’in kızının H.Y.olarak düzeltilerek, nüfus kaydına işlenmesi için iş bu davaya açmak zorunda kaldığını ifade ederek; Ş.D.’in kızının H.Y.olarak nüfus kaydına işlenerek düzeltilmesine karar verilmesi istemiyle 2.8.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

KEŞAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:18.1.2012 gün ve E:2011/330, K:2012/69 sayı ile, davacıya ait nüfus kaydının celp ve tetkikinde Edirne ili, Keşan İlçesi Mahmut köyünde kayıtlı 20.05.1952 doğumlu davacı N.H.'in annesi H.Y.'ın anne isminin Ş. olarak kayıtlı olduğunun görüldüğü; dosya kapsamı, beyanlar, nüfus kayıt örneği, İlçe Emniyet Müdürlüğünden gelen araştırma yazısı cevabı ile tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; 4721 Sayılı TMK.nun 39 ve devamı maddeleri gereği nüfus kayıt düzeltme davalarının, nüfus kaydındaki yanlış yazılan bir kaydın düzeltilmesini, kaldırılmasını, değiştirilmesini yenisinin yazılmasını sağlamak amacıyla açılan davalar olduğu; ancak somut olayda ise, davacıya ait nüfus aile kayıt tablosunda davacının annesi olan H.Y.'ın anne adının zaten Ş. olarak yazılı görüldüğü, dava dilekçesinin içeriğinden, davacı isteminin nüfusta tashih davası niteliğinde olmayıp anneannesi Ş.'ye ait kaydın nüfusa tescili istemi niteliğinde olduğu; doğum ve ölüm olaylarının nüfus kütüğüne işlenmesinin nüfus idaresine verilmiş idari bir görev olduğu gözetilerek, HMK’nun 2. maddesi gereği açılan davanın görev yönünden reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunduğu gerekçesiyle; açılan davanın görev yönünden REDDİNE karar vermiş bu karar kesinleşmiştir.

Bu kez davacı vekili; müvekkilinin annesi H.Y.’ın 01.07.1922 tarihinde Yunanistan’da Ş.ve B.’in kızı olarak dünyaya geldiğini; müvekkilinin anneannesi olan Ş.’nin, eşi B.in ölümü ile Türkiye’ye geldiğini, burada H.D. ile ikinci evliliğini yaptığını; müvekkilinin annesi H.Y.’ın, Ş.’nin kızı olmasına ve kendi nüfus kayıtlarında anne adı hanesinde Ş. yazılı olmasına rağmen, Ş.’nin nüfus kütüğünde kızı olarak kayıt ve tescilinin yapılmamış olduğunu; müvekkilinin, murisi olan Ş.’nin verasetinde mirasçı olarak görünmediği gibi, kütükte de anneannesi H.Y.’ın Ş.D.’in kızı olarak kayıt ve tescil bulunmadığından, bu durumun mirasçılık açısından sıkıntı yarattığını; Keşan Nüfus Müdürlüğü’ne müracaat ederek müvekkilinin annesi H.Y.’ın, Ş.’nin nüfus kütüğünde kızı olarak kayıt ve tescilini talep ettiklerini; ancak, Keşan Nüfus Müdürlüğü’nün 10.07.2012 tarih-1313 sayılı “...H.Y.ile Ş.D.’in kütük kayıtlarının incelenmesi sonucunda ilgili şahıslar arasında herhangi bir soybağı kurulamadığından tarafımızdan yapılacak herhangi bir işlem yoktur” şeklindeki cevap yazıları ile taleplerini reddettiğini; davalı idarenin anılan kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu ifade ederek; Keşan Nüfus Müdürlüğü’nün 10.07.2012 tarih ve B.05.0.NÜV.4.22.1464. 1313 sayılı işleminin iptaline ve müvekkilinin annesi H.Y.’ın annesi Ş.D.’in nüfus kütüğüne kızı olarak kayıt ve tesciline karar verilmesi istemiyle 23.7.2012 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

EDİRNE İDARE MAHKEMESİ: 23.5.2013 gün ve E:2012/709, K:2013/533 sayı ile, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri Ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu Ve Görevleri Hakkında Kanun'un 5.; 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun İdari Dava Türleri başlıklı 2. ve 15/1 -a maddesi hükümlerine yer verdikten sonra; 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 'Kayıt düzeltilmesi' başlıklı 35.maddesinde; Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir, hükmüne yer verilmiş, aynı Yasanın 36.maddesinde, “Mahkeme kararı ile yapılan kayıt düzeltmelerinde aşağıdaki usûllere uyulur:/ Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde yapılır. Kayıt düzeltme davaları nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır. / Aynı konuya ilişkin olarak nüfus kaydının düzeltilmesi davası ancak bir kere açılabilir. Ad değişikliği halinde, nüfus müdürlüğü bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eş ve ergin olmayan çocukların soyadını da düzeltir. / Tespit davaları, kaydın iptali veya düzeltilmesi için açılacak davalara karine teşkil eder, hükmünün kural altına alınmış olduğu; dava dosyası ve eklerinin incelenmesinden, davacının annesi H.Y.'ın,davacının anneannesi Ş.’nin kızı olmasına ve davacının annesinin nüfus kütüğünde anne adı olarak Ş. gözükmesine karşın, anneannesi Ş.'nin kütüğünde H.Y.'ın yazılı olmaması üzerine, davacı tarafından Keşan Nüfus Müdürlüğü'ne başvurularak, davacının anneannesi Ş.'nin kütüğüne davacının annesi H.Y.'ın kayıt ve tescil edilmesinin talep edildiği, talebin reddi üzerine de dava konusu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı; bakılan davada, dava konusu işlemin özünü, davacı N.H.Y.'ın annesi H.Y.'ın, davacının anneannesi olduğu ileri sürülen Ş.'nin kütüğünde kızı olarak gözükmemesi ve dolayısıyla davacının da anneannesi olduğu ileri sürülen Ş. adlı kişi ile soybağının kurulamaması ve mirasçılık hakkından yararlanamamasının oluşturduğu; davacının, annesi H.Y.'ın anneannesi Ş.'nin kızı olduğunu ispatlayıp kütüğe kayıt ve tescilinin yapılmasını sağlayarak, anneannesi Ş.’nin mirasçısı sıfatını kazanmak istediğinin görüldüğü; olayda, dava konusunun, davacının anneannesi olduğu ileri sürülen Ş. adlı şahıs ile soybağının kurulup, mirasçılık sıfatını kazanması ve kendisine mirasçılık belgesinin verilmesi talebinden oluştuğu anlaşıldığından, eski deyimle 'ahvali şahsiye' kayıtlarının düzeltilmesi niteliğinde olan uyuşmazlığın çözümü, hukuk mahkemelerinde açılacak bir dava ile mümkün olduğundan, idari yargının görevine giren bir uyuşmazlığın bulunmadığı kanaatine varıldığı; bu durumda, ortada idare mahkemesinin görevine giren iptal veya tam yargı davasının bulunmadığı, nüfus kayıtlarının düzeltilmesi niteliğindeki uyuşmazlığın çözümlenmesinde yukarıda yer verilen 5490 sayılı Kanun hükümlerine göre adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin talebi üzerine, İdare Mahkemesince, (adli yargı dosyası da temin edilerek) dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli yargı yerinde dava açıldığı esnada yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 7. maddesinde, diğer bir mahkeme yahut idari makam veya yargı merciinin görevine giren bir dava veya iş kendisine arz olunan mahkemenin, duruşma yapmadan görevsizlik kararı verebileceği gibi davanın her safhasında kendiliğinden görevli olmadığına da karar vereceği hükmü yer almış; bu Kanunu yürürlükten kaldıran 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun, “Asliye hukuk mahkemelerinin görevi” başlıklı 2.maddesinde, “ (1) Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir.

(2) Bu Kanunda ve diğer kanunlarda aksine düzenleme bulunmadıkça, asliye hukuk mahkemesi diğer dava ve işler bakımından da görevlidir.” hükmüne yer verilmiştir.

Asliye Hukuk Mahkemesince, davacının isteminin nüfusta tashih davası niteliğinde olmayıp, anneannesi Şemsi'ye ait kaydın nüfusa tescili istemi niteliğinde olduğu; doğum ve ölüm olaylarının nüfus kütüğüne işlenmesinin nüfus idaresine verilmiş idari bir görev olduğu gözetilerek, HMK’nun 2. maddesi gereği açılan davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

Görüldüğü üzere, Asliye Hukuk Mahkemesinin kararı, davacının nüfus idaresine başvurmasını sağlamaya yönelik bulunduğu, “yargı yolunu değiştiren ve idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş bir görevsizlik kararı niteliğinde olmadığından”, adli ve idari yargı yerleri arasında, 2247 sayılı yasanın aradığı biçimde görev uyuşmazlığı oluştuğundan söz etmek mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

11-ESAS NO : 2013/1743

KARAR NO : 2013/1954

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacılar : 1-N.Y., 2-A.Ö.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34....... plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, sürücü belgesi sahibi davacı A.Ö.adına 29.8.2012 tarih ve GN-931248 seri-sıra numaralı, araç sahibi davacı N.Y.adına 29.8.2012 tarih ve GN-931250 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanakları düzenlenerek ayrı ayrı 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanaklara istinaden araç sahibi davacı adına düzenlenen 29.8.2012 tarih ve 0195686 sayılı Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı A.Ö., adına verilen idari para cezasının iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine başvuruda bulunmuştur.

İSTANBUL 3. SULH CEZA MAHKEMESİ: 13.9.2012 ve D. İş:2012/5022, K:2012/5022 sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

Davacı Naci Yosma, araç trafikten men tutanağının iptal edilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 2. İDARE MAHKEMESİ: 19.10.2012 gün ve E:2012/1664, K:2012/1786 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacıların, yukarıda bahsedilen görevsizlik kararları arasında olumsuz görev uyuş-mazlığı oluştuğu iddiası ile, uyuşmazlığın giderilmesi için dosyaların Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesi istemiyle verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyaları İstanbul 3. Sulh Ceza Mahkemesi’nce, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Dosyanın incelenmesinden, davacı A.Ö.’ün, kendi adına verilen idari para cezasının iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine yaptığı başvuru sonucunda, Mahkemece görevsizlik kararı verildiği, bu işlem ile ilgili olarak davacı A.Ö.’ün, idari yargı yerine dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, idari yargı yerince davacı A.Ö.hakkında bu konuda verilmiş bir görevsizlik kararı da olmadığı, davacı N.Y.’nın ise, araç trafikten men tutanağının iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açtığı ve Mahkemece davanın görev yönünden reddine karar verildiği, bu işlem ile ilgili olarak davacı N.Y.’nın adli yargı yerine dava açıp açmadığı konusunda bir bilgi olmadığı gibi, adli yargı yerince davacı N.Y.hakkında bu konuda verilmiş bir görevsizlik kararı da bulunmadığı, ancak davacıların yukarıda bahsedilen kararlar arasında olumsuz görev uyuşmazlığı meydana geldiğinden bahisle dosyanın Mahkememize gönderilmesini talep ettikleri anlaşılmıştır.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

12-ESAS NO : 2013/1781

KARAR NO : 2013/1990

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.C.S.

Davalılar : 1-İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.C.A.

2- Karayolları Genel Müdürlüğü ( Adli Yargıda)

Vekili : Av. Y.K.

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde özetle; 01.08.2012 tarihinde Avcılar istikametinde 34....... plakalı araç ile seyir halindeyken mezarlık yanı alt geçit girişinde ana arter üzerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan kasis nedeniyle meydana gelen trafik kazası sonucu aracında ve kendinde maddi ve manevi büyük kayıp meydana geldiğini, ilgili kasisin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yetki ve sorumluluk sahası içinde olduğunu, ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Karayolları Genel Müdürlüğü’nün ortak çalışması sonucu yapıldığını, kaza sebebi ile 20 günlük iş göremez raporu tanzim edildiğini, ayrıca müşahade altına alınarak 5 gün boyunca hastanede tedavi edildiğini, kulak fonksiyonlarının %25-30’a varan sürekli duyma kaybı meydana geldiğini ve aracının hurdaya ayrıldığını, ilgili kasisin doğru ve yapım kurallarına uygun olmadığını, kasisten önce herhangi bir levha bulunmadığını ileri sürerek fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile 10.000TL maddi, 20.000TL manevi tazminatın davalılardan tahsili istemiyle 24.08.2012 tarihinde adli yargıda dava açmıştır.

İSTANBUL 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 02.05.2013 gün ve E:2012/417 K:2013/151 sayılı kararında “…Davalılar tüzel kişi olup, kural olarak, işlem ve eylemleri kamusal nitelik taşır. Olayda davalıların yasa ile kendisine verilmiş bulunan görevleri yerine getirmediği ileri sürülmüştür. Görevin hiç veya gereği gibi yerine getirilmemesi hizmet kusuru niteliğindedir. İdarenin hizmet kusurundan doğan zararlardan dolayı; İdari yargılama Usulü Yasası’nın 2/1-b maddesi gereğince İdare’ye karşı idari yargı yerinde tam yargı dava açılması gerekir…” şeklinde gerekçe gösterilmek suretiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiştir. Adli yargıda verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı bu kez aynı istemle 17.06.2013 tarihinde İstanbul Belediye Başkanlığı aleyhine idari yargıda dava açmıştır.

İSTANBUL 4. İDARE MAHKEMESİ: 09.07.2013 gün ve E:2013/1411 K:2013/1371 sayılı kararında “…davanın, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun yukarıda belirtilen 10. maddesi ile davalı idareye verilmiş görev, yetki ve sorumlulukların gereği gibi yerine getirilmediğinden bahisle açıldığı ve bu doğrultuda 2918 sayılı Kanun’dan doğan sorumluluk davası kapsamında bulunduğu ve aynı Kanunun yukarıda yazılı 110. Maddesi hükmü uyarınca davanın görüm yerinin adli yargı olduğu sonucuna varılmıştır.

Nitekim, 22/03/2013 tarihli ve 28595 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Uyuşmazlık Mahkemesi’nin E:2012/578 K: 2013/179 sayılı ve 04.02.2013 tarihli kararı da bu yöndedir…” denilmek suretiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15/1-a maddesi hükmü uyarınca davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

Görevsizlik kararı davalı İstanbul Büyükşehir Belediyesi vekili tarafından 31.07.2013 tarihinde temyiz edilmiştir.

Davacının, 19.08.2013 tarihinde kayda giren dilekçesi ile de, verilen görevsizlik kararları nedeniyle meydana gelen olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesini talep etmesi üzerine; İdare Mahkemesince, adli yargı dosyası istenilmiş; dosyanın UYAP üzerinden gönderilmesinin ardından İdare Mahkemesince, UYAP tan gelen adli yargı dosyası ile idari yargı dosyasının onaylı örneği Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Mahkememizce, İstanbul 4. İdare Mahkemesine ait E:2013/1411 K:2013/1371 sayılı dosya aslının görev uyuşmazlığına konu edilmesi nedeniyle Mahkemesinden istenmesi üzerine; İstanbul 4. İdare mahkemesi 06.12.2013 gün ve E:2013/1411 sayı ile verdiği cevabi yazıda “… Mahkememizce verilen 09.07.2013 tarih ve E:2013/1411 K:2013/1371 sayılı karar davalı idare İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili Av. C.A. tarafından 31.07.2013 tarihinde temyiz edildiğinden, Mahkememiz kararı kesinleşmemiş olup, dava dosyası Danıştay Başkanlığı’na gönderilecektir...” denildiğinden; söz konusu kararın kesinleşmediği anlaşılmıştır.

Bu durumda, görev uyuşmazlığına konu edilen kararlardan, İstanbul 4. İdare Mahkemesi kararı kesinleşmediğinden, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

13-ESAS NO : 2013/1792

KARAR NO : 2013/2000

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.D.

Vekili : Av. B.Y.

Davalı : Türk Telekom A.Ş.

Vekili : Av. M.E. (Adli Yargıda)

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı kurum nezdinde çalışmakta iken başka bir kuruma nakledildiğini; ancak, bu nakil sırasında maaş nakil bildiriminin 4046 sayılı yasanın 22.maddesi ve 406 sayılı yasanın ek 29.maddesine uygun düzenlenmediğini; bu nedenle davalı şirkette çalıştığı sürelerde hak ettiği ek ücretleri alamadığı gibi şu anda çalıştığı kurumda da kendisine eksik maaş verildiğini, bu şekilde zarara uğratıldığını belirterek; düzenlenen maaş nakil ilmuhaberinin hatalı olduğunun tespiti ile yıllar itibariyle değişen ek ödeme ve denge tazminatlarının ve buna bağlı olarak değişen maaş tutarına uygulanan ikramiye tutarları farkının fazlaya ilişkin tüm hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 40,00 TL ‘sinin, ödenmesi gereken tarihlerden itibaren işleyecek en yüksek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 15. İş Mahkemesi : 14.02.2012 gün ve 2011/356 Esas, 2012/252 Karar sayılı kararı ile, benzer bir davada Danıştay 5. Dairesi’nin 22.08.2010 gün ve 2010/88 Esas, 2010/4718 Karar sayılı kararı ile; 5473 sayılı Kanun uyarınca öngörülen ek ödemelerin, çalışanın iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten önce yürürlüğe girmesi halinde, çalışanın bu ek ödemelerden yaralanması gerektiğine hükmedildiğini, bu nedenle davacının davasının sübuta erdiğini belirterek; davanın kabulüne karar vermiş, bu karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi; 27.04.2012 gün ve 2012/14985 Esas, 2012/14841 Karar sayılı kararı ile;“…davacı ile ilgili davalı işyerinde tüm bordrolar, ücret ve mali haklarını ilişkin işverence alınan tüm işletmesel kararlar getirtilmeli, davacının kapsam dışı nakle tabi olarak çalıştığı dönemde 406 sayılı Kanunun Ek 29 ve sözleşmenin 7. maddeleri uyarınca aynı statüde kamuda çalışan ve 399 sayılı KHK nun ek II. Cetveline tabi çalışanlara uygulanan artışlardan yararlandırılıp yararlandırılmadığı, artış yapılıp yapılmadığı, yapılan artışın tebliğlerle getirilen artışların altında kalıp kalmadığı, tebliğlere göre yapılacak artışları kapsayacak şekilde maaş nakil ilmühaberinin düzenlenip düzenlenmediği, davacının fark alacağı olup olmadığı konusunda uzman bilirkişiden rapor alınmalı ve sonucuna göre karar verilmelidir.

Ayrıca fark olduğu ve maaş nakil ilmühaberinin fark ücrete göre düzenlenmediği tespit edildiği takdirde, maaş nakil ilmühaberinin gerçek ödenmesi gereken ücrete göre düzenlenmesi gerektiğinden tespitine de karar verilmesi gerekir. Eksik inceleme ile yazılı şekildi verilmesi hatalıdır.

Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA,..” denilerek mahkemece verilen kabul kararı bozulmuştur.

Ankara 15. İş Mahkemesi bozma ilamına uyarak yargılama yapmıştır.

Ankara 15. İş Mahkemesi; 26.03.2013 gün ve 2012/416 Esas, 2013/188 Karar sayılı kararında özetle; talep konusu uyuşmazlıkların kapsadığı dönem açısından davacının memur olarak 657 sayılı Yasaya tabi olmak üzere çalıştığı ve statü hukukuna tabi memur olması bakımından, uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı yeri olduğu gerekçesiyle, HMK 114/1-b maddesi göz önüne alınarak aynı yasanın 115/2 maddesi gereğince davanın usulden reddine karar vermiş, kararın verildiği 26.03.2013 tarihli celseye davalı vekili katılmamış ve kendisine mahkeme kararının tebliğine ilişkin evraka dosya kapsamında rastlanmamıştır.

Davacı vekili, bu kez hatalı olarak düzenlenen maaş nakil ilmuhaberinin iptal edilerek dava konusu artış ve zamların eklenmesi sureti ile yeniden düzenlenmesi; eksik bildirim nedeni ile davacının uğradığı zararların tespiti ve ödenmesi gereken tarihler itibari ile işleyecek en yüksek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi istemleri ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 4. İdare Mahkemesi: 18.11.2013 gün ve 2013/725 sayılı ara kararı ile işlemin tesis edildiği tarihte davalı kurumun, kamu kurumu niteliği kalmadığını, bu nedenle davaya adli yargı mercilerince bakılması gerektiğini belirterek; mahkemelerinin görevine girmeyen ve adli yargı yerince de görevsizlik kararı verilen bu davada, görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine, davanın Uyuşmazlık Mahkemesi kararına kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU, Mehmet AKBULUT ’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesinde “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.

(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir.” hükme bağlanmış, aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Mahkememiz gönderilen idari yargı dosyası içinde bulunan Ankara 15. İş Mahkemesi’nin 26.03.2013 gün ve 2012/416 Esas, 2013/188 Karar sayılı dosyasında yapılan inceleme neticesinde; mahkemenin 14.02.2012 gün ve 2011/356 Esas, 2012/252 Karar sayılı ilk kararı ile davanın kabulüne hükmettiği, kararın davalı vekilince temyizi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 27.04.2012 gün ve 2012/14985 Esas, 2012/14841 Karar sayılı kararı ile; yeterli inceleme yapılmadan karar verilmesi gerekçesi ile mahkeme kararını bozduğu, bozma ilamına uyan 15. İş Mahkemesi’nin 26.03.2013 gün ve 2012/416 Esas, 2013/188 Karar sayılı ikinci kararı ile davanın görev yönünden reddine karar verdiği, kararın verildiği 26.03.2013 tarihli celseye davacı vekilinin katıldığı, davalı vekilinin ise katılmadığı gibi gerekçeli kararın kendisine tebliğ edildiğine dair dosya içinde bir bilgi ya da tebligat evrakı da bulunmadığı tespit edilmiştir.

Olayda, İdare Mahkemesince, görevli merciin belirlenmesi için Mahkememize başvurulmasına karşın, iş mahkemesinin görevsizlik kararı davalı vekiline tebliğ edilmemiş ve bu nedenle kesinleşmemiş olup, ortada adli yargı yerine ait kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunmadığından, 2247 sayılı Yasanın 19. maddesinde öngörülen “kesin ve kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine” koşulu gerçekleşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasanın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan Ankara 4. İdare Mahkemesi’nin başvurusunun aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasanın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan Ankara 4. İdare Mahkemesinin 18.11.2013 gün ve 2013/725 Esas sayılı BAŞVURUSUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

14-ESAS NO : 2013/1803

KARAR NO : 2013/2011

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 1-Hukuk uyuşmazlıklarında, adli yargı yerince görevsizlik kararı verildikten sonra, dava dosyası gönderilmekle idari yargı yerinde dava açılmış sayılmayacağı;

2- 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : J.M.

Vekili : Av. I.Ç.

Davalı : Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

O L A Y : Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Diyarbakır Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün 22.1.2013 gün ve …37490 sayılı kararıyla, Protestan Kilisesinde izinsiz ve kaçak olarak çalıştırıldığı nedeniyle, davacı adına 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un 21/3. maddesi uyarınca 679,00 TL idari para cezası verilmiştir.

Davacı vekili, idari para cezasının iptali istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

DİYARBAKIR 4. SULH CEZA MAHKEMESİ: 10.5.2013 gün ve D.İş No:2013/200, D.İş K:2013/200 sayıyla; 5510 sayılı Kanun’un 101. maddesine göre idari para cezasına karşı açılan davada iş mahkemelerinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

DİYARBAKIR 1. İŞ MAHKEMESİ: 17.7.2013 gün ve E: 2013/1 D.İş, K:2013/1 sayıyla; İdarenin eylem ve işlemlerine karşı görevli yargı yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin istemi üzerine, dava dosyası 20.8.2013 gün ve D.İş:2013/1 sayılı yazı ile Diyarbakır Nöbetçi İdare Mahkemesine gönderilmiştir.

DİYARBAKIR 3. İDARE MAHKEMESİ: 25.9.2013 gün ve E:2013/2380, K:2013/1512 sayıyla; 4817 sayılı Kanun’da idari para cezasına karşı başvuru yolu düzenlenmediğinden Kabahatler Kanunu’na göre davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu nedeniyle ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nin benzer kararlarına dayanılarak, davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekilinin, Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi’ne verdiği dilekçe ile, Diyarbakır 4. Sulh Ceza Mahkemesi, Diyarbakır 1. İş Mahkemesi ve Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi kararları arasında oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmesi üzerine, dava dosyası Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulunun 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararında, “2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun bütünüyle incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanunun uygulanması yönünden 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, ‘ceza uyuşmazlıkları’ ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebi ile başlayan yargılaması sonunda sanığın mahkumiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda, askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması, bunun dışında kalan tüm görev uyuşmazlıklarının ‘hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Uygulanması idari organlara bırakılan cezalar, adli nitelikte olmadığından, bunlar hakkında yapılan itirazlar ya da açılan davalar ‘ceza davası’ olarak nitelendirilemezler. İdari niteliklerinden dolayı bu davalara ilişkin görev ve hüküm uyuşmazlıklarının Uyuşmazlık Mahkemesinin Hukuk Bölümünde incelenip çözümlenmesi gerektiği…” açıkça belirtilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, olay bölümünde yazılı başvuru konusu görev uyuşmazlığının Hukuk Bölümünde incelenmesi gerektiği kuşkusuzdur.

Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ve ceza davalarında ise ayrıca ilgili makamlarca ileri sürülebilir” ve 15. maddesinde “Olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyaları, son görevsizlik kararını veren yargı merciince, bu kararın kesinleşmesinden sonra, ceza davalarında doğrudan doğruya diğer davalarda ise taraflardan birinin istemi üzerine, ilk görevsizlik kararını veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir ve görevli yargı merciinin belirlenmesi istenir” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Dosyanın, 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca incelenmesinden:

Olayda, davacı vekili tarafından, idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadan, Diyarbakır 1. İş Mahkemesi’nce yazı ekinde dava dosyası Diyarbakır Nöbetçi İdare Mahkemesine gönderilmiş ve idari yargı yerince, kendisine gelen adli yargı yerine ait dava dosyası üzerinden inceleme yapılarak görevsizlik kararı verilmiş olup, yukarıda yapılan açıklamalara göre, İ.Y.U.K.’nun 3 ve 9. maddelerinde öngörülen şekilde usulüne uygun olarak idari yargı yerine açılmış bir dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

2247 sayılı Yasa’nın 15. maddesine göre, olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyalarının, son görevsizlik kararını veren yargı merciince, bu kararın kesinleşmesinden sonra, hukuk davalarında taraflardan birinin istemi üzerine ilk görevsizlik kararını veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek, Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi ve görevli yargı merciin belirlenmesinin istenmesi gerekmektedir. Ancak, başvuru koşullarının incelenebilmesi için öncelikle, yargı yerinde usulüne göre açılmış bir dava bulunması gerektiği tartışmasızdır.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İkinci Dairesinin 14.10.2008 tarihli Mesutoğlu –Türkiye kararında (Başvuru No: 36533/04); asliye hukuk mahkemesine açılan tazminat davasında bu mahkemece davanın görev yönünden reddine, başvuranların kararın kesinleşmesinden itibaren 10 gün içinde dava açmaları halinde dava dosyasının yetkili idare mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, davacıların öngörülen sürede başvurmaları üzerine yine bu mahkemece dava dosyasının ilgili idare mahkemesine gönderildiği, İdare Mahkemesince de mahkemelerine İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre davacılar tarafından açılan bir davanın mevcut olmadığı gerekçesiyle davanın usulden reddedildiği, temyiz edilen bu kararın Danıştay’ca onandığı, davacıların adil yargılanma haklarının ihlali iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM’ne) başvurdukları, AİHM 2. Dairesince yapılan incelemede ise davanın somutunda İdari Yargılama Usulü Kanununun 9 uncu maddesinin uygulamasının çok katı biçimde ve aşırı şekilci gerçekleşmesi nedeniyle, başvuranların mahkemeye erişim haklarını ve dolayısıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 6/1 nci maddesinin ihlal edildiği sonucuna varıldığı görülmektedir. Mahkememizce konuya ilişkin idari yargı içtihatları üzerinde yapılan araştırmada; Danıştay 6. Dairesi uygulamasında AİHM’nin temas edilen kararına işaretle, Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararı sonrası davacının 30 günlük süre içerisinde başvurarak dosyanın görevli idare mahkemesine gönderilmesini talep etmesi halinde, Asliye Hukuk Mahkemesine yaptığı başvuru tarihinin görevli İdare Mahkemesine başvurma tarihi olarak kabulü gerektiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır. (Dnş. 6. D.nin 27.9.2012 tarih ve E.2012/4525, K.2012/4622 sayılı kararı.) Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 31.5.2007 tarih ve E.2006/4713,K.2007/1302 sayılı kararında ise “… ilgililerin süresi içinde adli yargı yerine verdikleri ve dosyanın idari yargı merciine gönderilmesi istemini içeren dilekçelerin ‘dilekçe reddi’ kararı verilerek dava dilekçesi durumuna getirilmek suretiyle işin esasının incelenmesine geçilmesi hukuken olanaklı ise de, adli yargı yerinin kendiliğinden dava dosyasını idari yargı yerine göndermesi halinde, dosya mahkemenin esasına kaydedilerek davanın incelenmesine geçilemeyecektir. Davada davacının yazılı bir istemi olmaksızın doğrudan idari yargı merciine dosyanın 2577 sayılı Yasanın 9/1. maddesi hükmü karşısında esasa kaydedilmeyerek veya esasa hataen kaydedilmiş ise dosya kaydının kapatılarak mahkemesine iadesi gerekmektedir…” denilmektedir.

Davanın somutunda, Diyarbakır 1. İş Mahkemesince verilen görev yönünden red kararı, davacının istemi üzerine Diyarbakır 3. İdare Mahkemesine gönderilmiş; ancak bu mahkemece usulü yönden bir karar (dilekçe reddi) verilmeyip, doğrudan görev yönünden red kararı verilmiştir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 3. ve 9. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde bizzat dava açma, davacıların uymak zorunda olduğu emredici bir hüküm olduğu gibi, 492 sayılı Harçlar Kanununun ilgili hükümleri ve tarifeleri gereğince böyle bir davanın harca tabi olduğu izahtan varestedir. İlgili mevzuatında gerekli değişiklik yapılmadığı sürece, bu yasal yükümlülüklerin ihmali ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin anılan kararının Mahkememizce doğrudan uygulanması suretiyle, benzer bütün davaların bu şekilde sonuçlandırılması mümkün görülmemiştir.

Bu durumda, ortada idare mahkemesine hitaben yazılmış dilekçeyle açılmış bir dava bulunmadığından, 2247 sayılı Yasa’nın 15. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleş-memiştir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde Üye Nurdane TOPUZ’un KARŞIOYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Öte yandan; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik: 10/6/1994-4001/2 md.), “İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır" ve 9. maddesinin birinci fıkrasında(Değişik: 5/4/1990 - 3622/2 md.), “Çözümlenmesi Danıştayın, idare ve vergi mahkemelerinin görevlerine girdiği halde, adli ve askeri yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz yargı merciine başvurma tarihi, Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir" hükmü yer almıştır.

Üye

Nurdane TOPUZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

15-ESAS NO : 2013/1630

KARAR NO : 2013/1843

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun bulunmayan BAŞVURUNUN aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- N.G., 2- R.B., 3- F.G., 4- H.G., 5- H.G., 6- N.K., 7- A.K., 8- M.A.T., 9- M.T., 10-N.T., 11-G.A., 12-S.G., 13-N.Ç., 14-M.B., 15-A.V., 16-B.V., 17-M.Ö., 18- H.Ö.,

19-M.Ö., 20-R.B., 21-M.G., 22-Z.G., 23-Y.G., 24-M.G., 25-S.G., 26-S.G., 27-S.İ.,

28-S.A., 29-M.G., 30-A.G., 31-Ş.A., 32 S.G., 33-A.Ö., 34-R.B., 35- K.B.

Vekili : Av. B.E.Ö.O.

Birleşen Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E: 2012/176 sayılı dosyası nedeniyle:

Davacı : A.T.

Vekili : Av. B.E.Ö.O.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.Y.

2- Sincan Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.D.

O L A Y : Davacı N.G. ve arkadaşları vekili, 4.10.2012 günlü dava dilekçesinde, Ankara İli, Sincan İlçesi, Yenikent Beldesi İmar 1666 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında Pazar yeri olarak ve 1575 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın ise imar planında oyun yeri olarak ayrıldığını; müvekkillerin bu taşınmazların hissedar olarak malikleri olduğunu; taşınmazlara kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 5.000,00- TL tazminatın yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin E: 2012/5 sayılı dosyasında dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili 6.2.2012 günü mahkeme kayıtlarına giren dilekçesi ile, HMK 116. maddesi uyarınca ilk itirazlardan Yetki, Tahkim ve İş Bölümü itirazında bulunmuş, davanın reddini talep etmiştir.

Davalı Sincan Belediye Başkanlığı vekili ise süresi içerisinde verdiği 22.2.2012 günlü dilekçesi ile, davanın görüm ve çözüm yerinin İdare Mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 10.4.2012 gün ve E: 2012/5 sayı ile, HMK 2. maddesi gereğince mal varlığına ilişkin, tazminat talepli davada davalılardan Sincan Belediye Başkanlığı’nın görev itirazında bulunduğu, ancak tüm dosya kapsamından mahkemelerinin görevli olduğu yolunda karar vermiştir.

Davacı A.T. vekili ise; 8.10.2012 günlü dava dilekçesi ile, yine aynı taşınmazlara ilişkin olarak yine fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 29,695,00 TL tazminatın yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/176 sayılı dosyasında dava açmış, dosyanın Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E: 2012/5 sayılı dosyası ile birleştirilmesini talep etmiştir.

Sincan Belediye Başkanlığı vekili, 17.10.2012 tarihli, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili de 18.10.2012 tarihli süresi içerisinde verdikleri dilekçede davanın görüm ve çözüm yerinin İdare Mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 11.12.2012 gün ve E: 2012/176 sayı ile, mahkemelerinin yetkili olduğu, yetki itirazının mevcut olmadığı, ön inceleme aşamasının tamamlandığı anlaşılmakta HMK 143. ve devamı maddeleri gereğince tahkikat aşamasına geçilmesine karar verilmiştir.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde (13.12.2012 günlü) verdiği dilekçede mahkemelerinin E: 2012/176 sayılı dosyasında kayıtlı davada ilk celsede ileri sürülen görev itirazlarının 11.12.2012 günlü duruşmada zımnen reddedildiğini ileri sürmüş, dosyanın Danıştay Başsavcılığına gönderilmesini talep etmiştir.

Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi: 17.12.2012 gün ve E:2012/176, K: 2012/140 sayı ile, (1. celsede) açılan davanın Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/5 esas sırasında kayıtlı dava dosyası ile HMK’nun 166/1 maddesi gereğince birleştirilmesine, esasın bu şekilde kapatılarak yargılamanın Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/5 esas sırasında kayıtlı dava dosyası üzerinde yürütülmesine karar vermiştir.

Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi: 20.12.2012 gün ve E: 2012/5 sayı ile, Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/176 esas sayılı dosyasının işbu dava dosyası ile birleştirilmesine karar verildiğinin görüldüğü, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 2012/176 esas sayılı dosyasına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yönünde 13.12.2012 tarihinde dilekçe verdiklerini, ilgili mahkemece görev yönünden yaptıkları itirazlarının reddedildiğini, yasal gereğinin yapılmasının istenildiğini tutanağa başladıktan sonra, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin Danıştay Başsavcılığına göndermek için birleşen dava dosyasındaki olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yönündeki talebi hakkındaki 13.12.2012 günlü dilekçesi ile ilgili Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu’nun 12-13. maddeleri gereğince yasal tebligatların yapılmasına karar vermiş, dosya örnekleri Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilince, Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.12.2012 gün ve E: 2012/176 sayılı dosyasında olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle yapılan başvuru kabul edilerek, davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği, Danıştay Başsavcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 10. maddesinin birinci fıkrasında, “Görev uyuşmazlığı çıkarma; adli, idari ve askeri bir yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili Başsavcı veya Başkanun sözcüsü tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesidir.” denilmiş; aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, “Yetkili Başsavcı veya Başkanun sözcüsünün Uyuşmazlık Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının, hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda, ceza mahkemelerinde delillerin ikamesine başlamadan önce; idari yargı yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şarttır.” hükmüne yer verilmiştir.

Anılan Yasa maddesine göre, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılabilmesi için, görev itirazının hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda yapılmış olması ve mahkemece davada görevli olduğuna karar verilmiş bulunması gerekeceği açıktır.

Olayda Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/176 sayılı dosyasında, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazı mahkemenin ilk celsesinden önce yapılmış olmakla 10. maddenin ikinci fıkrasının öngördüğü koşullardan biri gerçekleşmiş ise de, Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesince görev itirazının reddedildiği ya da davada görevli bulunduğu yolunda herhangi bir karar verilmemiş olduğundan olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması için aranan diğer koşul gerçekleşmemiştir.

Nitekim, Sincan 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.12.2012 günlü ilk celsesinde verilen kararda görev itirazının reddine ya da mahkemelerinin görevli olduğu yönünde bir ibareye değinilmediğine göre ve Yasada bir süre öngörülmemiş bulunması karşısında davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin başvuru dilekçesinde öne sürdüğü “mahkemece görev itirazının 11.12.2012 tarihli duruşmada zımnen reddedildiği” yolundaki iddianın kabulüne olanak bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun bulunmayan başvurunun, aynı Yasa’nın 27. maddesinde yer alan “Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder.” kuralı uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun bulunmayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

16-ESAS NO : 2013/1726

KARAR NO : 2013/1937

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.O.Ö., 2- Z.Ö., 3- A.D., 4- H.Ö., 5- H.Ö., 6- A.Ö.

Vekilleri : Av. H.K. - Av. B.K.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. B.E.

O L A Y : Davacılar vekili, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği ve sair mevzuat gereğince dere mutlak koruma alanında kalan, anılan mevzuatla kısıtlanan, tasarruf imkanı bulunmayan ve kamulaştırmasız el konulan taşınmazın bedelinin tespiti; tespit edilen tutarın tamamının, dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili ile müvekkilleri adına olan mülkiyet kaydındaki hisselerin iptali ile davalı adına tescili istemiyle 15.10.2012 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, 28.11.2012 tarihli cevap dilekçesinde; hazır olduğu 29.3.2013 tarihli ön inceleme duruşmasında; yine hazır olduğu 14.5.2013 tarihli duruşmada görev itirazında bulunmamış; nihayet, 16.7.2013 tarihinde yapılan duruşmada, uyuşmazlığın idari yargının görevine girdiğinden bahisle görev itirazında bulunmuştur.

ÇATALCA 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 16.7.2013 gün ve E:2012/548 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İdare vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda 22.7.2013 tarihinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; bu tanıma göre; idarelerin 2560 sayılı İSKİ Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ve bu kanun uyarınca çıkarılan yönetmelikle getirilen kısıtlamalar, 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; her ne kadar, uyuşmazlık konusu parselin eğitim tesisi alanı olarak ayrılmış olması öne sürülerek taşınmazın davacılara ait hissesinin bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemiyle açılan davada, davanın hukuksal dayanağı olarak, kamulaştırmasız el atma gösterilmiş ise de; davacıların mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamanın, yukarıda açıklandığı üzere, genel ve düzenleyici işlem olan imar planında taşınmazın eğitim tesisi alanı olarak gösterilmesinden ve bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından kaynaklandığında ihtilaf bulunmadığından, bu kısıtlama ve hareketsizlikten doğan zararın da idari işlem ve eylemden kaynaklandığının kabulünün gerektiği; bu bakımdan; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kuramlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında; Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 10. maddesinde, “Görev uyuşmazlığı çıkarma; adli, idari ve askeri bir yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili Başsavcı veya Başkanunsözcüsü tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesidir.

Yetkili Başsavcı veya Başkanunsözcüsünün Uyuşmazlık Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının, hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda, ceza mahkemelerinde delillerin ikamesine başlamadan önce; idari yargı yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şarttır.

Görev itirazının yargı merciince yerinde görülerek görevsizlik kararı verilmesi halinde, görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesince incelenebilmesi, temyizen bu kararın bozulmuş ve yargı merciince de bozmaya uyularak görevli olduğuna karar verilmiş bulunmasına bağlıdır.

Uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makam; reddedilen görevsizlik itirazı adli yargı yararına ileri sürülmüş ise Cumhuriyet Başsavcısı, idari yargı yararına ileri sürülmüş ise Danıştay Başkanunsözcüsü, askeri ceza yargısı yararına ileri sürülmüş ise Askeri Yargıtay Başsavcısı, Askeri İdari Yargı yararına ileri sürülmüş ise bu mahkemenin Başkanunsözcüsüdür.

Görev itirazının reddine ilişkin karara karşı itiraz yolunun açık bulunduğu ceza davalarında ret kararı kesinleşmeden uyuşmazlık çıkarma istenemez” denilmiş; 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Olayda, Çatalca 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, Davalı idare vekili tarafından, gerek 28.11.2012 tarihli cevap dilekçesinde; gerekse de hazır olduğu 29.3.2013 tarihli ön inceleme ve 14.5.2013 tarihli duruşmalarda görev itirazında bulunulmadığı; ancak bu tarihlerden sonra 16.7.2013 tarihinde yapılan duruşmada, uyuşmazlığın idari yargının görevine girdiğinden bahisle görev itirazında bulunulduğu anlaşılmıştır.

Bu durumda; Davalı İdare vekili tarafından, Çatalca 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen davada, (en geç) birinci oturumdan sonra yapılan görev itirazının süresinde olduğunun kabulü mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulu taşımayan başvurunun, anılan Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

SONUÇ : 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, anılan Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

17-ESAS NO : 2013/1861

KARAR NO : 2013/2047

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2247 sayılı Yasa’da Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarına karşı kanun yolları öngörülmediğinden, incelenme yeteneği bulunmayan yargılamanın yenilenmesi yolundaki BAŞVURUNUN REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Yargılamanın Yenilenmesini İsteyen : H.T.

Vekili : Av. H.S.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.Ö.

1.TALEPLER:

Davacı vekili mahkememize hitaben yazdığı, 13.12.2013 tarihli yargılamanın yenilenmesi talepli dilekçesinde özetle, Mahkememizin 07.10.2013 gün ve 2013/1341 Esas, 2013/1502 Karar sayılı kararı ile, 27793 Ada 7 Parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından fiilen el atılmaması nedeni ile, davada idari yargının görevli olduğuna karar verilerek, Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.04.2013 gün ve 2013/74 Esas sayılı görev itirazının reddine ilişkin kararının kaldırılmasına karar verildiğini; ancak mahkemece, dosyanın görev uyuşmazlığı çıkarılması istemi ile Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesinden sonra, Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yargılamaya devam edildiğini, mahallinde keşif yapıldığını ve rapor alındığını, dilekçe ekinde sunulan 26.06.2013 gün ve 2013/74 Esas sayılı Bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığının belirlendiğini, Danıştay Başsavcılığı’nca, mahallinde keşif yapılıp, durum tespit edilemeden olumlu görev uyuşmazlığı çıkartıldığını ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nce bu kapsamda değerlendirme yapıldığını belirterek; 24.06.2013 gün ve 2013/74 Esas sayılı bilirkişi raporunun, 2577 sayılı İYUK’nun 53/1-a maddesi kapsamında yeni delil kabul edilerek, yargılamanın yenilenmesi ve davada adli yargının görevli olduğuna karar verilmesi istemi ile mahkememize müracaat ettiği anlaşılmıştır.

Davalı vekili mahkememize sunduğu 17.12.2013 tarihli cevap dilekçesinde özetle; yargılamanın yenilenmesi istenilen kararın kesinleşmiş bir karar olması gerektiğini, oysa iadesi istenilen kararın henüz kesinleşmediğini belirterek, yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir.

2.YARGILAMANIN YENİLENMESİ TALEBİNE KONU KARAR:

Mahkememizin 07.10.2013 gün ve 2013 / 1341 Esas, 2013 / 1502 Karar sayılı kararı.

Anılan Mahkeme Kararı ile buna esas dosyada yapılan inceleme neticesinde; davacı H.T.vekili tarafından, hisseli şekilde maliki bulunduğu 27793 ada, 7 parsel sayılı taşınmaza fiilen el atıldığı iddiası ile davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine tazminat davası açıldığı; dosyanın, Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/74 Esasına kaydedildiği, davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekilinin süresinde sunduğu dilekçesi ile görev itirazında bulunduğu; itirazın mahkemenin 17.04.2013 gün ve E:2013/74 sayılı kararı ile reddine karar verildiği, bunun üzerine davalı vekilinin talebi üzerine Danıştay Başsavcılığı tarafından olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılmasına ve görevli yargı yerinin belirlenmesi istemi ile dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verildiği, bu başvurunun 17.6.2013 tarihinde Mahkememiz kayıtlarına geçtiği, davacı vekilinin Mahkememiz kayıtlarına 20.8.2013 ve 26.9.2013 tarihlerinde geçen dilekçelerle dava konusu 7 nolu parsele ilişkin fiili el atmanın söz konusu olduğunu, sunduğu bilirkişi raporunun da bunu teyit ettiğini belirterek, bu durumun dikkate alınması isteminde bulunduğu, dosyanın mahkememiz kayıtlarına girmesi tarihinden sonraki bir tarihte alınan ve mahkemesince Mahkememize iletilmeyen bilirkişi raporuna itibar edilmeyerek,

Mahkememizin; “…olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Park ve Spor Alanı”nda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedarı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ve taşınmazın davalı adına tesciline ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerektiği…” şeklindeki gerekçesi ile Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılmasına karar verdiği anlaşılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU, Mehmet AKBULUT ’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in yargılamanın yenilenmesi talebinin kabulü gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada başvurunun reddi gerektiğine ilişkin sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa gereğince yapılan incelemeye göre; davacının talebinin Yargılamanın Yenilenmesine ilişkin olduğu, davacının mahkememize sunduğu 2013/74 sayılı esas numaralı rapor ile yargılamanın 2577 sayılı Yasa’nın 53. Maddesi gereğince yenilenmesine ve mahkememizin 07.10.2013 Gün ve 2013 / 1341 Esas, 2013 / 1502 Karar sayılı kararının kaldırılması ile sunulan belge dikkate alınarak davada adli yargının görevli olduğuna hükmedilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 18. Maddesinde; “Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulduğu resmi yazı ile kendisine bildirilen yargı mercii, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesince bir karar verilinceye kadar davanın görülmesini geri bırakır. Bu takdirde zamanaşımı süreleriyle öbür kanuni veya hakim tarafından verilen süreler, işin yeniden incelenmesine başlanacağı güne kadar durur./Şu kadar ki, Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulduğunu bildiren yazının alındığı günden başlamak üzere altı ay içinde bu Mahkemenin kararı gelmezse yargı mercii davayı görmeye devam eder. Ancak, esas hakkında son kararı vermeden Uyuşmazlık Mahkemesinin kararı gelirse yargı mercii bu karara uymak zorundadır./Uyuşmazlık çıkarılacağı bildirilerek yargı merciinden davaya bakmanın ertelenmesi istenemez.” şeklindeki düzenleme ile hakkında Danıştay Başsavcılığı’nca olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılmasına karar verilen dosya hakkında yargılama yapan ilk derece mahkemesinin, görev uyuşmazlığı sorunu çözülünceye kadar davanın görülmesini geri bırakması zorunluluğu düzenlenmiştir.

Dosya kapsamında yapılan inceleme neticesinde; davalı vekilinin görev itirazının reddedilmesi üzerine 18.04.2013 tarihinde görev uyuşmazlığı çıkartılması talebinde bulunduğu, Danıştay Başsavcılığı’nca 04.06.2013 tarihinde olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılmasına karar verildiği ve 17.06.2013 tarihinde mahkememize geldiği 2247 Sayılı Kanunun işaret edilen 18. maddesinin amir hükmü uyarınca işten el çekmesi ve yargısal faaliyette bulunmaması gerekirken, bu tarihten sonra mahkemece 24.06.2013 tarihli raporun alındığı; ancak, mahkemesince dosyamıza intikal ettirilen herhangi bir belge bulunmadığı anlaşılmıştır.

Aynı parsele ilişkin bir başka hissedarın davasında görev ihtilafı ile ilgili olarak Mahkememizin 30.09.2013 gün ve 2013/1226 Esas, 2013/1354 Karar sayılı kararında, dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığı gerekçesi ile adli yargının görevli olduğuna karar verilmiş ise de; söz konusu karara dayanak olarak 3 raporun gösterildiği, bunlardan ilkinin Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2008/182 sayılı dosyasına gönderilen 27793 ada 5 (eski 2) parsele ilişkin bilirkişi raporu olduğu ve bu raporda, davaya konu 27793 ada 5 (eski 2) parsel sayılı taşınmazın değişik yerlerinden yol geçirilerek asfalt döküldüğünün belirtildiği; ikinci raporun Ankara 4.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2009/45 sayılı dosyasına gönderilen 27793 ada 5 (eski 2) parsele ilişkin rapor olduğu ve bilirkişi raporunda, davaya konu 27793 ada 5 (eski 2) parsel sayılı taşınmazın bir kısmında futbol ve basketbol sahaları oluşturulduğunun belirtildiği; son raporun ise Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2008/189 sayılı dosyasına gönderilen 27793 ada 5 (eski 2) parsele ilişkin rapor olduğu ve raporda taşınmazın üzerinde tesviye çalışmalarının yapıldığı, yeşil alan çalışmalarına başlanıldığı, yağmur suyu ve kanalizasyon büzlerinin döşenmekte olduğu, bir kısmında futbol ve basketbol sahalarının oluşturulduğunun belirtildiği, söz konusu raporlarda 27793 Ada 5 parselin bir bütün olduğu ve henüz imar çalışması neticesinde bir ifrazın gerçekleşmediği; mahkememize yeni delil olarak sunulan bilirkişi raporunun ise, 2013/74 Esas sayılı dosyada Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yapılan keşif sonrası alınan 24.06.2013 tarihli rapor olduğu, bu raporda 27793 Ada 5 parselden ifrazen oluşan 27793 Ada 6 parsele fiilen müdahale edildiği, 27793 Ada 7 ve 8 parsellere ise taşınmaz üzerine hafriyat dökülmek sureti ile iş makinelerinin çalışmasının devam ettiğinin, bu şekilde taşınmaz malikinin tasarruf imkanının kalmadığının belirtildiği; ancak, rapora ekli dava konusu taşınmaza ilişkin fotoğraflardan taşınmaz üzerinde imar planı amacına uygun bir yapı ve tesisin bulunmadığı, üzerinde park ve spor alanı bulunan parselin 27793 Ada 6 parsel olduğu; sonuç olarak her iki dosyada dayanılan belgelerin farklı olduğu tespit edilmiştir.

Nitekim, davacı vekili tarafından mahkememize ibraz edilen yargılamanın yenilenmesi dilekçesine ekli, Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/72 Esas sayılı dosyasında alınan 01.12.2013 tarihli bilirkişi raporunda; dava konusu alan üzerinde herhangi bir tesis veya park vb bulunmadığının bildirildiği, dava konusu taşınmazın henüz düzenlemeye alınmamış olsa da düzenlemenin devamı niteliğinde olduğunun belirtildiği; görüldüğü üzere, pek çok hissedarı olan aynı parsele ilişkin birbiri ile çelişkili bir çok raporun bulunması karşısında, her bir dosyada dayanılan raporun niteliği itibari ile farklı sonuca varılmasının kaçınılmaz olduğu, raporlar arasında oluşan çelişkinin giderilmesi ve raporların dosyanın esasına uygunluğunun denetlenmesi görevlerinin, temyiz incelemesinin konusunu oluşturduğu ve bu görevin 2247 sayılı Kanun’un 1. maddesinde belirtilen Mahkememiz görevleri arasında sayılmadığı anlaşılmaktadır.

Yargılamanın yenilenmesi istemine gelince;

2247 sayılı Yasa’nın 29. maddesinde, Uyuşmazlık Mahkemesi Bölümlerinin ve Genel Kurulun kararlarının kesin olduğu hükme bağlanmış; Yasa’da bu kararlara karşı kanun yolları öngörülmemiştir.

Hukukumuzda yargılamanın yenilenmesi; maddi anlamda kesin hükmün ortadan kaldırılmasını ve daha önce esası kesin hükme bağlanmış olan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Yargılamanın yenilenmesi, davanın esasını hükme bağlayan mahkemeden istenilebilmekte ve bir dava olarak kabul edilmektedir.

2247 sayılı Yasa’da kanun yolları öngörülmediği gibi, görev uyuşmazlıkları bir dava olmadığına göre yargılamanın yenilenmesi müessesesinin olayımızda yorum yoluyla kıyasen uygulanmasına da hukuki olanak bulunmamaktadır.

Nitekim, Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün 1.3.2004 tarih ve E:2003/78-2, K:2003/74-2 sayılı kararında da bu hususa işaret edilerek, ilgililerince yapılan yargılamanın yenilenmesi talebinin incelenme yeteneğinin bulunmadığı gerekçesiyle reddi yoluna gidilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, incelenme yeteneği bulunmayan başvurunun reddi gerekmektedir.

SONUÇ : Davacı vekilinin YARGILAMANIN YENİLENMESİ TALEBİNİN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

III-2247 SAYILI KANUN’UN 10. MADDESİ GEREĞİNCE VERİLEN (OLUMLU GÖREV UYUŞMAZLIĞI ÇIKARMA) KARARLAR

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

1-ESAS NO : 2013/23

KARAR NO : 2013/1753

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacı sendika tarafından, davalı Belediye ile Bem-Bir Sen arasında imzalanan sosyal denge sözleşmesinin bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI yerinde görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Türk Yerel Hizmet Sen.

Vekili : Av. N.K.

Davalı : Fatih Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. N.Ö.

O L A Y : Davacı sendika vekilince dava dilekçesinde, Bem Bir Sen ile davalı Belediye Başkanlığı arasında 16.8.2011 tarihinde Sosyal Denge Sözleşmesi imzalandığı; Sosyal Denge Sözleşmesinin 6/a, 23/2., 24/1., Geçici 1/2. maddelerinin açıkça hukuka aykırı olduğu; dayanışma aidatı ödemek suretiyle sosyal denge sözleşmesinden yararlanılabileceği; dayanışma aidatı miktarının üyelik aidatının üçte ikisi olduğu; sendikalara üye olmayan işçi-memurların toplu sözleşme haklarından faydalanabilmesi için toplu sözleşme yapmaya yetkili sendikaya dayanışma aidatı ödediği; Kamu Görevlileri Toplu Sözleşme Kanun Tasarısı üzerinde çalışıldığı ve tasarıya göre, dayanışma aidatı miktarının üyelik aidatı kadar olacak şekilde karara bağlandığı ve tarafların uzlaştığı; bu rakamın hakkaniyete adalete, kamu yararına ve sendikal faaliyetlere uygun olduğu; yapılan son Anayasal değişikliklerle kamu görevlilerinin toplu sözleşme yapma hakkına kavuştuğu dikkate alındığında, sürekli olarak sıkıntı veren Dayanışma aidatı üzerinde tarafların “miktar” üzerinde uzlaşmaya varması ve bu uzlaşmanın herkes için geçerli olması, herkesi bağlamasının Anayasa’nın ruhuna uygun düşeceği; yapılan bu sözleşmenin dayanışma aidatı yönünden haksız rekabeti öngördüğü; üyeleri istifa etmeye zorladığı; ve sendikal faaliyetlere sekte vurduğu öne sürülerek, dava konusu sözleşme maddelerinin iptalinin hakkaniyet, adalet ve kamu yararı gereği olduğu nedeniyle iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açılmıştır.

Davalı idare vekilince süresi içinde verdiği dilekçede özetle, sözleşmenin akdedildikten sonra yasa gibi hukuki sonuç doğurduğu; emredici hüküm haline geldiği; sözleşme hükümlerinin ancak tarafların iradesi ile değişebileceği ve sözleşme hükümlerinden bazı hükümlerin iptali için ancak adli yargıda dava açılabileceği ileri sürülerek, görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL 10. İDARE MAHKEMESİ: 26.4.2012 gün ve E:2011/1700 sayı ile, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinden söz ederek, Belediye Başkanlığı ile Sendika arasında Sosyal Denge Sözleşmesi imzalandığı, davacı tarafından ise Belediye Başkanlığı ve Sendika arasında imzalanan Sosyal Denge Sözleşmesinin bazı maddelerinin iptalinin talep edildiği, dolayısıyla sözleşmeyi imzalayanlar arasında özel hukuk ilişkilerinden kaynaklanmakta olan bir uyuşmazlık söz konusu olmayıp üçüncü bir sendika tarafından emeklilere de uygulanması yönünden sözleşmenin bazı maddelerinin iptalinin talep edildiği ve bunların kamusal anlamda idari işlem niteliği taşıdığı görüldüğünden idari yargının görev alanına girdiği gereksiyle davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dosya aslı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI:

İptali istenen, davaya konu sözleşmenin davalı idare ve davacı sendika ile aynı iş kolunda faaliyet gösteren, üyeleri 657 sayılı DMK kapsamında memur statüsünde olan, Belediye ve Özel İdare çalışanlarından oluşan "Bem Bir Sen" sendikası arasında yapılmış olan "Sosyal Denge Sözleşmesi” olduğu, bu sözleşmenin dayanağının ise, Anayasanın 23/09/2010 tarihinde değiştirilen 53. maddesi, 12/06/1997 - 4275/1 md. ile Değişik 657 sayılı DMK'nun devlet memurlarına sendika kurma hakkı tanıyan 22. maddesi ile, 12/07/2001 günü yürürlüğe giren 4688 tarihli "Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu" ile bu kanun yerine yürürlüğe giren, 07/11/2012 günlü RG yayımlanan 6356 sayılı " Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu” olduğu, 4688 sayılı yasanın Amaç ve Kapsam başlıklı 1. ve 2. maddelerinde, kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve mesleki hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi için sendika kurabilecekleri, bu sendikalarda görev alabileceklerinin düzenlendiği, kapsamının ise; kanundaki yazımla, Devletin veya diğer kamu tüzel kişilerin yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin görüldüğü genel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadi teşebbüslerinde, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller ile bunlara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kurum veya kuruluşlarında işçi statüsü dışında çalışan kamu görevlilerini içine aldığı,4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikası yasasının, sendikaların, çalışanların ekonomik haklarından olmak üzere idare ile sosyal denge sözleşmesi adı altında sözleşme yapabilmelerine olanak verdiği 04/04/2012-6289 S.K./22.md ile değişik 32. maddesinde ise Belediyelere sosyal denge ödemesi yapılması konusunda sözleşme yapma serbestisi tanındığı, 4688 sayılı yasada sözleşmeden kaynaklanan sorunların çözümünde yetkili yargı yeri açıkça gösterilmemekle beraber, 43. maddesinde "Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2908 sayılı Demekler Kanunu, 743 sayılı Türk Medeni Kanunu ile sendika ve konfederasyonlarda görev alacaklar hakkında kamu görevlilerinin tabi oldukları personel kanunlarının ilgili hükümleri uygulanır." hükmü ile 2821 sayılı Sendikalar Kanununa atıfta bulunulduğu,2821 sayılı "Sendikalar Kanununun” 8/10/2012 tarih ve 6356 Sayılı Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 81. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı, yerine 6356 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği, mülga ve yürürlükteki Sendikalar mevzuatında genel amacın çalışma ilişkilerinde ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerin korunması ve geliştirilmesi için işçiler ve işverenler tarafından meydana getirilen sendikalar ile konfederasyonların kuruluşu, teşkilatı, faaliyeti ve denetlenmesi esaslarını düzenlediği, mülga 2821 sayılı Yasanın yerine yürürlüğe giren 6356 sayılı yasanın "Görev ve Yetkili Mahkeme" başlığı altında düzenlenen 79. maddesinde "Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görüleceği, ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir." hükmü ile uyuşmazlıkların çözümünde yargı yeri olarak iş mahkemelerini ve adli yargı yerini işaret ettiği, açıklanan mevzuat hükümlerinin yanısıra davalı idare ile sendika arasında yapılan sözleşmenin idari nitelikte bir sözleşme olmadığı, tarafların serbest iradeleri ile koşulları belirlenmiş ve uygulamaya konulmuş olduğu gözetildiğinde, sözleşmenin bazı hükümlerinin hukuka ayrılıkları iddiası ile feshine ilişkin davanın da adli yargı yerinde görülmesi gerektiğinin anlaşıldığı, bu nedenle 2247 sayılı kanunun 10 ve 13. maddeleri gereğince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına dosyanın gereği için Uyuşmazlık Mahkemesi Yüksek Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı yasanın 13.maddesine göre Danıştay Başsavcısından yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 6289 sayılı Kanunun 22.maddesiyle değişik 32.maddesinde "27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.

Yapılacak sözleşme, toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanır ve sözleşme süresi hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz. İlgili mahalli idarenin; vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine Müsteşarlığına olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşması, ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunması veya gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde otuzunu, il özel idaresinde yüzde yirmibeşini aşması hallerinde bu madde kapsamında sözleşme yapılamaz. Sözleşmenin yapılmasından sonra bu koşulların oluşması durumunda mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalır." hükmüne yer verildiği, yukarıda metnine yer verilen yasa metninden de anlaşılacağı üzere davalı Belediye ile Türkiye Yerel Yönetim Hizmetleri Kolu Kamu Görevlileri Sendikası arasında imzalanan "Sosyal Denge Sözleşmesi" 657 sayılı Yasaya tabi olarak davalı belediyede memur statüsünde çalışan personelin durumlarının iyileştirilmesi amacıyla yapıldığından söz konusu sözleşmeyi özel hukuk ilişkisinden kaynaklı bir sözleşme olarak nitelendirmeye olanak bulunmadığı, dolayısıyla, dava konusu sözleşmenin idari bir sözleşme olması sebebiyle bu uyuşmazlığın İdari Yargıda çözümlenmesi gerektiği, bu nedenle 2247 sayılı Kanunun 13.maddesi uyarınca yapılan başvurusunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘nun katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacı sendika tarafından, davalı Belediye ile Bem Bir Sen arasında imzalanan sosyal denge sözleşmesinin 6. maddesinin a fıkrasının, 23. maddesinin 2. fıkrasının, 24. maddesinin 1. fıkrasının, Geçici 1. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.

Sosyal Denge Sözleşmesinin iptali istenilen 6. maddesinin a fıkrası; “… Sendika üyesi olmayan çalışanlardan her ay memur taban aylığının yüzde 5’i oranında sözleşme aidatı keser ve sendika hesabına yatırır.”; 23.maddesinin 2. fıkrası; “…Ancak yukarıda belirtilen mezkur 1 aylık süre içerisinde emeklilik talebinde bulunmayanlara emeklilik yardımı yapılmaz.”; 24 maddesinin 1. fıkrası; “Emekliliği hak etmiş personelden aktif olarak idari müdür ve daha üst görevde bulunmayanlara sosyal denge sözleşmesi gereği herhangi bir ödeme yapılmaz...”; Geçici 1. maddenin 2. fıkrası; “…Ancak yukarıda belirtilen mezkur 1 aylık süre içerisinde emeklilik talebinde bulunmayanlara emeklilik yardımı yapılmaz.” düzenlemesini haizdir.

Anayasanın 53. maddesinde, ”İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.

Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir.

(Mülga:7.5.2010-5982/6.md.)

(Ek fıkra:7/5/2010-5982/6.md.) Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler.

(Ek fıkra:7/5/2010-5982/6.md.)Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir.

(Ek fıkra:7/5/2010-5982/6.md.) Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir” hükmüne,

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı, kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve meslekî hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi için oluşturdukları sendika ve konfederasyonların kuruluşu, organları, yetkileri ve faaliyetleri ile sendika ve konfederasyonlarda görev alacak kamu görevlilerinin hak ve sorumluluklarını belirlemek ve toplu sözleşme yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”, “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Kanun, Devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin görüldüğü genel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadî teşebbüslerinde, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller ile bunlara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kurum veya kuruluşlarında işçi statüsü dışında çalışan kamu görevlileri hakkında uygulanır.”

“Toplu sözleşmenin kapsamı” başlıklı 28. maddesinde “Toplu sözleşme; kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevcut mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ve diğer mali ve sosyal hakları kapsar.

Toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamaz.

Toplu sözleşme hükümleri, sözleşmenin yapıldığı tarihi takip eden iki mali yıl için geçerlidir.

8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa göre aylık ödenmekte olanların aylıklarının hesabında da toplu sözleşme hükümlerine göre belirlenen aylık ve taban aylık katsayıları esas alınır. 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılık hali esas alınarak bağlanan yaşlılık, malullük veya ölüm aylıklarında yapılacak artışlar hakkında 5510 sayılı Kanunun 55 inci maddesinin ikinci fıkrası uygulanmaz ve bu aylıklar toplu sözleşme hükümlerine göre belirlenen aylık ve taban aylık katsayılarındaki artış dikkate alınarak artırılır.”

Aynı Kanunun “Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması” başlıklı 32. maddesinde “27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.

İlgili mahalli idarenin; vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine Müsteşarlığına olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşması, ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunması veya gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde yüzde otuzunu, il özel idaresinde yüzde yirmibeşini aşması hallerinde bu madde kapsamında sözleşme yapılamaz. Sözleşmenin yapılmasından sonra bu koşulların oluşması durumunda mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalır.” hükmüne,

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 1. maddesinde “Bu Kanun, Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar hakkında uygulanır.

Sözleşmeli ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır.

b - 29/11/1984 tarihli ve 243 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 55 inci maddesine göre; 657

sayılı Kanun ile ek ve değişikliklerinde, 13/12/1960 gün ve 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine yapılan

atıflar 8/6/1984 gün ve 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili maddelerine yapılmış sayılır.

(Değişik: 19/2/1980 - 2261/5 md.) Anayasa Mahkemesi üye ve yedek üyeleri ile raportörleri; hakimlik ve savcılık mesleklerinde veya bu mesleklerden sayılan görevlerde bulunanlar, Danıştay ve Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay savcı ve yardımcıları, Üniversitelerin, İktisadi ve Ticari İlimler Akademilerinin, Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademilerinin, Devlet Güzel Sanatlar Akademilerinin, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsünün öğretim üye ve yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri, Genelkurmay Mehtaran Bölüğü Sanatkarları, Devlet Tiyatrosu ile Devlet Opera va Balesi ve Belediye Opera ve tiyatroları ile şehir ve belediye konservatuvar ve orkestralarının sanatkar memurları, uzman memurları, uygulatıcı uzman memurları ve stajyerleri; Spor-Toto Teşkilatında çalışan personel; subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş ve erler ile Emniyet Teşkilatı mensupları özel kanunları hükümlerine tabidir.”,

2. maddesinde “Bu Kanun, Devlet memurlarının hizmet şartlarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak, yüküm ve sorumluluklarını, aylıklarını ve ödeneklerini ve diğer özlük işlerini düzenler.

(Mülga birinci cümle: 13/2/2011-6111/117 md.) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulur.”,

4. maddesinde “Kamu hizmetleri; memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürülür.

A) Memur:

Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılır.

Yukarıdaki tanımlananlar dışındaki kurumlarda genel politika tespiti, araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde görevli ve yetkili olanlar da memur sayılır.

B) Sözleşmeli personel:

Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, Bakanlar Kurulunca belirlenen esas ve usuller çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet Personel Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca vizelenen pozisyonlarda, mali yılla sınırlı olarak sözleşme ile çalıştırılmasına karar verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir.

(Mülga ikinci paragraf: 4/4/2007-5620/4 md.)

Ancak, yabancı uyrukluların; tarihi belge ve eski harflerle yazılmış arşiv kayıtlarını değerlendirenlerin mütercimlerin; tercümanların; Millî Eğitim Bakanlığında norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde öğretmenlerin; dava adedinin azlığı nedeni ile kadrolu avukat istihdamının gerekli olmadığı yerlerde avukatlarını, (....) kadrolu istihdamın mümkün olamadığı hallerde tabip veya uzman tabiplerin; Adli Tıp Müessesesi uzmanlarının; Devlet Konservatuvarları sanatçı öğretim üyelerinin; İstanbul Belediyesi Konservatuvarı sanatçılarının; bu Kanuna tâbi kamu idarelerinde ve dış kuruluşlarda belirli bazı hizmetlerde çalıştırılacak personelin de zorunlu hallerde sözleşme ile istihdamları caizdir.

(Ek paragraf: 4/4/2007-5620/4 md.) Sözleşmeli personel seçiminde uygulanacak sınav ile istisnaları, bunlara ödenebilecek ücretlerin üst sınırları ile verilecek iş sonu tazminatı miktarı, kullandırılacak izinler, pozisyon unvan ve nitelikleri, sözleşme fesih halleri, pozisyonların iptali, istihdamına dair hususlar ile sözleşme esas ve usulleri Devlet Personel Başkanlığının görüşü ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir. (Ek cümle: 25/6/2009-5917/47 md.) Bu şekilde istihdam edilenler, hizmet sözleşmesi esaslarına aykırı hareket etmesi nedeniyle kurumlarınca sözleşmelerinin feshedilmesi veya sözleşme dönemi içerisinde Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen istisnalar hariç sözleşmeyi tek taraflı feshetmeleri halinde, fesih tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe kurumların sözleşmeli personel pozisyonlarında istihdam edilemezler.

(Ek fıkra: 5/7/1991 - KHK - 433/1 md.; Mülga: 27/12/1991 - KHK - 475/11 md.)

C) Geçici personel:

Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşlerine dayanılarak Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılan ve işçi sayılmayan kimselerdir.

D) İşçiler:

(Değişik birinci cümle: 4/4/2007-5620/4 md.) (A), (B) ve (C) fıkralarında belirtilenler dışında kalan ve ilgili mevzuatı gereğince tahsis edilen sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli işçiler ile mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir. Bunlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz.”,

146. maddesinde “Bu Kanunun birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanundaki hükümlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir.

Memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez. hiçbir yarar sağlanamaz. Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç.)

(Mülga fıkra: 26/9/2011 - KHK - 659/18 md.)

(Değişik: 23/2/1995 - KHK - 547/9 md.) Bu Kanun gereğince ödenecek aylık, taban aylığı, kıdem aylığı zam ve tazminatlar ile diğer ödemeler toplamının brüt tutarı, bulunulan yerde İş Kanunu gereğince işçiler için tespit olunan asgari ücretin aylık tutarından az olamaz: az olması halinde, aradaki fark memurun diğer özlük hakları ile ilgilendirilmeksizin tazminat olarak ödenir. ” hükümlerine yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Fatih Belediye Başkanlığı ile Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği arasında Anayasa’nın 53., 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 22. ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu dayanak alınarak, sosyal denge sözleşmesi yapıldığı; sözleşmeyle belediyede çalışan ve 657 sayılı Yasaya tabi olan memurlara sosyal yardım yapılması konusunda anlaşmalara varıldığı davacı sendika tarafından, söz konusu sosyal denge sözleşmesinin belirli maddelerinin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Sosyal denge tazminatı, yukarıda aktarılan düzenlemelerden önce, başlangıçta yalnızca toplu iş sözleşmesine taraf işçilere ödenen; ancak yerel yönetimlerde çalışan işçilerle aynı yerde, aynı nitelikte görev yapan kamu görevlilerine de, eşitsizlik oluşmasına engel olmak amacıyla ve herhangi bir yasal dayanağı bulunmaksızın ödenmeye başlanan bir parasal hak olarak uygulamada fiilen (de facto) doğmuştur.

Belirtilen niteliği gereği, herhangi bir yasal dayanağı bulunmaması nedeniyle, memur sendikaları ile belediye başkanlıkları arasında, belediyede çalışan memurlara, 657 sayılı Yasada belirlenen mali haklar dışında ek ödeme yapılması sonucunu doğuran ve sosyal denge sözleşmesi adı verilen bir sözleşme yapılmasına olanak bulunmadığından, sosyal denge tazminatlarına ilişkin olarak tesis edilen işlemlerin iptali istemiyle açılan davalar kesin ve yürütülmesi zorunlu, ilgililerin hukukunu etkileyen, idari davaya konu edilebilecek nitelikte bir işlem olduğu gerekçesiyle idari yargı yerinde görülmüştür.

Ancak konu, 11.4.2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6289 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yasal dayanağa kavuşmuş; Yasanın 1. maddesiyle, "Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu"nun adı, "Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu" olarak değiştirilmiş; 33. maddesiyle, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Ek 15. madde eklenmiş; 22. maddesiyle de, 4688 sayılı Yasanın 32. maddesi değiştirilmiştir.

Bu değişikliklerle, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 15. maddesinde, "Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebilir. Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.” hükmü; 4688 sayılı Yasa’nın 32. maddesinde ise yukarıda değinildiği şekliyle yürürlüğe konulmuştur.

Buna göre, aktarılan mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere, sosyal denge tazminatı esas itibariyle 375 sayılı Kanun Hükmündeki Kararnamede (KHK) parasal hak olarak kabul edilmiş; 4688 sayılı Yasada ise, bu parasal hakkı ödeme kararını verme yetkisine sahip merciler ile ödenecek tazminat miktarının tespit usulüne yer verilmiştir. Dolayısıyla, bakılan uyuşmazlığın, 375 sayılı KHK'da öngörülen parasal hak niteliğindeki sosyal denge tazminatından doğduğu, bu haliyle görüm ve çözümünün İdari Yargı yerine ait olduğu sonucuna varılmaktadır.

Öte yandan; tüm bu yasal düzenlemelerden önce "kamu görevlileri mevzuatı kapsamında değerlendirilemeyecek olan 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunundan doğan uyuşmazlıkların İdari Yargı yerlerince çözümlenmesi gerektiği" belirlenmiştir ve 4688 sayılı Yasada, kamu görevlilerinin, toplu sözleşme ile bu sözleşmeyi tamamlayıcı nitelikteki sosyal denge sözleşmesi ve sosyal denge tazminatı hakkı yer almamaktadır. Ancak, 4688 sayılı Yasaya, 6289 sayılı Yasayla eklenen hükümler ise, kamu görevlilerine toplu sözleşme, sosyal denge sözleşmesi ve sosyal denge tazminatı hakkı tanımakta olup; dolayısıyla, 6289 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 11.4.2012 tarihi itibariyle, 4688 sayılı Yasa’nın mali konulara ilişkin hükümlerinden (toplu sözleşmenin parasal hakka ilişkin kısımları ile tamamen parasal hakka ilişkin sosyal denge sözleşmesinden) kaynaklanan uyuşmazlıkların, "kamu görevlilerinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu dışındaki kanunlarla düzenlenmiş olan parasal hakları" kapsamında değerlendirilmek suretiyle İdari Yargı yerlerinin görev alanına girdiğinin kabulü gerekmektedir.

Diğer yandan, yukarıda sözü edilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, yasa koyucunun Anayasaya uygun olmak koşulu ile kamusal ihtiyaçların gerekli kıldığı hallerde herhangi bir olayı yasal statü içine alarak bir kamu hizmeti tesis etmesi olanaklıdır.

Nitekim yasa koyucu tarafından, devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin yürütmekle görevli oldukları kamu hizmetlerinin görüldüğü yerel, katma ve özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı kuruluşlarda kamu iktisadi teşebbüslerinde, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan banka ve teşekküller ile bunlara bağlı kuruluşlarda ve diğer kamu kuruluşlarında işçi statüsü dışında çalışan kamu görevlilerinin ortak ekonomik, sosyal ve mesleki hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi için ve bu suretle gelecek endişelerinden kurtularak maddi ve manevi huzura kavuşmalarını sağlamak amacıyla Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu yürürlüğe konulmuş olup, bu amacın gerçekleştirilmesinde kamusal hak ve yetkilerle donatılan Yasanın, idare hukuku ilkelerine dayanan bir düzenleme olduğu açıktır.

375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye 4.4.2012 tarihli 6289 sayılı Kanunun 33. maddesi ile eklenen Ek 15. maddesi ile Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceği, sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarının, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirleneceği yönündeki hüküm gözetildiğinde, koşulları önceden (4688 sayılı kanuna göre) belirlenmiş olan Sosyal Denge Sözleşmesinin, tarafların bu koşulları kabul ederek talepte bulunması sonucu taraflar arasında akdedilmiş olması ve yine aynı madde kapsamında söz konusu sözleşmenin tavan oranlarının belirlenmesi, ve dahi toplu sözleşme sayılmayarak bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamayacağı yolundaki düzenlemeler nedeniyle, ortada özel hukuk hükümlerine tabi sözleşmeden doğan hukuki bir ilişkinin varlığının kabul edilemeyeceği; dolayısıyla, sözleşmede uygulanan usul ve esasları belirleyen belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisinin; il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisinin, Anayasa, Yasa ve Yönetmelik ile tanınan kamusal yetkilere dayalı olarak ve idari usul ve esaslara göre re’sen ve tekyanlı biçimde belirlenmiş olması ve bu nedenle de sözleşmeden ayrılabilir, kesin ve icrai nitelik taşıması karşısında, sosyal denge tazminatından kaynaklanan ihtilafın idari bir işlem olduğu açıktır.

Bu durumda, davaya konu sosyal denge sözleşmesinin 4688 Sayılı Kanununun emredici hükümlerine göre ve idari usullerle tesis edildiği ve olayın her yönüyle kamu hukukuna dayalı olup onun esaslarına uygun olarak cereyan ettiği gözetildiğinde, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 2/1-a maddesinde belirtilen idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biriyle hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri

için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları kapsamında bulunan sözleşmenin, bazı maddelerinin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle uyuşmazlığın görüm ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

2-ESAS NO : 2013/737

KARAR NO: 2013/1758

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- S.E., 2- M.E., 3- D.E., 4- M.Ç., 5- M.S.E.

Vekili : Av. A.Ş.

Davalılar : 1- İstanbul İl Özel İdare Müdürlüğü

Vekili : Av. M.B.

2- Bağcılar Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.S.T.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, 18 Pafta, 1845 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, söz konusu taşınmazın imar planında ilköğretim alanı, kısmen de yol alanı olarak ayrıldığını, taşınmazın bir kısmına Bağcılar Belediyesi tarafından fiili olarak el atıldığını ve üzerinden yol geçirildiğini, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İstanbul İl Özel İdare Müdürlüğü vekili süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekili, süresi içinde verdiği dilekçede özetle, davacı taşınmaza kısmen fiili bir el atmanın da olduğunu belirtse de, taşınmazın tamamının bedelini istediği ve el atılmayan, ilköğretim alanında kalan bölüm açısında da davasını açtığı ve Yargıtay kararları çerçevesinde bu kısımlar için hukuki el atmaya dayandığı dolayısıyla davanın görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BAKIRKÖY 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 31.1.2013 gün ve E:2012/483 sayı ile, davalı idare vekilleri yargı yolu ile davalı Bağcılar Belediyesi vekili husumet itirazında bulunmuş ise de dava konusu edilen taşınmazın bir kısmına davalı Bağcılar Belediyesi tarafından fiili olarak el atılıp üzerinden yol geçirildiği iddiasıyla açılması karşısında davalı Bağcılar Belediye Başkanlığının yargı yolu itirazının reddine, yapılacak keşif sonucu fiilen el atılan yerin hangi idarece el atıldığı ile ana arterde kalıp kalmadığı tespit edileceğinden davalı Bağcılar Belediyesinin husumet itirazının keşif sonrası değerlendirilmesine, Hukuki el atmaya dayalı olarak açılan bu davanın Yargıtay HGK.nun 15/12/2010 gün 2010/5-662 /651 sayılı kararı da dikkate alınarak bu davaya bakmaya Adli Yargı görevli olmakla davalı İl Özel idaresinin yargı yolu bakımından yaptığı itirazının reddine, mahkemelerinin görevli olduğunun tespitine karar vermiştir.

Davalı İstanbul İl Özel İdare Müdürlüğü vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: Davacıların imar planında kısmen ilköğretim alanı kısmen yol alanında kalan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesi istemiyle açılan davada davacıların taşınmazının bir kısmına yol yapılarak fiilen el atıldığı, davalı idarece taşınmazın imar planında ilköğretim alanında kalan ve fiilen el atılmayan kısmı açısından olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığının anlaşıldığı, bu bilgiler karşısında; olumlu görev uyuşmazlığının, davacının taşınmazının imar planında ilköğretim alanında kalan kısmında, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminata ilişkin olduğu, dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davacılara ait taşınmazın imar planında ilköğretim alanında kalan kısmına yönelik olarak olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasanın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI : Davaya konu olayda, davacıların hissedar oldukları tapulu taşınmazın okul ve yol alanı olarak ayrılmasına rağmen idare tarafından yasada öngörülen süreyi de aşkın uzun bir süre kamulaştırma işlemlerine başvurulmadığı gibi, taşınmazın her iki sınır bölümlerine yol yapılmak suretiyle fiilen el atıldığının anlaşıldığı, Yargıtay İçtihadi Birleştirme Kurulunun 11/2/1959 günlü, 1958/17 E, 1959/15 K sayılı kararında, kamulaştırmasız el atma kavramının “İdarenin kanunsuz bir hareketi” olarak tanımlandığı ve bu eylemden kaynaklanan davaların mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davası mahiyetinde olduğu ve bu bakımdan adli yargının görevli olduğunun kabul edildiği; Davalı idarenin imar mevzuatı hükümlerine tam uygun olmayan ve hareketsizlikle beraber kısmen ve fiilen araziye yönelik tecavüzünün kamulaştırmasız el atma temelinde haksız fiilden kaynaklanan ve adli yargının görev alanına giren bir dava olduğu, açıklanan nedenlerle, açılan davanın adli yargı yerinde görüm ve çözümü gerekmekle Danıştay Başsavcılığının başvurusunun reddi gerektiği yolunda düşünce vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

Her ne kadar, Danıştay Başsavcısı tarafından, “imar planında kısmen yol, kısmen ilköğretim alanına ayrılan taşınmazın, okul alanına ayrılan kısmına getirilen kısıtlılık nedeniyle ve taşınmazın bir kısmına da yol yapılmak suretiyle fiilen el atıldığı iddia edilerek taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrılması nedeniyle tazminat istemine ilişkin kısmının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşılmış olduğu;…”denilerek; “…davanın davacıya ait taşınmazın imar planında okul alanında kalması nedeniyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminata ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına…” karar verilmiş ise de; davacılar vekilinin, ısrarlı bir şekilde, davalarını kısmen fiili el atmaya dayalı olarak ikame ettiklerini beyan etmesi, aynı zamanda, fiilen el atma haricindeki artık kısımların okul alanı olarak planlanmasıyla, taşınmazlardan yararlanamadığını ileri sürmesi, diğer taraftan; aynı parsellere ilişkin olarak; yargılamanın farklı yargı kollarında yürütülmesinin, yargılamanın ekonomik olması gerektiği yönündeki ilkeye de aykırı bulunması karşısında; bu dosyaya özgü olarak, davanın bölünerek, davanın bir kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılamayacağı; Başsavcılığın kararının, davacılar vekilinin talebinin bütünlüğü gözetilerek değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer yönlerden, usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıların maliki olduğu taşınmazlarına davalı idare tarafından yasal anlamda bir kamulaştırma vb. işlemi yapılmaksızın el atıldığı, kısmen yol ve kısmen imar planları ile kısıtlanmak suretiyle kamuya mal edilmiş olduğundan bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, taşınmazlarının şimdilik 1000,00.TL bedelinin yasal faizi ile davalı idareden tahsiline karar verilmesi ve taşınmazın davalı idare adına tescili istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacılar vekilinin dava dilekçesinde, dava konusu taşınmazın çok uzun senelerden beri imar planlarında ilköğretim alanı olarak ayrılmış olmasına karşın plan uygulaması gerçekleştirilerek kamulaştırması yapılmadığı gibi, bu zaman zarfında imar ve yapılaşma hakkının da verilmediği; bu şekilde mülkiyet hakkının, ihlal edildiği ve taşınmaza kamulaştırmasız olarak el atıldığı; taşınmazın bir kısmına Bağcılar Belediye Başkanlığı tarafından fiili olarak el atılarak üzerinden yol geçirildiği iddiasına yer verilerek, dava konusu parselin bir kısmına fiili olarak el atıldığını ve üzerinden yol geçirildiğini, gayrimenkulün iki cephesinin yol olduğunu, iki cepheden de fiili olarak yol geçtiğini; fiili olarak el atılan kısım için davacılara herhangi bir ödeme yapılmadığını dolayısıyla taşınmaz bedelinin ödenmesi şartıyla davacı adına olan tapunun iptali ile davalı idare adına tapuya tesciline karar verilmesi istemiyle davanın açıldığı; davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilince davaya sunulan cevap dilekçesinde, Plan ve Proje Müdürlüğünün 12.11.2012 gün ve 113335 sayılı yazısı ve eklerine göre, taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ilköğretim alanı olarak kaldığı; davacının taşınmazına kısmen fiili el atmanın da olduğunu belirtmesine karşın taşınmazın tamamının bedelini istediği, el atılmayan ilköğretim alanında kalan bölüm açısından da davasını açtığı ve Yargıtay kararları çerçevesinde bu kısımlar için hukuki el atmaya dayandığının açık olduğunun savunulduğu; Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliğine 28.2.2013 tarihinde sunulan Fen Bilir Kişisi Ön Raporunda, Bilir Kişi Kurulu olarak raporu düzenleyebilmek için dava konusu 1845 sayılı taşınmazda fiili olarak el atılan kısımların tespiti ile plan gereği terk edilecek kısımların tespiti için imar istikamet krokisinin dosyaya sunulmasının istenildiği; ve dosya içeriğinden davacıların taşınmazlarına fiilen el atıldığını ısrarlı bir şekilde belirtmelerine karşın, Bağcılar Belediye Başkanlığınca bu konuya net olarak açıklık getirilmediği dolayısıyla, fiili el atma olgusunun varlığının zımnen kabulünün gerektiği anlaşılmıştır.

Belediyelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesi ve 18.maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazların bir kısmına fiilen el atılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Öte yandan, İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde, “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanununa uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

Bu durumda, idarenin dava konusu taşınmazın üzerinden, yol geçirmek, suretiyle kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü, adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde Üyelerden Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Somut uyuşmazlıkta;

Davacıların maliki olduğu taşınmazın bir bölümünün fiilen el atılarak yol haline getirildiği, diğer bölümünün ise imar planında ilköğretim alanında kaldığı iddiasıyla taşınmaz bedelinin davalılardan tahsili istemi ile dava açılmıştır.

5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunun İl Özel İdaresinin görev ve sorumluluklarının

başlıklı 6/a maddesinde “ İlk ve Orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının

yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri İl sınırları içerisinde” yerine getireceği öngörülmüştür.

Sorun, davacı taşınmazının imar planında ilköğretim alanında kalan bölümüne ilişkin açılan davanın hangi yargı kolunda “(Adli-İdari)” görüleceğine ilişkindir.

İl Özel İdaresinin yetki ve sorumluluğunda bulunan taşınmaz bölümünü fiilen el atılmadığı, bu bölümün salt imar planında kalması nedeniyle dava açıldığı konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Uyuşmazlık Mahkemesinin müstekar içtihatlarında da sıkça vurgulandığı gibi hukuki el atma nedeniyle açılan kamulaştırmasız el atma davaları İdari Yargının görev alanına girmektedir.

Uyuşmazlıkta davacı taşınmazının imar planında da okul alanı olarak ayrılan bölümüne davalı İl Özel İdaresince fiilen el atılmamış bulunmasına göre İl Özel İdaresi aleyhine açılan davada İdari Yargı görevlidir.

Aynı taşınmazın bir bölümünün fiilen yol haline getirilmesi nedeniyle Belediye aleyhine açılan ve Adli Yargının görevli olduğu davada, salt imar planında okul alanında kalan ve fiilen el atılmayan bölüm yönünden de İl Özel İdaresi aleyhinde açılan davada Adli Yargıyı görevli kabul etmek 2577 sayılı İYUK 2/1-b maddesi hükmüne ve bu konuda yerleşik Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarına aykırıdır.

Bu halde Danıştay Başsavcısının başvurusunun kabulü ile Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 31.01.2013 gün E. 2012/483 sayılı kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde Danıştay Başsavcısının başvurusunun reddine ilişkin sayın çoğunluk görüşüne karşıyım.

Üye

Eyüp Sabri Baydar

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

3-ESAS NO : 2013/845

KARAR NO: 2013/1759

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacıların müşterek çocukları ve kardeşleri olan M.A.K.ın Kahramanmaraş Döngel Deresi Taşkın Koruma İnşaatı sahasında bulunan tersip bendi ve 5 adet kademeli ıslah sekileri önünde toplanan çamurlu su birikintisi içine, serinlemek amacıyla arkadaşları ile birlikte girmesi sonucu boğularak vefat etmesinde davalı idarenin sorumluluğu bulunduğundan bahisle, uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

Davacılar : Kendilerine asaleten çocukları M.K. ve G.K.’ya velayeten anne Z.K. ve baba M.K.

Vekilleri : Av. H.Ö. & Av. A.O.T.

Davalılar : 1) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. M.P.İ.

2) Ş.İnş. Mak. Müh.Taş.Tur.San. Tic.Ltd. Şti.

K A R A R

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde; Kahramanmaraş Merkez Döngel Köyü eski Döngel mahallesinde DSİ 20.Bölge Müdürlüğü tarafından, kış aylarında ve yağışlı geçen dönemlerde sel baskınlarına engel olmak için Döngel Deresi taşkın koruma inşaatı projesinin, diğer davalı Ş.Şirketine ihale edildiğini; inşaatın yapımı sırasında, 03/10/2010 tarihinde müvekkillerinin oğlu ve kardeşi olan 07.12.2006 doğumlu M.A.K. ile arkadaşları D.A. ve E.D.’ın; evlerinin 15-20 metre yakınındaki inşaat sahasında bulunan tersip bendi ve 5 adet kademeli ıslah sekileri önünde toplanan çamurlu su birikintisi içine serinlemek amacıyla girdiklerini ve boğularak öldüklerini; Kahramanmaraş 1.Ağır Ceza Mahkemesinde açılan davada, davalı şirket yetkililerinin cezalandırıldığını; mezkur olayın gerçekleşmesinden birkaç gün önce şiddetli yağış olması ve setin üst kısmında toprak birikintisinin de olması nedeniyle bölgede derinliği 2 metreye kadar varan su birikintilerinin oluştuğunu; davalıların kazanın meydana gelmesinde kusurlu olduğunu; nitekim tehlike bölgesi çevresine tel çit ve tahta perde çekilmediğini; aydınlatma lambaları konulmadığını, uyarıcı ikaz levhaları asılmadığını; kazanın, davalıların önlem alma yükümlülüklerini yerine getirmemeleri neticesinde meydana geldiğini; davalı idare DSİ’nin, kontrol görevini ve işyeri ile çevresinin güvenliğinin sağlanması konusunda gerekli denetimleri yapmadığını, yüklenici firmayı bu konularda uyarmadığını; davalı idarenin, işveren statüsünde olması ve kusursuz sorumluluğu bulunmasından dolayı, davalıların zincirleme sorumluluklarının olduğunu; davalıların aralarında yapmış oldukları Yapım İşleri Genel Şartnamesindeki, kusura ve sorumluluğa ilişkin maddelerin kendi aralarındaki iç ilişki olduğunu, zarar gören üçüncü kişiyi bağlamayacağını; davalı DSİ’nin müvekkillerinin zararlarına ilişkin sorumluluktan kurtulamayacağını; diğer taraftan 6200 Sayılı Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki Kanun’un Vazife ve Selahiyetler başlıklı 2.maddesinin (a) bendinde “Taşkın Sular ve Sellere Karşı Koruyucu Tesisler Meydana Getirmek” hususunun, DSİ’nin görevleri arasında sayıldığını; anılan idarenin, kanunla kendisine verilen görevi bir firmaya ihale ederek yerine getirmesinden kaynaklanan zararların, sözleşme ile ortadan kaldırılamayacağını, sorumluluğunun kaçınılmaz ve mutlak olduğunu; olay nedeniyle müvekkillerinin büyük maddi ve manevi zara uğradıklarını ifade ederek; fazlaya ilişkin talep ve dava hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik; müteveffanın babası için 1.000 TL maddi, 40.000 TL manevi; annesi için 1.000 TL maddi, 40.000 TL manevi; kardeşlerinin her biri için 20.000’er TL olmak üzere toplam 122.000 TL (yüzyirmiikibin TL) maddi ve manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak müvekkillerine ödetilmesine; davacı anne-baba yönünden, davalının sorumlu olduğu destekten yoksun kalma/maddi tazminat tutarının tespitine karar verilmesi istemiyle, 3.10.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.2.2013 gün ve E:2011/463 sayı ile, görev itirazının reddine vermiştir.

Davalılardan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü vekilinin, uyuşmazlığın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 1.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 3'üncü maddesinde, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemelerinin bakacağı, öngörülmüş ise de; Anayasa Mahkemesinin 16.2.2012 gün ve E:2011/35,K:2012/23 sayılı kararıyla; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 3'üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasının iptaline karar verilmiş olduğu; bu durumda, görev konusunun kamu düzeninden olması ve göreve ilişkin kuralların derhal uygulanması ilkesi uyarınca, idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahsedilerek açılan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkin davanın görüm ve çözümünün, davanın devamı sırasında görevli yargı yolunu belirleyen yasal düzenlemenin Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilmesi nedeniyle, idari yargı yerine ait bulunduğu; dolayısıyla; davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; tazminat davasının, idarenin hizmetin yürütülmesi sırasındaki dikkat ve özen yükümlülüğü ile denetim yükümlülüğünü gerektiği gibi yerine getirmemesinden kaynaklandığı; davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 3. Maddesindeki "Her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemeleri bakar. İdarenin sorumluluğu dışında kalan sebeplerden doğan aynı tür zararların tazminine ilişkin davalarda dahi bu hüküm uygulanır. 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri saklıdır." hükmü ile davanın adli yargı yerinde açılması gerektiğinin anlaşıldığı; ancak göreve ilişkin bu kuralın, 19/05/2012 tarih ve 28297 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi'nin 16/02/2012 tarih ve 2011/35 E. ve 2012/23 K. Sayılı kararı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının; birinci cümlesinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline, birinci cümlesinin iptali nedeniyle uygulanma olanağı kalmayan ikinci ve üçüncü cümlelerinin de, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 43. maddesinin (4) numaralı fıkrası gereğince iptaline karar verilmiş olduğu; dolayısı ile iptal kararının RGde yayımlanarak yürürlüğe girdiği 19/05/2012 tarihinden itibaren, bu tür davalarda, 2577 sayılı İYUHK 2. Maddesinde düzenlenen genel görev kurallarının dikkate alınmasının gerekeceği; görev kurallarının kamu düzenine ilişkin olması nedeniylede, sonradan yürürlüğe giren göreve ilişkin düzenlemelerin, açıldığı tarihinde başka yargı yerinin görev alanında bulunan davaları da özel bir hüküm bulunmadığı sürece etkileyeceği; bu nedenle, yeni bir yasayla kabul edilen görev kurallarının, geçmişe de etkili olacağı; davanın açıldığı tarihteki usul kurallarına göre görevli olan mahkemenin, yeni bir yasa ile ya da görev hususunu düzenleyen Yasa maddesinin yürürlükten kalkması, iptal edilmesi ile görevsiz hale gelmesi halinde ise, görevsizlik kararı vermesinin gerekeceği; yukarıda açıklandığı üzere, 6100 sayılı HMK.nun 3. Maddesinin iptali sonrası, 2577 sayılı IYUHK'nun 2. Maddesinin 1. fıkrası b bendi hükmü uyarınca idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davalarında görevli yargı yerinin idari yargı yeri olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle; Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasa’nın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/1463 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıların müşterek çocukları ve kardeşleri olan M.A.K.’nın 03.10.2010 tarihinde Kahramanmaraş Döngel Deresi Taşkın Koruma İnşaatı sahasında bulunan tersip bendi ve 5 adet kademeli ıslah sekileri önünde toplanan çamurlu su birikintisi içine serinlemek için arkadaşları ile birlikte girmesi sonucu boğularak vefat etmesinde davalı idarenin sorumluluğu bulunduğundan bahisle, uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

6200 Sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkındaki Kanun 2. maddesinde; taşkın sular ve sellere karşı koruyucu tesisler meydana getirmek, akar sularda ıslahat yapmak ve icabedenleri seyrüsefere elverişli hale getirmek, kurulacak tesislerin (Çalıştırma, bakım ve onarım dahil) işletmelerini sağlamak, maddede belirtilen işlerin her türlü etüd ve projelerini yapmak veya yaptırmak, DSİ Genel Müdürlüğü’nün görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu, idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Kahramanmaraş Merkez Döngel Köyü Döngel Deresi Taşkın ve Rusubat Kontrolü İnşaatı işinin, DSİ Genel Müdürlüğü 20. Bölge Müdürlüğü sorumluluğunda, özel bir firmaya ihale edildiği, işe başlanıldığı; inşaat sahasında açılan çukurda biriken suya serinlemek amacıyla giren davacıların çocuğu ve kardeşleri olan M.A.K.’nın boğularak öldüğü; davacılar vekili tarafından, olayda davalı idarenin gereken önlemleri almaması, kontrol görevini özenli yapmaması nedeniyle ölüm olayında kusurlu olduğu ileri sürülerek uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Kamu hizmetinin, yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin; kamu yararına uygun şekilde işletilip işletilmediğinin; hizmet kusuru ya da başka bir nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının yargısal denetiminin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde “idari dava türleri” arasında sayılan “idari işlem ve eylemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılacak tam yargı davası” kapsamında, idari yargı yerlerince yapılacağı açıktır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan DSİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının, Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalılardan DSİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 16.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.2.2013 gün ve E:2011/463 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

4-ESAS NO : 2013/998

KARAR NO: 2013/1761

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davalı Vakıf Üniversitesinin resmi kuruluş tarihinden önce kayıt kabul etmesi nedeniyle Üniversiteye kaydını yaptıran, daha sonra eğitimini yurt dışında tamamlayan ve diploma denkliği kabul edilmeyen davacının, maddi ve manevi zararlarının tazmini istemiyle açtığı davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.T.B.

Vekili : Av. A.G.

Davalı : Atılım Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. F.Ö.Ş.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin davalı Üniversitenin işletme bölümüne öğrenci olarak kaydını yaptırdığını; devam eden süreçte, davalı Üniversitenin resmen ve yasaya uygun olarak kurulmadığı, kuruluşunun ise, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Hakkında 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanuna Ek Maddeler Eklenmesi Hakkındaki 4281 Sayılı Kanun ile 09.07.1997 tarihinde kurulduğunun anlaşıldığını; bu tarihten önce öğrenci kabul edildiğinin orta çıkması nedeniyle, YÖK tarafından soruşturma açıldığını, kuruluş tarihinden önce merkezi sınav sistemi dışında kabul edilen öğrencilerin kaydının silinmesi, aksi halde bu öğrencilere lisans diploması verilemeyeceğinin YÖK tarafından bildirmiş olduğunu; bunun üzerine idari yönden zor durumda kalan davalı Üniversitenin, müvekkiline kaydını kendilerinden alarak ABD’de kurulu İncarnate Word Üniversitesine kaydını yaptırmasını, okul ücretinin de kendileri tarafından karşılanacağını bildirdiğini; müvekkilin de çaresiz bu teklifi kabul ederek adı geçen Üniversiteye kaydını yaptırdığını; davalı Üniversitede okuduğu döneme ilişkin almış olduğu derslerin kredisinden de muaf tutulduğunu; müvekkilinin ABD’de lisans ve yüksek lisans eğitimi aldığını, lisans eğitimi ücretinin davalı Üniversite tarafından karşılandığını, barınma ve ulaşım masraflarını müvekkilinin karşıladığını; neticede müvekkilinin, 5 yıllık eğitimden (davalı üniversitede geçen zaman ile birlikte 8 yıl) sonra yurda dönerek YÖK'e denklik için başvurduğunu; YÖK’ün, müvekkilinin davalı üniversitede okuduğu dönemi ve bu dönemde edinilen kredileri yasa dışı kabul ettiği için, bu dönemde alınan kredilerin ABD'de muteber görülmesini isabetli bulmadığını ve denklik talebini reddettiğini; iş bu dava konusu zararlarının ana nedeninin bu olduğunu; bunun üzerine müvekkilinin, Ankara 5. İdare Mahkemesinin, 2005/1775 E. sayılı dosyası ile dava açtığını, davalı Üniversitenin, ihbar sonucu davaya kendi tarafları lehine müdahil olduğunu, ancak tüm kanun yollarını kullanmasına rağmen davasının reddedildiğini; müvekkilinin, bu aşamalardan sonra lise eğitimi dahil 11 yıllık emek ve mesai vermesine rağmen yine davalının kusuru ile lise mezunu olarak kaldığını, iş bulamadığını, ağır bir depresyona girdiğini, uzun dönem askerlik yapmak durumunda iken işsizliğin ve somut durumun sonucu olarak eşi tarafından dahi terk edildiğini; davalı ile müvekkil arasındaki hukuki münasebetin akti olduğunu; nitekim aynı durumda olan ancak ABD'ye gitmeyen bir öğrencinin açmış olduğu davada, Ankara 3. Tüketici Mahkemesinin, 2007/598 E. sayılı dosyada, davalının akti ihlal ettiğine karar verdiğini ve öğrenci yararına tazminata hükmettiğini; müvekkilinin denklik belgesi almamasının nedeninin, davalı Kurumun yasaya aykırı şekilde kendilerini öğrenci olarak kabul etmesi olduğunu; sonuç olarak müvekkilinin hem davalı üniversiteye yapmış olduğu ödemeler, hem bu süreçte yapılan barınma masrafları, hem ABD'de yapılan barınma masrafları ile fiili bir zarara uğradığını; ayrıca, 8 yıllık çaba, masraf ve emeğe rağmen lise mezunu olarak kalması nedeni ile olası faydadan ve yaşam konforundan da mahrum kalarak maddi zarara uğradığını; müvekkilinin anılan süreçte zarar görmesinin sorumlusunun davalı Üniversite olduğunu; vaki zararın doğması sonucu, zararın giderilmesi için ABD de eğitim görmesinin sağlanmasının da zararı engellemediğini, tersine artırdığını; tüm bu olayların sonucunda müvekkilinin, hayatının orta yaşında vasıfsız ve işlevsiz konuma düştüğünü, bu nedenlerle, sürecin başlamasına davalı Kurum neden olduğundan, oluşan ağır acı ve ezaya karşılık manevi tazminat istediklerini ifade ederek; her türlü yasal ve fazlasını talep hakları saklı kalmak kaydı ile, 150.000.00TL maddi, 100.000.00 TL manevi tazminatın, bu hakkın doğum tarihinden itibaren başlayacak faizi ile birlikte tazmini istemiyle, 21.1.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili, süresinde verdiği dilekçe ile, davaya bakmakla görevli yargı yerinin idari yargı olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 2.Tüketici Mahkemesi; 20.12.2011 gün ve E:2011/121, K: 2011/1020 sayı ile davanın; YÖK'ün, davacının davalı üniversitede okuduğu dönemin ve bu dönemde edinilen kredilerin ABD'deki İncarnate Word Üniversitesinde, muteber görülmesini yasa dışı kabul ettiği için denklik talebini reddetmesinden dolayı, davalı Üniversitenin mevzuata aykırı kayıt yaparak sonuçta diplomanın geçersiz sayılmasına neden olduğundan dolayı, davacının uğradığı maddi-manevi zararların tazminine ilişkin olduğu; başka bir deyişle, davanın idari bir işlemden dolayı davacının haklarının ihlaline dair olduğu; nitekim, dosyaya sunulan iki emsal kararın tetkikinden de; bu hususlara dair davanın idari yargıda görülerek sonuçlandırıldığı ve bir kararın da Danıştay tarafından incelenmesi sonucu kesinleştiğinin görüldüğü(Ankara 16.İdare Mahkemesi'nin 2007/2395 E, 2008/1688 K.sayılı ilamı; Ankara 13.İdare Mahkemesi'nin 2009/933 E, 2009/1101 K.sayılı ilamı ve Danıştay 8.Daire'nin bu ilama ilişkin 28.09.2010 tarih ve 2010/4342-4809 E ve K. Sayılı ilamı); tüm bu nedenlerle; davanın 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamına girmediği, 2577 Sayılı İYUK.nun 12.maddesi gereğince idari yargının görev alanına dahil olduğunun anlaşıldığı; HMK.nun 30, 114/b ve 115/2 maddeleri gereğince yargı yolunun, caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuş olduğu belirtilerek; davanın yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle USULDEN REDDİNE, Mahkemelerinin görevsiz, idari yargının görevli olduğuna karar vermiş; bu kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 13.Hukuk Dairesi; 21.5.2012 gün ve E:2012/6622, K:2012/12856 sayı ile, uyuşmazlığın, davacı ile davalı arasında özel hukuk hükümlerine tabi öğrenim hizmeti verilmesine ilişkin sözleşme ilişkisinden kaynaklanmakta olduğu, davada taraflar arasında kamu hukukundan kaynaklanan ve idari yargıda görülmesi gereken idari bir işlem veya hizmetin söz konusu olmadığı; bu nedenle somut olayda özel hukuk hükümlerinin uygulanması ve davanın adli yargı yeri mahkemelerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; temyiz olunan hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA karar vermiş; karar düzeltme dilekçesi de aynı Dairenin 31.10.2012 gün ve E:2012/21018, K:2012/24311 sayılı kararıyla reddedilmiştir.

ANKARA 2.TÜKETİCİ MAHKEMESİ:12.2.2013 gün ve E:2012/2152 sayı ile, bozma ilamına uymak suretiyle, davaya bakmaya görevli olduğuna karar vermiştir.

Davalı vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Anayasanın 125.maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 2'nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde de, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davalarının, idari dava türleri arasında sayıldığı; dava, konusu olayda, 9.7.1997 tarihinde kabul edilen 4281 sayılı Kanunla kurulan Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Bölümüne, Üniversitenin resmi kuruluş tarihinden önce öğrenci kayıt edildiğinin öğrenilmesi üzerine, başlatılan soruşturma sonucu düzenlenen Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanlığının adı geçen üniversite ile ilgili 25.8.1998 tarihli raporu ile; tespit edilen hususlarla ilgili olarak Üniversiteye gönderilen yazı ekinde, listede isimleri yer alan öğrencilerle, listede isimleri yer almamakla birlikte, isimleri yer alanlar gibi kayıt yaptıran öğrencilerin kayıtlarının silinerek Üniversite ile ilişiklerinin kesilmesinin istendiği, davacının ise bu üniversiteden 2000 yılında kaydını aldırarak, yurt dışındaki (USA) University of Incarnate Word Üniversitesinde eğitim görmek üzere kaydını yaptırdığı, Atılım Üniversitesinden aldığı ders kredilerinden muaf tutularak lisans eğitimine devam ettiği, bu üniversiteden aldığı lisans diploması üzerine ayrıca yüksek lisans eğitimini tamamlayarak yurda döndüğü, yurda döndükten sonra Incarnate Word Üniversitesinden almış olduğu diplomanın denklik talebinin reddine dair işlemin iptali istemiyle YÖK aleyhine Ankara 5.İdare Mahkemesinin 2005/1775 Esasında açılan davanın reddine ilişkin kararın kesinleşmesinden sonra, Atılım Üniversitesince tesis edilen dava konusu işlem nedeniyle davacının uğramış olduğu maddi ve manevi zarar toplamı olan 250.000.00 TL’nin tazmini istemiyle davanın açıldığının görüldüğü; dolayısıyla kamu hizmeti görevi yapan davalı Üniversitenin hukuka aykırı işlemi nedeniyle uğranıldığı öne sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davanın, 2577 sayılı Yasanın 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasında yer alan hüküm gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle; 2247 sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Davacının, davalı Vakıf Üniversitesi niteliğinde olan Atılım Üniversitesinin resmi kuruluş tarihi olan 09/07/1997 tarihinden önce Yüksek Öğretim Kurulunun mevzuatına aykırı şekilde merkezi yerleştirme sistemi dışında kayıt kabul etmesi sonucunda, Üniversiteye kaydını yaptırdığını, ancak YÖK tarafından usulsüz kaydın tespit edilmesi ve kaydının silinmesi istemi üzerine, davalı Üniversitenin teklif ve yol göstermesini kabul ederek, öğrenin gördüğü sürelere ilişkin ders kredilerini kullanarak, Amerika Birleşik Devletlerinde bir Üniversiteye kaydını yaptırdığını, davalı Üniversitede gördüğü eğitim ile birlikte sekiz yıl eğitim alarak öğrenimini tamamlamasına rağmen, davalı üniversitenin kuruluş tarihinden önce usulsüz öğrenci kaydı nedeniyle, aldığı kredi ve derslerin geçersizliği gerekçe gösterilerek, YÖK tarafından ABD üniversite diplomasının denkliğinin kabul edilmediğini, böylece maddi ve manevi zarara uğradığını iddia ederek davalı aleyhine tüketici mahkemesinde tazminat davası açmış olduğu; Danıştay Başsavcılığı tarafından, Vakıf Üniversitelerinin Anayasa ve Kuruluş Kanunundan kaynaklanan kamusal statüleri nedeniyle eylem ve işlemlerinden doğan zararın hizmet kusuruna dayanılarak, 2577 sayılı İYUK 2 . Maddesi uyarınca tam yargı davasına konu edilerek idari yargı yerinde görülmesi gerektiği düşüncesi ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı; Anayasanın 130. maddesi ve 2547 sayılı Yasanın hükümleri uyarınca, bütün yüksek öğretim kurumlarının, vakıf veya devlet tarafından kurulmuş olması fark etmeksizin kamu tüzel kişiliğine sahip olup, kamu hizmeti olan eğitim ve öğretim hizmetinin aynı esaslara tabi olarak yerine getirmekte oldukları ve bu hizmetleri sırasında ortaya çıkan sorunların çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu konusunda tartışma bulunmadığı; ancak, davaya konu olayda, davalı Atılım Üniversitesinin Yüksek Öğretim Kurumu tarafından kuruluş işlemleri tamamlanmadan ve vakıf üniversitesi statüsü bulunmadığı dönemde, fiilen başlattığı ancak hukuken geçerliliği bulunmayan akademik takvimi uyarınca, YÖK mevzuatının öngördüğü merkezi yerleştirme sistemi dışında kayıt işlemi yapması sonucu ortaya çıkan hukuki geçersizlik sonucu uğranılan maddi ve manevi tazminat isteminin söz konusu olduğu; davalı idarenin, davaya konu usulsüz işlemi gerçekleştirdiği sırada, Anayasanın 130. Maddesinde ve 2547 sayılı Yasada öngörülen Üniversite statüsü bulunmadığından, bu dönemde 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 4. Maddesi uyarınca özel hukuk tüzel kişisi olduğu ve özel hukuk hükümlerine tabi olduğunun anlaşıldığı; 2547 sayılı Yasanın Ek 9. Maddesi 1. fıkrasının "Vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim - öğretim esasları, öğretim süreleri ve öğrenci hakları ile ilgili hususlar bu Kanun hükümlerine tabidir." hükmüne göre kuruluş işlemi tamamlanan ve YÖK kararı ile faaliyete geçen Üniversiteler bakımından ortaya çıkan sorunların 2547 sayılı yasa hükümlerine göre çözümleneceği, davaya konu olayda ise, genel hükümlerin uygulanmasının söz konusu olduğu gerekçesiyle; açılan davanın adli yargı yerinde görüm ve çözümü gerektiğinden Danıştay Başsavcılığının başvurusunun reddi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı Vakıf Üniversitesinin resmi kuruluş tarihinden önce kayıt kabul etmesi nedeniyle Üniversiteye kaydını yaptıran ve daha sonra eğitimini yurt dışında tamamlayan davacının, diploma denklik belgesinin verilmemesiyle sonuçlanan süreçte uğradığı ileri sürülen maddi ve manevi zararlarının tazmini istemiyle açılmıştır.

Anayasanın “Yükseköğretim Kurumları” başlıklı 130. maddesinin birinci fıkrasında, “Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.”; 2. fıkrasında, “Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir.”; 10. fıkrasında “Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir.” hükmüne yer verilmiştir.

Davalı Atılım Üniversitesi de anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde, 9.7.1997 tarihinde kabul edilen ve 15.7.1997 tarihinde yürürlüğe giren 4281 sayılı Kanunla 2809 sayılı “Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu”na 4281 sayılı Yasa ile eklenen Ek 40. madde ile vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin hükümlere tabi olmak üzere kamu tüzel kişiliğine sahip olarak kurulmuştur.

İdari rejime dayalı olarak düzenlenmiş bulunan Türkiye'nin idari yapısında, kamu tüzel kişiliği idari yargının görev alanının belirlenmesinde kullanılan ölçütlerden birisidir. Kamu tüzel kişilerinin kuruluş amacı kamu yararı, faaliyet konuları ise kamu hizmetidir. Bu bağlamda, Kamu Tüzel Kişileri, özel hukuk tüzel kişilerine nazaran üstün ve ayrıcalıklı kamu gücüne sahiptirler ve tek taraflı işlemlerle yeni hukuki durum yaratabilirler. Bu nedenle de kamu hukukuna tabidirler.

Dosyanın incelenmesinden, 9.7.1997 tarihinde kabul edilen ve 15.7.1997 tarihinde yürürlüğe giren 4281 sayılı Kanunla kurulan Atılım Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Bölümüne, Üniversitenin resmi kuruluş tarihinden önce öğrenci kayıt edildiğinin öğrenilmesi üzerine başlatılan soruşturma sonucu düzenlenen Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanlığının 25.8.1998 tarihli raporu ile; tespit edilen hususlarla ilgili olarak Üniversiteye gönderilen yazı ekinde, listede, aralarında davacının da isminin yer aldığı öğrencilerle, listede isimleri yer almamakla birlikte, isimleri yer alanlar gibi kayıt yaptıran öğrencilerin kayıtlarının silinerek Üniversite ile ilişiklerinin kesilmesinin istendiği; davacının ise davalı Üniversiteden 2000 yılında kaydını aldırdığı, yurt dışındaki (USA) University of Incarnate Word Üniversitesinde eğitim görmek üzere kaydını yaptırdığı, Atılım Üniversitesinden aldığı ders kredilerinden muaf tutularak lisans eğitimine devam ettiği, bu üniversiteden aldığı lisans diploması üzerine ayrıca yüksek lisans eğitimini de tamamlayarak yurda döndüğü, yurda döndükten sonra Incarnate Word Üniversitesinden almış olduğu diplomanın denkliğinin kabul edilmesi yönündeki isteminin reddine dair işlemin iptali istemiyle YÖK aleyhine Ankara 5.İdare Mahkemesinin 2005/1775 Esasında açtığı -ve davalı Üniversitenin de, davacı yanında davaya müdahil olduğu- davanın reddedildiği; bu kararın kesinleşmesinden sonra; davacı vekili, denklik belgesi alınmamasının nedeninin, davalı Kurumun yasaya aykırı şekilde müvekkilini öğrenci olarak kabul etmesi olduğunu; sonuç olarak müvekkilinin hem davalı üniversiteye yapmış olduğu ödemeler, hem bu süreçte yapılan barınma masrafları, hem ABD'de yapılan barınma masrafları ile fiili bir zarara uğradığını; ayrıca, 8 yıllık çaba, masraf ve emeğe rağmen lise mezunu olarak kalması nedeni ile olası faydadan ve yaşam konforundan da mahrum kalarak maddi zarara uğradığını; müvekkilinin anılan süreçte zarar görmesinin sorumlusunun davalı Üniversite olduğunu; vaki zararın doğması sonucu, zararın giderilmesi için ABD de eğitim görmesinin sağlanmasının da zararı engellemediğini, tersine artırdığını; tüm bu olayların sonucunda müvekkilinin, hayatının orta yaşında vasıfsız ve işlevsiz konuma düştüğünü iddia ederek, fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak kaydı ile, 150.000.00TL maddi, 100.000.00 TL manevi, tazminatın bu hakkın doğum tarihinden itibaren başlayacak faizi ile birlikte tazmini istemiyle bakılan davayı açtığı anlaşılmıştır.

Davalı Vakıf Üniversitesinin kamu hizmetini yürüttüğü sırada kişilere verdiği zararın tazmini istemiyle açılan davalarda, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya başka nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının saptanmasının gerektiği; bu hususların saptanması ise idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden, 2577 sayılı Yasa’nın 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan tam yargı davasının görüm ve çözümünde idari yargı yerlerinin görevli olduğu hususunda tartışma bulunmamaktadır.

Ancak, davacı vekili tarafından; müvekkilinin denklik belgesi almamasının nedeni, dolayısıyla zarar doğuran olay olarak, davalı kurumun yasaya aykırı olarak müvekkilini öğrenci olarak kabul etmesini göstererek davasını açtığı; dolayısıyla, davalı Atılım Üniversitesinin, Yüksek Öğretim Kurumu tarafından kuruluş işlemleri tamamlanmadan ve vakıf üniversitesi statüsü bulunmadığı dönemde, fiilen başlattığı ancak hukuken geçerliliği bulunmayan akademik takvim uyarınca, YÖK mevzuatının öngördüğü merkezi yerleştirme sistemi dışında kayıt işlemi yapması sonucu uğranılan bir zararın söz konusu olduğu; davalı Üniversitenin, kayıt işlemini gerçekleştirdiği sırada, Anayasanın 130. maddesinde ve 2547 sayılı Yasada öngörülen Üniversite statüsünde bulunmadığı gözetildiğinde; davacı ile davalı arasında özel hukuk hükümlerine tabi öğrenim hizmeti verilmesine ilişkin sözleşme ilişkisinden kaynaklanan ve idari yargıda görülmesi gereken idari bir işlem veya hizmetin söz konusu olmadığı, uyuşmazlığın, genel hükümlere göre adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görev alanına girdiğinden Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde Üyelerden Sıddık YILDIZ ile Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYLARI VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Anayasanın “Yükseköğretim Kurumlan” başlıklı 130. maddesinin birinci fıkrasında, “Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.”; 2. fıkrasında, “Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumlan kurulabilir.”; 10. fıkrasında “Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumlan, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmaları, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim kurumlan için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir.” hükmüne yer verilmiştir.

Davalı Atılım Üniversitesi de anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde, 9.7.1997 tarihinde kabul edilen ve 15.7.1997 tarihinde yürürlüğe giren 4281 sayılı Kanunla 2809 sayılı “Yükseköğretim Kurumlan Teşkilatı Kanunu”na 4281 sayılı Yasa ile eklenen Ek 40. madde ile vakıf yükseköğretim kurumlarına ilişkin hükümlere tabi olmak üzere kamu tüzel kişiliğine sahip olarak kurulmuştur.

Kamu hizmeti yürüten davalı Vakıf Üniversitesinin verdiği zararın tazmini istemiyle açılan davalarda, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya başka nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının saptanmasının gerektiği; bu hususların saptanması ise idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden, 2577 sayılı Yasa’nın 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan tam yargı davasının görüm ve çözümünde idari yargı yerlerinin görevli olduğu hususunda tartışma bulunmamaktadır.

Olayda da, davalı Vakıf Üniversitesinin, resmi kuruluş tarihinden önce kayıt kabul ettiği, kuruluş tarihinden sonra da yurt dışında eğitim görmesini sağladığı iddiaları karşısında, eğitimini yurt dışında tamamlayan davacının, diploma denklik belgesinin verilmemesi üzerine kayıt tarihinden itibaren uğradığını ileri sürdüğü zararın tazmini istemiyle açtığı davanın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.

Üye

Sıdık YILDIZ

Üye

Nurdane TOPUZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

5-ESAS NO : 2013/1001

KARAR NO: 2013/1762

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca öğretim üyesi yetiştirilmek üzere başka bir üniversitede görevlendirilen davacının, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması, taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Dr. S.K.

Davalı : Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. H.K.

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 35. maddesi uyarınca 19.09.2002 tarihinde Araştırma Görevlisi olarak davalı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) adına lisansüstü eğitim (doktora) yapmak amacıyla Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Fen Bilimleri Enstitüsü’nde göreve başladığını; davalı Rektörlük tarafından kendisine taahhüt ve kefalet senedi imzalattırıldığını; 2011 yılı Eylül ayında lisansüstü eğitimini (lisans sonrası doktora eğitimini) tamamladığını; ODTÜ’den ilişiğinin kesilerek kadrosunun Van YYÜ’ne aktarıldığını; 26.03.2012 tarihinde Van YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü’nde görevine başladığını, halen bu birimde Araştırma Görevlisi Dr. olarak görev yaptığını; 30/03/2012 tarihinde bir dilekçe ile mecburi hizmet yükümlüğünün kaldırılması ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzalamış olduğu taahhüt ve kefalet senedinin iptal edilerek tarafına bildirilmesini talep ettiğini; davalı Rektörlük tarafından verilen 05/04/2012 tarih ve B30.2.YYÜ.0.70.71.00/ 251-2048 sayılı cevapta, talebinin reddedildiğini ifade ederek; bu ret işleminin iptal edilerek, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzaladığı taahhüt ve kefalet senedinin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekilince birinci savunma dilekçesinde, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanıp idareye karşı taahhütte bulunulduğunu, taraflar arasında yüklenme ve kefalet senedinden doğan alacak borç ilişkisi nedeniyle özel hukuk hükümlerine göre adli yargının görevli olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunulmuştur.

VAN 3. İDARE MAHKEMESİ; 24.7.2012 gün ve E:2012/495 sayı ile, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesinin 2'nci ve 3'üncü fıkralarında düzenlenen bir üniversitede görev yapan öğretim elemanın kadrosunun başka bir üniversiteye nakledilmesindeki amacın, ilgililerin akademik gelişimini sağlamak olduğu, kurumların bu gelişimin maliyetlerini üstlenirken öğretim elemanlarının gelişim sürecinde elde ettikleri bilgi ve tecrübelerinin, hizmet götürdükleri üniversiteye veya üniversite öğrencilerine yansıtılmasını gözetmek ve sağlamak durumunda oldukları dikkate alındığında, idarelerce bu hizmet yansımasını ve kamu yararını gerçekleştirmek için başka bir kuramda görevlendirdiği veya kadrosuyla naklettiği öğretim elemanlarının geri dönüşünü sağlamak üzere önlemler alabileceği, bunun için ilgili yönetmelikte kişilere mecburi hizmet yükümlülüğü veya taahhütname ve kefalet senedi imzalatmak şeklinde yaptırımlar öngören düzenlemeler yapılabileceğinin yargı kararlarıyla kabul edildiği; nitekim 2547 sayılı Yasanın 35'inci maddesinde belirtilen kamusal yararın elde edilmesine yönelik olmaları nedeniyle bu hükme dayanılarak çıkartılan Yönetmelikte hukuka aykırılık bulunmadığı, ayrıca, taahhütname ve kefalet senedinin ilgili idarelerce kamu gücüne dayalı, tek taraflı irade ile düzenlendiği ve ilgililerine hizmet gereğinin bir koşulu olarak imzalattırıldığı hususlarının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 15.11.2002 günlü, E:2002/557, K:2002/809 sayılı kararı ile hükme bağlandığı; bu durumda, 2547 sayılı Yasanın 35'inci maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan mali yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiğini ileri sürerek yaptığı görev itirazının yerinde görülmediği gerekçesiyle; davalı idarenin görev itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemekle Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; konunun çözümü için uyuşmazlığın temelini oluşturan işlemin incelenmesinin gerektiği; dava konusu uyuşmazlığın, taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun öğretim elemanı yetiştirmeye ilişkin 35. maddesinde, “Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler. / (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmünün yer aldığı; olayda, davacının Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesinde görevlendirilmeden önce noter huzurunda düzenlenen yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, mecburi hizmet süresi dolmadan hizmetinde bulunduğu Yüksek Öğretim Kurumu ve mecburi hizmetinin devredildiği kurum tarafından görevden çekilmiş sayıldığında mecburi hizmetine tekabül eden ödemelerin tamamının ve % 50 fazlası ile ayrıca bu ödemelere ilişkin sarf tarihinden itibaren hesaplanacak yasal vs. vergi ve kanuni ödemelerle birlikte Üniversitesi emrine nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği; söz konu yüklenme ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisinin kurulduğu; dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden, diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısının da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdari Yargı Düzeninin, hukuk devletlerinde, hukuka bağlı olması gereken kamu idaresinin işlem ve eylemlerinin hukuka uygunluğunun yargısal yöntemlerle denetlenmesinin sağlanması amacıyla var olduğu; bu yargı düzenine mensup mahkemelerde açılacak iptal davalarının konusunun ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler olarak gösterildiği; gerek uygulama, gerekse öğreti'de, idari işlemin tanımının, idarenin kamu hizmetinin yürütümü amacıyla ve tek yanlı irade açıklamasıyla tesis etmiş olduğu kesin ve yürütülmesi gerekli işlemler olarak yapıldığı; bu tanıma göre, idari yargı yerlerinde iptal davasına konu edilecek hukuksal işlemlerin; öncelikle, kamu idaresinin işlemi olması, kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla tesis edilmiş bulunması, kamu idaresinin tek yanlı irade açıklamasının ürünü olması ve, nihayet kesin ve icrai (yürütülmesinin gerekli) olmasının zorunlu bulunduğu; oysa; olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılan davada iptal istemine konu edilen taahhüt ve yüklenme senedinin, kamu idaresinin irade açıklamasıyla hukuk düzeninde varlık kazanan bir işlem olmadığı, söz konusu senedin, İdare Hukukundaki adıyla "idare edilen" statüsünde bulunan özel hukuk gerçek kişisinin, irade açıklamasıyla, kendisini yükümlülük altına sokan bir özel hukuk işlemi olduğu; özel hukuk (Borçlar Hukuku) kurallarına göre; bu işleme varlık kazandıran kişi iradesindeki sakatlıklar (iradeyi ifsat eden haller) sebebiyle işlemin iptaline ya da hükümsüzlüğüne karar verme görev ve yetkisinin, bu Hukuktan kaynaklanan uyuşmazlıkları çözmekle görevli Adli Yargı Düzenine mensup mahkemelere ait bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun 13' üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulünün uygun olacağı yolunda düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı Üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 35'inci maddesi uyarınca ve davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından taahhüt ve yüklenme senedi imzalamak suretiyle, yüksek lisans yapmak üzere geçici olarak görevlendirildiği Orta Doğu Teknik Üniversitesinde lisansüstü eğitimini tamamlayarak Yüzüncüyıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde araştırma görevlisi olarak göreve başlayan davacının, söz konusu taahhüt ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Yüzüncüyıl Üniversitesinin 05.04.2012 tarihli 251-2048 sayılı işleminin iptali, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzaladığı taahhüt ve kefalet senedinin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun, “Öğretim elemanı yetiştirme” başlıklı 35. maddesinde “Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler.

(Ek fıkralar: 17/8/1983-2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmüne yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacının Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirildiği, doktora öğrencisi olarak Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği; Yüzüncü Yıl Üniversitesine dönüp görevine başladıktan sonra, taahhüt ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işleminin iptali; mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzaladığı taahhüt ve kefalet senedinin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Van 3. İdare Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Van 3.İdare Mahkemesi’nin 24.7.2012 gün ve E:2012/495 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Dava, Davalı Üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi kapsamında davalı idare adına başka bir üniversitede lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, görevlendirme işleminden önce imzaladığı taahhüt ve kefalet senedi uyarınca, mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılmıştır

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-a maddesinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları idari dava türleri arasında sayılmıştır.

2547 sayılı Yasa uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önünde bulundurulduğunda, davacının bu taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığından söz etmeye olanak bulunmadığından, ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

İdarece kamu gücüne dayanılarak ve tek taraflı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedine ilişkin uyuşmazlığın 2577 sayılı Yasanın 2/1-a maddesinde sayılan iptal davaları kapsamında görüm ve çözümünde idari yargı görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

6-ESAS NO : 2013/1131

KARAR NO: 2013/1764

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Maddi hasarlı trafik kazası nedeniyle, sigortalı araç için araç sahibine ödemede bulunan sigorta şirketince, zararın giderilmesi istemiyle idare aleyhine açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.Sigorta A.Ş

Vekilleri : Av. A.İ., Av. Z.G., Av. K.Ö.

Davalı : Sivas Belediyesi Başkanlığı

Vekili : Av. A.T.

O L A Y : Davacı şirket vekili dava dilekçesinde, müvekkili şirketin sigortalısı M.K.’ya ait 58...... plaka sayılı hususu otomobilin, adı geçen kişinin yönetiminde 10.09.2011 tarihinde saat 20.30 sularında Yenişehir Kavşaktan Yahyabey Caddesini takiben Öğretmen evi istikametine seyir halindeyken, T. Apartmanı No:…. adresine gelindiği sırada tek taraflı maddi hasarlı trafik kazası meydana geldiğini; kaza nedeniyle müvekkil şirketin sigorta poliçesi çerçevesinde sigortalısına aracında oluşan hasar nedeniyle 3.465,00.-TL tazminat ödemek zorunda kaldığını, araçtaki hasarın sigorta kapsamında giderildiğini; Türk Ticaret Kanunun ilgili maddeleri gereğince müvekkil şirketin, ödediği tazminat miktarınca sigortalısının talep ve dava haklarına halef olduğunu, yine Borçlar Kanunu ve diğer kanun hükümlerine göre ödediği tazminatı zarara sebebiyet verenlerden ve zarardan sorumlu olanlardan rücüan talep ve dava etme hakkına sahip bulunduğunu; trafik kazasının, yolda su olması, herhangi bir önlem alınmaması, uyarı işareti, uyarı levhası bulunmaması nedeniyle, aracının aniden çukura düşmesi neticesinde meydana geldiğini; kazaya yolda meydana gelen su patlaması ve bundan dolayı yolda oluşan münferit çukurların sebep olduğunu, dolayısıyla trafik kazasının oluşumunda davalı belediyenin hizmet kusuru bulunduğunu; davalı Belediyeye 11.01.2012 tarihinde zararın tazmini noktasında başvuruda bulunulduğunu ancak 24.01.2012 tarih M.58.0.SİV.0.61-99/55-1093831/485 sayı numaralı dilekçe ile taleplerinin reddedildiğini ifade ederek; davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle meydana gelen trafik kazasından dolayı müvekkili şirketin ödemiş bulunduğu 3.465,00 TL’lik tazminatın idareye başvuru tarihi olan 11.01.2012 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile tahsili istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Sivas İdare Mahkemesi: 17.2.2012 gün ve E:2012/158, K:2012/193 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile davalı idareye yüklenilen sorumluluğun yerine getirilmediğinden bahisle açılan davanın aynı Kanunun 110. maddesi uyarınca bu Kanundan doğan sorumlulukların yerine getirilmemesinden kaynaklanan tazminat davası niteliğinde olduğu ve davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu düzenlendiğinden, davanın adli yargı yerinde açılması gerektiği; açıklanan nedenlerle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş; bu karara itiraz edilmesi üzerine Sivas Bölge İdare Mahkemesi; 17.5.2012 gün ve E:2012/147, K:2012/148 sayı ile, açılan davanın kamu idaresinin yasayla üzerine verilmiş görevi hiç yapmamasından ya da eksik/kusurlu yapmasından kaynaklanan ve hizmet kusuru nedeniyle doğan zararların karşılanmasından kaynaklandığı, bu haliyle hizmet kusuru nedeniyle doğduğu ileri sürülerek kamu idarelerine karşı açılan davalarda görevli yargı yerinin idari yargı yeri olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmış olduğu, davanın görev yönünden reddine ilişkin itiraz konusu kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle; davacı itirazının kabulüne, Sivas İdare Mahkemesi'nin 17.2.2012 tarih ve E:2012/158, K:2012/193 sayılı kararının bozulmasına karar vermiş; karar düzeltme istemi de aynı Mahkemenin 20.9.2012 gün ve E:2012/292, K:2012/250 sayılı kararıyla reddedilmiştir. Yeni esas numarası alan dosyaya ilişkin dava dilekçesi davalı idareye tebliğ edilmiştir.

Davalı İdare vekili, uyuşmazlığın çözüm yerinin adli yargı olduğunu öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

SİVAS İDARE MAHKEMESİ: 5.2.2013 gün ve E:2012/1224 sayı ile, 6099 sayılı Yasa ile Karayolları Trafik Kanunu'nun 110. maddesinde yapılan değişiklikle ilgili olarak gerek madde metninden anlaşılacağı ve gerekse yasanın gerekçesinde de yer verildiği üzere, karayollarında ve hemzemin geçitlerde oluşan trafik kazalarına karışan araçların kamuya mı yoksa özel şahıslara mı ait olduğuna bakılmaksızın açılan tazminat davalarında görevli yerin, adli yargı yeri olarak belirlenmiş olduğu; başka bir deyişle, 2918 sayılı Yasa hükmü uyarınca trafikte seyreden araçların sahibi ya da işleteni kim olursa olsun oluşan trafik kazalarından doğan tazminat davalarının adli yargı yerinde görülmesinin sağlandığı; nitekim 6099 sayılı Yasanın 14. maddesine ilişkin olarak Yasa gerekçelerine bakıldığında şu ibarelerin görüldüğü "Komisyon, Kanunun kamu araçlarının karayolundaki seyrini ve bu sırada oluşan haksız fiilleri özel hukuka bağlı kılmış olması karşısında (m. 106), bu tür fiillerden kaynaklanan davaların adli yargıda görülmesini, bu kabulün kaçınılmaz sonucu olarak görmektedir. Uygulamada varolan farklı ve çatışan kararların kanun seviyesinde yeknesak bir usul rejimine bağlanmasını adil yargılanma hakkının da gereği saymaktadır. Teklifin madde gerekçesindeki argümanlara ve Adalet Komisyonunun, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı raporundaki çözüme atıf yapmaktadır. Sonuç olarak, kamuya ait olan araçların sebebiyet verdiği trafik kazaları ile hemzemin geçitlerde meydana gelen tren-trafik kazaları Karayolları Trafik Kanununa bağlı kılınmış, bu uyuşmazlıklarda görevin adli yargıda olduğu yönünde düzenleme yoluna gidilmiştir. Ayrıca Karayolları Trafik Kanununun sorumluluk hukuku yönünden benimsediği "işleten" terimi ile (m.85) yine aynı Kanunda kamuya ait araçlar yönünden benimsenen "aidiyet" terimi (m. 106) arasında sorumluluk bağı yönünden bir ayrıma gidilemeyeceği hususunun Kanun düzeyinde açıklığa kavuşturulması ve kamuya aidiyetin kategorik farklılığı (mülkiyet, sınırlı ayni hak, sözleşmeye dayalı kullanım vb.) işleten kavramıyla bağdaştığı sürece ayrı bir sonuç doğurmayacağı hususları göz önünde bulundurulmuş ve mülkiyetin yanında diğer tiplerin de kapsanması amacıyla Karayolları Trafik Kanununun değiştirilmesi öngörülen 110 uncu maddesinin birinci fıkrasında geçen "işleteni" ibaresinden sonra gelmek üzere "veya sahibi" ibaresi eklenmiştir. Komisyon, bu tür kazalarda, zarar görenin kamu görevlisi olması hallerinde, farklı bir görev kuralı üretilmesinin özel hukukun sağladığı daha avantajlı duruma karşın, eşitlik ilkesine aykırı olacağı düşüncesiyle farklı bir düzenlemeye gitmemiştir. "; bütün yapılan değerlendirmeler ve yukarıda metni yazılı mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, açılan davanın kamu idaresinin yasayla üzerine verilmiş görevi hiç yapmamasından ya da eksik/kusurlu yapmasından kaynaklanan ve hizmet kusuru nedeniyle doğan zararların karşılanmasından kaynaklandığı, bu haliyle hizmet kusuru nedeniyle doğduğu ileri sürülerek kamu idarelerine karşı açılan davalarda görevli yargı yerinin idari yargı yeri olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılmış olduğu, davanın görev yönünden reddine ilişkin itiraz konusu kararda hukuki isabet görülmediği gerekçesiyle; davalı idarenin görevsizlik itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemeye Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyasının onaylı örneği ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; 2918 sayılı Karayolları Trafik kanununun 2. maddesinde " Bu Kanun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsar." hükmü ile kanunun uygulanmasında trafik düzeni ile kişi ve kurumların bu kanuna tabi olduğu belirlenmiş; Ek 10. maddesinde ise "Karayollarının yapım, bakım ve işletmesinden sorumlu olan tüm kamu ve özel kuruluşların projelerini yapan ve uygulayan yetkili ve sorumlu kişiler, çağdaş ilim ve teknik esaslarına uymak ve uygulamak konusunda Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun önerilerini kuruluş kanunlarına uygun olacak şekilde değerlendirmek zorundadırlar." hükmüne yer verilerek, karayollarının bakım ve onarım faaliyetlerinde uyulacak kurallara atıf yapılmış olduğu; 5393 sayılı Belediye Kanununun 15/p maddesi " Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarım belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek." hükmü ile karayollarında belediyelerin yetki ve sorumluluklarının tespit edildiği; diğer taraftan, 2918 sayılı Yasa’nın “Görevli ve Yetkili Mahkeme” başlığını taşıyan 110. maddesinde (Değişik: 11/1/2011-6099/14 md.), “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır. / Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir” denilmiş, Yasa’nın Geçici 21. maddesinde ise (Ek: 11/1/2011-6099/15 md.), “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” hükmü ile de dava konusu idarenin sorumlu olduğu köy yolunun bakım ve onarım ve işaretleme kurallarını ihmal ettiği nedeni ile kusurlu olduğu tezine dayanan davanın görüm ve çözümünün adli yargı yerinde yapılması gerektiğinin anlaşıldığı; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı idare ile davacı gerçek kişiler arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’ndan da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Anayasanın 125. Maddesinin son fıkrasında "İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür." kuralına yer verildiği; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. Maddesinin 1. Fıkrasının (b) bendinde İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davalarının "idari dava türleri" arasında sayıldığı; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 14. Maddesinde, "Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; / a) imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik... hizmetlerini yapar veya yaptırır" kuralının yer aldığı; öte yandan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Belediye Trafik Birimleri Görev ve Yetkileri başlıklı 10. Maddesinin (b) bendinde ise, görev ve yetkiler, "1. Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, / Gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmak, / Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve denetlemek, / Karayolunda trafik için tehlike teşkil eden engelleri gece veya gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek veya ortadan kaldırmak, / Yol yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vukubulduğu yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak, / Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapmak veya yapılmasını sağlamak, / Bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak." şeklinde belirlendiği; belirtilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, davanın kamu idaresinin yasayla kendisine verilmiş bulunan görevi hiç yapmamasından ve/veya eksik ya da kusurlu yapmasından kaynaklanan ve hizmet kusuru nedeniyle doğan zararların karşılanmasından kaynaklandığı, bu haliyle hizmet kusuru nedeniyle doğduğu ileri sürülerek kamu idarelerine karşı açılan davalarda görevli yargı yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun 13' üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, sigortalı aracın uğradığı hasar bedelini ödeyen sigorta şirketinin, zararın idarece giderilmesi isteminden ibaret bulunan bir rücuen tazminat davasıdır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın, gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.

Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 21. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketçe sigorta edilen 58...... plakalı aracın 10.09.2011 tarihinde Yahyabey Caddesi No:29 önünde yolda bulunan çukura düşmesi sonucu tek taraflı ve maddi hasarlı trafik kazası meydana geldiği, kaza nedeniyle meydana gelen hasarın davacı sigorta şirketince sigortalısına ödendiği ve ödenen miktarın davalı Sivas Belediyesinden tahsili için 11.01.2012 tarihinden yapılan başvurunun 24.1.2012 tarihli ve 485 sayılı yazıyla reddi üzerine; kazanın davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle meydana geldiğinden bahisle, davacı şirketin ödemiş bulunduğu 3.465,00 TL’lik tazminatın idareye başvuru tarihi olan 11.01.2012 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile tahsili istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 8.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı ve 8.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayılı aynı içerikli iki kararı ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” kararına varmıştır.

Nihayet, aynı konuda Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararıyla; yasa koyucunun “haklı neden” ve “kamu yararı” gerekçesiyle idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargı organına bırakabileceği, davanın somutunda da 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile bu görevin adli yargıya bırakılmasında Anayasa’ya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, maddenin iptal isteminin oy birliğiyle reddine karar vermiştir. Anayasa’nın 158. inci maddesinin son fıkrasında “Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararı, yasa koyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, 2918 Sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin bu nedenle Anayasa’ya aykırı olmadığına dair olup, esası itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasanın 158 inci maddesi uyarınca başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.

Bu durumda, 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin işaret edilen kararları gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Sivas İdare Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Sivas İdare Mahkemesi’nin 5.2.2013 gün ve E:2012/1224 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davalı Belediyenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu meydana gelen kazada, davacının uğradığı maddi zararın tazmini istemi ile İdari Yargıda dava açılmış,

Yargılamada davalı İdarenin görev itirazının reddi sonucu Adli Yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması üzerine dosya Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmiştir.

Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda "2918 Sayılı Yasa'nın 110.maddesi hükümleri gözetildiğinde davanın Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" düşüncesi ile Adli Yargının görevli olduğuna, karar verilerek İdare Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Davada, davalı Belediyenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu zarara neden olan kazanın meydana geldiği iddia edilmektedir.

2918 Sayılı KTK'nın 1O.md. "Belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları, trafik düzen ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almakla görevli" olduğuna işaret edilmiş,

TC Anayasası'nın 125/son md. "idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu" kurala bağlanmış,

2577 Sayılı İYUK 2/1 -b md. "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava çeşitleri arasında" sayılmıştır.

Bu durumda belediye sınırlan içindeki yolun yapım, bakım ve onarımının yapılmadığı nedeniyle doğan zararın tazmininin amaçlanmış olması karşısında, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürüttüğü esnada kişilere verdiği zararın ödetilmesine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde esas alınan idare hukuku kurallarına ve 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Sayın çoğunluk, karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmalden doğan zararda Adli Yargıyı görevli kabul eden görüşünde hukuki dayanak olarak 2918 Sayılı KTK 110/1 md. hükümlerini esas almıştır.

11.01.2011 gün 6099 Sayılı Yasa'nın 14. maddesi ile 2918 Sayılı KTK 110. maddesine eklenen 1.fıkra ile "işleteni veya sahibi devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil bu kanundan doğan sorumluluk davaları Adli Yargıda görülür..." hükmü getirilmiştir.

Sayın çoğunluk görüşünün aksine eldeki uyuşmazlık anılan yasa hükmü kapsamında kalmamaktadır.

Çünkü, 2918 Sayılı KTK 85.maddesinde açıkça belirtildiği gibi yasa motorlu araçlann işletilmesinden doğan zararlar nedeniyle işletenin hukuki sorumluluğunu düzenlemektedir.

Yasa hükmünde geçen bu kanundan ve Adli Yargıda görülmesi gereken sorumluluk davalan, 2918 Sayılı Yasa'nın 85.maddesinde düzenlenen motorlu araçların işletilmesi nedeniyle verilen zararlardan dolayı araç işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin davalardır.

Yasa değişikliğinden önce kamu araçlarının işletilmesi nedeniyle verilen zararlardan dolayı kamu idaresinin sorumluluğunun hangi yargı kolunda görüm ve çözümü konusunda yasada bir düzenleme bulunmadığından İdari ve Adli Yargı organları arasında çıkan görev uyuşmazlıklarını sonlandırmak üzere sözü geçen yasa hükmü getirilmek suretiyle kamu araçlarının verdiği zararlar nedeniyle işletenin sorumluluğunda 2918 Sayılı Yasa'nın amacına uygun olarak Adli Yargıda görüm ve çözüm esası benimsenmiştir.

Açıklanan gerekçelerle uyuşmazlıkta idari yargı görevli olup, benzer ihtilaflarda da idari yargının görevli olduğu Yargıtay 4, 11, 17 Hukuk Dairelerinin istikrarlı kararlarıyla İçtihad edildiği gibi Danıştay kararlarında da uyuşmazlıkta İdari Yargının görevli olduğu benimsenmiştir. (Danıştay 10. Daire E 2011/11522, K 2012/5347 sayı vs.) Somut uyuşmazlıkta davanın karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki idarenin hizmet kusuruna dayanmasına,

2918 Sayılı Yasa'nın 110/1 md. motorlu araçların işletilmesinden doğan zararlardan dolayı işletenini hukuki sorumluluğunun Adli Yargıda görüm ve çözümünü düzenleme altına almasına,

Somut uyuşmazlığın anılan yasa hükmü kapsamında bulunmamasına,

Kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde, 2577 Sayılı İYUK 2/1 -b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde İdari Yargının görevli olmasına göre,

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusunun reddi ile İdari Yargının görevli olduğuna karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

7-ESAS NO : 2013/1153

KARAR NO: 2013/1766

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi" çalışmaları sırasında, yağan yağmurla dere yatağından taşan suların davacının kiracısı olduğu tesise verdiği zararlar karşılığı tazminata hükmedilmesi istemiyle açılan davanın, hizmet kusuru esasına göre İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İstanbul Emlak Bankası Spor Kulubü Derneği

Vekili : Av. E.D.

Davalılar : 1-İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekilleri : Av. H.E., Av. S.G.

2- K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.

Vekili : Av. E.A.

3-Bakırköy Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.Ö.B.

4-İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.B.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde; müvekkili derneğin faaliyetlerini, Türkiye Emlak Bankası A.Ş. den 1.10.1992 de kiraladığı İstanbul İli, Bakırköy İlçesi Ataköy 11. Kısım, 51 pafta, 1994 ada 1 parselde bulunan tesislerde sürdürdüğünü; gayrimenkulün malikinin de T.C Ziraat Bankası A.Ş. olduğunu; kiracısı bulundukları gayrimenkulün yan tarafında bulunan Tavukçu Dere yatağında K. İnşaat Sanayi ve Tic.A.Ş. tarafından kanal çalışması yapıldığını; anılan Şirketin 18 ve 19.07.2007 tarihlerindeki kanal inşaatı çalışmalarında, gayrimenkulün kanal boyunca devam eden duvarın yaklaşık 30 metrelik kısmının yıkıldığını; daha dikkatli olmaları hususunda ikazda bulunulduğunu; İSKİ Genel Müdürlüğü kontrolünde bulunan dere yatağı ve kanal çalışmalarının K. İnşaat San. ve Tic.A.Ş. tarafından yürütüldüğünü; dere yatağının Ataköy 11 .Kısımda bulunan Öğretmenevi ve İlköğretim Okulunun yanında bulunan köprünün ön tarafına ve suyun akışını engelleyecek şekilde inşaat molozları doldurulduğunu ve dere yatağının kapatıldığını; kanal inşaatının molozları bu şekilde yığılı olarak dere yatağının içinde ve su akışını engelleyecek şekilde köprü önüne bırakıldığı tarihlerde, K. İnşaat A.Ş.nin, bu bölümdeki çalışmalarına uzun süre ara verdiğini, çalışmaların bu halde yarım bırakıldığını, uzun süre tamamlanmadığını; 13,14 Ekim 2007 tarihlerinde yağan yağmur sonucu dere yatağının ve kanalın molozlarla kapatılmış olması nedeniyle, yağmur sularının kanaldan taştığını, etrafta bulunan binaları sel bastığını, bazı yerlerde 3 metre yüksekliğinde su baskınları olduğunu; Bakırköy Belediyesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve diğer birimlerin müdahale etmesinin istendiğini ancak yardım gelmediğini; su baskını sonucu çevrede bulunan bir çok bina ve tesiste maddi hasar meydana geldiğini; su baskını sonucu müvekkili spor kulübünde meydana gelen hasarların tespit edilmesi için Bakırköy 1.Sulh Hukuk Mahkemesine müracaat edilerek 2007/613 D.İş sayılı dosya ile mahallinde üç kişilik bilirkişi heyeti ve mahkeme hakimi tarafından keşif yapıldığını; düzenlenen 06.02.2008 tarihli bilirkişi raporuna göre, Tavukçu Deresi yatağının inşaat molozları ile doldurularak kapatılmış olduğu ve 14.10.2007 tarihinde yağan yağmur nedeniyle su baskını olduğu ve su baskını sonucu müvekkili spor kulübünün maddi hasara uğradığı ve bu maddi hasarın; elektrik malzeme işçilik ve onarım giderlerinin:54.448,45 YTL, genel zararın:42.028,92 YTL, havuzaltı sistemi bakım ve onarım giderlerinin: 11.634,80 YTL, kapalı spor salonu ısıtma-klima santralı onarımının :3.204,00 YTL, soğutma grubu kompresör bakım ve onarımının:20.532,00 YTL, havuzaltı, arşiv ve soyunma odaları sıva ve boyanın: 10.814,70 YTL, çöp ve hurdaya atılan malzeme bedellerinin:63.852,00 YTL olmak üzere toplam 206.334,17 YTL olduğunun tespit edildiğini; İstanbul Valiliği Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü bünyesinde çalışan mühendislerden oluşturulan üç kişilik bilirkişi heyetinin, 16.10.2007 tarihinde mahalde yaptıkları inceleme sonucunda düzenledikleri 18.10.2007 tarihli bilirkişi raporunda, İstanbul Emlak Bankası Spor Kulübü Demeğine ait sosyal tesisler ve spor alanları, makine dairesi, lokal mutfak, çamaşırhane, bulaşıkhane, kuaför, jimnastik salonu, bar, kafeterya, sauna, jeneratör, hidrofor, klima santrali, kulüp soyunma odaları, arşiv, malzeme deposu vb kısımların tamamen lağım, balçık ve su altında kaldığı ve kullanılamaz halde olduğunun tespit edildiğini; her iki bilirkişi raporunda da Tavukçu Deresinin ıslah çalışmaları sırasında Öğretmenevi bitişiğindeki köprü menfezinin kapatılması vs. nedenlerle sel baskını olduğunun açıkça tespit edildiğini; bu sel baskınının meydana gelmesinde davalıların kusur ve ihmalinin bulunduğunu; inşaat molozlarının dere yatağının içerisinde biriktirilmesi, köprü önüne yığılarak suyun akışının engellenmesi, dere ıslah çalışmalarının bu haliyle yarıda bırakılarak çalışmalara uzun süre ara verilmesi, sonbahar aylarında havaların yağışlı olmasına rağmen çalışmaların belirtilen şekilde gerekli dikkat ve özen gösterilmeden yapılmış olması gibi hususların, davalıların kusur ve ihmallerini gösterdiğini ifade ederek;, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik, müvekkilinin uğradığı ve şimdilik tespit edilen hasar bedeli olan 206.334,17 YTL.nin davalılardan alınarak davacı müvekkil spor kulübü derneğine ödenmesine karar verilmesi istemiyle, İSKİ Genel Müdürlüğü ve K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.ne karşı adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğünün talebi üzerine, dava İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına ve Bakırköy Belediye Başkanlığına ihbar edilmiştir.

Davalı İdarelerden, İSKİ Genel Müdürlüğü ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekillerince, süresi içerisinde, idarenin hizmet kusuru esasına dayanan davada idari yargının görevli olduğu öne sürülerek, görev itirazında bulunulmuştur.

BAKIRKÖY 8.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:21.1.2013 gün ve E:2008/104 sayı ile, İSKİ Genel Müdürlüğünün, 2560 Sayılı Kanun ile kurulmuş Ticaret Kanunu'nda öngörülen biçimde özel hukuk hükümlerine göre idare edilen bir kamu kuruluşu olması yanında, ticari şekilde veya iktisadi esaslara göre işletildiği; yaptığı işler itibari ile de ticarethane sayılıp tacir sıfatını taşımakta olduğundan davacı ile davalı İSKİ arasındaki haksız fiilden kaynaklanan iş bu davaya bakmanın adli yargının görev alanı içine girmesi nedeni ile davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine (Y.Y.HGK 03.10.2007 tarih -2007/4-597) karar vermiştir.

Davalılardan, İSKİ Genel Müdürlüğü vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 20.11.1981 tarih ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile, İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere, İstanbul Büyük Şehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olarak, İstanbul Su ve Kanalizasyon idaresi Genel Müdürlüğü kurulmuş olup; anılan Kanun'un 2'nci maddesinin (b) bendinde, "Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek," bu Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri arasında sayılmış olduğu; tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu olan anılan idarenin görev ve yetkisine verilen söz konusu hizmetlerden her birinin, genelin yararı için yürütülen birer kamu hizmeti olduğu, bu hizmetlerin hukuka uygun olarak yürütülmemesinin de, bu İdarenin Kamu Hukuku kurallarına göre sorumluluğunu gerektiren hizmet kusuru niteliğinde olduğu; Anayasanın 125'inci maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davalarının, idari dava türleri arasında sayıldığı; bu anayasal ve yasal durumlara göre, kamu idarelerinin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koydukları plan ve projeye uygun olarak yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi, bakım ve onarımı sırasında kişilere verilen zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu, hizmetin, kamu idaresi tarafından bizzat veya yüklenici eliyle yürütülmesinin de, bu hukuki duruma etkili olmadığı, dava dosyasında; davacının zararının, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün kanunla kendisine görev olarak verilen hizmetleri gereği gibi yürütmemiş olmasından kaynaklandığı, bu nedenle, anılan İdarenin doğan zarardan sorumluluğu bulunduğunun ileri sürüldüğü, dolayısıyla; davadaki uyuşmazlığın çözümü, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasına göre davalı idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığının saptanmasını gerektirdiği, bu saptamalar ise, idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden; 2577 sayılı Kanun'un 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan davanın görüm ve çözümünün, İdari Yargı'nın görevine girdiği gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi Mahkemesine uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün kurulduğu ve İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olduğu; görev ve yetkilerinin düzenlendiği 2. maddesinin (b) bendinde: “Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek olduğu” hükmünün yer aldığı; Anayasa'nın 125/son madde ve fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü bulunduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun'un 2/1-b maddesi gereğince idari eylem ve işlemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılan tam yargı davalarının, idari dava türleri arasında sayılmış bulunduğu; dava konusu uyuşmazlığın, tüzel kişiliğe haiz bir kamu kuruluşu olan davalı idarenin ilgili mevzuat hükümleri gereğince kendisine tevdi edilen kamu hizmetini gereği gibi yerine getirmediği ileri sürülerek, dere ıslah projesinin yetersizliği ile denetim ve kontrol eksikliği nedeniyle meydana gelen söz konusu zararın tazmin edilmesi talebinden kaynaklandığından, kamu hizmetinin yürütülmesi sırasında meydana gelen zararlardan dolayı, idarenin hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasları çerçevesinde sorumlu olup olmadığının yargısal denetiminin, 2577 sayılı Kanun'un 2/1-b maddesinde yer alan idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan zarar görenler tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinin düşünüldüğü, açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcılığının 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi gereğince yapmış olduğu başvurunun kabulü ile Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/104 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME:Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcılığı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde anılan İdare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi" çalışmaları sırasında yağan yağmurla dere yatağından taşan suların davacının kiracısı olduğu tesise verdiği zararlar karşılığı tazminata hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.

20.11.1981 gün ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulduğu, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin, İstanbul Büyük Şehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olduğu, İSKİ personelinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi bulunduğu belirtilmiş; 2. maddesinin (b) bendinde “b) Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek”, (d) bendinde “ Su ve kanalizasyon hizmetleri konusunda hizmet alanı içindeki belediyelere verilen görevleri yürütmek ve bu konulardaki yetkileri kullanmak”, İSKİ'nin görev ve yetkileri arasında sayılmış; 4. maddesinde, İstanbul Büyük Şehir Belediye Meclisinin, İSKİ Genel Kurulu olarak görevli ve yetkili olduğu belirtilmiştir.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Davacı vekili tarafından, İstanbul’da 13-14/10/2007 tarihlerinde gerçekleşen sağanak yağışla birlikte, İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi" çalışmaları sırasında, Ataköy 11 'inci Kısım yakınındaki köprü menfezinin kapatılması; rögarların bakımsız ve tıkalı olması sonucunda, dere yatağından taşan suların davacı Derneğe ait tesislerde zarara neden olduğu, olayda davalı İdarenin denetleme ve kontrole ilişkin sorumluluğunu yerine getirmediği ileri sürülerek uğranılan zarar karşılığında 206.334,17 TL.nin davalılardan alınarak kendilerine ödenmesi istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının, Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.1.2013 gün ve E:2008/104 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

13.10.2007 tarihinde meydana gelen aşırı yağış nedeniyle Tavukçu Deresinin taşması sonucu evini su bastığı, ev, eşya ve aracının zarar gördüğü, davalı kurumun üzerine düşen görevi tam ve eksiksiz yerine getirmediği iddiasıyla zararın tazmini istemiyle davacı tarafından davalı kurum aleyhinde Adli Yargı da dava açılmıştır.

Davalı İdari vekili süresinde, Uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında kaldığını bildirerek Yargı Yolu itirazında bulunmuştur.

Mahkemece Yargı Yolu itirazın reddine karar verilmesi üzerine davalı vekilince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması talebi ile dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiş,

Danıştay Başsavcılığınca, uyuşmazlığın davalı idarenin hizmet kusurundan kaynaklandığı, İdari Yargının görev alanına girdiği düşüncesiyle olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar verilerek dosya Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmiştir.

Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda Uyuşmazlığın davalı İdarenin hizmet kusurundan doğduğu İdari Yargının görev alanında kaldığı gerekçesiyle İdari Yargının görevli olduğuna davalı idarenin görev itirazının reddine ilişkin kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun Uyuşmazlıkta İdari Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6762 sayılı TTK 18.maddesinde “Ticaret Şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten demekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi amme hükmi şahısları tarafından teşekkül ve müesseslerin dahi tacir sayılacakları” belirtilmiş, aynı yasanın 12/11 maddesinde su, gaz, elektrik dağıtım,telefon, radyo ile haberleşme ve yayın yapma gibi işlerle uğraşan müesseselerin ticarethane sayılacakları hükme bağlanmıştır.

Davalı kurum hakkında uygulanması gereken İSKİ’nin kuruluşu hakkındaki 2560 sayılı yasada, bu kurumun genel kurul, yönetim kurulu ve genel müdürlük ile yönetileceği, denetçileri vasıtasıyla denetim yapılacağı, yıllık faaliyet ve yatırımlarının bilançolarda belirlenip genel kurulun onayına sunulacağı ve bütçesinin kamu iktisadi teşebbüslerinde uygulanan bütçe formülüne göre düzenleneceğinin açıklanması karşısında bu kuruluşun özel hukuk hükümlerince İdare edilen bir kamu kuruluşu olduğunun kabulü gerekir.

Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da 29.11.1995 gün 1995/11-647 esas 1995/1043 sayılı vs. kararlarında 2560 sayılı kanuna tabi olan İSKİ’nin gördüğü hizmetin kamu hizmeti olmakla birlikte faaliyetini özel hukuk kuralları altında yapması itibariyle TTK 18/1 maddesi anlamında tacir sayılacağı ve tacir olan davalı ile davacı arasındaki haksız fiilden kaynaklanan davaya bakmaya görevinin Adli Yargının görev alanına girdiğini benimsemiştir.

Ayrıca İSKİ’nin abonelerinden kullanma suyu ve atık sularından talep ettiği bedel konusunda çıkan uyuşmazlıklarda Adli Yargının görevli olduğu benimsenmişken aynı kurumun şahıslara karşı haksız eyleminden dolayı İdari Yargının görevli olduğunu kabul etmek 2560 sayılı yasanın uygulanmasında çelişki oluşturacaktır.

Bu durumda tacir olan davalı İSKİ ile davacı arasında haksız fiilden kaynaklanan davaya bakma görevi Adli Yargıya ait olup açıklanan nedenlerle uyuşmazlıktan İdari Yargıya görevli kabul eden sayın çoğunluk görüşüne katılamıyorum.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

8-ESAS NO : 2013/1172

KARAR NO: 2013/1767

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazmini istemiyle açılan davada, davanın haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE, çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar: 1- A.B., 2- S.Y., 3- H.E., 4- O.Y., 5- Y.T., 6- A.T., 7- A.E.T.

Vekili : Av. E.A.

Davalılar : 1.Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı

Vekili : Av. İ.E.K.

2. Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin dava konusu 147 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedarı olduklarını, dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığını, yol ve park alanı olarak kullanıldığını, bu nedenle davacıların zarara uğradıklarını belirterek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 1000.00 TL’nin ilk dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacılara verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekili ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdikleri cevap dilekçelerinde özetle; görev itirazında bulunmuşlardır.

Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi; 26.04.2013 gün ve 2013/66 Esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılar Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekili ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeler üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU, Mehmet AKBULUT ’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekili ile Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılar Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın ve Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıların taşınmazına, park ve yol alanı olarak fiilen el atılması nedeni ile davacıların uğradığı zararın fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1000.00’sinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacılara verilmesi istemi ile açılmıştır.

Mahkememizce yapılan inceleme neticesinde, dava konusu parselin başka hissedarları tarafından Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2012/292 Esas sayılı dosyasında kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat davası açıldığı tespit edilmesi üzerine mahkemesinden söz konusu dava dosyası istenmiş; yapılan tetkikte, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin bu dosyada da görev itirazında bulunduğu, görev itirazının mahkemece reddi üzerine davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin talebi ile dosyanın Danıştay Başsavcılığı’na uyuşmazlık çıkartılması talebi ile gönderildiği; Danıştay Başsavcılığı’nın 27.03.2013 gün ve 2013/367 numaralı kararı ile davaya konu işlemin bir idari işlem niteliğinde olmadığını gerekçesi ile uyuşmazlık çıkartılması talebinin reddine karar verdiği; Danıştay Başsavcılığı’nın kararı üzerine, Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin dava konusu alanda keşif icra ettiği ve mahkemeye sunulan 15.07.2013 günlü Fen Bilirkişisi B.Ç.’a ait raporda dava konusu parselle fiilen el atıldığı, halihazırda park ve yol olarak kullanıldığının belirlendiği anlaşılmakla, davaya konu 147 parsele fiilen yol ve park alanı olarak kullanılmak sureti ile fiilen el atıldığı tespit edilmiştir.

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazlardan bir tanesine fiilen el atılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde, “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanunu’na uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

İdarenin dava konusu 147 parsel numaralı taşınmaza kamulaştırmasız el atması karşısında, bu taşınmaz bakımından el atmadan doğan zararın tazminine yönelik olan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

9-ESAS NO : 2013/1178

KARAR NO: 2013/1768

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : M.T.

Davalı : Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. H.K.

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalında doktor unvanlı olarak araştırma görevlisi kadrosunda görev yaptığını; 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 35. maddesi uyarınca 16.08.2002 tarihinde Araştırma Görevlisi olarak davalı Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) adına lisansüstü eğitim (önce yüksek lisans sonra doktora) yapmak amacıyla Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde göreve başladığını; burada görevlendirilmesinden önce yüksek lisans ve doktora eğitim ve öğrenimini 35.madde kapsamında yapabilmesi için mecburi hizmet ve tazminat yükümlülüğü getiren taahhüt ve kefalet senedi adı altında bir sözleşme imzalamak zorunda kaldığını; 2010 yılı Aralık ayında lisansüstü eğitimimi (yüksek lisans ve doktora eğitimimi) tamamlayarak, Ankara Üniversitesi’nden ilişiğini kestiğini ve kadrosunun bulunduğu YYÜ’ne döndüğünü; 07/03/2011 tarihinde YYÜ Tıp Fakültesi’nde, Araş.Gör.Dr. unvanıyla görevine başladığını; 20/03/2012 tarihinde Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü’ne başvurarak, mecburi hizmet yükümlüğünün kaldırılması, yüksek lisans ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzalamış olduğu taahhüt ve kefalet senedinin iptal edilerek tarafına bildirilmesini talep ettiğini; davalı Rektörlük tarafından verilen 28/03/2012 tarih ve B30.2.YYÜ .0.70.71.00/251-1771 sayılı cevapla talebinin reddedildiğini ifade ederek; anılan ret işleminin iptaline; mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılmasına, yüksek lisans ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzaladığı taahhüt ve kefalet senetlerinin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

VAN 2. İDARE MAHKEMESİ; 28.12.2012 gün ve E:2012/645 sayı ile, , 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesinin 2'nci ve 3'üncü fıkralarında düzenlenen bir üniversitede görev yapan öğretim elemanın kadrosunun başka bir üniversiteye nakledilmesindeki amacın, ilgililerin akademik gelişimini sağlamak olduğu, kurumların bu gelişimin maliyetlerini üstlenirken öğretim elemanlarının gelişim sürecinde elde ettikleri bilgi ve tecrübelerinin, hizmet götürdükleri üniversiteye veya üniversite öğrencilerine yansıtılmasını gözetmek ve sağlamak durumunda oldukları dikkate alındığında, idarelerce bu hizmet yansımasını ve kamu yararını gerçekleştirmek için başka bir kuramda görevlendirdiği veya kadrosuyla naklettiği öğretim elemanlarının geri dönüşünü sağlamak üzere önlemler alabileceği, bunun için ilgili yönetmelikte kişilere mecburi hizmet yükümlülüğü veya taahhütname ve kefalet senedi imzalatmak şeklinde yaptırımlar öngören düzenlemeler yapılabileceğinin yargı kararlarıyla kabul edildiği; nitekim 2547 sayılı Yasanın 35'inci maddesinde belirtilen kamusal yararın elde edilmesine yönelik olmaları nedeniyle bu hükme dayanılarak çıkartılan Yönetmelikte hukuka aykırılık bulunmadığı, ayrıca, taahhütname ve kefalet senedinin ilgili idarelerce kamu gücüne dayalı, tek taraflı irade ile düzenlendiği ve ilgililerine hizmet gereğinin bir koşulu olarak imzalattırıldığı hususlarının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 15.11.2002 günlü, E:2002/557, K:2002/809 sayılı kararı ile hükme bağlandığı; bu durumda, 2547 sayılı Yasanın 35'inci maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan mali yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiğini ileri sürerek yaptığı görev itirazının yerinde görülmediği gerekçesiyle; davalı idarenin görev itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemekle Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; konunun çözümü için uyuşmazlığın temelini oluşturan işlemin incelenmesinin gerektiği; dava konusu uyuşmazlığın, taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun öğretim elemanı yetiştirmeye ilişkin 35. maddesinde, “Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler. / (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmünün yer aldığı; olayda, davacının Ankara Üniversitesinde görevlendirilmeden önce Van 1. Noterliğinin 13/08/2002 tarihli 14112 yevmiye nolu yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, mecburi hizmet süresi dolmadan hizmetinde bulunduğu Yüksek Öğretim Kurumu ve mecburi hizmetinin devredildiği kurum tarafından görevden çekilmiş sayıldığında mecburi hizmetine tekabül eden ödemelerin tamamının ve % 50 fazlası ile ayrıca bu ödemelere ilişkin sarf tarihinden itibaren hesaplanacak yasal vs. vergi ve kanuni ödemelerle birlikte Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi emrine nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği; söz konusu yüklenme ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu; dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden, diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısının da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

Dava, davalı Üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 35'inci maddesi uyarınca Ankara Üniversitesi'nde yapmış olduğu yüksek lisans ve doktora öğreniminden kaynaklı mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve kefalet senedinin iptal edilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 28.03.2012 tarih ve 1771 sayılı Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü işleminin anılan ret işleminin iptaline; mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılmasına, yüksek lisans ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzaladığı taahhüt ve kefalet senedinin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Ankara Üniversitesi’nde lisansüstü ve doktora eğitimi yapmak üzere görevlendirildiği, Ankara Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği; Yüzüncü Yıl Üniversitesine dönüp görevine başladıktan sonra, taahhüt ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işleminin iptali; mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve doktora eğitimi öncesinde/döneminde imzaladığı taahhüt ve kefalet senedinin iptaline karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Van 2. İdare Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Van 2. İdare Mahkemesi’nin 28.12.2012 gün ve E:2012/645 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

10-ESAS NO : 2013/1220

KARAR NO : 2013/1769

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Sağlık hizmetinin yürütülmesi sırasında meydana geldiği öne sürülen maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : M.Y. kendi adına asaleten ve 2- M.B.Y. ve 3- B.A.Y. adına velayeten

Vekili : Av. S.B.

Davalılar : 1- Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. D.K.

2- A.A.

Vekili : Av. L.K.

O L A Y : Davacılar vekili, davacıların murisi F.Y.’ın 04,04.2007 tarihinde bel ve kalça ağrısı ile Antalya Devlet Hastanesi Acil Servisine götürüldüğünü, acil servisi doktoru tarafından "Lumbalji teşhisi konulduğunu, reçete yazılarak taburcu edildiğini; ağrılarının artması sebebiyle 09.04.2007'de Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi acil servisine müracaat ettiğini; bu defa Doktor C.Y. tarafından reçete yazılıp tekrar taburcu edildiğini; ağrılarının bir türlü geçmemesi üzerine bu defa Antalya Devlet Hastanesi doktorlarından Dr.B.S.P.nin (BEYİN CERRAHI UZMANI) muayenehanesine gittiğini, muayene neticesinde müteveffa tarafından doktora, nefes almakta zorlandığı, koyu balgam geldiği söylemesine rağmen doktorun, kendisiyle ilgilenmeyerek hastanın bel fıtığı olduğunu, daha önce yazılan reçetedeki ilaçların doğru olduğunu, kullanmaya devam etmesini önerdiğini; ilaçları kullanmaya başlamasına rağmen, ağrıların daha da fazla artması sebebiyle bu defa eşi olan davacı asil M.Y.tarafından, 11.04.2007 tarihinde Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine, nefes almakta zorlanma, göğüs ağrısı, ağzından kan gelmesi ve sol kolunun uyuştuğu şikâyetleriyle başvurduğunu, neticesinde hastanın muayene edilerek, yatak istirahatı önerildiğini, reçete düzenlenerek taburcu edildiğini; müteveffanın 12.04.2007 de ağrılarının iyice artması sebebiyle Dr. B.P.nin muayenehanesine giderek hastaneye yatırılmasını istediğini, doktorun hastaneyi arayarak talimat verdiğini, MR çekilmesi gerektiğini söylediğini; aynı tarihte saat 18.15 sıralarında müteveffa F.Y.’ın, Antalya Devlet Hastanesi Acil Servisinden giriş yaparak, Beyin Cerrahı servisine Dr. B.S.P. adına sol HNP tanısıyla yatırıldığını, dahiliye konsültasyonu istenildiğini, bu nedenle Dr. A.K.E.(DAHİLİYE UZMANI) tarafından yapılan muayenede karında hassasiyet ve rijitide tespit edilip genel cerrahi değerlendirmesi gerektiğine ilişkin görüş bildirildiğini; Dr. H.C.E.(GENEL CERRAHİ UZMANI) tarafından muayene edilen müteveffa için "şu an itibarı ile acil cerrahi patoloji düşünülmediğini"n belirtildiğini; müteveffaya o gece nöbetçi olan beyin cerrahı tarafından hiç bir müdahalede bulunulmadığını; müteveffanın, aynı gece hastaneye 12.04.2007 tarihinde saat 18:30 sıralarında getirildiğini ancak, Dr. A.A.’ın (BEYİN CERRAHI) o gece nöbetçi beyin cerrahı olmasına rağmen, hastasının yanına hiç gelmediğini; hiç bir müdahale bulunmadığını; saat 5:00 de hastanın yanına gelen nöbetçi Beyin Cerrahı Dr. A.A.’ın, yoğun bakıma alınmasına karar verdiğini ancak, müdahalede geç kalındığı için hastanın saat 5.30 da vefat ettiğini; Antalya 4.Asliye Ceza Mahkemesinin 2008/1293 E. Sayılı dosyasında yargılama yapıldığını, sanık A.A. hakkında, taksirle adam öldürme suç işlediği sabit bulunduğundan netiC.en 1 yıl 8 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına, bu cezanın da adli para cezasına çevrilmesine karar verildiğini, kararın taraflarınca temyiz edildiğini, dosyanın halen Yargıtay incelemesinde olduğunu; bu sebeple görevini ihmal ederek müteveffanın ölümüne sebebiyet vermesinden dolayı müvekkilleri için destekten yoksun kalma, maddi ve manevi tazminat talep etme zorunluluğu doğduğunu; olayda davalı doktorun hukuki sorumluluğunun bulunduğunu; kendi servisinde yatan hastaya zamanında müdahale etmediğini, müteveffanın ölümünde kusurlu olduğunu; Antalya Devlet Hastanesinde ihmal sonucu müteveffanın vefat etmesinden sadece görevini ihmal eden doktor değil, çalıştırdığı personeli özenle seçmeyen ve gereken denetimi yapmayan hastanenin de aynı oranda kusurlu olduğunu; müvekkillerinin, müteveffanın desteğinden yoksun kalması ve uğradıkları maddi manevi tüm zararların davalıların kusur oranlarına bakılmaksızın tazmin edilmesinin gerektiğini; müteveffanın, tüm hastalığı sürecinde defalarca hastaneye gidip geldiğini, ilaçlar kullandığını, bu sebeple tıbbi masraflar yaptığını; davalıların ayrıca müvekkili davacılara cenaze ve defin masraflarını ödenme zaruretlerinin bulunduğunu; ayrıca ölüm sebebiyle müteveffanın yakınlarına manevi tazminat verilmesinin de gerektiğini ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, görevini ihmali sebebi ile müvekkillerinin murisi Fatma Yalçın'ın ölümüne neden olan davalı A.A. (doktor) ve kusursuz sorumlu davalı idareden; davacı M.Y.için şimdilik 10.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminat ile M.B.Y.için şimdilik 10.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminat ve B.A.Y.için şimdilik 10.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminat ile tüm müvekkiller açısından 1.000,00 TL Tıbbı Giderler ile 1.000,00 TL Cenaze ve defin giderleri olmak üzere toplam 332.000,00 TL’nin davalılardan alınarak davacılara verilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekili, birinci savunma dilekçesinde davada idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 12.4.2013 gün ve E:2012/191 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemini içeren başvurusu üzerine, dava dosyasının onaylı örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 2. maddesinde, idare mahkemelerinde açılacak idari davaların sayıldığı, aynı maddenin l'inci fıkrasının (b) bendinde de, idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davalarının, görüm ve çözümü idari yargının görev alanı içerisine giren idari dava türü olarak belirtilmiş bulunduğu; kamu hizmetini yürütmekle yükümlü kılınan bir kamu kurumunun, kamu hizmetini yürütürken kişilere verdiği zararın tazminine ilişkin davada, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuk kurallarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediği, kamu yararına uygun şekilde işletilip işletilmediği, sonuçta, hizmet kusuru ve idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tayin ve tespitinin idari yargı yerlerine ait olduğu; dava konusu uyuşmazlığın, davalı idarenin yürütmekle görevli olduğu kamu hizmetinin gereği gibi yapılmamasından dolayı uğranıldığı iddia olunan zararın tazmini istemine ilişkin bulunduğu; dolayısıyla, 2577 sayılı Kanunun 2/1-b maddesi uyarınca uyuşmazlığın görüm ve çözümü, idari işlem ve eylemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılacak tam yargı davalarına bakmakla görevli olan idari yargı yerlerine ait bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın, tazminatın davalı idareden tahsiline ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; kamu tüzel kişiliğini haiz olan Sağlık Bakanlığının, sağlık hizmeti vermek amacıyla kurduğu hastanede yürütülen kamu hizmetinin işleyişindeki yetersizlik nedeniyle hizmet kusuru ortaya çıktığı ve bundan dolayı uğranılan zararların kusurlu hizmeti işleten davalı idarece tazmini gerektiği öne sürülerek açılan davanın, Anayasanın 125. maddesine göre ve 2577 sayılı Yasa’nın 2/1-b maddesinde belirtilen tam yargı davası kapsamında idari yargı yerinde çözümlenmesi ve bu nedenle Danıştay Başsavcılığının başvurusunun kabulü ile Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin görev itirazının reddine ilişkin kararının kaldırılması gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, Davalılardan Sağlık Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine, Danıştay Başsavcısı’nca 10. maddede öngörülen biçimde anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşıldığından ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Antalya Devlet Hastanesine rahatsızlığı sebebiyle yatırılan ve doktoru A.A.nın yeterince ilgilenmeyip görevini ihmali, dolayısıyla davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle davacıların murisi Fatma Yalçın'ın hayatını kaybetmesi sonucu uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b. maddesinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. maddesinde, her türlü idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün kısmen veya tamamen yitirilmesine yahut kişinin ölümüne bağlı maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin davalara asliye hukuk mahkemelerinin bakacağı hükmüne, geçici 1. maddesinde ise, bu Kanunun yargı yolu ve göreve ilişkin hükümlerinin, Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki tarihte açılmış olan davalarda uygulanmayacağı hükmüne yer verilmiş, bu Kanunun 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının birinci cümlesinin iptali amacıyla açılan davada, Anayasa Mahkemesi, 16.2.2012 tarih ve E:2011/35, K:2012/23 sayılı kararıyla; dava konusu kuralla, sadece kişinin vücut bütünlüğüne verilen maddi zararlar ile buna bağlı manevi zararların ve ölüm nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararların tazmini konusunun kapsama alındığı ve bu tazminat davalarına bakma görevinin asliye hukuk mahkemelerine verildiği; buna göre, aynı idari eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerden kaynaklanan zararların kapsama alınmadığı; sorumluluk sebebi aynı olsa da bu zararların tazmini davalarının idari yargıda görülmeye devam edeceği; bu durumda, idarenin aynı yapı içinde aldığı kararın bir bölümünün idari yargıda bir bölümünün adli yargıda görülmesinin yargılamanın bütünlüğünü bozacağı; ayrıca iki ayrı yargı kolunda görülen davalarda, idarenin sorumluluğu, bu sorumluluğun kapsamı, idarenin tazmin yükümlülüğü konularında farklı sonuçlara ulaşabileceği; esasen idare hukukunda var olan hizmet kusuru ve kusursuz sorumluluk kavramlarının, kişilerin gördüğü zararların tazmininde kullanılan ve kişilerin idare karşısında korunma kapsamını genişleten kavramlar olduğu; idare hukukunda, idarenin hiçbir kusuru olmasa da sosyal risk, terör eylemleri, fedakarlığın denkleştirilmesi gibi kusursuz sorumluluğa ilişkin kavramlara dayanılarak kişilerin uğradığı zararların tazmin edilmesinin mümkün olduğu; özel hukuk alanındaki kusursuz sorumluluk hallerinin ise belirli konular için düzenlendiği ve sınırlı olduğu; idarenin idare hukuku esaslarına dayanarak tesis ettiği tartışmasız bulunan eylem ve işlemler ile idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerden kaynaklanan zararlara ilişkin davaların idari yargı yerlerinde görülmesi gerektiği; bu nedenle, yukarıda belirtildiği gibi, aynı idari eylem, işlem veya sorumluluk sebebinden kaynaklanan zararların tazminine ilişkin davaların farklı yargı yerlerinde görülmesinde kamu yararı ve haklı neden olduğunun söylenemeyeceği gerekçesiyle iptaline karar vermiştir.

Davacılar vekilince, müvekkillerinin zararının, kamu idaresi olan Sağlık Bakanlığına bağlı hastanede görev yapan sağlık çalışanlarının, sağlık hizmetini gereği gibi yürütmediğinden kaynaklandığını; dolayısıyla, idarelerin doğan zarardan hizmet kusuru ilkesi uyarınca sorumluluğunun bulunduğu ileri sürülmüştür.

Bu duruma göre, devlet hastanesinin kamu hizmetini yürüttüğü sırada kişiye verdiği zararın tazmini istemiyle açılan bu davada, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya başka nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının saptanması gerekmektedir. Bu hususların saptanması ise idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden, 2577 sayılı Yasa’nın 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan tam yargı davasının görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevlidir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nca yapılan başvurunun kabulü ile davalılardan Sağlık Bakanlığı’nca yapılan görev itirazının Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalılardan Sağlık Bakanlığı’nca yapılan GÖREV İTİRAZININ, Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesince REDDİNE İLİŞKİN 12.4.2013 gün ve E:2012/191 sayılı KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

11-ESAS NO : 2013/1282

KARAR NO : 2013/1770

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi" çalışmaları sırasında, yağan yağmurla dere yatağından taşan suların davacıya ait depoda bulunan eşyalara verdiği zararlar karşılığı maddi ve manevi tazminata hükmedilmesi istemiyle açılan davanın, hizmet kusuru esasına göre İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.S.

Vekili : Av. A.K.Ç.

Davalılar : 1-İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. H.E.

2- K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.

Vekili : Av. E.A.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde; Bahçelievler ilçesinden gelip Ataköy 11. Kısım Site sınırından geçerek, Bakırköy İlçesi sahiline dökülen ve genelde yağmur suları ile birlikte pis ve atık suları (kanalizasyon suları) taşıyan Tavukçu Deresi'nin, ıslah çalışmaları ve ana kolektör hattı inşaatı işinin, İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.'ye ihale edildiğini, İSKİ Genel Müdürlüğü’nün Tavukçu Deresi ıslah projesi çerçevesinde ve denetim ve kontrolü altında davalı müteahhit firma tarafından yürütülen, yağmur suları ile birlikte pis ve atık suları taşıyan Tavukçu Deresi'nin ıslah çalışmaları sırasında, Bakırköy Öğretmenevi bitişiğindeki köprü menfezinin kapatılması ve bu dereye bağlanan kanalizasyon rögarlarının bakımsız ve tıkalı olması sonucu 13.10.2007-14.10.2007 tarihlerinde İstanbul'da meydana gelen yağmur yağışıyla birlikte yağmur ve kanalizasyon sularının dere yatağından taştığı, Ataköy 11. Kısım Sitesi'ne ait 60 dönümlük alanın ve bu alanda bulunan 13 adet binanın bodrum katları ve zemin altında bulunan merkezi ısıtma sisteminin tamamının tavana kadar taşan sel ve kanalizasyon suları ile dolduğunu; çalışmalar sırasında müteahhit firma tarafından dere yatağına bırakılan hafriyat ve molozların hem dere yatağının akışını hem de yol geçiş menfezlerini kapattığını, bunun sonucu meydana gelen sel neticesinde tüm sitenin ağır bir mağduriyet içerisine düşürüldüğünü; bu hususların Bakırköy 6. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2007/78 D.İş sayılı dosyası üzerinden yapılan keşifle bilirkişiler marifetiyle, ayrıca İstanbul Valiliği Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü mühendislerince hazırlanan hasar tespitine ilişkin 18.10.2007 tarihli raporla tespit edildiğini; Ataköy 11. Kısım Orkide Apt. A Kapısı Daire 4 adresinde ikamet eden müvekkili E.S.’in bu adresteki taşınmaza ait depoda muhafaza ettiği eşyaların, 13-14 Ekim 2007 tarihinde davalı Şirketin ihmal ve kusuru, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü'nün ise dere ıslah projelerinin yetersizliği ile birlikte denetim ve kontrol eksikliği nedeniyle meydana gelen sel neticesinde kullanılamaz hale geldiğini; sel suyuna kanal sularının da karışmasıyla birlikte meydana gelen maddi zararın yanında, olayın insan sağlığını tehdit edici boyutlara ulaştığını; bu haksız fiil neticesinde depoda bulunan müvekkiline ait eşyaların sel suyuna maruz kalarak kullanılamaz hale geldiğini, ayrıca deponun boya, badanasının zarar gördüğünü, depoya ait demir kapının menteşelerinin çürüyüp koptuğunu, davalıların üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmemeleri sonucu meydana gelen sel neticesinde müvekkilinin maddi yönden olduğu kadar manevi yönden de yıprandığını, bu nedenle manevi tazminat taleplerinin de bulunduğunu; Tavukçu deresinin ıslah çalışmalarında yüklenici davalı K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş. iken İş sahibinin davalı İSKİ Genel Müdürlüğü olduğunu, iş sahibinin yükleniciyi BK.55. maddesi anlamında denetleme ve kontrol yetkisinin bulunduğunu, bu durumda yüklenicinin 3. kişilere karşı vermiş olduğu zararlardan iş sahibinin de zincirleme sorumluluk ilkesi gereğince sorumlu bulunduğunu, İSKİ’nin kuruluşu hakkındaki 2560 sayılı Kanun hükümlerine göre, bu kuruluşun özel hukuk hükümlerine göre idare edilen bir kamu kuruluşu olduğunun kabulünün gerektiğini; Yargıtay kararlarıyla sabit olduğu üzere, Davalı K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş. ile birlikte İSKİ Genel Müdürlüğü davaya konu haksız fiil nedeniyle meydana gelen zarardan zincirleme sorumluluk ilkesi gereğince sorumlu olduğunu, iş bu davada görevli yargı yerinin de Adli Yargı Yerleri olduğunu ifade ederek, sonuç itibariyle; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; davalıların, olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte 5.000- YTL maddi ve 2.000- YTL manevi olmak üzere toplam 7.000- YTL tazminat ödemeye mahkûm edilmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Dava dosyası Bakırköy 13.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2008/321 sayılı esasına kaydedilmiş; bu birimin faaliyetinin durması sonucu kapanarak, Bakırköy Asliye Hukuk Mahkemesine aktarılması sonucu esas numarası E:2009/364 olmuştur.

Davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilince, birinci savunma dilekçesinde; idarenin hizmet kusuru esasına dayanan davada idari yargının görevli olduğu öne sürülerek, görev itirazında bulunulmuştur.

(Davalı İdare vekilinin talebi üzerine, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına, Bakırköy Belediye Başkanlığına ve DSİ Genel Müdürlüğüne; davalı Şirket vekilinin talebi üzerine de AK Sigorta A.Ş.’ne dava ihbar edilmiştir.)

BAKIRKÖY 8. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 29.1.2013 günlü, 19 no.lu celsede ve E:2009/364 sayı ile, İSKİ Genel Müdürlüğünün, 2560 Sayılı Kanun ile kurulmuş Ticaret Kanunu'nda öngörülen biçimde özel hukuk hükümlerine göre idare edilen bir kamu kuruluşu olması yanında, ticari şekilde veya iktisadi esaslara göre işletildiği; yaptığı işler itibari ile de ticarethane sayılıp tacir sıfatını taşımakta olduğundan davacı ile davalı İSKİ arasındaki haksız fiilden kaynaklanan iş bu davaya bakmanın adli yargının görev alanı içine girmesi nedeni ile davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine (Y.Y.HGK 03.10.2007 tarih -2007/4-597) karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Anayasanın 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu belirtilmiş, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 2 nci maddesinde idari dava türleri sayılmış, bu maddenin (1-b) bendinde de, idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davalarının görüm ve çözümü idari yargının görev alanına giren idari dava türleri arasında gösterilmiş olduğu; 20.11.1981 gün ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulduğu, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin, İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olduğu, İSKİ personelinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine tabi bulunduğu belirtilmiş; 2. maddesinin (b) bendinde "b) Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek", (d) bendinde "Su ve kanalizasyon hizmetleri konusunda hizmet alanı içindeki belediyelere verilen görevleri yürütmek ve bu konulardaki yetkileri kullanmak", İSKİ'nin görev ve yetkileri arasında sayılmış; 4. maddesinde, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin, İSKİ Genel Kurulu olarak görevli ve yetkili olduğunun belirtilmiş bulunduğu; bu durumda İSKİ Genel Müdürlüğünün, yukarıda sayılı hizmetleri yürüten tüzel kişiliğe sahip bir kamu kurumu olduğu; kamu hizmetini yürütmekle yükümlü kılınan kamu kuruluşunun, kamu hizmetini yürütürken kişilere verdiği zararın tazminine ilişkin davada, kamu hizmetinin, yöntemine ve hukuk kurallarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediği, kamu yararına uygun şekilde işletilip işletilmediği, sonuçta hizmet kusuru ve idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tayin ve tesbitinin idari yargı yerlerine ait bulunduğu; uyuşmazlığın, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi çalışmaları sırasında, görevli olduğu denetleme ve kontrole ilişkin sorumluluğunu yerine getirmemesi sonucu uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararın tazmini istemine ilişkin bulunduğu; buna göre, söz konusu olay nedeniyle oluşan zararda, idarenin hizmet kusuru ya da başka bir nedenle sorumluluğu bulunup bulunmadığının yasal denetiminin idari yargı yerlerine ait bulunduğu; nitekim aynı olay nedeniyle, başka bir şahıs tarafından adli yargıda açılan ve görev itirazının reddi yolundaki davada, davalı idare tarafından olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması üzerine Uyuşmazlık Mahkemesinin 6.6.2011 günlü ve E: 2010/322, K:2011/105 sayılı kararı ile davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğuna karar verildiğinin görüldüğü gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

l-İLK İNCELEME: Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcılığı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde anılan İdare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi" çalışmaları sırasında yağan yağmurla dere yatağından taşan suların davacıya ait depoda bulunan eşyalara verdiği zararlar karşılığı maddi ve manevi tazminata hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Davacı vekili tarafından, 13.10.2007-14.10.2007 tarihinde İstanbul'da meydana gelen yoğun yağış nedeniyle yağmur ve kanalizasyon sularının dere yatağından taşması sonucunda oluşan sel sebebiyle, Ataköy 11. Kısım …… Apt. A Kapısı Daire…. adresinde ikamet eden müvekkilinin taşınmazına ait depoda muhafaza ettiği muhtelif eşyalarının kullanılmaz hale geldiği; söz konusu zarara davalı İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi" çalışmaları sırasında Ataköy 11. Kısıma yakın köprü menfezinin kapalı olması, rögarların bakımsız ve tıkalı olmasının sebep olduğu, olayda davalı İdarenin denetleme ve kontrole ilişkin sorumluluğunu yerine getirmediği ileri sürülerek uğranılan maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının, Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.1.2013 gün ve E:2009/364 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

3.10.2007 tarihinde meydana gelen aşırı yağış nedeniyle Tavukçu Deresinin taşması sonucu evini su bastığı, ev, eşya ve aracının zarar gördüğü, davalı kurumun üzerine düşen görevi tam ve eksiksiz yerine getirmediği iddiasıyla zararın tazmini istemiyle davacı tarafından davalı kurum aleyhinde Adli Yargı da dava açılmıştır.

Davalı İdari vekili süresinde, Uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında kaldığını bildirerek Yargı Yolu itirazında bulunmuştur.

Mahkemece Yargı Yolu itirazın reddine karar verilmesi üzerine davalı vekilince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması talebi ile dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiş,

Sayın çoğunluğun Uyuşmazlıkta İdari Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6762 sayılı TTK 18.maddesinde “Ticaret Şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten demekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi amme hükmi şahısları tarafından teşekkül ve müesseslerin dahi tacir sayılacakları” belirtilmiş, aynı yasanın 12/11 maddesinde su, gaz, elektrik dağıtım, telefon, radyo ile haberleşme ve yayın yapma gibi işlerle uğraşan müesseselerin ticarethane sayılacakları hükme bağlanmıştır.

Bu durumda tacir olan davalı İSKİ ile davacı arasında haksız fiilden kaynaklanan davaya bakma görevi Adli Yargıya ait olup açıklanan nedenlerle uyuşmazlıktan İdari Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluk görüşüne katılamıyorum.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

12-ESAS NO : 2013/1287

KARAR NO : 2013/1771

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminalinde (AŞTİ), asansör boşluğuna düşerek yaralanması nedeniyle uğradığı manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın, olayda idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığı kapsamında İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Z.B.

Vekili : Av. H.E.S.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.T.

O L A Y : Davacı vekili, Kocaeli’nde görev yapan bir öğretmen olan müvekkilinin, 04.07.2011 tarihinde Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminalinde (AŞTİ) asansöre binmek istediği sırada asansör arızası sebebiyle boşluğa düşerek yaralandığını; olay günü Kocaeli’den Ankara'ya, buradan da memleketi olan Kırıkkale’ye gitmeyi planladığını; zemin katta bulunan “gelen yolcu” peronlarında otobüsten indiğini, üst kata çıkmak için yürüyen merdivenlere yöneldiğini; merdivenlerin çalışmaması üzerine görevliler tarafından en yakın asansöre yönlendirildiğini; asansörün yanına gittiğinde, biri güvenlik görevlisi olmak üzere 2 kişinin de asansöre binmek üzere müvekkilinin arkasında beklediklerini; müvekkilinin, elinde valizi ile asansörün kapısını açıp binmeye çalıştığı anda yaklaşık 2 metre aşağıdaki beton zemine düştüğünü; asansör kabini katta olmadığı halde asansörün kapısının açıldığını; kaza sonrası düştüğü yerde yarı baygın olarak bir saate yakın ambulans beklediğini; daha sonra Atatürk Hastanesine kaldırıldığını, “sol humerus boyun kırığı” sebebiyle ameliyata alındığını; 06.07.2011'de verilen Adli Tıp Kurumu raporunda, yaralanmanın; kişinin yaşamını tehlikeye sokan bir durumu olmadığı, basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek ölçüde hafif olmadığı, kemik kırığına neden olduğu, humerus boyun kırığının 4 (dört) Ağır derecede olduğunun belirtildiğini; Hastane Sağlık Kurulu tarafından müvekkiline 2 ay istirahat raporu verildiğini; müvekkilinin sol koluna platin takıldığını, kazanın üzerinden 1 seneye yakın zaman geçmesine rağmen, kolunu gerektiği şekilde kullanamadığını; sol omzunda yaklaşık 10 cm boyunda büyük bir ameliyat yara izi bulunduğunu; konu olayla ilgili olarak açılan ceza davasının Ankara 4. Sulh Ceza Mahkemesinin 2011/1582 E. sayılı dosyasında derdest olduğunu; müvekkilinin yaralanmasına sebep olan olayın, davalının maliki bulunduğu binadaki asansörün bozukluğu ve eksikliğinden kaynaklandığını; asansör kabini katta olmadığı halde asansörün kapısının açılabildiğini; davalının, binası dahilindeki asansörün tüm bakım ve kontrollerini yaparak tam ve düzgün şekilde çalışır vaziyette bulundurmakla yükümlü bulunduğunu; bu yükümlülüğün, AŞTİ gibi her gün binlerce insanın ellerinde valizlerle bir yerden bir yere yetişmeye çalıştığı bir bina söz konusu olduğunda daha da öne çıktığını; davalının yükümlülüğünü yerine getirmeyerek müvekkilinin zarar görmesine neden olduğunu; Borçlar Kanunu’nun 58. maddesi gereğince müvekkilinin uğradığı zarardan sorumlu olduğunu; hatta bir an için davalının kusurunun olmadığı farz edilse bile, ‘‘kusursuz sorumluluk’' ilkesi gereğince yine davalının sorumluluğunun bulunduğunu; kazadan dolayı, 26 yaşında, evlenme çağında genç bir insan olan müvekkilinin psikolojisinin olumsuz etkilendiğini; manevi zararın parayla ölçülmesi kesinlikle mümkün değilse de, bir nebze iç huzurun sağlanmasına hizmet etmesi amacıyla davalıdan manevi tazminat talep etme gereğinin doğduğunu ifade ederek; davaya konu olayla ilgili olarak diğer zarar ve sorumlulara karşı talep ve dava hakları saklı kalmak üzere, 15.000 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile müvekkiline ödenmesine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdare vekilince, birinci savunma dilekçesinde; idarenin hizmet kusuru esasına dayanan davada idari yargının görevli olduğu öne sürülerek, görev itirazında bulunulmuştur.

ANKARA 11.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 22.1.2013 gün ve E:2012/357 sayı ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İdare vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve ekleri Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Anayasanın 125'inci maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlü olduğunun hükme bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2'nci maddesinin l'inci bendinde; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi, yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaların, idari dava türleri olarak sayıldığı; görüldüğü üzere; İdare Hukuku kuralları içinde, kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen idari işlemler, idari eylemler ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar sebebiyle açılan davaların görüm ve çözümünün İdari Yargının görev alanında bulunduğu; idarenin yürütmekle yükümlü olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanan hizmet kusurunun; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi (eylemsizlik) hallerinde gerçekleştiği ve idarenin tazmini yükümlülüğünün doğmasına yol açtığı; belediyenin görev ve sorumluluklarını düzenleyen 5393 sayılı Belediye Yasasının 14. maddesinin (a) bendinde ise, belediyenin mahalli müşterek nitelikte olması şartıyla, imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı hizmetlerini yapmak ve yaptırmakla yükümlü olduklarının belirtildiği; olayda, bakım ve kontrolü davalı idareye ait olan asansörün gerekli bakımının yapılmaması sonucu, davacının asansör kapısını açarak binmeye çalıştığı sırada, kamu hizmetini yürütmekle yükümlü kılınan idarece, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuk kurallarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin belirlenmesinin gerektiği; bu durumda davacının asansör boşluğuna düşerek yaralanması sonucu oluşan manevi zararda, idarenin hizmet kusuru ya da başka bir nedenle sorumluluğunun bulunup bulunmadığının denetiminin idari yargı yerlerine ait bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun, 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Ankara Büyükşehir Belediyesi ile Başkent Ulaşım ve Doğalgaz Hizmetleri Proje Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin (BUGSAŞ) arasında akdedilen anlaşma ile 1 Ocak 1997 tarihinden itibaren AŞTİ (Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi)’nin İşletmeciliğinin BUGSAŞ tarafından yürütülmekte olduğu; sözleşme ile alt kiracılık tesis etme yetkisi ve idarenin bir kısım yetki ve sorumluluklarının BUGSAŞ’a aktarıldığı; bu kapsamda işletmedeki ticari alanlarda olaya konu asansörün bakım sözleşmesi gibi, çeşitli sözleşmeler imzalanarak kiraya verilmiş olduğu; BUGSAŞ’ın EGO, ASKİ, Belko Ltd. Şti., M. İmar A.Ş. ve Halk Ekmek A.Ş. ortaklığında Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulduğu; Ana sözleşmede belirtilen esaslar ve Türk Ticaret Kanununda yer alan kurullar tarafından yönetildiği; Şirket Genel Kurulu tarafından belirlenen kurallar içerisinde Yönetim Kurulunca verilen talimatlar çerçevesinde faaliyetlerini sürdürdüğü; bu kapsamda BUGSAŞ’ın; ANKAR.İŞLETMESİ sistemlerin verimli bir şekilde işletilmesinden tesis, araç ve gereç vb’nin bakım onarımından, yedek parça stoklamasından ve kontrolünden sorumlu bulunduğu (Kaynak: http://www.bugsas.com.tr/ Erişim T:14/11/2013); yukarıdaki açıklamalardan, AŞTİ’nin, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının, iktisadi teşekküllerinden birisi olan BUGSAŞ tarafından idare edildiği, amacının Belediye mevzuatı çerçevesinde kamu hizmeti sunmak olduğu, faaliyetlerini özel hukuk hükümlerine göre yürüttüğü, sermayesi kamuya ait bir kamu tüzel kişiliği olduğunun anlaşıldığı; davalı Belediye idaresindeki şirketler, her ne kadar hukukî açıdan “özel hukuk tüzel kişisi” ise de, belediyelerin genel olarak buralarda yüzde (%) 50’nin üzerinde paya sahip oldukları; bu durumun belediyelere, şirket yönetiminde önemli imkanlar sağladığı; sözgelimi, yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürün belediye yönetimince belirlendiği, dolayısıyla şirket politika ve stratejilerinin belediye yönetimince şekillendirildiği; bu nedenle, şirketlerin gerçekte bir kamu kurumu olan belediyenin bir uzantısı haline geldiği; bu şirketlerin yasal dayanağını oluşturan; 3030 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun da 1580 sayılı Kanun ile belediyelere bu konuda verilen hak ve yetkileri tanımış olduğu; nitekim, 3030 sayılı Kanun’un 8. maddesinin “Büyükşehir ve ilçe belediyeleri, görevli oldukları konularda, 1580 sayılı Belediye Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri ile belediyelere tanınan hak, yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahiptir” hükmünü taşıdığı; (Yard. Doç. Dr. R.B., "Belediye İktisadî Teşebbüslerinin Özelleştirilmesinde Temel Sorun", Mevzuat Dergisi, Yıl 7, S. 73, Ocak 2004), davaya konu olayda, davacının, Ankara Belediyesinin sorumluluğunda bulunan şirket aracılığı ile yerine getirdiği hizmetin gereği gibi yerine getirilmemesi, denetlenmemesi ya da eksik yerine getirilmesi nedeniyle oluştuğunu ileri sürdüğü hizmet kusuruna dayanarak tazminat isteminde bulunduğu; bu hali ile davanın, 2577 sayılı İYUHK 2/b maddesi kapsamında, İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında kaldığı gerekçesiyle; Danıştay Başsavcılığının başvurusunun kabulünün gerektiği yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME: Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcılığı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminalinde (AŞTİ), asansör arızası nedeniyle, asansör boşluğuna düşerek yaralanması nedeniyle, davacının uğradığı manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

AŞTİ alanının ve içerisinde bulunan ticari işletmelerin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 1 (bir)yıl süre ile kiralanması işinin ihalesi, 23.12.1999 tarihinde yapılmış ve ihale yüklenici Başkent Ulaşım ve Doğalgaz Hizmetleri Proje Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin (BUGSAŞ)üzerinde kalmış; AŞTİ Kompleksi davalı idarece bir bütün halinde Ankara 18. Noterliğinin 28.01.2000 tarih ve 4047 yevmiye no.lu kira sözleşmesi ile BUGSAŞ'a kiralanmış; sözleşme ile davalı İdare "terminal işletme yetkisini" de anılan şirkete devretmiştir.

Başkent Ulaşım ve Doğalgaz Hizmetleri Proje Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin (BUGSAŞ) ortakları arasında %98.76 payla ASKİ Genel Müdürlüğü en büyük ortak olarak gözükmekte iken; kalan payların, yine davalı Belediye Şirketleri olan BEL-KO, M. İmar ve Halk Ekmek arasında dağıldığı anlaşılmaktadır.

Davalı İdarenin savunması ile dosyadaki diğer bilgi ve belgelerin incelenmesinden; 28.01.2000 tarihinden bu yana AŞTİ kompleksinin, BUGSAŞ tarafından işletilmekte; yine anılan şirket tarafından yapılan asansör alım sözleşmesi ile de; tesisteki asansörlerin alımı, periyodik bakımlarının yaptırılması ve onarımı işinin, bir başka yüklenici firmaya verildiği görülmektedir.

Gerek Hizmet Alım sözleşmesinin, gerekse de AŞTİ Yürüyen Merdiven ve Asansör Sistemleri Bakım Onarım İşi Özel İdari ve Teknik Şartnamesi’nin incelenmesinden, işin bakım, onarımında ve hizmetin işleyişinde idarenin mutlak kontrolünün bulunduğu anlaşılmaktadır.

Başkent Ulaşım ve Doğalgaz Hizmetleri Proje Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin (BUGSAŞ) en büyük ortağı olan Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, 21.11.1981 tarih ve 2560 sayılı Kanuna 3305 sayılı Kanunla eklenen ek 4. madde ve Bakanlar Kurulunun 11.3.1987 tarih ve 87/11594 sayılı kararının 1. maddesi ile Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı olarak kurulmuş olup, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde kuruluş Kanununda belirtilen su ve kanalizasyon işlerini yapmakla görevli müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluştur.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Olayda, bakım ve kontrolü davalı idareye ait şirkette bulunan asansörün gerekli bakım ve kontrolünün yapılmaması nedeniyle, davacının asansör kapısını açarak binmeye çalıştığı sırada, asansör boşluğuna düşerek yaralanması nedeniyle, uğranılan manevi zararın giderilmesi istemiyle, kamu hizmeti yürüten davalı İdareye karşı dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idare vekilinin görev itirazının, Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı idare vekilinin GÖREV İTİRAZININ Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce REDDİNE İLİŞKİN 22.1.2013 gün ve E:2012/357 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

13-ESAS NO : 2013/1290

KARAR NO : 2013/1772

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : T.S.K.da Astsubay Çavuş olarak görev yapmış davacının, terörle mücadele kapsamında girdiği silahlı çatışmada yaralanması üzerine meydana gelen psikolojik travmadan dolayı malul hale geldiğinden bahisle; 2330 Sayılı Kanun kapsamında yapılması gereken toptan ödemenin idarece reddedilmesine ilişkin işlemin iptali ve kanunen ödenmesi gereken tazminat tutarının hesaplattırılarak tazminen ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davanın, ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ’nde çözümlenmesinin gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.E.

Vekili : Av. K.B.

Davalı : Milli Savunma Bakanlığı

Vekili : Av. N.D.Y.

O L A Y : 5.7. 2007 tarihinde yapılan askeri bir operasyon kapsamında, Diyarbakır İli, Dicle İlçesi Bazırgit Tepe mevkiinde geçici üs bölgesi teşkil edilmiş, pusu/dinleme mevziini işgal etmek için intikal halinde olan askeri personel saat 20.45 sıralarında Bazırgit Tepe doğusunda bir grup teöristle tesadüfen karşılaşmış, açılan ilk ateş sonucunda teröristler de ateşe başlamış, bu esnada Ziyaret Tepe yamaçlarından Bixi makinalı tüfeği ile birkaç dakikalık taciz ateşi açılmış, yaşanan bu çatışma sonucunda davacı Tnk.Kd.Çvş.E.E.sol kolundan iki-üç adet şarapnel parçası ile hafif şekilde yaralanmış; yapılan ilk müdahaleden sonra helikopter ile 600 yataklı Diyarbakır Asker Hastanesine sevk edilmiş, adıgeçen için nakdi tazminat dosyası tazmin edilerek görüşülmek üzere Millî Savunma Bakanlığı (MSB) Nakdi Tazminat Komisyonuna gönderilmiş; Komisyonun 25 Ekim 2007 tarihli ve 187 sayılı kararı ile 10 gün iş ve gücünden kalacak şekilde yaralandığından bahisle, davacıya 4.593,25 TL nakdi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.

Kasımpaşa Asker Hastanesinin 02 Temmuz 2010 tarihli ve 2189 numaralı Sağlık Kurulu Raporu ile davacı hakkında “Kronik Nitelik Kazanmış Psikotik Bozukluk” tanısı ile “TSK’da Görev Yapamaz” (15.D-F.1) denilmesi üzerine, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca adi malul olduğuna karar verilmiş; bu işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda Ankara 10’uncu İdare Mahkemesi, 29.2.2012 tarihli, E:2011/1467, K:2012/407 sayı ile davacının 5434 sayılı Kanun kapsamında vazife malulü sayılmasına karar vermiş; bu karar gereğince SGK tarafından davacının maluliyet derecesi 4 olarak belirlenmiştir.

Davacı, 24 Temmuz 2012 tarihli “Tazminat Talebi” konulu dilekçesi ile; maluliyetinin, 05.07.2007 tarihinde, terörle mücadele kapsamında girdiği silahlı çatışmada yaralanmasından kaynaklanan psikolojik travma sebebiyle meydana geldiğinden bahisle, 2330 sayılı Kanun kapsamında tazminat ödenmesi için Davalı İdareye başvuruda bulunmuş; dosya görüşülmek üzere MSB Nakdi Tazminat Komisyonuna gönderilmiş ve anılan Komisyon 6.12.2012 tarihli ve 285 sayılı işlem ile davacının nakdi tazminat talebini reddetmiştir.

Davacı vekili, dava dilekçesinde; davalı İdarenin ret yazısında "...Tnk. Kd.Çvş. E.E.’ın 17.02.2006 tarihinde Diyarbakır As.Hst. Psikiyatri Kliniğine “reaktif depresyon” tanısıyla yatırıldığından, personelin istirahatlı ve hastanede yattığı süreler hariç mesaide bulunduğu süreler içerisinde, tedavisi tamamlanıncaya kadar İç Güvenlik Harekâtından ziyade İç Güvenlik Harekâtına Yönelik İdari faaliyetlerde görevlendirilmesi yönünde talimat verildiği” ve "... MSB’lığının 25 Ekim 2007 tarih ve 2007/187 sayılı kararına esas yaralanmanın meydana geldiği 2007 yılından önce de personelin psikolojik rahatsızlığının olduğu, bu sebeple yatarak tedavi gördüğü, sağlık durumu göz önüne bulundurularak iç güvenlik harekatına yönelik idari görevlerde görevlendirildiği...” şeklinde beyanda bulunarak, müvekkilinin operasyon ile ilgili görevlerde görevlendirilmediğini ileri sürmüş ise de; müvekkilinin, tedavisi süresince İç Güvenlik ile ilgili çeşitli operasyon görevlerine çıkarıldığını, en son 05.07.2007 tarihinde görevlendirildiği iç güvenlik operasyonunda çıkan silahlı çatışmada yaralandığını; müvekkili hakkında 3 Mart 2006 ila 15.3.2010 tarihleri arasında toplam 22 sağlık raporu düzenlendiğini, görevde bulunduğu sürelerde ilaç tedavisini kesintisiz sürdürdüğünü, nihayet hakkında TSK.lerinde görev yapamaz raporu düzenlenen müvekkilinin, 05.07.2007 tarihinde çıkan silahlı çatışmada yaralandığının belge ile sabit olduğunu; 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunun 21 nci maddesinin “j” fıkrasının ikinci paragrafına 04.07.2012 tarihinde getirilen; “ Kamu görevlileri ile birinci fıkranın (h) ve (j) bentleri kapsamına girenlerden terör olaylarını önlemek amacıyla her türlü patlayıcı maddeye bağlı olarak meydana gelen olaylar sonucunda ya da her ne şekilde olursa olsun terör olaylarının önlenmesi, takibi veya etkisiz hale getirilmesi amacıyla ifa edilen görevler sırasında veya bu görevlere gidiş dönüşler esnasında meydana gelen kazalar sonucunda yaralanan, sakatlanan, hastalanan veya hayatını kaybedenler, birinci fıkranın durumlarına uygun hükümlerinden yararlandırılır” kanun hükmü ve aynı Yasanın 1 nci fıkrasında yer alan “...kamu görevlilerinden yurtiçinde ve yurtdışında görevlerini ifa ederlerken veya sıfatları kalkmış olsa bile bu görevlerini yapmalarından dolayı terör eylemlerine muhatap olarak yaralanan, sakatlanan, ölen veya öldürülenler hakkında 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanır." hükümleri göz önüne alındığında; 05.07.2007 tarihinde terörle mücadele kapsamında gerçekleştirilen operasyon esnasında girdiği silahlı çatışmada maruz kaldığı yaralanmanın yarattığı zihinsel ve duygusal travma sebebiyle, zaten bozuk olan psikolojisinin iyice bozulması sonucu Askerliğe Elverişsiz hale gelen ve hakkında Gülhane Tıp Akademisi Komutanlığınca düzenlenen Ek Rapor ile “fikren ve bedenen bir işle meşgul olma imkanından kati suretle mahrum kaldığı” belirlenen müvekkiline, 2330 Sayılı Nakdi Tazminat Ödenmesine İlişkin Kanunun 3 ncü maddesinde düzenlenen “en yüksek brüt devlet memuru maaşının 100 katının % 75 oranında” toplu ödeme yapılması gerekirken, ödenmemesi işleminin hukuka aykırı olduğunu ifade ederek; müvekkiline 2330 Sayılı Nakdi Yardım ve Aylık Bağlanması Kanunu Gereğince Yapılması gereken Toplu Ödemenin Yapılmaması işleminin iptaline; 2330 Sayılı Kanunun 3 ncü maddesi gereğince müvekkiline Ödenmesi Gereken Tazminat Olan En Yüksek Devlet Memuru Brüt Maaşının 100 katının % 75’inin hesaplattırılarak yasal faizi ile birlikte tazminen tahsiline karar verilmesi istemiyle, genel idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdare vekili, ikinci savunma dilekçesinde, davada askeri idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2.İDARE MAHKEMESİ: 18.4.2013 gün ve E:2013/261 sayı ile, Anayasa'nın 157 nci maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağının belirtildiği; 1602 sayılı Yasa'nın 20 nci maddesinde de aynı hükmün yer aldığı; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" koşullarının birlikte gerçekleşmesinin gerektiği; 1602 sayılı Yasa'nın Değişik 20 nci maddesinde; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan, subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurların asker kişi sayıldığı; idari işlemin, görevli yargı yerinin tesbiti yönünden "askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılmasının gerektiği; eğer idari işlem askeri gereklere askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise bu işlemin askeri hizmete ilişkin olduğu; daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemlerin; idarenin bir asker kişinin askeri yeterlik ve yeteneklerinin, tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevlerinin, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural, gerek ve gelenekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemler olduğu; işlem askeri olmayan bir makam tarafından tesis edilmiş olsa bile durumun değişmediği, menfaati ihlal edilen asker kişinin açtığı davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde görülmesinin gerektiği; uyuşmazlık konusu olayda, Uzman Erbaş olarak görev yapmakta iken sağlık sebebiyle malulen emekliye ayrılan davacının terörle mücadele kapsamında girdiği çatışmada yaralanması nedeniyle rahatsızlığının meydana geldiğinden bahisle 2330 sayılı Kanun hükümlerine göre nakdi tazminat isteminin reddine ilişkin davalı idare işleminden kaynaklanan ve askeri hizmetin irdelenmesine ilişkin olmayan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargının görevine girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle; davalı idarenin görev itirazının reddine ve mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

Davalı idare vekilince, süresinde verilen dilekçe ile, askeri idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dava dosyası Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ BAŞSAVCISI; 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20 nci maddesinde; “Askeri Yüksek İdare Mahkemesince Askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimi yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz." Denildiği; asker kişinin tanımının yapıldığı aynı hükmün 2 nci fıkrasının ise; "Bu kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan Subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erler ile sivil memurlardır" hükmünü taşıdığı; 1602 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ilk fıkrasında; “20 nci maddede belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı; yetki, sebep, şekil, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından bahisle menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak iptal davaları, aynı idari işlem ve eylemlerin haklarını ihlal etmesi halinde açılacak tam yargı davaları, doğrudan doğruya ve kesin olarak Askeri Yüksek İdari Mahkemesinde çözümlenir ve karar bağlanır” denildiği; Anayasanın, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi başlıklı 157 nci maddesinde yer alan göreve ilişkin hükümlerini yukarıda açıklandığı gibi benzer bir biçimde tekrarlayan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20 nci ve 21 inci maddelerine göre, uyuşmazlık konusunun Askeri İdari Yargı yerinde görülebilmesi için; davanın konusunu teşkil eden işlem ve eylemin “asker kişiyi ilgilendirme ve askeri hizmete ilişkin olma" şartlarının bir arada gerçekleşmesinin gerektiği; “Asker kişiyi ilgilendirme” şartından davacının, hizmette veya görevden ayrılmış ve 1602 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde sayılan asker kişilerden olması gerektiğinin açık bulunduğu; diğer şartın ise; davaya konu işlemin “askeri hizmete ilişkin” olmasına ilişkin olduğu; Uyuşmazlık Mahkemesinin birçok kararında belirtildiği üzere idari işlemin veya eylemin, görevli yargı yerinin tespiti yönünden “askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin ve eylemin konusuna ve gerçekleştirilme tarzına bakılmasının gerektiği; eğer idari işlem ve eylem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ya da askeri hizmet görülürken veya askeri bir vazifenin ifası esnasında vuku bulmuş ise bu işlem ve eylemin askeri hizmete ilişkin bulunduğunun kabul edilmesi gerektiği; daha açık bir ifadeyle, işlemin ve eylemin “askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının anlaşılabilmesi için, somut olayda, idarece ya da kamu görevlilerince, bir asker kişinin askeri yeterlik ve yetenekleri, tutum ve davranışları, askeri geçmişi, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevleri, askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural, gerek ve gelenekler, askeri vazifeler ve hizmetler göz önünde tutularak hareket edilip edilmediğinin gözetileceği ve işlemin ya da eylemin “askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının anlaşılmasının bu esaslar dahilinde mümkün olabileceği; dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelere göre; 05 Temmuz 2007 tarihinde Diyarbakır ili, Dicle ilçesi, Bazırgit Tepe mevkiinde geçici üs bölgesi teşkil edildiği, pusu/dinleme mevziini işgal etmek için intikal halinde olan yakın emniyet unsurunun saat: 20.45 sıralarında Bazırgit Tepe doğusunda bir grup teröristle tesadüfen karşılaştığı, unsurlar tarafından açılan ilk ateş sonucunda teröristlerin de ateşe başladığı, bu esnada Ziyaret Tepe yamaçlarından Bixi makineli tüfeği ile birkaç dakikalık taciz ateşi açıldığı, yaşanan bu çatışma sonucunda davacının sol kolundan iki-üç adet şarapnel parçası ile yaralandığı, sonrasında davacıya MSB.Nakdi Tazminat Komisyonunun 25.10.2007 tarih ve 187 sayılı kararı ile 10 gün iş ve gücünden kalacak şekilde yaralanmış olması dolayısıyla 4.593,25 TL. nakdi tazminat ödenmesine karar verildiği, davacının 24.07.2012 tarihli dilekçesi ile idari müracaatta bulunarak malul hale geldiği ve buna göre 2330 sayılı Kanun kapsamında tazminat ödenmesi yolundaki talebinin, davalı idarenin 06.12.2012 tarihli cevabi yazısıyla reddedildiği; davanın konusunu; teröristlerce yapılan ateş üzerine “davacının yaralanması ve tedavileri devam ederken malul hale gelmesi üzerine nakdi tazminat istemi”nin oluşturduğu; dolayısıyla, söz konusu davanın, “askeri hizmete ilişkin bir eylem”e dayandığı hususunda tereddüt bulunmadığı; ayrıca eylemin meydana geldiği tarihte takım komutanı olarak görev yapan Astsubay Çavuş rütbesindeki davacının, 1602 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde belirtilen manada “asker kişi” olduğu; açıklanan nedenlerle; dava konusu olayda Anayasanın 157 nci ve 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20 nci maddesinde öngörülen idari eylemin “asker kişiyi ilgilendirmesi" ve “askeri hizmete ilişkin bulunması” şartları beraber gerçekleştiğinden, davanın görüm ve çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin görevli bulunduğunun değerlendirildiği gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasanın 10, 12 ve 13 üncü maddeleri gereği Ankara 2 nci İdare Mahkemesinin davada görevli olduğuna dair 18.4.2013 tarih ve 2013/261 Esas sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, ve ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREVLİ OLDUĞUNA, karar verilmesinin gerektiği belirtilerek, Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmuştur.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısı’nın da yazılı düşüncesi istenilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Anayasanın 157 nci maddesine göre, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu; 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanununun 20. maddesinde “Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen görevleri yapar. Ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz. Bu Kanunun uygulanmasında asker kişiden maksat; Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlardır.” hükmünün yer aldığı; anılan kurala göre, Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlemde “asker kişiyi ilgilendirme” ve “askeri hizmete ilişkin bulunma” koşullarının birlikte gerçekleşmesinin zorunlu olduğu; olayda, yargı kararıyla vazife malülü olarak emekli olan davacının 2330 sayılı Kanun uyarınca nakdi tazminat ödenmesi istemiyle yaptığı başvuru üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmakta olduğu, bu işlemin tesis edilmesi aşamasında askeri hizmetle ilgili bir değerlendirme yapılmadığı gibi bu işlemin yargısal denetimi aşamasında da askeri kural ve gerekler yönünden bir değerlendirme yapılmasının gerekmediği; bu durumda, olayda, idari işlemin asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması koşullarının birlikte gerçekleşmediği dikkate alındığında, davanın görüm ve çözümünün genel idari yargı yerinin görevinde bulunduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca yapılan başvurunun kabulüne hukuki olanak bulunmadığı yolunda yazılı düşünce vermiştir.

l-İLK İNCELEME: Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcılığı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde askeri idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada genel idari yargı yerinin, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Savcısı Hüsnü ERCAN’ın ise davada askeri idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü ve yazılı açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Türk Silahlı Kuvvetlerinde Astsubay Çavuş olarak görev yapmış davacının, 05.07.2007 tarihinde terörle mücadele kapsamında girdiği silahlı çatışmada yaralanması üzerine meydana gelen psikolojik travmadan dolayı malul hale geldiğinden bahisle; 2330 Sayılı Nakdi Yardım ve Aylık Bağlanması Kanunu Kapsamında Yapılması Gereken Toptan Ödemenin İdarece reddedilmesine ilişkin işlemin iptali ve kanunen ödenmesi gereken tazminat tutarının hesaplattırılarak tazminen ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

1602 sayılı Yasa’nın Değişik 20. maddesinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan, subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlar asker kişi sayılmaktadır.

İdari işlemin, görevli yargı yerinin tespiti yönünden “askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılması gerekmektedir. Eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise bu işlemin askeri hizmete ilişkin olduğu kabul edilmelidir. Daha açık bir ifadeyle, askeri hizmete ilişkin idari işlemler: idarenin bir asker kişinin askeri yeterlik ve yeteneklerinin, tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevlerinin; askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural ve gerekler göz önünde tutularak değerlendirilmesi sonucunda tesis edilen işlemlerdir. İşlem, askeri olmayan bir makam tarafından tesis edilmiş olsa bile durum değişmemekte menfaati ihlal edilen asker kişinin açtığı davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde görülmesi gerekmektedir.

Davacının 1602 sayılı Yasa’nın 20. maddesinde sayılan asker kişilerden olduğu ve bu nedenle dava konusu işlemin asker kişiyi ilgilendirdiği tartışmasızdır.

İşlemin askeri hizmete ilişkin olup olmadığına gelince:

3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 1/1. maddesinde terörün; baskı, cebir ve şiddet, korkutma, yıldırma, sindirme veya tehdit yöntemlerinden biriyle, Anayasada belirtilen Cumhuriyetin niteliklerini, siyasi, hukuki, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmek, Devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünü bozmak, Türk Devletinin ve Cumhuriyetinin varlığını tehlikeye düşürmek, devlet otoritesini zaafa uğratmak veya yıkmak veya ele geçirmek, temel hak ve hürriyetleri yok etmek, Devletin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini veya genel sağlığı bozmak amacıyla bir örgüte mensup kişi veya kişiler tarafından girişilecek her türlü eylemler olarak tanımlandığı; 21. maddesinin birinci fıkrasında; kamu görevlilerinden yurtiçinde ve yurtdışında görevlerini ifa ederlerken veya sıfatları kalkmış olsa bile bu görevlerini yapmalarından dolayı terör eylemlerine muhatap olarak yaralanan, engelli hâle gelen, ölen veya öldürülenler hakkında 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş; aynı maddenin (j) bendinin ilk iki paragrafında; “(Ek: 4/7/2012-6353/75 md.) Terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olanlar bu faaliyetlerinden dolayı hayatını kaybettikleri, yaralandıkları veya engelli hâle geldikleri; ilgili valinin teklifi üzerine Nakdi Tazminat Komisyonu tarafından karara bağlanan sivillerden Sosyal Güvenlik Kurumunca ilgili mevzuatına göre malullük aylığı bağlanması koşullarının oluştuğu tespit olunanların kendileri, 2330 sayılı Kanuna göre aylık bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c), (d) ve (g) bentlerindeki haklardan, bunların eş, ana ve babaları ile bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına giren çocukları da bu fıkranın (d) bendinde düzenlenen haklardan yararlandırılır. Yukarıda sayılanlardan aynı sebeplerle hayatını kaybedenlerin veya bu fıkra kapsamında malul olması sebebiyle aylık almakta iken hayatını kaybedenlerin dul aylığına müstehak eşi, ana ve babaları ile yetim aylığına müstehak çocukları 2330 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık bağlanması hakkından ve bu fıkranın (c) ve (d) bendindeki haklardan yararlandırılır.

Ek fıkra: 4/7/2012-6353/75 md.) Kamu görevlileri ile birinci fıkranın (h) ve (j) bentleri kapsamına girenlerden terör olaylarını önlemek amacıyla her türlü patlayıcı maddeye bağlı olarak meydana gelen olaylar sonucunda ya da her ne şekilde olursa olsun terör olaylarının önlenmesi, takibi veya etkisiz hale getirilmesi amacıyla ifa edilen görevler sırasında veya bu görevlere gidiş dönüşler esnasında meydana gelen kazalar sonucunda yaralanan, engelli hâle gelen, hastalanan veya hayatını kaybedenler, birinci fıkranın durumlarına uygun hükümlerinden yararlandırılır.” denilmiştir.

Bu yasal düzenlemelerden; kamu görevlilerinin görevlerini ifa ederlerken terör eylemlerine muhatap olarak yaralanmaları, sakat kalmaları, ölmeleri veya öldürülmeleri halinde bunların 3713 sayılı Kanun kapsamında sayılmaları ve bu yasa ile tanınan haklardan yararlanmaları gerektiği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun birinci maddesinde; kanunun amacının; barışta güven ve asayişi korumak, kaçakçılığı men, takip ve tahkikle, trafik ve yol güvenliğini veya tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakillerini sağlamakla görevli olanların; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Teşkilatında bulunan patlayıcı maddelerin incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hâle getirilmesi işlemlerinde görevlendirilenlerin bu görevlerinden dolayı ya da görevleri sona ermiş olsa bile yaptıkları hizmet nedeniyle derhal veya bu yüzden maruz kaldıkları yaralanma veya hastalık sonucu ölmeleri veya engelli hâle gelmeleri halinde ödenecek nakdi tazminat ile birlikte bağlanacak aylığın ve bu yüzden yaralanmaları halinde ödenecek nakdi tazminatın esas ve yöntemlerinin düzenlenmesi olduğu ifade edilmiş; Kanunun “ Nakdi tazminat” başlıklı 3.maddesinde; “ Bu kanun kapsamına girenlerden;

a) (Değişik: 1/4/1998 - 4356/1 Md.) Ölenlerin kanuni mirasçılarına, en yüksek Devlet Memuru brüt aylığının (Ek gösterge dahil) 100 katı tutarında,

b) (Değişik: 1/4/1998 - 4356/1 md.) Yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği ile sürdürebilecek şekilde malül olanlara 200 katı, diğer engelli hâle gelenlere (a) bendinde belirtilen tutarın % 25'inden % 75'ine kadar, yaralananlara ise % 20'sini geçmemek üzere engellilik ve yaralanma derecesine göre, ⁽¹⁾

Nakdi tazminat ödenir.

Bu nakdi tazminatın tespitine esas tutulacak aylık; tazminat verilmesine dair karar tarihindeki en yüksek Devlet memuru aylığının (Ek gösterge dahil) brüt tutarıdır.

c) (a) bendi esaslarına göre tespit edilen nakdi tazminatın kanuni mirasçılara intikalinde; ölenin eş ve füruu veya yalnızca füruu ile içtima eden ve ölüm tarihinde sağ olan ana ve babasının her birine ayrı ayrı olmak üzere % 15 tutarındaki kısmı verildikten sonra kalanı içtima eden diğer mirasçılara ödenir. Diğer hallerde miras hükümleri uygulanır. Ancak ana veya babaya verilen tazminat çocukların her birine ödenen tazminattan fazla olamaz.

d) (Ek: 7/6/1990 - 3658/2 md.) Kesin raporun alınmasının uzayacağının anlaşılması halinde tazminatın ödenme usüllerine göre, olay tarihi itibariyle, (b) bendine göre hesaplanacak miktarın asgari oranı üzerinden avans ödenir.

Sıkıyönetim veya olağanüstü hallerin devam ettiği süre içinde, bu maddede yer alan nakdi tazminat miktarlarının yarıya kadar indirilmesine veya nakdi tazminata ilişkin hükümlerin uygulanmamasına Bakanlar Kurulu yetkilidir.” hükmüne yer verilmiş; 6. maddede ise, ödenecek nakdi tazminat ile bağlanacak emekli aylığının uğranılan maddi ve manevi zararların karşılığı olduğunu, yargı mercilerinde maddi ve manevi zararlar karşılığı olarak kurumların ödemekle yükümlü tutulacakları tazminatın hesabında bu kanun hükümlerine göre ödenen nakdi tazminat ile bağlanmış bulunan aylıkların göz önünde tutulacağı hüküm altına alınmıştır..

Anılan yasal düzenlemelerden, bu düzenlemelerin öngördüğü nakdi tazminata ödenmesine ilişkin olarak, idari işlem veya eylemin yöneldiği asker kişinin, sözü edilen yasalar kapsamında bir görev ifa edip etmediğinin; yaralanması, sakatlanması veya ölümünün bu görev sırasında meydana gelen olaydan kaynaklanıp kaynaklanmadığının, ilgili idarece kurulan Nakdi Tazminat Komisyonunca incelenmesinin ve karara bağlanmasının gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, dava konusu edilen işlemle ilgili olarak; davacının yaralanması olayının; 3713 sayılı Kanun kapsamında, terör eylemlerine muhatap kalınması sebebiyle ve görevin ifası sırasında ya da bu görev nedeniyle meydana gelip gelmediği incelenirken veya olayda olduğu gibi, başvurunun reddi halinde bu işlemin yargısal denetimi sırasında, asker kişinin askeri yeterlik ve yeteneklerinin, tutum ve davranışlarının, askeri geçmişinin, asker kişi olmaktan kaynaklanan hak ve ödevlerinin; askerlik hizmetinin amacı, askeri görev yerlerinin özellikleri, askeri kural ve gerekler göz önünde tutularak bir değerlendirme yapılacak olması karşısında, olayda idari işlemin askeri hizmete ilişkin bulunması koşulu da gerçekleştiğinden, uyuşmazlığa konu edilen davanın görüm ve çözümünde askeri idari yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcılığı’nca 2247 sayılı Yasa’nın 10.12. ve 13. maddelerine göre yapılan başvurunun kabulü ile Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ASKERİ İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin 18.4.2013 gün ve E:2013/261 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

14-ESAS NO : 2013/1446

KARAR NO : 2013/1783

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İSKİ tarafından, Siyavuşpaşa (tavukçuderesi) deresinde yapılan ıslah çalışması ve İstanbul İlinde etkili olan yağış sonucu, dere yatağından taşan suların, garajda bulunan davacıya ait otomobile verdiği zarar karşılığı, maddi tazminata hükmedilmesi istemiyle açılan davanın, hizmet kusuru esasına göre İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.K.

Vekili : Av. Z.K.

Davalılar : 1-İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. H.E.

2- K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.

Vekili : Av. G.T.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde; 13.10.2007 günü saat 21.30 sıralarında Siyavuşpaşa deresinin taşması sonucu meydana gelen su baskınında, İstanbul Bakırköy'deki Ataköy 11. kısım Lale Apt. C Blok altında bulunan garajda, müvekkiline ait olan 34...... plakalı, 2006 model Audi A3 marka otomobilin 2 metre yüksekliğinde su altında kaldığını, otomobilin kullanılmaz hale geldiğini, hurdaya ayrıldığını; su baskınının, davalı İSKİ tarafından, Siyavuşpaşa (tavukçuderesi) deresinde yapılan ıslah çalışmasının sonucu, Ataköy Öğretmen evi yanında bulunan köprünün altından geçen derenin, İSKİ görevlilerince kapatılmasından dolayı meydana geldiğini; sel sularının, dere yatağından taşarak öğretmen evinin yanından sağa doğru dönüş yaparak, 11. kısım istikametine doğru cadde üzerinden yaklaşık 50 cm yüksekliğinde aktığını, Lale Apartmanının garaj ve depolarının 2 metre yüksekliğinde sularla dolduğunu bu nedenle otomobilin sular altında kaldığını; otomobilin hasarından davalı İSKİ’nin sorumlu bulunduğunu; müvekkiline ait otomobilin kasko sigortalı olduğunu; sigorta şirketinin, araçla ilgili olarak ekspertiz raporu tanzim ettiğini, aracın olay tarihindeki hasarsız emsalinin piyasa rayiç değerini 47.000.00 YTL olarak belirlediğini, müvekkilinin araçla ilgili zararının 37.800,00 YTL'sini ödediğini, müvekkilinin karşılanmayan zararı sebebiyle davalının hiçbir ödeme yapmaması sebebiyle bu davayı açtıklarını ifade ederek; fazlaya ilişkin maddi ve manevi tazminat talep ve hakları saklı kalmak kaydıyla, müvekkili için şimdilik toplam 9.200,00 YTL maddi tazminatın, olay tarihinden itibaren yasal faiz işletilerek tahsili istemiyle İSKİ Genel Müdürlüğüne karşı adli yargı yerinde dava açmış, dava Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2008/9 sayılı dosyasında kayda girmiştir.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilince, birinci savunma dilekçesinde; idarenin hizmet kusuru esasına dayanan davada idari yargının görevli olduğu öne sürülerek, görev itirazında bulunulmuştur.

Davacı vekili tarafından aynı istemle K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.’ne karşı açılan ve Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2008/330 sayılı esasına kaydedilen dava ile ilgili olarak Mahkeme; 26.12.2008 günlü, K:2008/368 sayılı karar ile; davacı vekilinin talebini de dikkate alarak, Mahkemelerine ait 2008/9 esas sayılı dava dosyasıyla birleştirilmesine, esasın bu şekilde kapatılmasına, davanın birleştirilen bu dosya üzerinden yürütülmesine karar vermiştir.

BAKIRKÖY 8.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:29.1.2013 günlü 19. celsede ve E:2008/9 sayı ile, İSKİ Genel Müdürlüğünün, 2560 Sayılı Kanun ile kurulmuş Ticaret Kanununda öngörülen biçimde özel hukuk hükümlerine göre idare edilen bir kamu kuruluşu olması yanında, ticari şekilde veya iktisadi esaslara göre işletildiği; yaptığı işler itibari ile de ticarethane sayılıp tacir sıfatını taşıdığından, davacı ile davalı İSKİ arasındaki haksız fiilden kaynaklanan iş bu davaya bakmanın adli yargının görev alanı içine girdiği gerekçesi ile, davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilince vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 20.11.1981 tarih ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile, İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere, İstanbul Büyük Şehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olarak, İstanbul Su ve Kanalizasyon idaresi Genel Müdürlüğü kurulmuş olup; anılan Kanun'un 2'nci maddesinin (b) bendinde, "Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek," bu Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri arasında sayılmış olduğu; tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu olan anılan idarenin görev ve yetkisine verilen söz konusu hizmetlerden her birinin, genelin yararı için yürütülen birer kamu hizmeti olduğu, bu hizmetlerin hukuka uygun olarak yürütülmemesinin de, bu İdarenin Kamu Hukuku kurallarına göre sorumluluğunu gerektiren hizmet kusuru niteliğinde olduğu; Anayasanın 125'inci maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğunun kurala bağlandığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davalarının, idari dava türleri arasında sayıldığı; bu anayasal ve yasal durumlara göre, kamu idarelerinin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koydukları plan ve projeye uygun olarak yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi, bakım ve onarımı sırasında kişilere verilen zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerlerinin görevli bulunduğu, hizmetin, kamu idaresi tarafından bizzat veya yüklenici eliyle yürütülmesinin de, bu hukuki duruma etkili olmadığı; dava dosyasında, davacının zararının, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün kanunla kendisine görev olarak verilen hizmetleri gereği gibi yürütmemiş olmasından kaynaklandığı, bu nedenle, anılan İdarenin doğan zarardan sorumluluğu bulunduğunun ileri sürüldüğü, dolayısıyla; davadaki uyuşmazlığın çözümü, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasına göre davalı idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığının saptanmasını gerektirdiği, bu saptamalar ise, idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden; 2577 sayılı Kanun'un 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan davanın görüm ve çözümünün, İdari Yargı'nın görevine girdiği gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi Mahkemesine uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcılığı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, İstanbul İlinde 13.10.2007 tarihinde etkili olan yağış sonucu, dere yatağından taşan suların, garajda bulunan davacıya ait otomobile verdiği zarar karşılığı, maddi tazminata hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Davacı vekili tarafından, 13.10.2007 günü Siyavuşpaşa deresinin taşması sonucu meydana gelen su baskınında, İstanbul Bakırköy'deki Ataköy 11. kısım Lale Apt. C Blok altında bulunan garajda, müvekkiline ait olan otomobilin 2 metre yüksekliğinde su altında kaldığı, otomobilin kullanılmaz hale geldiği, hurdaya ayrıldığı; su baskınının, davalı İSKİ tarafından, Siyavuşpaşa (tavukçuderesi) deresinde yapılan ıslah çalışmasının sonucu, Ataköy Öğretmen evi yanında bulunan köprünün altından geçen derenin, İSKİ görevlilerince kapatılmasından dolayı meydana geldiği; otomobilin hasarından davalı İSKİ’nin sorumlu bulunduğu ileri sürülerek, uğranılan maddi zararın tazmini istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının, Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 8.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.1.2013 gün ve E:2008/9 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davalı İdari vekili süresinde, Uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında kaldığını bildirerek Yargı Yolu itirazında bulunmuştur.

Mahkemece Yargı Yolu itirazın reddine karar verilmesi üzerine davalı vekilince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması talebi ile dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiş,

Sayın çoğunluğun Uyuşmazlıkta İdari Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

15-ESAS NO : 2013/1448

KARAR NO : 2013/1784

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmaz üzerinde yol ve park yapmak suretiyle, kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-S.A. 2-M.E. 3-N.A.4-F.A.

Vekili : Av. N.A.

Davalı : Beylikdüzü Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. İ.C.D.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde, müvekkillerinin, İstanbul ili, Beylikdüzü ilçesi, Gürpınar Mah. 1837 Ada 1 parsel sayılı arsa niteliğindeki taşınmazın maliki H. oğlu A.A.’ün mirasçıları olduğunu; dava konusu taşınmazın tamamının imar planlarında, kısmen yol ve kısmen park alanında kaldığını; geldisi Gürpınar mah. 25 pafta 3184 parsel olan taşınmazın 199 m2’den, imar uygulaması sonucu 97,97 m2 düştüğünü; davalı Belediye Başkanlığının, imar uygulamasında DOP’ta yasal sınırı aştığı gibi, taşınmaza fiilen müdahalede de bulunduğunu; bir kısmını yola kattığını, park olarak ayrılan diğer kısımda da mevcut ağaçları keserek park çalışmalarına başladığını; Anayasanın 35 ve 46., Türk Medeni Kanununun 683. ve Avrupa insan Hakları Sözleşmesi Eki Birinci Protokolünün Birinci maddesinde özet olarak; herkesin mülkiyet ve miras haklarına sahip olduğu, bir şeye malik olan kimsenin hukuk düzeni içinde o şey üzerinde dilediği gibi yararlanma ve tasarrufta bulunma hak ve yetkisine sahip olduğu, kişinin mülkiyet hakkının ancak kamu yararının gerektiği hallerde yasalar çerçevesinde yasaların gösterdiği esas ve usullere göre sınırlandırılabileceği ve kamulaştırılabileceği, yasalara aykırılık halinde mülkiyet hakkı sahibinin bu yasaya aykırılığın giderilmesini talep etme hakkının var olduğunun düzenlendiğini; kamulaştırmasız el koymanın, yukarıda belirtilen yasal düzenlemelere aykırı olarak mülkiyet hakkının sınırlandırılması olduğunu; bu hukuk dışı müdahaleye karşı mülkiyet hakkı sahibine, bu müdahalenin menini ve uğradığı zararın tazminini veya el konulan mülkünün bedelini isteme hakkı tanındığını; davalı Kurumun, dava konusu taşınmazı yasaların emrettiği esas ve usullere göre kamulaştırmaksızın, fiilen el atmış olduğunu; Yargıtay İçtihadı Birleştirme ve diğer Yargıtay Kararlarında da belirtildiği üzere kamulaştırmasız el koymuş olduğu kabul edildiğinden, davalarının kamulaştırmasız el koyma nedeniyle tazminat davası olduğunu ifade ederek; taşınmazın değerinin tespiti ile fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere, 1.000-TL.nin dava tarihinden itibaren yasal, karar kesinleştikten sonra amme alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile hisseleri oranında davacılara verilmesine; dava konusu taşınmazın davalı Belediye Başkanlığı adına tesciline karar verilmesi istemiyle; adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

BÜYÜKÇEKMECE 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:29.4.2013 gün ve E:2012/1142 sayı ile, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 04.10.2010 tarih ve 2010/13 esas, 2010/181 karar sayılı kararına muhalefet şerhi veren bir kısım üyelerin muhalefet şerhlerinde de açıkça belirtildiği üzere, 16.05.1956 tarih ve 1956/1-6 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca istimlak işlemlerine girişilmeksizin idare tarafından taşınmazına el atılan kişinin ilgili kamu tüzel kişiliği aleyhine el atmanın önlenmesi veya el atılan taşınmazın mülkiyetinin kamu tüzel kişiliğine devri karşılığında tazminat davası açılabileceği, Yargıtay 5 Hukuk Dairesi'nin istikrarlı kararlarında da, bu tür davaların kamulaştırmasız el atma davası olarak adli yargı yerinde görülmesi gerektiğinin kabul edildiği gerekçesiyle; davalının görev itirazı talebinin reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında sağlık alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, imar planında kısmen yol ve kısmen park alanında kalan davacıların taşınmazlarına davalı idarece fiilen müdahalede de bulunduğu; taşınmazın bir kısmının yola katıldığı, park olarak ayrılan diğer kısımda da mevcut ağaçların kesilerek park çalışmalarına başlanıldığı ancak bu güne kadar herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmadığı gibi bir bedel de ödenmediğinden bahisle; taşınmaza kamulaştırmasız el konulması nedeni ile şimdilik 1.000.TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu İstanbul ili, Beylikdüzü ilçesi, Gürpınar Mahallesi, 1837 ada 1 parsel sayılı taşınmazın, 09.06.2011 tarihinde onaylanan Beylikdüzü-Gürpınar 2. Etap 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarında, Park Alanı ve İmar Yolu olarak planlandığı; Beylikdüzü Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğü Harita ve Plan Uygulama Bürosunun 31.12013 gün ve 183 sayılı yazısında; taşınmaz ile ilgili herhangi bir kamulaştırma kararının bulunmadığı, taşınmazın 10,60 m2’lik kısmına kilit taşı döşendiğinin ifade edildiği anlaşılmış; yine dosya içerisinde, dava konusu taşınmaza ilişkin olarak 25.7.2013 tarihine düzenlenen Bilirkişi Heyeti Raporunda; taşınmaza fiilen el atılarak yol ve park alanında kaldığının tespit edildiği belirtilmiştir.

Belediyelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesi ve 18.maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazın bir kısmına fiilen el atılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Bu durumda, idarenin dava konusu taşınmaz üzerinde yol ve park yapmak suretiyle, kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü, adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

16-ESAS NO : 2013/1532

KARAR NO : 2013/1792

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ç.Ş.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. O.S.

2- Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. N.H.T.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yakacık İmar Mahallesi, 60331 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında Sağlık Tesisleri alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Yenimahalle Belediye Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı vekillerinin süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 18. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 1.4.2013 gün ve E:2012/636 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13.maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmaza, imar planında Sağlık Tesisleri alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili, taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinde; “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik dördüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik üçüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmüne yer verilmiştir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında Sağlık Tesisleri alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı” nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezlinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısım yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1.4.2013 gün ve E:2012/636 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

17-ESAS NO : 2013/1537

KARAR NO : 2013/1794

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.E.

Vekilleri : Av. H.K., Av. B.K.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. A.D.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin, İstanbul ili, Kartal İlçesi, Paşaköy Köyü, Domuzbükü mevkii, 1647 parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduğunu; ancak mülkiyet hakkının malike verdiği yetkileri, davalı idarenin çıkardığı içme suyu havzaları yönetmeliği nedeniyle kullanamadığını; taşınmazın, İSKİ Kanunu ve İçme Suyu Havzaları Koruma Yönetmeliği gereği imar planlarında İSKİ Koruma bandında belirtildiğini, mutlak koruma alanı içine alınarak kullanılmasının engellendiğini, bu durumun ne kadar daha devam edeceğinin de belirsiz olduğunu; bu nedenle de taşınmazın bedelinin ödenmesinin gerektiğini; gerek AİHM Kararları ve gerekse Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Kararları doğrultusunda taleplerinde haklı olduklarını; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun da; 2010/5-662 Esas, 2010/651 Karar sayılı kararında, imar planları ile yıllarca kısıtlanan taşınmazların değer karşılığının, kısıtlayan idarelerce verilmesi gerektiğini karara bağladığını ifade ederek; gayrimenkule, bedele dair fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak kaydı ile, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği gereği dere mutlak koruma alanında kalan, tasarruf imkanı bulunmayan taşınmazın bedelinin tamamının davalı idareden dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsili ile davacı tarafa ödenmesine ve bunun karşılığında da müvekkil adına olan tapudaki taşınmazın hissesinin iptali ile davalı adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmış; harca esas değeri şimdilik 10.000,00TL olarak göstermiştir.

Davalı idare vekili, süresinde görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL ANADOLU 15.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 9.4.2013 gün ve E:2012/620 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcısına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 2560 Sayılı Kanun ve bu kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklerle getirilen kısıtlamalar, 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, dere mutlak koruma alanında kalan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği uyarınca imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedarı olduğu taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zarara karşılık şimdilik 10.000,00 TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan ve İSKİ Genel Müdürlüğünce Kartal 4. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen 18.10.2012 gün ve M.34.1.İBB.5.01.12.01.752.01 3494410-503766 sayılı yazıda; dava konusu taşınmaz üzerinde idarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, taşınmazın malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediğini, el atmanın söz konusu olmadığını; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığını; dava konusu Sancaktepe İlçesi, Yenidoğan mah 1647 nolu parselin; İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliğine göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, bu yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı; bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığını; imar planları hazırlanırken, imar planı yapmaya yetkili kurumlarca doğalgaz ve enerji nakil hatlarına, kıyılara, kültür ve tabiat varlıklarına ve karayollarına belli mesafede yapı yaklaşma sınırları bırakıldığı, dereler ile ilgili olarak aynı bakış açısıyla, imar planı yapmaya yetkili kurumlarca belli yapı yaklaşma sınırları getirildiği, bu uygulamanın imar haklarını engellemediği; mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken anılan yönetmelik hükümlerine göre Sancaktepe İlçesi, Yenidoğan mah 1647 nolu parselin ÖMERLİ BARAJ GÖLÜNÜN ORTA MESAFELİ KORUMA ALANINDA ve 11.02.2010 tarih 514 sayılı, 12.10.2009 tarih 1989 sayılı İBB Meclis Kararı ile onaylanan plan sahasında bulunduğu; orta mesafeli koruma alanında İdarelerince kamulaştırma yapılmadığı; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, ESKİ YÖNETMELİĞE GÖRE HİÇBİR YAPILAŞMA HAKKINA SAHİP DEĞİLKEN, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, verilen yoğunluk değerlerinde YAPILAŞMA HAKKINA KAVUŞTUĞUNU; imar planı yapılması halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; yönetmelik değişikliğinden önce yürürlüğe girmiş olan imar planlarındaki dere mutlak koruma alanlarının iptal edilmesi, yapı yaklaşma sınırı getirilerek bu alanlarda imar hakkı verilmesi ve bu hakların kullanımını düzenleyen plan değişikliğinin İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanarak yürürlüğe girdiği; daha önce yürürlükte olan İçmesuyu Havzaları Yönetmeliklerine göre hazırlanarak onaylanan ve halen meriyette olan 1/5000 ölçekli nazım imar planları ve bu planlar üzerinde yapılan plan değişikliklerinde; içmesuyu havzalarını besleyen derelerin her iki yanından 100'er metrelik koruma mesafeleri bırakılan "dere mutlak koruma" alanlarına ilişkin "dere mutlak koruma alanı", "dere mutlak koruma kuşağı" ve "dere koruma kuşağı" lejantının kaldırılarak "dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı" olarak yeniden düzenlendiğini buna göre plan notlarının; “Dere Yapı Yaklaşma Sınırı ve Alanı derelerin her iki tarafında, kadastral sınırlarından itibaren 100 metrelik yapı yaklaşma mesafesini kapsamakta olup, Yapı yaklaşma mesafesi içerisinde kalan parsellerin imar hakları parselin kadastral alanının %60'ı üzerinden 23/01/2011 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği EK. 2'de verilen yoğunluk değerleri esas alınarak hesaplanır. Ancak dere yapı yaklaşma mesafeleri içerisinde yapı yapılamaz. Bu parsellerin imar hakları plandaki donatı alanlarına bedelsiz terk edilmesi koşuluyla, planda donatı alanında kalmaması durumunda ise yeşil ve veya yol olarak kullanılmak üzere kamu eline bedelsiz geçmesi koşuluyla ait olduğu onaylı imar planı sınırları içerisinde ilçe belediyesince uygun görülen konut, konut+ticaret alanında kalan başka parsellerde kullanılabilir. İmar hakkı transfer edilen parselde plandan ve/veya yönetmelikten gelen minimum bahçe mesafeleri ve planda verilen emsal değeri %35 den fazla aşılamaz. Geri kalan/kalacak olan diğer imar hakları ise aynı usule göre başka parsellerde kullanılabilir.

Tarım alanlarında kalan derelerin Yapı yaklaşma mesafeleri içerisinde kalan parsellerde ilgili mevzuata uygun olmak, İSKİ ve Tarım Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınması kaydıyla organik tarım ve tarıma yönelik hobi bahçeleri yapılabilir. Bu alanlarda suni gübre ve zirai mücadele ilaçlarının kullanıldığı tarımsal faaliyetlere izin verilmez. Bu parsellerde Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda tanımlanan tarımsal amaçlı yapılar 100 m yapı yaklaşma mesafesi dışında kalan parsel alanı içinde yapılır, "şeklinde olduğu; dava konusu taşınmazlara dair alınmış bir kamulaştırma kararı ve kamu yararı kararı bulunmadığı, taşınmaz maliklerine tebligat çekilmediği, parseller için 2942 sayılı kanununa göre herhangi bir kamulaştırma bedeli blokesi yapılmadığı ve 4650 sayılı kanunla Değişik 2942 sayılı kanunun 10. maddesine göre İdareleri adına bedel tespiti ve tescil davası açılmadığı; bahse konu Sancaktepe İlçesi, Yenidoğan mah 1647 nolu parsele ait davada belirtilen hususlarla ilgili 14.1.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde Günboyu gazetesinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğine göre işlem yapılmasının gerektiği ifade edilmiştir.

Olayda, davacı vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında dere mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan müvekkilinin taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği, (mezkur parselin, eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken anılan yönetmelik hükümlerine göre ÖMERLİ BARAJ GÖLÜNÜN ORTA MESAFELİ KORUMA ALANINDA kaldığının anlaşıldığı;) mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, İstanbul Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 9.4.2013 gün ve E:2012/620 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

18-ESAS NO : 2013/1538

KARAR NO : 2013/1795

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacılar : 1- A.Ç., 2- S.Ç., 3- M.Ç. (K.), 4- E.Ç. (K.), 5- S.A.

Vekilleri : Av. A.E. & Av. F.Ç.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. O.Ö.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; davacıların İstanbul İli, Arnavutköy İlçesi, Haraççı Köyü, Taşlıburun Mevkiinde kain, 3 pafta, 1832 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, dava konusu taşınmaza davalı idare tarafından boru hattı döşemek ve baraj yolu açmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Gaziosmanpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi; 02.07.2013 gün ve E:2011/830 sayı ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasa'nın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığını ifade ederek davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27.maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü bakımından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıların hisseli maliki oldukları taşınmaza, davalı idare tarafından boru hattı döşemek ve baraj yolu açmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapu kaydının davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yer alan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Havza Konumu konulu yazısında; dava konusu taşınmazın İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre,Sazlıdere Havzası uzun mesafeli koruma alanında kaldığı, 21.04.2010 tarihli İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile onaylanan Arnavutköy Merkez ve Çevresi 1/5000 Ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı ve 14.06.2010 tarihli İstanbul Büyükşehir Belediye Meclis Kararı ile onaylanan Arnavutköy Merkez ve Çevresi 1/1000 Ölçekli Uygulama Nazım İmar Planı içinde kaldığı, ayrıca Bolluca Deresi yapı yaklaşma mesafesi içinde bulunduğu anlaşılmıştır.

Dosyada bulunan 01.11.2013 tarihli Bilirkişi Raporunda; İstanbul Arnavutköy İlçesi Haraççı Mahallesinde birçok taşınmaz ile birlikte 1240 parsel nolu taşınmazın 79 m²sinin; İSKİ Yönetim Kurulunun 28.04.1998 tarih ve 98/409 sayılı kararıyla Terkos-İkitelli İsale Hattı kapsamında kalması nedeniyle kamulaştırılmasına karar verildiği, yapılan İfraz sonucunda; 1240 nolu parselin 1831 ve 1832 nolu parsellere ayrıldığı, 1831 nolu parselin 79 m² olarak kamulaştırılmaya konu olan bölüm olduğu, 1832 nolu parselin 840 m² olarak arta kalan parsel olduğu, yapılan ölçüm-inceleme ve değerlendirme sonucunda kamulaştırılan İSKİ Kanal Yolu (Baraj yolu) zeminde açılırken 85,50 m²lik bölümüne müdahalede bulunulduğu ve kanal yolu olarak kullanıldığı tespitinde bulunulduğu, ayrıca dava konusu 1832 parsel nolu taşınmazın 14.06.2010 tasdik tarihli 1/1000 Ölçekli Arnavutköy Merkez ve Çevresi Uygulama İmar Planında İSKİ Dere Mutlak Koruma Alanında kaldığı belirtilmiştir.

Hal böyle iken, davaya konu taşınmazın bir kısmına ve böylece taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığı anlaşılmıştır.

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazın bir kısmına fiilen el atılması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Bu durumda, idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü, adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddine karar vermek gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

19-ESAS NO : 2013/1547

KARAR NO : 2013/1796

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2762 sayılı Vakıflar Kanununa dayanılarak düzenlenen Vakıf Muhtaç Aylığı ve İmaret Yönetmeliği uyarınca davacıya bağlanan yetim aylığının kesilmesi nedeniyle yeniden bağlanması ve ara dönemde ödenmesi gereken aylıkların tahsili istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ü.Ü.’e velayeten annesi N.Ü.

Vekili : Av. F.K.Ç.

Davalı : T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü

Vekilleri : Av. B.Y. & Av. N.S.

O L A Y: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; vefat eden babası nedeniyle muhtaç duruma düşen davacı küçük Ü.Ü.’e annesi N.Ü.’ün talebi üzerine, 01.07.2006 tarihinde davalı tarafından bağlanan aylığın N.Ü.’ün SGK’lı olarak bir dönem çalışmış olduğu gerekçesiyle 15.06.2009 tarihinde haksız olarak kesildiğini ileri sürerek 15.06.2009 tarihinden itibaren muhtaç aylığı bağlanmasına, davacının mağduriyetinin önüne geçmek amacıyla dava tarihinden itibaren 2013 yılı için aylık 395,19 TL muhtaç aylığının davacıya tedbiren bağlanması istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı vekili süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 19. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:17.05.2013 gün ve E:2013/106 sayılı kararında özetle, görev itirazının reddine karar verilmiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: “…2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1.fıkrasında, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları ile idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları iptal davaları türleri arasında sayılmıştır.

Anılan Yasa maddesinde tanımlanan iptal davalarına, idarenin tek yanlı irade beyanıyla, kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik meydana getiren etkili ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler konu edilir.

İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12. ve 13. Maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan yasa hükümlerinin gereğidir.

27.02.2008 tarih ve 26800 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 1. maddesinde, bu Kanunun; vakıfların yönetimi, faaliyetleri ve denetimine, yurt içi ve yurt dışındaki taşınır ve taşınmaz vakıf kültür varlıklarının tescili, muhafazası, onarımı ve yaşatılmasına, vakıf varlıklarının ekonomik şekilde işletilmesi ve değerlendirilmesinin sağlanmasına ilişkin usûl ve esasların belirlenmesi; Vakıflar Genel Müdürlüğünün kuruluşu ile Genel Müdürlüğün teşkilât, görev, yetki ve sorumluluklarının düzenlenmesi amacıyla hazırlandığı, 2. maddesinde, bu Kanunun; mazbut, mülhak ve yeni vakıflar, cemaat ve esnaf vakıfları ile Vakıflar Genel Müdürlüğünü kapsadığı, "Yönetim ve temsil şekli" başlıklı 6. maddesinde, mazbut vakıfların Genel Müdürlük tarafından yönetilip ve temsil edileceği, 35. maddesinde, bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere, kamu tüzel kişiliğini haiz Başbakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulduğu, Başbakan, Genel Müdürlüğün yönetimi ile ilgili yetkilerini gerekli gördüğü takdirde görevlendireceği Başbakan yardımcısı vasıtasıyla kullanabileceği, 36. Maddesinin (a) bendinde, mazbut vakıfların vakfiyelerinde veya vakfiye yerine geçen hücC., berat, ferman gibi belgelerinde yazılı hayrı, sosyal, kültürel ve ekonomik şart ve hizmetleri yerine getirmek, (e) bendinde, mülhak, cemaat ve yeni vakıflar ile esnaf vakıflarının denetimini yapmak, Genel Müdürlüğün görevleri arasında sayılmış, "Personel rejimi" başlıklı 67. maddesinde, Genel Müdürlük personelinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Anılan yasal düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesinden, Vakıflar Genel Müdürliiğü'nün, kuruluş ve işleyişine ilişkin kuralları yasa ile düzenlendiğine ve kamu tüzel kişiliğini haiz olduğuna göre, bu Genel Müdürlük'çe bir kamu hukuku düzenlemesi olan 5735 sayılı yasa hükümü ile verilen görevleri yerine getirirken tesis edilen işlemlerin kamu gücü kullanılarak yapılması karşısında bu işlemlerin yargısal denetiminin idari yargının görevine girdiği…” gerekçe gösterilmek suretiyle davanın idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan Akarsu ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne izafeten Ankara Bölge Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, muhtaçlık aylığı bağlanması ve idari işlemden doğan tam yargı davası niteliğinde olan yoksun kalınan muhtaçlık aylığı tutarlarının tazminine karar verilmesi istemiyle açılan dava hakkında 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2762 sayılı Vakıflar Kanununa dayanılarak düzenlenen Vakıf Muhtaç Aylığı ve İmaret Yönetmeliği uyarınca davacıya bağlanan yetim aylığının kesilmesi nedeniyle yeniden bağlanması ve ara dönemde ödenmesi gereken aylıkların tahsili istemine ilişkindir.

Dosyanın incelenmesinden; N.Ü.’ün 29.07.2005 tarihinde kızı Ü.Ü.’e muhtaç aylığı bağlanması için Bölge Müdürlüğü’ne başvuruda bulunduğu, Konya Ereğli Kaymakamlığı’nın 18.05.2005 tarih ve 5379 sayılı yazısı ile Ü.Ü.’ün ölmüş babası M.Ü.’ün Çeşme Vergi Dairesinin 919005 3010 vergi numarasında halen faal bulunduğunun bildirilmesi üzerine bu talebin reddedildiği, ancak daha sonra ilgilinin Vakıflar Bölge Müdürlüğü’ne mirası reddettiğine dair Konya Ereğli Sulh hukuk Mahkemesinin 10.08.2005 gün E:2005/685 K: 2005/842 sayılı kararının ibraz edilmesi ve başvuruda bulunan Ü.Ü.’ün babası M.Ü.’ün ölmüş olması nedeniyle faal bir vergi mükellefi olamayacağı açıklanmak suretiyle ilginin talebinin Vakıf Muhtaç Aylığı ve İmaret Yönetmeliğinin 5. Maddesine aykırı olmadığı konusunda Vakıflar Genel Müdürlüğü Kayseri Bölge Müdürlüğünün 30.05.2006 gün B.02.1.VGM.1.15.00/222 sayılı yazısı ile uygun görüş bildirilmesi üzerine 01.07.2006 tarihinde muhtaç aylığı bağlanmıştır.

Ancak 01.07.2009 tarihinde, davacı küçüğe bağlanan muhtaç aylığı annesi N.Ü.’ün 01.07.2005 tarihinden itibaren Sosyal Sigortalar Kurumundan maaş aldığı hususunun tespit edilmesi üzerine muhtaç aylığı kesilmiştir.

Davacıya bağlanan muhtaç aylığının kesilmesinin ardından, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne izafeten Kayseri Vakıflar Bölge Müdürlüğü 18.09.2009 tarihinde açtığı dava dilekçesinde özetle; davacı idarenin yardıma muhtaç dul, yetim ve engelli vatandaşlara muhtaç maaşı verdiğini, yaşı küçük olan davalı Ü.’e annesi N.Ü.’ün davacı idareye başvurarak yetim durumundaki kızı için 18.07.2005 tarihinde muhtaç maaşı talep ettiğini, davalının talebinin kabul edilerek küçük Ü.’e 01.07.2006 tarihinden itibaren aylık 218,84 TL maaş bağlandığını, yapılan araştırmada maaş talebinde bulunan küçük Ülkem’in annesinin maaş başvurusundan önce 01.07.2005 tarihinden itibaren SGKlı olarak maaş aldığının idare tarafından SGK Başkanlığının 15.06.2009 gün ve 849 nolu yazısıyla tespit edilmesi üzerine, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 22.09.2008 tarih ve 27010 sayılı Vakıflar Yönetmeliğinin çerçevesinde 01.07.2006 tarihinden itibaren alınan muhtaç maaşının haksız olduğunu açıklayarak, 9.107,65 TL muhtaç maaşının bu tarihten itibaren işleyecek faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemiyle 18.09.2009 tarihinde eldeki dosyanın davacısına adli yargıda dava açmıştır.

Niğde 2. Asliye Hukuk Mahkemesi19.09. 2011 gün ve E:2009/538, K.2011/688 sayılı kararında özetle; Vakıflar Yönetmeliğinin 73. Maddesinin 1. fıkrasında, 73. Maddenin 2. Fıkrasındaki gibi anne baba yönünden 1. fıkradaki şartların aranmadığı bu nedenle muhtaç aylığı bağlanan küçüğün annesinin yetim aylığı almasının küçüğe maaş bağlanmasına engel olmayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Adli yargıda verilen red kararı temyiz aşamasından geçmek suretiyle 11.07.2012 tarihinde kesinleşmiştir.

Adli yargıda Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce açılan ve redle sonuçlanan kararın kesinleşmesinin ardından 04.09.2012 tarihinde Ü.Ü.’e velayeten annesi N.Ü.yeniden muhtaç aylığının bağlanması için Kayseri Vakıflar Bölge Müdürlüğüne başvurmuş, Kayseri Vakıflar Bölge Müdürlüğü 21.09.2012 gün Sayı:3623 sayılı cevabi yazısı ile taraflar arasında alacak davası olduğu gerekçe gösterilerek bu talebin reddine karar verilmiş, sonrasında aynı konuda 05.10,2012 tarihinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne yapılan başvuruda 12.10.2012 gün ve 3993 sayılı yazı ile bu talebin kabul edilemeyeceği açıklanmak suretiyle reddedilmiştir. Davacı taraf idareye yaptığı başvuruların reddedilmesi üzerine uyuşmazlığa konu davayı adli yargıda açmıştır. Davacı, aşamaları açıklandığı şekilde muhtaç aylığı bağlandıktan sonra kesilmesinin ardından muhtaç aylığının hem yeniden bağlanması hem de alamadığı aylıkların tahsili amacıyla eldeki davayı açmıştır.

Davacının davalı idareye muhtaç aylığının bağlanması konusunda ilk başvuruyu yaptığı sırada yürürlükte olan 28.12.1989 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Muhtaç Aylığı ve İmaret Yönetmeliği’nin Aylık Bağlanacak veya İmaretten Faydalanacaklar başlıklı 5. Maddesinde:

“ (Değişik: RG- 17/01/1997-22880) Sosyal Güvenlik Kurum ve Kuruluşlarının herhangi birisinden her ne isim altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, mahkeme kararı ile veya doğrudan doğruya kanunla bakıma alınmayan veya herhangi bir gelire sahip olmayan, nafaka bağlanmayan veya bağlanma ihtimali bulunmayan, menkul ve gayrimenkul malı mevcut olmayan veya olup da bunlardan elde edeceği yıllık gelirleri toplamının aylık ortalaması bu Yönetmelikle bağlanacak aylık miktarını geçmeyen, başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde sakat, âma ve işsiz bulunanlar ile annesi, babası veya annesi ya da babası olmayan muhtaç çocuklara aylık bağlanır ve imaretten faydalandırılır.

(Ek fıkra: RG-01/07/2006-26215) 18 yaşından küçük sakat çocuklara, kendilerine bakmakla yükümlü anne ve babalarının bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları taşıdığı takdirde, muhtaç aylığı bağlanır.”

Aylıkların ve Yemeklerin Kesilmesi başlıklı 13. Maddesinde

“(Değişik: RG- 17/01/1997-22880)

Aşağıdaki hallerde bağlanan aylık ve verilmekte olan yemek kesilir:

a) Hak sahibinin ölümü,

b) Aylık bağlanan kadın ise evlenmesi (âma ve muhtaç kadının, âma, muhtaç, sakat biriyle evlenmesi hallinde ve muhtaçlıklarının devam etmesi durumunda bu hüküm uygulanmaz).

c) Herhangi bir sebeple muhtaçlığın kalkması,

d) Aylık bağlanan âma, sakat ve muhtaçların ücret karşılığı bir işte çalışmaya başlaması,

e) Kamu Kurum ve Kuruluşları veya hakiki ya da hükmi şahıslarca bakım altına alınması,

f) Aylık sahibi erkek çocuğun 18, yüksek öğrenimde ise 25 yaşını tamamlaması,

g) Aylıkların aralıksız altı ay, yemeklerin ise izinsiz ve mazeretsiz 10 gün alınmaması,

h) Yemek alanların hal, hareket ve davranışlarında, ahlaka ve adaba uymayan hallerinin tesbit edilmesi” denilmek suretiyle hangi hallerde muhtaçlık aylığının kesileceği açıklanmıştır.

27.09.2008 tarih 27010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Vakıflar Yönetmeliği ile 28.12.1989 tarihli 20386 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Muhtaç Aylığı ve Vakıf İmaret Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Davacıya bağlanan muhtaçlığın aylığının kesildiği tarihte yürürlükte olan ve 27.09.2010 tarih 27010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vakıflar Yönetmeliğinin Muhtaç Aylığının Bağlanması ve Kesilmesine ilişkin hükümleri içeren 72 ila 82. Maddelerinde:

“ Muhtaç Aylığı

Madde 7- (1) Vakfiyelerde yer alan hayır şartlarının yerine getirilmesi amacıyla muhtaç durumda bulunan engelliler ile yetimlere aylık bağlanır.

Muhtaç aylığından yararlanacaklar

MADDE 73 – (1) Annesi ya da babası olmayan muhtaç çocuklar ile % 40 ve üzeri engelli olan muhtaçlara; sosyal güvencesi olmaması, herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması, mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması, gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu Yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi halinde aylık bağlanabilir.

(2) 18 yaşından küçük engelli çocuklara, kendilerine bakmakla yükümlü anne ve babalarının bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları taşıdığı takdirde aylık bağlanır.

(3) Aynı aileden sadece bir kişiye aylık bağlanabilir.

Başvuru

Madde 74 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-14/8/2010-27672)

(1) Kendisine aylık bağlanması için başvuracaklar Ek-11’de yer alan formu doldurarak yerleşim yeri Bölge Müdürlüklerine şahsen, posta yoluyla veya Genel Müdürlüğün internet sitesi üzerinden başvuru yapabilirler. Muhtaç engellilerin özrünü belirten sağlık kurulu raporu forma eklenir.

Sağlık kurulu raporu

Madde 75 – (1) Sağlık kurulu raporunda istek sahiplerinin çalışarak hayatını kazanıp kazanamayacağı ile organ yokluğu ve bozukluğunun yüzde kaç olduğu belirtilir.

Başvuruların değerlendirilmesi

Madde 76 – (1) (Mülga:RG-14/8/2010-27672)

(2) Bölge müdürlüğünce müracaat belgeleri üzerindeki beyanları doğrulandıktan sonra, Ek-12’de belirtilen kriterlere göre puanlama yapılarak dosya tamamlanır. İllerin boş muhtaç kadrosu dikkate alınarak Ek-13’deki forma göre hazırlanacak onay Genel Müdürlüğe gönderilir.

Ödenecek aylık miktarı

Madde 77 – (1) Ödenecek aylık miktarı 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilen ve memur taban aylıklarına uygulanan taban aylığı katsayısının (400) dörtyüz gösterge rakamı ile çarpımından elde edilecek miktardır.

(2) Muhtaç aylığı bağlanacakların sayısı Genel Müdürlükçe belirlenir.

Aylıkların ödenmesi ve muhtaçlığın izlenmesi

Madde 78 – (1) Aylıklar, Genel Müdürlük onayını takip eden aybaşından itibaren peşin olarak hak sahiplerine veya yetkili vekil ya da vasilerine ödenir.

(2) Bölge müdürlükleri tarafından aylık bağlananlara, banka hesap numaraları ile birlikte tebligat yapılır ve aylıklar banka hesaplarına yatırılır.

(3) İkametleri değişenlerin aylıkları devam eder. Boş kontenjan bulunması halinde ilgili bölge müdürlüğüne nakilleri yapılabilir.

(4) Yapılan araştırma sonucunda durumları 73 üncü madde kapsamına girmediği tespit edilenlerin aylıkları kesilir.

Yoklama

Madde 79 – (1) Aylık sahipleri her yılın kasım ayında Ek-14’deki yoklama belgesini doldurarak aylık aldıkları bölge müdürlüğüne teslim ederler.

(2) Yoklama belgesini vermeyenlerin aylıkları dondurulur, yoklama belgelerini üç ay içerisinde getirmeleri halinde verilmeyen aylıkları toptan ödenir.

Aylıkların kesilmesi

Madde 80 – (1) Aylık alanların;

a) Ölümü,

b) Muhtaçlığının kalkması veya bakım altına alınması,

c) Yetim erkek çocuğun 18, yüksek öğrenimde ise 25 yaşını tamamlaması,

ç) Aylıkların aralıksız üç ay alınmaması,

halinin tespitini takip eden ay başından itibaren aylıkları kesilir.

Bildirim yükümlülüğü

Madde 81 – (1) Muhtaçlar, aylıklarının kesilmesini gerektiren halleri bölge müdürlüklerine en geç bir ay içinde yazılı olarak bildirmek zorundadırlar.

(2) Aylık bağlanmasını gerektiren şartların ortadan kalktığı tarihten itibaren yapılan fazla ödemeler genel hükümlere göre ilgililerden tahsil edilir.” şeklinde düzenlemeler yer almaktadır.

05.06.1935 tarih 2762 sayılı Vakıflar Kanunu 20.02.2008 tarih 5737 sayılı Vakıflar Kanununun yürürlüğe girmesi ile anılan Kanunun 80. Maddesine göre yürürlükten kaldırılmıştır.

5737 sayılı Vakıflar Kanununun amaç ve kapsamının yer aldığı 1 ve 2. maddeleri:

“Madde 1- Bu Kanun; vakıfların yönetimi, faaliyetleri ve denetimine, yurt içi ve yurt dışındaki taşınır ve taşınmaz vakıf kültür varlıklarının tescili, muhafazası, onarımı ve yaşatılmasına, vakıf varlıklarının ekonomik şekilde işletilmesi ve değerlendirilmesinin sağlanmasına ilişkin usûl ve esasların belirlenmesi; Vakıflar Genel Müdürlüğünün kuruluşu ile Genel Müdürlüğün teşkilât, görev, yetki ve sorumluluklarının düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Madde 2- Bu Kanun; mazbut, mülhak ve yeni vakıflar, cemaat ve esnaf vakıfları ile Vakıflar Genel Müdürlüğünü kapsar.

Bu Kanunun uygulanmasında milletlerarası mütekabiliyet ilkesi saklıdır.”

Yönetim ve Temsil Şeklini düzenleyen 6. Maddesinde;

“ Mazbut vakıflar, Genel Müdürlük tarafından yönetilir ve temsil edilir.

Mülhak vakıflar, Anayasaya aykırılık teşkil etmeyen vakfiye şartlarına göre Meclis tarafından atanacak yöneticiler eliyle yönetilir ve temsil edilir. Vakıf yöneticileri kendilerine yardımcı tayin edebilirler. Mülhak vakıf yöneticilerinde aranacak şartlar ile yardımcılarının nitelikleri yönetmelikle düzenlenir. Vakfiyedeki şartları taşımamaları nedeniyle kendilerine yöneticilik verilemeyenler bu şartları elde edinceye, küçükler ile kısıtlılar fiil ehliyetlerini kazanıncaya ve boş kalan yöneticilik yenisine verilinceye kadar, vakıf işleri Genel Müdürlükçe temsilen yürütülür.

Cemaat vakıflarının yöneticileri mensuplarınca kendi aralarından seçilir. Vakıf yöneticilerinin seçim usûl ve esasları yönetmelikle düzenlenir.

Esnaf vakıfları, mülhak vakıfların tabi olduğu hükümlere tabidir. Bu vakıflar, esnafın seçtiği yönetim kurulu tarafından yönetilir.

Yeni vakıfların yönetim organı vakıf senedine göre oluşturulur ve bu vakıfların yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun, Türkiye’de yerleşik bulunması gerekir.

5737 sayılı Vakıflar Kanununun Genel Müdürlüğü ve Genel Müdürlüğün görevlerini düzenleyen 35 ve 36. maddelerinde:

Madde 35- Bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere, kamu tüzel kişiliğini haiz Başbakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

Başbakan, Genel Müdürlüğün yönetimi ile ilgili yetkilerini gerekli gördüğü takdirde görevlendireceği Başbakan Yardımcısı vasıtasıyla kullanabilir.⁽¹⁾

Vakıflar Genel Müdürlüğü, merkez ve taşra teşkilâtından oluşur.

Genel Müdürlüğün merkezi Ankara’dadır.

Madde 36 – Genel Müdürlüğün görevleri şunlardır:

a) Mazbut vakıfların vakfiyelerinde veya vakfiye yerine geçen hücC., berat, ferman gibi belgelerinde yazılı hayrî, sosyal, kültürel ve ekonomik şart ve hizmetleri yerine getirmek.

b) Vakfiyelerde öngörülen hizmetlerin en iyi şekilde yerine getirilebilmesini sağlamak amacıyla Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait paralar ile malları değerlendirmek, daha fazla gelir getirici yatırımlara tahsis etmek.

c) Genel Müdürlüğe ve mazbut vakıflara ait paralar ile işletmeler kurma, kurulmuş şirketlere iştirak etme, bunların sermaye artışları hususlarında karar vermek.

d) Yurt içi ve yurt dışındaki vakıflara ait vakıf kültür varlıklarını ihya etmek.

e) Mülhak, cemaat ve yeni vakıflar ile esnaf vakıflarının denetimini yapmak.

f) Vakıflarla ilgili konularda; araştırma, geliştirme, eğitim, kültür ve yayın faaliyetlerinde bulunmak, ulusal ve uluslararası koordinasyonu sağlamak.

g) Vakıf kültür varlıklarından oluşan koleksiyonlar meydana getirmek; müze, kütüphane ve kültür merkezleri kurmak.

h) Bu Kanun ve diğer kanunlar ile Genel Müdürlüğe verilen görevleri yapmak.

Genel Müdürlük, vakıflara ilişkin görevlerle ilgili olarak diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde çalışır ve koordinasyonun sağlanması hususunda gerekli tedbirleri alır. Genel Müdürlük gerektiğinde ihtiyaç duyulan konuyla sınırlı olmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tâbi olmaksızın uzman kişi, kurum ve kuruluşlardan danışmanlık ve hukukî mütalaa şeklinde hizmet satın alabilir.”hüküm altına alınmış, aynı Kanunun Personel Rejimine ilişkin 67. Maddesinde de Genel Müdürlük personelinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olduğu hükmüne yer verilmiştir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) (Değişik : 8.6.2000-4577/5 md.) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar” idari dava türleri olarak sayılmıştır.

Belirtilen bu mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kuruluş ve işleyişine ilişkin kuralları yasa ile düzenlenen Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün kamu tüzel kişisi olduğu, yasa hükmü ile verilen görevleri yerine getirirken kamu gücünü kullandığı tartışmasızdır.

Olayımızda, küçük Ülkem Ürün’e muhtaç aylığı 01.07.2006 tarihinde bağlanmış 01.07.2009 tarihinde kesilmiş, yeniden aylık bağlanma talebi ile ara döneme ilişkin kesilen aylıkların geri ödenmesine ilişkin talebi, 21.09.2012 ve 12.10.2012 tarihlerinde davalı idare tarafından reddedilmesi üzerine adli yargıda dava açılmıştır. Bu durumda, haksız olarak kesildiği dönemler itibariyle verilmeyen aylıkların verilmesi ve muhtaç aylığının yeniden bağlanmasına ilişkin dava konusu işlemin, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre tesis edildiğinden, uyuşmazlığın idari işlemden kaynaklanan tam yargı davası niteliğinde olması dolayısıyla açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde idari yargı görevli olduğundan, Danıştay Başsavcısının başvurusunun kabulü ile, davalı Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne izafeten Ankara Bölge Müdürlüğü’nü vekilinin görev itirazının Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Vakıflar Genel Müdürlüğüne İzafeten Ankara Bölge Müdürlüğü Vekilinin GÖREV İTİRAZININ Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.05.2013 gün ve E:2013/106 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

20-ESAS NO : 2013/1548

KARAR NO : 2013/1797

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.S., 2- T.Ü., 3- G.Ö., 4- G.Y., 5- G.K., 6- M.G., 7- S.Ç., 8- C.G.,

Vekilİ : Av. Ş.T.

Davalı : Sancaktepe Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.H.Ç.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde, mülkiyeti iştirak halinde müvekkillerine ait olan ve tapu kaydında Sancaktepe ilçesi, Demirci mevkii, 6782 ada, 1 parsel ile 6781 ada 2 parselde bulunan gayrimenkullerin, dere mutlak koruma alanı dışında kalan bölümlerinin, uygulama imar planı ile davalı idarece park alanı ilan edildiğini; bu nedenle mülkiyet hakkına istinaden faydalanılması ve kullanılmasının imkansız olduğunu; aradan geçen uzun zamana karşın, idarece amaca uygun işlem yapılmadığını; idarenin 3194 sayılı yasadan kaynaklanan görevlerini yerine getirmediğini; pasif ve suskun kaldığını; parsellerin imar planı ile park alanına alınmış olmasına ve bu şekilde mülkiyete el atılmış olmasına rağmen bedelinin de ödenmediğini; müvekkilleri ile davalının bugüne kadar el atma bedeli konusunda uzlaşamadığını, bu sebeplerle, dava konusu parsellerin bedelinin tahsili için bu davanın açılmasının gerektiğini ifade ederek; Sancaktepe ilçesi, Demirci mevkii, 6782 ada, 1 parsel ile 6781 ada 2 parselde kain gayrimenkullerin, imar planında park yapılarak el atılan bölümü için şimdilik 1.000 TL bedelin, el atma tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL 15.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:22.5.2013 gün ve E:2012/92 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında kısmen park alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'nci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulamasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” hükmüne verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların mülkiyeti iştirak halinde müvekkillerinde olduğu taşınmazların, dere mutlak koruma alanı dışında kalan bölümlerinin, uygulama imar planı ile davalı idarece park alanı ilan edilmesi suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zarara karşılık şimdilik 1.000,00 TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan Sancaktepe Belediye Başkanlığının 24.12.2012 gün ve M.34.3.SAN.0.21/00.00-641.99(1576)/623215-9029/25356 sayılı yazısında; Samandıra 6781 ada 2 nolu parselin, 15.02.2010 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Sancaktepe Uygulama İmar Planında, kısmen TAKS: 0.50, KAKS: 1.50, 5 kat Ticaret+Konut, kısmen İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğince İSKİ tarafından belirlenen Dere Mutlak Koruma (Park) alanında ve kısmen de yolda kaldığı; 15.02.2010 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Sancaktepe Uygulama İmar Planı gereği, Samandıra 6781 ada 2 nolu parselin yaklaşık 4 m² lik kısmının Ticaret+Konut alanında, yaklaşık 562 m² lik kısmının İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğince İSKİ tarafından belirlenen Dere Mutlak Koruma (Park) alanında ve yaklaşık 8 m² lik kısmının da yolda kaldığı; bu parselin, 15.02.2010 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli Sancaktepe Uygulama İmar Planında kısmen İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğince İSKİ tarafından belirlenen Dere Mutlak Koruma (Park) alanında kaldığı için İmar parseli olmadığı; dosyada bulunan 27.6.2012 tarihli Bilirkişi Raporunda, 6781 ada 1 nolu parselin, İSKİ tarafından belirlenen Dere Mutlak Koruma (Park) alanında kaldığı ifade edilmiştir.

Olayda, davacılar vekili tarafından, dava dilekçesinde, dere mutlak koruma alanı dışında kalan bölümlerinin, uygulama imar planı ile davalı idarece park alanı ilan edildiğinden bahisle, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan müvekkillerinin taşınmazlarının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul Anadolu 15. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.5.2013 gün ve E:2012/92 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

21-ESAS NO : 2013/1549

KARAR NO : 2013/1798

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.H.T.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. P.G.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.Ç.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Çankaya ilçesi, 26163 Ada, 4 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “kamu alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini, idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına karşı adli yargı yerinde dava açmış; daha sonra verdiği dilekçeye istinaden Çankaya Belediye Başkanlığı da davaya dahil edilmiştir.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içerisinde görev itirazlarında bulunmuşlardır.

ANKARA 3.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:8.5.2013 gün ve E:2011/246 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında kamu alanı olarak ayrılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması nedeniyle taşınmazın değerinin ödenmesi ve taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescil edilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare ve davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında kamu alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Çankaya Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 18.3.2013 gün ve M.06.6.ÇAN 0.35.06/8581-475/13(7832) sayılı yazısının incelenmesinden; Çukurca Mahallesi 26163 ada 4 sayılı parsele ait 1/1000 ölçekli imar planının, Çankaya Belediye Meclisinin 09.03.1988 gün ve 104 sayılı kararıyla onaylandığı, söz konusu planla alanın “Resmi Kurum” olarak ayrıldığı, yapılaşma koşullarının E:0.50, Hmax:6.50m olarak verildiği ve söz konusu plana ait plan notlarında alanın hangi kuruma tahsis edileceğinin belirtilmediği; 81034 no’lu kesin parselasyon planının ise Çankaya Belediye Encümeninin 21.04.1988 gün ve 1387 sayılı kararı ile onandığı, parseli de kapsayan Çukurca I- II ile Kırkkonaklar Mahallerinde kat yüksekliği artırımına ilişkin yapılan plan değişikliğinin ise Çankaya Belediye Meclisinin 23.12.1994 tarih ve 381 sayılı kararı ile onaylandığı, onaylanan bu planla kullanım kararı aynen korunurken emsal değerinin 0.80’e çıkarıldığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Resmi Kurum Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğu, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Davalı idarelerden Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 8.5.2013 gün ve E:2011/246 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

22-ESAS NO : 2013/1571

KARAR NO : 2013/1804

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- M.İ.G., 2- N.B., 3- K.G., 4- K.G.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1- Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.B.

2- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. U.E.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin Ankara İli, Mamak İlçesi, 39941 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında İdari Tesis Alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili verdiği dilekçede, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 9. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 9.5.2013 gün ve E:2012/507 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında İdari Tesis Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 2.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili, taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında İdari Tesis Alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 9.5.2013 gün ve E:2012/507 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

23-ESAS NO : 2013/1576

KARAR NO : 2013/1805

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : F.S.K.

Vekili : Av. H.T.

Davalı : Bağcılar Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.S.T.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Bağcılar İlçesi, Mahmutbey Köyü 2076 Ada 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında 1992 tarihinde “Sağlık Alanı” olarak, 2008 tarihinde ise “Yeşil Alan” olarak ayrıldığını, davacının kullanım hakkının imar düzenlemesi nedeni ile kısıtlandığını ve bu nedenle zarar gördüğünü belirterek; fazlaya ilişkin hakları ve talep sonucunu artırma hakları saklı kalmak kaydı ile 20.000,00 TL ve artırılacak miktara dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle ile davalıdan alınarak davacıya verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Bakırköy 1.Asliye Hukuk Mahkemesi; 30.04.2013 gün ve 2012/235 Esas sayılı kararı ile, davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Bağcılar Belediye Başkanlığı açısından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının taşınmazının imar planında 1992 tarihinde “Sağlık Alanı” olarak, 2008 tarihinde ise “Yeşil Alan”da kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında 1992 tarihinde “Sağlık Alanı” olarak, 2008 tarihinde ise “Yeşil Alan”da kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin hakları ve talep sonucunu artırma hakları saklı kalmak kaydı ile 20.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle ile davalıdan alınarak davacıya verilmesi istemi ile açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, Bakırköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce 22.05.2013 günü mahallinde keşif icra edildiği ve keşif sonrası aldırılan Harita ve Kadastro Mühendisi Ahmet Top’a ait 04.11.2013 tarihli Bilirkişi raporunda, dava konusu taşınmazın 200.18 m2 lik ve 77,37 m2 lik iki ayrı kısmının yol olarak; 73,25 m2 lik ve 12,08 m2 lik iki kısmının ise kaldırım olarak tecavüzlü olduğunu belirttiği, yine keşif sonrası aldırılan İnşaat Mühendisi Şerafettin Uçar, Emlakçi Bilirkişi Kemal Tecimen ve Harita ve Kad. Mühendisi Ahmet Top’un 04.11.2013 tarihli ortak raporunda da aynı belirlemelerin yapıldığı anlaşıldığında dava konusu taşınmaza yol ve kaldırım yapılmak sureti ile fiilen el atıldığı anlaşılmıştır.

İdarenin dava konusu Bağcılar İlçesi, Mahmutbey Köyü 2076 Ada 1 Parsel sayılı taşınmaza kamulaştırmasız el atması karşısında, bu taşınmaz bakımından el atmadan doğan zararın tazminine yönelik olan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

24-ESAS NO : 2013/1580

KARAR NO : 2013/1806

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Yrd. Doç. Dr. E.Y.

Vekili : Av. Ç.R.A.

Davalı : Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. H.K.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Rektörlüğü’nün, 03.10.2011 gün ve B.30.2.YYÜ.0.70.71.00/ 251-6579 sayılı yazısı ile bildirilen, mecburi hizmet ve tazminat borcunun kaldırılmasına yönelik talebinin reddedildiğine dair verilen idari kararın iptal edilerek, 24.05.2004 tarihli kefalet senedinin geçersizliğinin tesbitine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili 15.06.2012 tarihli dilekçesinde, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 09.04.2012 gün ve E:2012/6, K:2012/66 sayılı kararında “ 2547 sayılı yasa’nın 35 maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanı çözümünde adli yargının görevli olduğu” karara bağlandığını, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kararlarının tüm yargı mercilerince bağlayıcı olduğunu gerekçe göstererek görev itirazında bulunulmuştur.

VAN 1. İDARE MAHKEMESİ: 05.03.2013 gün ve E:2011/1138 sayı ile özetle; 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı idare vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görev itirazının reddi ile görevlilik kararı verilmiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI:

“…..Dava konusu uyuşmazlık, taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklanmaktadır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun öğretim elemanı yetiştirmeye ilişkin 35. maddesinde: Yükseköğretim kurumlan; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 nıd.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

Dolayısıyla, uyuşmazlık taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunduğu; açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar verildi.” şeklindeki gerekçesiyle olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ve Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca araştırma görevlisi olarak davalı Üniversite adına bütünleşik doktora eğitimi yapmak amacıyla Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü’nde göreve başladığı sırada, doktora eğitimini yapabilmesi için davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü ve kefalet senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Mimar Sinan Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Mimar Sinan Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Van 1. İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ Van 1. İdare Mahkemesi’nin 05.03.2013 gün ve E:2011/1138 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

25-ESAS NO : 2013/1581

KARAR NO : 2013/1807

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : H.U.A.

Vekili : Av. E.A.

Davalı : Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. S.A.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Rektörlüğü’nün, 11.12.2012 gün ve 5284 sayılı yazısı ile bildirilen, mecburi hizmet ve tazminat borcunun kaldırılmasına yönelik talebinin reddedildiğine dair verilen idari kararın ve dayanağı yüklenme-kefalet senedinin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının özgür iradesiyle imzaladığı taahhüt ve kefalet senedinin, idare hukuku alanında tesis edilmiş bir idari işlem olarak kabul edilemeyeceğini, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 09.04.2012 gün ve E:2012/6, K:2012/66 sayılı kararının da bu yönde olduğunu gerekçe göstererek görev itirazında bulunulmuştur.

KONYA 2. İDARE MAHKEMESİ: 14.03.2013 gün ve E:2012/1583 sayı ile özetle; 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı idare vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görev itirazının reddi ile görevlilik kararı verilmiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI:

“…Dava konusu uyuşmazlık, taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklanmaktadır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun öğretim elemanı yetiştirmeye ilişkin 35. maddesinde: Yükseköğretim kurumlan; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 nıd.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca araştırma görevlisi olarak davalı Üniversite adına bütünleşik doktora eğitimi yapmak amacıyla Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde göreve başladığı sırada, doktora eğitimini yapabilmesi için davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü ve kefalet senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Selçuk Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Gazi Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Gazi Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Konya 2. İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ Konya 2. İdare Mahkemesi’nin 14.03.2013 gün ve E:2012/1583 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

26-ESAS NO : 2013/1582

KARAR NO : 2013/1808

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca öğretim üyesi yetiştirilmek üzere başka bir üniversitede görevlendirilen davacının, mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : V.B.

Vekili : Av. R.A.

Davalı : Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. B.Ç.

O L A Y : Davacı, dava dilekçesinde, Gaziosmanpaşa Üniversitesi adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsünde doktora eğitimi alması nedeniyle davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi ile imzalamış olduğu kefalet senedine göre yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle davalı idareye vermiş olduğu dilekçesindeki talebinin reddine ilişkin davalı Üniversitenin 1.10.2012 gün ve 5064 sayılı işleminin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

TOKAT İDARE MAHKEMESİ; 26.3.2013 gün ve E:2012/740 sayı ile, 2547 sayılı Yasa’nın 35., 2914 sayılı Yasa’nın 20. ve Bir Üniversite Adına Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlileri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddelerinden söz ederek, davalı idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği mecburi hizmet yükümlülüğünden kaynaklanan işlemin idari yargıda görülen iptal davalarının konusuna girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI;Olayda, davacı görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu, dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu bu nedenlerle 2247 sayılı Kanun’un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca davalı Üniversite adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsünde doktora öğrencisi olan davacının, davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Osmangazi Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Osmangazi Üniversitesine gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği ve bu yükümlülüğün iptali ile ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Tokat İdare Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Tokat İdare Mahkemesinin 26.3.2013 gün ve E:2012/740 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üyelerden Sıdık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Dava, Davalı Üniversitede araştırma görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35. maddesi kapsamında davalı idare adına başka bir üniversitede lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, görevlendirme işleminden önce imzaladığı taahhüt ve kefalet senedi uyarınca, mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılmıştır

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

27-ESAS NO : 2013/1583

KARAR NO : 2013/1809

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : M.R.

Davalı : Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. H.K.

O L A Y : Davacı, dava dilekçesinde, Yüzüncü Yıl Üniversitesi adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde doktora eğitimi alması nedeniyle davalı Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile imzalamış olduğu kefalet senedine göre yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile tazminat yükümlülüklerinin kaldırılması istemiyle davalı idareye vermiş olduğu dilekçesindeki talebinin reddine ilişkin davalı Üniversitenin 01.11.2012 gün ve 6509 sayılı işleminin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

VAN 3. İDARE MAHKEMESİ; 7.2.2013 gün ve E:2012/1810 sayı ile, 2547 sayılı Yasa’nın 35., 2914 sayılı Yasa’nın 20. ve Bir Üniversite Adına Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlileri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddelerinden söz ederek, davalı idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği mecburi hizmet yükümlülüğünden kaynaklanan işlemin idari yargıda görülen iptal davalarının konusuna girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Olayda, davacı görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu, dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu bu nedenlerle 2247 sayılı Kanun’un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca davalı Üniversite adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsünde doktora öğrencisi olan davacının, davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile tazminat yükümlülüklerinin kaldırılması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesine gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği ve bu yükümlülük ile tazminat yükümlülüklerinin kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile tazminat yükümlülüklerinin kaldırılması istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Van 3 İdare Mahkemesinin 7.2.2013 gün ve E:2012/1810 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üyelerden Sıdık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

28-ESAS NO : 2013/1585

KARAR NO : 2013/1811

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davalı idarelerce 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca ve idare mahkemesinde açılan davada verilen kararları da uygulamak amacıyla; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan işlemler nedeniyle oluşan zararın tazminine ilişkin uyuşmazlığın tam yargı davası kapsamında ve imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.S.Antalya Koru Arsa Ve Konut Yapı Kooperatifi

Vekili : Av. O.S.

Davalılar : 1-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. C.Ö.

2- Muratpaşa Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkili kooperatifin, Antalya Merkez Güzeloba Köyü Kütüklü mevkiinde kain 1 hektar 4.000.m2 yüzölçümlü 2001 parsel sayılı taşınmazın maliki iken, bölgede yapılan imar uygulaması ile Antalya Merkez Güzeloba Mahallesi 12098 ada 4 parsel sayılı imar parselinin müvekkili kooperatife verildiğini; müvekkillerine ait taşınmazın ise 12108 ada 1 parsel numarası ile Muratpaşa Belediyesi adına belediye fidanlığı olarak tescil edildiğini; müvekkilinin, davalı Belediyeden 25.10.1995 tarihinde ruhsat alarak taşınmaz üzerinde yapılaşmaya başladığını, belli seviyeye kadar da getirdiğini; inşaat ruhsatına dayanak oluşturan imar planının hukuki dayanağı olan 30.06.1994 tarih ve 27 sayılı Encümen Kararının, Antalya İdare Mahkemesi tarafından iptal edildiğinden bahisle, davalı Belediyenin 21.06.1999 tarihinde ruhsatı iptal ederek yapı tatil zaptı düzenlediğini; fiilen ve hukuken inşaatın durdurulduğunu; bu süreçte İdare Mahkemesinin plan iptal kararına dayanarak maliye hazinesinin, müvekkili kooperatifin planla malik olduğu tapunun iptali için açtığı davada, Antalya 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2002/811 E.2007/153 K.sayılı kararı ile tapunun iptal edildiğini; bu arada, imar planının Yargı Kararına uygun olarak düzenlenmesi beklenirken, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünün(DHMİ), kooperatife ait 12098 ada, 4 parsel sayılı taşınmazın bulunduğu bölgenin imar planlarının değiştirilmesi için mahalli idarelere talimat verdiğini; talimat sonucu Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin 30.07.1998 gün ve 36 sayılı kararı ile 1/5000 ölçekli imar planında; Muratpaşa Belediye Meclisinin 17.09.1998 gün ve 33 sayılı kararı ile de 1/1000 ölçekli imar planlarında değişiklik yapılarak HAVA YOLU VE TESİS ALANLARI olarak tescilinin sağlandığını; öte yandan DHMİ’nin yine Muratpaşa Belediye Başkanlığına gönderdiği 17.02.2006 tarih B,11,2,DHM.080.05.00.490.9550-1845 sayılı yazıları ile, müvekkili kooperatifin binalarının bulunduğu bölgede her hangi bir imar planı değişikliğinin yapılmaması gerektiği vurgulanarak, kooperatifin burada inşaatlarının devamını imkansız hale getirdiğini; Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ile davalı Belediye arasında gidip gelen yazışmalar ile müvekkili kooperatifin fiilen ve hukuken kilitlendiğini; inşaata devam edilemediği için yapıların doğa ve beşeri tehditlere açık hale geldiğini; faydalanma imkanı bulunmayan binaların korunması için 24 saat bekçi bulundurmanın külfet olduğunu, yapıların sıcak- soğuk-rüzgar-yağmur gibi doğal yıpranmalarına engel olunamadığını; müvekkili kooperatifin imar parselinin iptal edilerek hâzineye geçtiğini, kendi kadastro parseline geri dönüş isteğinin, Antalya 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/476 E.2010/126 K sayılı kararı ile özetle, Antalya İdare Mahkemesinde bu parsel için dava bulunmadığından ve hukuki dayanağı sürdüğünden denilerek, reddedildiğini; müvekkil kooperatifin çaresizlik içinde kaldığını, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne müracaatla inşaata devam etme, devam etme imkanı kalmamış ise kamulaştırılması isteminde bulunulduğunu, çözüme ulaşılamadığını; müvekkili kooperatifin imar planı öncesinde bölgede bir taşınmaz edindiğini; davalı Belediyenin yaptığı imar planı ile bu parseli kendi adına tescil ettiğini, müvekkiline 12098 ada 4 parselin verildiğini, müvekkilinin, kuruluş amacına uygun olarak ortaklarına konut üretmek için yasalara uygun biçimde davalı Belediyeden ruhsat aldığını; ruhsata uygun olarak konut üretmeye başladığını, hukuki ve inşai faaliyetlerini kurallara uygun biçimde yaptığı halde, kıt kaynaklarla konut sahibi olma amacıyla birleşmiş insanların birikimlerinin bloke edildiğini, çürümeye sürüklendiğini; geçen süreler dikkate alındığında çözüm için makuliyetin ortadan kalktığını; kooperatifin, dolayısıyla ortakların zarara sürüklendiğinin açık olduğunu; davalı Belediyenin arsa için yeni imar planı ile çözüm üreteceği umudunun sürdüğünü, ancak yapılar için bu umudun hiç kalmadığını, DHMİ’nin yukarıda izah ettikleri gibi, yapılaşmayı imkansız hale getirmiş olduğunu; bu durumun oluşmasında müvekkili kooperatifin hiç bir kusurunun bulunmadığını; planı yapan, ruhsatı veren, yapıyı durduran ve fiili duruma çözüm bulması gerekenin davalılar olduğunu; yerinde bir çözüm bulunamadığı için, oluşan zararın müsebbiblerinin, zararı tazminle yükümlü olduğunu ifade ederek; fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak, tahkikat sonucunda müvekkilinin gerçekleşen maddi zararının değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda arttırılmak üzere, asgari 100.000.TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerden Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekili, süresi içerisinde görev itirazlarında bulunmuştur.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 22.5.2013 gün ve E:2013/58 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idarelerden Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapılan imar planı ve değişiklikleri, parselasyon işlemi, inşaat ruhsatının iptali, inşaatın mühürlenmesi amacıyla yapı tatil tutanağı düzenlenmesinin, kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve re'sen tesis edilen idari işlemler niteliğinde bulunduğu; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, parselasyon işlemi sonrasında davacıya verilen taşınmaz üzerinde inşaat ruhsatı alınarak yapılaşmaya başlanıldığı, inşaat belirli bir aşamaya gelince alanda imar planı değişikliği yapıldığı ve taşınmaza "havayolu ve tesis alanı" fonksiyonunun verildiği, inşaat ruhsatının iptal edilerek yapı tatil tutanağının düzenlendiği, imar planı değişikliği yapılmak suretiyle taşınmazın kullanımının eski hale getirilmesi yolundaki başvurular sonuçsuz kaldığından inşaatlara devam edilemediği, bu nedenle de yapıların mühürlenmesine kadar geçen sürede yapılanların değerinin ödenmesi gerektiği öne sürülerek idarelerin işlemlerinden dolayı zarara uğranıldığından bahisle, maddi tazminat istenildiğinin anlaşıldığı; dolayısıyla, davalı idarelerce 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan işlemler nedeniyle oluşan zararın tazminine ilişkin uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin Vinci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamına girdiğinde kuşku bulunmadığından, davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde İdari Yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı idarelerden Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacı Kooperatife ait taşınmaz üzerinde inşaat ruhsatı alınarak yapılaşmaya başlanıldığı, inşaat belirli bir aşamaya gelince alanda yapılan imar planı değişikliği sonucu taşınmazın "havayolu ve tesis alanı" kullanımına ayrıldığı, inşaat ruhsatının iptal edilerek yapı tatil tutanağının düzenlendiği, imar planı değişikliği yapılmak suretiyle taşınmazın kullanımının eski hale getirilmesi yolundaki başvuruların da sonuçsuz kaldığı öne sürülerek, davalı idarelerin işlemlerinden dolayı oluşan zarar nedeniyle şimdilik 100.000 TL. maddi tazminatın dava açma tarihinden itibaren başlayacak yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Açılan davaya ilişkin olarak Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekili tarafından dosyaya sunulan cevap dilekçesinde; Davacının da maliki olduğu Güzeloba mah. 2001 parselin de bulunduğu alanda, 30.06.1994 gün ve 27 sayılı encümen kararı ile parselasyon işlemlerinin, yapıldığı, bu işlemler sonucunda, 12091, 12092, 12093, 12094, 12095, 12096, 12097, 12098, 12099, 12100, 12108 nolu imar adalarının oluştuğunu; parselasyon işlemlerinin bir kısmına karşı iptal davası açıldığını, yapılan parselasyon işlemlerinin bir kısmının, Antalya 1.idare Mahkemesinin 1995/234E., 1995/236E, 1995/235E., 1995/238E., 1995/237E., 1995/239E., 1994/1880E., 1994/1879E., 1994/1878E. sayılı dosyaları ile iptal edildiğini; ancak davacı tarafça, dava konusu parsele ilişkin yapılan parselasyon işleminin iptali için idari yargıda dava açılmamış olduğunu; idari yargıda yapılan yargılama sonucu iptal edilen parselasyon uygulamaları nedeniyle, plan tadilatı yapılması gerektiğini; bu nedenle Belediye Meclisinin 17.09.1998 gün ve 33 sayılı kararıyla plan tadilatı yapıldığını; yapılan plan tadilatında, uygulaması yapılan parsellerin bir kısmının havayolu ve tesis alanı içinde kalması nedeniyle ve mahkeme kararlarının da yerine getirilmesi amacıyla, uygulamaya giren parsellerin, kadastral kayda dönüştürülerek yeniden parselasyon yapılmasının zorunlu hale geldiğini; bunun üzerine müvekkili idarece, Devlet Hava Meydanları işletmesi Genel Müdürlüğüne, (DHMİ) dava konusu taşınmazın da içinde bulunan alanda revizyon planı yapılıp yapılamayacağı, bu alanın havaalanı sınırlarından çıkartılmasının mümkün olup olmadığının sorulduğunu, DHMİ'nce 17.02.2006 tarihli yazı ile bu sahada herhangi bir plan değişikliği yapılmaması gerektiği hususunun kendilerine bildirildiğini; bu alanda kalan taşınmazlardan, parselasyon işlemleri iptal edilenlerle ilgili olarak, ilgililer tarafından adli yargıda kadastral kayda dönüş istemli davalar açılarak, bu taşınmazlarda kadastral kayda dönüşü sağlanmış ise de, davacının parselasyon işleminin iptali için idari yargıda dava açmaksızın adli yargıda kadastral kayda dönüş için başvurduğunu; davacı, her ne kadar kadastral kayda dönüş istemiyle Antalya 1.Asliye Hukuk Mahkemesi 2009/476E. sayılı dosyasıyla dava açmış ise de, yapılan parselasyon işlemine süresi içinde itiraz etmediği, sonrasında da parselasyon işleminin iptali için dava da açmadığı gözetilerek, geçerli ve yürürlükte olan bir parselasyon işleminin varlığı gözetilerek davasının reddine karar verilmiş olduğunu; taşınmazın sicil kaydının dayanağını oluşturan işlem iptal edilmediği sürece geçerliliğini koruduğu için, Yargıtayın bozma kararı da gözetilerek, davacı tarafça Antalya 1.Asliye Hukuk Mahkemesi 2009/476E. sayılı dosyasıyla açılan tapu iptali ve tescil davasının reddine karar verilmiş olduğunu, bu kararın kesinleştiğini; kadastral kayda dönüşüne karar verilen aynı bölgedeki diğer taşınmazlar açısından, mahkeme kararlarına istinaden ve 17.09.1998 gün ve 33 sayılı Meclis kararıyla yapılan plan tadilatına uygun olarak İmar Kanunu 18.maddesi uyarınca (12.02.2013 gün ve 249 sayılı Encümen kararı ile) parselasyon işlemi yapılmış olduğunu savunmuştur.

3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca yapılan imar planları, imar planı değişiklikleri, parselasyon işlemi, inşaat ruhsatının iptali, inşaatın mühürlenmesi amacıyla yapı tatil tutanağı düzenlenmesi hususlarının; kamu gücüne dayalı olarak, tek yanlı ve re'sen tesis edilen idari işlemler niteliğinde bulunduğu tartışmasızdır. İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini istemiyle açılan davaların ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan yasa hükümlerinin gereğidir.

Olayda, encümen kararı ile yapılan parselasyon işlemi sonrasında davacı kooperatife verilen taşınmaz üzerinde, davacı tarafından inşaat ruhsatı alınarak yapılaşmaya başlanıldığı; inşaatlar devam ederken davacının taşınmazının da bulunduğu alanda; açılan davalarda idare mahkemesi tarafından verilen iptal kararlarına istinaden, imar planı değişikliği yapıldığı; ve taşınmaza "havayolu ve tesis alanı" fonksiyonunun verildiği; inşaat ruhsatının iptal edilerek yapı tatil tutanağının düzenlendiği, imar planı değişikliği yapılmak suretiyle taşınmazın kullanımının eski hale getirilmesi yolundaki başvuruların sonuçsuz kaldığından inşaatlara devam edilemediği; bu bağlamda, davacı vekilince; yapıların doğa ve beşeri tehditlere açık hale geldiği, faydalanma imkanı bulunmayan binaların korunması için 24 saat bekçi bulundurmanın külfet olduğu, yapıların sıcak-soğuk-rüzgar-yağmur gibi doğal yıpranmalarına engel olunamadığı, bu süreçte kendi kusurlarının bulunmadığı, tamamen hukuka ve mevzuata uygun davranıldığı, yapılanların değerinin ödenmesinin icap ettiği öne sürülerek; idarelerin işlemlerinden dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle dava açıldığı anlaşılmıştır.

Bu durumda; davalı idarelerce 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca ve idare mahkemesinde açılan davada verilen kararları da uygulamak amacıyla; kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan işlemler nedeniyle oluşan zararın tazminine ilişkin uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında ve imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde İdari Yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Davalı idarelerden Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı idarelerden Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.5.2013 gün ve E:2013/58 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

29-ESAS NO : 2013/1586

KARAR NO : 2013/1812

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planı ve buna dayalı imar uygulamasından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.D.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. G.S.K.

2-Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı

Vekili : Av. C.G.

3-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Yakacık mevkii, 43844 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “üniversite alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığını; ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 tarih, 2010/5 - 662 Es. ve 2010/551 K. sayılı kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verdiğini, idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, Milli Eğitim Bakanlığına karşı adli yargı yerinde dava açmış; dosya, Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/118 sayılı esasına kaydedilmiştir.

Davacı vekili daha sonra, aynı istemle, bu kez Yükseköğretim Kurumu Başkanlığına karşı dava açmış; Ankara 20.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/384 sayılı esasına kaydedilen davada, Mahkeme 2.8.2011 gün ve K:2011/283 sayı ile, birleştirme ve yargılamanın Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2011/118 sayılı dosyası üzerinden yürütülmesine karar vermiştir.

Davalı idarelerden Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde görev itirazında bulunmuş; Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi; 3.5.2012 gün ve E:2011/118 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Bu arada, davacı vekilinin talebi de dikkate alınarak Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı davaya dahil edilmiş; anılan idare vekili de süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:21.5.2013 gün ve E:2011/118 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idarelerden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında üniversite alanı olarak ayrılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması nedeniyle taşınmazın değerinin ödenmesi ve taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescil edilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklandığı ileri sürülen zararın tazminine ilişkin kısmında olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı idarelerden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare ve davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında üniversite alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Yenimahalle Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 19.6.2012 gün ve 11683 sayılı yazısının incelenmesinden; 43844 ada 1 parselin; Ankara Büyükşehir Belediyesinin 30.07.1997 gün ve 425 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve Büyükşehir Belediyesi İmar Daire Başkanlığınca re'sen hazırlanarak 19.03.1998 gün ve 220 sayılı Büyükşehir Belediye Meclis kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli Yakacık Doğu Etabı uygulama imar planları içerisinde kaldığı, bu planın uygulaması olan 84166 nolu parselasyon planının Belediye Encümeninin 01.12.1998 gün ve 2982/4175 sayılı kararı ile onaylandığı, bu plan kapsamında 43844 ada 1 parselin E:0.90 Hmax:Serbest yapılaşma koşullarıyla “Üniversite" kullanımında kaldığı; 43844 ada 1 parselin (Üniversite alanı) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kamulaştırılması gerektiği, ancak üniversite alanının ne zaman yapılacağı konusunda Milli Eğitim Bakanlığından görüş alınarak kamulaştırılmasının yapılıp yapılmayacağı hakkında bilgi alınabileceği ve ayrıca parseldeki hissedarların bir araya gelerek, plandaki koşullara uygun olarak, yine Milli Eğitim Bakanlığı'ndan görüş alınarak, ilgili taşınmaz üzerinde tasarrufta bulunabilecekleri, ilgili ada parsel üzerinde kamulaştırmasız el atmanın söz konusu olmadığı; ayrıca 43844 ada 1 parselin bulunduğu 84166 nolu planın plan notlarının 18. maddesinde “18. Kamu ortaklık payı alanlarında (Kentsel Rekreasyon Alanı, Sağlık Alanı, Eğitim Alanları, İdari Tesis Alanları, Ağaçlandırılacak Alan, B.H.A., Pazar Alanları, SKT, İsale Hattı, Resmi Kurum Alanları v.b.) Hak sahibi olanlar, hisselerini belediyeye aynı amaçla kullanılmak üzere tapuda bedelsiz terk etmeleri durumunda inşaat alanı(yapı yoğunluğu) % 10 arttırılır, ancak konut sayısı (nüfus yoğunluğu) artışı getirilemez. ” denildiği ve bu hususlarda bu ada/parsellerin değerlendirilebileceği; Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin 16.03.2012 gün ve 435 sayılı kararı ile “Özel kullanımı mümkün olmayan Resmi Kurum, Belediye Hizmet Alanı, vb. direkt kamu kurumlarının kullanabileceği donatı alanları için maliklerince planlama ilke ve esaslarına uygun ortaklaşa imar planı değişikliği sunabilir” denildiği ve böylece kullanımlarının mümkün olacağı; söz konusu taşınmazın kullanım kararının değiştirilmesine yönelik Milli Eğitim Bakanlığı’ndan veya Yüksek Öğretim Kurumundan bir talep bulunmadığı, alanın kullanımının değiştirilmediği ve konut alanına dönüştürülmediği anlaşılmıştır.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Üniversite Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğu, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idarelerden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı idarelerden Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Ankara 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.5.2013 gün ve E:2011/118 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

30-ESAS NO : 2013/1587

KARAR NO : 2013/1813

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacı tarafından, taahhüt ve kefalet senedinin iadesi ile mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.A.B.

Vekili : Av. R.A.

Davalı : Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. B.Ç.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesinde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Kanunun 35. maddesi uyarınca Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsüne doktora eğitimi için nakil yolu ile ataması yapılması sebebiyle, kefalet senedinin kendisine iadesi, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Personel Daire Başkanlığının 01.10.2012 tarih ve B.30.2.GOÜ.0.71.02.00-622-4500-5066 sayılı işlemin, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılmasının reddine yönelik kısmının iptali istemiyle, idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdare vekili birinci savunma dilekçesinde, Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarına göre, uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevli olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunmuştur.

TOKAT İDARE MAHKEMESİ: 26.3.2013 gün ve E:2012/742 sayı ile, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2’inci maddesinde, idari dava türlerinin sayıldığı; buna göre, a) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile ilgili hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) Genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaların, idari dava türleri olarak belirlendiği; 2547 sayılı Yasa uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önünde bulundurulduğunda, davacının idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzalamadığı taahhüt ve kefalet senedi uyarınca davacıya mecburi hizmet yükümlülüğü getiren işlemden kaynaklı uyuşmazlığın, özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlık olmadığı açıkça anlaşıldığından, çıkacak uyuşmazlıkların çözümünde idari yargının yetkili olduğu; bu durumda; idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek taraflı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedine dayanılarak davacıya mecburi hizmet yükümlülüğü getiren uyuşmazlığın 2577 sayılı Yasa'nın 2/1-a maddesinde sayılan iptal davaları kapsamında görüm ve çözümünün, idare mahkemelerinin görev alanına girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle; davalı idarenin görev itirazının reddine, uyuşmazlığın çözümünde Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Davalı vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Konunun çözümü için uyuşmazlığın temelini oluşturan işlemin incelenmesinin gerektiği; dava konusu uyuşmazlığın, taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun öğretim elemanı yetiştirmeye ilişkin 35. maddesinde: Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. (Ek fıkra: 17/08/1983 -2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler. / (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmünün yer aldığı; olayda, davacının Osmangazi Üniversitesi EBE'de görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, mecburi hizmet süresi dolmadan hizmetinde bulunduğu Yüksek Öğretim Kurumu ve mecburi hizmetinin devredildiği kurum tarafından görevden çekilmiş sayıldığında mecburi hizmetine tekabül eden ödemelerin tamamı ile ayrıca bu ödemelere ilişkin sarf tarihinden itibaren hesaplanacak yasal vs. vergi ve kanuni ödemelerle birlikte Gaziosmanpaşa Üniversitesi emrine nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği; söz konu yüklenme ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğunun açık olduğu: dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden, diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısının yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

Dava, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Araştırma Görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35. maddesi uyarınca Gaziosmanpaşa Üniversitesi adına öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında doktora eğitimi yapmak üzere kadrosu geçici olarak Osmangazi Üniversitesine aktarılan davacının, kefalet senedinin iadesi, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Personel Daire Başkanlığının 01.10.2012 tarih ve B.30.2.GOÜ.0.71.02.00-622-4500-5066 sayılı işlemin, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılmasının reddine yönelik kısmının iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Osmangazi Üniversitesi’nde doktora eğitimi yapmak üzere görevlendirilen davacı tarafından, Osmangazi Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce düzenlenen kefalet senedinin iadesi, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin, Gaziosmanpaşa Üniversitesi işleminin, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılmasının reddine yönelik kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Tokat İdare Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Tokat İdare Mahkemesi’nin 26.3.2013 gün ve E:2012/742 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

31-ESAS NO : 2013/1588

KARAR NO : 2013/1814

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacı tarafından, taahhüt ve kefalet senedi kapsamında yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.G.G.

Vekili : Av. M.B.

Davalı : Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. Ş.A.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Karadeniz Teknik Üniversitesi adına

2547 sayılı Kanunun 35. maddesi uyarınca, Öğretim üyesi Yetiştirme Programı Kapsamında Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümünde araştırma görevlisi olarak yüksek lisans ve doktora eğitimi alması nedeniyle; davalı Karadeniz Teknik Üniversitesi ile imzalamış olduğu 05.07.2004 ve 03.02.2006 tarihli Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senetlerine Göre, Yerine Getirmesi Gereken Mecburi Hizmet Yükümlülüğünün iptali istemiyle yaptığı 19.02.2013 tarihli başvurusunun reddine ilişkin, davalı Rektörlüğün 20.03.2013 tarih 44710342-929/06334 sayılı kararın iptali istemiyle, idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İdare vekili birinci savunma dilekçesinde, uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevli olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunmuştur.

TRABZON İDARE MAHKEMESİ: 23.5.2013 gün ve E:2013/355 sayı ile, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde idari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırlarının belirtildiği; bu davalardan “iptal davaları”nın idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmış olduğu, idarenin kamu gücünü kullanarak tek taraflı iradeyle tesis ettiği işlemlerin iptal davalarına konu edilebileceği; bakılan davada; davacıya yüklenmiş olan mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ile ilgili taahhüt senedinin iptal edilmesi istemiyle davalı idareye başvurulduğu, davalı idare tarafından bu başvurunun reddi üzerine işbu davanın açıldığı, dava konusu işlemin idarece kamu gücüne dayalı, re'sen ve tek yanlı olarak tesis edilen bir işlem olduğu anlaşıldığından, davanın görüm ve çözüm yerinin idari yargı mercileri olduğu gerekçesiyle; davalı idarenin görevsizlik itirazının reddine, uyuşmazlığı çözümlemeye Mahkemelerinin görevli olduğuna karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Danıştay Başsavcısının yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

Dava, Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümünde Araştırma Görevlisi olarak çalışmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35. maddesi uyarınca Karadeniz Teknik Üniversitesi adına öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında lisansüstü ve doktora eğitimi yapmak üzere kadrosu geçici olarak Boğaziçi Üniversitesine aktarılan davacının, davalı Karadeniz Teknik Üniversitesi ile imzalamış olduğu 05.07.2004 ve 03.02.2006 tarihli Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senetlerine Göre, Yerine Getirmesi Gereken Mecburi Hizmet Yükümlülüğünün iptali istemiyle yaptığı 19.02.2013 tarihli başvurusunun reddine ilişkin, davalı Rektörlüğün 20.03.2013 tarih 44710342-929/06334 sayılı kararın iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümünde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, lisansüstü ve doktora eğitimini Boğaziçi Üniversitesinde yapma yönündeki isteği uygun bulunarak 2547 sayılı Kanunun 35. Maddesi uyarınca 10.09.2004 tarihli, 698 sayılı Üniversite Yönetim Kurulu kararı ve YÖK Başkanlığının 08.10.2004 tarihli kararı doğrultusunda kadrosu geçici olarak adı geçen üniversiteye aktarılan davacının; Trabzon 3. Noterliğinden 05.07.2004 tarih, 18737 yevmiye numaralı ve Beyoğlu 39. Noterliğinden 03.02.2006 tarih, 2332 yevmiye numaralı yüklenme ve kefalet senedi düzenleyerek, davalı üniversiteye iki misli süreyle mecburi hizmet borçlandığı; lisansüstü ve doktora eğitimini tamamladıktan sonra, 17.11.2004 tarihinde ayrıldığı davalı idaredeki görevine, 23.01.2013 tarihinde döndüğü; 08.02.2013 tarihli dilekçe ile önce istifa ettiği, 14.02.2013 tarihli dilekçesiyle de istifa isteğinden vazgeçtiği; daha sonra, mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması yolundaki isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle, bakılan davayı açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Trabzon İdare Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Trabzon İdare Mahkemesi’nin 23.5.2013 gün ve E:2013/355 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

32-ESAS NO : 2013/1608

KARAR NO : 2013/1821

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de çalışırken Kurumun özelleştirilmesi nedeniyle başka kuruma nakledilen davacının, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi ve alacağının faizi ile birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.A.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Türk Telekom A.Ş. Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. B.G.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Türk Telekom A.Ş. Gebze İl Müdürlüğü’nde görev yapan davacının 4046 sayılı Yasanın 22. Maddesi uyarınca Gebze-Dilova Tapu Sicil Müdürlüğü’ne atanması sırasında düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin, ilI.kesme tarihine kadar geçen süre içinde 4 defa verilen ikramiye tutarının ve 40+40 olarak da bilinen denge tazminatının davacının maaş nakil ilmühaberindeki maaşına ilave edilmemesi deneniyle, nakil tarihine göre ikramiyelerin ve ek ödemelerin yeniden hesaplanarak maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi talebinin, davalı kurum tarafından zımnen reddine ilişkin işlemin iptaline, göreve başladığı 28.11.2008 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil ilmuhaberinin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

KOCAELİ 2. İDARE MAHKEMESİ : 12.11.2010 gün ve E: 2010/576, K:2010/870 sayı ile vermiş olduğu kararında özetle; davalı olarak gösterilen Türk Telekomünikasyon A.Ş.deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ye satılmış ve böylece Türk Telekomünikasyon A.Ş. kamu kurumu niteliğini yitirdiğinden idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceği davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş ve bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

DANIŞTAY 5. DAİRESİ: 18.11.2012 gün ve E: 2011/527, K:2011/6603 sayı ile vermiş olduğu kararında özetle; davalı şirketin Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi” ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatılmış olması nedeniyle belirlenen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığından davacının temyiz isteğinin kabulü ile Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin görevsizliğe ilişkin kararının bozulmasına karar verilmiş, Mahkemece bozma kararına uyulmuştur.

Davalı vekilince birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

KOCAELİ 2. İDARE MAHKEMESİ: 29.11.2012 gün ve E:2012/286 sayı ile, imtiyaz Sözleşmesi ile bir kamu hizmetini yürütmek hakkını elde eden davalı şirkete, devir sonrasında yetişmiş personel yetersizliği nedeniyle doğabilecek aksaklıkların önüne geçilebilmesi için, 406 sayılı Yasa hükümleri ile tanınan ayrıcalıkların sonucu olarak bünyesinde belli süre ile çalışmaya devam eden söz konusu personelin kamu kurumlarına naklen atanmasının sağlanması amacıyla kimi görevler yüklendiği; bu görevler kapsamında 406 sayılı Yasa hükümleri uyarınca davalı şirket tarafından, hak sahibi personelinin Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilmesi, bildirim ile beraber personelin nakledileceği kamu kurumunda yararlanacağı parasal haklara esas olmak üzere memur maaş nakil ilmühaberi düzenlenmesi, personelin ilişiğinin kesilmesi gibi işlemlerin bulunduğu; bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu gerekçesiyle, davalı idarenin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyası ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, 01/01/2006 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklandığı; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

27.1.2000 tarih ve 4502 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile, 406 sayılı Yasa’nın 1. maddesine eklenen dokuzuncu fıkrada, “Türk Telekom, bu Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirkettir. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin kuruluş, teşkilât ve faaliyetleri ile ilgili mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz. Sadece, Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine ilişkin 2.4.1987 tarihli ve 3346 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanır” denilmiş; anılan fıkra hükmü, 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ile değiştirilmiş ve “Türk Telekom, bu Kanun ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirkettir. Bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, kamu iktisadi teşebbüsleri de dahil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat Türk Telekom’a uygulanmaz. Sermayesinin yarısından fazlası kamuda kaldığı sürece, Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimine ilişkin 2.4.1987 tarihli ve 3346 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanır. 16.7.1965 tarihli ve 697 sayılı Kanun ile milli güvenlik ve kamu düzeniyle sıkıyönetim ve seferberlik hallerinde telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin özel kanunların hükümleri saklıdır”; Ek 29. maddesinin 3.7.2005 gün ve 5398 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen aslî ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tâbi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır…” denilmiştir.

Öte yandan; 406 sayılı Yasa’nın 4502 sayılı Yasa ile değişik 2. maddesinin (c) bendinin birinci alt bendinin birinci cümlesinde, “Türk Telekom; telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini, 31.12.2003 tarihine kadar bu Kanun ve görev sözleşmesi çerçevesinde tekel olarak yürütür” denildikten sonra, anılan (c) bendinin birinci alt bendine 12.5.2001 tarih ve 4673 sayılı Yasa ile eklenen üçüncü cümlede, “Ancak, Türk Telekom’daki kamu payı %50’nin altına düştüğünde, Türk Telekom’un tüm tekel hakları 31.12.2003 tarihinden önce de olsa ortadan kalkmış olur” denilmiş; 4502 sayılı Yasa’nın Geçici 3. maddesi ile de Türk Telekomünikasyon A.Ş., 233 sayılı KHK’nin ekindeki “B-Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK)” bölümünde yer alan kuruluşlar listesinden çıkarılmıştır.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar “tekel” olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom’un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu tartışmasızdır.

Özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i, Bakanlar Kurulu’nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)’nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar”ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile (6.550.000.000 USD. bedelle) Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ne satılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Türk Telekom A.Ş., 4502 sayılı Yasa’nın 29.1.2000 tarih ve 23948 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdiği dikkate alındığında, 29.1.2000 tarihi itibariyle 233 sayılı KHK kapsamı dışında kalmış ve anılan KHK eki Cetvellerden çıkarılmış olması nedeniyle, Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı ve özelleştirme kapsamında bulunan kamu iktisadi teşebbüslerinde sözleşmeli veya kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile olan ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğu yolundaki İlke Kararı kapsamı dışında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anılan 4502 sayılı Yasa’nın 13. maddesi ile 406 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 22. maddenin (a) bendinde, “a) Personelin statüsü: Telekomünikasyon hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler telekomünikasyon alanında sekiz yıl tecrübeye sahip ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş bir genel müdür ile kadro, unvan, derece ve sayıları Yönetim Kurulunun önerisi ve Bakanlığın teklifi üzerine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yüzseksen gün içerisinde Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen kadrolarda istihdam edilen personel eliyle yürütülür. Bu personel hakkında bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak üzere 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmüne yer verilmiş; bu bent hükmü, 4673 ve 5189 sayılı Yasalarla yapılan değişiklikler sonucunda; “a) Personelin statüsü: (Ek ibare: 12.5.2001-4673/6. md.) Türk Telekomdaki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar, Türk Telekom Yönetim Kurulu üyeliklerine atanacaklarda Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip olma ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görme şartları aranır. (Mülga ikinci ve üçüncü cümle: 16.6.2004-5189/12 md.) Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmünü almış; aynı maddenin (b) bendinin ikinci paragrafında da iş mevzuatına tabi olan Türk Telekom çalışanlarının aylık ücretlerinin kendilerini atamaya yetkili olan Yönetim Kurulu tarafından tespit olunacağı kurala bağlanmıştır.

Kanunla, Kurumda görev yapan personelden asli ve sürekli görev yapacak olanları kadro unvanı itibariyle belirlemek konusunda Bakanlar Kurulu'na yetki verildiği açıktır. Bu yetki 4502 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 29.1.2000 tarihi ile 5189 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 2.7.2004 tarihleri arasında geçerli olmuştur.

Anayasa’nın 128. maddesinde, “Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür” denilmiştir.

406 sayılı Yasa’nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanun’la Değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır…” denilerek, yasakoyucu tarafından Türk Telekom’da 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ile kapsam dışı personel, kamu personeli sayılmıştır.

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde bu kuruluşta çalışmakta iken 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan sözetmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Kocaeli 2. İdare Mahkemesi’nin 29.11.2012 gün ve E:2012/286 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

33-ESAS NO : 2013/1609

KARAR NO : 2013/1822

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.B.

Vekili : Av. V.Ö.

Davalılar : 1-Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ç.U.

2-Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara ili, Çankaya ilçesi, 27120 ada, 14 parselin hisseli maliki olduğu, taşınmazın imar planında, spor ve rekreasyon alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, şimdilik 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.03.2013 gün ve E:2012/212 sayı ile, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında oyun ve spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında oyun ve spor alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazının Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekillerinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.03.2013 gün ve E:2012/212 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

34-ESAS NO : 2013/1610

KARAR NO : 2013/1823

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : F.A.H.Mirasçıları; 1-B.A.H.,2-E.S.Ü.,3-H.S.H.,4-F.S.Ş.,5-T. K.,6-M.C.Y.,7-H.F.B.

A.S.H. Mirasçıları; 1- M.C.Y., 2- H.F.B.

Vekili : Av. N.G.

Davalılar : 1-Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. C.B., & Av. B.D.

2-İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.A.

3-Başakşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.A.

Dahili Davalı : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Vekili : Av. H.K. (B.)

Birleşen Dosya Küçükçekmece 4.Asliye Hukuk Mahkemesi E:2013/129 K:2013/122

Davacı : Y.G.H.

Vekili : Av. N.G.

Davalılar : 1- Başakşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.A.

2-İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.A.

3-Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Genel Müdürlüğü

Vekilleri : Av. C.B. & Av. B.D.

4-Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Vekili : Av. H.K. (B.)

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıların İstanbul ili, Başakşehir ilçesi, İkitelli-2 mahallesi, 18 pafta, 577 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın 24.12.1987 tarihli 1/25000 ölçekli Küçükçekmece ve Büyükçekmece arası çevre düzeni nazım imar planında konut uygulama alanında kalmakta iken, 04/03/1992 tarihli 1/25000 Mahmutbey İkitelli yöresi çevre düzeni nazım imar planı ile 04.03.1992 tarihli 1/5000 ölçekli Küçükçekmece İkitelli ve bölgesel yeşil alan nazım imar planının da şehir parkı alanında kaldığını, 15.11.1995 tarihli 1/50000 ölçekli İstanbul M.itan alan alt bölge nazım imar planında olimpiyat köyü alanına alındığını, sonraki planlarda ve halen yürürlükte olan 23.05.2005 tarihli 1/1000 ölçekli İkitelli Atatürk Olimpiyat Parkı uygulama imar planında olimpiyat parkı alanı olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, şimdilik 6.000,00 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Başakşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

KÜÇÜKÇEKMECE 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 08.11.2012 gün ve E:2012/352 sayı ile, davalı Başakşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

20.05.2013 havale tarihli dahili dava dilekçesi ile davaya dahil edilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

Birleşen dosyanın davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin İstanbul ili, Başakşehir ilçesi, İkitelli 2 mahallesi, Altınşehir mevkii, 18 pafta, 577 parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak davacı Yahya Gökalp Haksever dışında tüm mirasçılar adına, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Başakşehir Belediye Başkanlıkları aleyhine Küçükçekmece 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/352 esas sayılı dosyası ile kamulaştırmasız el atma bedelinin tahsili için dava açtıklarını, davanın açılışı sırasında davaya katılmak istemeyen Yahya Gökalp Haksever bilahare kendisi de davacılar arasında yer almak istediğinden, miras payı oranında alacağını tahsil edebilmesi için iş bu davayı da ikame etmek zorunda kaldıklarını, bu nedenlerle yapılacak yargılama neticesinde öncelikle davalarının Küçükçekmece 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/352 esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini, fazlaya ve maddi hatalara karşı hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL kamulaştırmasız el atma bedelinin dava tarihinden itibaren ilamın kesinleşme tarihine kadar yasal faizi, kesinleşme tarihinden önceme tarihine kadar ise Anayasanın 46/son maddesi uyarınca kamu alacaklarına uygulanacak en yüksek faiz ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Küçükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesi: 25.03.2013 gün ve E:2013/129, K.2013/122 sayılı ile 2012/352 Esas sayılı dosya ile dava konusu ve taraf bakımından hukuki ve fiili irtibat olduğu gerekçesi ile HMK nun 166. Maddesi uyarınca birleştirme kararı vermiştir.

KÜÇÜKÇEKMECE 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 25.07.2013 gün ve E:2012/352 sayı ile, dahili davalı ve birleşen davanın davalısı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Dahili davalı ve birleşen dosyanın davalısı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, dahili davalı ve birleşen dosyanın davalısı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, dahili davalı ve birleşen dosyanın davalısı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hisseli taşınmazına, imar planında olimpiyat parkı alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, 6.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin 24.12.1987 tarihli 1/25000 ölçekli Küçükçekmece ve Büyükçekmece arası çevre düzeni nazım imar planında konut uygulama alanında kalmakta iken, 04/03/1992 tarihli 1/25000 Mahmutbey İkitelli yöresi çevre düzeni nazım imar planı ile 04.03.1992 tarihli 1/5000 ölçekli Küçükçekmece İkitelli ve bölgesel yeşil alan nazım imar planının da şehir parkı alanında kaldığı, 15.11.1995 tarihli 1/50000 ölçekli İstanbul M.itan alan alt bölge nazım imar planında olimpiyat köyü alanına alındığı, sonraki planlarda ve halen yürürlükte olan 23.05.2005 tarihli 1/1000 ölçekli İkitelli Atatürk Olimpiyat Parkı uygulama imar planında olimpiyat parkı alanı kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, dahili davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vekilinin görev itirazının Küçükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile dahili davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Küçükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 25.07.2013 gün ve E:2012/352 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

35-ESAS NO : 2013/1612

KARAR NO : 2013/1825

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında; idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.Ç.

Vekili : Av. Ö.Ç.

Davalı : Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. İ.Ö.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Bolu İl Telekom Müdürlüğünde Kapsam Dışı Tekniker ünvanı ile görev yapmakta iken, Kurumun özelleştirilme kapsamına alınması neticesinde 24.11.1994 tarih ve 4046 sayılı Özelleştirme uygulamalarının Düzenlenmesine ilişkin kanunun 22. maddesi uyarınca 14.09.2010 tarihinde Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesi ve akabinde Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne atanması neticesinde Bolu İl Telekom Müdürlüğü tarafından düzenlenen 14.12.2010 tarihli Yer değiştirme suretiyle atamalarda aylık bildirim tablosuna, 5473 sayılı Kanun ile verilen seyyanen zamlar sözleşme net ücretine yansıtılmadan düzenlendiğinden; müvekkilinin yeni kurumda göreve başladığı 14.12.2010 tarihi itibari ile devletçe verilen zamların hesaplanarak aylık 370,70TL ilavesi ile yeni ücretin belirlenerek ek ödemelerin davalı idareye yapılan başvuru tarihinden itibaren geriye dönük yasal gün sayısını kapsayacak şekilde yasal faiziyle birlikte ödenmesi ve 14.12.2010 tarihli yer değiştirme aylık bildirim tablosunun yeniden düzenlenerek Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne gönderilmesi istemiyle 17.2.2011 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Sakarya 1.İdare Mahkemesi: 28.2.2011 gün ve E:2011/169, K.2011/237 sayı ile, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı; nitekim, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 06/12/2010 tarih ve E:2010/83 K:2010/246 sayılı kararınında da bu yönde olduğu gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş; bu karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Danıştay 5. Dairesi: 11.11.2011 gün ve E:2011/4515, K:2011/6212 sayı ile, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varıldığı ve aksi yöndeki kararda isabet görülmediği gerekçesiyle davacının temyiz isteminin kabulüyle Sakarya 1. İdare Mahkemesince verilen kararın bozulmasına karar vermiş, Sakarya 1.İdare Mahkemesi: 9.4.2012 gün ve E:2012/357, K.2012/303 sayı ile bozma kararına uymuş ve aynı zamanda dava dilekçesinin reddine karar vermiştir.

Davacı vekili dava dilekçesini yenileyerek; Türk Telekomünikasyon A.Ş. Bolu İl Telekom Müdürlüğü’nde kapsamdışı Tekniker ünvanı ile çalışmakta iken özelleştirme uygulamaları nedeniyle Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne atanan müvekkil hakkında tesis edilen, 5473 sayılı Kanunla verilen seyyanen zamlar kapsamında denge tazminatı niteliğindeki 370,70TL ilave olmaksızın 14.12.2010 tarihli Yer Değiştirme Suretiyle Aylık Bildirim Tablosu niteliğindeki işlemin iptali istemiyle yeniden dava açmıştır.

Davalı vekilince birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

SAKARYA 1.İDARE MAHKEMESİ: 26.3.2013 gün ve E:2012/606 sayı ile, kapsamda maddi olay ve davalı Şirket'in göreve ilişkin savları birlikte ele alındığında; imtiyaz sözleşmesi ile (idarenin yerine getirmekle yükümlü olduğu bir kamu hizmetini yürütmekle) görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer (alelâde) özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamu makamlarına tanınan ayrıcalıklara, yetkilere ve yükümlülüklere tabi olan; 406 sayılı Kanun hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan ve ilmühaberin tanzim edildiği tarihte kamu görevlisi statüsünde bulunan çalışanlar ile ilgili olarak bazı görevler yüklenen ve işlem tesis etme yetkisi tevdiî edilen davalı Şirket'in, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin (maddi olay bakımından) İdarî işlem (kamu hukuku işlemi) niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların görüm ve çözüm yerinin İdarî yargı kolu bünyesinde yer alan idare mahkemeleri olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle; uyuşmazlığın görüm ve çözümünde İdarî yargının görevli olduğuna ve davalı Şirket'in görev itirazının REDDİNE karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyası örneği ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, 01/01/2006 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği 14.12.2010 tarihinden itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklandığı; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: / "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, / İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, / (Değişik:18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar." idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

l-İLK İNCELEME: Dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargı, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, sonrasında Kamu Kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali; kamu kurumuna atandığı tarihten itibaren eksik ve yanlış düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi, aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde çalışmakta iken 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali, kamu kurumuna atandığı tarihten itibaren eksik ve yanlış düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi, aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle 17.2.2011 tarihinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Sakarya 1. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Sakarya 1. İdare Mahkemesi’nin 26.3.2013 gün ve E:2012/606 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

36-ESAS NO : 2013/1614

KARAR NO : 2013/1827

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planı ve buna dayalı imar uygulamasından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Ö.A., 2- A.A., 3- Ş.A., 4- O.A., 5- T.A.

Vekili : Av. V.B.

Davalılar : 1-Konyaaltı Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.Y.

2-T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. A.S.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin maliki olduğu, Antalya İli, Konyaaltı ilçesi, Hurma Mahallesi, 8865 Ada, 1 Parsel sayılı ve 8828 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazların; davalı belediye başkanlığı tarafından 1/1000 ölçekli uygulama imar planında semt spor sahası olarak düzenlendiğini; davalı tarafından, dava konusu taşınmazlar için, uzun yıllar imar planını programa almayarak ve fiilen hayata geçirmeyerek ve de kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyerek taşınmaza müdahale edildiğini, davalının bu eyleminin, mülkiyet hakkının özünü ihlal ettiğini; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2010/5-662 e. 2010/651 K. Sayılı ilamında da bu durumda, kamulaştırmasız el atma olgusunun varlığının kabul edildiğini; davalının, taşınmazları, kamulaştırmayarak ve de takas yönüne gitmeyip, uzun yıllar imar planını da uygulamaya sokmayarak müvekkillerin çok büyük zarara uğramasına sebebiyet verdiğini; davalının eyleminin, Kamulaştırmasız El Atma kabul edilerek, müvekkillerinin uğradığı zararın giderilmesi gerektiğini ifade ederek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile, 8865 Ada, 1 parsel için şimdilik 20.000,00TL’nin, 8828 Ada, 1 parsel için şimdilik 40.000,00 -TL’nin, davalılardan alınmasına, alacağa davalılar tarafından taşınmazların OKUL ve SEMT SPOR SAHASI olarak ayrıldığı, imar düzenlemesi tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasına, bunun faiz başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi halinde, fazlaya ilişkin hakları yönünden de dava tarihinin temerrüt tarihi olarak kabul edilmesine, hüküm altına alınacak bedele kararın kesinleştiği tarihten itibaren kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmasına karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarelerin vekilleri, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuşlardır.

ANTALYA 6.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:3.6.2013 gün ve E:2013/76 sayı ile, görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalı idarelerden Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında semt spor alanı olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı idarelerden Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, anılan idare yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların maliki olduğu taşınmazlarına, imar planında semt spor tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam, 60.000,00 TL bedelin, faizi ile birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasının incelenmesinden, dava konusu taşınmazların, 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında semt spor tesis alanı olarak planlandığı, taşınmazlar üzerinde, plan doğrultusunda yapılmış tesis bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların maliki olduğu taşınmazların imar planıyla semt spor tesis alanı kullanımında kaldığı, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazların bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Davalı idarelerden Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Davalı idarelerden Konyaaltı Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 6.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 3.6.2013 gün ve E:2013/76 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

37-ESAS NO : 2013/1615

KARAR NO : 2013/1828

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planı ve buna dayalı imar uygulamasından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- V.Ş., 2- F.T.

Vekili : Av. A.B.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.E.

O L A Y : Davacılar vekili, müvekkillerinin Ankara ili, Etimesgut ilçesi, Eryaman mahallesinde kain 18498 ada 1 parsel sayılı taşınmazda hissedar bulunduğunu; taşınmaza, davalı Belediye tarafından herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmaksızın park ve spor tesisi yapılmak suretiyle el konulduğunu; bu işlem neticesinde herhangi bir bedel ödenmediği gibi taşınmaz ile ilgili olarak kamulaştırma işlemlerine başlanılmadığını ifade ederek; taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırmasız el konulması nedeni ile şimdilik 1.000.TL tazminatın, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 5.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 11.7.2013 gün ve E:2013/134 sayı ile, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunun 16.05.1956 gün 1956/1-6 sayılı içtihadı gereğince, idarenin kamulaştırma işlemi yapmaksızın taşınmaza el atması halinde malikin idareye karşı dilerse el atmanın önlenmesi, dilerse taşınmazın mülkiyetinin devri karşılığı tazminat talep edebileceğini karara bağladığı ve içtihadı birleştirme kararlarının bağlayıcı oluşu ile Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 5 ve 8 Hukuk Dairelerinin aynı yöndeki istikrar kazanmış kararları ve 2943 sayılı Kamulaştırma Kanunun, 6487 sayılı Kanunla değişik, geçici 6. maddesinin 1983 tarihine değin elatmalara ilişkin tasfiye hükmü içermesi gözetilerek, davalı tarafın yargı yolu itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, davanın imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında park ve spor tesisi olarak ayrılan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'nci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulamasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” hükmüne verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların hissedar oldukları taşınmazlarına, imar planında park ve spor tesisi alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmaz bedelinin şimdilik 1.000TL’lik kısmının faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Aynı Kanun'un 18. maddesinde, “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez.

(Değişik üçüncü fıkra: 3/12/2003-5006/1 md.) Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tâbi tutulan yerlerin ihtiyacı olan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve ortaöğretim kurumları, yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol gibi umumî hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamaz.

Düzenleme ortaklık paylarının toplamı, yukarıdaki fıkrada sözü geçen umumi hizmetler için, yeniden ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olduğu takdirde, eksik kalan miktar belediye veya valilikçe kamulaştırma yolu ile tamamlanır.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez…” hükmü yer almıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden; dava konusu Eryaman, imarın 18498 ada 1 sayılı parselin 76300 nolu kesin parselasyon planı kapsamında “Spor Merkezi” kullanımına ayrılmış olduğu; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.01.2013 tarih ve 87 sayılı kararı ile onanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı değişikliği ile “Piknik, Dinlenme, Eğlence (Rekreasyon) ve Spor Alanı” kullanımına dönüştürüldüğü; davalı idarenin savunmasına göre, taşınmaza fiilen el atılmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacıların hissedar oldukları taşınmazlarının, imar planıyla Spor Merkezi kullanımında iken, Nazım İmar Planı değişikliği ile “Piknik, Dinlenme, Eğlence (Rekreasyon) ve Spor Alanı” kullanımına dönüştürüldüğü, aradan uzun süre geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacılara ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı”nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Sincan 5.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Sincan 5.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.7.2013 gün ve E:2013/134 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

38-ESAS NO : 2013/1621

KARAR NO : 2013/1834

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : E.Ş.

Davalı : Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. M.Ş.

O L A Y : Davacı, dava dilekçesinde, Karadeniz Teknik Üniversitesi adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde doktora eğitimi alması nedeniyle davalı Karadeniz Teknik Üniversitesi ile imzalamış olduğu kefalet senedine göre yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle davalı idareye vermiş olduğu dilekçesindeki talebinin reddine ilişkin davalı Üniversitenin 21.12.2012 gün ve 24644 sayılı işleminin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

TRABZON İDARE MAHKEMESİ; 28.3.2013 gün ve E:2013/108 sayı ile, 2547 sayılı Yasa’nın 35., 2914 sayılı Yasa’nın 20. ve Bir Üniversite Adına Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlileri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddelerinden söz ederek, davalı idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği mecburi hizmet yükümlülüğünden kaynaklanan işlemin idari yargıda görülen iptal davalarının konusuna girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Olayda, davacı görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu, dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu bu nedenlerle 2247 sayılı Kanun’un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca davalı Üniversite adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsünde doktora öğrencisi olan davacının, davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Hacettepe Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Hacettepe Üniversitesine gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği ve bu yükümlülüğün iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır .

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Trabzon İdare Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Trabzon İdare Mahkemesinin 28.3.2013 gün ve E:2013/108 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üyelerden Sıdık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

39-ESAS NO : 2013/1623

KARAR NO : 2013/1836

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- K.S., 2- Ö.F.S., 3- Ö.H., 4- H.S., 5- Ö.A.

Vekili : Av. O.E. & Av. B.Ç.

Davalılar : 1- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. Ö.U.

2- Antalya İl Özel İdare Müdürlüğü

Vekili : Av. M.K.

3- Muratpaşa Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.E.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, Muratpaşa Mahallesi (Konuksever Mahallesi), 4492 Ada, 12 ve 14 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında Temel Eğitim alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 25.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Antalya İl Özel İdare Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı ve Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilleri süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANTALYA 6. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 22.5.2013 gün ve E:2012/755 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı ve Antalya İl Özel İdaresi vekilleri idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında Temel Eğitim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 25.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında Temel Eğitim alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı ve Antalya İl Özel İdaresi vekilleri görev itirazının, Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı ve Antalya İl Özel İdaresi vekillerinin GÖREV İTİRAZININ, Antalya 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.5.2013 gün ve E:2012/755 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

40-ESAS NO : 2013/1624

KARAR NO : 2013/1837

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : G.C.

Vekili : Av. C.Ç.

Davalı : Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. O.S.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Ergazi İmar Mahallesi 42974 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında Sosyo Kültürel Tesis Alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 50.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 24.5.2013 gün ve E:2013/47 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmaza, imar planında Sosyo Kültürel Tesis Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 50.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili, taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında Sosyo Kültürel Tesis Alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.5.2013 gün ve E:2013/47 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

41-ESAS NO : 2013/1636

KARAR NO : 2013/1849

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de çalışırken Kurumun özelleştirilmesi nedeniyle başka kuruma nakledilen davacının, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi ve alacağının faizi ile birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.M.

Vekili : Av. Ö.K.

Davalı : Türk Telekom A.Ş.

Vekili : Av. Ş.K.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Ankara İl Telekom Müdürlüğü’nde teknisyen olarak çalışmakta iken, kurumun özelleştirilmesi üzerine, müvekkili hakkında 4046 sayılı Yasa’nın 22. Maddesi gereğince, 04.01.2010 tarihinde Devlet Personel Başkanlığı’na bildiriminin yapıldığını, 02.04.2010 tarihinde de Ankara İl Sağlık Müdürlüğü’ne atamasının yapıldığını ve burada göreve başladığını; ancak, bu nakil sırasında davacının, 5473 sayılı Yasa gereğince almaya hak kazandığı 01.01.2006 tarihinden 31.06.2006 tarihine kadar olan dönemde aylık 40,00 TL ve 01.07.2006 tarihinden 31.12.2006 tarihine kadar 80,00 TL (Yüksek Planlana Kurulu Kararı ile 82,5 TL) ek ücretin davacıya ödenmediğini, bu şekilde davacının zarara uğradığını belirterek; müvekkilinin maaş nakil ilmuhaberinin 4046 sayılı Yasa’nın 22. Maddesine ve 406 sayılı Yasa’nın Ek 29. Maddesine uygun şekilde düzenlenmemesi nedeni ile iptali ile maaş nakil il muhaberinin belirlenen ek ödemelerin eklenmesi sureti ile yeniden düzenlenmesine ve maaş nakil ilmuhaberinin yanlış düzenlenmesi nedeni ile almaktan mahrum kaldığı ek ücretlerin yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesi istemi ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 14. İdare Mahkemesi: 03.03.2011 gün ve 2011/97 Esas, 2011/276 Karar sayılı kararı ile; davalının özel hukuk tüzel kişisi olması nedeni ile ilk olarak davanın, görev yönünden reddine karar verdiği; kararın davacı vekilince temyizi üzerine Danıştay 5. Dairesi’nin, 25.11.2011 gün ve 2011/3044 Esas, 2011/6919 Karar sayılı kararı ile; davalı şirketin 406 sayılı Yasa hükümleri gereğince bazı kamusal görevler yüklendiğini ve bu kamusal görevlerin icrası nedeni ile açılacak davalarda idari yargının görevli olacağını belirterek, Ankara 14. İdare Mahkemesi’nin kararını bozduğu; Ankara 14. İdare Mahkemesi’nin bozma ilamına uyulmasına karar verdiği ve 14.02.2013 gün ve 2013/113 Esas sayılı kararı ile, davalının özel hukuk tüzel kişisi olmasına rağmen tesis ettiği işlemin statü hukuk kapsamında tek taraflı irade beyanına dayanan idari bir işlem niteliğinde olduğunu belirterek, davalının görev itirazının reddine karar verdiği anlaşılmıştır.

Davalı Türk Telekom A.Ş. vekilinin adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğunu, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığını, Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığını, 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." denilmek suretiyle yasa koyucu tarafından Türk Telekom'da çalışan kapsam dışı personelin, kamu personeli sayıldığını, bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacıyla davalı Şirket arasındaki uyuşmazlığın, bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığını, öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığını, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceğini, dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğunu, belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacının isteminin, özelleştirilen kuruluş tarafından zımnen reddedilmesi üzerine açılan davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğunu belirterek, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Türk Telekom A.Ş. vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nca, davalı Türk Telekom A.Ş. bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, sonrasında ise Ankara İl Sağlık Müdürlüğü’ne atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile ek ödeme tutarlarının ödenmesi ve maaş nakil ilmühaberine eklenmesi talebiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği ve davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan, uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Türk Telekom A.Ş. vekilinin görev itirazının Ankara 14.İdare Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Türk Telekom A.Ş. vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 14.İdare Mahkemesi’nin 14.02.2013 gün, 2013/113 Esas sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

42-ESAS NO : 2013/1637

KARAR NO : 2013/1850

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Daha önce Adana 2.İdare Mahkemesi’nin 05.10.2010 gün ve 2009/126 Esas, 2010/1081 Karar sayılı kararı ile davacılara tazminat ödemeye mahkum edilen davalının, bu tazminata eklenmesi gereken faizin ödenmesi istemi ile davacılar tarafından yapılan başvuruyu reddetmesi üzerine açılan idari işlemin iptali davasının, İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1.R.İ. 2.A.İ.

Vekili : Av. T.K.

Davalı : Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı

Vekili : Av. S.G.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin çocuğunun 04.10.2008 günü sulama kanalına düşerek hayatını kaybettiğini, davalı idarenin ihmali sonucu meydana gelen olay nedeni ile davalı hakkında Adana 2. İdare Mahkemesi’nde maddi ve manevi tazminat davası açıldığını; yapılan yargılama neticesinde Adana 2.İdare Mahkemesi’nin 05.10.2010 gün ve 2010/01081 Esas sayılı kararı ile davacılar lehine, idareye başvuru tarihi olan 12.11.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, 20.000 TL maddi ve 40.000 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacılara verilmesine hükmedildiğini; hükmedilen tazminatın tahsili amacı ile davalı aleyhine Adana 3. İcra Dairesi’nin 2012/8430 Esas sayılı dosyasında takip başlatıldığını, takibin kesinleştiğini; ancak davalının, ilk olarak idareye başvurulması gerektiğini belirterek davacılara ödeme yapmadığını; bunun üzerine idareye başvuru yapıldığını; davalı idarenin ödemeyi gerçekleştirdiğini; ancak, kararın verildiği 05.10.2010 tarihinden yasanın çıktığı 05.07.2012 tarihine kadar olan işlemiş faizi ödemediğini; bu nedenle davalı idareye tekrar başvuru yapıldığını; bu talebin davalının 15.11.2012 gün ve 01.1.ABB.0.61.640.5112-01/116121 sayılı kararı ile reddedildiğini belirterek; hukuka aykırı olan işlemin iptaline karar verilmesi istemi ile idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Adana 2.İdare Mahkemesi; 08.05.2013 gün ve 2012/1884 Esas sayılı kararı ile; idarenin hizmet kusuru nedeni ile zarar gören kişilerin açacakları tazminat davalarının tam yargı davası olarak idari yargıda görülmesi gerektiği gibi, bu davalar nedeni ile doğan faiz taleplerine ilişkin uyuşmazlıkların da idari yargıda görülmesi gerektiğini belirterek; görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı; 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesinin 2. Fıkrasında; “Konusu belli bir miktar paranın ödenmesini gerektiren davalarda hükmedilen miktar ile her türlü davalarda hükmedilen vekalet ücreti ve yargılama giderleri, davacının veya vekilinin davalı idareye yazılı şekilde bildireceği banka hesap numarasına, bu bildirim tarihinden itibaren, birinci fıkrada belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yatırılır. Birinci fıkrada belirtilen süreler içinde ödeme yapılmaması halinde, genel hükümler dairesinde infaz ve icra olunur.” ve aynı maddenin 6. fıkrasındaki; “Tazminat ve vergi davalarında idarece, mahkeme kararının tebliğ tarihi ile ödeme tarihi arasındaki süreye 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanacak faiz ödenir. Ancak mahkeme kararının davacıya tebliği ile banka hesap numarasının idareye bildirildiği tarih arasında geçecek süre için faiz işlemez” şeklindeki düzenlemeler ile davalı idare aleyhine hükmedilen tazminatların ödenmesinde izlenecek usulün belirlendiğini, söz konusu maddelerde yasal faize ilişkin bir düzenleme yapılmadığı için davalı idare tarafından faiz ödemesi yapılmadığını; ancak, 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesinin 2. fıkrasında talep üzerine idarece ödeme yapılmaması halinde alacağın genel hükümler çerçevesinde infaz edileceğinin açıkça düzenlendiğini; yine 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 32. Maddesindeki; “Para borcuna veya teminat verilmesine dair olan ilam icra dairesine verilince icra memuru borçluya bir icra emri tebliğ eder. Bu emirde 24 üncü maddede yazılanlardan başka hükmolunan şeyin cinsi ve miktarı gösterilir ve nihayet yedi gün içinde ödenmesi ve bu müddet içinde borç ödenmez veya hükmolunan teminat verilmezse icra mahkemesinden veya istinaf veya temyiz yahut iadei muhakeme yolu ile ait olduğu mahkemeden icranın geri bırakılmasına dair bir karar getirilmedikçe cebri icra yapılacağı ve bu müddet içinde 74 üncü madde mucibince mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapis ile tazyik olunacağı, mal beyanında bulunmaz veya hakikata muhalif beyanda bulunursa hapis ile cezalandırılacağı ihtar edilir./(Ek fıkra:02/07/2012-6352 S.K./7.md.) Yabancı devlet aleyhine başlatılan ilamlı icra takiplerine ilişkin icra emrinde uluslararası andlaşmalar saklı kalmak kaydıyla, borçlu devlete ait olan mallar hakkında cebri icra yapılabileceği hususu ayrıca ihtar edilir.” şeklindeki düzenleme ile de ilamlı icra yolu ile takibin ve bu takip sırasında yapılacak itiraz ve şikayetlerin adli yargı mercilerinde çözümleneceğinin düzenlendiğini belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Adana 2. İdare Mahkemesi’nin 05.10.2010 gün ve 2009/126 Esas, 2010/1081 Karar sayılı kararı ile davacılara 20.000 TL maddi ve 40.000 TL manevi tazminat ödemeye mahkum edilen davalının, bu tazminat için 05.10.2010 ile 05.07.2012 günü arası dönem için öngörülen yasal faizi ödememesi nedeni ile, davacının yaptığı ödeme isteminin reddine ilişkin kararının iptali istemi ile açılmıştır.

Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup, buna göre idare, hukuka aykırılığı saptanan işlem ve eylemlerinden doğan hak ihlâlini tam olarak gidermek; diğer bir ifadeyle hakları ihlâl edilenlerin uğradığı gerçek zararları tazmin etmekle yükümlü bulunmaktadır.

Nitekim, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 12. maddesine göre, ilgililerin haklarını ihlâl eden bir idari işlem dolayısıyla idari yargı yerlerinde doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilmeleri olanaklıdır.

İdari yargıda, tam yargı davası ile, hukuka aykırılığı saptanan işlem ve eylemlerden dolayı idarenin tazmin yükümlülüğü gerçekleşmiş zararlar gözönüne alınarak para cinsinden tayin edildiğinden, faiz, gerçek zararların giderilmesi bakımından bir tazmin şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hukukumuzda faiz, asıl alacağın bir unsuru olmayıp, hukuki niteliği itibariyle asıl alacağı genişleten fer’i bir hak; ayrı bir alacaktır. Nitekim hukuk yargılamasında, asıl alacaktan bağımsız nitelikte olmasına ve belirli koşullarda asıl alacaktan bağımsız olarak talep ve dava edilebildiği gibi üçüncü kişiye temlik edilebilmesine karşılık, idari yargılamada faiz, bir tam yargı davasının konusunu oluşturan alacağa sıkı sıkıya bağlı olarak talep ve dava olunabilmektedir.

Dava konusu olayda, davacıların müşterek çocuğunun su kanalına düşerek ölmesi nedeni ile davalı idare aleyhine idari yargıda tam yargı davası açtıkları, Adana 2. İdare Mahkemesi’nin 05.10.2010 gün ve 2009/126 Esas, 2010/1081 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verdiği ve idareye başvuru tarihi olan 12.11.2008 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte 20.000 TL maddi ve 40.000 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacılara ödenmesine hükmettiği, ilamın infazı amacı ile davacıların Adana 3. İcra Müdürlüğü’nde davalı aleyhine takip başlattığı ve takibin kesinleştiği; davacılara tam yargı davasına konu asıl alacak miktarının ödendiği; ancak davacıların, 05.10.2010 tarihi ile 05.07.2012 tarihi arasındaki dönem için asıl alacağa işleyecek faiz miktarının ödenmesine yönelik başvurularının, davalı idarenin 15.11.2012 gün ve 01.1.ABB.0.61.640.5112-01/116121 sayılı kararı ile reddedildiği, davacıların bu red kararının iptali istemi ile idari yargı yerinde dava açtığı anlaşılmaktadır.

Şu halde, yapılması gereken ilk tespit; idari yargıda açılacak müstakil faiz istemli bir davanın “türünün” ne olduğunun ortaya konulması gerektiğidir. Bilindiği üzere, idari yargılamanın özelliği, dava türlerinin “iptal” ve “tam yargı” davaları olmak üzere iki kategoride tasnifi sonucunu doğurmuştur. Yine uygulamada, faizin bir tam yargı davası ile birlikte talebi olağan bir yol olmakla birlikte; sadece iptal istemiyle açılan davalarda da, iptali istenen idari tasarrufun gerçekte maddi bir değer, özlük hakkı vb. olması halinde, iptal talebiyle birlikte faiz istemleri de vaki olmakta ve bu taleplerin de yetkili idari yargı yerince kabul edilerek, bu yönde hüküm tesis edildiği görülmektedir. Ne var ki, incelemeye konu “ müstakil faiz istemli” davaların belirtilen idari dava türleri arasında yer almadığı da maddi bir gerçektir. Ancak, kökeninde bir “iptal davası” olan bu tür bir davanın, “ işlemden doğan tam yargı davası” benzeri olarak nitelendirilmesi de, işin tabiatı ve uygulamanın yarattığı zorunluluk karşısında doğal kabul edilmelidir. Şu halde, müstakil faiz istemiyle açılan bu davanın bir “idari” dava türü olarak nitelendirilmesinde zaruret bulunmaktadır.

Nitekim faiz istemi ile bu istem için izlenecek usule ilişkin yasal düzenlemeler 6352 sayılı Kanun ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesine eklenmiştir.

Buna göre;

02/07/2012 tarih ve 6352 Sayılı Kanun ile değişik 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesinin 2. Fıkrasında ; “Konusu belli bir miktar paranın ödenmesini gerektiren davalarda hükmedilen miktar ile her türlü davalarda hükmedilen vekalet ücreti ve yargılama giderleri, davacının veya vekilinin davalı idareye yazılı şekilde bildireceği banka hesap numarasına, bu bildirim tarihinden itibaren, birinci fıkrada belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yatırılır. Birinci fıkrada belirtilen süreler içinde ödeme yapılmaması halinde, genel hükümler dairesinde infaz ve icra olunur.” şeklindeki düzenlemeler ile mahkeme ilamlarının davalı idarece ne şekilde yerine getirileceği düzenlenmiştir.

02/07/2012 tarih ve 6352 Sayılı Kanun ile değişik 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesinin 6. Fıkrasında ; “Tazminat ve vergi davalarında idarece, mahkeme kararının tebliğ tarihi ile ödeme tarihi arasındaki süreye 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanacak faiz ödenir. Ancak mahkeme kararının davacıya tebliği ile banka hesap numarasının idareye bildirildiği tarih arasında geçecek süre için faiz işlemez” şeklindeki düzenleme ile de kararlara uygulanacak faiz ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.

Sonuç olarak; davacının faiz isteminin reddine ilişkin kararın iptaline yönelik açtığı davanın temelinde, müstakilen faiz talebinin yer aldığı, bu istemin kaynağını ise idari yargıda açılan ve kabul edilen tam yargı davasının oluşturduğu, gerek 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesinde değişiklik yapan 6352 sayılı Yasa hükümleri ve gerekse konuya ilişkin yukarıda bulunulan tespitler dikkate alındığında, söz konusu davadaki faiz isteminin idari davaya konu olabileceği anlaşılmıştır.

Bu “ön sorun” aşıldıktan sonra, söz konusu görev uyuşmazlığının esasına gelince:

Davacı vekili, dava dilekçesinde; davalı idareye 05.10.2010 tarihinden 6352 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girdiği 05.07.2012 tarihine kadar geçen 2 yıllık süre zarfından hükmedilen tazminat tutarına işleyen yasal faizin davacılara ödenmesine yönelik istemin, davalı idarece 15.11.2012 gün ve 01.1.ABB.0.61.640.5112-01/116121 sayılı kararı ile reddedilmesine yönelik kararın, yasaların geriye yürüyemeyeceği ilkesine aykırı nitelikte olduğundan iptaline karar verilmesini gerektiğini belirtmiştir. Gerek dava dilekçesi içeriğinden gerekse dilekçenin sonuç kısmından davacının asıl isteminin, idarece tesis edilen ve faiz alacağının tahsiline engel teşkil eden işlemin, hukuka aykırılığı nedeni ile iptaline karar verilmesi olduğu kanaatine ulaşılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. Maddesinin 1. Fıkrasında “a)İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,/b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,/c) (Değişik bent: 18/12/1999 - 4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.” şeklinde idari yargı dava türleri sayılmış; Aynı kanunun 2. Fıkrasında ; “İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.” şeklindeki düzenleme ile de idari yargı yetkisinin, idari işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olarak gerçekleştirileceğinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.

2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri Ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu Ve Görevleri Hakkında Kanun‘un ‘İdare Mahkemelerinin Görevleri Başlıklı’ 5. Maddesinde ; “İdare mahkemeleri, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki:

a) İptal davalarını,

b) Tam yargı davalarını,

c) (Değişik alt bent: 08/06/2000 - 4577/2. md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları,

d) Diğer kanunlarla verilen işleri,

Çözümler.

2. Özel Kanunlarda Danıştay’ın görevli olduğu belirtilen ve İdari Yargılama Usulü Kanunu ile idare mahkemelerinin görevli kılınmış bulunduğu davaları çözümler. “şeklindeki düzenleme ile idari işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ve hukuka aykırı olması durumunda iptali istemine ilişkin davaların idare mahkemelerinde görüleceğinin belirtildiği görülmektedir.

Tüm bu tespitler ve yasal düzenlemeler çerçevesinde yapılan değerlendirme neticesinde; davacının, müstakil faiz talebine dayalı başvurusunun reddine ilişkin idari işlemin iptaline yönelik isteminin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-a maddesinde yer alan " İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları " kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

43-ESAS NO : 2013/1638

KARAR NO : 2013/1851

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de çalışırken Kurumun özelleştirilmesi nedeniyle başka kuruma nakledilen davacının, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi ve alacağının faizi ile birlikte tazmini istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.Y.

Vekili : Av. İ.B.

Davalı : Türk Telekom A.Ş.

Vekili : Av. R.Ç.

O L A Y : Davacı vekili 08.09.2010 günlü dava dilekçesinde özetle; davacının, Türk Telekom Genel Müdürlüğü’nde Teknisyen Yardımcısı olarak görev yaparken; 4046 sayılı yasanın 22. maddesi uyarınca davalı idare ile 29.07.2009 tarihinde ilişiğinin kesildiğini, İstanbul Üniversitesi’ne naklinin yapıldığını, halen İstanbul Üniversitesi’nde Teknisyen Yardımcısı olarak görev yaptığını, nakil sırasında düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin tetkikinde ilave ücretlerin yer almadığının tespiti üzerine, davalı idareye yapılan başvuruya olumsuz cevap verildiğini belirterek; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ile ek ödeme tutarlarının ödenmesi ve maaş nakil ilmühaberine eklenmesi talebiyle idari yargıda dava açmıştır.

Davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekili süresi içinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul 4. İdare Mahkemesi; 29.03.2013 gün ve 2013/552 Esas sayılı kararında özetle; 406 sayılı Yasa uyarınca kendisine kimi ayrıcalıklar tanınan davalı tarafından bu kanuna göre tesis ettiği işlerinin idare hukuk alanda tesis edilmiş birer idari işlem olduğunu belirterek; Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekilince, süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine; dilekçe, dava dosyası ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğunu, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığını, Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığını,406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekom’da ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." denilmek suretiyle yasa koyucu tarafından Türk Telekom'da çalışan kapsam dışı personelin, kamu personeli sayıldığını, bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacıyla davalı Şirket arasındaki uyuşmazlığın, bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığını, öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığını, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceğini, dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğunu, belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacının isteminin, özelleştirilen kuruluş tarafından zımnen reddedilmesi üzerine açılan davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğunu belirterek, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı, Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilen, sonrasında ise İstanbul Üniversitesi’ne atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ile ek ödeme tutarlarının ödenmesi ve maaş nakil ilmühaberine eklenmesi talebiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Anılan 4502 sayılı Yasa’nın 13. maddesi ile 406 sayılı Yasa’ya eklenen Ek 22. maddenin (a) bendinde, “a) Personelin statüsü: Telekomünikasyon hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler telekomünikasyon alanında sekiz yıl tecrübeye sahip ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş bir genel müdür ile kadro, unvan, derece ve sayıları Yönetim Kurulunun önerisi ve Bakanlığın teklifi üzerine bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yüzseksen gün içerisinde Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen kadrolarda istihdam edilen personel eliyle yürütülür. Bu personel hakkında bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak üzere 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır. Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmüne yer verilmiş; bu bent hükmü, 4673 ve 5189 sayılı Yasalarla yapılan değişiklikler sonucunda; “a) Personelin statüsü: (Ek ibare: 12.5.2001-4673/6. md.) Türk Telekom’daki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar, Türk Telekom Yönetim Kurulu üyeliklerine atanacaklarda Devlet memurluğuna atanabilme genel şartlarına sahip olma ve en az dört yıllık yüksek öğrenim görme şartları aranır. (Mülga ikinci ve üçüncü cümle: 16.6.2004-5189/12 md.) Bunların dışında kalan personel iş mevzuatı uyarınca istihdam edilir. İş mevzuatına göre istihdam edilenlere ilişkin kayıt ve şartlar Yönetim Kurulu tarafından tayin olunur” hükmünü almış; aynı maddenin (b) bendinin ikinci paragrafında da iş mevzuatına tabi olan Türk Telekom çalışanlarının aylık ücretlerinin kendilerini atamaya yetkili olan Yönetim Kurulu tarafından tespit olunacağı kurala bağlanmıştır.

406 sayılı Yasa’nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanun’la Değişik birinci fıkrasında, “Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekom’da ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekom’da çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır…” denilerek, yasakoyucu tarafından Türk Telekom’da 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ile kapsam dışı personel, kamu personeli sayılmıştır.

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde davalı kurum nezdinde teknisyen yardımcısı olarak çalışmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında başka bir kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Türk Telekom A.Ş. vekilinin görev itirazının İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Türk Telekom A.Ş. vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul 4.İdare Mahkemesi’nin 29.03.2013 gün ve 2013/552 Esas sayılı KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

44-ESAS NO : 2013/1640

KARAR NO : 2013/1853

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F.A.

Vekilleri : Av. M.E.A. & Av. C.A.

Davalı : Yenimalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.B.A.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Balıkuyumcu Mahallesi 63915 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Kapalı ve Açık Spor Tesisleri Alanı” olarak ayrıldığını, davalı idare tarafından dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığını belirterek; fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idareden tahsili ile davacıya verilmesine ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi: 21.06.2013 gün ve 2013/76 Esas sayılı kararı ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı açısından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli şekilde maliki olduğu taşınmazın imar planında “Kapalı ve Açık Spor Tesisleri Alanı” nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Kapalı ve Açık Spor Tesisleri Alanı” nda kalan kısmı bakımından; fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idareden tahsili ile davacıya verilmesi ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemi ile açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Kapalı ve Açık Spor Tesisi Alanı” içerisinde kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ve taşınmazın davalı adına tesciline ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.06.2013 gün ve 2013/76 Esas sayılı KARARININ TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

45-ESAS NO : 2013/1641

KARAR NO : 2013/1854

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Taşınmazın imar planında İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğince Göl/Dere Mutlak Koruma Alanında alanında bırakıldığından bahisle açılan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1. B.E., 2. A.Ç., 3. L.E., 4. R.E.

Vekilleri : Av. A.Ç. & Av. S.S.

Davalı : İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. B.E.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin İstanbul İli, Çatalca İlçesi, İzzettin Köyü’nde kain 1670 Parsel sayılı taşınmazın paylı malikleri olduklarını, dava konusu taşınmazın imar planında “Göl/Dere Mutlak Koruma Alanı”nda kaldığını, dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığını; davacıların kullanım hakkının imar düzenlemesi nedeni ile kısıtlandığını ve bu nedenle zarar gördüklerini belirterek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile dava konusu taşınmazın mutlak koruma alanında kalan kısımlarında davalı idarenin el atma bedelinden şimdilik 10.000 TL sinin faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile dava konusu taşınmazın davacıların hisseleri iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Çatalca 1. Asliye Hukuk Mahkemesi; 16.07.2013 gün ve 2013/81 Esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; davalı idarenin 2560 sayılı İSKİ Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ve bu Kanun uyarınca çıkarılan Yönetmelikle getirilen kısıtlamaları, 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, dava dilekçesinde, Yargıtay içtihatlarında mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaların fiili el atma olmadan da kamulaştırmasız el atma olarak nitelendirildiği ileri sürülmek suretiyle, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında su havzasında ve mutlak koruma alanında bırakılan, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; davalı idarenin yazı ve savunma dilekçelerinden de, söz konusu taşınmazın anılan Yönetmelik gereği su havzası ve mutlak koruma alanında bulunduğunun anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yönetmelik gereği su havzasında kabul edilip, mutlak koruma alanına alınması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 15.12.2010 günlü kararında mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı; ancak; bu sonuç ya da sonuçların, yukarıda da söylenildiği üzere, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği su havzasında kabul edilip, mutlak koruma alanına alınması sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamaları içeren idari işlemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise; 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğunu; bu bakımdan; hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken imkan bulunmadığı; dolayısıyla; davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın, taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hissedarı olduğu taşınmaza, imar planında “Göl/Dere Mutlak Koruma Alanı”nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Göl/Dere Mutlak Koruma Alanı”nda kalan kısmı bakımından fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile dava konusu taşınmazın mutlak koruma alanında kalan kısımlarında davalı idarenin el atma bedelinden şimdilik 10.000 TL sinin faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile dava konusu taşınmazın davacıların hisseleri iptali ile davalı idare adına tescili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan davalı İdarece gönderilen 11.03.2013 gün ve 120106 sayılı yazı cevabında; dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu alana ilişkin kamu yararı kararı alındığı ve kamulaştırma işlemlerine başlanıldığını ancak dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığını belirtilmiştir.

Olayda, davacılar vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında, Büyükçekmece Havzası kısmen maksimum su kotu içinde kısmen de mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan davacıların hisseli malikleri oldukları taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak, bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Belirtilen duruma göre, davaya konu taşınmazın İSKİ İçme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönetmeliği gereğince ve bu yönetmeliğe uygun olarak belediyece düzenlenen imar planlarında Büyükçekmece Havzası kısmen maksimum su kotu içinde kısmen de mutlak koruma alanında kalmış olduğu, taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığı anlaşılmakla, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, başvurusunun kabulü ile davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının Çatalca 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN, Çatalca 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.07.2013 gün ve 2013/81 Esas sayılı KARARININ TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

46-ESAS NO : 2013/1648

KARAR NO : 2013/1861

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Z.T.

Vekili : Av. H.K.

Davalılar : 1- T.C.İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ş.K.

2- T.C. Ümraniye Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.B.K.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacıya ait taşınmazın 18.08.2004-19.03.2005 tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında dere koruma bandı hattı üzerinde park ve dinlenme alanı lejantında kaldığını, bu plan doğrultusunda hazırlanan 16.01.2008 tarihli uygulama imar planında park alanı olarak planlandığını, söz konusu parselin Plan Proje Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu mevcut 5 yıllık (2009-2013) kamulaştırma programında bulunmadığını açıklayarak taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000,00 TL’nin plan tasdik tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ümraniye Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde. görev itirazında bulunmuştur.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde ve ön inceleme duruşmasında, görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL ANADOLU 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 15.05.2013 gün ve E:2013/98 sayı ile, davalılar Ümraniye Belediye Başkanlığı vekili ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekillerinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasa'nın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığını ifade ederek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27.maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Ümraniye Belediye Başkanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve davalılardan Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ümraniye Belediye Başkanlığı bakımından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının maliki olduğu taşınmazın 18.08.2004-19.03.2005 t. tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında dere koruma bandı hattı üzerinde park ve dinlenme alanı lejantında kaldığını, bu plan doğrultusunda hazırlanan 16.01.2008 t. tarihli uygulama imar planında park alanı olarak planlandığını, söz konusu parselin Plan Proje Müdürlüğü’nün hazırlamış olduğu mevcut 5 yıllık (2009-2013) kamulaştırma programında bulunmadığını belirtilmek suretiyle taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Olayda, davacı vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında su havzasında ve dere mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan davacıların taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak, bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Belirtilen duruma göre, davaya konu taşınmazın İSKİ İçme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönetmeliği gereğince ve bu yönetmeliğe uygun olarak belediyece düzenlenen imar planlarında su havzasında bırakılmış ve dere mutlak koruma alanında kalmış olduğu, taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığı anlaşılmakla, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul Anadolu 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ümraniye Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, İstanbul Anadolu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.05.2013 gün ve E:2013/98 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

47-ESAS NO : 2013/1649

KARAR NO : 2013/1862

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacı Şirket ile davalı SGK arasında 2009 yılında yapılan özel sağlık hizmeti satın alınmasına dair sözleşme hükümlerine aykırılık nedeniyle davalı idare tarafından sözleşme hükümlere göre hesaplanan cezai şarta ilişkin bildirimin iptali istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M. Özel Sağlık Hiz.ve Tıbbi Malzeme San. ve Tic. Ltd. Şti. (Özel M. Tıp Merkezi)

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü)

Vekili : Av. R.A. & Av. V.S.

O L A Y : Davacı ile davalı kurum arasında 12.01.2009 tarihinde, Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesi imzalanmıştır.

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce 24.01.2011 gün ve B.13.2.SGK 4.35.20.02/803 sayılı yazısı ile davacı tıp merkezinin sözleşmenin ilgili hükümlerine aykırı hareketi nedeni ile (5) iş günü içinde savunma istenmiş, savunmanın ardından davalı idare tarafından 23.08.2011 tarih B.13.2.SGK 4.3520.02/16648452 sayılı yazı ile “… Medula kayıtları ve merkezinizden alınan belgeler dahilinde Müdürlüğümüzce inceleme yapılmış olup; inceleme neticesinde, Temmuz 2009-Aralık 2009 arasında toplam 42 hastaya yapılan işlemlerin Girişimsel Artroskopi olduğu ve bunların Girişimsel Artroskopi olarak kurumumuza fatura edildiği ancak 7 (yedi) hastanın işlem bedelinin kesildiği,… SGK Özel Sağlık Hizmeti Sunucularında Özel Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesinin 5.1.12 maddesinde belirtilen “ sağlık hizmeti sunucusunun, kuruluş ve faaliyeti ile ilgili tabi oldukları mevzuat hükümlerine uymadığının tespit edilmesi halinde 10.000,00 TL( onbin),cezai şart uygulanır..” hükmüne aykırı hareket ettiği anlaşıldığından, her dönem için 20.00 TL olmak üzere 70.000TL cezai işlem uygulandığı, ayrıca sözleşmenin 5.8 numaralı maddesinde belirtilen fiiller nedeniyle Kurumca yapılan yersiz ödemeler, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tahsil edilir, maddelerine istinaden söz konusu fiiller nedeniyle Merkeze yapılan yersiz ödemeler, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle Merkeziniz alacağından tahsil edileceği” davacı tarafa bildirilerek, belirtilen cezai şart ve yapılan ödemeler tahsil edilmiş, davacı tarafın bu işlemlere karşı yaptığı itiraz ise zımnen reddedilmiştir.

Davacı şirket yetkilisi dava dilekçesinde özetle; yasa, yönetmelik ve diğer mevzuata aykırı ve uygulamada olmayan bir genelgeye dayanılarak yapılan cerrahi işlemlerden ötürü sözleşme gereği ceza uygulanmasının hukuken korunamayacağı gerekçesiyle davalı idarenin 23.08.2011 tarih ve B.13.2.SGK.4.35.20.02/16648652 sayılı ceza işleminin iptali istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

Davalı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; dava konusu edilen işlemin 6183 sayılı Kanuna tabi olan prim veya idari para cezasına ilişkin bir cezai işlem olmayıp davacı ile yapılan sözleşme gereğince ve sözleşmeye aykırılık nedeniyle kesilen cezai şarta dayalı bir işlem yani para alacağını ilgilendiren bir işlem olduğundan kurumca yapılan işlemin kamu hukukundan değil, özel hukuktan kaynaklanan bir işlem olması nedeniyle 2577 sayılı Kanunun 14/3-a ve 15/1-a maddeleri gereğince davanın görev yönünden reddine karar verilmesini istemiştir.

İZMİR 4. İDARE MAHKEMESİ: 07.11.2012 gün ve E:2011/2363 sayılı kararında özetle; davacı şirket ile davalı idare arasında yapılan Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesinin kamu hizmetinin yürütülmesine yönelik, taraflarından birisi kamu kurumu olan ve bu kuruma özel hukuk yetkilerini aşan yetkilerin tanındığı idari bir sözleşme niteliğinde bulunduğu sonucuna varıldığından, idari sözleşmeden kaynaklanan cezai şart uygulamasına ilişkin uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle davalı idarenin görev itirazının reddine karar verilmiştir.

Davalı idare vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Yargıtay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

YARGITAY BAŞSAVCILIĞI: “… Davanın konusu, taraflar arasında, 2009 yılında yapılan, özel sağlık hizmeti satın alınmasına dair sözleşme hükümlerine aykırılık nedeniyle davalı idare tarafından sözleşme hükümlerine göre hesaplanan cezai şarta ilişkin bildirimin iptaline ilişkindir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı " başlıklı 2.maddesinin değişik (l/c), bendinde, "Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi İçin yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar." idari davalar arasında sayılmıştır.

Davanın çözümü taraflar arasında cezai şart öngören hizmet alım sözleşmesinin idari sözleşme mi yoksa özel nitelikte bir sözleşme mi olduğunun tespiti gerekmektedir. İdari sözleşmeler, konusu bir kamu hizmetinin yürütülmesine ilişkin bulunan ve hüküm ve koşullan itibariyle idareye üstün hak ve yetkiler tanıyan; dolayısıyla idarenin kamu gücüne dayalı, resen ve tek yanlı hareket edebilme yetkilerini içeren sözleşmelerdir. Bu nitelikte olmayan diğer sözleşmeler ise, genelde özel hukuk alanda özel hukuk kurallarına göre düzenlenir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 68. maddesinin 7. fıkrası "Değişik fıkra: 25/06/2009-5917 S.K./40.mad) Katılım paylarını, gelir veya aylık alan kişilerin gelir veya aylıklarından, çalışanların ücret veya maaşlarından mahsup edilmek suretiyle veya eczaneler ile diğer kurum ve kuruluşlar aracılığı ile tahsile ve katılım paylarının ödenme usulünü belirlemeye Kurum yetkilidir. Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularına, tahsil ettikleri katılım payı düşüldükten sonra kalan tutar ödenir." hükmüne göre davalı kurumunun özel şirketlerden sağlık hizmeti satın almak için protokol yapabileceği belirlenmektedir. 5510 sayılı yasanın 101. maddesine göre de, Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.

Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olup özel hukuk kurallarına uygun olarak sağlık hizmeti alanında ticari faaliyet gösteren davacı şirketin ticari faaliyet yapabilmesi için davalı idare ile sözleşme imzalaması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Ancak davalı SGK sigortalılarına ücretini daha sonra davalı kurumdan tahsil etmek şartı ile sağlık hizmeti satışına aracılık etmesi için sağlık alanında hizmet veren davacı şirket ile davalı SGK arasında yapılmış olan ve sözleşme hükümlerine uymayı kendi rızaları ile kabul eden taraflar arasındaki sorunlarında özel hukuk hükümlerine göre çözülmesi gerekmektedir. Dosyada bulunan hizmet sözleşmenin taraflara karşılıklı olarak çeşitli hak ve yükümlülükler getirdiği ve özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, davalı kurum tarafından hazırlanmış bir imtiyaz sözleşmesi niteliğinde bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün 04/05/2009 günlü ve 2008/104 E, 2009/103 K numaralı emsal sayılabilecek kararma göre de, İdare ile eczane arasında, indirimli ilaç satışına ilişkin sözleşme uyarınca verilen ilaçların bedelinin ödenmesi istemiyle açılan davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine karar verilmiştir.

Danıştay 10. Dairesinin 11/04/2005 günlü ve 2004/12712 E, 2005/1612 K sayılı kararı ile de, eczaneler ile kamu kuram ve kuruluşları arasında özel hukuk hükümleri çerçevesinde yapılan anlaşmaların uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu kararına varılmıştır.

Yukarıdaki açıklamalara göre taraflar arasındaki sağlık hizmeti alımını öngören sözleşme ve eki ceza hükmünün uygulanmasından doğan davanın, özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesi…” gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, özel sağlık hizmeti satın alınmasına dair sözleşme hükümlerine aykırılık nedeniyle, davalı idare tarafından cezai şarta ilişkin yapılan bildirimin iptali istemiyle açılmıştır.

Bir kamu hizmetinin yürütülmesi için ihtiyaç duyulan mal veya hizmet temini sırasında, "idarede kanunilik" ilkesi gereğince idarenin belirli usul ve esaslara uyması zorunlu olup; işin sözleşmeye bağlanmasından önce geçen bu süreçte tesis edilen işlemlerin, kamu gücüne dayalı, re'sen ve tek yanlı olması nedeniyle idari işlem niteliğini taşıması karşısında, yargısal denetiminin idare hukuku ilkelerine göre idari yargı yerlerince yapılacağı tartışmasızdır. Ancak, işin sözleşmeye bağlanmasından sonraki işlemlerin hangi hukuki rejime tabi olacağının tespiti için, yapılan sözleşmenin konusu ile içerdiği hüküm ve koşulların niteliğinin ayrıca incelenmesi gerekecektir.

İdari sözleşme, idarenin kamusal yetkisine dayanarak, kamu hizmeti gerekleri ve kamu yararı nedeniyle yaptıkları sözleşmelerdir. Bunlar idarenin ayrıcalıklı ve üstün hak ve yetkilerini içerirler. İdare, bu sözleşme hükümlerinde tek yanlı değişiklik yapabilir ya da sözleşmenin feshine gidebilir, Bu nitelikte olmayan diğer sözleşmeler ise, genelde özel hukuk alanında, özel hukuk kurallarına göre düzenlenir.

31.05.2006 tarih 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 2. Maddesinde:

“ Bu Kanun; sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortasından yararlanacak kişileri, işverenleri, sağlık hizmeti sunucularını, bu Kanunun uygulanması bakımından gerçek kişiler ile her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kişilerini ve tüzel kişiliği olmayan diğer kurum ve kuruluşları kapsar.” şeklindeki düzenleme ile “sağlık hizmet sunucuları” nın 5510 sayılı Kanun kapsamında olduğu,

73. Maddesinde:

“ Bu Kanuna göre sağlık hizmetleri, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dışındaki sağlık hizmeti sunucuları arasında yapılan sözleşmeler yoluyla ve/veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi suretiyle sağlanır.

Kurum, sağlık hizmet sunucularının sözleşme başvurularının değerlendirilmesinde, sonuçlandırılmasında ve uygulanmasında sağlık hizmeti sunucuları arasında; sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın aldıkları sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi aşamasında ise genel sağlık sigortalıları ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında tarafsızlık, hakkaniyet ve açıklık ilkelerine uymak ve bunun uygulandığının izlenebileceği bir sistem kurmak ve tıbbî etik ve deontoloji kurallarına uygunluğu aramak zorundadır.

Kurum, provizyon işlemlerini yürütmek üzere sağlık hizmeti sunucularının mahallinde provizyon merkezi açabilir ve personel çalıştırabilir. Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları, bu amaçla Kuruma uygun bağımsız mekân tahsis etmek zorundadır.

Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden sözleşmeli olduğu sağlık hizmetleri için otelcilik hizmetleri ile öğretim üyesi tarafından sağlanan sağlık hizmetleri dışında, herhangi bir fark ödemesi talep edemez. Otelcilik hizmeti ile öğretim üyesi tarafından sağlanan sağlık hizmetleri için genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden alınabilecek fark ödemesi, 72 nci maddeye göre belirlenen tutarın iki katını geçemez. Bu farkın alınabilmesi için, kişilerin fark ödemeyi kabul ettiğinin yazılı olarak belgelenmesi zorunludur. Otelcilik hizmeti ile öğretim üyesi tarafından sağlanan sağlık hizmetleri dışında veya belirlenen tavanın üzerinde fark alınması halinde, sözleşmeli sağlık hizmeti sunucularının sözleşmeleri bir yıl süreyle feshedilir.

Sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından acil hallerde alınan sağlık hizmeti bedeli, 72 nci madde gereği sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları için belirlenen bedeller esas alınarak genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere fatura karşılığı ödenir. Sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucuları, acil hallerde genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden veya Kurumdan herhangi bir fark talep edemez.

70 inci maddedeki hükümlere uyulmak şartıyla, sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından sağlık hizmeti almayı tercih eden genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere, 72 nci madde gereği sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları için belirlenen bedellerin % 70'i fatura karşılığı ödenir. 70 inci madde hükümlerine uymaksızın sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından sağlık hizmeti almayı tercih eden genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere, 72 nci madde gereği sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları için belirlenen bedellerin % 50'si fatura karşılığı ödenir.

Sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucularından satın alınan sağlık hizmeti bedelinin bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre Kurumca ödenebilmesi için; Sağlık Bakanlığı veya ilgili kamu idareleri tarafından ödenecek sağlık hizmetine ilişkin sağlık hizmeti sunucularına ruhsat veya izin verme uygulamasının olması halinde ruhsat veya izin alınmış olması, ayrıca Kurumca sözleşmesiz sağlık hizmeti sunucusunun şartlarının sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusunda aranan şartlara uygun olduğunun kabul edilmesi şarttır.

Sağlık hizmeti sunucuları, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmaya müstahak olup olmadığını, Kurumun elektronik veya diğer ortamlarda sağlayacağı yöntemlere uygun olarak kontrol etmek ve belgelemek zorundadır.

Sağlık hizmeti satın alma sözleşmelerinin hazırlanması ve akdedilmesi, sağlık hizmeti giderlerinin ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” denilmek suretiyle sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiş,

Ayrıca aynı Kanunun 101. maddesinde de:

“ Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar iş mahkemelerinde görülür.” şeklindeki düzenleme ile de bu Kanundan doğan uyuşmazlıkların çözüm yerinin adli yargı olduğu belirlenmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; davacı ile davalı idare arasında 12.01.2009 tarihinde, 1 yıl süreli Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesi düzenlendiği, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü 24.01.2011 gün B.13.2.SGK.4.35.20.02/803 sayılı yazı ile sözleşme hükümlerine aykırı hareket edildiği gerekçesiyle savunma istendiği, savunmanın ardından 23.08.2011 gün ve B.13.2.SGK.4.35.20/16648452 sayılı yazı ile “… SGK Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alma Sözleşmesinin 5.1.12 maddesine aykırılıktan dolayı toplam 70.000,00TL cezai işlem uygulandığı, ayrıca sözleşmenin 5.8 maddesine istinaden söz konusu fiiller nedeniyle Merkeze yapılan yersiz ödemelerin yasal faiziyle tahsil edileceği bildirilmesinin ardından da hem 70.000,00TL cezai işlem hem de Merkeze haksız olarak ödendiği iddia edilen alacak tahsil edilmiştir. Davanın 23.08.2011 gün ve B.13.2.SGK.4.35.20/16648452 sayılı cezai işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, “SOSYAL GÜVENLİK KURUMU ÖZEL SAĞLIK HİZMETİ SUNUCULARINDAN SAĞLIK HİZMETİ SATIN ALMA SÖZLEŞMESİ ” hükümleri incelendiğinde; sözleşmenin taraflarının Sosyal Güvenlik Kurumu ve M. Özel Sağlık Hizmetleri ve Tıbbi Malzemeler Sanayi Ticaret Limited Şirketi( Özel M. Tıp Merkezi) olduğu; konusunun, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlık yardımları karşılanan ve bu sözleşmenin (2) numaralı maddesinde belirtilen kişilere, “Branş Listesi”nde (EK 1) yer alıp ruhsatında /faaliyet izin belgesinde bulunan tüm branşlarda veya “Kısmi Branş Listesi” ( EK-5 ) de yer alıp ruhsatında / faaliyet izin belgesinde bulunan tüm branşlarda vermeyi kabul ve taahhüt ettiği hizmetlerle sınırlı olmak üzere, sağlık hizmeti sunucusu tarafından sağlık hizmetlerinin sağlanmasının usul ve esasları ile karşılıklı hak ve yükümlülüklerin belirlenmesidir olarak belirtildiği; protokolün (2) numaralı maddesinde, protokole göre hizmet alacak kişilerin sayıldığı; 3.maddede, genel idari hükümlerin yer aldığı; 4. Maddede, ödeme şartları ve zamanı hususlarına, 5. Maddede cezai şartlara ilişkin hususlarına;( dava konusunu oluşturan) 5.1.12 kısmında “Sağlık hizmeti sunucusunun, kuruluş ve faaliyetiyle ilgili tabi oldukları mevzuat hükümlerine uymadığının tespit edilmesi halinde 10.000,00.-TL (Onbin),”, 5.8 kısmında “Bu sözleşmenin (5.1) numaralı maddesinde belirtilen fiiller nedeniyle Kurumca yapılan yersiz ödemeler, ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tahsil edilir.”, protokolün 6. Maddesinde sözleşmenin feshine ilişkin hükümler, 7. Maddesinde sözleşmeye ilişkin usul ve esaslar, 8. Maddede yetkili mahkeme, 9. Maddede sözleşmenin kapsamı, 10. Maddesinde, sözleşmenin 12.01.2009 tarihinden 31.12.2009 tarihine kadar geçerli olduğu, “Yürütme” başlıklı 11. maddesinde; sözleşmenin yürütümü, (EK 4)’de belirtilen Kurum taşra teşkilatı tarafından yapılır. Ancak; bu sözleşmenin (6) numaralı maddesindeki hükümler Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü tarafından yürütüleceği hususlarına yer verildiği görülmüştür.

Davacı şirketin, mesleklerini icra edebilmeleri için Kurum ile sözleşme imzalaması gibi bir zorunluluk bulunmadığı; ancak olayda olduğu gibi, davalılardan Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının sigortalılarına sözleşmede belirtilen hükümler çerçevesinde sağlık hizmeti sunmayı kendi rızaları ile kurumla karşılıklı sözleşme imzalayarak kabul edebilecekleri de açıktır.

Sözleşmenin, taraflara karşılıklı olarak çeşitli hak ve yükümlülükler getirdiği, tarafların serbest iradelerine dayandığı, ticari nitelikli olduğu, Kamu Hukukunun ve dolayısıyla kamu gücünün bu sözleşmede yerinin bulunmadığı; tarafların karşılıklı fesih yetkilerinin bulunduğu

gibi hususlara yer verildiği görülmektedir.

Bu durum karşısında, sözleşme kamu hukuku ağırlıklı değil, tarafların serbest iradesi ile oluşmaktadır. İdarenin sözleşmedeki fesih ve diğer yetkilerinin karşı taraftan fazla bulunması, bu sözleşmenin özel sözleşme niteliğini etkilemediği gibi; kamu hizmetine ilişkin bulunsa da idarenin üstün yetkilerle donatıldığı sonucunu doğurmamaktadır. Yapılan protokol, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlık yardımları karşılanan kişilere özel sağlık hizmeti sunucuları tarafından verilecek sağlık hizmetlerinin koşullarını belirlediğine göre; taraflar arasındaki sözleşmenin uygulanmasından doğan uyuşmazlığın anılan sözleşme hükümleri ve özel hukuk kuralları uyarınca adli yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde adli yargı görevli olduğundan Yargıtay Başsavcısının Başvurusunun kabulü ile, davalı vekilinin görev itirazının İzmir 4. İdare Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ İzmir 4.İdare Mahkemesi’nin 07.11.2012 gün ve E:2011/2363 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

48-ESAS NO : 2013/1659

KARAR NO : 2013/1872

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Mülkiyeti davacılara ait taşınmazın MİA Projesi kapsamında yapılan imar uygulamasının iptali talebiyle açılan davada, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verildiğinden bahisle; taşınmazın idari işlemden önceki haline aynen iadesiyle, taşınmazın yol olarak ayrılmış kısmı ile bir başka parselle hisselendirilen kısmının davacılar adına yeniden tapuya tesciline karar verilmesi istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- F.S., 2- F.S., 3- F.S., 4- İ.G.

Vekili : Av. M.Ş.

Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. N.I.K.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde, müvekkillerinin Ankara ili, Altındağ ilçesi, 2. Bölge, 173 pafta 9279 ada 15 parsel sayılı taşınmazın maliki iken, taşınmazın bulunduğu alanda merkezi iş alanı (MİA) projesi kapsamında 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesi ile imar uygulaması yapıldığını; bu kapsamda, 979.66 m2’sinin 23140 ada 7 nolu parselle müvekkillerine bırakıldığını, 357.34 m2’sinin 23132 ada 3 nolu parselle şuyulandırıldığını, kalan 177.00 m2’sinin de yol genişletmesinde kullanılmak üzere kamulaştırılacak alan olarak ayrıldığını; İmar Kanununun 18.maddesi uyarınca, parselasyon yapılmasına ilişkin 11.10.2001 günlü 2028 sayılı Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 12. İdare Mahkemesinin E:2011/116, K:2011/83 sayı ile, parselasyon işlemiyle imar planında yol olarak ayrılmış alan ile 23132 ada 3 nolu parselden müvekkillerine pay verilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemin iptaline karar verdiğini; bu kararın derecaattan geçerek kesinleştiğini; Belediye Encümen kararı iptal olunduğuna göre müvekkilleri adına, tapuda Altındağ 173 pafta 9279 ada 15 parselde kayıtlı bulunan 1514 m2 alanlı taşınmazın aynen iadesiyle korunmasının gerektiğini; yaptıkları girişimlerden sonuç alamadıklarını ifade ederek; Belediye encümeni kararının iptali ile idari işlem oltadan kaldırılmış bulunduğundan, müvekkilleri adına kayıtlı Altındağ 173 ada 9279 ada 15 parselde kayıtlı 1514 m2 alanlı taşınmazın idari işlemden evvelki haline aynen iadesiyle, yol olarak ayrılmış 177.00 m2 ve 23132 ada 3 nolu parselle hisselendirilen 357.34 m2’lik kısımların müvekkilleri adına yeniden tapuya tesciline karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekili birinci cevap dilekçesinde, davanın idari yargının görev alanına girdiğini öne sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 15.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.6.2013 gün ve E:2012/427 sayı ile, davalı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe, dava dosyası örneği ile birlikte Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; 3194 sayılı İmar Kanunu'nun Arazi ve Arsa Düzenlemesi başlıklı 18.maddesinin birinci fıkrasında; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır." hükmüne yer verildiği; anılan madde hükmünde, yapılan imar düzenlemesi sonucunda "resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu" öngörüldüğüne göre, idarenin "resen tescil yaptırmak" şeklindeki bu yetkisini idari nitelik taşıyan uygulama işlemlerinin doğrudan sonucu olarak kullandığı, dolayısıyla tapuya tescilin idari işlemlerin icrası niteliğinde olduğu; idari işlemlerin, idari makam ve mercilerin idari faaliyet alanında idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tasarruflar olduğu; dava dilekçesinde belirtildiği üzere davacılar tarafından Altındağ ilçesi 173 pafta 9279 ada 15 parselde kayıtlı taşınmazlarının parselasyon işleminden evvelki haline aynen iadesi ile yol olarak ayrılan 177.00m2 ve 23132 ada 3 nolu parselle hisselendirilen 357.34 m2 lik kısımların adlarına yeniden tapuya tescil yapılmasının dayanağı olan imar ve parselasyon planları, idarenin kamu hukukuna ve kamu gücüne dayanarak, resen ve tek yanlı tesis ettiği idari işlemler olduğundan, bu işlemler idare Hukuku kuralları çerçevesinde incelenerek ortadan kaldırılmadıkça onlara dayanılarak yapılan tapudaki kaydın düzeltilmesi olanağının da bulunmadığı; bu durumda, idari nitelikteki uygulama işlemlerinden doğduğu anlaşılan uyuşmazlığın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, gecekondu ve imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde İdari Yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’ndan yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, mülkiyeti davacılara ait 9279 ada 15 parseldeki taşınmazın MİA Projesi kapsamında yapılan imar uygulamasının iptali talebiyle açılan davada, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verildiğinden bahisle; taşınmazın idari işlemden önceki haline aynen iadesiyle, taşınmazın yol olarak ayrılmış kısmı ile bir başka parselle hisselendirilen kısmının davacılar adına yeniden tapuya tesciline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Açılan davaya ilişkin olarak Altındağ Belediye Başkanlığı vekili tarafından dosyaya sunulan savunma dilekçesinde; mülkiyeti davacılara ait 9279 ada 15 parseldeki taşınmazın, MİA Projesi kapsamında yapılan imar uygulamasının iptali talebiyle davacılar tarafından açılan davada, Ankara 12. İdare Mahkemesinin 21.01.2011 tarih ve 2011/116 E. 2011/83 K. sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş olduğu, kararın temyiz edilmiş olduğu, halen temyiz aşamasında bulunduğu; sözkonusu dosya kapsamında mevcut bilirkişi raporunda, imar düzenlemesinin mevzuata uygun olduğu ve davacıların bu düzenlemeden doğan bir hak kayıplarının olmadığının tespit edildiği; dava konusu taşınmazların, 81200 nolu Parselasyon Planı MİA Projesi kapsamında kaldığı; Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar Daire Başkanlığının 30.09.2005 tarihli yazısı ile MİA 1. ve 2. Etaplarda yeni plan yapılıncaya kadar bütün işlemlerin dondurulmasına karar verildiği; karar uyarınca MİA Projesi kapsamında bulunan 81200 nolu Parselasyon Planı ile ilgili olarak tüm uygulama çalışmalarının durdurulduğu; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.07.2005 tarih ve 1964 sayılı kararı ile, Altındağ- Yenimahalle ilçe sınırları içindeki Merkezi İş Alanı I. ve II. Etaplardaki boşaltılan sanayi bölgesinin dönüşümüne hız vermek, bölgeyi kentsel ölçekte yeni bir kimliğe kavuşturmak amacı ile, 5393 sayılı Belediye Kanunun 73. maddesi uyarınca “Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı” ilan edildiğinden, tüm imar haklarının dondurulduğu ve yetkinin Büyükşehir Belediyesinde toplandığı, Ankara Büyükşehir Belediyesince bölgede yeni bir imar planı hazırlanmış olduğu belirtilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesinde, “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Anılan madde uyarınca, yapılan imar düzenlemesi sonucunda “...resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir...” denildiğine göre, idarenin “resen tescil işlemlerini yaptırmak” şeklindeki bu yetkilerini idari nitelik taşıyan uygulama işlemlerinin doğrudan sonucu olarak kullandığı; bir başka ifadeyle, tapuya yapılan tescilin idari işlemlerin icrası niteliğinde olduğu açıktır.

Olayda, mülkiyeti davacılara ait 9279 ada 15 parseldeki taşınmazın, 3194 sayılı Kanunun 18.maddesi uyarınca, MİA Projesi kapsamında yapılan parselasyon işlemine tabi tutulduğu; imar uygulamasının iptali talebiyle açılan davada, İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verildiğinden bahisle; taşınmazın, parselasyon işleminden önceki haline aynen iadesi ile, yol olarak ayrılan 177.00m2 ve 23132 ada 3 nolu parselle hisselendirilen 357.34 m2’lik kısımların, adlarına yeniden tapuya tescilinin yapılmasını talep ettikleri anlaşılmaktadır.

İdari işlemler, idari makam ve mercilerin idari faaliyet alanında idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tasarruflardır.

Bu durumda, parselasyon işleminin idare mahkemesince iptal edilmesiyle oluşan sürece ilişkin olarak; davacıların taşınmazının adlarına yeniden tapuya tescil yapılmasının dayanağı olan imar ve parselasyon planlarının, idarenin kamu hukukuna ve kamu gücüne dayanarak, resen ve tek yanlı tesis ettiği idari işlemler olduğu; bu işlemlerin ancak, idare Hukuku kuralları çerçevesinde incelenerek ortadan kaldırılabileceği; bu işlemlere dayanılarak yapılan tapudaki kaydın düzeltilmesi olanağının da bulunmadığı; ayrıca, mevcut uyuşmazlığın, idare mahkemesi kararı üzerine doğduğu gözetildiğinde; idari nitelikteki uygulama işlemlerinden doğduğu anlaşılan uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ve imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde İdari Yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı idare vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı idare vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Ankara 15.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.6.2013 gün ve E:2012/427 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

49-ESAS NO : 2013/1666

KARAR NO : 2013/1879

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2981 sayılı Yasa uyarınca tapu tahsis belgesi verilen davacı tarafından, davalı Belediyeye başvurusuna rağmen tapusunun verilmemesi üzerine davalı Belediyeye 1985 ve 1988 tarihleri arasında ödenen arazi bedelinin davalıdan tahsili istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.G.

Vekili : Av. Ö.Ö.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ç.E.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bahçeleriçi Mahallesi Zafer İlkokulu Altı, Dere Sokak, No:… adresinde bulunan 9097 Ada 11 Parsel üzerinde kain gecekonduyu 05.09.1984 tarihinde dava dışı E.G. isimli kişiden satın aldığını; sonrasında 2984 sayılı Yasa hükümlerinden faydalanmak üzere davalıya başvurduğunu ve kendisine 02.08.1985 tarih ve 4389 sayılı tapu tahsis belgesinin verildiğini; bunun üzerine davacının, davalı Belediye Başkanlığı’na 1985 tarihinden 1988 tarihine kadar toplam 112950,00 TL ödeme yaptığını; davacının daha sonra tapu tahsis belgesinin tapuya tescili için yaptığı başvurunun, dava konusu taşınmada E.G.’ün oturmaması nedeni ile reddedildiğini; bu kararın davacıya 13.02.2012 tarihinde tebliğ edildiğini; davacının davalıya yaptığı ödemlerin ise iade edilmediğini belirterek; 1985 tarihinden 1988 tarihine kadar davalıya yapılan toplam 112950.00 TL’nin dava tarihi itibari ile değerinin hesabı ile şimdilik 10.000 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesi istemi ile adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilince süresi içerisinde verilen cevap dilekçesinde özetle, davada idari yargının görevli olduğu ileri sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi; 16.05.2013 gün ve 2013/13 Esas sayılı kararı ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İmar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek amacıyla Yürürlüğe konulan 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanunu'nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun ile Valilik veya Belediyelerce, yetki ve sorumluluk alanlarında ıslah imar düzenlemeleri yapılmak suretiyle, yeniden gecekondu yapılmasının önlenmesi için temin edilecek arsaların ve muhafazası mümkün görülen gecekonduların Yasa'da öngörülen usul ve esaslara göre hak sahipliği belirlenen kişilere verilmesine olanak sağlandığını, anılan Yasanın 3290 sayılı Yasa ile değişik 10'uncu maddesinin (a) bendinde tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verileceği ve tapuya esas teşkil edeceğinin; aynı kanunun 15. Maddesinin 2. Fıkrasında, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş gecekonduların kendi katı içinde tamamlanması için ruhsat ve bitimi tevsikan da kullanma izin belgesi düzenleneceğinin belirtildiğini; 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan tespit ve değerlendirme sonucunda, öngörülen koşulların uygunluğu saptanan ilgililere arsa veya hisse tahsis etmek ve bunlar adına tapuya tescil ettirmek, koşulları taşımayanların istemlerini ise reddetmek yetkisine sahip olan idarenin söz konusu uygulama işlemlerinin de bu kapsamda kamu gücüne dayalı resen ve tek yanlı nitelik taşıyan idari işlemler olduğunu; Anayasa’nın 125. Maddesinde de idarenin kendi işlem ve eylemleri nedeni ile sebebiyet verdiği zararları karşılamakla yükümlü olduğunun düzenlendiğini; söz konusu davanın 2577 sayılı Yasa’nın 2/1-b maddesinde düzenlenen dava türlerinden tam yargı davası niteliğinde olduğunu belirterek; 2981 sayılı Yasadan kaynaklanan uyuşmazlığa konu edinen davanın İdari Yargı'da görülmesinin gerektiğini belirterek, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine, Danıştay Başsavcısı’nca davalı Mamak Belediye Başkanlığı bakımından 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşıldığından ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, 2981 sayılı Yasa’dan yararlanmak için başvuruda bulunması üzerine kendisine tapu tahsis belgesi verilen davacı tarafından, davalı belediyeye müracaatına rağmen tapunun verilmemesi üzerine davalı idareye 1985 ve 1988 tarihleri arasında ödenen arazi bedelinin şimdilik 10.000 TL’sinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesi istemiyle açılmıştır.

Uyuşmazlığa konu işlemin tesis edildiği ve davanın açıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun, imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tespit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek amacını taşımakta olup, valilik veya belediyelerce yetki ve sorumluluk alanlarında ıslah imar düzenlemeleri yapılmak suretiyle, yeniden gecekondu yapılmasının önlenmesi için temin edilecek arsaların ve muhafazası mümkün görülen gecekonduların Yasa’da öngörülen usul ve esaslara göre hak sahipliği belirlenen kişilere verilmesine olanak sağlamıştır.

Nitekim, anılan Yasa’nın “Tapu Verme” başlıklı 3290 sayılı Yasa ile değişik 10. maddesinin (a) bendi, “Bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12 nci madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verilir. Tapu tahsis belgesi, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder.(Ek: 18/5/1987-3366/4 md.) Ancak ıslah imar planı veya kadastro planları ile belirlenen alanlarda tapu tahsis belgesi yerine hak sahiplerine doğrudan tapuları verilebilir” denilmektedir.

Buna göre, Yasa’da öngörülen usul ve koşullara uygunluğu saptananlara hak sahipliği ölçütüne dayalı olarak arsa veya hisse tahsis edilmekte ve gerekli düzenlemeler tamamlandıktan sonra da, yapılmış olan tahsis esas alınarak idarece hak sahiplerine tapu verilmektedir.

2981 sayılı Yasa hükümlerine göre, idarenin hak sahiplerine "tapu vermek" ya da 10. maddesinin b bendinde belirtildiği gibi hak sahibi olmadıkları anlaşılanlara verilmiş olan "tapuları resen iptal etmek" şeklindeki bu yetkilerini idari nitelik taşıyan uygulama işlemlerinin doğrudan bir sonucu olarak kullanması ve ayrıca bu şekilde kurulan mülkiyet, Medeni Kanun hükümleri dışında ve özel bir kanun hükmü gereğince idari tescile dayandığı gibi tapuya yapılan tescilin de, bu idari işlemin icrası niteliğinde olması karşısında, uyuşmazlığın sözü edilen uygulama işlemlerinin dayanağı olan yasal düzenleme çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği açıktır.

Davacı vekili dava dilekçesinde, 2981 sayılı yasa kapsamında kendisine verilen tapu tahsis belgesinin gerekli koşulları taşımaması nedeni ile tapuya işlenmemesi nedeni ile daha önce idareye 1985 ile 1988 tarihleri arasında ödediği bedelin şimdilik 10.000 TL’sinin tahsiline karar verilmesi amacıyla dava açtığını belirtmiştir.

Bu duruma göre, davacının taşınmaz üzerindeki iddiası, gayrimenkul mülkiyetinin iktisap yollarına ilişkin Medeni Kanun hükümlerine değil, 2981 sayılı Yasa’da öngörülen hak sahipliği esasına dayandığı, hak sahipliğinin tespiti ve geri alınmasının ve bu nedenle uğranılan zararın belirlenerek ödenmesi ya ödenmesi talebinin reddine ilişkin işlemlerin idari usul ve esaslar çerçevesinde yapıldığı göz önüne alındığında, uyuşmazlığa konu işlemin tesis edildiği ve davanın açıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan 2981 sayılı Yasa’ya dayanılarak açılan tazminat davasının idari yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nca yapılan başvurunun kabulü ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.05.2013 gün ve 2013/13 Esas sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

50-ESAS NO : 2013/1668

KARAR NO : 2013/1881

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının 2981 sayılı Yasa kapsamında tapu tahsis belgesi bulunduğu ve bu belgenin tanıdığı hak sahipliği nedeniyle taşınmazın adlarına tescili istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.E.

Vekili : Av. Ö.Ş.

Davalılar : 1-H.İ., 2-Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. N.I.K.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde; Hazineye ait Ankara İli, Altındağ İlçesi, Feridunçelik Mahallesi, 20158 ada, 3 parsel sayılı taşınmazın 171/1001 m2 hissesinin satın alınmasından sonra alanda yapılan parselasyon işlemi ile davacıya 23999 ada, 1 sayılı parselde tahsis yapıldığı, kendisinden alınan 20158 ada, 3 parsel sayılı taşınmazın 23964 ada, 5 sayılı parsel haline gelerek davalılardan H.İ.’e tahsis edildiğini iddia edilerek, eski 20158 ada, 3 parsel sayılı, yeni 23964 ada, 5 sayılı parsel taşınmazın H.İ. adına olan tapusunun iptal edilerek, davacı adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, birinci savunma dilekçesinde; İşbu dava her ne kadar iptal ve tescil talebiyle açılmış olsa da, aslında idare mahkemelerinde davacının hissesinin zeminde kaydırılmasına ilişkin idari işlemin iptali talebiyle idari dava açılması gerektiğini ileri sürerek, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 24. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.6.2013 gün ve E: 2011/299 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: 3194 sayılı İmar Kanunu'nun Arazi ve Arsa Düzenlemesi başlıklı18.maddesinin birinci fıkrasında;" İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır." Hükmüne yer verildiği, anılan madde hükmünde, yapılan imar düzenlemesi sonucunda "resen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu" öngörüldüğüne göre, idarenin "resen tescil yaptırmak" şeklindeki bu yetkisini idari nitelik taşıyan uygulama işlemlerinin doğrudan sonucu olarak kullandığı, dolayısıyla tapuya tescilin idari işlemlerin icrası niteliğinde olduğunun açık olduğu, idari işlemlerin, idari makam ve mercilerin idari faaliyet alanında idare hukuku çerçevesinde, tek taraflı irade açıklamasıyla hukuk aleminde sonuç doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tasarruflar olduğu, dava dilekçesinde belirtildiği üzere davacı adına olan tapunun iptal edilerek 3. şahıs adına tahsis yapılmasının, dolayısıyla 3. şahıs adına olan tapunun iptal edilerek davacı adına tahsis yapılmasının dayanağı imar ve parselasyon planları, idarenin kamu hukukuna ve kamu gücüne dayanarak, resen ve tek yanlı tesis ettiği idari işlemler olduğundan, bu işlemler İdare Hukuku kuralları çerçevesinde incelenerek ortadan kaldırılmadıkça onlara dayanılarak yapılan tapudaki kaydın düzeltilmesi olanağı da bulunmadığı, bu durumda, idari nitelikteki uygulama işlemlerinden doğduğu anlaşılan uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, gecekondu ve imar mevzuatı hükümleri çerçevesinde İdari Yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği nedeniyle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının, Ankara İli, Altındağ İlçesi, Feridunçelik Mahallesi, 20158 ada, 3 no’lu parselde (23964 ada, 5 parsel) kain 1001 m2 arsanın 171 m2’lik kısmının tapusunun iptali ile davacı adına tescili istemiyle açılmıştır.

2981 sayılı Kanunun 8. maddesinde, imar mevzuatına aykırı yapılarla gecekondular için tespit işlemlerinin yapılacağı, bu tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun 14. maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapıların dahil olduğu belirtilmiş; 10'uncu maddesinin (a) bendinde, " Bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12 nci madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verilir. Tapu tahsis belgesi, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder. Ancak islah imar planı veya kadastro planları ile belirlenen alanlarda tapu tahsis belgesi yerine hak sahiplerine doğrudan tapuları verilebilir. " denilmiş; aynı maddenin (b) bendinde ise, hak sahibi olmadığı halde tapu verilen kişilerin tapularının resen iptal edileceği öngörülmüş; anılan Yasanın 13'üncü maddesinde, tapu tahsis belgesi verilen gecekondular nedeniyle hak sahibi olanlara arsa ve hisse tahsis edilmesine ilişkin kurallara yer verilmiştir.

Bu hükümlerle, 2981 sayılı Yasa kapsamında yer alan taşınmazlarda bulunan gecekonduların nasıl tespit edileceği, tespit sonrasında ne tür işlemler yapılacağı açıklanmış; hak sahiplerince alınan tapu tahsis belgesinin sonradan tapuya dönüştürüleceği öngörülmüş; Yasa hükmünde ifade edilen, "tapu vermek" şeklindeki bu yetki idari nitelik taşıyan uygulama işlemlerinin doğrudan bir sonucu olarak kullanılmıştır.

Dosyanın incelenmesinde; Eski 20158 ada 3 parsel, yeni 23964 ada, 4 ve 5 parsele şüyulandırıldığı, bu parselin Maliye Hazinesi adına tescilli iken öncelikle 2981 sayılı yasa hükümleri uyarınca üzerinde gecekondusu bulunan vatandaşlara ve aynı parseldeki diğer hissedarlara tahsisi gerekirken bu parseldeki hissedarlara sorulmadan, bilgi verilmeden, ön alım hakları ihlal edilerek Bayındırlık ve İskan Bakanlığı personeline uygun fiyatlar ve ödeme palanları ile tahsis edildiği, bu parseldeki gecekondu sahipleri mağdur ve tapusuz konumuna düşeceğinden satış yapılan Bayındırlık Bakanlığı personelinin hisselerinin bölgedeki yapılaşmayı hızlandırmak maksadıyla topluca 23999 ada, 1 parselde toplandığı, bu parsellere de gecekondu ve diğer hak sahiplerine tahsis edilmek üzere Altındağ Belediyesi hissesi getirildiği, davacı vekilinin davasını, müvekkilinin 2981 sayılı gecekondu mevzuatı kapsamında tapu tahsis belgesi bulunduğu ve bu belgenin tanıdığı hak sahipliği nedeniyle taşınmazın adlarına tescilinin yapılması gerektiği istemiyle açtığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, davacının taşınmaz üzerindeki temel iddiası, gayrimenkul mülkiyetinin iktisap yollarına ilişkin Medeni Kanun hükümlerine değil, 2981 sayılı Yasa'da öngörülen hak sahipliği esasına dayandığı ve hak sahipliğinin tespiti, geri alınmasının idari usul ve esaslar çerçevesinde belirlendiği göz önüne alındığında, 2981 sayılı Yasadan kaynaklanan uyuşmazlığı konu edinen davanın, davacının 2981 sayılı Yasa kapsamında tapu tahsis belgesi bulunduğu ve bu belgenin tanıdığı hak sahipliği nedeniyle taşınmazın adlarına tescili istemiyle açılan kısmının İdari Yargı'da görülmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı'nca yapılan başvurunun kabulü ile davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 24. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.6.2013 gün ve E: 2011/299 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

51-ESAS NO : 2013/1674

KARAR NO : 2013/1887

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davalı Belediyece yapılan imar uygulaması nedeniyle taşınmazı bir başka taşınmazla değiştirilen davacının, bu nedenle uğradığını öne sürdüğü değer kaybının tazmini istemiyle açtığı davanın İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : B.Ö.

Vekilleri : Av. C.A.D. & Av. S.D.

Davalı : Sancaktepe Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.S.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının, İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, 6900 ada, 4 parsel sayılı taşınmaza 03.03.1998 yılında davalı belediye tarafından imar uygulaması yapıldığını, fakat 28.10.1999 yılında yeniden işlem yapılarak, yol kenarında ve değerli bir yerde olan 258,78 m2 lik davacıya ait olan taşınmazın, değeri oldukça düşük ve yolun arkasında olan 6931 ada, 5 parsel sayılı 312,55 m2 lik taşınmaz ile değiştirildiğini, taşınmazların arasındaki 53,77 m2 lik fark için ise 24.196,50 TL nin davacıdan tahsil edildiğini, bu yapılan işlem sonrasında davacının zarara uğradığını, ayrıca davacı adına kayıtlı 11 pafta, 1069 parseldeki taşınmazın imar uygulamasına tabi tutulduğunu ve 264,32 m2 DOP kesintisi yapıldığını, DOP kesildikten sonra 390,97 m2 bedele dönüştürüldüğünü, 390,97 m2 bedele dönüştürülen kısmın dava tarihi itibariyle m2 bedelinin, emsal taşınmazlar da göz önüne alındığında 1.500,00 TL olduğunu belirterek, davalının bedele dönüştürdüğü dava konusu taşınmazın bedeli olarak şimdilik 1.000,00 TL nin faizi ile birlikte tahsiline, davacı adına kayıtlı olan 6900 ada, 4 parsel sayılı 258,78 m2 lik taşınmazın 6931 ada, 5 parsel sayılı 312,55 m2 lik taşınmaz ile yer değiştirmesinden kaynaklandığı belirtilen değer kaybı zararına ilişkin olarak 1.000,00 TL.nin faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ümraniye 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; 26.03.2012 gün ve E:2012/228, K:2012/125 sayılı kararı ile özetle “Dava, bir parsel yönünden imar uygulaması esnasında bedelle çevrilen hisseye takdir edilen şuyulandırma bedelinin artırılması davası, diğer parsel yönünden ise, imar uygulaması sonunda verilen yer ile uygulamaya giren parsel arasındaki nefaset farkı sebebiyle zararın tazmini davasıdır.

3194 Sayılı Yasanın 17/son ve 2981 Sayılı Yasanın 10/c maddelerinde, bu tür davalarda 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanununun uygulanacağı bildirilmiştir. Kamulaştırma Kanununun 37. maddesinde ise yetkili mahkeme düzenlenmiş olup, bu mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Buradaki yetki kesin yetki niteliğinde olup, kamu düzeni gereği re’sen nazara alınır. Bu sebeple, mahkememiz yetkili olmayıp, Sancaktepe’nin bağlı olduğu, Kartal Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

HMK 114.maddede yazılı dava şartlarından biri de 114/ç gereği yetkini kesin olduğu hallerde mahkemenin yetkili olmasıdır. HMK 115. madde gereği, dava şartları davanın her aşamasında re'sen incelenerek karara bağlanır.’’ demek suretiyle davanın yetki yönünden reddine karar vermiş ve dava dilekçesi İstanbul Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/712 sırasına kaydedilmiştir.

Davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı vekili İstanbul Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/712 sayılı dosyasında, dava dilekçesinin tebliğinden sonra, süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesi; 10.07.2013 gün ve E:2012/712 sayı ile, davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; “İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, Samandra Mahallesi, eski 11 pafta, 1069 sayılı kadastral parselin bulunduğu alanda 03.03.1998 günlü, 98/162 sayılı belediye encümeni kararı ile 2981 sayılı Yasa'nın 10/c maddesi uyarınca parselasyon işlemi yapıldığı, düzenleme ortaklık payı kesildikten sonra davacının hissesine karşılık 6949 ada, 3 sayılı, 6960 ada, 8 sayılı, 6900 ada, 4 sayılı, 6901 ada, 26 sayılı, 6942 ada, 7 sayılı ve 6943 ada, 4 sayılı parsellerde tahsis yapıldığı, davacının karşılığında tahsis yapılmayan 390,97 m2'lik hissesinin ise bedele dönüştürüldüğü, izleyen süreçte 28.10.1999 günlü, 99/487 sayılı belediye encümeni kararıyla 6931 ada, 5 sayılı parsel ile 6900 ada, 4 sayılı parselde tashih uygulaması yapılarak ilk parselasyon sonucu davacıya tahsis edilmiş bulunan 6900 ada, 4 sayılı parseldeki 258,78 m2'lik hisse yerine davacıya 6931 ada, 5 sayılı parselde 53,77 m2 fazla hisse verilmek suretiyle 312,55 m2 yer tahsis edildiği, anılan işlem sonrasında 03.03.1998 günlü, 98/162 sayılı belediye encümeni kararı ile yapılan parselasyon işlemi sırasında davacının bedele dönüştürülen 390,97 m2 hissesi nedeniyle takdir edilen bedelin artırılması ve 28.10.1999 günlü, 99/487 sayılı belediye encümeni kararıyla yapılan tashih işlemi sonrasında verilen 6931 ada, 5 sayılı parselin önceden verilmiş bulunan 6900 ada, 4 sayılı parsele göre daha düşük,

Davanın ikinci kısmına gelince;dava dilekçesine göre eski 11 pafta 1069 sayılı kadastral parselin bulunduğu alanda 03.03.1998 günlü, 98/162 sayılı belediye encümeni kararı ile 2981 sayılı Yasa'nın 10/c maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemiyle davacıya verilen 6900 ada, 4 sayılı parselin 28.10.1999 günlü, 99/487 sayılı belediye encümeni kararıyla yapılan tashih işlemi ile davacıdan alınması ve yerine 6931 ada, 5 sayılı parselde hisse verilmesi nedeniyle tashih işlemi sonrasında verilen 6931 ada, 5 sayılı parselin önceki işlemle verilmiş bulunan 6900 ada, 4 sayılı parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybı zararı karşılığının tazminat olarak idarece ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.

2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemleri, tashih işlemleri, imar planı ve değişiklikleri kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve re'sen tesis edilen idari işlemler niteliğindedir.

İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan yasa hükümlerinin gereğidir.

Dolayısıyla, tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer farkı karşılığı zararın tazminat olarak idarece ödenmesine karar verilmesi isteminden kaynaklanan ve 2981 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan işlemler nedeniyle oluşan zararın tazminine ilişkin olan uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamına girdiğinde kuşku bulunmadığından, davanın bu kısmının İdari Yargı yerinde çözümlenmesi gerekmiştir.

Açıklanan nedenlerle, davanın davacının kadastral parselde bedele dönüştürülen 390,97 m² hissesi nedeniyle takdir edilen bedelin artırılması istemiyle açılan kısmı yönünden görev uyuşmazlığı çıkartılması yolundaki istemin reddine, tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybının idarece ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan kısmı yönünden ise 2247 sayılı Yasa'nın 10. maddesine göre olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine” karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı açısından, davanın, tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybının idarece ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan kısmı yönünden 2247 sayılı Yasa’nın 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın ve Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının hissedar olduğu İstanbul İli, Sancaktepe İlçesi, Samandra Mahallesi, 11 pafta,1069 sayılı kadastral parselin bulunduğu alanda 2981 sayılı Kanun uyarınca yapılan parselasyon işlemi sırasında düzenleme ortaklık payı alındıktan sonra tahsis edilmesi gereken hissenin bir kısmının bedele dönüştürülmesi üzerine anılan hisse nedeniyle idarece takdir edilen bedelin artırılması ve alanda yapılan ikinci uygulama sırasında verilen,6931 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın değerinin kendisinden alınan 6900 ada,4 parsel sayılı taşınmazın değerinden daha düşük olduğu iddiasıyla aradaki değer farkının ödenmesine karar verilmesi istemleriyle açılmış olup, Danıştay Başsavcılığı’nca davanın,tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybının idarece ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar verilmiştir.

2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 3290 sayılı Kanun ile değişik 10. maddesinin (c) bendinde, “ İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye,bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir ” hükmü yer almıştır.

Öte yandan 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinde; Kanunun; kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların, Devlet ve kamu tüzelkişilerince kamulaştırılmasında yapılacak işlemleri, kamulaştırma bedelinin hesaplanmasını, taşınmaz malın ve irtifak hakkının idare adına tescilini, kullanılmayan taşınmaz malın geri alınmasını, idareler arasında taşınmaz malların devir işlemlerini, karşılıklı hak ve yükümlülükler ile bunlara dayalı uyuşmazlıkların çözüm usul ve yöntemlerini düzenleyeceği; özel kanunlarına dayanılarak gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri adına yapılacak kamulaştırmalarda da, bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı, belirtilmiş;

Kanunun “Dava Hakkı” başlıklı 14. maddesinde ise; “ Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın maliki tarafından 10 uncu madde gereğince mahkemece yapılan tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılamayanlara tebligat yerine geçmek üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren otuz gün içinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve maddi hatalara karşı da adli yargıda düzeltim davası açılabilir.

İdari yargıda açılan davalar öncelikle görülür.

İştirak halinde veya müşterek mülkiyette, paydaşların tek başına dava hakları vardır.

İdare, kamulaştırma belgelerinin mahkemeye verildiği günden itibaren otuz gün içinde maddi hatalara karşı adli yargıda düzeltim davası açabilir.

İdare tarafından, bu Kanun hükümlerine göre tespit olunan malike ve zilyede karşı açılan davaların görülmesi sırasında, taşınmaz malın gerçek malikinin başka bir şahıs olduğu anlaşıldığı takdirde, davaya bu gerçek malik, tapu malikinin daha önce öldüğü sabit olursa mirasçıları da dahil edilmek suretiyle devam olunur.

Açılan davaların sonuçları dava açmayanları etkilemez. ” denilmiş, böylelikle kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda; takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı ise adli yargıda dava açılacağına işaret edilmek suretiyle, görev konusu açık bir şekilde düzenlenmiştir.

Görülmekte olan davada olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılmasına konu olan kısım, tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybının idarece ödenmesine karar verilmesine ilişkin olup, 2981 sayılı Yasa uyarınca yapılan parselasyon işlemleri,tashih işlemleri, imar planı ve değişiklikleri ise kamu gücüne dayalı olarak tek yanlı ve re'sen tesis edilen idari işlemler niteliğindedir.

İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri ise anılan yasa hükümlerinin gereğidir.

Belirtilen yasal düzenlemeler neticesinde,tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer farkı karşılığı zararın tazminat olarak idarece ödenmesine karar verilmesi isteminden kaynaklanan ve 2981 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan işlemler nedeniyle oluşan zararın tazminine ilişkin olan uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamına girdiğinde kuşku bulunmadığından, davanın bu kısmının İdari Yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın, tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybının idarece ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, tashih işlemi sonrasında verilen parselin ilk parselasyon işlemi ile verilen parsele göre daha düşük değerde olduğu iddiasıyla aradaki değer kaybının idarece ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan kısmı yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Sancaktepe Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 10.07.2013 gün, E:2012/712 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

52-ESAS NO : 2013/1678

KARAR NO : 2013/1891

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ü.E.

Vekili : Av. M.E.A. & Av. C.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Av. A.K.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Ankara ili, Yenimahalle İlçesi, İvedik Mahallesi, 44675 ada, 38 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğu, taşınmazın imar planında “Kentsel Rekreasyon Alanı” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesi ve ön inceleme duruşmasında görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 30.05.2013 gün ve E:2013/21 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında Kentsel Rekreasyon Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında Kentsel Rekreasyon Alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.05.2013 gün ve E:2013/21 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

53-ESAS NO : 2013/1679

KARAR NO : 2013/1892

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.K.

Vekili : Av. B.K.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.E.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Ankara İli, Mamak İlçesi, 38878 ada, 22 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğu, taşınmazın imar planında “Park ve Rekreasyon Alanı” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde ve ön inceleme duruşmasında, görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 16. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.06.2013 gün ve E:2013/22 sayı ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Mamak Belediye Başkanlığı açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hisseli taşınmazına, imar planında Park ve Rekreasyon Alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında Park ve Rekreasyon Alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.06.2013 gün ve E:2013/22 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

54-ESAS NO : 2013/1680

KARAR NO : 2013/1893

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının kullanımında olan tapusuz taşınmazın, davalı belediyece bedel takdiri yapılmadan yıkıldığı ve davacının bu şekilde mağdur edildiği iddiasıyla, dava konusu taşınmazın davacı adına tapuya kayıt ve tescilinin yapılması veya bu hususta belediyece davacının hak sahipliğinin tesisine karar verilmesi istemiyle açılmış olan davada, davanın, davacının hak sahipliğinin tesisi istemine ilişkin kısmı yönünden çözümünün 2981 sayılı Kanun hükümleri uyarınca İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları kapsamında İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.K.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.E.

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde, Ankara ili, Mamak ilçesi, Esentepe Harman Mahallesi 4. Cadde 73. Sokak 50 Nolu yeni adresiyle Harman Mahallesi A.A.Caddesi No:193’teki gecekonduyu 29.08.1990 tarihi itibariyle tapusuz olması nedeniyle zilyet yoluyla devir aldığını, dava konusu taşınmazın 20 yılı aşkın süredir kendi tasarrufunda bulunduğunu, kendisine vergi dairesince satılan bu taşınmazın takriben bir yılı aşkın süre önce davalı belediyece hiçbir bedel takdiri yapılmadan yıkıldığını ve kendisinin bu şekilde mağdur edildiğini belirterek, dava konusu taşınmazın kendi adına tapuya kayıt ve tescilinin yapılması veya bu hususta belediyece başlatılan kentsel dönüşüm projesinin dikkate alınarak hak sahipliğinin tesisine karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi; 13.03.2013 gün ve E:2012/459 sayı ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolundaki süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyası Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; “…2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun tespit ve değerlendirme işlemleri başlıklı 8. maddesinde tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun 14.maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapıların dahil olduğu hükme bağlanmıştır. Aynı Yasanın 10. maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre, hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verileceği; tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği; aynı Yasanın 13. Maddesinin 1. fıkrası (b) bendinde; hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği; gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden başka bir arsa veya hisse verileceği; aynı maddenin 2. fıkrasında da, bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlara, bir gecekondu önleme veya ıslah bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planı içinde meydana gelen boş imar parsellerinin müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre verileceği hükme bağlanmış; 14. maddesinde ise bu kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapılar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Olayda, davalı idarece, park alanında kalan uyuşmazlığa konu taşınmaz üzerinde yer alan gecekondunun uzlaşma tutanağı uyarınca davacı tarafından yıkıldığı, sözkonusu gecekondu nedeniyle davacı veya gecekonduyu yapan kişi tarafından 2981 sayılı Yasa hükümlerinden yararlanmak amacıyla herhangi bir başvuruda bulunulmadığı gibi bölgenin kentsel dönüşüm projesi içerisinde de yer almadığının öne sürüldüğü, davacı tarafından ise, gecekondunun davalı idarece herhangi bir bedel ödenmeksizin yıkıldığı belirtilerek gecekondu nedeniyle hak sahibi olduğuna karar verilmesinin istenildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, her ne kadar, davacı tarafından, davalı idarece tesis edilmiş herhangi bir idari işlemin iptali istenilmemiş ve gecekondusu kentsel dönüşüm projesi kapsamında kalmamakta ise de,davacının, dava açmaktaki asıl amacı gecekondusu nedeniyle hak sahibi olduğunun saptanması suretiyle, davalı idarece kendisine yer tahsis edilmesinin sağlanması olduğundan, uyuşmazlığın bu bölümünün çözümü 2981 sayılı Yasa'nın yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca davacının korunması gereken bir hakkının bulunup bulunmadığının ve davalı idarece Yasa ile öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğinin tespitine bağlı olup, anılan yasanın uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, davanın kentsel dönüşüm projesi dikkate alınarak hak sahipliğinin tesisi istemine ilişkin kısmı yönünden 2247 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine’’ karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Mamak Belediye Başkanlığı açısından, davanın, kentsel dönüşüm projesinin dikkate alınarak hak sahipliğinin tesisi istemine ilişkin kısmı yönünden, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Ankara ili, Mamak ilçesi, Esentepe Harman Mahallesi 4. Cadde 73. Sokak 50 Nolu yeni adresiyle Harman Mahallesi A.A.Caddesi No:193’teki davacının kullanımında olan tapusuz taşınmazın, davalı belediyece bedel takdiri yapılmadan yıkıldığı ve davacının bu şekilde mağdur edildiği belirtilerek, dava konusu taşınmazın davacı adına tapuya kayıt ve tescilinin yapılması veya bu hususta belediyece başlatılan kentsel dönüşüm projesinin dikkate alınarak hak sahipliğinin tesisine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, Mamak Belediye Başkanlığı Belediye Encümeni’nin 27.07.2010 gün, 1012 sayılı kararı ile davaya konu taşınmazın da yer aldığı Harman Mahallesi 37187 ada içerisinde bulunan Park Alanı üzerindeki yapı ve tesislerin enkazlarının 4659 sayılı Kanun ile değişiklik yapılan 2942 sayılı Kanun’un ilgili maddelerince kamulaştırılmasına ve uzlaşma komisyonunca belirlenen bedellerin yapı ve tesis sahiplerine ödenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.

Mamak Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’nce tanzim edilmiş olan, dosya kapsamındaki Belediye Uzlaşma Komisyonu Tutanağında yapılan incelemede, Belediye Encümeni’nin 27.07.2010 gün ve 1012 sayılı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen davaya konu taşınmazın yapı, tesis, ağaç ve müştemilat maliki olan davacının, söz konusu tesis, ağaç ve müştemilatı 09.11.2010 günü Mamak Belediyesine bedelsiz olarak satmayı taahhüt ettiği anlaşılmıştır.

Mamak Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’nün 08.10.2012 günlü yazısında, davacıya ait olan gecekondunun 37187 ada üzerinde bulunan park alanında kaldığı, davacının 2981 sayılı Kanun’a müracaatının bulunmadığı, Mamak Belediye Encümeni’nin 27.07.2010 gün ve 1012 sayılı kararı ile 37187 ada içerisinde olup, park alanında kalan gecekonduların kamulaştırmasına karar verildiği, gecekondu sahibi olan davacı ile Mamak Belediyesi Uzlaşma Komisyonu arasında 09.11.2010 tarihinde gecekondunun bedelsiz olarak davacı tarafından yıkılacağına dair bedelsiz uzlaşma tutanağı imzalandığı, ayrıca davaya konu taşınmazın Kentsel Dönüşüm Projesi içerisinde yer almadığı hususları belirtilmiştir.

2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun tespit ve değerlendirme işlemleri başlıklı 8. maddesinde tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanun’un 14.maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapıların dahil olduğu hükme bağlanmıştır. Aynı Yasanın 10. maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre, hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verileceği; tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği; aynı Yasanın 13. Maddesinin 1. fıkrası (b) bendinde; hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği; gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden başka bir arsa veya hisse verileceği; aynı maddenin 2. fıkrasında da, bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlara, bir gecekondu önleme veya ıslah bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planı içinde meydana gelen boş imar parsellerinin müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre verileceği hükme bağlanmış; 14. maddesinde ise bu kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapılar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun ‘’ Satın Alma Usulü ‘’ başlıklı 8.maddesinde; ‘’İdarelerin, bu Kanuna göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulamaları esastır.

Kamulaştırma kararının alınmasından sonra kamulaştırmayı yapacak idare, bu Kanunun 11 inci maddesindeki esaslara göre ve konuyla ilgili uzman kişi, kurum veya kuruluşlardan da rapor alarak, gerektiğinde Sanayi ve Ticaret Odalarından ve mahalli emlak alım satım bürolarından alacağı bilgilerden de faydalanarak taşınmaz malın tahmini bedelini tespit etmek üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla kıymet takdir komisyonunu görevlendirir.

Ayrıca idare, tahmin edilen bedel üzerinden pazarlıkla satın alma ve trampa işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla uzlaşma komisyonunu görevlendirir.

İdare, kıymet takdir komisyonunca tespit edilen tahmini bedeli belirtmeksizin, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz mal, kaynak veya bunların üzerindeki irtifak haklarının bedelinin peşin veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılıyor ise, bu fıkradaki usullere göre taksitle ödenmesi suretiyle ve pazarlıkla satın almak veya idareye ait bir başka taşınmaz malla trampa yoluyla devralmak istediğini resmi taahhütlü bir yazıyla malike bildirir.

Malik veya yetkili temsilcisi tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak veya trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde; komisyonca tayin edilen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır, tespit edilen tahmini değeri geçmemek üzere bedelde veya trampada anlaşmaya varılması halinde, yapılan bu anlaşmaya ilişkin bir tutanak düzenlenir ve anlaşma konusu taşınmaz malın tüm hukuki ve fiili vasıfları ile kamulaştırma bedelini içeren tutanak malik veya yetkili temsilcisi ve komisyon üyeleri tarafından imzalanır.

İdarece, anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç kırkbeş gün içinde, tutanakta belirtilen bedel ödenmeye hazır hale getirilerek, bu durum malike veya yetkili temsilcisine yazıyla bildirilerek tapuda belirtilen günde idare adına tapuda ferağ vermesi istenilir. Malik veya yetkili temsilcisi tarafından idare adına tapuda ferağ verilmesi halinde, kamulaştırma bedeli kendilerine ödenir.

Bu madde uyarınca satın alınan veya trampa edilen taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve bu şekilde yapılan kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz.

Anlaşma olmaması veya ferağ verilmemesi halinde bu Kanunun 10 uncu maddesine göre işlem yapılır.’’ hükmü yer almaktadır.

Olayda, Mamak Belediye Encümeninin 27.07.2010 günlü, 1012 sayılı kararıyla Harman Mahallesi sınırlan içerisinde kalan 37187 adada bulunan park alanı üzerindeki yapı ve tesislerin enkazlarının kamulaştırılması ve uzlaşma komisyonunca belirlenen bedellerin yapı ve tesis sahiplerine ödenmesine karar verilmesi üzerine, park alanında kalan taşınmaz için davacı ile belediye uzlaşma komisyonu arasında düzenlenen 09.11.2010 günlü tutanakla davacıya ait yapı, tesis, ağaç ve müştemilatın bedelsiz olarak belediyeye devredilmesinin 2942 sayılı Kanunun 8. Maddesi gereğince kabul ve taahhüt edildiği, daha sonra gecekondunun davacı tarafından yıkıldığı, söz konusu gecekondu nedeniyle davacı tarafından 2981 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak için herhangi bir başvuruda bulunulmadığı gibi bölgenin kentsel dönüşüm projesi kapsamında da yer almadığı anlaşılmış olup, davacı tarafından ise gecekondunun davalı idarece herhangi bir bedel ödenmeden yıkıldığı belirtilerek, gecekondu nedeniyle hak sahibi olduğuna karar verilmesinin istenildiği anlaşılmıştır.

Bu durumda, her ne kadar, davacı tarafından, davalı idarece tesis edilmiş herhangi bir idari işlemin iptali istenilmemiş ve davacının gecekondusu kentsel dönüşüm projesi kapsamında kalmamakta ise de, davacının talebi gecekondusu nedeniyle hak sahibi olduğunun saptanması suretiyle, davalı idarece kendisine yer tahsis edilmesinin sağlanması olduğundan, uyuşmazlığın bu bölümünün çözümü 2981 sayılı Kanun hükümleri uyarınca davacının korunması gereken bir hakkının bulunup bulunmadığının ve davalı idarece Kanun ile öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğinin tespitine bağlı olup, anılan kanunun uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın kentsel dönüşüm projesi dikkate alınarak hak sahipliğinin tesisi istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın kentsel dönüşüm projesi dikkate alınarak hak sahipliğinin tesisi istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.03.2013 gün ve E:2012/459 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

55-ESAS NO : 2013/1681

KARAR NO : 2013/1894

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Taşınmazın imar planında İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğince İSKİ tarafından belirlenen Dere Mutlak Koruma (Park) alanında bırakıldığından bahisle açılan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- L.K., 2- A.K.(K.), 3- H.G.K.

Vekili : Av. Ö.Ş.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. F.E. & Av. H.E.Ç.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; davacıların İstanbul İli, Büyükçekmece İlçesi, Ahmediye, 593 parselin ifrazıyla oluşan 1089 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, taşınmazın dere mutlak koruma alanında kalmış olduğunu, mutlak koruma alanında kalan taşınmazın tamamının davalı idare denetimi altına girdiğinden taşınmaz üzerindeki tasarruf haklarının kullanılamayacak şekilde kısıtlandığını belirterek, taşınmazın davacılar adına kayıtlı olan payının tapu kaydının iptali ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesi; 30.07.2013 gün ve E:2013/115 sayı ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Danıştay Başsavcısı; “…3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşımaktadır.

Dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında Büyükçekmece Göl Havzası kısmen kısa mesafeli koruma alanında, kısmen Dere mutlak koruma alanında kalan taşınmazın bedelinin ödenmesine ve taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tesciline hükmedilmesinin istenildiği anlaşılmıştır.

Bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662, K:2010/651 sayılı kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği uyarınca imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku yoktur. Ancak bu sonuç ya da sonuçlar, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemeden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklanmaktadır.

Bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmamaktadır.

Dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin l'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerekmektedir.

Nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 2l'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kuramlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunu belirtilerek” davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27.maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü bakımından, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır.Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların maliki oldukları taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Belirtilen duruma göre, davaya konu taşınmazın İSKİ İçme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönetmeliği gereğince ve bu yönetmeliğe uygun olarak belediyece su havzasında bırakılmış ve dere mutlak koruma alanında kalmış olduğu, taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmadığı anlaşılmakla, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında,Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.07.2013 gün ve E:2013/115 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

56-ESAS NO : 2013/1682

KARAR NO : 2013/1895

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının doktora eğitimini yapabilmesi için davalı Üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Dr. E.Ş.

Davalı : Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. Z.E.K.

O L A Y : Davacı, dava dilekçesinde, Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü’nün, 21.12.2012 gün ve 24645 sayılı yazısı ile bildirilen, mecburi hizmet süresinin kaldırılmasına yönelik talebinin reddedildiğine dair verilen idari kararın iptal edilerek, mecburi hizmet yükümlülüklerinin kaldırılmasına karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde, 2547 sayılı yasa’nın 35 maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanın çözümünde adli yargının görevli olduğunu belirterek; görev itirazında bulunulmuştur.

Trabzon İdare Mahkemesi: 20.03.2013 gün ve E:2013/109 sayılı kararında özetle; 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı idare vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görev itirazının reddi ile görevlilik kararı verilmiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI:

(Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmü yer aldığı; olayda, davacı Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde görevlendirilmeden önce Trabzon 3. Noterliğinin 11.09.2006 tarihli 23957 yevmiye nolu yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, mecburi hizmet süresi dolmadan hizmetinde bulunduğu Yüksek Öğretim Kurumu ve mecburi hizmetinin devredildiği kurum tarafından görevden çekilmiş sayıldığında mecburi hizmetine tekabül eden ödemelerin tamamının ve % 50 fazlası ile ayrıca bu ödemelere ilişkin sarf tarihinden itibaren hesaplanacak yasal vs. vergi ve kanuni ödemelerle birlikte Karadeniz Teknik Üniversitesi emrine nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Söz konu yüklenme ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu; dolayısıyla, uyuşmazlık taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunduğu; açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar verildi.” şeklindeki gerekçesiyle olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır.Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca araştırma görevlisi olarak davalı Üniversite adına bütünleşik doktora eğitimi yapmak amacıyla Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde göreve başladığı sırada, doktora eğitimini yapabilmesi için davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Hacettepe Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Hacettepe Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle, eldeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Trabzon İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Trabzon İdare Mahkemesi’nin 20.03.2013 gün ve 2013/109 Esas sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

57-ESAS NO : 2013/1683

KARAR NO : 2013/1896

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Taşınmazın imar planında İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliğince Dere Mutlak Koruma Bandı alanında bırakıldığından bahisle açılan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.V.

Vekili : Av. B.Ö.

Davalılar : 1.İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.I.

2.İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. M.B.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin İstanbul İli, Ümraniye İlçesi, 1.Bölge Bucağı Sultançiftliği köyü Palmutdere mezarlık mevkiinde kain ve tapunun 1 Pafta, 283 Parsel sayılı taşınmazın paylı maliki olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Dere Mutlak Koruma Bandı”nda kaldığını, dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığını; davacının kullanım hakkının imar düzenlemesi nedeni ile kısıtlandığını ve bu nedenle zarar gördüğünü belirterek; fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile 1.000,00 TL bedelin kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile dava konusu taşınmazın davacıya ait olan kısmının davalılar adına tesciline karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde ve 28.06.2013 tarihli mahkemenin ilk celsesindeki beyanında görev itirazında bulunmuş, davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmamış; ancak, 28.06.2013 tarihli mahkemenin ilk celsesindeki beyanında görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul Anadolu 20.Asliye Hukuk Mahkemesi; 28.06.2013 gün ve 2013/6 Esas sayılı kararı ile davalıların görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hissedarı olduğu taşınmaza, imar planında “Dere Mutlak Koruma Bandı”nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Dere Mutlak Koruma Bandı”nda kalan kısmı bakımından fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydı ile 1.000,00 TL bedelin kamu alacakları için öngörülen en yüksek faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile dava konusu taşınmazın davacı adına olan tapusuna el atma bedeli ödenmek şartıyla davalı idare adına tescil istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmü;

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Dava dosyasında bulunan, davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nce gönderilen 28.03.2013 gün 150236 sayılı yazı cevabında, dava konusu parselle ilgili olarak bir el atma işlemi yapılmadığını, dava konusu parselin Ömerli Barajı Uzun Mesafeli Koruma Alanında kaldığını, 283 Sayılı parselin 3259.95 metrekaresinin Dere Islah ve İşletme Bandı içinde yer aldığını, İski İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği’nin 6-(9-G)maddesi gereğince işlem tesis edileceğini, dere ıslah ve işletme alanı dışında kalan kısımlarında ise aynı yönetmeliğin 6.3. maddesi gereğince, 12.09.2008 tarih 2131 sayılı İBB meclis kararı ile onaylanan plan dahilinde yapılaşma ve faaliyette bulunulacağını, söz konusu parselin dere ıslah ve işletme alanı dışında kalan kısmında yapılaşma yada faaliyeti engelleyen bir durum olmadığını belirttiği tespit edilmiştir.

Olayda, davacı vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında, kısmen dere ıslah alanı ve dere işletme bandında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan davacının hisseli maliki olduğu taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak, bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Belirtilen duruma göre, davaya konu taşınmazın İSKİ İçme Suyu Havzaları Koruma ve Kontrol Yönetmeliği gereğince ve bu yönetmeliğe uygun olarak belediyece düzenlenen imar planlarında kısmen dere ıslah alanı ve dere işletme bandında kalmış olduğu, taşınmaza davalı idarelerce fiilen el atılmadığı anlaşılmakla, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, başvurusunun kabulü ile davalılar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının İstanbul Anadolu 20. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile davalı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN, İstanbul Anadolu 20. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 28.06.2013 gün ve 2013/6 Esas sayılı KARARININ TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

58-ESAS NO : 2013/1687

KARAR NO : 2013/1900

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- L.K., 2- A.K., 3- H.G.K.

Vekili : Av. Ö.Ş.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. F.E.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin İstanbul İli, Büyükçekmece İlçesi, Muratbey 1675 parselin ifrazından oluşan 2090 parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak malikleri olduğunu, söz konusu taşınmazların belediyenin imar uygulaması sonucu dere mutlak koruma alanı içinde kaldığını, bu durumun müvekkilinin taşınmazları üzerindeki tasarruf imkanını ortadan kaldırdığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000.00 TL tazminatın faiziyle birlikte tahsili ile tapu kaydının davalı idare adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde verdiği dilekçede özetle taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

BÜYÜKÇEKMECE 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 30.7.2013 gün ve E:2013/116 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13.maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıların hissedar olarak malikleri olduğu taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zararın şimdilik; 10.000,00TL'sinin faiziyle birlikte tazmini taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan ve davalı İdarece Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen yazıda; dava konusu taşınmaz üzerinde İdarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediği; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığı, parsele İdareleri tarafından el atılmadığı; dava konusu parsellerin; 14.01.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, anılan yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı, bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığı; mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken ilgili yönetmelik hükümlerine göre parsellerin Ömerli Baraj Gölünün Uzun Mesafeli Koruma Alanında bulunduğu, uzun mesafeli koruma alanında İdarelerince kamulaştırma yapılmadığı; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, Eski Yönetmeliğe göre hiçbir yapılaşma hakkına sahip değilken, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, yönetmelik EK-2'de verilen yoğunluk değerlerinde yapılaşma hakkına kavuşmuş olduğu, imar planı revize edilmesi halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; imar mevzuatına uygun olarak yapılması kaydıyla, uzun mesafeli koruma alanında kalan söz konusu parselde konut, hayvancılık, ziraat madencilik, sanayi, depolama, eğitim tesisi, sosyal kültürel tesisler, konut dışı kentsel çalışma alanları, ticaret alanları vb. zehirli, zararlı olmayan konut dışı yapılaşma haklarını engelleyen bir hüküm bulunmadığı; dava konusu taşınmazlara dair alınmış bir kamulaştırma kararı ve kamu yararı kararı bulunmayıp, taşınmaz maliklerine tebligat çekilmediği; parseller için 2942 sayılı kanununa göre herhangi bir kamulaştırma bedeli blokesi yapılmadığı ve 4650 sayılı kanunla Değişik 2942 sayılı kanunun 10. maddesine göre İdareleri adına bedel tespiti ve tescil davası açılmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacılar vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında su havzasında ve dere mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan müvekkilinin taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.7.2013 gün ve E:2013/116 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

59-ESAS NO : 2013/1688

KARAR NO : 2013/1901

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.T.

Vekili : Av. İ.T.O.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.E.

2- Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.Ş.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi mevkiinde, 43249 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında ağaçlandırma alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilleri süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 14.5.2013 gün ve E:2013/89 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Bu kararın verildiği duruşmada Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı hazır bulunmadığından ve kararın kendilerine tebliğ edilip edilmediği dosya kapsamından anlaşılamadığından, Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesince 11.7.2013 günlü duruşmada davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin yargı yoluna ilişkin itirazının reddine karar verilmiş, bu karardan sonra Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığınca 12.7.2013 tarihinde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle dilekçe verilmiştir.

Ancak davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekillerinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde (16.5.2013) verdikleri dilekçe üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: Ankara Dördüncü Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2013/89 sayılı dosyasında açılan davada, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilince Mahkeme kayıtlarına 12.3.2013 tarihinde giren dilekçe ile görev itirazında bulunulduğu, anılan Mahkemece bu itirazın 14.5.2013 tarihinde yapılan duruşmada reddedildiği, bu kararın anılan İdareye 5.6.2013 tarihinde tebliğ edildiği, ancak, anılan idare vekilince 12.7.2013 tarihinde Mahkeme kayıtlarına giren dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulduğunun anlaşıldığı, görev itirazının reddine ilişkin kararın verildiği tarihten başlayan 15 gün içerisinde uyuşmazlık çıkarılmasının istenebileceği dikkate alındığında, (Ankara Dördüncü Asliye Hukuk Mahkemesince 11.7.2013 tarihinde yapılan duruşmada görev itirazının tekrar reddedilmesine rağmen) verilen görevlilik kararı nedeniyle 15 günden sonra kayda giren dilekçenin süresi içerisinde verildiğinin kabulünün mümkün olmadığı, bu durumda 2247 sayılı Yasa hükmüne uygun bulunmayan anılan başvurunun, süresinde yapılmaması nedeniyle incelenme olanağı bulunmadığı, Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilince yapılan olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması talebinin incelenmesine gelince; davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde Yenimahalle Belediye Başkanlığı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmaza, imar planında ağaçlandırma alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000,00 TL’nin davalı idarelerden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında ağaçlandırma alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının maliki olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 14.5.2013 gün ve E:2013/89 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

60-ESAS NO : 2013/1691

KARAR NO : 2013/1904

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ç.

Vekilleri : Av. M.E.A. & Av. C.A.

Davalılar : 1.Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av.Z.T.

2.Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. F.S.Ö.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi 43144 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Temel Eğitim Alanı” olarak ayrıldığını, dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığını, davacının bu nedenlerle zarar gördüğünü belirterek; fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine ve taşınmazın tapu kaydının davalılar adına tesciline karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Ankara İl Özel İdaresi vekili ile Milli Eğitim Bakanlığı vekili 05.06.2013 tarihli celsede; görev itirazında bulunmuşlardır.

Ankara 8.Asliye Hukuk Mahkemesi; 05.09.2013 gün ve 2013/247 Esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Ankara İl Özel İdaresi vekili ile Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde davalılardan Ankara İl Özel İdaresi vekilinin başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ankara İl Özel İdaresi bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hissedarı olduğu taşınmaza, imar planında “Temel Eğitim Alanı”nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Temel Eğitim Alanı”nda kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine ve taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tesciline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Temel Eğitim Alanı”nda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarelerce 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedarı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ve taşınmazın davalı adına tesciline ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili ile Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili ile davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Ankara 8.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 05.09.2013 gün ve 2013/247 Esas sayılı KARARININ TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

61-ESAS NO : 2013/1695

KARAR NO : 2013/1908

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : T.K.

Vekili : Av. M.A.

Davalı : Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. B.Ç.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü’nün, 20.03.2013 gün ve 1620 sayılı yazısı ile bildirilen, davacının mecburi hizmet yükümlüsü olmadığının tespiti ve kefalet senedinin iade edilmesi talebinin reddedildiğine dair verilen idari kararın iptal istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 09.04.2012 gün ve E:2012/6, K:2012/66 sayılı kararında “ 2547 sayılı yasa’nın 35 maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanı çözümünde adli yargının görevli olduğu” karara bağlandığını, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kararlarının tüm yargı mercilerince bağlayıcı olduğunu gerekçe göstererek görev itirazında bulunulmuştur.

TOKAT İDARE MAHKEMESİ: 14.05.2013 gün ve E:2013/177 sayı ile özetle; 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı idare vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görev itirazının reddi ile görevlilik kararı verilmiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI:

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dosyanın incelenmesinden, Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Anadolu Üniversitesi’nde doktara eğitimi yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Gaziosmanpaşa Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Tokat İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ Tokat İdare Mahkemesi’nin 14.05.2013 gün ve E:2013/177 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

62-ESAS NO : 2013/1699

KARAR NO : 2013/1912

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- L.K., 2- A.K. (K.), 3- H.G.

Vekili : Av. Ö.Ş.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. F.E.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde, Büyükçekmece İlçesi Muratbey 1674 parselin ifrazıyla oluşan 2092 parselin müvekkilleri adına kayıtlı olduğunu; taşınmazın Büyükçekmece Baraj Gölüne su sağlayan DERE MUTLAK KORUMA alanı içerisinde kaldığını; İSKİ Yönetmeliğine eklenen son değişiklik ile 100 metre mesafelik DERE KORUMA alanlarının YEŞİL ALAN olarak korunması esasının getirildiğini; bu belirleme sebebiyle müvekkilinin her türlü tasarruf hakkının kısıtlandığını; İSKİ İçme Suyu Havzaları Koruma Ve Kontrol Yönetmeliği nedeniyle, müvekkillerinin yıllardan beri taşınmazında tasarruf edemediğini, ziraat, hayvancılık, inşaat yapamadığını; yararlanma hakkından mahrum bırakılma işleminin de EL ATMA kapsamında olduğunu; davalı idarenin, ilgili yönetmeliğine göre taşınmazı kamulaştırma programına alarak kamulaştırması gerekirken, bu güne kadar bu konuda her hangi bir çalışma yapmadığını; taşınmazın korumadan arta kalan kısmında tarımsal faaliyet yapılamayacağını, geometrik olarak işe yaramayacağını, ekonomik değer ifade etmeyeceğini, yerleşik Yargıtay uygulamaları gereği arta kalan kısmın da değerine hükmedilmesi yanında Taşınmaz içerisinde bulunan AĞAÇLAR ve SU KUYUSU'nun da değerlendirmeye katılmasının gerektiğini; Anayasanın 35. maddesinin mülkiyet hakkını teminat altına alan hükümler içerdiğini, kullanma ve istifadeye engel olunması durumunda taşınmazın MK. ve Kamulaştırma Kanunu gereğince bedelinin ödenmesi suretiyle kamulaştırılmasının gerektiğini, AHİM’in bir çok kararında "idare, yalnız zarar doğurucu eylemlerinde değil hareketsiz kalmasından doğan zararlardan da sorumlu tutulabilir" dediğini; yerel Mahkemece mutlak korumadan doğan davaların kabul edildiğini, Yargıtay 5.HD’nin de kararları onadığını ifade ederek; dava konusu taşınmaza El Atmanın Tespitine, fazlaya dair her türlü talep, dava ve ıslah talepleri saklı kalmak kaydı ile miktarı bilirkişi raporu ile tespit edilecek kamulaştırmasız el atma bedelinin tespiti ile şimdilik 10.000 TL’sinin değerlendirme tarihi olan dava tarihinden itibaren isleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, müvekkilleri adına olan payın tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde görev itirazında bulunmuştur.

BÜYÜKÇEKMECE 3.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 30.7.2013 gün ve E:2013/117 sayı ile, uyuşmazlığın kamulaştırmasız el atmadan kaynaklandığı, olaya imar kanununda düzenlenen prosedürün uygulanmasının mümkün olmadığı, dolayısıyla adli yargı görevli olduğun gerekçesiyle; görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 2560 Sayılı Kanun ve bu kanun uyarınca çıkarılan yönetmeliklerle getirilen kısıtlamalar, 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında Büyükçekmece Göl Havzası kısmen kısa mesafeli koruma alanında, kısmen de mutlak koruma alanında kalan taşınmazın bedelinin ödenmesine ve taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tesciline hükmedilmesinin istenildiği anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacıların taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662, K:2010/651 sayılı kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği uyarınca imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemeden, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacılara ait taşınmazın, “Büyükçekmece Baraj Gölünün Kısa Mesafeli Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zarara karşılık şimdilik 10.000,00 TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan ve İSKİ Genel Müdürlüğünce Büyükçekmece 3. Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen 15.3.2013 gün ve 239507 sayılı yazıda; dava konusu Büyükçekmece İlçesi, Muratbey, 1674 sayılı parselin; İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; Büyükçekmece Havzası kısa mesafeli koruma alanında, İmar Plan sahası dışında ve İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü verilerine göre tarımsal niteliği korunacak alanlarda kaldığı; parselin dere ıslah alanı ve dere işletme bandı dışında bulunduğu belirtilmiş; dosyadaki diğer bilgi ve belgelere göre, bu Yönetmelik ile kısa mesafeli koruma alanları için özel hüküm getirilmediği, bu alanlarda ülke genelinde geçerli olan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin esas alındığı ve 05/05/2011 tarihinde yürürlüğe giren İSKİ İçme suyu Havzaları Yönergesinin hazırlandığı; taşınmazın mutlak koruma alanında kalan kısmında yapı bulunmadığı anlaşılmıştır.

Olayda, davacılar vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında dere mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan müvekkillerinin taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, Büyükçekmece 3.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Büyükçekmece 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 30.7.2013 gün ve E:2013/117 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

63-ESAS NO : 2013/1700

KARAR NO : 2013/1913

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- K. İnşaat Yatırım Ortaklığı San. ve Tic.A.Ş., 2- C.A.

Vekilleri : Av. S.B., Av. H.P.

Davalı : İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. Z.Ö.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde, müvekkillerinin maliki olduğu İstanbul, Sancaktepe İlçesi, Samandıra Mahallesi, Erikpınarı Mevkii, 7452 ada, 13 parsel sayılı taşınmaza, davalı idarenin, kamulaştırma işlemi yapmaksızın Dere Mutlak Koruma Alanı olarak fiilen el koyduğunu, bu suretle müvekkilin her türlü mülkiyet hakları ve tasarruflarının önlendiğini; AİHS’ne ek 1 numaralı protokolün 1. maddesine göre “ Gerçek ve Tüzel Kişilerin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı olup; her hangi bir kimse ancak kamu yararı nedeniyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslar arası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir” hükmünün yer aldığını; taşınmazın son derece kıymetli bir mevkide yer aldığını ifade ederek; fazlaya ilişkin her türlü dava ve talep hakhakları saklı kalmak kaydıyla; dava konusu taşınmaza davalı idarenin el atması nedeniyle 10.000,00 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline, (hükmün kesinleşmesinden sonraki döneme ilişkin A.A.T.U.H.K. kapsamındaki faiz hakları saklı kalmak üzere) karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili, süresinde görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL ANADOLU 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 9.7.2013 gün ve E:2012/765 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, dere mutlak koruma alanında kalan taşınmazın bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacıların maliki olduğu taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zarara karşılık şimdilik 10.000,00 TL'nin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında bulunan ve Sancaktepe Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce İstanbul Anadolu 1.Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilen 15.4.2013 gün ve S 80059122-622.03(7452;13)669658/4485 sayılı yazıda; Sancaktepe ilçesi, 7452 ada 13 parsel sayılı taşınmazın 15.02.2010 tasdik tarihli 1/1000 Ölçekli Sancaktepe Uygulama İmar Planında İSKİ içme suyu havzaları koruma yönetmeliğince, İSKİ tarafından belirlenmiş Dere Mutlak Koruma Alanı(Park) olarak planlanmış alanda kaldığı; 28.07.2009 tarihli İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği doğrultusunda hazırlanmış olan 15.02.2010 tarihli 1/1000 Ölçekli Sancaktepe Uygulama İmar Planında söz konusu yönetmelik gereği planlama alanı içerisinden geçen koruma altındaki derelerin sağında ve solunda 100’er metre olmak üzere toplam 200 metre genişliğinde bir bandın Dere Mutlak Koruma olarak planlandığı ve ilgili yönetmelik gereği yapı yasaklı alan olarak belirlendiği; Yönetmelikte yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik ile, “dere mutlak koruma” ifadesinin kaldırıldığı, yerine “yapı yaklaşma sınırı” ifadesinin getirildiği; bununla birlikte bu alanlar içerisinde yapılacak olan uygulamaların “Dere kadastral sınırından itibaren 100 m.lik dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı içerisinde kalan parsellerin imar hakları dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı içerisinde kalan kısımların kamuya bedelsiz terk edilmesi koşuluyla plan onama sınırları içerisindeki başka parsellerde kullanılabilir. Kamuya terk edilen alanlar yeşil alan olarak düzenlenecek ve başka amaçla kullanılmayacaktır. İmar hakkı transfer edilen parselde planda verilen emsal değeri en fazla % 50 arttırılabilir. Kullanılamayan imar hakları ise başka parsel veya parsellere kullanılabilir. Bu alanlarda kalan ve daha önce imar uygulaması görmemiş parsellerde transfere konu imar hakkı parsel alanının %60'ı üzerinden hesaplanır. 3194 sayılı İmar Kanununa göre imar uygulaması görmüş parsellerde ise uygulama öncesi parsel alanının %60’ı üzerinden hesap yapılır. İmar hakkı transferi hesabı 23.01.2011 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği EK-2’de verilen yoğunluk değerleri esas alınarak yapılır. Kısmen dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı içerisinde kalan parsellerde dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı dışında kalan kısmın planda verilen hükümlere göre yapılaşmaya uygun olması halinde dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı içerisinde kalan kısımlarının imar hakları bu kısımların kamuya bedelsiz terk edilmesi koşulu ile parselin dere yapı yaklaşma sınırı ve alanı dışında kalan kısmında kullanılabilir veya başka parsellere yukarıda belirtilen koşullar çerçevesinde transfer edilebilir.” şeklinde düzenlendiği; yönetmelikte yapılmış olan bu değişiklik doğrultusunda, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7-b maddesi ile; “Çevre düzeni planına uygun olmak kaydıyla büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5000 ile 1/25000 arasındaki her ölçekte nazım imar planını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak...” görev ve yetkisinin Büyükşehir Belediyesine ait olduğu kuralının düzenlendiği; ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 12734-41-030-000/S/89 sayılı Nazım ve Uygulama İmar Planları Hakkında “...öncelikle Nazım İmar Planları yürürlüğe konulacak ve Uygulama İmar Planları da bu planlara uygun olarak üretilecektir” şeklinde yayınlanmış genelge gereği, dere yapı yaklaşma sınırına ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanmış olduğu, Büyükşehir Belediye Başkanınca 15.6.2012 tarihinde onandığı; söz konusu nazım imar planı değişikliği neticesinde, ilgili kanun ve yönetmelikler doğrultusunda Başkanlıklarınca hazırlanmış olan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına sunulduğunu, 21.01.2013 tarihinde Büyükşehir Belediye Başkanınca onandığı, 05.03.2013-05.04.2013 tarihleri arasında askıya çıktığı; ancak, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliğinin 6. Maddesinin dokuzuncu fıkrasının (g) bendinin “İçmesuyu havzalarında EK-1 ’de isimleri verilen derelerin, orman alanları ve tarımsal niteliği korunacak alanlar dışında kalan kısımlarında; ıslah projesine uygun olarak bu derelerin ıslah kesitinin her iki yanında; temizlik, bakım ve onarımlarının yapılabilmesi maksadıyla imar planlarında en az on metrelik dere işletme bandı ayrılır. Dere ıslah alanı ile dere işletme bantları idarece kamulaştırılır. ” değiştirilmesine ilişkin yönetmelik değişikliğinin 24.1.2013 tarihinde yürürlüğe girdiği; dolayısı ile, 24.01.2013 tarihli yönetmelik değişikliği kapsamında öncelikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin yapılacağı, Başkanlıkları tarafından 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin, bu plan değişikliği doğrultusunda hazırlanacağı belirtilmiştir.

Davacı tarafın, taşınmaza fiilen el atıldığı yolundaki iddiasına karşılık, davalı idarece, fiilen el atmanın olmadığı şeklinde savunma yapılmış; dosya kapsamında taşınmaza fiilen el atıldığına ilişkin somut bilgi ve belgeye rastlanmamıştır.

Olayda, İSKİ İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planlarında dere mutlak koruma alanında bırakılarak, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan davacıların taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği, (Yönetmelikte yapılan değişiklik ile, “dere mutlak koruma” ifadesinin kaldırıldığı, yerine “yapı yaklaşma sınırı” ifadesinin getirildiği) mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı vekilinin görev itirazının, İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 9.7.2013 gün ve E:2012/765 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

64-ESAS NO : 2013/1701

KARAR NO : 2013/1914

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : A.A.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. A.K.

O L A Y : İl Telekom Müdürlüğünde görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 24.6.2009 tarihinde Kazan İlçe Tarım Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı 7.12.2009 tarihli dilekçesiyle, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesini istemiş; bu isteği reddedilmiştir.

Davacı vekili; davalı Türk Telekom Anonim Şirketi Adana İl Telekom Müdürlüğünün 16:12.2009 Tarih ve TTŞ.4.01.00.14/35-014810 Sayılı İşlemin iptaline, davacının Kazan İlçe Tarım Müdürlüğünde göreve başladığı 24.6.2009 tarihinden geçerli olmak üzere eksik ve yanlış hesaplanan maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesine ve aradaki farkın yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmesi istemiyle 28.1.2010 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı vekilince birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

ANKARA 1.İDARE MAHKEMESİ: 18.5.2012 gün ve E:2010/505 sayı ile, statüsü ve özel yasa hükümleri gereğince bazı kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere sahip olması nedeniyle davalı şirketin, herhangi bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statü içinde bulunduğu; dosyanın incelenmesinden; Türk Telekom Anonim Şirketinin özelleştirilmesi nedeniyle, 24.06.2009 tarihi itibariyle iş sözleşmesi feshedilerek, 4046 sayılı Kanunun 22.maddesi uyarınca Kazan İlçe Tarım Müdürlüğünde 02.11.2009 tarihinden itibaren memur olarak çalışmaya başlayan davacının, ilişik kesme tarihine kadar geçen süre içinde Devlet memurlarına yapılan zamlar ve % 2,32 enflasyon farkı ile en son aldığı maaş tutarı, yılda 4 defa verilen ikramiye tutarları ve denge tazminatının dikkate alınarak maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin Türk Telekom Anonim Şirketinin 16.12.2009 tarih ve 14810 sayılı işleminin iptali ile aradaki farkın yasal faiziyle tazminine karar verilmesi istemiyle davanın açıldığının anlaşıldığı; dava konusu uyuşmazlığın imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu; belirtilen bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğundan, uyuşmazlığın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine ilişkin görev itirazının yerinde görülmediği; bu durumda; uyuşmazlık konusu işlemin idarenin tek yanlı iradesiyle, üstün emredici yetkisi dahilinde tesis edildiği, taraflar arasında özel hukuk hükümlerinin uygulanmasının söz konusu olmadığının anlaşıldığı, bakılmakta olan davanın görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle; davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." hükmünün yer aldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacı ile davalı şirket arasındaki uyuşmazlığın, 01/01/2006 tarihinden itibaren yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği tarihten itibaren ödenmesi gerektiği halde ödenmeyen eksik ücretlerinin yasal faizi ile ödenmesi ve davalının redde ilişkin işleminin iptali talebinden kaynaklandığı; öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: / "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, / İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, / (Değişik:18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar." idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, davanın açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacı ile özelleştirilen kuruluş arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargı, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, sonrasında Kamu Kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali; kamu kurumuna atandığı tarihten itibaren eksik ve yanlış düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi, aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde davalı Kuruluşta çalışmakta iken 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali, kamu kurumuna atandığı tarihten itibaren eksik ve yanlış düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi, aradaki farkın yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle 28.1.2010 tarihinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Ankara 1. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ Ankara 1. İdare Mahkemesi’nin 18.5.2012 gün ve E:2010/505 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

65-ESAS NO : 2013/1707

KARAR NO : 2013/1920

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Gaziosmanpaşa Üniversitesi adına, 2547 sayılı Kanun’un 35.maddesi uyarınca Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Anadolu Üniversitesinde doktora eğitimi almış ve bunun karşılığında, kefalet senedi ile mecburi hizmet yükümlüğüne girmiş olan davacı tarafından, bu senedin iptaline ilişkin davalı idareye yaptığı başvurunun reddi üzerine, bu işlemin iptali istemi ile açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.K.

Vekili : Av. M.A.

Davalı : Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü / TOKAT

Vekili : Av. B.Ç.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat Meslek Yüksekokulu Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı Programında araştırma görevlisi iken, birime gönderilen yazıya istinaden 2547 sayılı kanunun 35. maddesi uyarınca doktora eğitimi yapmak üzere Anadolu Üniversite’ne görevlendirildiğini, davacının 2011 yılında doktora eğitimini başarıyla bitirdikten sonra YÖK tarafından 05.07.2011 tarihinde kadro nakli yapılarak Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tokat Meslek Yüksekokulu’ndaki görevine dönüp göreve başladığını, davacının doktora eğitimine başladıktan sonra, üniversiteye çağrılarak sözleşme ve kefalet senedi düzenlenmesi istendiğini, buna istinaden taahhütname ve kefalet senedi düzenlendiğini, davacının 15.03.2013 tarihli dilekçesi ile davalı idareye müracaat ederek 657 sayılı DMK’nun ek 35. maddesi hükmüne nazaran kendisinin davalı idareye karşı mecburi hizmet yükümlülüğünün bulunmadığının tarafına bildirilmesini ve taahhütname ve kefalet senedinin tarafına iadesini talep ettiğini, davalı idarenin ise 20.03.2012 tarih ve 1619 sayılı yazıları ile 2547 sayılı Kanun’un 35.maddesini gerekçe göstererek, davacının mecburi hizmet yükümünün devam ettiğini ve taahhütname ve kefalet senedinin iptal edilmediğini bildirdiğini ifade ederek, davalı idarenin, davacının talebinin reddine dair 20.03.2013 tarih ve 1619 sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle görev itirazında bulunulmuştur.

Tokat İdare Mahkemesi: 15.05.2013 gün ve E:2013/176 sayı ile özetle, ‘’ … 2547 sayılı Yasa uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç göz önünde bulundurulduğunda, davacının idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzalamadığı taahhüt ve kefalet senedi uyarınca davacıya mecburi hizmet yükümlülüğü getiren işlemden kaynaklı uyuşmazlığın özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlık olmadığı açıkça anlaşıldığından çıkacak uyuşmazlıkların çözümünde idari yargının yetkili olduğu açıktır.

Bu durumda; idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek taraflı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedine dayanılarak davacıya mecburi hizmet yükümlülüğü getiren uyuşmazlığın 2577 sayılı Yasa'nın 2/1-a maddesinde sayılan iptal davaları kapsamında görüm ve çözümünün, idare mahkemelerinin görev alanına girdiği sonucuna varılmıştır. ‘’ demek suretiyle davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolunda süresi içerisinde sunduğu dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı: ‘’ … Dava konusu uyuşmazlık, taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklanmaktadır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun öğretim elemanı yetiştirmeye ilişkin 35. maddesinde: Yükseköğretim kurumlan; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. (Ek fıkra: 17/08/1983 - 2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

Olayda, davacı Anadolu Üniversitesinde görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, mecburi hizmet süresi dolmadan hizmetinde bulunduğu Yüksek Öğretim Kurumu ve mecburi hizmetinin devredildiği kurum tarafından görevden çekilmiş sayıldığında mecburi hizmetine tekabül eden ödemelerin tamamının ve % 50 fazlası ile ayrıca bu ödemelere ilişkin sarf tarihinden itibaren hesaplanacak yasal vs. vergi ve kanuni ödemelerle birlikte İnönü Üniversitesi emrine nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Söz konu yüklenme ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu açıktır.

Dolayısıyla, uyuşmazlık taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklanmaktadır. Sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine’’ karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dosya örneği üzerinde 2247 sayılı Kanun’un 27.maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin anılan Kanun’un 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Gaziosmanpaşa Üniversitesi adına, 2547 sayılı Kanun’un 35.maddesi uyarınca Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Anadolu Üniversitesinde doktora eğitimi almış ve bunun karşılığında, kefalet senedi ile mecburi hizmet yükümlüğüne girmiş olan davacının, bu senedin iptaline ilişkin davalı idareye yaptığı başvurunun reddi üzerine, bu işlemin iptali istemi ile açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Anadolu Üniversitesi’nde doktora eğitimi yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Anadolu Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce, davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Tokat İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Tokat İdare Mahkemesinin 15.05.2013 gün ve E:2013/176 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

66-ESAS NO : 2013/1709

KARAR NO : 2013/1922

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Elektrik teknikeri olan davacının, 09/02/2012 gün ve 28199 sayılı RG.de yayımlanan "Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik"' in 4/d maddesi kapsamında bağlantı gücü 1000 KVA kadar olan tesislerin bakım ve ölçü işlerinde yetkili olması nedeniyle bu yetki belgesinin onanması ve izin verilmesi istemi ile davalı şirkete yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : R.A.

Davalı : A.Elektrik Dağıtım A.Ş. – Denizli İl Müdürlüğü

Vekili : Av. T.Z.

O L A Y: Davacı dava dilekçesinde özetle; Meslek Yüksek Okulu Elektrik mezunu olduğunu, “ Elektrik İle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” uyarınca 2. Grup Fen Adamı unvanı ile çalışmak üzere, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. İl Müdürlüğü’ne 31.01.2013 tarihli dilekçe ile Denizli Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü’ne ait 410 tesisat numaralı 15 KV, 400 KVA olan özel trafolu aboneliğe ilişkin işletme sorumluluğu üstlenme talebinde bulunduğunu açıklayarak, yaptığı başvurunun davalı şirket tarafından reddine ilişkin 01.02.2013 tarih ve DNZ-MHY/162-5326 sayılı işlemin iptali istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı şirketin Kamu İktisadi Teşebbüsü yanı “idare” olmadığını, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş ve sermayesinin tamamı özel sektöre ait olan; EPKD’dan almış olduğu lisans üzerine elektrik dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinde bulunan bir özel hukuk tüzel kişisi olması nedeniyle davaya bakmakla görevli yargı yerinin adli yargı olduğunu açıklayarak görev itirazında bulunmuştur.

DENİZLİ İDARE MAHKEMESİ: 15.05.2013 gün ve E:2013/325 sayılı kararında “… davalı şirketin imtiyaz sözleşmesi ile Denizli-Muğla ve Aydın illerinde elektrik dağıtımı hizmeti yürütme hakkı elde ettiği, bu hizmeti yürütmek amacıyla imzalanan sözleşme ile bir kısım kamusal ayrıcalıklar ve yükümlülüklerinin bulunduğu, bu ayrıcalıkları ile davalı şirketin normal bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statüsünün bulunduğu, bu haliyle dava konusu işlem tesis edilirken ve davalı şirketin kamu gücü ve kamu kudreti kullanarak idare işlevine ilişkin olarak bir işlem tesis ettiği göz önüne alındığında uyuşmazlığın görümü ve çözümü idari yargı merciinin görevindedir…” gerekçesiyle davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine dava dosyası Yargıtay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI: Türkiye Elektrik Kurumu 233 sayılı KHK.nin verdiği yetki ile Resmi Gazetenin 9 Kasım 1984 sayısında yayımlanan Ana Statü ile kurulmuş olup, Statünün 3.maddesinde kurumun tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk, hususi hukuk hükümlerine tabi ve sorumluluğu sermayesi ile sınırlı bir Kamu İktisadi Kuruluşu olduğu açıklanmıştır. 12.8.1993 gün ve 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye Elektrik Üretim, İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) unvanı ile İktisadi Devlet Teşekkülleri oluşturulduğunu; Elektrik Piyasası Kanunu’na göre, dağıtım sektörü, EPDK tarafından verilen dağıtım lisanslarıyla bölgesel tekeller olarak işletilecektir. 17 Mart 2004 tarihli Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi (Strateji Belgesi) ile Türkiye’nin dağıtım şebekesi coğrafi yakınlık, yönetimsel yapı, enerji talebi ve diğer teknik/mali etkenler dikkate alınarak 21 dağıtım bölgesine bölünmüş ve Özelleştirme programına alınan bölgelerin her birinde anonim şirket statüsünde dağıtım şirketi kurulmuştur. Dağıtım şirketlerinden biri olan davalı şirket A.Elektrik Dağıtım Şirketi olarak ayrıldıktan sonra özelleştirilme programına alınmıştır. Aydın, Denizli, Muğla bölgesinde elektrik dağıtım faaliyetleri, A.tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu bölgenin devri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapıldığını; A.Elektrik Dağıtım A.Ş., 15.08.2008 tarihinde Elektrik dağıtım ve perakende satış hizmetlerini yürütme faaliyetlerine başlamıştır. Bu tarihten itibaren, Elektrik Piyasası Kanunu’na göre hizmet veren Aydem, sektörde faaliyet gösteren lisanslı ilk özel elektrik dağıtım ve perakende satış şirketi olmuştur. Aydın, Denizli, Muğla illerini kapsayan elektrik dağıtım bölgesinde 3096 sayılı kanunun ilgili hükümlerine uygun olarak Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ile İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi imzalayarak elektrik dağıtım ve perakende satış hizmeti vermektedir. A.Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi adı altında Denizli Ticaret Sicil Memurluğunda Anonim Şirket olarak tescil edilmiştir. Bu niteliği itibariyle de sermayesinin tamamı özel sektörde gerçek ve tüzel kişiler tarafından konulan Ticaret Kanunu ve Elektrik Piyasası konusundaki mevzuat hükümlerine faaliyet gösteren Anonim Şirkettir. Davalı Şirketin, dava tarihinde kamu tüzel kişisi olmadığı, özel hukuk tüzel kişisi olarak genel hükümlere tabi olduğu, dolayısı ile, davacının başvurusu hakkındaki işleminin de özel hukuk hükümlerine göre değerlendirilmesi ve taraflar arasındaki bir çeşit lisans başvurusu niteliğindeki uyuşmazlığın adli yargı yerinde çözülmesi gerektiğini belirterek; 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Başsavcısı'nca, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. açısından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ve Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, elektrik teknikeri olan davacının, 09/02/2012 gün ve 28199 sayılı RG.de yayımlanan "Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik"' in 4/d maddesi kapsamında bağlantı gücü 1000 KVA kadar olan tesislerin bakım ve ölçü işlerinde yetkili olması nedeniyle bu yetki belgesinin onanması ve izin verilmesi istemi ile davalı şirkete yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istemi ile açılmıştır.

Elektrik sektöründeki dağınık yapıyı ortadan kaldırmak ve işletme bütünlüğünü sağlamak amacıyla Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) kurulmuş, imtiyazlı şirketlerin görev bölgeleri ve belediye sınırları dışında tüm yurtta elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve satış hizmetleri TEK bünyesinde toplanmıştır. Hizmetlerin daha etkin, daha verimli ve çağdaş bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla ve özelleştirme politikaları çerçevesinde TEK, Bakanlar Kurulunun 12.8.1993 tarih ve 93/4789 sayılı Kararı ile, Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) adı altında iki ayrı İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yeniden yapılandırılmıştır.

233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) 3.maddesine ve 20.02.2001 tarih ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa dayanılarak çıkarılan ve 02.03.2001 tarihinde yürürlüğe giren 05.02.2001 tarih ye 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca TEAŞ;Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ), Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ) unvanlarında, anonim şirket statüsünde, üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü şeklinde teşkilatlandırılmıştır.

TEİAŞ Devletin genel enerji politikasına uygun olarak, ülkedeki tüm iletim tesislerini devralmak, elektrik iletimi, yük tevzi ve işletme planlaması hizmetlerini yürütmek üzere 01.10.2001 tarihinde faaliyete geçirilmiştir. TEİAŞ, 233 sayılı KHK sistemi içinde, iktisadi devlet teşekkülü olarak ve mevcut mevzuat ve ana statüsü hükümleri çerçevesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) 13.03.2003 tarihinde aldığı iletim lisansı çerçevesinde, yeni piyasa yapısına uygun olarak faaliyetlerini yürütmektedir.

Yüksek Planlama Kurulunun (YPK) 11.06.2001 tarih ve 2001/T-19 sayılı kararı ile onaylanmış, 29.06.2001 tarih ve 24447 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren TEİAŞ ana statüsünün 3.maddesinde "Bu Ana statü ile teşkil olunan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (Teşekkül) tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir İktisadi Devlet Teşekkülüdür." hükmü,21 maddesinde ise, "Bu Ana statüde bulunmayan hususlarda K.H.K. hükümleri uygulanır" hükmü bulunmaktadır.233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 4. maddesindeki "1. Teşebbüsler tüzel kişiliğe sahiptir. /2. Teşebbüsler, bu Kanun Hükmünde Kararname ile saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabidir. /3. Teşebbüsler, Genel Muhasebe Kanunu ile Devlet İhale Kanunu hükümlerine ve denetimine tabi değildir. /4. Teşebbüslerin sorumlulukları sermayeleri ile sınırlıdır. Teşebbüslerin sermayesi, ilgili bakanlığın talebi üzerine Koordinasyon Kurulunca tespit edilir." hükmü ile teşebbüslerin faaliyetlerinde özel hukuk hükümlerine tabi olacağı belirlenmiştir.

Elektrik dağıtım ve perakende satış sektöründe rekabete dayalı bir ortamın oluşturulması ve gerekli reformların yapılmasını teminen dağıtım bölgeleri baz alınarak kamu mülkiyetindeki elektrik işletmelerinin yeniden yapılandırılması suretiyle elektrik enerjisi dağıtım hizmetlerinin özelleştirilmesine karar verilmiş ve TEDAŞ 2.4.2004 tarih ve 2004/22 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. Dağıtım bölgeleri yeniden belirlenerek, Türkiye 21 dağıtım bölgesine ayrılmıştır.

Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan TEDAŞ; özelleştirme sürecinde bulunan ve sermayesinin tamamı T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na ait bir kuruluştur.

Amacı, elektrik enerjisinin dağıtımı, perakende satışı ve perakende satış hizmeti faaliyetlerini karlılık ve verimlilik ilkesi çerçevesinde, ticari, ekonomik ve sosyal gereklere uygun biçimde yürütmek olan TEDAŞ’ın ve buna bağlı olarak bölgesel dağıtım şirketlerinden biri olan A.Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin yaptığı hizmetin kamu hizmeti niteliğinde olduğu açıktır.

Buna karşın, Kamu iktisadi teşebbüsleri, ticari işletme kurup işlettikleri için tacirdirler. KİT'lerin sermayelerinin devlete ait olması ve bazı yönetim organlarının tayin usullerinin özellik arz etmesi, bu kurumlara kamu hukuku müessesi vasfı vermeyip, bu kuruluşlar özel hukuk tüzel kişisi olup, ticari ilişkileri hakkında özel hukuk hükümleri uygulanır. Kaldı ki, elektrik dağıtım şirketlerinden biri olan davalı şirketin A.Elektrik Dağıtım Şirketi’ne Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından 17.01.2008 tarih Lisans No: ED/1678-1/1215 sayılı ile verilen Dağıtım Lisansı’nda: A.Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’ne, Aydın, Denizli, Muğla illerinde 16.08.2008 tarihinden itibaren 30 yıl süreyle elektrik dağıtım faaliyeti göstermek üzere 4628 sayılı Enerji Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 17.07.2008 tarihli ve 1678-1 sayılı kararı verilmiştir.

Dolayısıyla, davalı şirketin bu tarihten sonra tamamen özel hukuk hükümlerine tabi bir şirket olduğu anlaşılmaktadır.

Olayda, elektrik teknikeri olan davacının, 09/02/2012 gün ve 28199 sayılı RG.de yayımlanan "Elektrikle İlgili Fen Adamlarının Yetki, Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik"'in 4/d maddesi kapsamında bağlantı gücü 1000 KVA kadar olan tesislerin bakım ve ölçü işlerinde yetkili olması nedeniyle bu yetki belgesinin onanması ve izin verilmesi istemi ile davalı Şirkete yaptığı başvurunun; davacının gerekli yeterliliğe sahip olmadığı gerekçesi ile reddine dair işlemin iptali ile gerekli izinlerin verilmesinin sağlanması olduğu anlaşılmaktadır.

2577 sayılı “İdari Yargılama Usulü Kanunu”nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2.maddesinde İdari dava türleri sayılmış olup,

a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar idari dava türleri olarak sayılmıştır.

Bununla birlikte kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilirken olayda, idare aleyhine dava açılmayıp davalı mevkiinde özel hukuk tüzel kişisinin bulunması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Belirtilen tüm bu hususlara göre, davacının, davalı şirkete yaptığı başvurunun reddine dair işlemin iptali istemine ilişkin bulunan davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin görev itirazının Denizli İdare Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı A.Elektrik Dağıtım A.Ş. vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Denizli İdare Mahkemesi’nin 15.05.2013 gün ve E:2013/325 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

67-ESAS NO : 2013/1709

KARAR NO : 2013/1922

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davalı DOSAB Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı’nın kusuru nedeni ile davacının sigortalısının işyerinde meydana gelen zararın rucuen tazmini istemi ile açılan davanın, 4562 Sayılı Yasa’nın 5.maddesi gereğince davalının özel hukuk tüzel kişisi olması karşısında, özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI yerinde çözülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Z. Sigorta A.Ş.

Vekili : Av. D.Ş.

Davalılar : 1.Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. N.B.

2.DOSAB Organize Sanayi Bölgesi

Vekili : Av. A.A.E.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının sigortalısı olan dava dışı T. Tekstil Metal ve Orman Ürünleri San ve Tic. Ltd. Şti’nin, Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi Mustafa Karaer Cad. No:….-Osmangazi/Bursa adresinde faaliyet gösterdiğini, 14.10.2010 tarihinde aşırı yağış nedeniyle fabrikanın üretim bölümündeki ana kapıdan giren sular nedeni ile sigortalının maddi hasara uğradığını, meydana gelen olayda gerekli alt yapı çalışmaları yapmayan ve kanunla kendisine verilen denetim görevini yerine getirmeyen Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nün kusurlu olduğunu belirterek; sigortalı şirkete yapılan ödeme miktarı olan 24527,50 TL tazminatın 30.11.2010 gününden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Yargılama devam ederken, Bursa 1. İdare Mahkemesi’nin 28.12.2012 gün ve 2011/1670 Esas sayılı ara kararı ile, davada gerçek hasım olarak tespit edilen Demirtaş Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü’ne davanın tebliğine karar verildiği, bu şekilde Demirtaş Sanayi Bölge Müdürlüğü’nün davalı olarak 18.01.2013 tarihli tebligat ile davaya dahil edildiği tespit edilmiştir.

Davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü vekilinin, davaya dahil edilmesi üzerine süresi içerisinde sunduğu 15.02.2013 tarihli cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunduğu anlaşılmıştır.

Bursa 1. İdare Mahkemesi; 06.05.2013 gün ve 2011/1670 Esas sayılı kararı ile, davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve ekleri Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı; Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) 15/04/2000 yılında RG yayımlanarak yürürlüğe giren 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu kapsamında, 06/04/2001 tarihinde tescil edilerek kurulduğunu, 4562 sayılı Yasanın 20. Maddesi 1. Fıkrası " OSB'lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi alt yapı ve genel hizmet tesislerini kırma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, üretim tesisleri kurma ve işletme hakkı sadece OSB'nin yetki ve sorumluluğundadır. Ancak, atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir." hükmü ile DOSAB'da alt yapı hizmetlerinin yapılması ve işletilmesi yetki ve sorumluluğunu DOSAB Müdürlüğüne verildiğini, 4562 sayılı Yasanın 5/1 maddesinin "OSB, müteşebbis heyetin başvurusu üzerine Bakanlıkça verilen kamu yararı kararı ve sınırları belirlenmiş yetki çerçevesinde kamulaştırma işlemleri yapabilen veya yaptırabilen bir özel hukuk tüzel kişiliğidir." şeklindeki tanımı nedeni ile OSB Yönetimlerinin özel hukuk tüzel kişiliği olduğunu, aynı yasanın 25/5 md.ne göre de OSB'lerin organları ile ilgili olarak Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlerin organları ile ilgili hükümleri kıyasen uygulanacağı hükmü bulunduğunu, bu açıklamalar ışığında DOSAB sorumluluğunda olan alt yapı hizmetlerinin yetersiz sunumundan kaynaklanan tazminat davasının, özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinden bahisle 2247 sayılı Yasa'nın 10 uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı DOSAB Organize Sanayi Bölgesi vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, davalı DOSAB Organize Sanayi Bölgesi bakımından 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, aşırı yağış nedeniyle davacının sigortalısı olan dava dışı T. Tekstil Metal ve Orman Ürünleri San ve Tic. Ltd. Şti’nin işyerinde, davalı kurumun üzerine düşen görevi tam ve eksiksiz olarak yerine getirmediğinden bahisle, su basması sonucu şirket sigortalısına ödenen zarar bedeli olan 24527,50 TL tazminatın 30.11.2010 gününden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan rucuen tahsili istemiyle açılmıştır.

Dava dosyasında yapılan inceleme neticesinde; Bursa 1. İdare Mahkemesi’nin 28.12.2012 gün ve 2011/1670 esas sayılı ara kararı ile davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nin davaya davalı sıfatı ile dahil edilmesine karar verilmesi üzerine 18.01.2013 tarihli tebligat ile davaya dahil edildiği ve 15.02.2013 tarihli cevap dilekçesi ile davanın görev yönünden reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmakla, görevli yargı yerinin belirlenmesi açısından görev itirazında bulunan Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nin hukuki niteliğinin belirlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

12/4/2000 tarih ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 4. Maddesi’nde “ Yer Seçimi Yönetmeliğine göre uygun görülen yerlerde Bakanlığın onayı ile kurulur” denilmek sureti ile kuruluş usulü belirlenmiştir.

Davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nin resmi web sitesinden alınan bilgiye göre, davalı, 15 Nisan 2000 tarihinde yürürlüğe giren 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu kapsamında kuruluş protokolü 06 Nisan 2001 tarihinde tescil edilmiş ve tüzel kişilik kazanmıştır.

12/4/2000 tarih ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 5. Maddesi’nde (Değişik: 4/7/2012-6353/20 md.) “OSB, müteşebbis heyetin başvurusu üzerine Bakanlıkça verilen kamu yararı kararı ve sınırları belirlenmiş yetki çerçevesinde kamulaştırma işlemleri yapabilen veya yaptırabilen bir özel hukuk tüzel kişiliğidir. “ denilmek sureti ile Organize Sanayi Bölgelerinin Özel Hukuk Tüzel Kişisi olduğu belirtilmiştir.

12/4/2000 tarih ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 25/5. Maddesi’nde (Değişik: 4/7/2012-6353/20 md.) “Genel kurulun teşkilini müteakip bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde, OSB’lerin organları ile ilgili olarak Türk Ticaret Kanununun(TTK) anonim şirketlerin organları ile ilgili hükümleri kıyasen uygulanır” şeklindeki düzenleme ile de davalının organlarının işlem ve eylemlerinde 4562 sayılı Kanun’da hüküm bulunmayan hallerde Türk Ticaret Kanunu’na tabi olacakları düzenlenmiş ve davalının özel hukuk tüzel kişisi olan hukuki niteliği bir kez daha vurgulanmıştır.

12/4/2000 tarih ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 20. Maddesi’nde “OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi alt yapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, üretim tesisleri kurma ve işletme hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. Ancak, atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir. /OSB’de yer alan kuruluşlar, alt yapı ihtiyaçlarını OSB’nin tesislerinden karşılamak zorundadır. OSB’nin izni olmaksızın alt yapı ihtiyaçları başka bir yerden karşılanamaz ve bu amaçla münferiden tesis kurulamaz. Bu kuruluşlar kendilerine tahsis edilen alt yapı kullanma hakkını başka kuruluşlara devir ve temlik edemez ve başkalarının istifadesine tahsis edemez./Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.” şeklindeki düzenleme ile de Organize Sanayi Bölgelerinin görev ve sorumlulukları düzenlenmiş, OSB’nin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol gibi ortak ihtiyaçların OSB’ce karşılanacağı açıkça belirtilmiştir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

a)İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b)İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar, idari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

Buna göre, idare aleyhine dava açılmayıp, davalı mevkiinde 4562 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kurulmuş ve anılan yasa hükümleri uyarınca faaliyet gösteren ve bu kanuna tabi olan, kamu kurumu niteliği taşımayan, özel hukuk hükümlerine tabi bir özel hukuk tüzel kişisi olan Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nin bulunması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksızdır.

Belirtilen bu hususlara göre, dava dışı sigortalı T. Tekstil Metal ve Orman Ürünleri San ve Tic. Ltd. Şti’nin işyerinde su taşkını nedeni ile meydana gelen zararın, gerekli denetim ve bakım görevini yerine getirmeyen davA.Ö.el hukuk tüzel kişisinin kusurundan ileri geldiği iddiasına dayalı açılan rucuen tazminat davasının, özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözülmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi vekilinin görev itirazının Bursa 1. İdare Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun KABULÜ ile, davalı Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bursa 1.İdare Mahkemesi’nin 06.05.2013 gün ve 2011/1670 Esas sayılı KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

68-ESAS NO : 2013/1712

KARAR NO : 2013/1925

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : İ.Y.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.S.

O L A Y : Davacı 19.03.2010 günlü dava dilekçesinde özetle; İstanbul İl Telekom Müdürlüğü Bağcılar Telekom Müdürlüğünde teknisyen (kapsam dışı) olarak görev yapmakta iken, Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin özelleştirilmesi sonucunda 4046 sayılı yasanın 22. maddesine istinaden adının Devlet Personel Başkanlığına bildirildiğini ve 02.12.2009 tarihinde davalı kurumla ilişiğinin kesilerek Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı Bilgi İşlem Servisine Bilgi İşlem Teknisyeni olarak atamasının yapıldığını, nakil sırasında düzenlenen maaş nakil ilmühaberinde yapılan incelemede, yapılması gereken ek ödemelerin nakil maaşına eklenmediğini fark ettiğini, buna istinaden 03.02.2010 tarihli yazılı başvuru ile 5473 sayılı Kanun ile ödenmeye başlanan ve 5793 sayılı Kanun ile sürekli hale getirilen ek ödeme tutarlarının ödenmesi ve maaş nakil ilmühaberine eklenmesini talep ettiğini, bu talebinin reddi üzerine ret işleminin iptali ile mali haklarının faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

Davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekili süresi içinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul 4. İdare Mahkemesi: 22.10.2010 gün, E:2010/527, K:2010/1997 sayı ile özetle, “…dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle davacın görev yaptığı kuruluşun özel hukuk hükümlerine tabi bir kuruluş olması ve taraflar arasındaki ilişkinin özel hukuk hükümlerine dayanması karşısında bakılan davanın görüm ve çözümünün adli yargının görev alanına girdiği sonucuna ulaşılmıştır.” demek suretiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Danıştay 5.Dairesi 25.11.2011 gün, E:2011/2003,K:2011/6889 sayı ile özetle, ‘’… Davalı şirketin, Telekomünikasyon Kurumu ile Türk Telekom arasında imzalanan “Telekomünikasyon Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesi” ile belli bir kamu hizmetini yürütmek görev ve yetkisi ile donatıldığı, bu görev ve yetkiler dahilinde bazı kamusal ayrıcalıkları ve yükümlülükleri bulunduğu yukarıda belirtilmiştir. Belirtilen statüsü ve özel yasa hükümleri gereğince bazı kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere sahip olması nedeniyle davalı şirketin, herhangi bir özel hukuk tüzel kişisinden farklı bir hukuki statü içinde bulunduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetini yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varılmakta olup aksi yöndeki kararda hukuki isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz istemini kabulüyle İstanbul 4. İdare Mahkemesi'nin 22.10.2010 tarihli, E:2010/527, K:2010/1997 sayılı kararın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 1/c fıkrası uyarınca bozulmasına ’’ karar vermiş olup, bu karara karşı yapılan karar düzeltme talebi üzerine Danıştay 5. Dairesi 15.02.2013 gün E:2012/5216, K:2013/1092 sayılı ilamı ile özetle; “…2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 54. maddesinin 1. fıkrasında sayılan nedenlere uymadığından karar düzeltme isteminin reddine.” karar vermiştir.

İstanbul 4. İdare Mahkemesi: Danıştay’ın bozma ilamına uyarak yaptığı yargılamada, 29.03.2013 gün, E:2013/628 sayı ile özetle, davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekilince süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyası ile birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı: Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğunu, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığını, Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığını,406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." denilmek suretiyle yasa koyucu tarafından Türk Telekom'da çalışan kapsam dışı personelin, kamu personeli sayıldığını, bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacıyla davalı Şirket arasındaki uyuşmazlığın, bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığını, öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığını, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceğini, dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğunu, belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacının isteminin, özelleştirilen kuruluş tarafından zımnen reddedilmesi üzerine açılan davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğunu belirterek, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinden 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, davalı Türk Telekomünikasyon AŞ. Bakımından 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava,davalı şirkette kapsam dışı statüde teknisyen olarak görev yapmakta iken, 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, sonrasında ise Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı Bilgi İşlem Servisine Bilgi İşlem Teknisyeni olarak atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali ile ek ödeme tutarlarının ödenmesi ve maaş nakil ilmühaberine eklenmesi talebiyle açılmıştır.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar “tekel” olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom’un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten,ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50’nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu tartışmasızdır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde çalışmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında başka bir kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yapılan başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, İstanbul 4. İdare Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUNUN KABULÜ ile, İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 29.03.2013 gün, E:2013/628 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

69-ESAS NO : 2013/1713

KARAR NO : 2013/1926

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.K.

Vekilleri : Av. M.E.A. & Av. C.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi, 43137 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “kentsel rekreasyon alanı” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi: 13.02.2013 gün ve E:2012/404 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında kentsel rekreasyon alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 13.02.2013 gün ve E:2012/404 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

70-ESAS NO : 2013/1717

KARAR NO : 2013/1929

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : F.E.

Vekili : Av. A.K.

Davalı : Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. M.Ş.

O L A Y : Davacı dava dilekçesinde özetle; Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü’nün, 20.03.2013 gün ve B.30.2.KTÜ.0.71.00.02/06335 sayılı yazısı ile bildirilen, mecburi hizmet süresinden doğan borcun kaldırılmasına yönelik talebinin reddedildiğine dair verilen idari kararın iptal edilmesine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde, 2547 sayılı yasa’nın 35 maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanı çözümünde adli yargının görevli olduğunu belirterek; görev itirazında bulunulmuştur.

Trabzon İdare Mahkemesi: 06.06.2013 gün ve 2013/464 Esas sayılı kararında özetle; 2547 sayılı Yasanın 35. Maddesinin 3. Fıkrasında yer alan mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılmasına yönelik başvurunun reddine ilişkin davada, dava konusu işlemin idari işlem niteliğinde olduğunu, bu nedenle uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğunu belirterek; davalı vekilinin görev itirazının reddi ile görevlilik kararı verilmiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI:

(Ek fıkra:17/08/1983-2880/18 md.) Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır.” hükmü yer aldığı; olayda, davacı Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde görevlendirilmeden önce Trabzon 3. Noterliğinin 11.09.2006 tarihli 23957 yevmiye nolu yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, mecburi hizmet süresi dolmadan hizmetinde bulunduğu Yüksek Öğretim Kurumu ve mecburi hizmetinin devredildiği kurum tarafından görevden çekilmiş sayıldığında mecburi hizmetine tekabül eden ödemelerin tamamının ve % 50 fazlası ile ayrıca bu ödemelere ilişkin sarf tarihinden itibaren hesaplanacak yasal vs. vergi ve kanuni ödemelerle birlikte Karadeniz Teknik Üniversitesi emrine nakden ve defaten ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Söz konu yüklenme ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu; dolayısıyla, uyuşmazlık taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı; sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunduğu; açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Kanun'un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar verildi.” şeklindeki gerekçesiyle olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca araştırma görevlisi olarak davalı Üniversite adına bütünleşik doktora eğitimi yapmak amacıyla Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde göreve başladığı sırada, doktora eğitimini yapabilmesi için davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Ankara Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Ankara Üniversitesi’ne gönderilmesinden önce davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Trabzon İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Trabzon İdare Mahkemesi’nin 06.06.2013 gün ve 2013/464 Esas sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

71-ESAS NO : 2013/1721

KARAR NO : 2013/1933

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.N.G.

Vekili : Av. C.A.

Davalılar : 1- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.E.

2- Eyüp Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Z.B.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin İstanbul İli, Eyüp İlçesi, Gümüşsuyu-Merkez Mahallesi, İdris K.ü caddesi 37 Ada, 14 Parselde kayıtlı taşınmazın maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında park ve yol alanı olarak ayrıldığını, taşınmazın bir kısmına yol olarak fiilen kamulaştırmasız el konulduğunu; bu haliyle imar planının uygulamaya geçirildiğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Eyüp Belediye Başkanlığı vekilleri süresi içinde verdikleri dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL 8. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 7.5.2013 gün ve E:2012/646 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmaza, imar planında park ve yol alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili, taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında park ve yol alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atıldığı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının maliki olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu ve dosya kapsamından fiilen el atmanın bulunmadığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 7.5.2013 gün ve E:2012/646 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

72-ESAS NO : 2013/1722

KARAR NO : 2013/1934

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Türk Telekomünikasyon A.Ş.’de çalışırken Kurumun özelleştirilmesi nedeniyle başka kuruma nakledilen davacının, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ş.K.

Vekili : Av. O.N.Y.

Davalı : Türk Telekom A.Ş.

Vekili : Av. A.B.

O L A Y : İl Telekom Müdürlüğünde görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı, 1.2.2010 tarihinde Büyükçekmece Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı 17.1.2011 tarihli dilekçesiyle, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesini istemiş; bu isteği reddedilmiştir.

Davacı vekili; davalı idarenin ret işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İstanbul 4.İdare Mahkemesi: 3.11.2010 gün ve E:2010/1076, K:2010/2150 sayı ile, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekom A.Ş.’nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceğinden, uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

Danıştay 5. Daire Başkanlığı: 25.11.2011 gün ve E:2011/2356, K:2011/6885 sayı ile, imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varılmakta olduğu aksi yöndeki kararda isabet görülmediği gerekçesiyle davacının temyiz isteminin kabulüyle İstanbul 4.İdare Mahkemesince verilen kararın bozulmasına karar vermiş, Mahkemece bozma kararına uyulmuştur.

Davalı vekilince birinci savunma dilekçesinde, davanın adli yargının görev alanına girdiği öne sürülerek görev itirazında bulunulmuştur.

İSTANBUL 4. İDARE MAHKEMESİ: 29.3.2013 gün ve E:2013/627 sayı ile, 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin yukarıda yazılı hükümleri uyarınca, kamu kurumuna nakil hakkı bulunan personelden hizmet sözleşmesi feshedilenlerin 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesi uyarınca yeniden kamu personeli statüsüne girdiğinde kendilerine ödenecek ücretin hesaplanması görevinin idari nitelik taşıdığı, bu hesaplama konusunda T. Telekomünikasyon A.Ş.'nin görevli kılındığı, anılan şirketin belirlediği atamaya esas ücrete göre personele atandığı kurumda ödenecek maaşın tespit edilecek olması dolayısıyla T. Telekomünikasyon A.Ş. tarafından düzenlenen maaş nakil ilmühaberinin kamu görevlisi olan kişinin hukukunu etkilemesi, öte yandan davacının kamu kurumuna atanmasıyla kamu personeli statüsüne girmesi karşısında, kamu görevlisinin maaşının hatalı hesaplandığı iddiasına dayandırılan ve bu nedenle maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin bir idari uyuşmazlık yarattığı kuşkusuz olup bu nedenle bu işlemin iptali ile parasal hak istemiyle açılan davanın görülmesi ve çözümlenmesi görevinin idari yargıya ait olduğu, gerekçesiyle, davalı idarenin görev itirazının reddine ve Mahkemelerinin görevliliğine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğu; özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'i, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığı; Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığı; 406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." denilmek suretiyle yasa koyucu tarafından Türk Telekom'da çalışan kapsam dışı personelin, kamu personeli sayıldığı; bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacıyla davalı Şirket arasındaki uyuşmazlığın, bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığı, öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar."ın İdari dava türleri olarak sayıldığı, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği; dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu; belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacının isteminin; özelleştirilen kuruluş tarafından reddedilmesi üzerine açılan davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu; bu nedenlerle, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İstanbul 4. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile İstanbul 4. İdare Mahkemesinin 29.3.2013 gün ve E:2013/627 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

73-ESAS NO : 2013/1732

KARAR NO : 2013/1943

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : İ.H.

Vekilleri : Av.U.C. & Av. H.Y.

Davalılar : 1.Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. İ.E.K.

2.TEDAŞ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av.T.C.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Susuz Mahallesi 44744 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Rekreasyon (Dinlence-Eğlence) Alanı” olarak ayrıldığını; ancak dava tarihine kadar taşınmaz üzerinde imar planı dahilinde bir işlem tesis edilmediği gibi kamulaştırma cihetine de gidilmediğini, bu şekilde davacının taşınmaz üzerindeki tasarruf imkanının kısıtlandığını ve zarara uğradığını belirterek; fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsili ile davacıya verilmesine ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareler adına tescil ettirilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ve davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili süresi içerisinde verdikleri cevap dilekçelerinde özetle; görev itirazında bulunmuşlardır.

Ankara 12.Asliye Hukuk Mahkemesi: 22.05.2013 gün ve 2013/58 Esas sayılı kararı ile, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi davalılardan Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalılardan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli şekilde maliki olduğu taşınmazın imar planında “Rekreasyon (Dinlence-Eğlence) Alanı” nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle; fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsili ile davacıya verilmesi ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareler adına tescil ettirilmesine karar verilmesi istemi ile açılmıştır.

Mahkememizce yapılan inceleme neticesinde, dava konusu parselin başka hissedarları tarafından Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, 2012/586 esas numaralı dosyasında kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat davası açıldığı tespit edilmesi üzerine, mahkemesinden söz konusu dosyada bulunan keşif tutanağı ve raporlar istenmiş; yapılan tetkikte, dava konusu taşınmaz üzerinde 11.03.2013 tarihinde keşif yapıldığı, sonrası aldırılan 18.03.2013 günlü Fen Bilirkişisi Mehmet Mustafa Yıldırım’a ait raporda; dava konusu parsele fiilen el atıldığı, taşınmazın üzerinden halihazırda enerji nakil hattı geçtiğinin belirlendiği anlaşılmakla, davaya konu 44744 Ada 1 parselin üzerinden enerji nakil hattı geçirilmek sureti ile fiilen el atıldığı tespit edilmiştir.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde, “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanunu’na uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

İdarenin dava konusu 44744 Ada 1 Parsel numaralı taşınmaza kamulaştırmasız el atması karşısında, bu taşınmaz bakımından el atmadan doğan zararın tazminine yönelik olan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

74-ESAS NO : 2013/1734

KARAR NO : 2013/1945

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacıya ait bina ve müştemilatların, davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın ve herhangi bir bedel ödenmeksizin tamamen yıktırılmasından dolayı uğranılan zararın tazmini istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.H.

Vekili : Av. S.B.

Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.A.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Ankara İli, Altındağ İlçesi, Güneşevler Mahallesi, 23752 Ada, 2 Parsel numaralı kadastro parseli üzerinde yapılan binanın maliki olduğunu, yapılan imar düzenlemesi ile müvekkilinin yapısının bulunduğu alanın belediye hizmet alanı içerisine bırakıldığını ve müvekkiline yeni oluşturulan 23752 Ada 2 numaralı parsellerden 37900/100045 oranında pay verildiğini, Ankara 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/661 Değişik İş sayılı dosyasında tespit yaptırıldığını, müvekkiline ait bina ve müştemilatların tespit edildiğini, bilahare gecekondularının davalı belediye tarafından yıkıldığını ve belediye tarafından buraya bina yapıldığını, bedeli ödenmeden yıkılan bina ve müştemilatların bedelinin tespiti ile fazlaya ilişkin dava ve müracaat hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkiline ödenmeyen bedelin şimdilik 10.000,00 TL sinin yıkım tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; davada idari yargının görevli olduğunu, bu nedenle davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini; esasa ilişkin ise, dava konusu gecekondunun 2981 sayılı İmar Affı Kanunu’nun 9. maddesine aykırı şekilde, diğer paydaşların muvafakatları olmaksızın inşa edildiğini, kaçak yapı niteliğinde olduğunu bu nedenle yıkılmasına ilişkin işlemin 3194 sayılı ve 775 sayılı Yasalar uyarınca işlemin hukuka uygun olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.

ANKARA 12. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 2.7.2013 gün ve 2011/390 Esas sayılı kararı ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: İmar Affı başvurularını 2981 sayılı Yasa uyarınca değerlendirmek, öngörülen koşullara uygunluğu saptanan ilgililere arsa veya hisse tahsis etmek ve bunlar adına tapuya tescil ettirmek, koşulları taşımayanların işlemlerini ise reddetmek, imar planı ve parselasyon işlemleri yapmak, ayrıca inşaat ruhsatı vermek, ruhsatsız yapıların yıkımı hususunda işlem tesis etmek yetkisine sahip idarenin, bu yetkilerini kullanırken gerçekleştirdiği işlemlerin, re’sen yapılması, tek yanlı olması, kamu gücüne dayanması nedenleri ile idari işlem niteliğinde olduğunu; davacıya gönderilen yıkım tebliğinde, davaya konu gecekondunun 3194 sayılı Yasa uyarınca yıkılacağının belirtildiğini, bu durumda; davacıya ait yapının kaçak olması nedeni ile 3194 sayılı Yasa ya göre yıktırılması sonucunda uğranılan zararın tazminine ilişkin olan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2'nci maddesinin l'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini belirterek; 2547 sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı açısından 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Ankara İli, Altındağ İlçesi, Güneşevler Mahallesi, 23752 Ada, 2 Parsel üzerinde yapılan davacıya ait ruhsatsız yapının davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın ve herhangi bir bedel ödenmeksizin tamamen yıktırılması sonucu uğranıldığı iddia edilen zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının yapısının bulunduğu 23752 ada, 2 sayılı parselin imar uygulaması sonucu oluştuğu ve davacıya kadastral parseldeki payına karşılık bu parselden 37900/100045 oranında pay verildiği, daha sonra yapılan imar planı değişikliği ile parselin davacıya ait yapının da bulunduğu kısmının yolda kalması nedeniyle davacının payına karşılık başka bir parselden davacıya pay verildiği, yapının ise yolda kaldığı belirtilerek davalı idarece yıkılacağının davacıya bildirildiği ve verilen süre sonunda da idarece yıktırıldığı, davacı tarafından Ankara 2. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/661 D.İş sayılı dosyası ile yaptırılan tespite dayanılarak fazlaya ait hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL bedelin davalı idareden tahsiline ve taşınmazın idare adına tesciline karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinde, idari dava türleri: a)İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b)İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak sayılmıştır.

Olayda, ruhsatsız yapının Yol Alanı içinde kalması ve projenin uygulanmaya başlaması nedeniyle yıktırılmasından dolayı zararın tahsili istemiyle dava açıldığı; buna göre, kamu mevzuatı hükümleri çerçevesinde ve kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan uygulama işlemleri sonucunda davacıya ait yapı için bir bedel ödenip ödenmeyeceğine, uğranıldığı veya uğranılacağı ileri sürülen zararların giderilip giderilmeyeceğine, dolayısıyla bir idari işlem olan imar planına dayanılarak ruhsatsız yapının yıktırılmasından doğan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.7.2013 gün ve 2011/390 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

75-ESAS NO : 2013/1737

KARAR NO : 2013/1948

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Ö.A., 2- U.A., 3- O.A., 4-A.A., 5- S.T., 6-S.S.

Vekili : Av. M.N.Ö.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. M.U. & Av. B.V.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi 41494 Ada 1 Parsel ve 41495 Ada 1 Parsel sayılı taşınmazların hissedarı olduklarını, dava konusu 41494 Ada 1 Parsel sayılı taşınmazın imar planında “Pazar Yeri”, 41495 Ada 1 Parsel sayılı taşınmazın imar planında “Belediye Hizmet Alanı” olarak ayrıldığını, bu şekilde davacıların taşınmazlar üzerindeki tasarruf imkanının kısıtlandığını ve zarara uğradıklarını belirterek; fazlaya dair dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi; 27.09.2013 gün ve 2013/144 Esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hissedarı oldukları 41494 Ada 1 Parsel sayılı taşınmaza imar planında “Pazar Yeri”, 41495 Ada 1 Parsel sayılı taşınmaza imar planında “Belediye Hizmet Alanı” nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle; fazlaya dair dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parsellerden 41494 Ada 1 Parsel sayılı taşınmazın “Pazar Yeri” alanında, 41495 Ada 1 Parsel sayılı taşınmazın ise “Belediye Hizmet Alanı” nda yer almakta iken, Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin 09.04.2013 tarih, 613 ve 618 sayılı kararları ile “Özel Sosyo Kültürel Tesis Alanı”nı olarak yeniden düzenlendiği, taşınmazlara idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazların bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıların hissedarı oldukları taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 27.09.2013 gün ve 2013/144 Esas sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

76-ESAS NO : 2013/1738

KARAR NO : 2013/1949

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : R.K.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.V.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Ankara İli, Yuva Mahallesi 43249 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında kentsel rekrasyon alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 2.4.2013 gün ve E:2013/65 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmaza, imar planında kentsel rekrasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili, taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında kentsel rekrasyon alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2.4.2013 gün ve E:2013/65 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

77-ESAS NO : 2013/1739

KARAR NO : 2013/1950

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1-Z.K., 2- E.K.

Vekilleri : Av. M.E.A.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. E.K.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıların Ankara ili, Çankaya İlçesi, Çukurca Mahallesi, 26182 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli malikleri olduğu, taşınmazın imar planında “Sağlık Alanı” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000,00 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 10. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 19.09.2013 gün ve E:2013/26 sayı ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve Sağlık Bakanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hisseli taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, başvurusunun kabulü ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımdan, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.09.2013 gün ve E:2013/26 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

78-ESAS NO : 2013/1740

KARAR NO : 2013/1951

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- R.Ş., 2- M.K., 3- K.A., 4- O.E., 5- A.A., 6- M.A.

Vekilleri : Av. A.E.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıların Ankara ili, Çankaya İlçesi, Öveçler Mahallesi, 27793 ada, 7 parsel sayılı taşınmazın hisseli malikleri olduğu, taşınmazın imar planında spor ve oyun alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000,00 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.06.2013 gün ve E:2013/170 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hisseli taşınmazına, imar planında spor ve oyun alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 10.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında spor ve oyun alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımdan, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.06.2013 gün ve E:2013/170 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

79-ESAS NO : 2013/1741

KARAR NO : 2013/1952

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İdarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.K.

Vekili : Av. İ.G.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.S.D.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Macun-1 Mahallesi, 43325 ada, 16 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında ağaçlandırılacak alan olarak düzenlendiğini ve davalı belediye tarafından fiilen ağaçlandırma yapmak ve yol olarak kullanılmak suretiyle taşınmaza el atıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 5.000 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi: 18.04.2013 gün ve E:2012/182 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, 2247 sayılı Yasa’nın 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, taşınmazın imar planında ağaçlandırılacak alan olarak düzenlendiği ve davalı belediye tarafından fiilen ağaçlandırma yapmak ve yol olarak kullanılmak suretiyle taşınmaza el atıldığı belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 5.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede, Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.10.2011 gün ve E:2010/213, K:2011/336 karar sayılı kararından, dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Macun Mahallesinde kain, 43325 ada, 16 parsel sayılı taşınmazın mahallinde keşif yapıldığı, keşif sonrasında bilirkişi tarafından tanzim edilen raporda özetle; “…dava konusu 43325 ada, 16 parsel sayılı taşınmazın kuzeyinden geçen ve kamu kullanımına açılmış olan 20 metre genişliğindeki (Eski 17) yeni Mehmet Akif Ersoy Caddesi ve caddeler etrafındaki ağaçlandırılacak veya yeşillendirilecek alanların, İmar Yönetmenliği gereğince Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin bakım ve denetimi dahilinde olduğunu, Ekli krokide (D) harfiyle gösterilen yerin etrafına kaldırım taşı döşendiği, Krokide (B) harfiyle gösterilen 1860 m² lik yerde kalan kısmından dava konusu parselin doğusundaki imar yolundan itibaren 5 metre genişliğinde ve parsel üzerinden 43325 ada, 6,7 ve 8 parsellerin kuzey sınırlarına paralel olarak asfaltlanarak, kamu yararına açılmış olan yolun bulunduğu tespit edilmiş, dava konusu taşınmaz imar planında ağaçlandırılacak veya yeşillendirilecek alan olarak ayrıldığı için bu yerin mülkiyeti üzerinde davacıların tasarruf etme hakları kalmadığı, fiilen el atıldığı doğrulanmıştır.” demek suretiyle dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığının belirtildiği anlaşılmıştır.

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, Belediyece, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazın bir kısmına fiilen el atması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun reddine karar vermek gerekmiştir.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

80-ESAS NO : 2013/1746

KARAR NO : 2013/1957

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.D.

Vekilleri : Av. M.E.A. & Av. C.A.

Davalılar : 1. Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. D.O.İ.

2. Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. Ç.O.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Ankara İli, Çankaya İlçesi, Mursel Uluç Mahallesi 27065 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Okul Alanı” olarak ayrıldığını, dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığını; ancak, davacının taşınmaz üzerindeki tasarruf imkanının imar düzenlemesi nedeni ile kısıtlandığını ve bu şekilde zarar gördüğünü belirterek; fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine ve taşınmazın tapu kaydının davalılar adına tesciline karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Ankara İl Özel İdaresi vekili ile Milli Eğitim Bakanlığı vekili cevap dilekçelerinde özetle; görev itirazında bulunmuşlardır.

Ankara 13.Asliye Hukuk Mahkemesi; 16.05.2013 gün ve 2012/690 Esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Ankara İl Özel İdaresi vekili ile Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Milli Eğitim Bakanlığı bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hissedarı olduğu taşınmaza, imar planında “Okul Alanı”nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Okul Alanı”nda kalan kısmı bakımından fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine ve taşınmazın tapu kaydının davalılar adına tesciline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Ankara 13.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.05.2013 gün ve 2012/690 Esas sayılı KARARININ TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

81-ESAS NO : 2013/1747

KARAR NO : 2013/1958

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İstanbul’da gerçekleşen sağanak yağış sebebiyle, İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi” çalışmaları sırasında, dere yatağından taşan suların davacının kullanımında olan dairede meydana getirdiği iddia olunan zararın tazmini istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.D.

Vekili : Av. A.K.Ç.

Davalılar : 1- İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. H.E.

2- K. İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Vekili : Av. E.A.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, ‘’… Bahçelievler ilçesinden gelip Ataköy 11. Kısım Site sınırından geçerek, Bakırköy İlçesi sahiline dökülen ve genelde yağmur suları ile birlikte pis ve atık suları ( kanalizasyon suları ) taşıyan Tavukçu Deresi’nin, ıslah çalınmaları ve ana kolektör hattı inşaatı İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş.’ye ihale edilmiştir.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü'nün tavukçu deresi ıslah projesi çerçevesinde ve denetim ve kontrolü altında davalı müteahhit firma K. İnşaat San. ve Tic. A Ş. tarafından yürütülen, yağmur suları ile birlikte pis atık suları taşıyan Tavukçu Deresi’nin ıslah çalışmaları sırasında, Bakırköy Öğretmenevi bitişiğindeki köprü menfezinin kapatılması ve bu dereye bağlanan kanalizasyon rögarlarının bakımsız ve tıkalı olması sonucu 13.10.2007-14.10.2007 tarihlerinde İstanbul’da meydana yelen yağmur yağışıyla birlikte yağmur ve kanalizasyon suları dere yatağından taşmış, Ataköy 11. Kısım Sitesi'ne ait 60 dönümlük alan ve bu alanda bulunan 13 adet binanın bodrum katları ve zemin altında bulunan merkezi ısıtma sisteminin tamamı tavana kadar taşan sel ve kanalizasyon suları ile dolmuştur.

Tavukçu Deresi ıslah çalışmaları sırasında davalı müteahhit firma K. İnşaat San. ve Tic. A Ş tarafından dere yatağına bırakılan hafriyat ve molozlar hem dere yatağının akışını hem de yol geçiş menfezlerini kapatmıştır. Ve bunun sonucu meydana gelen sel neticesinde tüm site ağır bir mağduriyet içerisine düşürülmüştür.

Ataköy 11 Kısım Kamelya Blok A kapısı bodrum kattaki Site görevlisi N.D.adına tahsis edilmiş olan lojman dairesindeki tüm ev eşyaları, 13-14 Ekim 2007 tarihinde davalı K. İnşaat San. ve Tic. A.Ş . nin ihmal ve kusuru, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü'nün ise dere ıslah projelerinin yetersizliği ile birlikte denetim ve kontrol eksikliği nedeniyle meydana gelen sel neticesinde kullanılamaz hale gelmiştir. ‘’ demek suretiyle davalıların, olay tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte 6.000 TL maddi ve 4.000 TL manevi olmak üzere şimdilik toplam 10.000 TL.nin davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunulmuştur.

Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesi; 29.01.2013 gün, E:2008/29 sayı ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine, dilekçe ve ekleri Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı: ‘’… 20.11.1981 tarih ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek üzere, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olarak, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuş olup; anılan Kanunun 2'nci maddesinin (b) bendinde, "Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek," bu Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

Tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu olan anılan İdarenin görev ve yetkisine verilen söz konusu hizmetlerden her biri, genelin yararı için yürütülen birer kamu hizmetidir. Bu hizmetlerin hukuka uygun olarak yürütülmemesi de, bu İdarenin Kamu Hukuku kurallarına göre sorumluluğunu gerektiren hizmet kusuru niteliğindedir.

Anayasa'nın 125'inci maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin Vinci fıkrasının (b) bendinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.

Bu anayasal ve yasal durumlara göre, kamu idarelerinin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koydukları plan ve projeye uygun olarak yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi, bakım ve onarımı sırasında kişilere verilen zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır. Hizmetin, kamu idaresi tarafından bizzat veya yüklenici eliyle yürütülmesi de, bu hukuki duruma etkili değildir.

Dava dosyasında; davacının zararının, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nün kanunla kendisine görev olarak verilen hizmetleri gereği gibi yürütmemiş olmasından kaynaklandığı; bu nedenle, anılan İdarenin doğan zarardan sorumluluğunun bulunduğu ileri sürülmektedir. Dolayısıyla; davadaki uyuşmazlığın çözümü, kamu hizmetinin yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru ya da objektif sorumluluk esasına göre davalı idarenin sorumluluğunun bulunup bulunmadığının saptanmasını gerektirmektedir. Bu saptamalar ise, idare hukuku ilkelerine göre yapılabileceğinden; 2577 sayılı Kanunun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan davanın görüm ve çözümü, İdari Yargı'nın görevine girmektedir. ‘’ demek suretiyle 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dava dosyası üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin anılan Yasa’nın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcılığı’nca, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü bakımından 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, İstanbul İli'nde 13.10.2007 – 14.10.2007 tarihinde gerçekleşen sağanak yağışla birlikte, İSKİ tarafından ihale edilen "Tavukçu Deresi Islah Projesi” çalışmaları sırasında, dere yatağından taşan suların site görevlisi olan davacı adına tahsis edilen lojman dairesinde meydana getirdiği su baskını sonucu uğranıldığı belirtilen maddi manevi zarar karşılığında fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak şartıyla şimdilik 6.000 TL maddi, 4.000 TL manevi olmak üzere toplam 10.000 TL tazminatın faizi ile birlikte davalılardan alınarak tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İSKİ Genel Müdürlüğü İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Su ve Kanalizasyon Hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletmek,2560 sayılı kanun (2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, 05.06.1986 tarihli 3305 sayılı kanunun 3.maddesi ile gelen Ek 4 ve 5. maddeleri yollaması ile bütün belediyelere ait su ve kanalizasyon idaresi genel müdürlükleri için uygulanmaktadır.) ve bu kanunda değişiklik yapan 3009 sayılı kanunda belirtilen görevleri yerine getirmek üzere 3305 sayılı Kanun uyarınca 1996 yılında kurulmuş olup, 2560 sayılı Kanunun 3009 sayılı kanunla Değişik 1.maddesinin 4.fıkrası uyarınca kamu tüzel kişisidir.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projenin hukuka aykırı olduğu nedeniyle iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacak davalar ile idarenin aynı plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, suyolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak davaların görüm ve çözümünün, iptal ve tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu, idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Olayda, davacı tarafından, aşırı yağış nedeniyle evlerini su basmasından dolayı zarara uğranıldığı iddia edilerek, 6.000 TL maddi, 4.000 TL manevi olmak üzere toplam 10.000 TL tazminatın tahsili istemiyle dava açıldığı, davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğü bakımından görev uyuşmazlığı çıkartıldığı anlaşılmaktadır.

Anayasanın 125 inci maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup, bununla birlikte idarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişinde nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusurunun hizmetin kötü işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleştiği ve bunun idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açtığında kuşku bulunmamaktadır.

Öte yandan, kamu hizmetinin, yöntemine ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, kamu yararına uygun şekilde işletilip işletilmediğinin, hizmet kusuru ya da başka bir nedenle idarenin sorumluluğu bulunup bulunmadığının yargısal denetiminin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde “idari dava türleri” arasında sayılan “idari işlem ve eylemlerden dolayı zarara uğrayanlar tarafından açılacak tam yargı davası” kapsamında, idari yargı yerlerince yapılacağı açıktır.

Belirtilen durum karşısında, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin görev itirazının, Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İSKİ Genel Müdürlüğü vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 29.01.2013 gün, E:2008/29 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davalı İdari vekili süresinde, Uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında kaldığını bildirerek Yargı Yolu itirazında bulunmuştur.

Mahkemece Yargı Yolu itirazın reddine karar verilmesi üzerine davalı vekilince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması talebi ile dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiş,

Sayın çoğunluğun Uyuşmazlıkta İdari Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6762 sayılı TTK 18.maddesinde “Ticaret Şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten demekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi amme hükmi şahısları tarafından teşekkül ve müesseslerin dahi tacir sayılacakları” belirtilmiş, aynı yasanın 12/11 maddesinde su, gaz, elektrik dağıtım, telefon, radyo ile haberleşme ve yayın yapma gibi işlerle uğraşan müesseselerin ticarethane sayılacakları hükme bağlanmıştır.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

82-ESAS NO : 2013/1772

KARAR NO : 2013/1983

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.K.

Vekilleri : Av. M.E.A., Av. C.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.U.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin hissedar olduğu, Ankara ili, Mamak ilçesi, İmrahor, İmar Mah. 51071 Ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, yapılan imar planında, “Kentsel Rekreasyon Alanı” olarak ayrıldığını ve tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğunu; imarlı arsa niteliğindeki taşınmaza davalı idarece fiilen el atıldığını; ancak idareye yapılan müracaatlara rağmen, hiçbir bedel ödenmediğini ifade ederek; taşınmazın toplam bedelinden, fazlaya ilişkin ve ıslah hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’sı bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizi ile birlikte, davalı idareden alınarak taraflarına ödenmesine; taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemiyle, adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarenin vekili, süresi içerisinde görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 11.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 2.4.2013 gün ve E:2013/23 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Uygulama ve Öğreti'de, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemlerin, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizliklerinin de, "idari eylem" olarak tanımlandığı; bu tanıma göre; idarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile 2981 sayılı Yasanın 13'üncü maddesinin (c) bendi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici ıslah imar planları ve bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemlerin, "idari işlem"; bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri; yani, bu konudaki hareketsizliklerinin de, idari eylem niteliği taşıdığı; dosyanın incelenmesinden; dava dilekçesinde, imar planında rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmaza kamulaştırmasız el atılması nedeniyle taşınmazın değerinin ödenmesi ve taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescil edilmesinin istenildiğinin anlaşıldığı; bu bilgiler karşısında; davanın, davacının taşınmazının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 günlü, E:2010/5-662 K:2010/651 kararında "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı; dava dilekçesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın malikleri yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak bu sonuç ya da sonuçların, genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planında taşınmaza yönelik belirlemenin bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapamamasından ve imar uygulamalarından; başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarelerin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı; idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin ise, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13'üncü maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmelerinin, anılan yasa hükümlerinin gereği olduğu; bu bakımdan, hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi İdari Yargı'nın görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, "hukuki el atma" olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı; dolayısıyla, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1 'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği; nitekim, 11.06.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6487 sayılı Kanun'un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6'ncı maddesinde değişiklik yapan 21'inci maddesinde "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir." hükmüne yer verilmek suretiyle "hukuki el atma" olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörülmüş bulunduğu; açıklanan nedenle, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, karar vermiştir.

Başkanlıkça, 2247 sayılı Yasa’nın 13. maddesine göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın yazılı düşüncesi istenilmemiştir.

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, Davalı vekilinin, anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde, davanın tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmazına, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL bedelin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dava dosyasında yer alan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının 25.1.2013 gün ve M.06.0.ABB.0.13.05.UÎP.2013/(51071/1)496-1388 sayılı yazısının incelenmesinden; dava konusu 51071 ada 1 sayılı parselin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.03.2009 tarih ve 763 sayılı kararı ile onaylanan Güneydoğu Ankara Kentsel Gelişme Alanı II. Etap 1/5000 Nazım İmar Planı ve Mamak Belediye Meclisinin 06.07.2010 tarih ve 436 sayılı kararı ile uygun görülerek Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 25.11.2010 tarih ve 3307 sayılı kararı ile tadilen onaylanan Güneydoğu Ankara Kentsel Gelişim Alanı II.Etap 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonu kapsamında ‘‘Rekreasyon Alanı” kullanımında kalmaktayken, Çankaya Belediye Başkanlığı tarafından açılan davada Ankara 2.İdare Mahkemesi’nin 18.04.2012 tarih ve E:2010/833,K:2012/593 sayılı kararı ile dava konusu Güneydoğu Ankara Kentsel Gelişim Alanı II.Etap 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının iptaline karar verildiği; yerel yönetimler aleyhine açılan kamulaştırmasız el atma davaları kaynaklı mağduriyetleri gidermek, özel mülk nitelikli Kamu Ortaklık Payı (KOP) Alanlarında maliklerine tasarruf imkanı sağlamak vb. amacıyla; Belediye Meclisinin 16.03.2012 tarih ve 435 sayılı kararı ile "Kamu mülkiyetinde olanlar hariç imar planlarında yer alan; sosyal tesis, ağaçlandırma alanı, rekreasyon alanı, fuar, spor alanı, sağlık, eğilim, anaokulu, kreş. SKT, idari tesis (şirket, kooperatif, kişisel büro, idari tesis, yönetim merkezi olarak) kültür, eğlence, yaşlılar bakımevi vb. donatı alanları maliklerince özel amaçla kullanılabilir. " tarzında Genel Nazım İmar Planı notu oluşturmasının uygun görüldüğü, bu doğrultuda Rekreasyon Alanlarının, maliklerince özel amaçlı da kullanılabilmesi nedeniyle kamulaştırılması gerekli alanlardan olmadığı; Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 04.04.2008 tarih ve E:2008/2905,K:2008/4784 sayılı kararında "Kamulaştırmasız El Atma nedeniyle tazminata hükmedebilmesi için idarenin sahiplenme kastı ile dava konusu taşınmaza fiilen ve kalıcı nitelikte el atması gerekir.” hükmünün yer aldığı ancak söz konusu taşınmaza zeminde herhangi bir el atmanın söz konusu olmadığı; Mamak Belediye Meclisinin 02.01.2013 tarih ve~27 sayılı kararı ile uygun görülen ve söz konusu 51071 ada 1 parselin kullanımının Park Alanı olarak belirlendiği 1/1000 ölçekli uygulama imar planı teklifinin Mamak Belediyesi Yazı İşleri Müdürlüğünün 08.01.2013 tarih ve 451 sayılı yazısı ile 5216 sayılı Yasanın 14. Maddesi gereği onaylanmak üzere Başkanlıklarına gönderildiği, söz konusu plan değişikliğinin henüz inceleme aşamasında olduğu, plan değişikliğinin Belediye Meclisince onaylanması halinde alanda hazırlanacak parselasyon plânı değişikliği ile davacı "hisselerin başka bir parsele aktarılmasının söz konusu olabileceği ifade edilmiş; dosyadaki 27.5.2013 tarihli Bilirkişi Raporunda taşınmazın boş olduğu, fiili bir el atmadan söz edilemeyeceği belirtilmiştir.

Olayda, davacının hissedar olduğu taşınmazın imar planıyla Rekreasyon Alanı kullanımında kaldığı, tapu kaydı üzerine kamulaştırılacak şerhi konulduğu, aradan uzun yıllar geçmesine rağmen kamulaştırılmadığı, taşınmaz üzerinde düzenleme yapılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıya ait taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak başka bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin bazı fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan diğer bir davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E:2013/603, K:2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Davalı vekilinin görev itirazının, Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Ankara 11.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.4.2013 gün ve E:2013/23 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

83-ESAS NO : 2013/1808

KARAR NO : 2013/2014

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : İ.Y.

Davalı : Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. M.E.T.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörlüğü’nün, 17.12.2012 gün ve 6714 sayılı yazısı ile bildirilen, davacının mecburi hizmet yükümlülüğünün kaldırılması ve kefalet senedinin iade edilmesi talebinin reddedildiğine dair verilen idari kararın iptal istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili cevap dilekçesinde, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 09.04.2012 gün ve E:2012/6, K:2012/66 sayılı kararında “ 2547 sayılı yasa’nın 35 maddesi uyarınca başka bir üniversitede görevlendirilen davacının taahhüt ve kefalet senedinin iptali istemiyle açılan davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu” karara bağlandığını, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kararlarının tüm yargı mercilerince bağlayıcı olduğunu gerekçe göstererek görev itirazında bulunulmuştur.

TOKAT İDARE MAHKEMESİ: 07.06.2013 gün ve E:2013/22 sayı ile özetle; 2547 sayılı Yasanın 35. maddesi uyarınca başka bir üniversitede öğretim üyesi yetiştirme programı kapsamında eğitim yapmak üzere görevlendirilmesindeki amaç gözönüne alındığında, davacının taahhüt ve kefalet senedini idare ile eşit düzeyde olarak, isteği ve özgür iradesi ile imzaladığının kabulü mümkün olmadığı gibi, bu senedin ihtiva ettiği yaptırımların, kamu hukuku düzenlemeleri ve hizmet gereklerine dayandığı gerçeği karşısında, senedin icrası aşamasında ortada özel hukuk alanını ilgilendiren bir uyuşmazlığın varlığından söz etmeye olanak bulunmadığından, idarece kamu gücüne dayanılarak ve tek yanlı irade ile kurulan taahhüt ve kefalet senedinde yer alan yaptırımların uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, davalı idare vekilinin bu davanın adli yargıda çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görev itirazının reddi ile görevlilik kararı verilmiştir.

Davalı idare vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki dilekçesi üzerine dava dosya örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI:

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca araştırma görevlisi olan davacının, davalı Üniversite adına doktora eğitimi yapmak amacıyla İstanbul Üniversitesi’nde göreve başladığı sırada, doktora eğitimini yapabilmesi için davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü ve kefalet senedinin iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde doktora eğitimi yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Gaziosmanpaşa Üniversitesi'ne gönderilmesinden önce davacı ile müşterek borçlu ve müteselsil kefilleri tarafından düzenlenen taahhütname ve yüklenme senedinin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından senedin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Tokat İdare Mahkemesi’nin 07.06.2013 gün ve E:2013/22 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde üye Sıddık YILDIZ’ın KARŞI OYU VE OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

84-ESAS NO : 2013/1810

KARAR NO : 2013/2015

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının 2981 sayılı Yasa kapsamında tapu tahsis belgesi bulunduğu ve bu belgenin tanıdığı hak sahipliği nedeniyle hazine adına kayıtlı taşınmazın davacı adına tescili, olmadığı takdirde taşınmazın bedelinin ödenmesi istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.A.C.

Vekili : Av. D.Ö.

Davalı : Gebze Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davalı Gebze Belediyesi tarafından 321 ada 91 parselin 400 m² lik kısmı ile üzerindeki binanın davacıya satılarak bedelin ödenmesinin ardından 15.05.1987 tarihli tapu tahsis belgesinin verildiğini, dava konusu taşınmazın vergilerinin ödendiğini, elektrik bağlantılarının yapılarak tahsis tarihinden itibaren kullanımının devam ettiğini açıklayarak dava konusu taşınmaz ve binanın davacı adına tesciline, bu talebin kabul edilmemesi halinde dava konusu taşınmazın bugünkü değerinin davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak taşınmaz için 8000 TL bina için 2000TL’nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle adli yargıda dava açılmıştır.

Davalı Gebze Belediye Başkanlığı vekilince süresi içerisinde verilen cevap dilekçesinde özetle; davanın dayanağını oluşturan tapu tahsis belgesinin idari bir işlem sonucu verildiğini belirterek davada idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle görev itirazında bulunulmuştur.

GEBZE 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.06.2013 gün ve E:2012/ 529 sayı ile, davalı Gebze Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Gebze Belediye Başkanlığı vekilinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması yolundaki 02.07.2013 günlü dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun tespit ve değerlendirme işlemleri başlıklı 8. maddesinde tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun 14.maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapıların dahil olduğu hükme bağlandığını; aynı Yasanın 10. maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre, hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verileceği; tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği, hak sahibi olmadığı halde tapu verilen kişilerin tapularının resen iptal edileceği; yine aynı Yasanın 13. Maddesinin 1. fıkrası (b) bendinde; hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği; gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinden başka bir arsa veya hisse verileceği; aynı maddenin 2. fıkrasında da, bulundukları yerde korunamayan gecekondu sahiplerinden hak sahibi sıfatı taşıyanlara, bir gecekondu önleme veya ıslah bölgesinde veya yakın bölgelerde yapılmış ıslah imar planı içinde meydana gelen boş imar parsellerinin müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esasına göre verileceği hükme bağlanmış; 14. maddesinde ise bu kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapılar ayrıntılı olarak düzenlendiği; anılan yasa hükümlerine göre, idarenin, hak sahibi olduğu saptanan kişilere tapu vermek, şartları taşımayanların tapularını resen iptal etmek konusundaki yetkisi idari nitelik taşıyan uygulama işlemlerinin doğrudan bir sonucu olarak kullanılmakta ve bu yolla kurulan mülkiyet de Medeni Kanun hükümleri dışında idari bir işlemin icrası niteliğini taşıdığını; olayda, davalı belediyeye ait taşınmaz üzerinde davacı tarafından yapılan gecekondu için 2981 sayılı Yasadan yararlanmak amacıyla yapılan başvurunun kabul edilerek davacıya tapu tahsis belgesi verildiği, gecekondunun bulunduğu arsanın bedelinin davacı tarafından ödendiği, yapı ve taşınmazın adına tescilinin, bu mümkün olmazsa bedelinin tazmini istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşıldığı; davalı idare tarafından ise, bölgede imar planı ve parselasyon işlemi yapılmadığından davacının tapu tahsis belgesine dayalı olarak bir hak ileri süremeyeceği, ayrıca gecekondunun yerine 2981 ve 3194 sayılı Yasalara aykırı olarak 4 katlı ruhsatsız yapı yapıldığının saptanması nedeniyle yıkım işlemi tesis edildiği, bu nedenle davacının talebinin yerinde olmadığı ileri sürüldüğü; bu durumda, davacının dava açmaktaki asıl amacı, taşınmazın Medeni Kanun hükümleri uyarınca adına tescilini sağlamak değil, 2981 sayılı Yasa'da öngörülen hak sahipliği hükümleri uyarınca tapu tahsis belgesine dayalı olarak taşınmazın tescilinin gerçekleştirilmesi, bu mümkün olmazsa zararının tazmini olduğundan, davacının talebinin 2981 sayılı Yasada öngörülen hak sahipliği esaslarına uygun olup olmadığının belirlenmesinden kaynaklanan uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunduğu gerekçesiyle; 2247 sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, davalı Gebze Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine, Danıştay Başsavcısı’nca davalı Gebze Belediye Başkanlığı bakımından 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşıldığından ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının görülmediğinden esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ve Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 15.05.1987 tarih 1016 yevmiye nolu tapu tahsis belgesine dayanılarak 321 ada 91 parselin 400m2lik kısmının tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili, bu talebin kabul edilmemesi halinde taşınmaz bedelinin tahsili istemiyle terditli olarak açılmıştır.

Nitekim, anılan Yasa’nın “Tapu Verme” başlıklı 3290 sayılı Yasa ile değişik 10. maddesinin (a) bendi, “Bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12 nci madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine “Tapu Tahsis Belgesi” verilir. Tapu tahsis belgesi, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder. (Ek: 18/5/1987-3366/4 md.) Ancak ıslah imar planı veya kadastro planları ile belirlenen alanlarda tapu tahsis belgesi yerine hak sahiplerine doğrudan tapuları verilebilir” denilmektedir.

Davacı vekili dava dilekçesinde, 2981 sayılı yasanın aradığı tüm koşulların oluştuğunu, buna karşın tapu verilmesi gerektiği halde verilmediğini belirterek, davacıya tahsis edilen yerin tapusunun verilmesi için söz konusu yerin belediye adına olan tapu kaydının iptali ve davacı adına tescili, bunun mümkün olmaması halinde ise taşınmazın bedelinin ödenmesine karar verilmesi istemiyle terditli olarak açtığını belirtmiştir.

Bu duruma göre, davacının taşınmaz üzerindeki iddiası, gayrimenkul mülkiyetinin iktisap yollarına ilişkin Medeni Kanun hükümlerine değil, 2981 sayılı Yasa’da öngörülen hak sahipliği esasına dayandığı, hak sahipliğinin tespiti ve geri alınmasının idari usul ve esaslar çerçevesinde belirlendiği göz önüne alındığında, uyuşmazlığa konu işlemin tesis edildiği ve davanın açıldığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan 2981 sayılı Yasa’ya dayanılarak açılan tapu iptali ve tescil davasının görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nca yapılan başvurunun kabulü ile, davalı Gebze Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Gebze 3.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nca yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, davalı Gebze Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Gebze 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.06.2013 gün ve E:2012/ 529 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

85-ESAS NO : 2013/1811

KARAR NO : 2013/2016

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.B.A.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.E.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Ankara ili, Etimesgut İlçesi, Erler Mahallesi, 44987 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında oyun ve park alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 5. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 26.09.2013 gün ve E:2013/181 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında park oyun ve rekreasyon alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dosyanın incelenmesinden; 07.05.2013 tarihinde dava konusu 44987 ada 1 parsel sayılı taşınmaz başında yapılan keşif sonrası verilen 05.06.2013 tarihli bilirkişi kurulunun raporunda; dava konusu taşınmaz üzerinde iki adet Enerji Nakil Hattı geçtiği bunun dışında bir müdahalenin olmadığı anlaşılmış, ekte sunulan fotoğraflarda bu durumu açıklar nitelikte olduğu görülmüştür.

Ayrıca dosya içerisinde yer alan imar planları hakkında verilen cevabi yazılar ve bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının 06.04.1987 tarihinde onadığı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planında , 44987 ada 1 parselin bulunduğu alanın Enerji Nakil Hattından dolayı “park alanı” olarak ayrıldığı, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin 15.06.2010 tarih ve 1786 sayılı kararı ile “tadilen”onanan “ Yenikent Bahçelievler 1/5000 Ölçekli Nazım ve 1/1000 Ölçekli İmar Planı Değişikliği” kapsamında E.O.10 Hmax:6.50 yapılaşma koşullarına sahip “ Park Oyun ve Rekreasyon Alanı” na dönüştürüldüğü anlaşılmaktadır.

Olayda, taşınmazın imar planında park oyun ve rekreasyon alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Sincan 5. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımdan, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Sincan 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.09.2013 gün ve E:2013/181 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

86-ESAS NO : 2013/1814

KARAR NO : 2013/2019

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : İ.A.

Vekili : Av. Y.Ö.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. U.Y.Ç.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının İstanbul İli, Bağcılar İlçesi, Kirazlı Bağlar Mahallesi, 3144 ada, 8 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “sağlık alanı” olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Bakırköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesi: 04.06.2013 gün ve E:2012/556 sayı ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27.maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Sağlık Bakanlığı bakımından,10. maddede öngörülen biçimde,olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli maliki oldukları taşınmaza, davalı idare tarafından imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının Bakırköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Bakırköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 04.06.2013 gün ve E:2012/556 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

87-ESAS NO : 2013/1815

KARAR NO : 2013/2020

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : O.T.’a vekaleten A.K.

Vekili : Av. M.M.T.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. N.H.T.

Dahili Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.A.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Yuva Mahallesi, 43104 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “sağlık alanı” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Dahili davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi: 21.02.2013 gün ve E:2011/479 sayı ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Danıştay Başsavcısı: İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Sağlık Bakanlığı vekili ile dahili davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Sağlık Bakanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında sağlık alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.02.2013 gün ve E:2011/479 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

88-ESAS NO : 2013/1816

KARAR NO : 2013/2021

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasadan kaynaklanan sorumluluk davasının ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : E.Sigorta AŞ.

Vekili : Av. H.C.A.

Davalılar : 1-Karayolları Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. D.A.

2-Kazan Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.T.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili olan şirkete kasko sigorta poliçesi ile sigortalı olan 06 BR 9823 plakalı aracın 21.01.2011 tarihinde Ankara-İstanbul karayolundan Kazan ilçe merkezi istikametinde Fevzi Çakmak caddesine doğru bağlantı yolundan çıkarak alt geçitten geçtiği sırada, aracın kasa kısmı ile köprüye çarpması sonucunda araçta maddi hasar meydana geldiğini, kaza sonrasında düzenlenen Trafik Kazası Tespit Tutanağında, araç sürücüsünün kusursuz, yolun bakım ve onarımından sorumlu olan kuruluşun tam kusurlu olduğu hususunun tespit edildiğini, riziko sonrası düzenlenen ekspertiz raporu neticesinde sigortalıya, zararına karşılık 14.600 TL hasar bedeli ödendiğini, bu zararın tazmini için yapılan başvurulara Karayolları Genel Müdürlüğü’nün cevap vermediğini, Kazan Belediye Başkanlığı’nın ise sorumluluğu reddedecek şekilde cevap verdiğini belirterek, 14.600 TL tutarındaki rücuen tazminat mahiyetindeki maddi tazminat tutarının 18.08.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Kazan Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 1. İdare Mahkemesi: 02.05.2013 gün, E:2011/2565 sayı ile özetle, ‘’…bakılan uyuşmazlık, özel hukuktaki araç işleteninin hukuki sorumluluğundan değil, 6001 sayılı Yasada karayollarının emniyetle kullanılmalarını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak, bakımını yaptırmak, onarmak, onarımını yaptırmak, işletmek, işlettirmek, temizliğini yapmak, yaptırmak şeklinde öngörülen görevlerin tam ve eksiksiz yerine getirilmediği, dolayısıyla yürütülen hizmetlerin kusurlu işletildiği meydana gelen zararda hizmet kusuru bulunduğu iddiasından kaynaklanmakta olup, buna göre davanın görüm ve çözümü idari yargının görev alanı içerisinde kalmaktadır.’’ demek suretiyle davalı Kazan Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Kazan Belediye Başkanlığı vekilinin, adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı: ‘’…2918 sayılı Karayolları Trafik kanununun 2. maddesinde " Bu Kanun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsar." hükmü ile kanunun uygulanmasında trafik düzeni ile kişi ve kurumların bu kanuna tabi olduğu belirlenmiştir. Ek 10. maddesinde ise "Karayollarının yapım, bakım ve işletmesinden sorumlu olan tüm kamu ve özel kuruluşların projelerini yapan ve uygulayan yetkili ve sorumlu kişiler, çağdaş ilim ve teknik esaslarına uymak ve uygulamak konusunda Karayolu Trafik Güvenliği Kurulunun önerilerini kuruluş kanunlarına uygun olacak şekilde değerlendirmek zorundadırlar." hükmüne yer verilerek, karayollarının bakım ve onarım faaliyetlerinde uyulacak kurallara atıf yapılmaktadır. 5393 sayılı belediye Kanununun 15/ p maddesi " Kara, deniz,su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek." Hükmü ile karayollarında belediyelerin yetki ve sorumluluklarını tespit etmektedir.

Diğer taraftan, 2918 sayılı Yasa’nın “Görevli ve Yetkili Mahkeme” başlığını taşıyan 110. maddesinde (Değişik: 11/1/2011-6099/14 md.), “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafık kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır. / Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir” denilmiş, Yasa’nın Geçici 21. maddesinde ise (Ek: 11/1/2011-6099/15 md.), “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” hükmü ile de dava konusu idarenin sorumlu olduğu köy yolunun bakım ve onarım ve işaretleme kurallarını ihmal ettiği nedeni ile kusurlu olduğu tezine dayanan davanın görüm ve çözümünün adli yargı yerinde yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı idare ile davacı gerçek kişiler arasındaki uyuşmazlık konusu davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.’’ demek suretiyle 2247 sayılı Kanun'un 10. maddesi gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Kazan Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nca, davalı Kazan Belediye Başkanlığı açısından 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacı şirketin sigortalısı olan 06 BR 9823 plaka sayılı aracın, 21/01/2011 tarihinde Kazan ili şehir merkezinde Fevzi Çakmak caddesi üzerinde seyir halinde iken, yolda bulunan köprü yüksekliği nedeniyle meydana gelen trafik kazası sonucu oluşan 14.600 TL maddi hasarın davacı sigorta şirketi tarafından ödenmesinden sonra, kazanın oluşumunda davalı idarelerin de ihmali bulunduğu iddiası ile, ödenen tazminat miktarının davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1.maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.01.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 08.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı, 08.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayı ve 28.05.2013 gün ve E:2013/59, K:2013/68 sayılı aynı içerikli kararları ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” Kararına varmıştır. Nihayet, aynı konuda Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararıyla; yasakoyucunun “haklı neden” ve “kamu yararı” gerekçesiyle idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargı organına bırakabileceği, davanın somutunda da 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile bu görevin adli yargıya bırakılmasında Anayasa’ya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, maddenin iptal isteminin oy birliğiyle reddine karar vermiştir. Anayasa’nın 158. inci maddesinin son fıkrasında “Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararı, yasakoyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, 2918 Sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin bu nedenle Anayasa’ya aykırı olmadığına dair olup, esası itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasanın 158 inci maddesi uyarınca başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.

Bu durumda, 2918 sayılı Yasanın 19.01.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin işaret edilen kararları gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla meydana gelen maddi zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Kazan Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 1.İdare Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Kazan Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 1. İdare Mahkemesinin 02.05.2013 gün, E:2011/2565 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davalı Belediyenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu meydana gelen kazada, davacının uğradığı maddi zararın tazmini istemi ile İdari Yargıda dava açılmış,

Yargılamada davalı idarenin görev itirazının reddi sonucu Adli Yargı yaranna olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması üzerine dosya Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmiştir.

Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda "2918 Sayılı Yasa'nın 110.maddesi hükümleri gözetildiğinde davanın Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" düşüncesi ile Adli Yargının görevli olduğuna, karar verilerek idare Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Davada, davalı Belediyenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu zarara neden olan kazanın meydana geldiği iddia edilmektedir.

2918 Sayılı KTK'nın 10.md. "Belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları, trafik düzen ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almakla görevli" olduğuna işaret edilmiş,

TC Anayasası'nın 125/son md. "idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu" kurala bağlanmış,

2577 Sayılı IYUK 2/1-b md. "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava çeşitleri arasında" sayılmıştır.

Bu durumda belediye sınırlan içindeki yolun yapım, bakım ve onarımının yapılmadığı nedeniyle doğan zararın tazmininin amaçlanmış olması karşısında, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürüttüğü esnada kişilere verdiği zararın ödetilmesine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde esas alman idare hukuku kurallarına ve 2577 Sayılı IYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Sayın çoğunluk görüşünün aksine eldeki uyuşmazlık anılan yasa hükmü kapsamında kalmamaktadır.

Çünkü, 2918 Sayılı KTK 85.maddesinde açıkça belirtildiği gibi yasa motorlu araçların işletilmesinden doğan zararlar nedeniyle işletenin hukuki sorumluluğunu düzenlemektedir.

Yasa hükmünde geçen bu kanundan ve Adli Yargıda görülmesi gereken sorumluluk davaları, 2918 Sayılı Yasa'nın 85.maddesinde düzenlenen motorlu araçların işletilmesi nedeniyle verilen zararlardan dolayı araç işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin davalardır.

Somut uyuşmazlıkta davanın karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki idarenin hizmet kusuruna dayanmasına,

Somut uyuşmazlığın anılan yasa hükmü kapsamında bulunmamasına,

Kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde, 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde İdari Yargının görevli olmasına göre,

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusunun reddi ile idari Yargının görevli olduğuna karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

89-ESAS NO : 2013/1818

KARAR NO : 2013/2023

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : M.S.

Vekili : Av. R.E.

Davalı : Türk Telekom Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. B.G.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının, Kocaeli İl Telekom Müdürlüğü’ne bağlı Gebze Telekom Müdürlüğü’nde amir kadrosunda İdari Müdür Yardımcısı olarak görev yapmakta iken Türk Telekom A.Ş.’nin 14.11.2005 tarihi itibariyle özelleştirilmesi sonucunda 4046 sayılı yasanın 22.maddesi uyarınca 05.06.2010 tarihinde Gebze İleri Teknoloji Enstitüsüne atandığını ancak maaş nakil ilmühaberi düzenlenirken ek ödemelerin dahil edilmediğini, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesini talep ettiğini, davalı idarenin ise yasal süre içerisinde cevap vermeyerek istemi zımnen reddettiğini belirterek, zımni red işleminin iptali ile, davalı idarenin davacının ek ödemelerinin dahil edilmesi suretiyle maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenerek naklen atandığı kuruma bildirilmesi ve talep tarihinden itibaren ek ödenmelerin yapılması istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

KOCAELİ 2.İDARE MAHKEMESİ: 01.04.2011 gün ve E: 2011/340 K:2011/418 sayılı kararında özetle; davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon Genel Müdürlüğü’nün olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz edilemeyeceği gibi davacının kamu personeli olup olmamasının da söz konusu işleme idari nitelik kazandırmayacağı gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiştir.

Görevsizlik kararı davacı tarafından temyiz edilmiştir.

DANIŞTAY 5. DAİRESİ: 18.11.2011 gün, E:2011/ 3881, K:2011/6585 sayılı kararında özetle; imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetinin yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olan kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğunu belirterek, kararın bozulmasına karar vermiştir.

Davalı vekili, bozma sonrası verdiği birinci cevap dilekçesinde görev itirazında bulunarak görevsizlik kararında direnilmesini talep etmiştir.

KOCAELİ 2.İDARE MAHKEMESİ: 09.08.2012 gün ve E.2012/287 K.2012/949 sayılı kararı ile bozma ilamına uymayarak ilk kararında ısrar ederek görevsizlik kararı vermiştir.

Israr kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU: 21.11.2012 gün ve E:2012/2173 K:2012/2188 sayılı kararında “…imtiyaz sözleşmesi ile bir kamu hizmetini yürütmekle görevli ve yetkili kılınması nedeniyle, diğer özel hukuk tüzel kişilerinden farklı olarak kimi kamusal ayrıcalıklara ve yükümlülüklere tabi olan, 406 sayılı Yasa hükümleri ile, kamu kurumlarına nakil hakkı bulunan personeli ile ilgili olarak bazı kamusal görevler yüklenen davalı şirketin, belirtilen görevleri kapsamında tesis ettiği işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargının görevinde bulunduğu sonucuna varılmakta olup, aksi yöndeki kararda hukuki isabet görülmemiştir…” gerekçesiyle yerel mahkemece verilen görevsizlik kararı bozulmuştur.

Davalı vekili, bozma sonrası görev itirazını yenilemiştir.

KOCAELİ 2. İDARE MAHKEMESİ: Danıştay İdari Dava Daireleri’nin bozma ilamının ardından 10.09.2013 gün ve E:2013/803 sayılı kararı ile, davalı Türk Telekomünikasyon A.Ş. vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Telekomünikasyon şebekeleri üzerinden sunulan ulusal ve uluslararası ses iletimini ihtiva eden telefon hizmetlerini 31.12.2003 tarihine kadar "tekel" olarak yürütmekle görevli kılınan ve çoğunluk hisseleri kamuya ait bulunan Türk Telekom'un, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, ancak kuruluş yasasındaki son düzenlemeler ile kendine özgü statüye sahip olan ve sermayesindeki kamu payı %50' nin altına düşünceye kadar kamu kuruluşu niteliğini taşıyan bir kuruluş olduğunu, özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55'inin, Bakanlar Kurulu'nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı "Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketinin" % 55 oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar"ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'ne satıldığını, Anayasa'nın 128. maddesinde, "Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür" hükmünün yer aldığını,406 sayılı Yasa'nın Ek 29. maddesinin 3.7.2005 tarih ve 5398 sayılı Kanunla Değişik birinci fıkrasında, "Türk Telekom hisselerinin devri sonucu kamu payının yüzde ellinin altına düşmesi durumunda; Türk Telekomda ek 22 nci maddenin (a) bendinin bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri uyarınca belirlenen asli ve sürekli görevlerde çalışmakta olanlar ile 22.1.1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi olarak kadrolu veya sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ve kapsam dışı personel, kamu görevlerinden yüzseksen gün aylıksız izinli sayılır. Bu personel belirtilen süre içinde Türk Telekomda çalışmaya devam eder ve hisse devir tarihinden nakli için Devlet Personel Başkanlığına bildirildikleri tarihe kadarki aylık ücret, harcırah, sağlık giderleri, cenaze giderleri ve ölüm yardımı ile diğer mali ve özlük hakları Türk Telekom tarafından karşılanır..." denilmek suretiyle yasa koyucu tarafından Türk Telekom'da çalışan kapsam dışı personelin, kamu personeli sayıldığını, bu duruma göre, davalı Türk Telekom hisselerinin devrinin fiilen gerçekleştiği tarihten sonra davacıyla davalı Şirket arasındaki uyuşmazlığın, bir özel hukuk ilişkisi niteliğini taşıdığını, öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde: "a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) (Değişik: 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar" ın İdari dava türleri olarak sayıldığını, kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceğini, dolayısıyla, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.nin davalı olması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğunu, belirtilen tüm bu hususlara göre, daha önce davalı şirkette görev yapmış olan davacının isteminin, özelleştirilen kuruluş tarafından zımnen reddedilmesi üzerine açılan davanın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğunu belirterek, 2247 sayılı Kanun'un 10 ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargının, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesi nedeniyle yeni görevine başlayan davacının, maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi ve ücretine yansıtılmayan ek ödemelerin ve denge tazminatını alacağının davalıdan tahsiline ilişkindir.

Özelleştirme kapsamında bulunan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’deki tamamı Hazineye ait bulunan hisselerden % 55’i, Bakanlar Kurulu’nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi (Türk Telekom)’nin % 55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar”ı uyarınca, 14.11.2005 tarihli Hisse Satış Sözleşmesi ile (6.550.000.000 USD.bedelle) Ojer Telekomünikasyon A.Ş.’ne satılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde memur statüsünde görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklinin yapılması için adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesi nedeniyle yeni görevine başlayan davacı tarafından, 5473 sayılı Yasa uyarınca hak edilen ek ödemelerin ödenmesi ve maaş ilmühaberinin davacının maaşına eklenmeyen ödemenin maaş nakil ilmühaberine eklenmesi, maaş nakil ilmühaberinin yeniden düzenlenmesi ve ödenmeyen ek ödemelerin ödenmesine karar verilmesi istemiyle dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

“a) (Değişik: 8.6.2000-4577/5 md.) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Belirtilen nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin Görevlilik Kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Kocaeli 2. İdare Mahkemesi’nin 10.09.2013 gün ve E:2013/803 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

90-ESAS NO : 2013/1820

KARAR NO : 2013/2024

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacılar : 1- F.B.D., 2- G.B., 3- M.S.B.

Vekili : Av. H.B.S.

Davalı : Kocaeli Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. C.Ö.

O L A Y : Davacılar, dava dilekçesinde, F.B.D.’in Kocaeli Üniversitesi adına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında Orta Doğu Teknik Üniversitesinde doktora eğitimi alması nedeniyle davalı Kocaeli Üniversitesi ile imzalamış olduğu kefalet senedine göre yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğü ile ödemek zorunda olduğu masrafın bulunduğuna ilişkin davalı Üniversitenin 4.12.2012 gün 1655, 20.12.2012 gün 1798, 20.12.2012 gün 1799 sayılı işlemlerinin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekilince birinci savunma dilekçesinde, taahhüt ve kefalet senedinin davacılar tarafından tek taraflı olarak imzalanıp idareye karşı taahhütte bulunulduğunu, taraflar arasında yüklenme ve kefalet senedinden doğan alacak borç ilişkisi nedeniyle özel hukuk hükümlerine göre adli yargının görevli olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunulmuştur.

KOCAELİ 2. İDARE MAHKEMESİ; 18.3.2013 gün ve E:2013/5 sayı ile, 2547 sayılı Yasa’nın 35., 2914 sayılı Yasa’nın 20. ve Bir Üniversite Adına Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlileri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddelerinden söz ederek, davalı idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği mecburi hizmet yükümlülüğünden kaynaklanan işlemin idari yargıda görülen iptal davalarının konusuna girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Olayda, davacılarla görevlendirmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu, dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu bu nedenlerle 2247 sayılı Kanun’un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca Orta Doğu Teknik Üniversitesinde, doktora eğitimi alan davacı F.B.D.’in davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile ödenmek zorunda olunan masrafın iadesi istemiyle açılmıştır.

(Ek fıkralar: 17/8/1983 - 2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

Dosyanın incelenmesinden, Kocaeli Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacı F.B.D.’in doktora öğrencisi olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesine gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği ve bu yükümlülüğün iptali ile ödenmek zorunda kalınan masrafın iadesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacılar tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile ödenmek zorunda olunan masrafın iadesi istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin görev itirazının reddine ilişkin Kocaeli 2. İdare Mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Kocaeli 2. İdare Mahkemesinin 18.3.2013 gün ve E:2013/5 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üyelerden Sıdık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

91-ESAS NO : 2013/1821

KARAR NO : 2013/2025

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : A.K.

Davalı : Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlüğü

Vekili : Av. H.K.

O L A Y : Davacı, dava dilekçesinde, Yüzüncü Yıl Üniversitesi adına 2547 sayılı Yasa’nın 35. maddesi uyarınca Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde doktora eğitimi alması nedeniyle davalı Üniversite ile imzalamış olduğu kefalet senedine göre yerine getirmesi gereken mecburi hizmet yükümlülüğünün iptali ile ödemek zorunda olduğu masrafın iadesi istemiyle davalı idareye vermiş olduğu dilekçesindeki talebinin reddine ilişkin davalı Üniversitenin 23.11.2012 gün ve 6983 sayılı işleminin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

VAN 3. İDARE MAHKEMESİ: 8.4.2013 gün ve E:2013/74 sayı ile, 2547 sayılı Yasa’nın 35., 2914 sayılı Yasa’nın 20. ve Bir Üniversite Adına Bir Diğer Üniversitede Lisansüstü Eğitim Gören Araştırma Görevlileri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddelerinden söz ederek, davalı idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği mecburi hizmet yükümlülüğünden kaynaklanan işlemin idari yargıda görülen iptal davalarının konusuna girdiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle görev itirazının reddine karar vermiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI; Olayda, davacı görevlendirilmeden önce yüklenme senedi ve kefalet senedi ile, Üniversiteye karşı mecburi hizmet yükümlülüğü ya da parasal karşılığı taahhüt edilmek suretiyle Üniversite ile araştırma görevlisi arasında, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir sözleşme ilişkisi kurulduğu, dolayısıyla, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşmeden diğer bir ifadeyle yüklenme ve kefalet senedinde yer alan borçtan kaynaklandığı, sözleşmede yer alan borçtan kaynaklanan uyuşmazlığın özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli bulunduğu bu nedenlerle 2247 sayılı Kanun’un 10. ve 13. maddeleri gereğince, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca davalı Üniversite adına Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsünde doktora öğrencisi olarak görevlendirilen davacının, davalı üniversite lehine yüklendiği mecburi hizmet yükümlülüğü ile tazminat yükümlülüğünün iptali istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35.maddesi uyarınca davalı idare adına Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü eğitim yapmak üzere görevlendirilen davacının, doktora öğrencisi olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesine gönderilmesinden önce düzenlenen sözleşme uyarınca mecburi hizmet yükümlülüğü getirildiği ve bu yükümlülük ile tazminat yükümlülüğünün iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bu duruma göre, taahhüt ve kefalet senedinin davacı ve kefilleri tarafından tek taraflı olarak imzalanarak idareye karşı taahhütte bulunulması karşısında, davacı tarafından mecburi hizmet yükümlülüğünün ve tazminat yükümlülüğünün iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Rektörlük vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Van 3 İdare Mahkemesinin 8.4.2013 gün ve E:2013/74 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üyelerden Sıdık YILDIZ’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi

KARŞI OY YAZISI

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca yapılan başvurunun reddi gerektiği görüşüyle, aksi yöndeki karara karşıyım.

Üye

Sıddık YILDIZ

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

92-ESAS NO : 2013/1822

KARAR NO : 2013/2026

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ö. Konut Yapı Kooperatifi

Vekili : Av. A.E.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. M.U.

O L A Y : Davacı vekili, müvekkilinin Ankara İli, Mamak İlçesi, Bayındır Mahallesindeki 1949/822 ve 2018 parselde kayıtlı taşınmazın malikleri olduğunu, söz konusu taşınmazların belediyenin imar uygulaması sonucu Bayındır Barajı mutlak koruma alanı içinde kaldığını, bu durumun müvekkilinin taşınmazları üzerindeki tasarruf imkanını ortadan kaldırdığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000.00 TL tazminatın faiziyle birlikte tahsili ile tapu kaydının davalı idare adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmış; Ankara 21 Asliye Hukuk Mahkemesi’nce E: 2008/449, E: 2008/450 ve E: 2008/451 sayılı dosyalarda fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, dava konusu taşınmazlardan 1949 ve 2018 parsel sayılı taşınmazlardaki hissenin tamamı ile 822 parseldeki 14.250,00 m2’lik kısmının tapusunun iptali ile davalı ASKİ adına tesciline karar verilmiştir.

Davacı vekili bu kez fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 3,000,00 TL bedelin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ve taşınmazların idare adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 5.6.2013 gün ve E:2013/210 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI: Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13.maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmının, 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacıya ait Ankara İli, Mamak İlçesi, 1949/822 ve 2018 parsel sayılı taşınmazlara imar planında “mutlak koruma alanı’’ olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığı öne sürülerek, kamulaştırmasız el atma nedeniyle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL”nin davalı idareden tahsili ile, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili istemiyle Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E: 2008/449, E: 2008/450, E: 2008/451 sayısında kayıtlı dosyalarda, davanın kabulüne ve taşınmazın tapu kaydının davalı adına tesciline karar verildiği, şimdi ise 3.000,00 TL’nin ilk davanın açıldığı tarihten itibaren yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararlarında yapılan incelemede, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahisle tazminat talebine ilişkin olduğu, yapılan yargılama sonunda davanın istemle bağlı kalınmak suretiyle kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ‘’Kısmi Dava’’ başlıklı 109.maddesinde; ‘’Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.'' hükmü yer almakta olup, bu düzenleme çerçevesinde, talep konusu niteliği itibariyle bölünebiliyor ise kısmi davanın varlığından bahsedilebilecektir.

Alacağın tamamı aynı hukuki ilişkiden doğup, şimdilik sadece bir kesimi dava ediliyorsa kısmi davadan söz etmek gerekecek olup, kısmi dava davacı lehine karara bağlandıktan sonra, alacağın geri kalan kısmı için ek dava açılması söz konusu olacaktır. Somut olayda da davacı tarafından Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin dosyalarında görülmekte olan ilk davada aynı hukuki ilişki ve konudan doğduğu ifade edilen alacağın bir kısmı dava edilmiş, iş bu dava kabul ile neticelendikten sonra ise, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2013/210 sayılı dosyasında görülmekte olan ek dava açılmış olmakla, hal böyle iken davacı tarafından ilk etapta açılmış olan Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin dosyasında görülmekte davanın 6100 sayılı Yasa kapsamında kısmi dava mahiyetinde olduğu anlaşılmıştır.

Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2013/210 sayılı dosyasında görülen dava, yukarıda izahı yapıldığı üzere, daha önceden fazlaya ilişkin hakları saklı tutulmak suretiyle açılıp karara bağlanan alacak miktarının kalan kısmı bakımından bir ek dava mahiyetindedir. Her ne kadar,bu davaların konuları ve tarafları birbirleri ile aynı olsa da, bahse konu ek dava yeni bir dava olup, bu dava için yeniden dava harcı alınması, yeniden taraf teşkili sağlanarak yargılama yapılması, gerekirse yeniden bilirkişi incelemesi yapılıp delillerin yeniden toplanması gerekmekte, dolayısıyla ek davanın ilk aşamasından itibaren, ilk açılan kısmi davadan bağımsız olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bu değerlendirmeler ışığında, her ne kadar kısmi dava mahiyetindeki Ankara 21. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin dava dosyasının yargılaması adli yargı yerinde yapılmış ve burada görülmekte olan davada görev (yargı yolu) itirazı olmaksızın karar verilmiş ise de, hakkında uyuşmazlık çıkartılmış olan ek dava mahiyetindeki Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:2013/210 sayılı dava dosyası bu dosyadan bağımsız ve yeni bir dava dosyası olarak değerlendirilmeli ve dolayısıyla görev itirazına ilişkin olarak Danıştay Başsavcısınca 2247 sayılı Yasa'nın 10.maddesi uyarınca çıkartılan görev uyuşmazlığının esası incelenmelidir.

Bu kabuller ve değerlendirmeler neticesinde, davanın özü itibariyle davacıya ait Ankara İli, Mamak İlçesi, 1949,822 ve 2018 parsel sayılı taşınmazlara imar planında “mutlak koruma alanı’’ olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle meydana geldiği iddia edilen zararın faizi ile birlikte tahsili istemiyle açıldığı anlaşılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında mutlak koruma alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, başvurusunun kabulü ile, davalı idare vekilinin görev itirazının Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı idare vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 5.6.2013 gün ve E:2013/210 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

93-ESAS NO : 2013/1823

KARAR NO : 2013/2027

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : H.D.

Vekili : Av. Z.K.

Davalılar : 1- İSKİ Genel Müdürlüğü

Vekili : Av. N.Y.

2- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. G.Ö.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin İstanbul İli, Çekmeköy İlçesi, Taşdelen Mahallesinde bulunan F22d25c1b ada, 283 parsel sayılı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, söz konusu taşınmazın belediyenin imar uygulaması sonucu dere mutlak koruma alanı olarak ayrılmak suretiyle imar planında Bölgesel Park Alanı olarak düzenlendiğini, bu durumun müvekkilinin taşınmazları üzerindeki tasarruf imkanını ortadan kaldırdığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 8.000.00 TL tazminatın faiziyle birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ve İSKİ Genel Müdürlüğü vekili süresinde verdikleri dilekçede özetle taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL ANADOLU 13. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 16.5.2013 gün ve E:2012/860 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İSKİ Genel Müdürlüğü vekilleri idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçe üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcısına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI:

İstanbul Anadolu 13. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.5.2013 gün ve E: 2012/860 sayılı kararına ilişkin olarak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yapılan başvuruyu dikkate almış ve davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13.maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, 2577 sayılı Yasanın 2.maddesinin 1.fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılardan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, anılan davalı idareye ilişkin olarak 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının hissedar olarak maliki olduğu taşınmazın, “Dere Mutlak Koruma Alanı” içinde kalması suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla uğranılan zararın şimdilik; 8.000,00TL'sinin faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Dosya içeriğinden; dava konusu taşınmaz üzerinde İdarelerince herhangi bir tesis, bina ve inşaat faaliyeti yapılmadığı, malikinin kullanmasına engel olacak şekilde tel çit v.b. şeylerle de çevrilmediği; bu bölgede bulunan parselle ilgili alım satımı engelleyici herhangi bir tedbir bulunmadığı, parsele İdareleri tarafından el atılmadığı; dava konusu parsellerin; 14.01.2011 tarih, 2 sayılı İSKİ Genel Kurul Kararı ile değişiklik yapılan ve 23.01.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe giren İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği esaslarına göre; eski yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarda yapılaşma ve faaliyetleri yasaklayan özel hükümler yer almakta iken, anılan yönetmelikte "dere mutlak koruma alanı" tanımı ve bu alanlarla ilgili hükümlerin kaldırıldığı, bu nedenle eski yönetmeliğe göre dere mutlak koruma alanında kalması nedeniyle yapılaşma ve faaliyet engeli bulunan parsellerdeki tüm engellerin kaldırıldığı; mezkur parselin; eski havza yönetmeliğine göre kısmen/tamamen dere mutlak koruma alanında kalmakta iken ilgili yönetmelik hükümlerine göre parsellerin Ömerli Baraj Gölünün Uzun Mesafeli Koruma Alanında; dere mutlak koruma alanlarında kalan parseller, Eski Yönetmeliğe göre hiçbir yapılaşma hakkına sahip değilken, anılan yönetmeliğe göre uzun mesafeli koruma alanında kalması nedeniyle, yönetmelik EK-2'de verilen yoğunluk değerlerinde yapılaşma hakkına kavuşmuş olduğu, imar planı revize edilmesi halinde, yapılaşma haklarının kullanılabileceği; imar mevzuatına uygun olarak yapılması kaydıyla, uzun mesafeli koruma alanında kalan söz konusu parselde konut, hayvancılık, ziraat madencilik, sanayi, depolama, eğitim tesisi, sosyal kültürel tesisler, konut dışı kentsel çalışma alanları, ticaret alanları vb. zehirli, zararlı olmayan konut dışı yapılaşma haklarını engelleyen bir hüküm bulunmadığı belirtilmiştir.

Olayda, davacı vekili tarafından, dava dilekçesinde, İSKİ İçme suyu Havzaları Yönetmeliği gereği imar planında dere mutlak koruma bandı içinde kaldığını, Bölgesel Park Alanı olarak düzenlendiği, tasarruf hakkı kullanılamayacak şekilde kısıtlanan müvekkilinin taşınmazının bedelinin ödenmesine hükmedilmesinin istenildiği; mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku bulunmadığı, ancak; bu sonuç ya da sonuçların, bir idari işlem olan Yönetmelik ve imar planlarından başka anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin Yönetmelik gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, Yönetmelik, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, İstanbul Anadolu 13. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, İstanbul Anadolu 13. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 16.5.2013 gün ve E:2012/860 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

94-ESAS NO : 2013/1824

KARAR NO : 2013/2028

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : H.K.

Vekili : Av. H.Y.

Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. İ.G.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Ankara İli, Altındağ İlçesi, Beşikkaya Mahallesi, 9. cadde 2000. sokakta kain ve Altındağ Tapu Sicil Müdürlüğü 28 cilt, 2740 sayfada kayıtlı 81 numaralı parselde 403/8483 oranında pay sahibi olduğunu, kadastro parseli üzerinde yapılan binanın yapılan imar düzenlemesi ile müvekkilinin yapısının bulunduğu alanın köy parkı projesi alanı içerisine bırakıldığını; müvekkiline ait bina ve müştemilatların tespit edildiğini, bilahare gecekondularının davalı belediye tarafından yıkıldığını, bedeli ödenmeden yıkılan bina ve müştemilatların bedelinin fazlaya ilişkin dava ve müracaat hakları saklı kalmak kaydıyla müvekkiline ödenmeyen bedelin şimdilik 2.000,00 TL sinin yıkım tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; davada idari yargının görevli olduğunu, bu nedenle davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini; esasa ilişkin ise, dava konusu gecekondunun 2981 sayılı İmar Affı Kanunu’nun 9. maddesine aykırı şekilde inşa edildiğini, kaçak yapı niteliğinde olduğunu bu nedenle yıkılmasına ilişkin işlemin 3194 sayılı ve 775 sayılı Yasalar uyarınca işlemin hukuka uygun olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.

ANKARA 7. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.9.2013 gün ve 2013/141 Esas sayılı kararı ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolundaki süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyası fotokopisi Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri Baydar, Ali Çolak, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT‘un katılımlarıyla yapılan 30.12.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı açısından 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Ankara İli, Altındağ İlçesi, Beşikkaya Mahallesi, 9. cadde 2000. sokakta kain ve Altındağ Tapu Sicil Müdürlüğü 28 cilt, 2740 sayfada kayıtlı 81 numaralı parselde 403/8483 oranında pay sahibi olan davacıya ait ruhsatsız yapının davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın ve herhangi bir bedel ödenmeksizin tamamen yıktırılması sonucu uğranıldığı iddia edilen zararın tazmini istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının davasına konu ettiği ve imar yolu ile köy parkı alanında kalan yapılardan 52 numaralı gecekondunun, Altındağ Belediye Meclisi’nin 10.2.2010 tarih ve 470 sayılı kararı ile onaylanan Beşikkaya ve Karapürçek Mahalleleri Revizyon ve ilave İmar Planı kapsamında köy park alanında, 50 ve 50-A kapı numaralı gecekonduların da imar yolunda kaldığı, bölgede imar yollarının açılması çalışması ve park inşaatı olduğu, bu çalışmalar sırasında da davacının gecekondularının 27.9.2012 tarihinde yıkıldığı, davacı tarafından Ankara 25. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2013/23 D.İş sayılı dosyası ile yaptırılan tespite dayanılarak fazlaya ait hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 2.000,00 TL bedelin davalı idareden tahsiline ve taşınmazın idare adına tesciline karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Olayda, ruhsatsız yapının Yol ve Köy Park Projesi içinde kalması ve projenin uygulanmaya başlaması nedeniyle yıktırılmasından dolayı zararın tahsili istemiyle dava açıldığı; buna göre, kamu mevzuatı hükümleri çerçevesinde ve kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan uygulama işlemleri sonucunda davacıya ait yapı için bir bedel ödenip ödenmeyeceğine, uğranıldığı veya uğranılacağı ileri sürülen zararların giderilip giderilmeyeceğine, dolayısıyla bir idari işlem olan imar planına dayanılarak ruhsatsız yapının yıktırılmasından doğan zararın tazminine ilişkin bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.9.2013 gün ve 2013/141 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

95-ESAS NO : 2013/1825

KARAR NO : 2013/2029

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Sigortalı aracın uğradığı hasarı ödeyen sigorta şirketinin, zararın idarece giderilmesi istemiyle açtığı davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : I.Sigorta A.Ş.

Vekili : Av. K.D.

Davalı : Muğla İl Özel İdaresi

Vekili : Av. E.A.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, Müvekkili şirkete kasko sigortası ile sigortalı bulunan 35..... plakalı aracın 07/01/2012 tarihinde; Davalı idarenin sorumluluk alanında bulunan, Muğla İli, Ula İlçesi, Oyru Köyü mevkiinde seyir halinde iken; aşırı yağış sonucu meydana gelen sel sebebiyle adı geçen yolun hasar gördüğünü ve bu hasar davalı idare tarafından giderilmediğinden kaza olduğunu; kaza sonrası yapılan inceleme ve ekspertiz raporu sonucunda sigortalı aracın toplam hasarının 9.800,00 TL olduğunun tespit edildiğini ve 03/02/2012 tarihinde sigortalısına ödendiğini; kazanın davalı idarenin sorumluluk alanında bulunan karayolunun, gerekli ve yeterli bakım ve onarımının yapılmamış olmasından kaynaklandığını ve söz konusu hasarın meydan gelmesinde davalı idarenin asli kusurlu olduğunu ileri sürerek, fazlaya dair hakları baki kalmak kaydıyla, davalı idarenin sorumlu olduğu kusur oranına isabet eden 7.350,00 TL’nin ödeme tarihi olan 03/02/2012 den itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili süresi içinde verdiği dilekçede sorumluluk davalarının görüm ve çözüm yerinin Adli Yargı yerlerine ait olduğunu ileri sürerek, görev itirazında bulunmuştur.

MUĞLA 2. İDARE MAHKEMESİ : 19.7.2013 gün ve E:2012/774 sayı ile, bakılan uyuşmazlığın özel hukuktaki araç işleteninin hukuki sorumluluğundan değil, 6001 sayılı Yasada karayollarının emniyetle kullanılmalarını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak, bakımını yaptırmak, onarmak, onarımını yaptırtmak, işletmek, işlettirmek, temizliğini yapmak, yaptırmak şeklinde öngörülen görevlerin tam ve eksiksiz yerine getirilmediği, dolayısıyla yürütülen hizmetlerin kusurlu işletildiği, meydana gelen zararda hizmet kusuru bulunduğu iddiasından kaynaklanmakta olduğu, buna göre davanın görüm ve çözümünün idare mahkemelerine ait olduğu nitekim Danıştay 10. Daire Başkanlığının 31/10/2012 tarih ve E:2011/11522, K:2012/5347 sayılı kararının da bu yönde olduğu gerekçesiyle davalı idarenin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı idare vekilinin adli yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dosya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISI: 2918 sayılı Kanunun 2,10 ve 110. maddelerinden söz ederek; davacı Sigorta Şirketi’nin sigortalısına ait 35..... plakA.Ö.el otomobilin, 07/01/2012 günü Ula ilçesi, Oyru köyü mevkiinde karayolunda seyir halinde iken aşırı yağış nedeniyle yolda meydana gelen hasar ve yolda bulunan çukurlar nedeniyle trafik kazasına neden olması sonucu oluşan hasarın, davacı Sigorta Şirketi tarafından ödenmesinden sonra, kazanın oluşumunda yolun bakım ve onarımı ile gerekli işaretlemelerin yapılmamasında idarenin ihmali bulunduğu iddiası ile idareden hizmet kusuru esasına göre maddi tazminat ödemesi istemi ile idare mahkemesinde 24/04/2013 tarihinde dava açıldığının anlaşıldığı; dolayısıyla, idarenin sorumlu olduğu köy yolunun bakım ve onarım ve işaretleme kurallarını ihmal ettiği nedeni ile kusuru olduğu tezine dayanan davanın görüm ve çözümünün adli yargı yerinde yapılması gerektiği gerekçesiyle, 2247 sayılı Yasa’nın 10 ve 13. maddeleri gereğince olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığına gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, sigortalı aracın uğradığı hasarı ödeyen sigorta şirketinin, zararın idarece giderilmesi isteminden ibaret bulunan bir rücuen tazminat davasıdır.

Dosyanın incelenmesinden, davacı Sigorta Şirketi’nin sigortalısına ait 35..... plakA.Ö.el otomobilin, 07/01/2012 günü Ula İlçesi, Oyru Köyü mevkiinde karayolunda seyir halinde iken aşırı yağış nedeniyle yolda meydana gelen hasar ve yolda bulunan çukurlar nedeniyle trafik kazasına neden olması sonucu oluşan hasarın, davacı Sigorta Şirketi tarafından ödenmesinden sonra, kazanın oluşumunda yolun bakım ve onarımı ile gerekli işaretlemelerin yapılmamasında idarenin ihmali bulunduğu iddiası ile idareden hizmet kusuru esasına göre maddi tazminat ödemesi istemi ile dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 8.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı; 8.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayılı ve 28.5.2013 gün ve E:2013/59, K:2013/68 sayılı aynı içerikli kararları ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” kararına varmıştır. Nihayet, aynı konuda Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararıyla; yasakoyucunun “haklı neden” ve “kamu yararı” gerekçesiyle idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargı organına bırakabileceği, davanın somutunda da 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile bu görevin adli yargıya bırakılmasında Anayasa’ya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, maddenin iptal isteminin oy birliğiyle reddine karar vermiştir. Anayasa’nın 158. inci maddesinin son fıkrasında “Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararı, yasakoyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, 2918 Sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin bu nedenle Anayasa’ya aykırı olmadığına dair olup, esası itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasanın 158 inci maddesi uyarınca başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.

Bu durumda, 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin işaret edilen kararları gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen manevi zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusunun kabulü ile, Muğla 2. İdare Mahkemesince verilen görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusunun kabulü ile, Muğla 2. İdare Mahkemesinin 19.7.2013 gün ve E: 2012/774 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üyelerden Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi

KARŞI OY

Somut uyuşmazlıkta;

Davalı İdarenin hizmet kusuru sonucu, davacının sigorta ettiği araçta meydana gelen zararın tazmini istemi ile davacı tarafından davalı İdare aleyhinde İdari Yargıda Maddi Tazminat davası açılmış,

Davalı İdare vekilinin uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında bulunduğuna ilişkin yargı yolu itirazı üzerine İdare Mahkemesince itirazın reddine karar verilmiş,

Davalı idare vekilinin Adli Yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda dilekçe vermesi üzerine Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının uyuşmazlığın adli Yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği düşüncesiyle dosya Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.

Uyuşmazlık Mahkemesince sayın çoğunluk görüşü doğrultusunda “Davanın çözümünde Adli Yargının görevli olduğu” kabul edilerek İdari Yargının görevlilik kararının kaldırılmasına, karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun İdari Yargıda açılan Tam Yargı Davasında Adli Yargıyı görevli kabul eden görüşüne katılamıyorum.

Zira;

Davada, davalı idarenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu zarara neden olan kazanın meydana geldiği iddia edilmektedir.

5302 sayılı İl Özel İdaresinin Kanununun İl Özel İdarelerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin 6/B maddesinde "imar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım vs. ilişkin hizmetleri Belediye sınırları dışında yapmakla" görev ve yetkili olduğu öngörülmüştür.

TC Anayasası'nın 125/son md. "idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu" kurala bağlanmış,

2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava çeşitleri arasında" sayılmıştır.

Bu durumda İl Özel İdaresinin yetki ve sorumluluk sınırları içindeki yolun yapım, bakım ve onarımının yapılmadığı nedeniyle doğan zararın tazmininin amaçlanmış olması karşısında, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürüttüğü esnada kişilere verdiği zararın ödetilmesine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde esas alman idare hukuku kurallarına ve 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

11.01.2011 gün 6099 Sayılı Yasa’nın 14. maddesi ile 2918 Sayılı KTK 110. maddesine eklenen 1.fıkra ile "işleteni veya sahibi devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil bu kanundan doğan sorumluluk davaları Adli Yargıda görülür... " hükmü getirilmiştir.

Sayın çoğunluk görüşünün aksine eldeki uyuşmazlık anılan yasa hükmü kapsamında kalmamaktadır.

Çünkü, 2918 Sayılı KTK 85.maddesinde açıkça belirtildiği gibi yasa motorlu araçların işletilmesinden doğan zararlar nedeniyle işletenin hukuki sorumluluğunu düzenlemektedir.

2918 sayılı Yasanın 110. madde değişikliğine ilişkin Hükümet gerekçesi de getirilen yeni hükmün bu nedenle maddeye eklendiğini teyit etmektedir.

Açıklanan gerekçelerle uyuşmazlıkta idari yargı görevli olup, benzer ihtilaflarda da idari yargının görevli olduğu Yargıtay 4, 11, 17 Hukuk Dairelerinin istikrarlı kararlarıyla İçtihat edildiği gibi Danıştay kararlarında da uyuşmazlıkta İdari Yargının görevli olduğu benimsenmiştir. (Danıştay 10. Daire E 2011/11522, K 2012/5347 sayı vs.)

Somut uyuşmazlıkta davanın karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki idarenin hizmet kusuruna dayanmasına,

Somut uyuşmazlığın anılan yasa hükmü kapsamında bulunmamasına,

Kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde, 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde İdari Yargının görevli olmasına göre,

Uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

Açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının başvurusunun reddiyle uyuşmazlıkta İdari Yargının görevli olduğuna karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde açılan Tam Yargı Davasında Adli Yargıyı görevli kılan sayın çoğunluk görüşüne karşıyım.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

96-ESAS NO : 2013/1826

KARAR NO : 2013/2030

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : K.K.

Vekilleri : Av. M.E.A.& Av. C.A.

Davalı : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.K.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Alacaatlı Mahallesi, 63804 ada, 8 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “kentsel rekreasyon alanı” olarak ayrıldığını, taşınmaza davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından park, bahçe yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını belirterek, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuş, ayrıca taşınmaza el atmanın söz konusu olmadığını belirtmiştir.

Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi: 03.10.2013 gün ve E:2013/249 sayı ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında kentsel rekreasyon alanı olarak ayrılmak ve park, bahçe yapılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında kentsel rekreasyon alanında kaldığı, dosya kapsamında yapılan incelemede taşınmaza idarece fiilen el atıldığına dair her hangi bir delile rastlanılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 03.10.2013 gün ve E:2013/249 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

97-ESAS NO : 2013/1829

KARAR NO : 2013/2032

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : P.S.

Vekili : Av. Y.Ç.S.

Davalı : Sağlık Bakanlığı

Vekili : Av. N.H.T.

Dahili Davalı : Yenimahalle Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.A.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Ankara İli, Yenimahalle İlçesi Yuva Köyü, Çakırlar Mevkii’nde 43006 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduğunu, dava konusu taşınmazın imar planında “Sağlık Alanı” olarak ayrıldığını, davalı Sağlık Bakanlığı tarafından dava konusu taşınmaza fiilen el atıldığını belirterek; başkaca her türlü hakları ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000 TL’nin taşınmaz değerinin baz alındığı tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı Sağlık Bakanlığı’ndan tahsili ile davacıya verilmesine ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı Sağlık Bakanlığı adına tescil ettirilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili 07.12.2012 tarihli cevap dilekçesi ile, diğer davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili müdahale dilekçesinin tebliğinden sonra 27.03.2013 tarihli cevap dilekçesi ile; görev itirazında bulunmuşlardır.

Ankara 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin: 17.11.2012 tarihli tensip tutanağı ile, dava dosyasını mahkemenin 2012/571 esasına kaydettiği ve dava taraflarına 26.12.2012 gününü duruşma günü olarak tebliğ ettiği; 26.12.2012 tarihinde yapılan ilk duruşmaya dava taraflarının katıldıkları, mahkemece davalı Sağlık Bakanlığı vekilinin yargı yolu itirazının reddine, davalı Sağlık Bakanlığı’na dava konusu taşınmaza ihtiyaç olup olmadığı konusunda yazı yazılmasına ve bir sonraki duruşmanın 26.02.2013 günü yapılmasına karar verildiği; 26.02.2013 tarihli 2. oturuma taraf vekillerinin katıldıkları, davacı vekiline, davalı vekili tarafından sunulan belgeleri inceleyip beyanda bulunması için iki haftalık süre verildiği ve bir sonraki duruşma tarihi olarak 03.04.2013 gününün belirlendiği; celse arasında davacı vekili tarafından, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı’nın davaya dahil edilmesi yönünden dilekçe verildiği, yine celse arasında Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin 27.03.2013 tarihli cevap dilekçesi ile görev itirazında bulunduğu; 03.04.2013 tarihli 3. oturuma dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekili ile diğer taraf vekillerinin katıldıkları, davacı vekiline, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı’nın cevap dilekçesine karşı beyanda bulunmak üzere iki haftalık süre verildiği ve bir sonraki celsenin 30.04.2013 günü yapılmasına karar verildiği, 30.04.2013 tarihli 4. Oturuma taraf vekillerinin katıldıkları, mahkemece dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin yargı yolu itirazının reddine, davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekiline görev uyuşmazlığı çıkartılması yönünden süre verilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Davalı Sağlık Bakanlığı vekili ile dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdikleri dilekçeleri üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Sağlık Bakanlığı vekili ile dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunmaları üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Sağlık Bakanlığı ile dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı açısından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli şekilde maliki olduğu taşınmazın imar planında “Sağlık Alanı” nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın imar planında “Sağlık Alanı” nda kalan kısmı bakımından; her türlü hakları ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000 TL’nin taşınmaz değerinin baz alındığı tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı Sağlık Bakanlığı’ndan tahsili ile davacıya verilmesi ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının davalı idareye tescil ettirilmesine karar verilmesi istemi ile açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Özel Sağlık Alanı” içerisinde kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarelerce 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ve taşınmazın davalılar adına tesciline ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Sağlık Bakanlığı ile dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Sağlık Bakanlığı ile dahili davalı Yenimahalle Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Ankara 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 26.12.2012 gün ile 30.04.2013 gün ve 2012/571 Esas sayılı KARARLARIN TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

98-ESAS NO : 2013/1844

KARAR NO : 2013/2036

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.K.

Vekili : Av. R.Y.

Davalılar : 1-Ataşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. A.R.İ.

2-İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. H.Y.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının İstanbul ili, Ataşehir İlçesi, Küçükbakkalköy, 15 pafta, 1326 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında park alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idareler adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000,00 TL nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili 19.03.2013 tarihli oturumda görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Ataşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde ve 06.06.2013 tarihli oturumda görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL ANADOLU 17.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 19.09.2013 gün ve E:2013/54 sayı ile, davalı Ataşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ataşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Ataşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve Ataşehir Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalılar adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 1.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında park alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, başvurusunun kabulü ile, davalı Ataşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımdan, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ataşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 06.06.2013 gün ve E:2013/54 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

99-ESAS NO : 2013/1849

KARAR NO : 2013/2037

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F.E.

Vekili : Av. N.G.

Davalılar : 1-Şişli Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. E.Z.

2- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. A.K.D.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin İstanbul İli, Şişli İlçesi, Mecidiyeköy Mahallesi, 313 Pafta, 1981 Ada, 9 Parselde kayıtlı taşınmazın maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında kısmen ilköğretim alanı ve kısmen de yol olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ve Şişli Belediye Başkanlığı vekilleri süresi içinde taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

İSTANBUL 6. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 18.7.2013 gün ve E:2012/499 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekili idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının maliki olduğu taşınmaza, imar planında kısmen ilköğretim alanı ve kısmen de yol olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında kısmen ilköğretim alanı ve kısmen de yol alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının, İstanbul 6. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, İstanbul 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.7.2013 gün ve E:2012/499 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

100-ESAS NO : 2013/1850

KARAR NO : 2013/2038

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.T., 2- G.G., 3- E.T., 4- N.T.

Vekilleri : Av. S.M.

Davalı : Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. T.D.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıları Ankara ili, Çankaya İlçesi, Karakusunlar mahallesi, 27569 ada, 3 parsel sayılı taşınmazın hisseli malikleri olduğunu, taşınmazın imar planında oyun ve spor alanı olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın tapu kaydının davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000,00 TL nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açmıştır.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde ve 19.09.2013 tarihli oturumda görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 10. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 19.09.2013 gün ve E:2013/63 sayı ile, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında oyun ve spor alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın tapusunun davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, şimdilik 2.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Dosya kapsamında yapılan incelemede; mahallinde yapılan keşif sonrası dosyaya sunulan bilirkişi raporlarındaki açıklamalara göre dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığı anlaşılmaktadır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımından, başvurusunun kabulü ile, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak ödenmesi istemine ilişkin kısmı bakımdan, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Çankaya Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.09.2013 gün ve E:2013/63 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

101-ESAS NO : 2013/1852

KARAR NO : 2013/2039

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- Z.D., 2- A.Ç., 3- A.Ç., 4- Y.B., 5- N.G.

Vekili : Av. D.S.

Davalı : Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Y.O.T.

O L A Y : Davacılar vekili, dava dilekçesinde, müvekkillerinin Ankara İli, Mamak İlçesi, General Z.D.Mahallesi 36260 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında sağlık ocağı alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi : 4.4.2012 gün ve E:2011/332, K:2012/180 sayı ile, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 1. Maddesi gereği, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkeme olduğu; Uyuşmazlık Mahkemesinin, görev uyuşmazlığına ilişkin kararı her ne kadar uyuşmazlık konusu yapılan davalar yönünden kesin ise de, görevin kamu düzenine ilişkin olması ve uygulama, birliğinin sağlanmasının gereği olarak aynı nitelikteki davalarda da dikkate alınması gerektiği; aksi halde benzer uyuşmazlıkların, tarafların tercihlerine göre adli yargı veya idari yargıda ayrı ayrı görülüp sonuçlandırılması sonucunu doğuracağı, bunun da kamu düzenine aykırı olduğu, bu nedenle davanın, yargı yolu yanlışlığı nedeniyle görev yönünden reddine karar vermek gerektiği gerekçesiyle davanın yargı yolu yanlışlığı nedeniyle görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar davacılar vekillerince temyiz edilmiştir.

Yargıtay 5. Hukuk Dairesi: 19.11.2012 gün ve E:2012/14706, K:2012/22907 sayı ile, 1989 yılından beri imar planlarında sağlık alanı olarak ayrılmış bulunan dava konusu taşınmaz üzerinde davacıların, ileriye yönelik inşaat yapma gibi kişisel tasarruflarda bulunma, rayiç değer üzerinden satma, kiralama, yararlı değişiklikler yapma gibi mülkiyet hakkının sahibine verdiği yetkileri kullanma hakkı kısıtlanarak Anayasanın 35. maddesi ile güvence altına alınan bu hakkın, kamu menfaatleri ile bireysel haklar arasındaki adil dengenin bozulmasına yol açacak şekilde kullanılamaz duruma getirildiği ve kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiği; bu durumda; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu'nun 16.05.1956 gün ve 1 - 5 sayılı kararı ile Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 gün ve 2010/5 - 662/651 sayılı kararı da gözetilerek, davaya bakmanın Adli Yargının görevi dahilinde olduğu; işin esasına girilerek talep hakkında karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru görülmediği gerekçesiyle mahkeme kararını bozmuştur. Davalı idare vekilince kararın düzeltilmesi isteminde bulunulmuş ise de, bu istem 11.4.2013 gün ve E:2013/2944, K:2013/6974 sayılı aynı Daire kararı ile reddedilmiştir.

ANKARA 17. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 4.10.2013 gün ve E:2013/286 sayı ile, bozma kararına uyarak görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilleri idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: aşvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idare vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı’nca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacıların hissedar olduğu taşınmaza, imar planında sağlık ocağı alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 10.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında sağlık ocağı alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.10.2013 gün ve E:2013/286 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

102-ESAS NO : 2013/1853

KARAR NO : 2013/2040

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Ö.Ö.

Vekili : Av. M.E.A.

Davalı : Etimesgut Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.A.D.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Ankara İli, Etimesgut İlçesi, Elvan Mahallesi 45988 Ada, 1 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında özel sosyal - kültürel tesis alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili ve taşınmazın davalı adına tescili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekili süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

SİNCAN 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 17.9.2013 gün ve E:2013/59 sayı ile, Mahkemelerinin görevli olduğuna, karar vermiştir.

Davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı idarenin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, 10. maddede öngörülen biçimde “davanın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısmı yönünden” olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmaza, imar planında özel sosyal - kültürel tesis alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 1.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili, taşınmazın davalı lehine tapudan terkini istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında özel sosyal - kültürel tesis alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının, Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın görüm ve çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın taşınmazın bedelinin tahsiline hükmedilmesi istemine ilişkin kısım yönünden BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Etimesgut Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Sincan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.9.2013 gün ve E:2013/59 sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

103-ESAS NO : 2013/1854

KARAR NO : 2013/2041

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : D.D.

Vekili : Av. S.A.

Davalı : Ankara İl Özel İdaresi

Vekili : Av. Z.T.

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde, müvekkilinin Ankara İli, Çankaya İlçesi, Karakusunlar Mahallesi 27560 Ada, 7 Parselde kayıtlı taşınmazın hissedar olarak maliki olduğunu, sözkonusu taşınmazın imar planında anaokulu alanı olarak ayrıldığını, taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin her türlü talep ve dava hakkı saklı kalmak kaydıyla şimdilik 5.000,00 TL tazminatın yasal faizi ile birlikte tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili süresi içinde verdiği dilekçede özetle, taşınmaza fiilen el atılmadığını, imar planına dayalı olarak açılan tazminat davalarının görüm ve çözüm yerinin idare mahkemeleri olduğunu ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

ANKARA 20. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 2.7.2013 gün ve E:2013/153 sayı ile, görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Ankara İl Özel İdaresi vekili idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dosya örneği Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; Davanın, mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat talebiyle açıldığı sonucuna ulaşıldığı, dava dilekçesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mülkiyet hakkına getirildiği söylenen kısıtlamanın, taşınmazın maliki yönünden zarar doğurucu sonuçlarının olabileceğinde kuşku olmadığı, ancak; bu sonuç ya sonuçların genel ve düzenleyici nitelikte bir idari işlem olan imar planından kaynaklandığı, bu planda öngörülen kamulaştırma programlarının zamanında yapılmamasından ve imar uygulamalarından; başka bir anlatımla da, idari işlemlerden ve davalı idarenin imar planı gereği yapılması gereken kamulaştırmalar konusundaki hareketsizliği şeklinde ortaya çıkan idari eylemlerden kaynaklandığı, idari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini talepleri ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 12 ve 13. maddeleri uyarınca idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Yasa hükümlerinin gereği olduğu, bu bakımdan hukuka uygunluklarının denetimi ve zarar doğurucu sonuçlarının giderilmesi idari yargının görev alanında bulunan idari işlem ve eylemlerin hukuk düzeninde yaratmış oldukları etki ve sonuçların, hukuki elatma olarak nitelendirilmesine ve bu olumsuz sonuçlarla ilgili tazminat taleplerinin adli yargı yerlerinde açılacak tazminat davalarına konu edilmelerine, hukuken olanak bulunmadığı, dolayısıyla 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesi gerektiği, nitekim, 11.6.2013 günlü, 28674 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6487 sayılı Kanun’un 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6’ncı maddesinde değişiklik yapan 21’inci maddesinde “Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle veya ilgili kanunların uygulanmasıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar hakkında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemler tamamlandıktan sonra idari yargıda dava açılabilir.” Hükmüne yer verilmek suretiyle “hukuki el atma” olarak nitelendirilen, imar planındaki belirleme sebebiyle mülkiyet hakkına getirilen kısıtlamadan kaynaklanan tazminat davalarının görüm ve çözümünde İdari Yargı yerinin görevli olduğunun öngörüldüğü, bu nedenle 2247 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Davacının hissedar olduğu taşınmaza, imar planında anaokulu alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla; işleyecek yasal faizi ile birlikte şimdilik 5.000,00 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında anaokulu alanında kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile bu tür yerlerin bedelinin ödeneceğine karar verildiği, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin görev itirazının, Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Ankara İl Özel İdaresi vekilinin GÖREV İTİRAZININ, Ankara 20. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.7.2013 gün ve E:2013/153 Esas sayılı REDDİNE İLİŞKİN KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

104-ESAS NO : 2013/1856

KARAR NO : 2013/2042

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- A.K., 2- M.B., 3- G.U., 4- H.B., 5- K.B., 6- A.T., 7- Y.B., 8- F.B., 9- K.K., 10- A.D., 11- A.Ç., 12- S.B., 13- P.Ç.

Vekilleri : Av. N.G. & Av. B.Ş.

Davalılar : 1- Şişli Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. S.S.

2- Milli Eğitim Bakanlığı

Vekili : Av. A.K.D.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; davacıların İstanbul İli, Şişli İlçesi, Mecidiyeköy Mahallesi, 313 pafta, 1980 ada, 2 parsel ve 3 parsel sayılı taşınmazların maliki olduklarını, dava konusu taşınmazların 17.02.1954 tarihli 1/5000 ölçekli Beyoğlu Nazım İmar Planında Hektar yoğunluklu seyrek meskun sahada kalmakta iken, 01.06.1987 tarihli 1/1000 ölçekli Mecidiyeköy-Dikilitaş Uygulama Planında Kısmen ‘YOL’ kısmen de ‘SOSYAL TESİSLER ALANI’na alındığını, 29.12.2003 tarihli 1/5000 ölçekli Şişli Merkez ve Çevresi Revizyon Nazım İmar Planında ise ‘KÜLTÜREL TESİSLER ALANI’ olarak ayrıldığını, arsa sahipleri tarafından yapılan itirazlar üzerine bu sefer 24.06.2006 tarihli 1/1000 ölçekli Şişli Merkez ve Çevresi Uygulama İmar Planı’nda blok nizam yapılanma hakkı aldığını, daha sonra 13.02.2010 tarihli 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı Tadilatı ve 16.12.2010 tarihli 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Tadilatı ile Mecidiye İlköğretim Okulu Müdürlüğü’nün yetersiz bahçe ve binaya sahip oldukları gerekçesi ile Şişli Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün görüşleri doğrultusunda dava konusu gayrimenkulün de içerisinde bulunduğu bölgede bir kısım parsellerin İLKÖĞRETİM ALANI, bir kısım parsellerin de YOL ALANI’na alındığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Milli Eğitim Bakanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Şişli Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde 1. celsede beyanen; görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul 6. Asliye Hukuk Mahkemesi: 18.07.2013 gün ve E:2012/496 sayı ile, davalılar Şişli Belediye Başkanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı vekillerinin görev itirazlarının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27.maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ile Şişli Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2. maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazlarının reddedilmesi ve davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Milli Eğitim Bakanlığı bakımından, 10. maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların maliki oldukları taşınmazlara, davalı idare tarafından imar planında yol ve ilköğretim alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parsellerin imar planında yol ve ilköğretim alanında kaldıkları, taşınmazlara idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazların bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul 6. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalılardan Milli Eğitim Bakanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.07.2013 gün ve E:2012/496 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

105-ESAS NO : 2013/1858

KARAR NO : 2013/2044

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : F.T.

Vekili : Av. A.E. & Av. F.Ç.

Davalı : İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Ö.U.Ö.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, Büyükdere Mahallesinde kain, 88 pafta, 1015 ada, 40 parsel sayılı taşınmazın maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “koruya katılacak alan” olarak ayrıldığını belirterek, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul 17. Asliye Hukuk Mahkemesi: 11.09.2013 gün ve E:2013/111 sayı ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, davanın taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının taşınmazına, imar planında koruya katılacak alan olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL nin davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında koruya katılacak alanda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul 17. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul 17. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 11.09.2013 gün ve E:2013/111 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

106-ESAS NO : 2013/1859

KARAR NO : 2013/2045

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1- E.K., 2- N.K., 3- E.K.

Vekilleri : Av. H.K. & Av. A.Ş.

Davalı : İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. F.T.

O L A Y : Davacılar vekili özetle; davacıların İstanbul İli, Ataşehir İlçesi, Küçükbakkalköy Mahallesi, Yeniaçılan yol mevkiinde kain, 15 pafta 1323 parsel sayılı taşınmazın maliki olduklarını, taşınmazın imar planında “Çamaşırcı Deresi Koruma Havzası Yeşil Alanı” olarak düzenlendiğini, Çamaşırcı Deresi’nin 2006 yılında ıslah edilerek davacının taşınmazının 2344,20 m² sine fiilen el atıldığını, kalan 7232 m² sinin Çamaşırcı Deresi Koruma Havzası Yeşil Alanı olarak bırakıldığını, bu şekilde mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ve taşınmazın kalan 7232 m² sine kamulaştırmasız el atıldığını, fiili olarak el atılan kısmı için Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/74 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını ve 18.12.2012 tarihinde karar verildiğini belirterek, taşınmazın davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 1.000 TL’nin faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davacı vekili İstanbul Anadolu 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2013/77 sayılı dosyasında 28.11.2013 günlü celsesinde beyanen; ‘’..dava konusu taşınmazda ayrıca fiili el atma söz konusudur. Fiili el atmaya ilişkin açılan dava Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:2012/74 nolu dosyasında görülmüş ve karara bağlanmıştır. Bu nedenle bu dosyadaki talebimiz hukuki el atmaya ilişkindir.’’ demiştir.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

İstanbul Anadolu 4. Asliye Hukuk Mahkemesi: 17.09.2013 gün ve E:2013/77 sayı ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçe üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden,2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı açısından, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa’nın 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların hisseli taşınmazının imar planında çamaşır deresi koruma havzası yeşil alanı olarak düzenlendiği, Çamaşırcı Deresi’nin ise 2006 yılında ıslah edilerek davacının taşınmazının 2.344,20 m² sine fiilen el atıldığı, kalan 7.232 m² sinin de Çamaşırcı Deresi Koruma Havzası Yeşil Alanı olarak bırakıldığı, bu şekilde mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ve taşınmazın kalan 7.232 m² sine kamulaştırmasız el atıldığı iddiasıyla, fiili olarak el atılan kısmı için Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/74 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığı ve 18.12.2012 tarihinde karar verildiği belirtilerek, söz konusu taşınmazın hukuken el atılan kısmına ilişkin olarak, davalı idare adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 10.000 TL’nin davalı idareden tahsili istemiyle açılmıştır.

Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 18.12.2012 gün, E:2012/74, K:2012/611 sayılı kararında yapılan incelemede, davacıların E.K., N.K., E.K., davalının İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı olduğu, dava konusunun İstanbul İli, Ataşehir İlçesi, Küçükbakkalköy Mahallesi, Yeniaçılan yol mevkiinde kain, 15 pafta 1323 parsel sayılı taşınmazın bir kısmına davalı idarenin el koyarak, bir kısmına ise dere ıslah çalışması yaparak el attığı iddiasıyla tazminat istemine ilişkin olduğu, bilirkişi raporuna göre taşınmazın 2344,20 m2 lik kısmının dere yatağı olarak ıslah edildiğinin belirtildiği, yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında çamaşır deresi koruma havzası yeşil alanında kaldığı, taşınmazın davaya konu edilen kısmına idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, başvurusunun kabulü ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının İstanbul Anadolu 4.Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazın bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN İstanbul Anadolu 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 17.09.2013 gün ve E:2013/77 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

Davacının maliki olduğu taşınmazın, imar planında “Çamaşırcı Deresi Koruma Havzası ve Yeşil Alanında” kalan ve fiilen el atılan 2344.20 m2 bölümüne kamulaştırmasız el atma nedeniyle Adli Yargı da açılan tazminat davasının kabulü ve kararın kesinleşmesi nedeniyle aynı taşınmazın aynı imar planında kalan ancak fiilen el konulmayan 7232.00 m2 bölümününde bedelinin tazmini istemiyle aynı davalı aleyhine aynı Yargı kolunda dava açılmış,

Davalı vekilinin süresinde Yargı yolu itirazının mahkemece reddi üzerine, uyuşmazlığın İdari Yargının görev alanında bulunduğu gerekçesiyle Danıştay Başsavcılığınca olumlu Görev uyuşmazlığı çıkarılmış,

Sayın çoğunluk görüşü doğrultusunda uyuşmazlıkta İdari Yargının görevli olduğu gerekçesiyle davalı Belediyenin görev itirazının reddine ilişkin Adli Yargı İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun uyuşmazlıkta İdari Yargıyı görevli kabul eden görüşüne katılamıyorum.

Elde ki davada hukuki el koyma nedeniyle tazminat talep edilmekle birlikte, aynı taşınmazın aynı imar planında kalan ve aynı davalı tarafından fiilen el atılan bölümü için Adli Yargı da dava açılmış ve karar verilmiştir.

Fiilen el atılan taşınmazlarla ilgili açılan kamulaştırmasız el atma davalarının Adli Yargının görev alanında olduğu konusunda bir kuşku bulunmamaktadır.

Salt hukuki el koymadan kaynaklanan tazminat davaları da İdari Yargının görev alanına girmekle birlikte, somut uyuşmazlığın özelliklerine, taşınmaz malikinin ve davalının aynı kişi olması, taşınmazın aynı imar planı içerisinde “Çamaşırcı Deresi Koruma Havzası ve Yeşil Alanında” kalması, taşınmazın fiilen el atılan bölümü nedeniyle davacının dava konusu bölümden yararlanmasının artık mümkün bulunmaması karşısında hukuki el atma nedeniyle dayalı eldeki davanın da Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği düşüncesiyle, uyuşmazlıkta İdari Yargıda görevli kabul eden sayın çoğunluk görüşüne karşıyım.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

107-ESAS NO : 2013/1860

KARAR NO : 2013/2046

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacılar : 1.E.Ö., 2.F.Ö., 3.R.Ö., 4.R.Ö.

Vekili : Av. Y.A.

Davalılar : 1.Avcılar Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. O.T.

2.İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Z.D.

O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin dava konusu İstanbul İli, Avcılar İlçesi, Mustafa Kemal Paşa Mevkii 46 Pafta, 7251 Parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduklarını, dava konusu taşınmazın 03.02.1982 tasdik tarihli Avcılar İmar Planı’nda “İlkokul Sahası” nda kalmakta iken Avcılar Belediye Meclisi tarafından onaylanan 04.02.1998 tarih ve 10 sayılı plan tadilatı ile “Park Alanı” olarak ayrıldığını, bu şekilde davacıların taşınmaz üzerindeki tasarruf haklarının engellendiğini belirterek; fazlaya ilişkin hakları ve ek dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik kamulaştırmasız el atılan taşınmaz kısmının mülkiyetinin devri karşılığı 10.000.00 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Avcılar Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde ve 25.07.2013 tarihli celsede görev itirazında bulunmuştur. Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı cevap dilekçesinde görev itirazında bulunmamış; ancak, 25.07.2013 tarihli celsede görev itirazında bulunmuştur.

Küçükçekmece 4.Asliye Hukuk Mahkemesi; 25.07.2013 gün ve 2013/157 Esas sayılı kararı ile görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalılardan Avcılar Belediye Başkanlığı vekilinin idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili ile davalı Avcılar Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptıkları görev itirazının reddedilmesi ve davalılardan Avcılar Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1. maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Avcılar Belediye Başkanlığı bakımından 10.maddede öngörülen biçimde, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacıların İstanbul İli, Avcılar İlçesi, Mustafa Kemal Paşa Mevkii 46 Pafta, 7251 Parsel sayılı taşınmazın hissedarı olduklarını, dava konusu taşınmazın 03.02.1982 tasdik tarihli Avcılar İmar Planı’nda “İlkokul Sahası” nda kalmakta iken Avcılar Belediye Meclisi tarafından onaylanan 04.02.1998 tarih ve 10 sayılı plan tadilatı ile “Park Alanı” nda kaldığı belirtilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle; fazlaya ilişkin hakları ve ek dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik kamulaştırmasız el atılan taşınmaz kısmının mülkiyetinin devri karşılığı 10.000.00 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Mahkememizce, Küçükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nden dava konusu alanda keşif yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise rapor ibraz edilip edilmediği hususları sorulmuş, Mahkememize verilen cevapta dava konusu alanda 03.09.2013 keşif yapıldığı belirtilmiş olup, Fen Bilirkişisi Nasuhi Köklü’nün 09.09.2013 gün ve 2013/157 Esas sayılı raporu mahkememize ibraz edilmiştir. Raporda yapılan inceleme neticesinde, dava konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir yapı bulunmadığı, taşınmazın boş halde olduğunun belirtildiği tespit edilmiştir.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu parselin imar planında “Park Alanı”nda kaldığı, taşınmaza idarece fiilen el atılmadığı, kamulaştırmasız el atma nedeniyle taşınmazın bedelinin ödenilmesi gerektiğinin iddia edildiği; davanın konusunun, davalı idarelerce 3194 sayılı Kanunu uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacıların hissedarı olduğu taşınmazın bedelinin tazminine ve taşınmazın davalılar adına tesciline ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik kısmı yönünden davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı” nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezlinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı” nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir. Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile davalı Avcılar Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Küçükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce reddine ilişkin kararın tazminata ilişkin kısım yönünden kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Avcılar Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE ilişkin Küçükçekmece 4.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 25.07.2013 gün ve 2013/157 Esas sayılı KARARININ TAZMİNATA İLİŞKİN KISIM YÖNÜNDEN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

108-ESAS NO : 2013/1862

KARAR NO : 2013/2048

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : İmar planından kaynaklanan tazminat davasının, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : L.E.

Vekilleri : Av. N.S. & Av. M.Z.K.

Davalılar : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. C.I.

2- Mamak Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. Y.O.T.

O L A Y : Davacı vekili özetle; davacının Ankara İli, Mamak İlçesi, Kızılcaköy mevkii, 39246 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın hisseli maliki olduğunu, taşınmazın imar planında “park alanı” olarak ayrıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde sunduğu cevap dilekçesinde özetle, görev itirazında bulunmuştur.

Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi: 21.06.2012 gün ve E:2012/252, K:2012/385 karar sayılı kararı ile özetle; yargı yolu yanlışlığı nedeniyle davanın görev yönünden reddine karar vermiştir.

Bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 10.12.2012 gün ve E:2012/18343, K:2012/25611 sayılı ilamı ile özetle; “…taşınmazın aynına ilişkin davaya bakmanın Adli Yargının görevi dahilinde olduğu kabul edilip, işin esasına girilerek sorumlu idare de belirlendikten sonra sonucuna göre karar verilmesi gerekirken aksine düşüncelerle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.’’ demek suretiyle hükmün bozulmasına karar vermiştir.

Bu karara karşı ise karar düzeltme talebinde bulunulmuş olup, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi, 15.04.2013 gün, E:2013/3450, K:2013/7257 sayı ile talebin reddine karar vermiştir.

Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi: Yargıtay bozma ilamına uyarak yapılan yargılama neticesinde, 04.10.2013 gün, E:2013/284 sayı ile, ‘’ Davalıların davaya bakmakla idari yargının görevli olduğuna dair yargı yolu itirazlarının olduğu dikkate alınarak daha önce fotokopisi çekilen dosyaya Yargıtay bozma ilamına uyulmasına dair bu duruşmada verilen duruşma tutanağı ile davalı Mamak belediyesi başkanlığının 02.09.2013 tarihli direnme talebine ilişkin dilekçesi fotokopisi eklenerek bu şekilde tomar halindeki dosya fotokopisinin olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılıp çıkartılmayacağı yönünde karar verilmesi için Danıştay başsavcılığına gönderilmesine’’ karar vermiştir.

Davalılardan Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı: İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem, bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri yani, bu konudaki hareketsizliklerin de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiği belirtilerek, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca, olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre,davalılar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile Mamak Belediye Başkanlığı vekillerinin anılan Yasanın 10/2.maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak görev itirazında bulundukları, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 21.06.2012 gün ve E:2012/252, K:2012/385 sayılı kararı ile davanın görev yönünden reddine karar verdiği, bu karar karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin 10.12.2012 gün ve E:2012/18343, K:2012/25611 sayılı ilamı ile davaya bakmakla adli yargının görevli olduğundan bahisle hükmün bozulmasına karar verdiği, bu karara karşı yapılan karar düzeltme talebi sonucunda Yargıtay 5. Hukuk Dairesi’nin, 15.04.2013 gün, E:2013/3450, K:2013/7257 sayılı kararı ile karar düzeltme talebinin reddine karar verdiği anlaşılmıştır.

Yargılamanın bu aşamasından sonra, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi, 04.10.2013 gün, E:2013/284 sayı ile Yargıtay Bozma ilamına uyulmasına karar vererek, böylece zımni olarak davalı idarelerin görev itirazlarının reddine karar vermiş olup, bu aşamadan sonra davalılardan Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca, davalı Mamak Belediye Başkanlığı açısından, 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmakla, Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, davacının hisseli taşınmazına, imar planında park alanı olarak ayrılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığından bahisle, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 2.000 TL nin davalılardan tahsili istemiyle açılmıştır.

a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

Öte yandan, taşınmazın imar planında “dere mutlak koruma alanı”nda kalması nedeniyle taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanması nedenine dayalı olarak davacının Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açtığı tazminat davasında, bu Mahkemece 4.11.1983 günlü, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6 ncı maddesinin kimi fıkralarının iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine yapılan itiraz başvurusunda; Anayasa Mahkemesi 25.9.2013 tarih ve E: 2013/93, K: 2013/101 sayılı kararında ”… Davacının mülkü üzerinde tasarruf etme hakkının kısıtlanması, idarenin bir eyleminden değil, idari bir işlem niteliğinde olduğu tartışmasız olan imar planından kaynaklanmaktadır. Olayda, idarenin fiili el koyma niteliği taşıyan bir eylemi henüz bulunmamakta, aksine kanunen yapması gereken kamulaştırma işlemlerini yapmamak biçiminde tezahür eden bir eylemsizliği söz konusudur. Öte yandan kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerekmektedir. Oysa, mahkemede görülen davaya konu olayda olduğu gibi imar kısıtlamaları’nda taşınmaz zilyetliği malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kalması söz konusu olmaktadır. Sonuç olarak, davacının taşınmazının imar planlarında “ dere mutlak koruma alanı”nda bırakılması nedeniyle, tasarruf hakkının kısıtlanmasının kamulaştırmasız el atma sonucu olduğu ve tasarruf hakkının kısıtlanması sebebiyle doğan zararın ancak idari yargıda açılacak bir tam yargı davasına konu edilebileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Dolayısıyla bakılmakta olan dava, itiraz başvurusunda bulunan mahkemenin görev alanına girmemektedir. Nitekim, Anayasanın 158. maddesi ile, adli, idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili kılınan Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar bulmuş içtihatları da bu yöndedir…” gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvurusu, başvuran mahkemenin yetkisizliği nedeniyle oybirliğiyle reddedilmiştir. Yine taşınmazı imar planında “spor alanı” olarak ayrılan davacının Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı tazminat davasında, davalı idarelerin görev itirazları nedeniyle Danıştay Başsavcılığınca çıkartılan olumlu görev uyuşmazlığında, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce olumlu görev uyuşmazlığı talebinin kabulü ile ilgili Asliye Hukuk Mahkemesinin görevlilik kararının kaldırılması yolunda verilen karar nedeniyle, anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümünce 18.9.2013 tarihinde verilen kararda (Başvuru No: 2013/1586) “…Mahkemenin gerekçesi ve başvurucunun iddiaları incelendiğinde, iddiaların özünün Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından delillerin değerlendirilmesinde ve hukuk kurallarının yorumlanmasında isabet olmadığına ve esas itibariyle yargılamanın sonucuna ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Yargılama, Uyuşmazlık Mahkemesi tarafından usul şartlarına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmiş olup, başvurucu derece mahkemelerinde kendi delillerini ve iddialarını sunma fırsatını bulmuş ve bunlar Uyuşmazlık Mahkemesi’nce gereği gibi değerlendirilmiştir… Açıklanan nedenlerle, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarının kanun yolu şikayeti niteliğinde olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesi kararının bariz bir şekilde keyfilik de içermediği anlaşıldığından, başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin ‘açıkça dayanaktan yoksun olması’ nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir…” gerekçesiyle, davacının başvurusu oybirliğiyle reddedilmiştir. (Resmi Gazete, 30.10.2013, Sayı:28806) Son olarak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 30.10.2013 tarih ve E.2013/603, K.2013/1503 sayılı kararıyla, imar planındaki kısıtlamalardan kaynaklanan ‘hukuki el atmalardan’ kaynaklanan tazminat istemli davaların idari yargının görevinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Mamak Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 04.10.2013 gün, E:2013/284 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

IV- 2247 SAYILI KANUN’UN 14. MADDESİ GEREĞİNCE VERİLEN (OLUMSUZ GÖREV UYUŞMAZLIĞI) KARARLAR

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

1-ESAS NO : 2013/584

KARAR NO : 2013/1757

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2/3. maddesi uyarınca verilen para cezasının ve aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle açılan davanın, Kabahatler Kanunu’nun 3 ve 27/8. maddesi hükümleri uyarınca İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A. Turizm İnş. Gıda San.ve Tic. Ltd. Şti.

Vekili : Av. Ü.B.Ö.

Davalı : İstanbul Valiliği

O L A Y : Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce yapılan incelemede 34...... plaka sayılı aracın yasa dışı taşımacılık yaptığının tespit edildiğinden bahisle; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3. madde ve fıkrası uyarınca, davacı adına 17.9.2012 tarih ve GO-024412 seri-sıra numaralı Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenerek 1.950,00 TL idari para cezası verilmiş ve ayrıca bu tutanağa istinaden düzenlenen Araç Trafikten Men Tutanağı ile araç 60 gün süre ile trafikten men edilerek muhafaza altına alınmıştır.

Davacı vekili, idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle adli yargı yerine itirazda bulunmuştur.

BAKIRKÖY 5. SULH CEZA MAHKEMESİ: 15.10.2012 gün ve D.İş:2012/1550sayıyla; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 27/8. maddesine göre idari para cezası yanında idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması nedeniyle davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle itirazın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 5. İDARE MAHKEMESİ: 21.11.2012 gün ve E:2012/2188, K:2012/2728 sayıyla; 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde, sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması hariç olmak üzere bu Kanundaki suçlarla ilgili davalara Trafik Mahkemelerinde, bunların bulunmadığı yerlerde ise yetki verilen Sulh Ceza Mahkemelerinde bakılacağının düzenlenmesi karşısında, davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, verilen karar kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlık yazısıyla, idari yargı dosyasının Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2. maddesi üçüncü fıkrası uyarınca verilen idari para cezası ile aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin tutanağın iptal edilmesi istemiyle açılmıştır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlığı altında düzenlenen Ek 2. maddesi, üçüncü fıkrasında, “(Ek fıkra: 31/5/2012-6321/3 md.) İlgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dâhilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezası üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanır. Ayrıca, araç her defasında altmış gün süre ile trafikten men edilir” hükmü yer almıştır.

Uyuşmazlık Mahkemesi, 2918 sayılı Yasa’nın 116. maddesi kapsamında araç tescil plakasına göre düzenlenenler dışında trafik zabıtasınca uygulanan idari para cezalarına karşı açılan davaları; bu uygulamanın idari ceza kapsamında bulunması; Yasada idari cezalarla ilgili davalarda görevli yargı yerini açıkça belli eden bir hükme yer verilmemesi; 12.7.2013 tarih ve 6495 sayılı Kanun’un 20.maddesi ile yapılan değişiklikten önceki hali ile, bu Yasada gösterilen adli cezalara hükmetmekle görevli mahkemeye işaret eden 112. maddeye de herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında ve göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüş iken; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra; öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la Değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varmıştır.

Uyuşmazlığın, motorlu aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kısmına gelince:

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Saklı tutulan hükümler” başlığını taşıyan 19. maddesinde ise, “(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;

a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,

b) İşyerinin kapatılması,

c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,

d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,

gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır” denilmiştir.

Uyuşmazlığın çözümü için, aracın altmış gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin karar, 2918 ve 5326 sayılı Kanunlar uyarınca incelendiğinde, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari bir işlem olduğu, 2918 sayılı Kanun’un 112. maddesinde aracın geçici olarak trafikten men edilmesi hususunun sulh ceza mahkemelerinin görevine dahil edilmediği ve 5326 sayılı Kanun’un 19. maddesinde, diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için kara nakil aracının trafikten alıkonulmasına ilişkin hükümlerin geçici istisnalar içinde sayıldığı dikkate alındığında; aracın altmış gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin davaya bakma görevi idare mahkemesine ait olmaktadır.

Buna göre, 2918 sayılı Yasa’nın Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen para cezasının çözüm yerinin adli yargı, aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin işlemin çözüm yerinin idari yargı olması dikkate alındığında:

30.3.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3 üncü maddesini değiştiren 6.12.2006 günlü, 5560 sayılı Yasa’nın 31. Maddesinde," (1) Bu Kanunun;

a) İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,

b) Diğer genel hükümleri, idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,

uygulanır" denilmiştir.

Aynı Kanunun 27. maddesine, 5560 sayılı Kanun ile eklenen sekizinci fıkrada ise; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği kurala bağlanmış, bu maddenin gerekçesinde de bu hükümle, Kabahatler Kanunu'ndaki düzenlemelerin ortaya çıkardığı bağlantı sorununa çözüm getirilmesinin amaçlandığı ifade edilmiştir.

19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı; diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda ise uygulanmayacağı ancak; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği anlaşılmaktadır.

Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan, görev konusunda taraflar için bir müktesep hak doğmayacağı; bu nedenle, yeni bir yasayla kabul edilen görev kurallarının, geçmişe de etkili olacağı, bilinen bir genel hukuk ilkesidir.

Davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme, yeni bir yasa ile görevsiz hale gelmiş ise, (davanın açıldığı anda görevli olan ve fakat yeni yasaya göre görevsiz hale gelen) mahkemenin görevsizlik kararı vermesi gerekeceği; ancak, yeni yasadaki görev kuralının, değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra açılacak davalarda uygulanacağına dair intikal hükümlerinin varlığı halinde, mahkemece görevsizlik kararı verilemeyeceği açıktır.

Diğer taraftan, dava görevsiz mahkemede açılmış, bu sırada yapılan bir kanun değişikliği ile görevsiz mahkeme o dava için görevli hale gelmiş ise, mahkeme, artık görevsizlik kararı veremeyip (yeni kanuna göre görevli hale geldiği için) davaya bakmaya devam etmesi gerekir.

İncelenen uyuşmazlıkta, öngörülen trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, ancak; idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararın (aracın geçici olarak trafikten men edilmesi) da verildiği ve birlikte dava konusu edildikleri anlaşıldığından; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.

Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la Değişik 3. maddesi ve aynı Kanunun 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra hükmü bir arada değerlendirildiğinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca verilen para cezasının ve aracın 60 gün süre ile trafikten men edilmesine ilişkin kararın iptali istemiyle açılan davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nin 21.11.2012 gün ve E:2012/2188, K:2012/2728 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

2-ESAS NO : 2013/1097

KARAR NO : 2013/1763

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Batman Tapu Sicil Müdürlüğü’nde yapılmak istenen gayrimenkul satış işleminin, tapu kaydı üzerinde daha önceden yapılan satış ve intikal işlemlerindeki hisse oranlarının yanlış hesaplanmasının fark edilmesi sonucu, istenen satış işleminin zımnen reddedilmesi nedeniyle davalı Batman Tapu Sicil Müdürlüğü’nün 01.08.2012 tarih ve 4523 sayılı işleminin iptali ile satış işleminin gerçekleştirilmesi istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : M.A.H.

Vekili : Av. A.İ.

Davalılar : Tapu Sicil Müdürlüğü (Adli Yargıda)

Batman Valiliği ( İdari Yargıda)

Vekili : Av. H.M.B.

O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının kök murisi M.S.B.’a ait bulunan Batman ili Merkez Körük Köyü’nde kain 2229, 2352 ve 2353 nolu parsellerden toplamda 5.505,49 m2lik kısmını 19.03.2009 tarihinde satış yolu ile iktisap ettikten sonra, haricen anlaştığı M.Ç.isimli şahsa sattığını, resmi satışın yapılması için 01.08.2012 tarih 5423 sayı ile Batman Tapu Sicil Müdürlüğüne başvurulduğunu, ancak davacıya satılan satış miktarı tapu kayıtlarında toplamda 5.505,49 m2 olmasına rağmen satışı yapılması gereken miktarın 2.752,74 m2lik bir alan olduğu, hisselerin tutmamasından ötürü yapılan ilk satış işleminden başlamak üzere Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından davacıdan taşınmazlardaki payının ½ sinden muvafakat vermek suretiyle feragat etmesi istenmiş aksi takdirde işlemlerinin yapılmayacağının kendisine şifahi surette söylendiğini, feragat verilmediğinden, hisselerin tutmadığına ilişkin taşınmazlara ait kütüklere iş bu durum şerh edilerek davacının satış talebinin zımnen reddedildiğinden bahisle davalı idarenin 01.08.2012 tarih 4523 sayı ile yapılan başvuruya ilişkin zımni red işleminin iptali istemiyle 18.10.2012 tarihinde idari yargıda dava açılmıştır.

BATMAN İDARE MAHKEMESİ: 14.11.2012 gün ve E: 2012/5653, K:2012/5576 sayı ile ; “…Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 142. maddesi'nde; mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceği öngörülmüştür.

2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde; dilekçelerin görev ve yetki yönünden inceleneceği, 14. maddesinin 6. fıkrasında; ilk inceleme esnasındaki hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15. madde hükmünün uygulanacağı; 15. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinde ise; adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 1007. maddesinde; tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devletin sorumlu olduğu, Devletin sorumluluğuna ilişkin davaların, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görüleceği, 1013. maddesinde; tescilin, tasarrufa konu olan taşınmaz malikinin yazılı beyanı üzerine yapılacağı, edinen kimsenin kanun hükmüne, kesinleşmiş mahkeme kararına veya buna eşdeğer bir belgeye dayanıyorsa, bu beyana gerek olmadığı, 1015. maddesinde; tescil, terkin ve değişiklik gibi tasarruf işlemlerinin yapılabilmesinin, istemde bulunanın, tasarruf yetkisini ve hukuki sebebini belgelemiş olmasına bağlı olduğu, 1016. maddesinde; tasarruf yetkisine ve hukuki sebebe ilişkin belgeler tamam değilse istemin reddedileceği, bununla birlikte, hukuki sebebe ilişkin belgelerin tamam olmasına rağmen, tasarruf yetkisini belirten belgenin tamamlanması gereken hallerde, malikin rızası veya hakimin kararıyla geçici tescil şerhi verilebileceği hükmüne yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; Batman ili, Merkez, Körük Köyü, 3 pafta, 2229 parsel sayılı taşınmazın 986,70 m2 yüzölçümlü, 2352 parsel sayılı taşınmazın 3.324,21 m2 yüzölçümlü ve 2353 parsel sayılı taşınmazın 1.194,58 m2 yüzölçümlü kısmının 19/03.2009 tarihinde satın almak suretiyle iktisap eden davacı tarafından, anılan taşınmazlardaki hisselerinin satışının M.Ç.isimli kişiye yapılması istemiyle yaptığı 04.08.2012 tarihli başvurusunun zımnen reddedilmesi üzerine, bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; idari yargının görev alanı; idare hukuku kuralları içinde kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tesis edilen idari işlemler, idari eylemler ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar nedeniyle açılan davaların görüm ve çözümüyle sınırlı olup, iptali istenen işlem her ne kadar işlem, organik bakımdan idari bir merci tarafından tesis olunmuş ise de, işlem satışın tapu kütüğüne tescil edilmesine ilişkindir.

Bu durumda; yukarıda anılan yasa hükümleri uyarınca, ilgililerin yazılı muvafakatları dışında tapu sicilinde yapılacak değişikliklerin mahkemenin bu konuda bir karar vermesine bağlı olduğundan, tapu kayıtları üzerinde tescil, terkin ve tashih gibi işlemlere ilişkin davaların adli yargının görev alanı içine girdiği açık olduğundan, davanın görüm ve çözümü adlî yargının görev alanına girdiğinden, davanın görev yönünden reddi gerekmektedir…” denilmek suretiyle verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı gerekçe ile 01.08.2012 tarih ve 4523 sayı numarası ile yapılan başvuruya ilişkin zımnen red işleminin iptali ve tescil isteminin kabulü için 31.12.2012 tarihinde adli yargıda dava açmıştır.

BATMAN 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ : 08.04.2013 gün ve E:2012/681, K:2013/221 sayılı kararında “…HMK.nun 114/1-b maddesi gereğince yargı yolu dava şartlarından olup mahkemece davanın başında incelenmesi gereken hususlardandır. Dosyanın yargı yolu yönünden değerlendirilmesi neticesinde, yukarıda belirtildiği üzere, davacı, davalı idarenin zımni red işleminin iptalini istemektedir. Ancak 2577 sayılı yasanın 2/1-a bendinde, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biriyle hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için açılacak davalar iptal davası olarak tanımlanmış olup, bu davaların idari yargı yerlerince görüleceği düzenlenmiştir. Her ne kadar tapu kayıtlarında ilgililerin yazılı muvafakatları dışında yapılacak tescil, terkin ve tashih gibi işlemlere ilişkin davalar adli yargı mahkemelerinin görev alanına girmekte ise de, somut olayda bizzat tapu maliki olan davacının taşınmazını satmak istediği, M.Ç. isimli şahsın davalı idareye başvurdukları, davalı idarenin buna rağmen satış işlemini gerçekleştirmediği sabittir. Davalı idarenin talebi zımni red kararının gerekçesi ne olursa olsun, idarenin zımni red işlemi kamu gücünü kullanarak tek taraflı şekilde icra ettiği idari işlemdir. Dolayısıyla bu idari işlemin iptali ancak İdari Yargı Mahkemelerinde görülecek iptal davası ile mümkündür. Bu nedenle dava konusu idari işlemin iptali için açılmış bu davada mahkememizin yargı yolu yönünden görevsiz olduğu kanaatine varılarak mahkememizin görevsizliğine karar verilmiş…” denilmek suretiyle verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte olup, bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasanın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece idari yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Mahkememize gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Batman Tapu Sicil Müdürlüğü’nde yapılmak istenen gayrimenkul satış işleminin, tapu kaydı üzerinde daha önceden yapılan satış ve intikal işlemlerindeki hisse oranlarının yanlış hesaplanmasının fark edilmesi sonucu, istenen satış işleminin zımnen reddedilmesi nedeniyle davalı Batman Tapu Sicil Müdürlüğü’nün 01.08.2012 tarih ve 4523 sayılı işleminin iptali ile satış işleminin gerçekleştirilmesi istemiyle açılmıştır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 705. maddesinde de, “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur.

Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır.” hükmüne,

716. maddesinde “Mülkiyetin kazanılmasına esas olacak bir hukukî sebebe dayanarak malikten mülkiyetin kendi adına tescilini istemek hususunda kişisel hakka sahip olan kimse, malikin kaçınması hâlinde hâkimden, mülkiyetin hükmen geçirilmesini isteyebilir.

Bir taşınmazın mülkiyetini işgal, miras, kamulaştırma, cebrî icra veya mahkeme kararına dayanarak kazanan kişi tescili doğrudan doğruya yaptırabilir.

Bir taşınmazın mülkiyetinde eşler arasındaki mal rejimi dolayısıyla meydana gelen değişiklikler, eşlerden birinin istemiyle tapu kütüğüne doğrudan tescil olunur.” hükmüne,

1006. maddesinde “Tapu idarelerinin kuruluş, işleyiş ve hizmetlerinin yürütülmesi, özel kanun hükümlerine tâbidir.” hükmüne,

1027. maddesinde “İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru, tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararıyla düzeltebilir.

Düzeltme, eski tescilin terkini ve yeni bir tescilin yapılması biçiminde de olabilir.

Tapu memuru, basit yazı yanlışlıklarını, tüzük kuralları uyarınca re'sen düzeltir.” hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun "idari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2 nci maddesinin 1'inci bendinde de; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları dava muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar, idari dava türleri olarak sayılmıştır.

Anlaşıldığı üzere, İdari Yargının görev alanı, İdare Hukuku kuralları içinde, kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen idari işlemler, idari eylemler ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar sebebiyle açılan davaların görüm ve çözümüyle sınırlıdır.

Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; Körük köyünde bulunan 57 parsel nolu tarla vasfındaki 8 Hektar 1400m2lik taşınmazın 2/8 hissesinin 15.12.1957 tarihinde tapulama sonucu Hacı Şeyhmus oğlu Nasreddin mirasçıları adına tescil edildiği, tescil edilen bu hissenin 04.06.1997 tarihinde davacının murisi M.S.B.’ında bulunduğu mirasçılar adına intikal gördüğü, 15.08.2000 tarihinde iştirakin çözülmesi ile 211200/5677056 payın M.S.B. adına tescil edildiği, daha sonra 57 parselin ifrazı sonrası oluşan 2229,2352 ve 2353 parsellerden davacının 19.03.2009 tarihinde hisse satın almak suretiyle malik olduğu, davacının satın aldığı taşınmaz hisselerini satmak istediğinde ise 57 parselin ifrazı ve sonrasında yapılan intikal ve satış işlemlerinde davacıya fazla pay verildiğinin farkına varılması nedeniyle, davacının tapu kaydı ile sahip olduğu satış işleminin tapu sicil memurlarınca yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.

Olayda, davacının hissedar olduğu 2229, 2352 ve 2353 parsel sayılı taşınmazlardaki satış talebi, dava konu taşınmazlardaki intikal ve satışlar sırasında yapılan hisse oranlarının yanlış yapıldığının davacıya bildirilerek, davacıya fazla verildiği açıklanan hisselerden davacının vazgeçmesinin ardından, hisselerin tutmadığı tapu kütüğüne şerh verilerek davacının talebi zımnen reddedilmiştir.

Bu durumda davanın konusu, tapu iptali ve tescil mahiyetinde olmayıp, tapuda yapılmak istenen taşınmaz satışının tapu memuru tarafından tapuda daha önceden yapılan yanlışlıkların fark edilmesi nedeniyle reddedilmesi suretiyle tesis edilen işlemin iptaline ilişkindir. Dava idareye karşı açılmış olup tapu maliklerine karşı açılmış tapu iptali ve tescil davası söz konusu değildir.

Bu durumda, idarenin idare hukuku alanında kamu gücüne dayalı olarak re’sen ve tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis etmiş olduğu işlemlere, hukuk alanında yeni durumlar oluşturmasıyla idari işlem niteliği kazandırdığı ve kural olarak bu işlemlerin özel yasal düzenlemeler dışında idari yargı denetimine tabi bulunduğu gözetildiğinde, davacının sahip olduğu taşınmaz hisselerinin satışı işlemlerinin davalı idarece bir kanun hükmü dayanak alınarak, kamu gücü kullanımı ile tek yanlı olarak kısıtlanmasına ilişkin davaya konu işlemin kamu gücüne dayanılarak tesis edilen idari işlem niteliğinde olduğu, dolayısıyla uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idare mahkemesinin görev alanına girdiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde idari yargı yeri görevli olmakla, Batman İdare Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Batman İdare Mahkemesi’nin 14.11.2012 gün ve E:2012/5653, K:2012/5576 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

3-ESAS NO : 2013/1150

KARAR NO : 2013/1765

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Kara Harp Okulu’ndaki eğitim süresini tamamlayamadan “Yüksek Disiplin Kurulu Kararı ile okuldan ilişiği kesilerek” ayrılmış olan davacının öğrencilik döneminde Emekli Sandığı’nca keseneğe tabi tutulan söz konusu hizmetlerinin fiili hizmetten sayılıp sayılmayacağı istemiyle açtığı, davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : A.Ç.

Vekili : Av. N.Ö., Av. M.A. Çelik (İdari Yargıda)

Vekili : Av. M.A.K. - Av. E.G. ( Adli Yargıda)

Davalı : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekili : Av. B.U.K. ( Adli Yargıda)

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davacının Kara Harp Okulu’nda 1 Eylül 1989 ile 30 Kasım 1991 tarihleri arasında geçirmiş olduğu sürenin fiili hizmet süresi olarak sayılmasına ilişkin davalı kuruma yapılan başvurunun 20 Şubat 2009 tarih ve B.07.1.EMS.0.11.09/AR021428 sayılı yazı ile 5434 sayılı kanunun 31. Maddesi uyarınca “ kurumumuza bildirecek hizmetiniz bulunmamaktadır” şeklinde tesis edilen idari işlemin iptali ile Kara Harp Okulu’nda 1 Eylül 1989 ile 30 Kasım 1991 tarihleri arasındaki sürenin fiili hizmet süresi olarak kabul edilmesi ve buna bağlı olarak sosyal güvenlik sistemine giriş tarihinin de 1 Ocak 1996 değil 1 Eylül 1989 olarak değiştirilmesi istemiyle 06.03.2009 tarihinde idari yargıda dava açmıştır.

ANKARA 14. İDARE MAHKEMESİ: 31.03.2009 gün E:2009/296 K:2009/483 sayı ile özetle; 5434 sayılı Kanun kapsamındaki uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde görülüp çözümlenmekte iken, 5510 sayılı Kanun ile,5434 sayılı Kanunun fiili hizmet süresine ilişkin hükümlerinin 01.10.2008 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırıldığı, davacının, askeri öğrenci olarak geçirdiği sürenin fiili hizmetinden sayılmazı yolunda yaptığı başvurusunun reddine ilişkin işlemin tesis edildiği ve bakılan davanın açıldığı tarihlerde 5510 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu, dolayısıyla davacının Kara Harp Okulu’nda geçirdiği eğitim süresinin fiili hizmetinden sayılıp sayılmayacağı hususunun bu Kanun hükümleri uyarınca değerlendirileceğinden bu uyuşmazlığın,5434 sayılı Kanunun 30, 31 ve 5510 sayılı Kanunun 1 ve 101. Maddeleri uyarınca adli yargı yerince (İş Mahkemeleri) görülüp çözümlenmesi gerektiğinden, davanın 2577 sayılı İdari yargılama Usulü Kanununun 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar verilmiş ve bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle, 30.04.2009 tarihinde adli yargıda dava açmıştır.

ANKARA 14. İŞ MAHKEMESİ : 28.12.2010 gün ve E:2009/397 K:2010/961 sayı ile özetle; “…5510 sayılı yasanın 4/c maddesi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler (d) bendinde belirtilen "Harp Okulları.. Öğrencileri hakkında da uygulanacağını" amir ise de, anılan yasa maddesinin sondan üçüncü fıkrasında "dördüncü fıkranın (d) ve (e) bentlerinde belirtilen okulları tamamlayamadan ayrılanların bu okullarda geçen eğitim süreleri sigortalılıktan sayılmaz" hükmünü taşımaktadır.

Ancak, 5434 sayılı kanun ile ilgili geçiş hükümlerine ilişkin 5510 sayılı yasanın geçici 4.maddesinin 5.fıkrasında "Bu kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde, iştirakçi iken bu kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle, bu kanunun 4.maddesinin (c) fıkrası kapsamına alınanlar, Hakkında bu kanunla yürürlükten kaldırılan hükümler de dahil 5434 sayılı kanun hükümlerine göre işlem yapılır." denilmekte, ayrıca durumu açıklığa kavuşturan asıl yasal dayanak olan 5510 sayılı yasanın geçici 7.maddesi ise "Bu (5510) kanunun yürürlük tarihine kadar... 5434 sayılı kanuna tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiili hizmet süresi zammı, itibari hizmet süreleri borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık süreleri tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirilir. "

Bu bağlamda, davacının durumuna uyan 5434 sayılı yasanın 31.maddesi 6. ve 7. fıkralarına bakıldığında, 5510 sayılı yasanın yukarıda belirtilen 4/c sondan 3.fıkrasına paralel olarak "Harp okulları (ve maddede sayılan diğer) okulları tamamlayamayarak ayrılanların... Buralarda geçen öğrenim ve eğitim müddetleri fiili hizmet müddeti sayılmaz." hükmünü taşıdığı görülmektedir.

Görev yönüne ilişkin olarak, öncelikle belirtmek gerekirse, açıklanan yasal mevzuat itibariyle, olayda taraflar arasındaki çekişme konusu itibariyle uygulanacak olan yasa maddesi, 5510 sayılı yasanın geçici 4.maddesinin 5.fıkrası ve özellikle geçici 7.yoluyla 5434 sayılı yasanın 31. maddesidir. Bu yasa maddesinin yeri ise idare mahkemeleridir…” denilerek görevsizlik kararı verilmiştir. Görevsizliğe ilişkin karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili, görev uyuşmazlığının çözümü için, dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; Adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasanın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece idari yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Mahkememize gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, Kara Harp Okulu’ndaki eğitim süresini tamamlayamadan “Yüksek Disiplin Kurulu Kararı ile okuldan ilişiği kesilerek” ayrılmış olan davacının öğrencilik döneminde Emekli Sandığı’nca keseneğe tabi tutulan söz konusu hizmetlerinin fiili hizmetten sayılıp sayılmayacağına ilişkindir.

Dosyanın incelenmesinden; 1971 doğumlu olan davacının, 1985 yılının Eylül ayında Maltepe Askeri Lisesi’nde askeri öğrenci olarak eğitimine başladığı, daha sonra 1 Eylül 1989 da Kara Harp Okulunda askeri öğrenci olarak öğrenimine devam etmekte iken Kara Harp Okulu Yüksek Disiplin Kurulu’nun 14.11.1991 tarihli kararı ile ilişiği kesilerek okuldan çıkarıldığı, bu kararın 30.11.1991 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığınca onaylanması üzerine 30.11.1991 tarihinde Kara Harp Okulundan ilişiğinin kesildiği, 01.12.1989 tarihinden itibaren emeklilik kesintisi yapılmaya başlandığı ve sonrasında da 1996 yılından itibaren SSK’ya tabi olarak hizmet akti ile çalıştığı anlaşılmaktadır.

Davacı Ali Çelik’in, 03.11.2008 tarihinde Emekli Sandığı’na başvurarak 01.11.1989 -02.12.1991 tarihleri arasında Kara Harp Okulu’nda geçen 2 yıl 2 aylık sürenin hizmet süresine eklenmesini talep etmesi üzerine; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı 20.02.2009 gün B.07.1.EMS.0.11.09/AR021428 sayılı yazı ile 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 31. Maddesi uyarınca, Ali Çelik’in okulu tamamlamayarak muvazzaf subay nasp edilmeden ayrılmış olması nedeniyle Kara Harp Okulu’nda geçen sürenin fiili hizmet süresinden sayılamayacağını bildirmiştir.

Dava, fiili hizmet süresinin tesbiti ve sigortalılık süresinin tesbitine ilişkin olduğundan bu konu ile ilgili ve yürürlükten kaldırılan kanun hükümleri ile hali hazırda yürürlükte olan kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun

“ Bu Kanunla Tanınan Hakların Başlangıcı başlıklı 30. maddesinde (Mülga: 31/5/2006-5510/106 md.)

(8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun hükmüdür.)

İştirakçilere bu Kanunun 13 üncü maddesi ile tanınan haklar, durumlarına göre 14 üncü maddenin (a) veya (b) fıkraları gereğince ilk alınan keseneklerin ilgili bulunduğu ay başından başlar

Aynı Yasanın Fiili Hizmet Müddeti başlıklı 31. maddesinde (Mülga: 31/5/2006-5510/106 md.) 16/132

(8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun hükmüdür.)

Fiili hizmet müddeti, iştirakçinin 30 uncu madde gereğince bu kanunla tanınan haklardan faydalanmaya başladığı tarihten itibaren tam kesenek vermek suretiyle geçirdiği müddettir.

Ay başlarından sonra vazifeden ayrılanlar için ayrıldıkları ayın tamamı fiili hizmet müddeti sayılır.

13/11/1943 tarihli ve 4489 sayılı Kanun gereğince aylıksız geçen izin müddetlerinin fiili hizmet müddeti sayılması, bunlar için son aylık veya ücret, yükselme yapılmış ise, yükselen aylık veya ücret üzerinden 14 üncü maddenin (a) ve (c) fıkraları gereğince her aya ait keseneğin ilgililer tarafından 17 nci maddenin (a) fıkrasında yazılı müddet içinde Sandığa gönderilmesine bağlıdır.(1)

Bu takdirde bunların karşılıkları, Sandığın bildirimi üzerine, kurumlarca ödenir.

Ancak sözü geçen kanunun 2 nci maddesinin (a) fıkrası gereğince bunlardan başarı ile dönemeyenlerin bu müddetleri fiili hizmet müddeti sayılmaz.

(Değişik: 28/5/2003-4861/22 md.) Harp okulları, fakülte ve yüksek okullar ile astsubay meslek yüksek okullarında sınıfını geçemeyen Türk Silâhlı Kuvvetleri mensubu askerî öğrencilerin, fazla öğrenim yılları fiilî hizmet müddetlerinden indirilir. Fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokullarında kendi hesabına okuduktan sonra muvazzaf subay veya astsubay nasbedilen veya askerlik hizmetini takiben muvazzaf subay veya astsubaylığa geçirilenlerin, normal süreyi aşan öğrenim süreleri fiilî hizmet müddetinden sayılmaz.

(Değişik: 28/5/2003-4861/22 md.) Bu okulları tamamlayamayarak ayrılanların ve fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarında kendi hesabına okuduktan sonra astsubay nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulanlardan bu eğitimi tamamlayamayarak ayrılanların buralarda geçen öğrenim ve eğitim müddetleri fiilî hizmet

müddeti sayılmaz.

Er olarak silah altına alınan iştirakçilerin eksik aylık veya ücret almak suretiyle geçen

müddetleri bu aylık veya ücretlerinin tamamı üzerinden kesenek ve karşılıkları alınmak suretiyle, fiili hizmet müddeti sayılır.

(Değişik: 17/5/1990 - 3650/2 md.) 15 inci maddenin (g) fıkrasının birinci bendinde yazılı olanların fiili hizmet müddetleri yarım hesaplanır.” şeklindeki düzenlemeler yürürlükten kaldırılmıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un

“Sigortalı sayılanlara ilişkin 4. Maddesinin d bendinde

(Değişik: 17/4/2008-5754/2 md.) d) Harp okulları ile fakülte ve yüksek okullarda, Türk Silâhlı Kuvvetleri hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar,

Geçici 4. Maddesinin 5. fıkrasında

Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde; iştirakçi iken, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamına alınanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır. (Ek cümle: 11/10/2011-KHK-666/5 md.) Bu fıkra kapsamına girenlerden 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 10 uncu maddesi kapsamında bulunanların emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarının hesabında, işgal ettikleri kadrolar için ilgili mevzuatında belirlenen unsurlar esas alınır.

506, 1479, 5434, 2925, 2926 sayılı kanunlara ilişkin ortak geçiş hükümleri başlıklı

Geçici 7. maddesinde (Değişik: 17/4/2008-5754/68 md.)

Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlar ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine göre sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı, itibarî hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık süreleri tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirilir.” hükümleri yer almaktadır.

5510 sayılı Kanunun 101 nci maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı: 28184) davayı redle sonuçlandırmakla birlikte; söz konusu kararın Mahkememiz önündeki uyuşmazlığa I.tutacak şekilde şu gerekçeye dayandırmıştır: “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık Sosyal Sigortacılık esasına göre faaliyet gösteren ve yaptığı, tesis ettiği işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir, Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yani sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…”

Yukarıda sözü edilen mevzuat hükümlerinin ve Anayasa Mahkemesi kararının birlikte değerlendirilmesinden, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, daha önce olduğu üzere 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacakları gibi bunların emeklilikleri bakımından da aynı Kanun hükümlerinin uygulanmaya devam edileceği; ancak, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanların ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacağı ve haklarında 5434 sayılı Kanunun değil 5510 sayılı Kanunun öngördüğü kural ve esasların uygulanacağı dolayısıyla ihtilafların da adli yargı yerinde çözümleneceği açıktır.

Kaldı ki; T.C. Anayasası’nın 158.maddesindeki “…diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır ” hükmü uyarınca Anayasa Mahkemesi kararının bu uyuşmazlığın çözümünde esas alınacağı tartışmasızdır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 14. İdare Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 14.İdare Mahkemesi’nin 31.03.2009 gün E:2009/296 K:2009/483 sayılı GÖREVSİZLİK KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

4-ESAS NO : 2013/1395

KARAR NO : 2013/1776

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : F.T.

Vekilleri : Av. E.Y., Av. K.E., Av.E.T.T., Av. S.A., Av. B.S.

Davalı : Türk Telekomünikasyon A.Ş.

Vekili : Av. M.A.P.

O L A Y : Davalı Şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasanın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasanın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen davacı 27.12.2010 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü emrine atanmıştır.

Davacı vekili, müvekkilinin, nakil bildirimine esas ücretine dair düzenlenen nakil bildirim Cetvelinde, ücretinin eksik bildirildiğinin ve nakil bildirim tarihi itibariyle nakil bildirimine esas ücret tutarının ve belirlenecek bu tutar üzerinden davalı şirketçe nakil bildirim Cetvelinin yeniden düzenlenmesi gerektiğinin tespitine, yeni nakil belgesi düzenleninceye kadar geçen süre içerisinde tahakkuk eden zam ve tazminatlar ile maaş nakil ilmühaberinin düzenlendiği tarihten itibaren ödenmesi gerekirken davalının yaptığı eksik bildirim nedeni ile ödenmeyen ücretleri nedeniyle uğradığı maddi zararlar ve fazlaya dair talep ve dava hakları şimdilik saklı kalarak 300.-TL. ve 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere Yüksek Planlama Kurulu ve Bakanlar Kurulu kararı ile verilen ek ödemenin (denge tazminatı) müvekkil ücretine ilave edilmeyerek ilişiğinin kesildiği tarihe kadar yoksun bırakıldığı zararına karşılık, fazlaya dair talep hakları saklı kalarak şimdilik 200.-TL. olmak üzere toplam 500.-TL.nin davalıdan tazmin edilerek davacıya yasal faizleri ile birlikte ödenmesine karar verilmesi 29.3.2011 tarihinde adli yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 6.İŞ MAHKEMESİ: 27.2.2013 gün ve E:2011/355, K:2013/114 sayı ile, davanın TİP 2 Sözleşme ile davalı kurumda çalıştıktan sonra başka kamu kurumuna nakledilen davacının nakil ilmühaberindeki ücretin eksik düzenlendiği nedeni ile açılan tespit ve alacak davası olduğu; davanın devamı sırasında benzeri konuda Yargıtay 9.H.D'nin 01/10/2012 tarih 2012/2 7071-32336 E-K nolu ilamının ibraz edildiği; yapısı itibari ile mahkemelerindeki dava ile aynı özellikleri taşıyan davada, Yargıtay 9.H.D’nin "özelleştirmeden önce statü hükümlerine tabi davacı niteliğindeki personelin özelleştirme sonrası belirli bir süreliğine davalı idare özel hukuk hükümlerine tabi olarak iş sözleşmesi kapsamında çalıştırılıp nakledildiği; tekrar statü hukuku kapsamına girdiğini davacının iş sözleşmesi ile çalıştığı dönemde davalı şirkete davacının ücreti konusunda artış oranının kamudaki memur maaş artış oranında olacağı konusunda yükümlülük getirildiği 406 S.Y hükümleri uyarınca davalı şirketin hak sahibi personelin Devlet Personel Başkanlığına bildirmesi bildirim ile beraber personelin nakledileceği kamu kurumunda yararlanacağı parasal haklara esas olmak üzere memur maaş nakil ilmühaberi düzenlenmesi personelin ilişiğinin kesilmesi gibi işlemler yaptırıldığını bu işlemlerin idare hukuku anlamında hukuki sonuçlar doğurduğu ve ilgili personelin nakledilecekleri kurumdaki statülerini özlük ve parasal haklarını belirlediği söz konusu işlemlerin kamu personeli hakkında ve idari hukuku alanında tesis edilmiş birer idari işlem niteliğinde olduğunu ve idari işlemler ile ilgili uyuşmazlığın idari yargı yerinde çözülmesi gerektiğini" tespit ettiği gerekçesiyle; HMK 114/1-B maddesi gereğin-ce yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle HMK 115/2 Maddesi gereğince davanın usulen REDDİNE karar vermiş, bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez, müvekkilinin nakil bildirimine esas ücret hesabında, uygulanması gereken 406 sayılı Yasanın Ek.29 ve diğer maddeleri hükümlerine göre işlem yapılmayarak eksik ücret bildirimi yapılmasına ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların faiziyle birlikte ödenmesine, eski ve yeni kuramlarındaki parasal hakların arasındaki farkın ödenmesi sırasında dikkate alınan eski görevinin parasal haklarının yer aldığı maaş nakil belgesinin 5478 sayılı Yasa uyarınca 08.02.2006 tarihli 2006/T-17 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile getirilen ek ödemeye yer verilmeksizin düzenlenmesine ilişkin işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 16. İDARE MAHKEMESİ: 10.4.2013 gün ve E:2013/431, K:2013/649 sayı ile, Türk Telekomun, 406 sayılı Kanun ve Özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirket olduğu, hisse devir işlemleri tamamlanarak özelleşmiş bulunduğu, dolayısıyla kamu kurum ve kuruluşlarına uygulanan mevzuatın Türk Telekom'a uygulanmasına son verildiği; buna göre; Türk Telekomdaki kamu payının %50'nin altına düşmesi nedeniyle söz konusu şirketin kamu kurumu olma niteliğini tamamen kaybettiği sonucuna varılmakta olup, bu nedenle kamu kurumu olma niteliğini kaybeden davalı şirketin idare hukuku alanında kamu gücünü kullanarak işlem tesis edemeyeceği, dolayısıyla dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle kuruluşun özel hukuk hükümlerine tabi bir kuruluş olması karşısında, bakılan davanın görüm ve çözümünün Adli yargının görevine girdiği sonuç ve kanaatine varılmış olduğu; nitekim, benzer bir olayda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce verilen 24/12/2012 tarihli, E:2012/494, K2012/416 sayılı kararda, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabileceği, idare aleyhine dava açılmayıp, işlemin tesis edildiği tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş’nin bulunması durumunda, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir dava bulunduğundan söz etmenin olanaksız olduğu, dolayısıyla davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğinin belirtildiği gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili, adli ve idari yargı yerleri arasında oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için başvuruda bulunmuştur.

l-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlıkça adli yargı dosyasının da ilgili Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın davada adli yargı, Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün ise idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davalı şirkette görev yapmakta iken, 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen, sonrasında Kamu Kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil bildiriminin ilgili mevzuata uygun düzenlenmemesi nedeniyle iptali ile maaş farkının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Bu sürece paralel olarak Türk Telekom personelinin durumu incelendiğinde:

Olayda, davalının hisse devir (14.11.2005) tarihinde davalı kuruluşta çalışmakta iken 406 sayılı Yasa'nın Ek-29. maddesi ile 4046 sayılı Yasa'nın 22. maddesine göre adı Devlet Personel Başkanlığına bildirilen ve sonrasında kamu kurumu emrine atanan davacı tarafından; maaş nakil ilmühaberinin düzeltilmesi ve parasal haklarının tazmini istemiyle 29.3.2011 tarihinde dava açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

Buna göre, iptali istenilen işlemin tesis edildiği ve dava açıldığı tarihte davalı mevkiinde kamu kuruluşu niteliği taşımayan Türk Telekomünikasyon A.Ş.'nin olması karşısında, idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan sözetmek olanaksız olduğundan; uyuşmazlığın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle Ankara 6.İş Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 6.İş Mahkemesi’nin 27.2.2013 gün ve E:2011/355, K:2013/114 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

5-ESAS NO : 2013/1412

KARAR NO : 2013/1780

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Bakırköy 16. İcra Müdürlüğü tarafından yapılan ihale sonucu alınan otomobile uygulanan KDV oranının %18 olmayıp % 1 olarak belirlenmesi istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : S.Y.

Davalı : Bakırköy Vergi Dairesi Müdürlüğü (İdari Yargıda)

O L A Y : Davacı vekili 07.05.2013 günlü dava dilekçesinde özetle; Bakırköy 16. İcra Müdürlüğü’nün 2013/133 sayılı talimat dosyasından 34....... plakalı 2008 model Wolkswagen marka 7HK- Transporter 2.5 TDI C VAN LWB tipi aracı aldığını, arabayı alırken KDV’nin %18 olarak belirtildiğini, İstanbul Gelir İdaresi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü’nden aldığı yazıda belirtildiğine göre satın alınan aracın satışında alınacak KDV oranının %1 olarak belirtildiğini, bu nedenle %18 KDV oranının iptal edilerek %1 olarak düzeltilmesini, işlemlerin bu rakam üzerinden yapılması istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

BAKIRKÖY 2. İCRA HUKUK MAHKEMESİ: 05.06.2013 gün ve E: 2013/675 ve K:2013/700 sayılı kararında özetle; icra yoluyla yapılan satışlarda icra müdürlüğünce, KDV tarh ve tahakkuk işlemlerinin, vergi mükellefi sıfatıyla yapıldığından, bu işlemlerden doğan ihtilafın çözüm yerinin vergi mahkemeleri olduğu gerekçesiyle davacının davasının görev yönünden reddine dosya üzerinden kesin olarak karar verilmiştir.

Davacı bu kez, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 11. VERGİ MAHKEMESİ: 20.06.2013 gün ve E: 2013/1806 ve K: 2013/1615 sayılı kararında: “…2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde, dilekçelerin görev yönünden inceleneceği, 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde ise, 14. maddenin 3/a bendine göre adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.

2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri Ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 24.02.1988 tarih ve 3410 sayılı Kanun’la Değişik 6. maddesinde; vergi mahkemelerinin; a) Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları, b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun’un uygulanmasına ilişkin davaları, c) Diğer kanunlarda verilen işleri çözümleyeceği hükme bağlanmıştır.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 17.07.2003 tarih ve 4949 sayılı Kanun’la Değişik 4. maddesinin 1. fıkrasında, icra ve iflas dairelerinin muamelelerine karşı yapılan şikayetlerle itirazların incelenmesinin icra mahkemesi hakimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hakim tarafından yapılacağı, aynı kanunun 16. maddesinin 1. fıkrasında da, kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere icra ve iflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikayet olunabileceği belirtilmiştir.

Anılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 4. maddesinin 17.07.2003 tarih ve 4949 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle değişik birinci fıkrasının, 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluş Ve Görevleri Hakkında Kanun’un 24.02.1988 tarih ve 3410 sayılı kanunun 2. maddesiyle değişik 6. maddesinden sonra yürürlük kazandığı ve bu hükmün genel bütçeye ait harçlara ilişkin uyuşmazlıkların vergi mahkemelerinde görüleceğini kurala bağlayan 2576 sayılı Kanun’un 6. maddesi karşısında özel nitelikte olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Buna göre, icra ve iflas dairelerinin muamelelerine karşı, kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı açılacak davalara icra mahkemelerinin görevine girdiğinden, %18 oranında KDV ödenmesine dair kararın iptali ve fazladan ödenen KDV'nin iadesine karar verilmesi istemiyle mahkememizde açılan davanın görevsizlik nedeniyle inceleme olanağı bulunmamaktadır.

Benzer bir davada, Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün 03.05.2010 gün ve E:2009/108, K:2010/98 sayılı kararı da aynı doğrultudadır. Dosyada mevcut Büyükçekmece 2. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2011/188 esas numaralı kararından da, davacının aynı mahiyetteki şikâyetinin icra mahkemesince incelenerek karara bağlandığı anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca görev yönünden davanın reddine…” denilmek suretiyle verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacının görevli yargı yerinin belirlenmesine ilişkin talebi üzerine dosya ekleri ile birlikte mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlıkça idari yargı dosyasının da ilgili Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Bakırköy 16. İcra Müdürlüğü tarafından yapılan ihale sonucu alınan 34HLU 49 plakalı araca uygulanan KDV oranının %18 olmayıp % 1 olarak belirlenmesi istemiyle açılmıştır.

2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun “Şikayet ve Şartlar” başlıklı 16. maddesinde; “Kanunun hallini mahkemeye bıraktığı hususlar müstesna olmak üzere İcra ve İflas dairelerinin yaptığı muameleler hakkında kanuna muhalif olmasından veya hadiseye uygun bulunmamasından dolayı icra mahkemesine şikayet olunabilir. Şikayet bu muamelelerin öğrenildiği tarihten yedi gün içinde yapılır. Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir.” hükmü yer almaktadır.

“Şikayet üzerine yapılacak muameleler” başlıklı 17. maddesinde de, “Şikayet tetkik merciince, kabul edilirse şikayet olunan muamele ya bozulur, yahut düzeltilir. Memurun sebepsiz yapmadığı veya geciktirdiği işlerin icrası emrolunur.” hükmü yer almaktadır.

“İcra Mahkemesi” başlıklı 4. Maddesinde: (Değişik: 3/7/1940 - 3890/1 md.)

(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/1 md.) İcra ve iflâs dairelerinin muamelelerine karşı yapılan şikâyetlerle itirazların incelenmesi icra mahkemesi hâkimi yahut kanun gereğince bu görev kendisine verilmiş olan hâkim tarafından yapılır. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığınca icra mahkemesinin birden fazla dairesi kurulabilir. Bu durumda icra mahkemesi daireleri numaralandırılır. İcra mahkemesinin birden fazla dairesi bulunan yerlerde iş dağılımı ve buna ilişkin esaslar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir. Her icra mahkemesi hâkimi, kendisine Adlî Yargı Adalet Komisyonu Başkanlığınca dönüşümlü olarak bağlanan icra ve iflâs dairelerinin muamelelerine yönelik şikâyetleri ve itirazları inceler, bu dairelerin gözetim ve denetimlerini yapar, idarî işlerine bakar.İcra yetkisini haiz sulh mahkemelerinin muamelelerine karşı vuku bulacak şikayet ve itirazların icra mahkemesi o mahkemenin hakimidir” denilmiştir.

Olayda, Bakırköy 16. İcra Müdürlüğü tarafından yapılan ihale sonucu alınan 34....... plakalı araca ilişkin olarak %18 oranında KDV ödenmesine dair kararın iptali ile KDV oranının %1 olarak belirlenmesi istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.

2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunun "Vergi Mahkemelerinin Görevleri" başlıklı 6. maddesinde, Vergi Mahkemelerinin genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davalarla, bu konularla ilgili olarak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları ve diğer kanunlarla verilen işleri çözümleyeceği hükmüne yer verilmiştir.

Hal böyle iken, İcra Müdürlüğü tarafından yürütülen takibe ilişkin olarak yapılan ihale sonucunda alınan araca ilişkin, icra müdürlüğünce verilen % 18 oranında KDV ödenmesine dair kararın, kanuna aykırılığı iddiasının şikayet yolu ile İcra Mahkemesinde çözümleneceği, mahkemenin incelemeyi, söz konusu icra dosyası üzerinde yaparak, anılan işlemin kanuna uygun olup olmadığı hususunda karar vereceği kuşkusuzdur. Adli yargılamanın bir parçasını oluşturan bu uyuşmazlığın, İcra Müdürlüğünün tesis ettiği bir işlemden kaynaklandığı gözetildiğinde, bu işlemin yasaya uygun olup olmadığının adli yargı yerince çözümlenmesinin gerektiği sonucuna varılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli olduğundan, Bakırköy 2.İcra Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Bakırköy 2. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 05.06.2013 gün ve E:2013/675 ve K:2013/700 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

6-ESAS NO : 2013/1485

KARAR NO : 2013/1785

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET: Davacı Şirket ile davalı Belediye arasında düzenlenen kira sözleşmesi sonrasında, kiralanan taşınmazın bir kısmının Kıyı Kanunu ve İmar Kanunu hükümlerine aykırı inşaat nedeniyle yıktırılması nedeniyle uğranıldığı öne sürülen zararın tazmini istemli davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : P.Tur. Sey. Rest. Kafe Bar Gıda Teks. İnş. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti

Vekili : Av. O.E.Y.

Davalı : Kadriye Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. İ.A.

O L A Y : Hazineye ait 1522 parsel “günübirlik alan” olarak kullanılmak üzere davalı Belediyeye tahsis edilmiştir.

05.04.2006 tarih ve 083 sayılı Encümen Kararı ile; 1522 parsel üzerinde kurulu olan günübirlik tesisinde bulunan bar, restaurant ve dükkanların 2886 sayılı Kanunun 36. Maddesince kapalı zarf usulü ile belirlenerek ihale şartnamesi dahilinde kiraya verilmesi uygun görülerek A.Z.tarafından kiralanmış, devir dilekçesine istinaden Kadriye Belediye Encümeninin 27.06.2007 tarih ve 121 sayılı kararı ile 27.96.2007 tarihinde T.V.’e ,27.02.2008 tarih 024 sayılı kararı ile C. Turizm Otelcilik ve İnşaat Dış Ticaret Limited Şirketine, 30.04.2008 tarih ve 046 sayılı kararı ile C. Turizm Tur. Hizm. San. Ve tic. Ltd. Ştd.ne, 17.12.2008 tarih ve 142 sayılı kararı ile Tanju Ercivan’a, 28.01.2009 tarih 004 sayılı karar ile de en son davacı P.Tur. Seyh. Rest. Cafe-Bar Gıda Teks. İnş. İth. İhr. Tic. ve San. Ltd. Ştd.ne devredilerek kira sözleşmesi düzenlenmiştir.

Davacı şirket ile davalı Belediye arasında düzenlenen 28.01.2009 tarihli kira sözleşmesinde; kiraya verenin Kadriye Belediyesi, kiralayanın davacı şirket olduğu, kira müddetinin 26.04.2006- 26.04.2016 olduğu, devir tarihinin 28.01.2009 olduğu, kiralanan şeyin kira sözleşmesindeki durumu ve kullanım durumunun 2 nolu bar olduğu genel olarak açıklandıktan sonra sözleşme metninde ayrıntılara yer verilmiştir. Kira sözleşmesinin 24. Maddesinde “Kiracı kiraladığı günübirlik alandaki barın sahil kısmındaki barı oturduğu müddetçe kullanma hakkına sahiptir.” şeklinde açıklama da yer almaktadır.

Serik Kaymakamlığı 08.08.2008 günlü Kadriye Belediye Başkanlığı’na yazdığı yazıda; J.D. olarak adlandırılan ve 2880 m2lik alanı kapsayan yapının, 1522 parsel dışında kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasında kalan alanda kaldığını, bu nedenle 3621 sayılı Kıyı Kanununun 6. Maddesinin 4. fıkrası ile Kıyı Kanununun uygulanmasına dair yönetmeliğin 13. Maddesine aykırılık teşkil ettiğinden, adı geçen yönetmeliğin 19. ve 20. Maddeleri ile 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinin son fıkrası uyarınca işlem yapılması gerektiği bildirilmiştir.

Bunun üzerine yapılan inceleme sonucunda; 03.09.2008 tarih ve 113 sayılı Kadriye Belediyesi Encümen Kararında; “…Belediyemiz sınırları içerisinde mülkiyeti Hazineye ait Belediyemiz adına günübirlik alan olarak irtifak hakkı tahsis edilen 1522 parselde bulunan Jade Disko olarak adlandırılan işletmenin, kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasında kalan alanda 2880.00m² alanı işgal ederek 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 13. ve 14. maddesi ve Kıyı Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 19. ve 20. maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. maddelerine uymadığı tespit edilmiştir. Serik Mal Müdürlüğü’nün 08.08.2008 tarih ve 597 sayılı yazısı doğrultusunda işlem yapılması istenmektedir.

Encümen üyelerimizce yapılan müzakereler neticesinde; mülkiyeti Hazineye ait Belediyemiz adına irtifak hakkı tesis edilen 1522 parsel üzerinde bulunan Jade Disko adlı işletmeye 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 6., 13., ve 14. Maddeleri ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. Ve 42. maddelerine muhalefetten 2000.00 YTL (ikibinyenitürklirası) para cezası uygulanmasına, para cezasının ilgiliye tebliğinden itibaren 15 (onbeş) gün içerisinde Belediyemiz veznesine yatırılmasına, yatırılmadığı takdirde yasal yollardan tahsiline, ilgili yapının yıkılmasına,…” karar verildiği açıklanmıştır.

Yıkım kararının ardından, Kadriye Belediye Başkanlığı 15.09.2008 gün 1623 sayılı yazı ile o tarihte kiracı olan C. Turizm Turistik Hiz. San. Ve Tic. Ltd Ştd.ne “J.D.” ya ilişkin yıkım kararının 25.09.2008 Perşembe günü saat 14:00 da Belediye ekiplerince uygulanacağı ve yıkım tarihine kadar yapıyı boşaltmalarını istenmiş ise de yazı tebliği dilemediğinden ilgili yazı 19.09.2008 tarihinde C. Turizm Turistik Hiz. San. Ve tic. Ltd. Ştd. vekili Av. A.Ö.’a gönderilmiştir. C. Turizm vekili Av. Ali Önal’ın mahkemeye yaptığı başvuru sonucu, Serik Sulh Hukuk Mahkemesinin 24.09.2008 tarih Değişik İş: 2008/104 sayılı kararı ile yıkım kararının 10 gün süre ile durdurulmasına, 06.10.2008 tarihli ek karar ile de 10 günlük durdurma kararının 30 gün süre ile uzatılmasına karar verilmiştir. Av. A.Ö.Antalya 6. Noterliğinin 29.09.2009 gün ve 19184 yevmiye nolu Vekaletnamesi ile davacı şirkete vekil tayin edilmiştir.

Kadriye Belediye Başkanlığı 15.04.2010 gün 699 sayılı yazı ile davacı şirkete kıyıda bulunan barın yıkımına ilişkin kararın en geç 15 gün içinde uygulanmasını aksi takdirde Belediye ekiplerince yıkılacağını bildirmiştir.

Davacı şirket vekilinin, idare mahkemesine açılan davada karar verilinceye kadar yıkım kararının tedbiren durdurulmasına ilişkin istemi Serik 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 24.05.2010 gün Değişik İş: 20120/50 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

Davacı şirket vekili; davacının kiracı olarak faaliyet göstermekte olduğunu belirttiği Kadriye Beach parkta bulunan 2 nolu barın eklentisi olan ve kıyı kenar çizgisi içinde kalan “J.D.” isimli kaçak yapının engeç 15 gün içerisinde yıkılması aksi takdirde Belediye ekiplerince yıkılacağı yönünde tesis edilen 15.04.2010 tarih ve 699 sayılı idari işlemin hukuka uygun olmadığı, eski tarihli bir karara dayanması nedeniyle iptali istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

Antalya 2. İdare Mahkemesi 24.02.2011 gün ve E:2010/608 K: 2011/108 sayılı kararında özetle; kıyı çizgisiyle kıyı kenar çizgisi arasında kalan yapının kaçak olduğu gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiş ve bu karar Danıştay Ondördüncü Dairesi'nin 11/12/2012 gün ve E:2011/14141 K:2012/9453 sayılı kararıyla onanmıştır. UYAP sistemi üzerinde yapılan incelemede dosyanın karar düzeltme talebi ile Danıştay Başkanlığı’na gönderildiği ve halen incelemesinin devam ettiği tespit edilmiştir.

Davalı Belediye 03.09.2008 gün ve 113 sayılı yıkım kararını 29.01.2011 tarihinde uygulamıştır.

Davacı vekili yıkım kararının infaz edilmesinin ardından 09.05.2011 tarihinde adli yargıda dava açmıştır. Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı Belediye tarafından kiralanan Kadriye Belediyesine ait 1522 parsel üzerinde bulunan 2 nolu barın yıkımı nedeniyle şimdilik 50.000TL maddi zararın 23.03.2001 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.

SERİK 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 06.12.2011 gün ve E: 2011/305, K:2011/774 sayılı kararında “… davanın davalı belediyenin davacıya ait ilçemiz Kadriye Beldesi 1522 parsel üzerinde bulunan 2 nolu barın idari işleme dayanılarak yıkımından kaynaklanan tam yargı davasına konu tazminat davası olduğu, davaya bakma görevinin idare mahkemesinin görev alanına girdiği…” gerekçesiyle dava dilekçesinin görev nedeniyle reddine dair verilen karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargıda dava açmıştır.

ANTALYA 2. İDARE MAHKEMESİ: 03.07.2013 gün E:2013/2, K:2013/809 sayılı kararında “…davalı idarece davacıya kiraya verilen ve davacı tarafından 2 no'lu bar olarak işletilen işyerinin, kira sözleşmesi yapıldıktan sonra, 15/04/2010 tarihli ve 699 sayılı davalı idare işlemiyle yıktırılmasına karar verildiği ve yıkım işleminin gerçekleştirildiği, yıkım kararına karşı açılan davanın mahkememizin 24/02/2011 tarihli ve e. 2010/608, k. 2011/108 sayılı kararıyla reddedildiği, söz konusu kararın Danıştay Ondördüncü Dairesi'nin 11/12/2012 tarihli ve 2011/14141 esas, 2012/9453 sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği, davacının tazminat isteminin gerekçesini, mahkemece de hukuka uygun bulunan yıkım işleminin değil, hukuki ayıplı malın ayıbı bilindiği halde kiralanmasının oluşturduğu görülmektedir.

Bu durumda, sürekli bir kamu hizmetinin görülmesi amacını taşımayan, kamu hukuku kuralları çerçevesinde yapılmayan ve kamu gücü kullanılmayan bir özel hukuk sözleşmesi neticesinde kiralanan malın ayıplı olduğu gerekçesiyle tazminat istemiyle açılan davada, adli yargının görevli olduğu açıktır….” gerekçesiyle verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: 2247 sayılı uyuşmazlık mahkemesi kuruluş ve işleyişi hakkında kanun’un 14. Maddesine göre; olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli, idari veya askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekmekte olup, bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, hukuk uyuşmazlıklarında ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilmektedir. Aynı yasanın 27. Maddesinde ise, uyuşmazlık mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir

Dosya üzerinde 2247 sayılı yasanın 27. Maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

Adli ve idari yargı yerleri arasında anılan yasanın 14. Maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle mahkememize gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

Dava, taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesinin ardından, kiralama aşamasında gündeme getirilmeyen, kiralanan taşınmazda bulunduğu iddia edilen bir kısım binaların Kıyı Kanunu ve İmar Kanunu hükümlerine aykırılık nedeniyle yıktırılması nedeniyle, kira sözleşmesi yapılırken saklanan hukuki ayıp iddiası sebebiyle uğranılan zararın tazminine ilişkindir.

5393 sayılı Belediye Kanununun “Meclisin Görev ve Yetkileri” başlıklı 18. maddesinin (e) bendinde:

“Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.”

Aynı Kanunun “Encümenin Görev ve Yetkileri” başlıklı 34. maddesinin (g) bendinde:

“Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.” Şeklindeki düzenlemeler ile Belediye taşınmazlarının kiraya verilmesi hususundaki yetkili organlar açıklanmıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun “Kapsam” başlıklı 1. maddesinde:

“Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.” denilerek Belediyelerin kiraya ilişkin işlemlerin 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacağı,

36. maddesinde de:

“Bu kanunun 1 inci maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulü esastır.” şeklindeki düzenleme ile de 1. maddede belirtilen işlere ilişkin ihalelerin kapalı teklif usulü ile yapılacağı açıklanmıştır.

Dava dosyanın incelenmesinden; mülkiyeti Hazineye ait olan 1522 parselin günübirlik tesis olarak kullanılmak üzere davalı Belediyeye tahsis edilmiş ve taşınmaz ilk olarak 27.06.2007 tarihinde Aydın Zeybek’e kiralanmıştır. Taşınmaz ilk kira sözleşmesinden ardından birkaç defa el değiştirmiş son olarak Kadriye 1522 sayılı parsel üzerinde kurulu olan Günübirlik tesisinde bulunan bar, restaurant ve dükkanların 2886 sayılı Kanunun 36. maddesince kapalı zarf usulü ile belirlenerek ihale şartnamesi dahilinde kiraya verilmesinin 28.01.2009 tarih ve 004 sayılı Encümen Kararı ile uygun olduğu belirlenmesinin ardından davalı Belediye ile davacı şirket arasında 28.01.2009 tarihli kira sözleşmesi imzalanmıştır.

Davacı şirket ile yapılan kira sözleşmesi sonrasında işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı verildiği, sonrasında davalı Belediyenin 15.04.2010 tarih m.07.8.kad.0 13/699 sayılı kararı ile “…J.D. olarak adlandırılan 2 nolu barın , 15.11.2008 tarih ve 1020 sayılı yazı ile 04.11.2008 tarihinde yapılan tespitte, J.D.’nun yıkımının yapılmadığının tespit edildiği, yıkımın gerçekleştirilmemesi halinde ilgililer hakkında yasal işlem yapılacağı…” bildirildiği, davalı Belediye tarafından 03.09.2008 tarih ve 113 sayılı kararına istinaden 29.01.2011 tarihinde 2 nolu bar üzerinde yıkım kararının uygulanmıştır.

3621 sayılı Kıyı Kanununun “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin 4. fıkrasında:

“Kıyı: kıyı çizgisi ile kıyı kenar çizgisi arasındaki alan…” kıyının tanımı,

“Yapı Yasağı ve Kıyıda Yapılacak Yapılar” başlıklı 6. maddesinde:

“… Kıyı, herkesin eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açık olup, buralarda hiçbir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturulamaz.

Kıyılarda, kıyıyı değiştirecek boyutta kazı yapılamaz; kum, çakıl vesaire alınamaz veya çekilemez.

Kıyılara moloz, toprak, cüruf, çöp gibi kirletici etkisi olan atık ve artıklar dökülemez.

Kıyıda, uygulama imar planı kararı ile;

a) İskele, liman, barınak, yanaşma yeri, rıhtım, dalgakıran, köprü, menfez, istinat duvarı, fener, çekek yeri, kayıkhane, tuzla, dalyan, tasfiye ve pompaj istasyonları gibi, kıyının kamu yararına kullanımı ve kıyıyı korumak amacına yönelik alt yapı ve tesisler,

b) Faaliyetlerinin özellikleri gereği kıyıdan başka yerde yapılmaları mümkün olmayan tersane, gemi söküm yeri ve su ürünlerini üretim ve yetiştirme tesisleri gibi, özelliği olan yapı ve tesisler,

c) (Ek bend: 3/7/2005-5398 S.K./13.mad) Organize turlar ile seyahat eden kişilerin taşındığı yolcu gemilerinin (kruvaziyer gemilerin) bağlandığı, günün teknolojisine uygun yolcu gemisine hizmet vermek amacıyla liman hizmetlerinin (elektrik, jeneratör, su, telefon, internet ve benzeri teknik bağlantı noktaları ve hatlarının) sağlandığı, yolcularla ilgili gümrüklü alan hizmetlerinin görüldüğü, ülke tanıtımı ve imajını üst seviyeye çıkaracak turizm amaçlı (yeme-içme tesisleri, alışveriş merkezleri, haberleşme ve ulaştırmaya yönelik üniteler, danışma, enformasyon ve banka hizmetleri, konaklama üniteleri, ofis binalar) fonksiyonlara sahip olup, kruvaziyer gemilerin yanaşmasına ve yolcuları indirmeye müsait deniz yapıları ve yan tesislerinin yer aldığı kruvaziyer ve yat limanları,

d) (Ek bent: 31/07/2008-5801 S.K./3.mad) Uluslararası spor otoritelerinin, Türkiye'de spor faaliyetlerinin düzenleneceğine dair kararı gereğince Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu spordan sorumlu Bakanlığın izni doğrultusunda, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun (I) sayılı Cetvelinde düzenlenen genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, aynı Kanunun (II) sayılı Cetvelinde düzenlenen özel bütçeli idareler, belediyeler ile il özel idareleri tarafından her türlü spor aktiviteleri ve organizasyonların yapılmasına/yaptırılmasına yönelik spor tesisleri ve zorunluluk arz eden durumlarda bunların tamamlayıcı konaklama tesisleri, yapılabilir.

(Ek fıkra: 3/7/2005-5398 S.K./13.mad) Özelleştirme kapsam ve programına alınan ve sahil şeridi belirlenen veya belirlenecek olan alanlar ile kıyı ve dolgu alanlarında yapılacak yat ve kruvaziyer limanlarının ihtiyacı olan yönetim birimleri, destek birimleri, bakım ve onarım birimleri, teknik ve sosyal altyapı ve konaklama birimleri ile ilgili kullanım kararları ve yapılanma şartları imar plânı ile belirlenir.

Bu yapı ve tesisler yapım amaçları dışında kullanılamazlar.” denilerek kıyılarda hangi tür yapıların yapılabileceği,

Kontrol, İmar Mevzuatına Aykırı ve Ceza Hükümleri Kontrolüne İlişkin 13 ve 14. maddelerinde:

“ Madde 13 : Bu Kanun kapsamında kalan alanlardaki uygulamaların kontrolü; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında ise valilikçe yürütülür. İlgili bakanlıkların teftiş ve kontrol yetkileri saklıdır.

Madde 14 : Bu Kanun kapsamında kalan alanlarda ruhsatsız yapılar ile ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında 3194 sayılı İmar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.” hükümleri yer almaktadır.

3194 sayılı İmar Kanununun Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı olarak Başlanan Yapılara ilişkin 32. maddesinde:

“… Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (...) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.

Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır.

Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister.

Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir.

2008 tarihli Encümen Kararının verildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun Ceza Hükümleri başlıklı 42. maddesinde:

“ Ruhsat alınmadan veya ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana 500 000TL-'dan 25 000 000 liraya kadar para cezası verilir. Ayrıca fenni mesule bu cezaların 1/5'i uygulanır.

Birinci fıkrada belirtilen fiiller dışında bu Kanunun 28. 33. 34, 39 ve 40 ıncı maddeleri ile 36 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen mal sahibine, fenni mesule ve müteahhide 500 000 TL dan 10 000000 liraya kadar para cezası verilir.

Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı artırılarak verilir.

Yukarıdaki fıkralarda gösterilen cezalar, ilgisine göre doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülkî amir tarafından verilir

Bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen karar kesindir.

İlgili idarenin Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla sulh ceza mahkemesine başvurması üzerine, bu mahkemelerce ayrıca, yukarıdaki fıkralara göre ceza verilen

fennî mesuller ve müteahhitler hakkında bir yıldan beş yıla kadar meslekten men cezasına da hükmolunur.

Bu husustaki muhkeme kararları ilgili idarelerce Bakanlığa ve meslek mensubunun bağlı olduğu meslek teşekkülüne bildirilir.

Bu maddeye göre belediyelerce verilen cezalar dolayısıyla tahsil olunan paralar belediye bütçesine irad kaydolunur” şeklindeki düzenleme 09.12.2009 tarih 5940 sayılı Kanunun 2. maddesi ile değişmiştir.

Somut olaya baktığımızda, dosya arasında bulunan ve mahallinde yapılan tespitler sonucu verilen raporlara göre; yıkım kararı alınan ve yıkılan yapının 1522 parsel üzerinde olmayıp kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında olduğu anlaşılmaktadır. Davacı şirketin yıkım kararının hukuka aykırı olduğu iddiası ile idari yargıda açtığı davanın halen derdest olduğu da dosya kapsamından anlaşılmaktadır.

Dava, davalı Belediyeden kapalı zarf usulü ihale ile kiralanan taşınmaza dahil olduğu iddia edilen barın sözleşme tarihi itibariyle Kıyı Kanunu ve İmar Kanunun hükümlerine göre yıkım kararı bulunduğu halde, bu durum açıklanmadan sözleşme imzalanması ve akabinde yıkım kararının uygulanması nedeniyle uğranılan zararın giderilmesi istemiyle açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a bendinde; idarî işlemler hakkında yetki, şekil sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları idarî dava türleri arasında sayılmış olup, idare tarafından, bir kamu hizmetinin yürütülmesi dolayısıyla kamu gücü kullanılarak tek taraflı iradeyle tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu idarî işlemlere karşı açılacak davalarda idarî yargı yeri görevli bulunmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun kamu hukukunu ilgilendiren yasalar olması nedeniyle, sözleşme aşamasına kadar yasaya dayanılarak idarece alınan karar ve yapılan işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların idarî yargı yerinde, sözleşme yapıldıktan sonra sözleşme hükümlerinin uygulanması nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıkların ise sözleşme ve özel hukuk hükümlerine göre adlî yargı yerinde görülmesi gerekmekte ise de; sözleşme yapıldıktan sonra tesis edilse bile sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşmeden doğan bir hak veya alacağın takibi niteliğini taşımayan, idarenin kamu gücüne dayanarak ve tek yanlı olarak tesis ettiği idarî işlemlerin iptali istemiyle açılan veya bu nitelikteki idarî işlemler nedeniyle doğan tazminat istemleri nedeniyle açılan ve tam yargı davası niteliğindeki davaların da idarî yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.

Bu durumda; sözleşme yapılmasına karşın açılan davanın;sözleşme imzalanmadan önce birtakım hukuka aykırılıklar bulunduğu iddiasına dayandırıldığı; ortada, iradi bir özel hukuk ilişkisinin verdiği haklar çerçevesinde imzalanan sözleşmeden doğan bir ihtilaf bulunmadığı ve tesis edilen bir idari işlemin uygulanması nedeniyle doğan maddi zararın tazmini istemli bir tam yargı davasının söz konusu olduğu hususları gözetildiğinde; açılan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-a maddesi kapsamında görüm ve çözümünde idari yargının görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Antalya 2. İdare Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu Antalya 2. İdare Mahkemesi’nin 03.07.2013 gün E:2013/2, K:2013/809 sayılı GÖREVSİZLİK KARARIN KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

7-ESAS NO : 2013/1497

KARAR NO : 2013/1786

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

ÖZET : Davacının sevk ve idaresindeki aracın, yol üzerinde bulunan ve kapağı olmayan logara girmesi sonucu meydana geldiği iddia edilen kaza nedeni ile davacının uğradığı maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : N.U.

Vekili : Av. Ü.K.

Davalı : Sarıyer Belediye Başkanlığı

Vekili : Av. B.C.Ş. ( Adli yargıda)

O L A Y : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davacının sevk ve idaresindeki 34...... plakalı aracın kaza yapmasına davalı belediyenin sorumluluğunda olan bozuk logar kapağı sebebiyet verdiğinden, araçta meydana gelen ve Sarıyer 1. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2010/134 D.İş sayılı dosyasında yapılmış olan tespit sorucu alınan 11.12.2010 tarihli bilirkişi raporunda belirlenmiş olan 23.029,74 Euro maddi zarar ile 4.145,35 Euro KDV olmak üzere, Türk Lirası karşılığı olan 67.940,44 TL’nin kaza tarihi olan 31.10.2010 tarihinden geçerli olacak yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili istemiyle idari yargıda dava açmıştır.

İSTANBUL 7. İDARE MAHKEMESİ: 16.08.2011 gün E: 2011/ 1425, K:2011/1524 sayılı kararında özetle; uyuşmazlığın maddi hasarlı trafik kazasının meydana geldiği yolun bakım ve onarım sorumluluğuna ilişkin olması ve 2918 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanması suretiyle çözümlenebilecek mahiyette olması nedeniyle, 2918 sayılı yasa hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili uyuşmazlığın görüm ve çözümünde aynı Yasa’nın 110. Maddesi hükmü uyarınca adli yargı yerleri görevli olduğundan gerekçesiyle, davanın görev yönünden reddine dair verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı gerekçe ile 69.666,00 TL tutarındaki tazminatın kaza tarihi olan 31.10.2010 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalı belediyeden tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

İSTANBUL 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 31.01.2013 gün E:2011/412, K:2013/16 sayılı kararında özetle; davalı belediyenin kamu tüzel kişisi olup, kamu hizmeti nedeniyle verdikleri zararlardan kaynaklanan sorumluluklarının özel hukuk hükümlerine tabi olmadığı, söz konusu olayın da hatalı kamu hizmetinden kaynaklandığının iddia edildiği, hizmet kusuruna dayanan davada idari yargının görevli olduğu gerekçesi yargı yolu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş ve bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Dosya, davacı vekilinin talebi üzerine Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi gerekirken sehven Yargıtay’a gönderilmiştir. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 11.07.2013 gün ve E:2013/10036 K:2013/11146 sayılı kararı ile; İstanbul 7. İdare Mahkemesi ile İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesince ayrı ayrı yargı yolu bakımından görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi görevinin 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkındaki Kanunun 14. Maddesi gereğince Uyuşmazlık Mahkemesine ait bulunduğunu belirterek dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmek üzere mahallinle iadesine karar vermiştir. Yargıtay’ın gönderme talebinin ardından davacı vekili, adli ve idari yargı yerlerince verilen görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle yeniden başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE :

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; Başkanlıkça idari yargı dosyasının da ilgili Mahkemesinden getirtildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, trafik kazası nedeniyle meydana gelen maddi zararın tazmini talebine ilişkindir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davaya neden olan kazanın, davacının sahibi bulunduğu 34...... plakalı otomobil ile 31.10.2010 günü Baltalimanı’ndan Fatih Sultan Mehmet Mahallesine doğru seyir halinde iken Baltalimanı Atık Su Arıtma tesisine 50 m kala yolda mevcut logar kapağının üzerinden geçtiği sırada sabitlenmemiş veya hatalı konulmuş olan logar kapağının yerinden çıkması ve aracın alt kısmına çarpması sonucunda davacının aracın hakimiyetini kaybederek orta refüjde mevcut elektrik direğine çarpması sonucunda meydana geldiği, mahallinde düzenlenen kaza tespit raporuna göre, davalı idarenin birinci derecede kusurlu olduğu tespit edildiğinden maddi tazminat istemiyle önce idari yargıda ve sonrasında da adli yargıda dava açıldığı anlaşılmaktadır.

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 08.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı, 08.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayı ve 28.05.2013 gün ve E:2013/59, K: 2013/68 sayılı aynı içerikli kararları ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir.

Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 31.01.2013 gün E:2011/412, K:2013/16 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU VE OYÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

AZLIK OYU

Davalı Belediyenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu meydana gelen kazada, davacının uğradığı maddi zararın tazmini istemi ile İdari Yargı da dava açılmış,

Kararın kesinleşmesi üzerine bu kez davacı vekili aynı istekle Adli Yargıda dava

ikame etmiş,

Adli Yargıda Yargılama sonucunda "idarenin hizmet kusuruna dayalı açılan davaların tam yargı davası niteliğinde bulunduğu, İdari Yargıda açılması gerektiği" gerekçesi ile dava dilekçesi yargı yolu yönünden reddedilmiş,

2247 Sayılı Yasa'nın 19.maddesi gereğince görevli yargı kolunun belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiş karar vermiş,

Yüksek Mahkemece yapılan inceleme sonucunda "2918 Sayılı Yasa'nın 110.maddesi hükümleri gözetildiğinde davanın Adli Yargıda çözümlenmesi gerektiği" düşüncesi ile Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılmasına, Adli Yargının görevli olduğuna oyçokluğuyla kesin olarak karar verilmiştir.

Sayın çoğunluğun uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden düşüncesine iştirak edilmesi mümkün değildir.

Zira;

Davada, davalı Belediyenin karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki ihmali sonucu zarara neden olan kazanın meydana geldiği iddia edilmektedir.

2918 Sayılı KTK'nın 10.md. "Belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu yollan, trafik düzen ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almakla görevli" olduğuna işaret edilmiş,

TC Anayasası'nın 125/son md. "idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu" kurala bağlanmış,

2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel haklan ihlal edilenler tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava çeşitleri arasında" sayılmıştır.

Bu durumda belediye sınırları içindeki yolun yapım, bakım ve onarımının yapılmadığı nedeniyle doğan zararın tazmininin amaçlanmış olması karşısında, idarenin görevinde olan kamu hizmetini yürüttüğü esnada kişilere verdiği zararın ödetilmesine yönelik bulunan uyuşmazlık konusu davanın, olayda kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin, hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde esas alınan idare hukuku kurallarına ve 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

Sayın çoğunluk görüşünün aksine eldeki uyuşmazlık^anılan yasa hükmü kapsamında kalmamaktadır.

Çünkü, 2918 Sayılı KTK 85.maddesinde açıkça belirtildiği gibi yasa motorlu araçların isletilmesinden doğan zararlar nedeniyle inletenin hukuki sorumluluğunu düzenlemektedir.

Yasa değişikliğinden önce kamu araçlarının işletilmesi nedeniyle verilen zararlardan dolayı kamu idaresinin sorumluluğunun hangi yargı kolunda görüm ve çözümü konusunda yasada bir düzenleme bulunmadığından idari ve Adli Yargı organları arasında çıkan görev uyuşmazlıklarını sonlandırmak üzere sözü geçen yasa hükmü getirilmek suretiyle kamu araçlarının verdiği zararlar nedeniyle işletenin sorumluluğunda 2918 Sayılı Yasa'nın amacına uygun olarak Adli Yargıda görüm ve çözüm esası benimsenmiştir.

Açıklanan gerekçelerle uyuşmazlıkta idari yargı görevli olup, benzer ihtilaflarda da idari yargının görevli olduğu Yargıtay 4, 11, 17 Hukuk Dairelerinin istikrarlı kararlarıyla Içtihad edildiği gibi Danıştay kararlarında da uyuşmazlıkta İdari Yargının görevli olduğu benimsenmiştir. (Danıştay 10. Daire E 2011/11522, K 2012/5347 sayı, E.2011/10856 K.2013/670 sayı, vs.)

Somut uyuşmazlıkta davanın karayolunun yapım, bakım ve korunmasındaki idarenin hizmet kusuruna dayanmasına,

Somut uyuşmazlığın anılan yasa hükmü kapsamında bulunmamasına,

Kamu hizmetinin usulüne ve hukuka uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin hizmet kusuru veya idarenin sorumluluğunu gerektiren bir husus olup olmadığının tespitinde, 2577 Sayılı İYUK 2/1-b md. sayılan tam yargı davasında görüm ve çözümünde İdari Yargının görevli olmasına göre,

Uyuşmazlıkta Adli Yargıyı görevli kabul eden sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

Karşı Oy

Eyüp Sabri BAYDAR

—— • ——

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığından:

8-ESAS NO : 2013/1518

KARAR NO : 2013/1789

KARAR TR : 30.12.2013

(Hukuk Bölümü)

K A R A R

Davacı : Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi

Vekili : Av. Av. H.L.P.

Davalı : Kahramanmaraş Belediye Başkanlığı

Vekilİ : Av. A.B.

O L A Y : Davacı şirket vekili, dava dilekçesinde, müvekkil i şirket tarafından kasko sigortalı 01...... plakalı aracın, 20.07.2011 tarihinde Kahramanmaraş Merkez Adana yolu yan yol servis yolundan Türkoğlu yönüne seyir halinde iken, S.Demirel Fen Lisesi yanında asfalt kaplamanın bitip stabilize çalışma sahasına girdiğinde; davalının yolda güvenlik için gerekli işaretlemeleri yapmaması, bakım yapmaması, olayın gece olması, ışıklandırma ve işaretlemenin olmaması nedeniyle direksiyon hakimiyetini kaybederek maddi hasara maruz kaldığını; kaza sebebiyle sigortalı araçta müvekkili şirket tarafından yaptırılan ekspertiz sonucuna göre 14.246.00 TL hasar ve tazminat bedeli tespit edildiğini, bu hasar miktarı ve tazminat bedelinin 04.10.2011 tarihinde, sigortaladıkları araç sahibine ödendiğini, müvekkili şirketin, sigortalının haklarına halef olduğundan davalının kusuru oranında davayı açma zaruretinin hasıl olduğunu ifade ederek; hasar bedelinin trafik kazası tespit tutanağında davalı idareye atfedilen kusur oranına tekabül eden 3.561,50 TL'sinin, davalı idareye başvuru tarihi olan 09.03.2012 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.

GAZİANTEP 2.İDARE MAHKEMESİ: 7.12.2012 gün ve E:2012/1077, K:2012/1853 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Belediye Trafik Birimleri, Görev ve Yetkileri" başlıklı 10. maddesinin (b) bendinde; "1. Yapım ve bakımından sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak, 2. Gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmak, 3. Karayolu yapısında ve üzerinde yapılacak çalışmalarda gerekli tedbirleri almak, aldırmak ve denetlemek, 4. Karayolunda trafik için tehlike teşkil eden engelleri gece veya gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek veya ortadan kaldırmak, 5. Yol yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vukubulduğu yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak, 6. Çocuklar için trafik eğitim tesisleri yapmak veya yapılmasını sağlamak, 7. Bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen diğer görevleri yapmak." belediyelerin görev ve yetkileri olarak belirlenmiş, 11/01/2011 gün ve 6099 sayılı Kanunla Değişik 110. maddesinde; "işleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır. Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir." hükmüne; 11/01/2011 gün ve 6099 sayılı Kanunla eklenen Geçici 21.maddesinde ise; "Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz." hükmüne yer verilmiş olduğu; dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin sigortalamış olduğu 01...... plakalı aracın 20.07.2011 tarihinde davalı idarenin sorumluluk alanında trafik kazası geçirdiği, kaza nedeniyle oluşan 14.246,00 TL hasar bedelinin 04.10.2011 tarihinde davacı şirket tarafından sigortalıya ödendiği, trafik kazası tespit tutanağında davalı idareye atfedilen kusur oranının 2/8 olması nedeniyle bu orana tekabül eden 3.561,50 TL'nin tazmini istemiyle davacı şirket tarafından 09.03.2012 tarihinde davalı idareye başvurulduğu, başvuruya herhangi bir cevap verilmemesi üzerine 05.06.2012 tarihinde bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı; 19/01/2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Kanun ile 2918 sayılı Kanunun 110. maddesinde yapılan değişiklik sonrasında, idarelerin 2918 sayılı Kanunda kendilerine verilen görev ve yetkileri yerine getirmeyerek zarara sebebiyet verdikleri iddiasıyla açılan tazminat davalarının adli yargının görev alanına sokulduğu, söz konusu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra açıldığı anlaşılan işbu davada mahkemelerinin görevsiz bulunduğu gerekçesiyle; davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 15/1-a. maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş; bu karar itiraz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı şirket vekili bu kez aynı istemle adli yargı yerinde dava açmıştır.

KAHRAMANMARAŞ 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ:30.4.2013 gün ve E:2013/311, K:2013/295 sayı ile, Mahkemelerince dava dilekçesinin incelenmesi neticesinde; davacı tarafça, davalı belediyenin yolu trafiğe kapatmaması ve yeterli güvenlik önlemi almaması nedeniyle sorumlu tutulmasının istendiği, istemin ileri sürülüş biçimine göre davacının açıkça davalı idarenin hizmet kusuruna dayandığı, hizmet kusurundan doğan isteklerin idari yargılama usul yasasının 2/1-b maddesi gereğince idareye karşı idari yargı yerinde açılacak tam yargı davasında ileri sürülmesinin gerektiği, görev sorunu kamu düzenine ilişkin olup, açıkça veya hiç ileri sürülmese dahi yargılamanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden gözetilmesinin gerektiği, yargı yolu bakımından mahkemelerinin görevsiz olduğu gerekçesiyle; görevsizlik kararı vermiş, bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı şirket vekili idari ve adli yargı yerlerince verilen görevsizlik kararları nedeniyle oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle başvuruda bulunmuştur.

l-İLK İNCELEME:Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de; davaya ilişkin bilgi ve belgeler ile idari yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin dosyada yer aldığı ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Mehmet Ali GÜMÜŞ’ün davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, sigortalı aracın uğradığı hasarı ödeyen sigorta şirketinin, zararın idarece giderilmesi isteminden ibaret bulunan bir rücuen tazminat davasıdır.

Dosyanın incelenmesinden, dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; Şirkete sigortalı aracın geçirdiği trafik kazası neticesinde hasarlandığı, bahis konusu olay neticesinde araçta tespit edilen hasar bedelinin sigortalı araç sahibine ödendiği, olayın meydana gelişinde davalı idarenin kusurlu olduğundan bahisle, hasar bedelinin trafik kazası tespit tutanağında davalı idareye atfedilen kusur oranına tekabül eden kısmının, davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle davanın açılmış olduğu anlaşılmaktadır.

Belediye aleyhine idare mahkemesinde açılan başka bir tazminat talepli tam yargı davasında, İdare Mahkemesi 2918 sayılı Yasanın 110.maddesinin 1.fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu kanısına varmış, İdare Mahkemesinin bu iki cümlenin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi 8.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı; 8.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayılı ve 28.5.2013 gün ve E:2013/59, K:2013/68 sayılı aynı içerikli kararları ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’dan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir.

Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” kararına varmıştır.

Nihayet, aynı konuda Asliye Hukuk Mahkemesi’nce yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararıyla; yasakoyucunun “haklı neden” ve “kamu yararı” gerekçesiyle idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargı organına bırakabileceği, davanın somutunda da 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile bu görevin adli yargıya bırakılmasında Anayasa’ya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, maddenin iptal isteminin oy birliğiyle reddine karar vermiştir. Anayasa’nın 158. inci maddesinin son fıkrasında “Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin 26.12.2013 tarih ve E:2013/68, K:2013/165 sayılı kararı, yasakoyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, 2918 Sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin bu nedenle Anayasa’ya aykırı olmadığına dair olup, esası itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasanın 158 inci maddesi uyarınca başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.

Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde adli yargı görevli olduğundan, Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kahramanmaraş 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 30.4.2013 gün ve E:2013/311, K:2013/295 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.12.2013 gününde Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.