Adalet Bakanlığından:
CEZA
MUHAKEMESİNDE SERİ MUHAKEME
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, ceza muhakemesinde seri
muhakeme usulünün uygulanmasına dair usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri, seri muhakeme
usulünün uygulama alanını, usule ilişkin düzenlemeleri, usulün teklifini,
yaptırımları belirleme usulünü, Cumhuriyet savcısı tarafından düzenlenen
talepnamede yer alacak hususları, mahkemece talepnamenin
değerlendirilmesini, talep üzerine verilecek kararlar ile bu kararlara
ilişkin itiraz usulünü ve uygulamaya dair diğer hususları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 4/12/2004 tarihli ve 5271
sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 250 nci maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Kanun: 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanununu,
b) Mahkeme: Yetkili asliye ceza mahkemesini,
c) Seri Muhakeme Usulü: 5271 sayılı Ceza Muhakemesi
Kanununun 250 nci maddesinde düzenlenen muhakeme usulünü,
ç) Talepname: Seri muhakeme usulünde Cumhuriyet
savcısı tarafından mahkemeye sunulan talep yazısını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Seri Muhakeme
Usulüne İlişkin Genel Hükümler
Temel
ilkeler
MADDE 5 – (1) Önödeme ve uzlaştırma kapsamındaki suçlar seri
muhakeme usulüne tabi değildir.
(2) Kanunun 250 nci maddesinin birinci fıkrasında
sayılan suçlarda kamu davası açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil
elde edilmesi üzerine kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar
verilmediği takdirde, seri muhakeme usulünün uygulanması zorunludur.
(3) Seri muhakeme usulü, şüphelinin müdafi
huzurunda özgür iradesi ile bu usulün uygulanmasını kabul etmesi hâlinde
gerçekleştirilir.
(4) Şüpheli mahkeme tarafından hüküm kuruluncaya
kadar seri muhakeme usulünün uygulanmasına yönelik iradesinden
vazgeçebilir.
(5) Şüpheli meramını anlatabilecek ölçüde Türkçe
bilmiyorsa veya engelli ise Kanunun 202 nci maddesi hükmü uygulanır.
(6) Resmî mercilere beyan edilmiş olup da
soruşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama veya yurt dışında olma ya
da başka bir nedenle şüpheliye ulaşılamaması hâlinde, seri muhakeme usulü uygulanmaz.
(7) Seri muhakeme usulünün uygulanmasını teklif
etmek amacıyla şüpheli hakkında zorla getirme kararı verilemez ve yakalama
emri düzenlenemez.
(8) Seri muhakeme usulünün herhangi bir sebeple
tamamlanamaması veya mahkemece soruşturmanın genel hükümlere göre
sonuçlandırılması amacıyla dosyanın Cumhuriyet başsavcılığına gönderilmesi
hâllerinde, şüphelinin seri muhakeme usulünü kabul ettiğine ilişkin
beyanları ile bu usulün uygulanmasına dair diğer belgeler, takip eden
soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde delil olarak kullanılamaz.
(9) Seri muhakeme usulü sonucunda yaptırım
uygulanması, güvenlik tedbirlerine ilişkin hükümlerin uygulanmasına engel
teşkil etmez.
(10) Seri muhakeme usulüne tâbi olduğu soruşturma
dosyasından açıkça anlaşılan suçlarda bu usul uygulanmaksızın düzenlenen
iddianame Cumhuriyet başsavcılığına iade edilir.
(11) Şüpheli, iddianamenin düzenlenmesine kadar
Cumhuriyet savcısına başvurarak hakkında seri muhakeme usulünün
uygulanmasını talep edebilir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı tarafından seri
muhakeme usulü uygulanır.
Seri
muhakeme usulü kapsamındaki suçlar
MADDE 6 – (1) Soruşturma evresi sonunda aşağıdaki suçlarla
ilgili olarak kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği
takdirde seri muhakeme usulü uygulanır:
a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
1) Hakkı olmayan yere tecavüz (madde 154, ikinci ve
üçüncü fıkra),
2) Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması
(madde 170),
3) Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (madde 179,
ikinci ve üçüncü fıkra),
4) Gürültüye neden olma (madde 183),
5) Parada sahtecilik (madde 197, ikinci ve üçüncü
fıkra),
6) Mühür bozma (madde 203),
7) Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan
(madde 206),
8) Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde
228, birinci fıkra),
9) Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin
kullanılması (madde 268),
suçları.
b) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar
ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinin birinci,
üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü
fıkralarında belirtilen suçlar.
c) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun
93 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç.
ç) 13/12/1968 tarihli ve 1072 sayılı Rulet, Tilt,
Langırt ve Benzeri Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanunun 2 nci
maddesinde belirtilen suç.
d) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler
Kanununun ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde
belirtilen suç.
Seri
muhakeme usulünün uygulanmayacağı hâller
MADDE 7 – (1) Suç, seri muhakeme usulü kapsamında olsa bile
Türk Ceza Kanununda yer alan; yaş küçüklüğü (madde 31), akıl hastalığı
(madde 32) veya sağır ve dilsizlik (madde 33) hâllerinde bu usul
uygulanmaz.
(2) Seri muhakeme usulü kapsamındaki suçun, iştirak
hâlinde işlenmesi durumunda şüphelilerden birinin bu usulün uygulanmasını
kabul etmemesi veya birinci fıkra kapsamındaki kişilerle birlikte işlenmesi
hâlinde seri muhakeme usulü uygulanmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Seri Muhakeme
Usulünün Uygulanması
Delillerin
toplanması
MADDE 8 – (1) Cumhuriyet savcısı seri muhakeme usulüne tâbi
bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu
davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini
araştırmaya başlar. Soruşturma konusu suçun seri muhakeme usulüne tâbi
olması Cumhuriyet savcısının maddi gerçeği araştırma yükümlülüğünü ortadan
kaldırmaz.
(2) Cumhuriyet savcısı veya kolluk görevlileri,
şüpheliyi seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirir.
(3) Yapılan soruşturma neticesinde kamu davasının
açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya
kovuşturma imkanının bulunmaması hâllerinde Cumhuriyet savcısı kovuşturmaya
yer olmadığına dair karar verir.
(4) Kamu davası açılması için yeterli şüphe
oluşturacak delil elde edilmesi üzerine kamu davasının açılmasının
ertelenmesine karar verilmediği takdirde, seri muhakeme usulü uygulanır.
Seri
muhakeme usulüne davet
MADDE 9 – (1) Cumhuriyet savcısı şüpheliyi seri muhakeme
usulünün uygulanmasını teklif etmek amacıyla en kısa sürede davet eder. Davet;
telefon, telgraf, faks, elektronik posta gibi iletişim araçlarından
yararlanmak suretiyle de yapılabilir.
(2) Şüphelinin mazeretsiz olarak davete icabet
etmemesi, resmî mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer
alan adreste bulunmaması veya yurt dışında olması ya da başka bir nedenle
şüpheliye ulaşılamaması hâlinde Cumhuriyet savcısı tarafından bu durum
tutanağa bağlanır ve soruşturmaya genel hükümlere göre devam edilir.
Seri
muhakeme usulünün teklifi
MADDE 10
– (1) Cumhuriyet savcısı seri
muhakeme usulünün uygulanmasını teklif etmeden önce şüpheliyi bu usul
hakkında bilgilendirir. Bilgilendirme;
a) İsnat edilen eylem, eylemin oluşturduğu suç ile
bu suçun seri muhakeme usulü kapsamına girdiği,
b) Kamu davasının açılması için yeterli şüphenin
bulunduğu,
c) Özgür iradesiyle ve müdafi huzurunda kabul
ettiği takdirde bu usulün uygulanacağı ve belirlenecek temel cezanın yarı
oranında indirileceği,
ç) Cumhuriyet savcısı tarafından teklif edilen
yaptırım hakkında talep doğrultusunda mahkemenin hüküm kuracağı, bu hükme
karşı itiraz kanun yoluna başvurabileceği,
d) Teklifin kabulünün ancak müdafi huzurunda
gerçekleştirilebileceği, seçtiği bir müdafi yoksa istemi aranmaksızın
kendisine bir müdafi görevlendirileceği,
e) Mahkeme tarafından hüküm kuruluncaya kadar her
aşamada seri muhakeme usulünden vazgeçebileceği,
f) Mahkemece verilen hükmün adli siciline
kaydedileceği,
g) Bu usulün uygulanmasını kabul etmediği takdirde
genel hükümlere göre hakkında iddianame düzenlenerek kamu davası açılacağı,
ğ) Genel hükümlerin uygulanmasına geçilmesi
halinde, seri muhakeme usulünü kabul ettiğine ilişkin beyanları ile bu
usulün uygulanmasına dair diğer belgelerin, soruşturma ve kovuşturma
işlemlerinde delil olarak kullanılamayacağı,
hususlarını kapsar.
(2) Seri muhakeme usulünün uygulanması Cumhuriyet
savcısı tarafından şüpheliye teklif edilir; şüpheliye uygulanacak
yaptırımların neler olduğu açıklanır.
(3) Şüphelinin, teklifi müdafi huzurunda kabul
etmesi hâlinde seri muhakeme usulü uygulanır. Talebi hâlinde teklifi
değerlendirmesi için şüpheliye bir ayı aşmamak üzere makul bir süre
verilir. Şüphelinin seçtiği bir müdafi bulunmaması halinde baro tarafından
müdafi görevlendirilmesi istenilir.
(4) Şüphelinin mazereti olmaksızın belirlenen süre
içinde gelmemesi veya bu usulün uygulanmasını kabul etmediğini bildirmesi
durumunda soruşturmaya genel hükümlere göre devam edilir.
(5) Cumhuriyet savcısı, Türk Ceza Kanununun 61 inci
maddesinin birinci fıkrasında belirtilen hususları göz önünde bulundurarak,
suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında tespit
edeceği temel cezadan yarı oranında indirim uygulamak suretiyle cezayı
ve/veya güvenlik tedbirini belirler.
(6) Belirlenen yaptırımlar hakkında, Cumhuriyet
savcısı tarafından, koşulları bulunması hâlinde Kanunun 231 inci maddesine
göre hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
(7) Beşinci fıkra uyarınca sonuç olarak belirlenen
hapis cezası Cumhuriyet savcısı tarafından, koşulları bulunması hâlinde Türk
Ceza Kanununun 50 nci maddesine göre seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya
51 inci maddesine göre ertelenebilir.
(8) Şüphelinin teklifi kabul etmesi hâlinde buna
ilişkin Ek-1’de yer alan örneğe uygun seri muhakeme usulü kabul tutanağı
düzenlenir. Tutanakta; şüpheliye isnat edilen eylem, şüphelinin kabul
beyanı, belirlenen sonuç ceza ve/veya güvenlik tedbiri ile uygulandığı
takdirde hükmün açıklanmasının geri bırakılması, seçenek yaptırım veya
hapis cezasının ertelenmesine ilişkin hususlar yer alır. Kabul tutanağı
Cumhuriyet savcısı ve şüpheli ile müdafi tarafından imzalanır.
(9) Şüphelinin teklifi müdafi huzurunda kabul
etmesi halinde şüpheli, aynı gün mahkemeye yönlendirilir.
(10) Şüphelinin teklifi reddetmesi hâlinde
Cumhuriyet savcısı tarafından buna ilişkin tutanak düzenlenerek soruşturma
dosyasına eklenir.
(11) Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı seri
muhakeme usulüne ilişkin bilgilendirme ve teklifi SEGBİS veya istinabe
yoluyla da yapabilir.
(12) Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı seri
muhakeme usulüne ilişkin işlemleri SEGBİS yöntemiyle yapması hâlinde
Kanunun 38/A maddesine göre gerekli işlemleri yapar.
(13) Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı
istinabe evrakına hazırlamış olduğu seri muhakeme usulü kabul tutanağını da
ekler. İstinabe evrakının gönderildiği yer Cumhuriyet başsavcılığı bu
Yönetmelikte belirtilen usule uygun olarak derhal davet işlemlerini yapar
ve davete icabet eden şüpheliyi bu usul hakkında bilgilendirir. Şüphelinin
müdafi huzurunda teklifi kabul etmesi halinde istinabe evrakı ekinde yer
alan seri muhakeme usulü kabul tutanağı Cumhuriyet savcısı, şüpheli ve
müdafii tarafından imzalanır ve istinabe evrakı soruşturmayı yürüten
Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Müdafiin
görevlendirilmesi
MADDE 11
– (1) Seri muhakeme usulünün
uygulanmasına ilişkin teklifin kabulü esnasında şüphelinin müdafii de hazır
bulunur.
(2) Şüpheliden kendisine bir müdafi seçmesi
istenir. Müdafii bulunmayan şüpheli için istemi aranmaksızın müdafi
görevlendirilir.
(3) Seri muhakeme usulünün uygulanmasına ilişkin
teklifin SEGBİS veya istinabe yoluyla yapıldığı hâllerde, şüphelinin
seçtiği bir müdafii yoksa teklifin kabulünde hazır bulunması için müdafi
görevlendirilmesi, istinabe evrakı gönderilen ya da SEGBİS ile dinleme
talep edilen yer Cumhuriyet başsavcılığı tarafından yapılır. Bu durumda
soruşturmayı yürüten Cumhuriyet başsavcılığı tarafından ayrıca bir müdafi
görevlendirmesi yapılmaz.
(4) Soruşturma evresinde görev yapan müdafi,
mahkemede de öncelikle görevlendirilir.
Talepname
MADDE 12
– (1) Cumhuriyet savcısı, şüpheli
hakkında seri muhakeme usulünün uygulanmasını mahkemeden talep eder.
(2) Mahkemeye hitaben Ek-2’de yer alan örneğe uygun
olarak düzenlenen talepnamede;
a) Şüphelinin kimliği ve müdafii,
b) Mağdur veya suçtan zarar görenlerin kimliği ile
varsa vekili veya kanuni temsilcisi,
c) İsnat olunan suç ve ilgili kanun maddeleri,
ç) İsnat olunan suçun işlendiği yer, tarih ve zaman
dilimi,
d) Şüphelinin tutuklu olup olmadığı; tutuklanmış
ise, gözaltına alma ve tutuklama tarihleri ile bunların süreleri,
e) İsnat olunan suçu oluşturan olayların özeti,
f) Cumhuriyet savcısı tarafından bu usulün
uygulanmasının şüpheliye teklif edildiği ve şüphelinin müdafii huzurunda
teklifi kabul ettiği,
g) Belirlenen ceza ve/veya güvenlik tedbirleri ile
uygulanmış ise hükmün açıklanmasının geri bırakılması, hapis cezasına
seçenek yaptırımlar veya hapis cezasının ertelenmesine ilişkin hususlar,
yer alır.
Talepnamenin
incelenmesi
MADDE 13
– (1) Mahkeme, talepnamenin
verildiği gün incelemesini derhal yapar, şüpheliyi müdafi huzurunda seri
muhakeme usulü ile ilgili olarak dinler ve usulü sonuçlandırır. Şüphelinin
seri muhakeme usulü hakkında dinlenmesi SEGBİS veya istinabe yoluyla da
yapılabilir.
(2) Mahkeme tarafından eksik veya hatalı noktalar
belirtilmek suretiyle;
a) 12 nci maddeye aykırı olarak düzenlenen,
b) Belirlenen yaptırımda maddi hata yapılan,
c) Yaptırım hakkında Kanunun 231 inci veya Türk
Ceza Kanununun 50 ve 51 inci maddelerinin uygulanmasında objektif
koşulların gerçekleşmediği anlaşılan,
ç) Teklif edilen cezanın mahiyetine uygun bir
güvenlik tedbiri belirtilmeyen,
Talepnamenin eksikliklerin tamamlanması amacıyla
Cumhuriyet başsavcılığına gönderilmesine karar verilir.
(3) Cumhuriyet savcısı tarafından eksiklikler
tamamlandıktan ve hatalı noktalar düzeltildikten sonra talepname yeniden
düzenlenerek mahkemeye gönderilir.
(4) Mahkemece, isnat olunan suçun seri muhakeme
usulü kapsamında olmadığı veya Kanunun 250 nci maddesinin üçüncü fıkrasında
belirtilen şartların gerçekleşmediği kanaatine varılması hâllerinde talep
reddedilir. Bu durumda, dosya Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir ve
soruşturma genel hükümlere göre sonuçlandırılır.
(5) Mazeretsiz olarak mahkemeye gelmemesi halinde,
şüpheli bu usulün uygulanmasından vazgeçmiş sayılır.
Mahkemenin
hüküm kurması
MADDE 14
– (1) Mahkeme, eylemin seri
muhakeme usulü kapsamında olduğu, bu usulün şüpheliye Kanunda öngörülen
koşullar çerçevesinde teklif edildiği ve şüphelinin bu teklifi müdafii
huzurunda özgür iradesiyle kabul ettiği kanaatine varırsa talepte
belirlenen yaptırım doğrultusunda hüküm kurar.
(2) Hüküm; varsa mağdur, suçtan zarar gören veya
genel hükümlere göre katılma hakkını hâiz olan kişilere tebliğ edilir.
İtiraz
MADDE 15
– (1) Mahkemece Yönetmeliğin 14
üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında Cumhuriyet savcısının talebi
doğrultusunda kurulan hükme genel hükümler çerçevesinde itiraz edilebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Geçiş
hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Kanunun geçici 5
inci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri uyarınca seri
muhakeme usulü 1/1/2020 tarihinden
itibaren uygulanır. Bu tarih itibarıyla kovuşturma evresine geçilmiş, hükme
bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda seri muhakeme usulü uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik 1/1/2020
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Adalet Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|